İKİ AYLIK SOSYALİST SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ MAYIS/HAZİRAN 2014 SAYI 4

Transkript

1 İKİ AYLIK SOSYALİST SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ MAYIS/HAZİRAN 2014 SAYI 4 Ayrıntı Yayınları Basım Dağıtım Tic. San. ve Ltd. Şti. Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No.:3 Cağaloğlu/Fatih/İstanbul Tel: Faks: ayrintidergi@ayrintiyayinlari.com.tr

2 Sayı: 4 Mayıs/Haziran 2014 Sahibi Ayrıntı Yayınları Basım Dağıtım Tic. ve San. Ltd. Şti. adına Erol Mut Sorumlu Yazı İşleri Müdürü İlbay Kahraman Yayın Kurulu Dinçer Demirkent, İlbay Kahraman, Burak Özçetin, Abdurrahman Aydın, Tuba Emiroğlu, Doğuş Sarpkaya, Mutlu Arslan Danışma Kurulu A. Ömer Türkeş, Burhan Sönmez, Enis Rıza, L. Doğan Tılıç, Meltem Gürle, Necmi Erdoğan, Selami İnce, Selçuk Candansayar, Süreyya Karacabey, Şükrü Argın, Cahide Sarı, Duygu Tanış Zaferoğlu, Duygu Türk, Özkan Agtaş, Yavuz Yıldırım, Doğu Eroğlu, Aydın Ördek, Kurtul Gülenç, Önder Kulak, Şerif Onur Bahçecik, Bora Erdağı Görsel Tasarım ve Uygulama Mutlu Arslan Baskı Kayhan Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Merkez Efendi Mah. Fazılpaşa Cad. No: 8/2 Topkapı/İstanbul Tel.: (0212) Sertifika No.: Sertifika No.: AYRINTI YAYINLARI Basım Dağıtım Tic. San. ve Ltd. Şti. Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No.:3 Cağaloğlu/İstanbul Tel.: (0212) Faks: (0212) & ayrintidergi@ayrintiyayinlari.com.tr

3 İKİ AYLIK SOSYALİST SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ ÇOCUKLARIM GÜLSÜN DİYE... İlan edilmemiş bir savaş yaşıyoruz... İnşaat temellerinin, maden tünellerinin, tersane iskelelerinin, dökümhane ocaklarının sinsi birer cephe olup hayatlarımızı çaldığı bir savaşın içindeyiz. Her gün biraz daha kaybediyoruz Mayıs ta en büyük kayıplarımızdan birini yaşadık. Resmi makamların soğuk ve şaibeli rakamlarına göre tam 301 madencimiz Soma da hayatını kaybetti. Birer ikişer yitirdiğimizde gündeme bile gelmeyen ölümler, bu kez devletin bile örtbas edemeyeceği büyüklükte bir acıyla düştü yüreklere. En itaatkarımız, en namlı suskunumuz bile sinesine sığdıramadı bu büyük acıyı, acı sokaklara taştı yurdun dört bir yanında. Nasıl bir kötülük, tepeden tırnağa acıya bürünmüş bir halkın ıstırabını tekme-tokat sindirmeye çalışır? Nasıl bir kötülük, çaresizliği sokaklara taşmış garipleri jandarma süngüsüyle, polis copuyla hizaya getirmeye çalışır? Nasıl bir kötülük, kardeşlerinin yasını paylaşmaktan başka elinden bir şey gelmeyen insanların dayanışma çabalarını sınır dışı etmeye çalışır? Safkan bir kötülüğün iktidarıyla baş başayız... Parası olanın, parasını nasıl çoğaltabiliyorsa öyle çoğaltmasını emreden; gücü olanın gücünü nasıl artırabilirse öyle artırmasını isteyen; çıkarı olanın çıkarını nasıl sürdürebilirse öyle sürdürmesini söyleyen hoyrat bir aç gözlülüğün esiri olmuşuz. Geçen yıl 1235, son on yılda ise tam canımızı bu gözü dönmüşlüğe kurban verdik. Kendinden sonraki arkadaşının temiz bir sedyede taşınabilmesi için, kömüre bulanmış çizmelerini çıkarmayı aklına getiren işçiden, nefesini saatlerce güneşsiz kaldığı arkadaşlarıyla paylaşan işçiden, kölelik düzenine yaşayarak tutunabilmeye çalışan işçiden başka ne kaldı geriye Büyük İnsanlığımız dan? 3

4 Bu kölelik düzeni, bu haysiyetsiz dünya zehirli bir ortaklığın üzerinde duruyor: devlet ve sermaye! Birbirine yaslanarak, birbirine sarılarak, birbirinin sırtını sıvazlayarak, tutunduğu her yeri sömürerek semiren zehirli bir sarmaşık gibi. Soma da yerin yedi kat altında ve üstünde halka ölümü ve zulmü yaşatan işte bu karanlık ortaklıktı. Cilalı ayakkabıların, kolalı gömleklerin, ütülü takımların ve kara gözlüklerin arkasında saklanmaya çalışılan bu kirli ilişki, en beklenmedik anlarda, en beklenmedik yerlerde, en saf haliyle şiddete dönüşerek karşımıza çıkıverdi. Madendeki kölelik koşullarının, güvencesizliğin, ölümlerin nedeni işte bu haysiyetsiz ilişkilerdir. Madenin patronu siyasal iktidarı finanse eder, besler, siyasal iktidar kendi siyasal iktidarını finanse eder, besler. Gazeteleri, sendikaları satın alır. Kendisini besleyenleri korumak için kasklı, gazlı, kalkanlı, TOMA lı, akrepli silahlı güçler besler. Bunu yaparken ihaleler döner dolaşır o patronlara gider. Böylece herkes kazanır. Kimdir bu herkes? Bu herkesi madenlerde, fabrikalarda, tarlalarda, çağrı merkezlerinde, gemi inşaatlarında, kamyon direksiyonlarında, AVM çalışanları arasında bulamazsınız. O yüzden AVM inşaatı yapımında yangın çıktığında işçiler ölür, istatistik olurlar; o yüzden gemi inşaatının günlük haberidir ölümler, istatistik olur. O yüzden küflü gaz maskeleri olur; o yüzden yaşam odaları yapılmaz; o yüzden kâr yüzde bin artırılmıştır. O kârla sadece patron tıkınmaz, siyasal iktidar tıkınır, onun beslemesi medya, polis gücü tıkınır ve şiştikçe şişer herkes, herkes içinde yer bulamayanlar ölürken. Halka ait olan madenlere özelleştirme, yap-işlet-devret, taşeronlaştırma, rödevans gibi isimler altında el koyan sermayedar, taşı delip ona değerini katan emekçilerin alın terine el koyan kişidir. Cinayetin ilk günü kader, fıtrat, din-iman laflarıyla 19. yüzyıl vahşi sömürü düzenini örnek gösteren siyasal iktidar, Başbakan ve bakanları bu değere el koymanın teminatıdır. Soma da ve Türkiye nin her yerinde kullandığı zor, baskı ve şiddet bunun en açık kanıtıdır. Madendeki işçilerden haberi olmayan, kazanın ilk günü madenden şikayet almadıklarını, toplu sözleşmeye aykırı davranılmadığını açıklayan sendika yönetimi bu kara düzenin ortağıdır. Ne söylenebilir? Kendi kirli-kibirli varlığına aşık olmuş birisine, kendi zehriyle kendini besleyen birisine ne söylenebilir? Kendimize söyleyebileceğimiz, öfkemizi eğitebileceğimiz tek şey şudur: Siyasal iktidar ve sermaye aynı zehirle öldürmektedir. Ali İsmail i, Ethem i öldüren zehir; Soma yı saran zehir; Suriye ye yayılan zehir... Para-iktidar-para döngüsünün yakıtı olan zehirdir. Öfkemizi eğiteceğiz, bu haysiyetsiz sömürü düzeninin zehrine direneceğiz. Ülkenin bütün meydanlarında haysiyetini sokaklara çıkaranlar, panzehirin ta kendisidir. İlan edilmemiş bir savaş yaşıyoruz, bir sınıf savaşı... Kaybetmeye mahkûm değiliz! AYRINTI YAYIN KURULU 4

