ÇİMENTO SEKTÖRÜNDE G0RELÏ FAALİYET PERFORMANSLARININ AĞIRLIK KISITLAMALARI VE ÇAPRAZ ETKİNLİK KULLANILARAK VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ
|
|
- Hande Kızılırmak
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 Endüstri Mühendisliği Dergisi Cilt:ll Sayı:3 Sayfa: (2-1) Makina Mühendisleri Odası ÇİMENTO SEKTÖRÜNDE GRELÏ FAALİYET PERFORMANSLARININ AĞIRLIK KISITLAMALARI VE ÇAPRAZ ETKİNLİK KULLANILARAK VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ E. Ertuğrul KARSAK* Firuzan İŞCAN* *Galatasaray Üniversitesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü ÖZET Veri Zarflama Analizi (VZA) modeli en basit haliyle girdi/çıktı ağırlıkları üzerinde bir sınırlama getirmemekte ve bu esnekliğin sonucu olarak bazı karar birimleri sadece bir girdi ya da çıktıdaki yüksek performansları ile etkinlik sınırında yer alabilmektedir. Bu problemi çözümlemek için, değerlendirme sonucunda çoğunlukla sıfıra yakın ağırlık içeren girdi ya da çıktıların alabilecekleri ağırlıkların kısıtlanması gerekmektedir. Kullanılan ağırlık kısıtlamalarına rağmen halen bir girdi ya da çıktıdaki performanslan sonucu etkinlik smınnda yer alan ancak gerçek anlamda etkin olmayan karar birimlerini belirlemek için çapraz etkinlik değerleri kullanılmalıdır. Çapraz etkinlik kavramı, diğer karar birimlerinin optimum girdi/çıktı ağırlıkları kullanılarak, bir karar biriminin etkinliğinin belirlenmesi olarak ifade edilebilmektedir. Herbir karar birimi için bu hesaplamalar gerçekleştirilerek bir çapraz etkinlik matrisi oluşturulup, göreli olarak düşük çapraz etkinlik değerine sahip karar birimleri, gerçek anlamda etkin olmayanlar olarak belirlenmektedir. Bu şekilde, karar birimlerinin göreli performans değerlendirilmesinde daha etkin bir aynşürma sağlanmaktadır. Bu çalışmada, Türk çimento sektöründe yer alan işletmelerin göreli faaliyet performansları, belirli girdi/çıktılar için ağırlık kısıtlamaları içeren ve işletmelerin göreli etkinlikleri arasında daha sağlıklı bir aynştırma sağlayan çapraz etkinlik değerlerinden yararlanan VZA kullanılarak değerlendirilmiştir. Anahtar sözcükler: Veri zarflama analizi, ağırlık kısıtlamaları, çapraz etkinlik. GİRİŞ Günümüzde imalat sektöründe yaşanan rekabet, işletmeleri, kaynaklarını en etkin şekilde kullanmaya zorlamaktadır. Bunu sağlamak için işletmelerin, rekabet ettikleri sektör içinde performanslarını göreli olarak değerlendirmesi ve etkinlik sınırında yer almak için referans almaları gereken işletmeleri belirlemesi gerekmektedir. Verimlilik analizi, performans değerlendirilmesinde kullanılan yöntemlerin başında gelmektedir. Verimlilik basit olarak kurumun amacına uygun olarak yarattığı ürünün, bu ürünü ortaya koyabilmek için harcadığı kaynağa oranlanmasıyla hesaplanır. Ancak girdi ve çıkülardaki niteliksel farklılıklar bu hesaplamayı zorlaştırmaktadır. Özellikle günümüzde kullanılan birbirinden farklı kaynaklar ve bunların sonucunda elde edilen birçok farklı ürün verimliliğin değerlendirilmesini güçleştirmekte, bunların yanı sıra adı geçen girdi ve çıktıların birimlerinin farklı olması da karşılaşılan zorlukları artırmaktadır. Verimlilik analizi için kullanılan ölçüm sistemleri yapısal olarak oran analizleri, parametreli yöntemler ve parametresiz yöntemler olmak üzere üç temel gruba ayrılabilir. Oran analizi, kapsam ve amaç açısından tek boyutlu analizleri içerir. Verimlilik ölçümünde hesaplanan değişik oranların ağırlıklandmlarak tek bir 2