5 IÇINDEKILER SUNUŞ Bizim değildir bu dünya, bizim olmadıkça tepeden tırnağa AYRINTI DERGİ YAYIN KURULU 7 GÜNDEM Seçimler: Beklentiler ve Sonuçlar MUTLU ARSLAN 9 Liberallerin Dinmeyen Özlemi: Anti-Ceberrut, Anti-Derin, Anti-Paralel Devlet ya da Sadece Devlet DINÇER DEMIRKENT 18 Düşmanın Gölgesinden Kurtulmak UĞUR KENAN ÖZKAN 23 Andrew Arato ile Söyleşi DOĞU EROĞLU 29 Sosyal Bilimsel Anlatılar, Kültürel Klişeler ve Mağduriyet Söylemleri: Egemen Sınıflar dan Beyaz Türkler e TOYGAR SINAN BAYKAN 39 POLITIKA-DÜNYA İnsan Suretine Bürünmüş Barbarlık SLAVOJ ŽIŽEK 49 Devrim-Darbe Kıskacında Mısır ÖZGE ÖZKOÇ 56 DOSYA: BARIŞ Aslında bir ben vardım sokakta, bir de polis ABDURRAHMAN AYDIN 63

6 Geçmişle Hesaplaşma ve Sömürgecilik: Kürt Meselesine Sömürgesizleştirme Ekseninden Bakmak ÖZGÜR SEVGI GÖRAL 67 Ebedi Eksiğin İkamesi: Of Not Being a Kurd CANA BOSTAN 73 Sırrı Süreyya ÖNDER ile Söyleşi ABDURRAHMAN AYDIN & MUTLU ARSLAN 80 Nekro-Siyaset ACHILLE MBEMBE 84 Sevda ALANKUŞ ile Söyleşi DINÇER DEMIRKENT 106 Barışa Kaçmak, Barıştan Kaçmak: Bir Süreç Değerlendirmesi HACI BEKTAŞ VELİ ANADOLU KÜLTÜR VAKFI 111 POLITIKA-TEORI Manik Çoğunluk Depresif Azınlık: Azınlık Olma Hali Üzerine Psikolojik Bir Çözümleme Denemesi DURDU BARAN ÇIFTÇI 117 Anlatılan Benim Hikâyemdir! BÜLENT ÖZÇELIK 130 ELEŞTIRI-SINEMA Köksüz: Öl(e)meyen Baba ve Olunamayan Kentlilik ya da Çağdaş Bir Feride Hikâyesi SELÇUK CANDANSAYAR 138 ELEŞTIRI-EDEBIYAT Modernleşme Ekseninde İki Kadın Karakter: Feride ve Bihter MUNISE NUR AKTAN 143 EDEBIYAT-HABER Andrey Platonov un Türkleri ve Kürtleri MUSTAFA YILMAZ 152 ELEŞTIRI-KITAP Bizim Gibi Komünistlerin Komünizm Programı BORA ERDAĞI 157

7 İKİ AYLIK SOSYALİST SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ Bizim değildir bu dünya, Bizim olmadıkça tepeden tırnağa... Ayrıntı Dergi Yayın Kurulu Dergiyi basıma hazırladığımız sırada Soma da işlenen iş cinayetinin haberini aldık. Türkiye tarihinin en büyük facialarından birinde hayatını kaybeden madencilerimizin acısını yüreğimizde hissediyor, yakınlarına başsağlığı diliyoruz. Umarız yitirdiğimiz kardeşlerimizin hesabı sorulur, umarız bu aç gözlülüğün, bu azgın sömürü düzeninin sonu gelir... *** 30 Mart seçimleri Tayyip Erdoğan ın kendini oylattığı ikinci plebisit olarak siyasi tarihimizde yerini aldı. Üçüncüsünü de ağustosta idrak edeceğiz. Gezi ayaklanmasının ardından rafa kalkmış başkanlık tartışması bağlamında istenen diktatörlük yetkileri artık Cumhurbaşkanlığı seçimiyle kamuoyuna sunulacak. Burjuva liberalizminden Bonapartist bir diktatörlüğe en hızlı biçimde gidilecek duble yol tapelerde ortaya çıkan finansal kaynaklarla ve havuz medyasının kamuoyunu manipülasyon araçlarıyla döşenmiş durumda. Bu yolun başlangıcında bulunan çatallanma, demokrasi ve diktatörlük arasındaki çatallanmaydı. Üçüncü sayıda işlediğimiz siyasi temsil demokrasi ilişkisi bu konuya odaklanmıştı. Şimdi ikinci bir çatallanmaya odaklanıyoruz: Barış. Barış arzusu, Türkiye halklarının ve Ortadoğu nun en önemli gündemi ve öyle kalmaya devam edecek. Barışın, savaş sırlarıyla aynı arşivlerde saklanan devlet dosyalarından çıkmayacağı, sahibinin sesi 7

8 8 SUNUŞ medyada yürütülen propagandanın sonucu olmayacağı açık. Barış, Ortadoğu da kendi kısa vadeli sınıf çıkarları ve siyasi hırsları ile savaş çıkarmaya kadar varabilen bir siyasi iktidardan da çıkmayacak. Barış, onun için mücadele edecek, barışın Türkiye sini bugünden örgütlemenin tartışmasını ve pratiğini yürütecek siyasal öznelerin ürünü olabildiği anlamda, sadece Kürdistan a değil Türkiye ve Ortadoğu ya yayılabildiği ve bu coğrafyada eşitlik ve özgürlük mücadelesine katkıda bulunabildiği anlamda güçlenecek. Ayrıntı Dergi tam da bu nedenlerle dördüncü sayısında Barış ı tartışıyor. Abdurrahman Aydın ın editörlüğündeki dosya, Aydın ın barış ı idari bir pasifizasyon süreci olmaktan çıkarmanın yolunun siyasetten geçtiğini vurgulayan yazısıyla açılıyor. Ardından Özgür Sevgi Göral ın sömürgesizleşme kavramı etrafında ele aldığı Kürt meselesinde geçmişle hesaplaşmanın siyasallığını ortaya koyuyor. Mbembe nin sömürgecilik konusunda paradigmatik bir değişiklik yaratan yazısı da bu bağlamı derinleştiren bir güce sahip. Benjamin den Sorel ve Agamben e eksiltili iktidar kavramı bağlamında Kürt direnişinin yarattığı siyasal imkanlar bakımından Barış ın siyasal ufkunu görünüre taşıyan Cana Bostan ın yazısı dosyada yürütülen tartışmayı kavrama araçlarımıza önemli bir katkı olarak okunmalı. Dosyada ayrıca Sırrı Süreyya Önder ile Barış Süreci üzerine ve Sevda Alankuş ile Barış Gazeteciliği üzerine iki söyleşiyle birlikte Hacı Bektaş Veli Anadolu Kültür Vakfı nın 2013 Newroz unun ardından yayımladığı değerlendirmeden bir seçme yer alıyor. Gündemimiz yoğun... Mutlu Arslan 30 Mart seçimlerinin geniş bir kroniğini yazdı. Ardından Dinçer Demirkent in devlet iktidarı karşısında liberal tutumun takındığı tavrın diktatörlüğe giden yolun entelektüel refüjlerini nasıl oluşturduğunu ele alıyor. Uğur Kenan Özkan siyasal düşman kavramı etrafında AKP nin on yılını analiz ediyor Referandumu sırasında havuz medyası tarafından Ergenekoncu ilan edilmiş Andrew Arato ile Doğu Eroğlu nun yaptığı söyleşi, referandumun ardından geçen sürede Arato nun eleştirilerini sertleştirdiğini gösteriyor. Macaristanlı anayasacı, Başkanlık sisteminden yargıdaki kadrolaşmaya, Anayasa Mahkemesi kararlarından Gezi sonrası Türkiye ye önemli konularda yalın açıklamalar sunuyor. Toygar Sinan Baykan ın mağduriyet söylemlerinin birbirini besleyen argümanları üzerine yazısı ile gündemi tamamlıyoruz. Politika-dünya bölümünde Slavoj Zizek in Ukrayna da olan bitenin Marksist kavranış imkanlarını açtığı yazısının Türkiye deki tartışmaları stratejistlerin elinden alacak bir katkı olduğu kanaatindeyiz. Politika dünyanın ikinci yazısı, Özge Özkoç a ait, Mısır ın bugününe Tahrir günlerinden bakıyor. Politika-teori bölümünde Durdu Baran Çiftçi azınlık olma halinin psiko-sosyal boyutunu geniş bir felsefi bağlama oturtarak ele alıyor. Bülent Özçelik ise iki yazıdan oluşacak ve ikinci bölümünde Tayyip Erdoğan ın yazdırdığı tarihi ele alacak olduğu yazının bu sayıdaki bölümünde Nutuk bağlamında Atatürk ün ve ardından Kemalizmin tarih yazıcılığı bağlamında inşa sürecini tartışıyor. Eleştiri bölümü sinema ile başlıyor. Selçuk Candasayar ın devam edeceği sinema yazılarının ilkini bu sayımızda yayımlıyoruz. Edebiyat eleştiri bölümünde Munise Nur Aktan ın Türk romanının etkileyici iki karakterini odağa aldığı analiz yer alıyor. Mustafa Yılmaz ın Andrey Platonov a ilişkin yazısını edebiyat-haber başlığı altında yayımlıyoruz. Bora Erdağı, başladığı yerden devam ediyor. Bu sayıda komünizm fikrine Negri nin eserleri üzerinden odaklanıyor Haziran ı Turgut Uyar ın dizelerinden geçti, Barışın yolu da bu dizelerden geçecek... Bizim değildir bu dünya Bizim olmadıkça tepeden tırnağa İyi okumalar!

9 İKİ AYLIK SOSYALİST SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ Seçimler: Beklentiler ve Sonuçlar Mutlu ARSLAN Beklenilen olmadı. AKP bir seçimden daha zaferle çıktı. Oy oranlarına ya da kazanılan belediyelerin sayısına bakıldığında mevcudu muhafaza etmekten öteye gitmeyen bir tablo görünse de bu tablonun yedi düvele karşı tek başına mücadele edilerek yaratılmış olması onu büyük bir zafer haline getirmeye yetti. Erdoğan, bu durumun altını çizebilmek için, daha önceki seçimlerde kucaklayıcı mesajlar vermek için kullandığı balkon konuşmasını bu sefer İkinci Kurtuluş Savaşı olarak adlandırdığı seçimlerin muzaffer komutanı edasıyla yaptı. Seçim değerlendirmeleri, seçimlerin sonuçlarıyla olduğu kadar seçimlerdeki beklentilerle de yakından ilgilidir. Seçim başarısı, partilerin önceki seçimlerdeki oy oranlarıyla değil, seçim öncesindeki beklentilerle kıyaslanarak tespit edilebilir. İlk bakışta fazlasıyla sübjektif ve keyfi gibi görünen bu yorum aslında seçim değerlendirmelerini basit bir matematik hesabı olmaktan çıkarıp siyasal bir muhtevaya büründürebilmemizin de en önemli yoludur. Bu yazıda seçimler öncesinde ortaya çıkan beklentiler, bu beklentileri besleyen etkenler ve seçim sonuçlarını bir arada ele almaya çalışacağım. ÇÖZÜM SÜRECI VE SEÇIMLER 30 Mart seçimlerine ilişkin beklentilerin birden fazla etkenin üstbelirlemesiyle şekillendiğini söyleyebiliriz. Geçtiğimiz yılın ortalarına kadar anketlere yansıyan genel görüntü AKP nin 2011 Genel Seçimlerinde aldığı yüzde elli oranındaki oyunu biraz daha artırdığı yönündeydi. AKP, arkasına aldığı bu desteğin yarattığı özgüvenle hem Başkanlık tartışmalarını daha yüksek sesle dillendirmeye başlamış hem de uzun süre gizli saklı sürdürdüğü PKK-İmralı görüşmelerini kamuoyuna açıklama cesaretini gösterebilmişti. 9