2 Çimento Sektöründe Göreli Faaliyet Performanslarının Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi ölçüt elde edilmesi gereksinimi, yöntemin önemli bir eksikliği olarak belirmektedir. Parametreli yöntemler, verimlilik ölçümü gerçekleştirilen işletmelere ilişkin üretim fonksiyonunun analitik bir yapıya sahip olduğunu varsayarlar. Çoğunlukla birçok girdi ile bir tek çıktıyı ilişkilendiren regresyon analizi, yaygın kullanılan parametrik yöntemlere örnek verilebilir. Parametresiz yöntemler ise üretim fonksiyonunun ardında herhangi bir analitik formun varlığını öngörmeyen esnek bir yapıya sahiptirler ve çözüm yöntemi olarak genellikle matematik programlamayı kullanmaktadırlar. İlk olarak Charnes, Cooper ve Rhodes (1978) tarafından geliştirilen veri zarflama analizi (VZA), verimlilik analizinde karşılaşılan güçlükleri giderebilecek parametresiz bir yöntemdir. Bu yöntemin sahip olduğu en önemli özellik, her karar alma birimindeki etkinsizlik miktarını ve kaynaklarını tanımlayabilmesidir. Bu şekilde etkin olmayan birimlerde ne kadar girdi azaltmak ve/veya çıktı miktannı artırmak gerektiğine ilişkin olarak yöneticilere yol gösterebilir. Son yirmi yıllık süre içinde, öncelikle kar amacı gütmeyen kurumlarda (hastane, silahlı kuvvetler, üniversite, elektrik kurumu vb.), AR-GE projelerinde, çok uluslu ya da çok şubeli işletmelerin göreli performanslarının ölçümünde VZA uygulamalarına rastlanmaktadır. Yöntemin getirdiği en önemli yenilik, birçok girdinin kullanılarak birçok çıktının elde edildiği ortamlarda, parametrik yöntemlerde olduğu gibi önceden belirlenmiş herhangi bir analitik üretim fonksiyonunun varlığının öngörülmesine gereksinim duymadan ölçüm yapabilmesidir. Ayrıca girdi ve çıktılar ölçüm birimlerinden bağımsızdırlar. Bu nedenle işletmenin değişik boyutlarının aynı zamanda ölçülebilmesi imkanı vardır. Bu çalışmaya konu olan Türk çimento sektöründeki şirketlerin göreli faaliyet performanslan, daha önce Albayrak ve Özcan (1996) tarafından 1993 ve 1994 yılları verileri ile VZA kullanılarak incelenmiştir. Ancak adı geçen çalışmada karar birimleri için elde edilen girdi/çıkü ağırlıklarına yer verilmemiş ve bunun yanı sıra çözüm sonucunda birden fazla etkin şirket belirlenmiş olmasına rağmen bu etkin şirketler arasında bir sıralama yapılmamıştır. Böyle bir sonuca ulaşılmasının nedenleri arasında karar değişkenleri olan girdi ve çıktı ağırlıklarına kısıtlama getirilmemesi sayılabilir. Nitekim etkin şirketler sadece bir girdi ve/veya çıktılarının göreli üstünlüğü ile etkinlik sınırında yer alabilmektedirler. Bir girdi ve/veya çıktının diğerlerine göre çok yüksek bir ağırlığa ulaşabilmesi ve bazı girdi ve/veya çıktıların tamamen gözardı edilmesi, VZA yönteminde karşılaşılabilecek sorunlardan birisidir. Bunu engellemek için kullanılan yöntemlerden biri etkinlik ölçümünde ağırlıkların göreli kısıtlanmasıdır. Ayrıca VZA sonucunda birden çok karar birimi etkinlik sınırında yer alabildiği için, etkin birimleri karşılaştırmak ancak çapraz etkinlik ölçütlerinden yararlanarak mümkün olmaktadır (Sexton 1986, Doyle ve Green 1993). Bu çalışmada, yukarıda bahsedilen yöntemler kısaca özetlendikten sonra, Türk çimento sektöründe yer alan işletmelerin göreli faaliyet performanslarının değerlendirilmesine uygulanması 1997 yılı verileri kullanılarak irdelenecektir. VERİ ZARFLAMA ANALİZİ VZA, birçok girdi ve çıktıyı bir skaler etkinlik ölçütüne dönüştüren doğrusal programlama bazlı bir yöntemdir. Analizin temelinde benzer türden karar birimlerinin üretim etkinliklerinin değerlendirilmesi yer alır. Analize konu olacak karar birimlerinin aynı hedefe yönelik benzer işlevleri görmesi, aynı pazar şartlannda çalışması ve gruptaki bütün birimlerin verimliliklerini nitelendiren etmenlerin, yoğunluk ve büyüklüklerdeki farklılıklar hariç aynı olması şartları aranır. En basit durum olarak tek girdi ve çıktıya sahip bir süreç veya birim için etkinlik "çıktı / girdi" olarak; gelişmiş örgütlerde ise girdi ve çıktı sayısındaki fazlalık dikkate alınarak etkinlik, "ağırlıklı çıktı toplamı / ağırlıklı girdi toplamı" ile tanımlanabilir. Ancak bu son tanımda yer alan ağırlıkları ortak değerler olarak belirlemek, özellikle karşılaştırılan birimlerin birbirlerinden farklı karmaşık yapıları sebebiyle çok güçtür. Bu sorunun çözümü ancak her birimin kendi verilerinin dikkate alınmasıyla oluşturulacak kendi ağırlık kümelerinin belirlenmesiyle mümkündür. İşte bu kümeyi oluşturmaya yönelik olarak Charnes, Cooper ve Rhodes (1978), incelenen her j birimi için aşağıdaki modeli önermişlerdir: 3