10 10 GÜNDEM Seçimlerin belki de en önemli fakat görünmeyen sonucu, uzun yıllardan beri, devlet eliyle ve medya aracılığıyla kışkırtılan ve Kürt sorununa çözüm arayışlarının üzerinde Demoklesin kılıcı gibi sallandırılan kızgın kalabalıklar mitosunun inandırıcılığının kalmamış olmasıdır. Kürt sorununun çözümünü isteyen tarafların taleplerini bastırmak için tehdit olarak kullanılan savaştan canı yanan kesimlerin aslında barışa ikna edilebilir olduğu gerçeği ortaya çıkmıştır. Seçimin sonuçlarını ele alırken üzerinden atlanmaması gereken ilk hususlardan birisi, milliyetçi-muhafazakâr tabanı dikkate alındığında AKP açısından önemli bir oy kaybı yaratabileceği düşünülen Çözüm Süreci nin herhangi bir oy kaybına neden olmadığı gerçeğidir. Çözüm sürecine en büyük tepkiyi gösteren ve Akil İnsanlar Komisyonu nu her gittiği yerde protesto eden MHP nin özellikle İç Anadolu ve Ege bölgelerinde AKP yi bir hayli zorlayacağı görüşü seçim öncesinde en fazla konuşulan konuların başındaydı. Bu yakın tehdidi öngören AKP nin süreç üzerindeki hâkimiyetini her defasında ispat edici hamleleri, hatta çözüm sürecinin kendisini bile tehlikeye düşürecek derecedeki gergin tavrı, AKP tabanına sürecin kontrolünün kendilerinde olduğu güvenini verdiği söylenebilir. AKP hükümetinin bu süreçte Suriye ile gerilimi bilinçli bir biçimde yükselterek ülkede bir yakın savaş tehdidi algısı oluşturmaya çalışmasını da tabanının ilgisini farklı bir odağa yönlendirme çabası olarak değerlendirmek mümkün. Ama tüm bunlardan daha önemlisi, Abdullah Öcalan ın takındığı pozitif tutumla birlikte PKK nin barış sürecini kararlılıkla sürdürme iradesiyle ortaya çıkan çatışmasızlık ortamının geniş halk kesimleri arasında yarattığı olumlu havadır. Savaşın ve ölümlerin durması vaadi, etkin ve inandırıcı bir söylemle birleştirildiğinde yeryüzünün tüm coğrafyalarında en etkili siyasal propagandalardan biridir. Seçimlerin belki de en önemli fakat görünmeyen sonucu, uzun yıllardan beri, devlet eliyle ve medya aracılığıyla kışkırtılan ve Kürt sorununa çözüm arayışlarının üzerinde Demoklesin kılıcı gibi sallandırılan kızgın kalabalıklar mitosunun inandırıcılığının kalmamış olmasıdır. Kürt sorununun çözümünü isteyen tarafların taleplerini bastırmak için tehdit olarak kullanılan savaştan canı yanan kesimlerin aslında barışa ikna edilebilir olduğu gerçeği ortaya çıkmıştır. Halkın çözüm sürecine inancının ve güveninin boşa çıkarılmaması için, sürecin kendi ayakları üzerinde yükselebileceği politik ve hukuki zeminler ivedilikle inşa edilmelidir. GEZI DIRENIŞI Anayasa Referandumu ile HSYK ve Yüksek Yargı Organlarını kontrol altına alan, Anayasa Uzlaşma Komisyonu çalışmaları ile Başkanlık sistemi tartışmalarını dolaşıma sokan, Çözüm Süreci ile de Kürt sorununu sürdürülebilir bir müzakere düzeyine çeken AKP nin, Erdoğan ın mutlak iradesi altında bir ülke yaratma planlarına en büyük darbeyi vuran Gezi direnişi oldu. AKP nin kendisini en güçlü hissettiği anda patlak veren ve belki de bu yüzden uzun süre nasıl bir tepki vereceğini kestiremediği Gezi direnişi, AKP nin elinde bulundurduğu iktidar gücünü kontrolsüz bir hoyratlıkla kullanmasına verilen en kitlesel karşı çıkış oldu. İstanbul un kent merkezindeki yegâne yeşil alanlardan biri olan Gezi Parkı nın yıkılarak yerine Topçu Kışlası adı altında bir alışveriş merkezi yapılmak istenmesine karşı başlayan direniş, hükümetin ölçüsüz şiddetiyle karşılaşınca o güne kadar Türkiye tarihinde eşi benzeri görülmemiş boyutta sokak eylemlerinin yaşanmasına neden oldu. Birbirinden farklı toplumsal kesimlerin birbirinden farklı gerekçelerle yıllar içerisinde AKP iktidarına karşı biriktirdiği öfkenin birdenbire sokaklara taşmasıyla militan bir karakter kazanan direniş, AKP için bir dönemin sonuna gelindiğinin göstergesi oldu. Gençlerden kadınlara, sanatçılardan aydınlara, gazetecilerden televizyon yıldızlarına kadar AKP nin o güne kadar kendi etrafından konumlandırmakla gurur duyduğu tüm kesimler birdenbire AKP ye karşı sokaklara çıktı. İstanbul, Ankara, Hatay, Eskişehir, İzmir gibi büyük illerde bir aydan uzun süren sokak çatışmalarıyla süren direniş gözü dönmüş bir

11 İKİ AYLIK SOSYALİST SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ polis şiddeti ve ayarsız bir medya manipülasyonuyla bastırıldı. Gezi direnişinin bastırılmış olması, Gezi direnişinin ortaya çıkmamış olması anlamına gelmiyordu. Erdoğan ın bu süreçte ilk kez diline doladığı Ülkenin Yüzde Ellisi tanımlaması, toplumun tüm kesimlerini temsil ettiği iddiasındaki AKP nin hegemonik siyaset anlayışının sonuna gelindiğinin açık bir ifadesi olarak öne çıktı. Toplumsal yaşamın olağan işleyişi içerisindeki yönlendirici etkinliğini kaybeden AKP o ana kadar polis şiddeti aracılığıyla var edebildiği gücünü bir kez daha kanıtlayabilmek amacıyla daha önce rüştünü defalarca ispat ettiği sandığı adres göstermek zorunda kaldı. Önce Gezi Parkı na inşa edilmesi planlanan Topçu Kışlası planını referanduma sunma önerisini getiren Erdoğan, bunun hukuki dayanağının olmadığı anlaşılınca adeta yerel seçimleri kendisi için bir referandum haline getirdi. AKP nin oy oranlarında göze çarpan bir değişim olmadığı için Gezi direnişinin sandığa etkisini açık biçimde tespit etmek mümkün görünmüyor. Fakat özellikle büyük kentlerde yüzde 90 lara varan katılım oranı, Erdoğan ın sandık düellosu talebinin karşılıksız kalmadığının göstergesi olarak okunabilir. Yine de Gezi direnişinin sandığa yansıyan etkisini tek taraflı olarak ele almamak gerekir. Çünkü direniş kendi kalabalığını mobilize ettiği kadar, AKP nin seçmen tabanını da mobilize etti. Gezi sürecindeki abartılı havaalanı karşılamalarından seçim mitinglerine kadar her AKP organizasyonu hem nicelik hem de nitelik olarak çılgınlığın sınırlarını zorlayan kalabalıklara sahne oldu. Bu kalabalıklar inançlı AKP neferlerinden ibaret değildi. 12 yıllık AKP iktidarı boyunca elde ettikleri (sosyal, siyasal, ekonomik, kültürel vs) konumlarını koruma kaygısındaki pek çok kişi en az Gezi direnişçileri kadar kararlı olduklarını göstermek istediler. Mutlak ve ivedi siyasal kazanımlarla sonuçlanmamış sokak hareketlerinin ilk fırsatta muhafazakâr bir tepkiyle karşılaşması şaşırtıcı değildir. Fransız Devrimi ne tepki olarak doğan muhafazakârlığın bu anlamıyla salt ideolojik bir tutum değil, geniş bir toplumsal zemini olan sosyal-siyasal refleks olduğunu kabul etmek gerekir. Siyasal tarihte bunun en çarpıcı örneği Fransa da De Gaulle iktidarına karşı tepki olarak ortaya çıkan ve ülke çapında milyonlarca kişiyi sokağa döküp köklü bir kültürel-siyasal dönüşüme yol açan 68 Hareketi karşısında De Gaulle ün ilk seçimlerde yeniden iktidar olmasıdır. Değişim talebinin somut bir siyasal programla ortaya çıkıp rüştünü ispat edemediği durumlarda, geniş kitlelerin belirsizlik yerine kendini daha güvende hissedeceği bir konumu tercih etmesi anlaşılabilir bir tepkidir. Fakat ne 68 Hareketi ne de Gezi direnişi seçim sonuçlarıyla sınırlı olarak değerlendirilebilirler. Bu tarz geniş tabanlı toplumsal olaylar, etkisi nesiller boyunca his- Erdoğan, daha önceki yıllarda kucaklayıcı mesajlar vermek için kullandığı balkon konuşmasında bu defa özellikle Cemaate sert sözlerle yüklendi. 11

12 12 GÜNDEM sedilecek siyasal ve kültürel kırılmalar yaratır. Dolayısıyla bundan böyle AKP Gezi direnişinin soluğunu daima ensesinde hissedeceği gibi, toplumsal muhalefet hareketleri de bir biçimde Gezi deneyiminden beslenmeye devam edecektir. AKP CEMAAT ÇATIŞMASI 30 Mart Yerel Seçimlerinin Gezi direnişi ile Erdoğan ın düellosuna dönüşmesi beklenirken 17 Aralık ta başlatılan Yolsuzluk ve Rüşvet Operasyonu siyasal gündemi baştan aşağı değiştirdi. Önemli pozisyonlardaki dört bakan ve çocuklarının yanı sıra AKP ile yakın ilişkisi bulunan çok sayıda işadamının adının karıştığı operasyon tek başına bir hukuki soruşturma değil, yıllarca sürdürülen AKP-Cemaat ittifakının artık sona erişinin ilanıydı. Aslında Gülen Cemaati ile AKP arasında ilişkilerin bir süredir yolunda gitmediği herkes tarafından bilinen bir gerçekti. Buna rağmen her iki tarafın da birbirine olan ihtiyacı aradaki anlaşmazlıkların açık bir çatışmaya dönüşmesine izin vermiyordu. Bu yöndeki ilk önemli işaret fişeği 2010 yılındaki Mavi Marmara olayı sonrasında Fethullah Gülen in Wall Street Journal gazetesine verdiği demeç oldu. Hükümetin sert bir üslupla eleştirerek uluslararası bir düzeye taşıdığı Mavi Marmara baskınında üstü örtük biçimde de olsa İnsani Yardım Vakfı nı ve hükümeti eleştiren Gülen, Türkiye nin ABD ve İsrail le ilişkilerinin bozulmaması gerektiği yönünde tavır gösterdi. Bu tavır her ne kadar AKP yanlısı kesimler tarafından eleştirilse de o dönemde her iki taraf için de her şeyden daha önemli olan Anayasa Referandumu nedeniyle çatışma derinleştirilmedi. Anton Cehov un tiyatro için kurduğu duvarda asılı silah oyunun sonunda mutlak patlar cümlesinin siyasal tercümesi siyasal birlikte çatlak oluştuysa oyunun sonunda mutlaka ayrışma gerçekleşir biçiminde olabilir. Cemaat ile AKP arasında ortaya çıkan bu çatlak özellikle Kürt sorunu konusunda ortaya çıkan yaklaşım farkıyla geri dönülemez bir noktaya geldi. Hükümetin PKK ile gizli biçimde yürüttüğü Oslo Görüşmeleri nin sızdırılması, KCK Operasyonu ve nihayetinde MİT Müsteşarı Hakan Fidan ın gözaltına alınmaya çalışılması Gülen Cemaati ile Erdoğan Hükümeti arasındaki adı konulmamış çatışmanın boyutlarını ortaya serer nitelikteydi. Cemaat bir yandan KCK Operasyonu üzerinden AKP yi sıkıştırmaya çalışırken diğer yandan da Erdoğan ın otoriter bir çizgiye kaydığı konusunda sert eleştiriler yöneltiyordu. Hükümetin bu çatışmadaki en etkili adımı Gülen Cemaati nin can damarları niteliğindeki dershanelerin kapatılması yolundaki girişimi oldu. Bu sürecin peşinden gelen 17 Aralık operasyonu çatışmayı gerçek bir savaşa dönüştürdü. Yolsuzluk ve rüşvet davası, Suriye ye giden tırlara yapılan baskınlar, Erdoğan ın servetine ilişkin iddialar, görüşme kayıtlarının sızdırılması, basına yönelik baskıların açıklanması gibi birbiri ardına vurulan darbeler AKP yi oldukça zor durumda bıraktı. Herkesin bir biçimde tahmin edebildiği fakat açık seçik biçimde ayyuka çıkınca yine de şaşırmadan edemediği bu kirli ilişkiler ağına AKP nin tepkisi bir kez daha inkâr ve bastırma biçiminde oldu. Gezi direnişinden beri yürürlükte olan Faiz Lobisi ve Dış Güçler söylemlerinin yanına eklenen Paralel Devlet iddiası AKP nin sadece operasyonlara karşı savunması değil aynı zamanda en önemli seçim silahı haline geldi. Gülen Cemaati de dahil olmak üzere, Türkiye deki herhangi bir cemaatin etkisi altında bulunan kişi sayısını bilebilmek mümkün değil. Bu nedenle Gülen Cemaati ile Hükümet arasında yaşanan bu çatışmanın sandığa ne oranda yansıdığını kestiremeyiz. Fakat seçim sonuçları, öyle ya da böyle Cemaat-Hükümet çatışmasındaki ilk raundu hükümetin kazandığını gösteriyor. Ne var ki iktidar blokundaki bu kırılmanın ilerleyen dönemde AKP açısından çok daha yıkıcı sonuçları olacağını öngörmek zor değil. Gülen Cemaati sadece Devlet mekanizması içerisindeki yaygın bir örgütlülük değil çok farklı kanallar aracılığıyla AKP hükümetine rıza üreten bir organizmaydı. Aydınlarla arasındaki köprüleri Anayasa Referandumu ndan kısa bir süre sonra atan AKP nin en önemli entelektüel dayanaklarından biri olan Cemaatin desteğini de yitirmesiyle orta vadede çok ciddi sorunlarla karşılaşacağı öngörülebilir. SEÇIM GETIREN HAMLELER Gezi direnişi ve Gülen Cemaati ile yaşanan ayrışma sonucu ortaya saçılan usulsüzlükler, Erdoğan için söylemsel bir önemi olan

13 İKİ AYLIK SOSYALİST SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ yüzde ellilik oy oranını aşındırmış olsa da gerek bir önceki yerel seçimin üzerinde bir oy alınması gerekse hayati önemdeki İstanbul ve Ankara nın muhafaza edilmesi Erdoğan ı balkona çıkarmaya yeten bir sonuç oldu. AKP nin bu süreçten mümkün olan en az zararla çıkmış olmasının birden fazla sebebi olduğu söylenebilir. Bu sebeplerden belki de en önemlisi yaşanan onca çalkantıya rağmen AKP nin teşkilat yapısında bir derin çatlağın yaşanmamasıdır. Erdoğan hem devlet içindeki hem de parti teşkilatı üzerindeki hâkimiyetini bir an olsun bile gevşetmeyerek içeride farklı odakların gelişmesine izin vermedi. Bu durum, AKP ye iktidar yolunu açan DSP-YTP tarzı bir bölünmeyi engelleyerek Erdoğan ın kitleler önündeki güçlü pozisyonunu pekiştirmesine olanak sağladı. Erdoğan ın kendi dışında bir güç odağının filizlenmesini engellemeye yönelik politik tutumunun sadece parti içerisiyle sınırlı bir tutum olmadığını biliyoruz. Erdoğan, güçlü iktidar pozisyonu ve geniş devlet olanaklarını alabildiğine rahat paylaştırabilmenin verdiği rahatlıkla sağın tüm fraksiyonlarını etkisi altında tutacak hamleler yapabiliyor. Yakın zamana kadar kendi sağından AKP ye yönelik en sert eleştirileri yapan HAS Parti Genel Başkanı Numan Kurtulmuş ve Demokrat Parti Genel Başkanı Süleyman Soylu yu partide önemli konumlara taşıyarak bünyesine katması bunun yakın örnekleridir. Bu hamle bir yandan parti içerisindeki güçlerin belirli odaklara toparlanmasına engel olan bir çeşitlilik sağlarken, diğer yandan da merkez sağ seçmenin yegâne seçeneği haline gelinmesine olanak veren önemli bir hamle olarak 30 Mart seçimlerinin görünmeyen faktörlerinden biridir. AKP nin kendi sağına yönelik bu hamlesi, bu seçimlerde çokça karşılaştığımız CHP küskünlerinin DSP den aday olması biçimindeki münferit ama can yakıcı gelişmelerin yaşanmasına engel olmuştur. AKP nin bu süreçten mümkün olan en az zararla çıkmış olmasının birden fazla sebebi olduğu söylenebilir. Bu sebeplerden belki de en önemlisi yaşanan onca çalkantıya rağmen AKP nin teşkilat yapısında bir derin çatlağın yaşanmamasıdır. Erdoğan hem devlet içindeki hem de parti teşkilatı üzerindeki hâkimiyetini bir an olsun bile gevşetmeyerek içeride farklı odakların gelişmesine izin vermedi. Bu durum, AKP ye iktidar yolunu açan DSP-YTP tarzı bir bölünmeyi engelleyerek Erdoğan ın kitleler önündeki güçlü pozisyonunu pekiştirmesine olanak sağladı. Seçimler söz konusu olduğunda AKP nin diğer partilere göre en önemli avantajı, yarışma koşullarını kendisine en uygun biçimde hazırlayabiliyor olmasıdır. Bunun en tipik örneği 2012 yılında gerçekleştirilen Büyükşehir Yasası değişikliği olmuştur. Söz konusu yasa ile 750 binin üzerindeki nüfusa sahip illeri büyükşehir haline getirdiği gibi, büyükşehir belediyelerinin yetki alanlarını tüm ilin sınırlarını kapsayacak biçimde değiştirdi. Böylelikle büyükşehir statüsündeki 30 ilde bulunan tüm ilçe, kasaba ve köylerin büyükşehir belediyesi için oy verebilmesine olanak yaratıldı. Bu düzenleme 30 Mart seçimlerinde AKP nin özellikle kent merkezinde sıkıntı yaşadığı belediyeleri, ilçelerdeki muhafazakâr oylar yardımıyla almasına olanak sağladı. Ankara, Antalya ve Ordu gibi illerin bu sayede kazanılmış olması, 30 Mart seçimlerinin AKP için büyük bir hezimete dönüşmesine engel olan en büyük etmenlerden biridir. Sadece 30 Mart Yerel Seçimleriyle sınırlı olmamak üzere sosyalistlerin seçim tahminlerinin sonuçlarla uyuşmamasının en önemli nedeni, sosyalistlerin seçim tahminlerinin siyasal saiklerden çok topluma ilişkin ahlaki ve vicdani beklentilerinin ışığında şekillenmesidir. Marksistler, bu kavramların baştan aşağıya ideolojiyle yüklü kavramlar olduğunu bildikleri halde söz konusu seçimler olduğunda kaynağı müphem bir iyimserliğin etkisine girerler. Oysa geniş kitlelerin oy verme kararları bütün saflığıyla ortada duran iyi-kötü ya da doğru-yanlış seçenekleri arasında şekillenmez. Oy verme davranışı, reklamcıların sola telkin ettiğinin aksine anlık bir karar değil, farklı ideolojik konumlarca şekillendirilmiş gündelik çıkarların, vicdani tutumların, ahlaki tercihlerin, ekonomik kaygıların ve kültürel dinamiklerin bileşkesinden oluşan karmaşık bir siyasal eylemdir. 13

14 GÜNDEM Türkiye de solun en büyük zaafı, AKP hükümetini, içeride ve dışarıda etkin birtakım güçler tarafından iktidara iliştirilmiş olarak tahayyül etmesidir. 14 Seçimler konusunda sosyalistlerin akılda tutması gereken en önemli şey, Marx ın 18 Brumaire de söylediği Hiçbir devlet iktidarı havada asılı durmaz sözüdür. Türkiye de solun en büyük zaafı, AKP hükümetini, içeride ve dışarıda etkin birtakım güçler tarafından iktidara iliştirilmiş olarak tahayyül etmesidir. Dolayısıyla bu güçlerin desteğini çekiverdiğinde AKP nin yerle bir olacağını ummak da büyük bir yanılgıdır. Sol, AKP nin Türkiye toplumunun önemli bir kesiminin tüm yaşamsal faaliyetlerine nüfuz etmiş organik bağlarını gevşetmeyi başaramadıkça AKP nin iktidarla olan bağını da gevşetemeyecektir. Bunun nasıl yapılacağına ve yapılamayacağına ilişkin örnekler, geçtiğimiz yıl boyunca solun gözleri önünde cereyan etmiştir. CHP NIN SEÇIMI Bir yerel seçimden çok bir tür düelloya benzeyen 30 Mart Yerel Seçimlerinde herkesin merak ettiği yegâne şey AKP nin bu düellodan sağ çıkıp çıkamayacağıydı. CHP nin bütün seçim planlarının bu düelloda rakibine mümkün olan en fazla zararı verecek biçimde yapıldığını söylemek mümkün. Ne var ki seçim sonuçlarına bakıldığında Hatay dışında bu planların işe yaradığını söylemek mümkün değil. 30 Mart, CHP nin Kemal Kılıçdaroğlu başkanlığındaki ilk yerel seçimleriydi. Bu yüzden bu seçimler aynı zamanda CHP nin halihazırda güçlü biçimde elinde bulundurduğu şehirlerde Baykal döneminden kalan kadroların yenilenmesi anlamına da geliyordu. Bu kadro yenilenmesi özellikle İzmir, İstanbul ve Trakya da CHP açısından beklendiğinden çok daha sancılı bir seçim sürecinin yaşanmasına neden oldu. Seçimlerde CHP ye sıkıntı yaratan bir diğer unsur ise özellikle Ankara ve Hatay da bir önceki seçimlerde MHP ve AKP den aday olmuş isimlerin Büyükşehir Belediye Başkanlıklarına adaya gösterilmeleri oldu. Deniz Baykal döneminde gündeme geldiğinde büyük bir tartışma yaratan CHP nin merkez sağa açılması fikrini bir adım öteye taşıyan bu karar hem parti içerisinde hem de kamuoyunda eleştirilere neden oldu. Pratikteki uygulaması milliyetçi-muhafazakâr kökenleri olan bir ismin CHP den aday gösterilmesinden ibaret olan ve daha önce hiçbir faydası görülmeyen bu tarzın bir kez daha çözüm olarak görülmesi CHP nin içinde bulunduğu siyasal kısırlığın önemli bir göstergesi sayılabilir. Farklı bir konjonktürde olsa, yaşadığı örgütsel ve ideolojik krizin bedelini çok ağır bir seçim yenilgisiyle ödeyebilecek olan CHP yi seçimlerde ayakta tutan en önemli faktör, Gezi direnişiyle mobilize olan kalabalıkların AKP yi alaşağı etmeye yönelik pragmatik tutumları oldu. Tatava yapma, bas geç mottosuyla sosyal medyada yayılan bu pragmatizm, bir yandan Gezi direnişi ile hasbihal olmuş aralarında sosyalistlerin de bulunduğu kesimlerin oylarının CHP ye yönelmesine neden olurken diğer yandan da CHP nin sağa açılmasına yönelik eleştirilerin savuşturulmasını sağlamıştır.

15 İKİ AYLIK SOSYALİST SİYASET VE KÜLTÜR DERGİSİ BDP-HDP Seçim sonuçları tek başına kazanılan belediyelerin sayısıyla değerlendirilebilseydi, 30 Mart seçimlerinin görünmeyen galibinin BDP olduğu söylenebilirdi. 3 ü Büyükşehir (Diyarbakır, Mardin ve Van) olmak üzere toplam 10 il 1 ve 67 ilçede belediye başkanlığını kazanan BDP, elinde bulundurduğu illeri kaybetmeyerek de önemli bir başarı kaydetti. BDP nin elde ettiği seçim başarısı bölge halkının Çözüm Süreci ne ve BDP nin bu süreçte takındığı tutuma verdiği desteğin açık bir göstergesi olarak değerlendirilebilir. Ne var ki mevcut başarı düzeyinin ve oy oranının Kürt siyasal hareketinin üzerinde durduğu Demokratik Özerklik Projesi nin fiilen hayata geçirilmesini sağlayabilecek bir siyasal destek yarattığını söylemek mümkün görünmüyor. Gerek Çözüm Süreci nin yol haritasının belirsizliği gerekse Demokratik Özerklik kavramının içinin yeterince doldurulmayışı bölgedeki AKP- Devlet gücüyle Kürt siyasal hareketinin gücü arasındaki nispi dengenin korunmasına neden oluyor. Kürt siyasal hareketinin bu durumu kendi lehine çözebilmesi için siyasal bir sıçrayış yapmaya ihtiyaç duyduğu açık biçimde hissedilebiliyor. Seçim öncesinde özellikle Rojava da yaşanan özsavunma ve demokratik özyönetim deneyiminin bölge halkı açısından böylesi bir siyasal sıçrayışa neden olabileceği beklentisi gelişse de bu durum gerçekleşmedi. Uzun yıllardır Kürt siyasal hareketinin temsilcileri aracılığıyla yönetilen belediyelerin öğrettiği en önemli ders, mevcut yasal ve idari mekanizmalar içerisinde yerel yönetimlere sahip olmanın kendisi tek başına demokratik bir yönetimin ve yaşam biçiminin inşası için yeterli olmuyor. Bu yüzden Rojava deneyiminin genişletilerek sürdürülmesi, Demokratik Özerklik projesinin somut ve uygulanabilir olduğunun gösterilmesi bakımından bölgedeki tüm halklar için oldukça önemlidir. En az Rojava daki deneyim kadar önemli olan bir diğer konu ise BDP nin bu seçimlerde hayata geçirdiği Eş-Belediye Başkanlığı uygulamasıdır. Kanunda yeri olmasa da fiilen 1. İlk sonuçlara göre BDP nin kazandığı Ağrı daki seçimler YSK kararıyla 1 Haziran da yeniden yapılacağı için bu sayıya dahil edilmemiştir. Uzun yıllardır Kürt siyasal hareketinin temsilcileri aracılığıyla yönetilen belediyelerin öğrettiği en önemli ders, mevcut yasal ve idari mekanizmalar içerisinde yerel yönetimlere sahip olmanın kendisi tek başına demokratik bir yönetimin ve yaşam biçiminin inşası için yeterli olmuyor. Bu yüzden Rojava deneyiminin genişletilerek sürdürülmesi, Demokratik Özerklik projesinin somut ve uygulanabilir olduğunun gösterilmesi bakımından bölgedeki tüm halklar için oldukça önemlidir. yaratılan bu yeni statü şayet sağlıklı biçimde uygulanabilirse, dünyadaki demokrasi deneyimlerine en özgün katkılardan biri olarak tarihe geçecektir. Bu uygulama sadece kadınların yönetime katılması bakımından değil, siyasal sistemin en önemli sorunlarından biri olan yönetimin demokratikleştirilmesi bakımından da önemli sonuçlar üretecek denli büyük bir adımdır. Kim ne derse desin seçimlerin en büyük hayal kırıklığı HDP oldu Genel Seçimleri öncesinde BDP öncülüğünde oluşturulan ve yirmiye yakın sol-sosyalist parti ve örgütü bünyesinde barındıran Emek, Demokrasi ve Özgürlük Bloku nun kalıcı hale getirilmesi yönündeki çabaların sonucunda 2012 yılında kurulan 2 Halkların Demokratik Partisi katıldığı ilk seçimlerde beklendiği ölçüde bir oy oranına ulaşamadı. Türkiye de yürürlükte olan siyasi partiler yasasının sonucu olarak her seçim döneminde gündeme gelen ittifak arayışlarının programatik bir birlikteliğe dönüştürülmesi anlamına gelen HDP nin en önemli özelliği Kürt siyasal hareketi ile Türkiye deki bazı sol- 2. HDP nin iki ayrı kuruluşu olduğunu söylemek yanlış olmaz. HDP resmi olarak 15 Ekim 2012 tarihinde Fatma Gök ve Yavuz Önen in eşbaşkanlığında kuruldu. Fakat bu dönemden sonra da Halkların Demokratik Kongresi altında partileşme çalışmaları ve tartışmaları devam etti. HDP, gerçek anlamda siyasi parti faaliyetlerine 27 Ekim 2013 tarihinde gerçekleştirilen Olağanüstü Kongre sonrasında başlamıştı. Bu kongrede BDP den istifa eden 4 milletvekilinin de katıldığı partinin eşbaşkanlığına Ertuğrul Kürkçü ve Sebahat Tuncel seçilmişlerdir. 15

16 GÜNDEM BDP Kürt illerinde önceki seçimlerdeki oylarını koruyup yeni belediyeler kazanırken, HDP nin batıda eklenen başarıyı yakaladığı söylenemez. 16 sosyalist güçlerin mücadele deneyimlerinin bir parti çatısı altında ortaklaştırılması oldu. Partileşme döneminde yaşanan ve yaşanamayan tartışmalar nedeniyle siyasi hayatı biraz sorunlu biçimde başlayan HDP nin seçimlerdeki en önemli handikabı, Kürt siyasi hareketinin seçimlere Kürt illerinde BDP, kazanma şansının olmadığı batı illerinde ise HDP çatısı altında girme yönündeki kararı oldu. Bu kararın daha en başından HDP ye olan güvenin kırılmasına neden olduğu söylenebilir. Dahası BDP ile HDP arasında bu biçimde bir ayrışma yaratılması, Kürt siyasal hareketinin mücadele deneyiminin yarattığı çekim alanının HDP ye aktarılamamasına neden oldu. HDP nin beklentilerin altında kalmasının en önemli nedenlerden birisi ise partiyi oluşturan bileşenlerinin her birinin direnişteki aktif pozisyonuna rağmen, partinin ana omurgasını oluşturan Kürt siyasal hareketinin Çözüm Süreci nin zarar görmemesi kaygısıyla Gezi direnişine mesafeli yaklaşımının yarattığı olumsuz intiba oldu. Bu olumsuz intibanın Tatava yapma, bas geç söylemi ile birleşmesi, özellikle batıdaki büyükşehirlerde potansiyel HDP oylarının CHP ye kanalize olmasına neden oldu. İçerisinde birbirinden farklı mücadele deneyimlerini olduğu kadar birbirinden farklı siyasal çizgileri de barındıran HDP için seçim sonuçlarının asıl önemi, bundan sonraki siyasal ve örgütsel varlığının ne şekilde sürdürülmesi gerektiği yolundaki tartışmaların çok daha yakıcı halde dayatması olacaktır. BDP milletvekillerinin HDP ye dahil olarak HDP nin kitle partisine dönüştürülmesi, buna mukabil HDP içindeki en kitlesel yapılardan biri olan EMEP in HDP nin cephe-ittifak partisi olarak sürdürülmesi yönündeki itirazı ve partinin asgari siyasal müştereği olarak belirlenen Demokratik Cumhuriyet tezi yerine Radikal Demokrasi tezinin ön plana çıkmaya başlaması gibi sorunlar HDP nin çözmek zorunda olduğu acil sorunlar olarak belirginleşmiştir. SEÇIMLERDE SOSYALISTLER Türkiye de sosyalistler seçim tahminleri konusunda ne kadar iyimser ve başarısızsa, seçimler konusunda da benzer bir deneyime sahipler. Her seçim öncesinde farklı seçim bölgelerinde büyük umutlarla ve büyük bir gayret sarf edilerek yürütülen seçim çalışmaları benzer hayal kırıklıklarıyla sonuçlanıyor. Tunceli ilçelerinin kendine has siyasal demografisinin ürünü olan belediyeleri saymazsak eğer, bu seçimlerin de sosyalistler açısından hüsranla sonuçlandığını söyleyebiliriz. TKP nin Hatay ın Defne ilçesinde yürüttüğü iddialı çalışma ve ÖDP nin farklı yerellerde oluşturulan ortak zeminler üzerinden çıkarılan adaylarla yürüttüğü çalışmalar beklenilen sonuçları yaratmadı ÖDP Avanos, Tonya ve Fındıklı da oluşturulan yerel platformların kararları uyarınca CHP ile seçim işbirliklerine gitti. Avanos ta CHP çatısı altında seçimlere giren ÖDP adayı seçilmeyi başardı.