3 E. Ertuğrul Karsak, Firuzan Işcan w==qu i dönüşümlerinden yararlanarak aşağıdaki şekilde doğrusallaştırılabilir: Maks Kısıtlar (1) Kısıtlar (2) Yukarıdaki formülasyonda, ;"inci karar birimi tarafından üretilen r çıktısı miktannı, /inci karar birimi tarafından kullanılan i girdisi miktarını, ; karar birimi tarafından r çıktısına verilen ağırlığı, j karar birimi tarafından i girdisine verilen ağırlığı, karar birimi sayısını, çıktı sayısını, girdi sayısını ifade etmektedir. Model her j karar birimi için çözülür ve her karar birimi için birer etkinlik değeri olmak üzere toplam n adet etkinlik değeri elde edilir. Tanım gereği, herhangi bir karar biriminin etkinlik değeri l'den büyük olamaz. Örneğin (l)'de incelenen j o karar biriminin etkinlik değeri, tüm karar birimleri için etkinliğin l'den büyük olmaması koşulu ile hesaplanmıştır. Modelde girdi ve çıktı ağırlıkları çözüm kümesini oluşturmaktadır. Bu ağırlıklar j karar biriminin etkinliğini ençoklayacak olan değerlerdir. Elde edilen etkinlik değeri 1 olursa bu j biriminin diğer karar birimlerine göre etkin, aksi halde ise etkinsiz olduğunu gösterir. Eğer karar birimi etkinsiz ise, belirlenmiş ağırlıklar ile etkin olan karar birimleri (veya birimi), incelenen karar birimi için referans kümesini oluştururlar. VZA modeli (l)'de görüldüğü gibi oransal olarak tanımlanmıştır. Ancak doğrusal programlama çözüm yöntemlerinin uygulanabilmesi için, model, Yukarıda verilmiş olan model primal formülasyondur ve bu çalışmada "CCR modeli" olarak anılacaktır. Alternatif olarak modelin duali de çözülebilir. Primal problem t + m adet karar değişkeni ve herbir karar birimi için bir adet kısıt içermekte ve dolayısıyla dual problem t+m adet kısıt ve herbir karar birimi için bir adet karar değişkeni içermektedir. Genellikle kurulan modellerde t + m < n olduğu için çözüm aşamasında daha az zaman alacağından dual model tercih edilebilir. (2)'ye eşdeğer dual model aşağıdaki şekilde ifade edilir. Min ZQ Kısıtlar: (3) Z kısıtsız. olarak tanımlandığında, ve Burada önceki tanımlara ek olarak, ; karar biriminin yoğunluk değerini göstermektedir. Problemin dual modelinden hareketle çözümü işlem 4
4 Çimento Sektöründe Göreli Faaliyet Performanslarının Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi zamanı açısından çabukluk sağlamasının yanı sıra, elde edilen 'lerin oluşturduğu çözüm kümesi kullanılarak incelenen/ karar biriminin göreli etkinliği de test edilebilir. sabit getiri, durumunda ölçeğe göre ise ölçeğe göre azalan getiri, ise ölçeğe göre artan getiri sözkonusudur. VZA, günümüzde göreli performans analizinde yaygın kullanım gören bir yöntemdir. Ancak analiz sonucunda, aralarında bir karşılaştırma yapmaya olanak vermeyecek sayıda etkin karar birimi elde edilebilmekte ve böylelikle sonuçların sağlıklı bir şekilde değerlendirilmesi mümkün olmamaktadır. Bu da VZA'nin temelinde yer alan ve tercih edilmesini sağlayan, her birimin girdi ve çıktı ağırlıklarının kendilerine özgü biçimde serbestçe değerlenmesinin yol açtığı bir tehlike ve dolayısıyla bir dezavantajdır. Ağırlık değerlerinin serbest bırakılmasının bir diğer sonucu da incelenen karar birimleri için önem taşıyan girdi ve/veya çıktıların ağırlıklarının hiç istenmemesine rağmen sıfır değerini almasıdır. CCR modelinde girdi ve çıktıların ağırlıkları amaç fonksiyonunu ençoklayacak şekilde belirlendiğinden, bazı girdi ve çıktılar gözardı edilebilir. Bu olumsuzluğun giderilebilmesi de ancak gerekli görülen girdi ve çıktıların ağırlıklarının kısıtlanmasıyla mümkündür. Problemlerin dual model ile çözümünde, karar birimlerinin etkinlik değerleri belirlenirken girdi ve çıktıların ağırlık değerleri elde edilememektedir. Bu durum, girdi ve çıktı ağırlıkları uygun bir yapıya sahip olmayan göreli etkin karar birimleri arasında ayrıştırma yapmak için kullanılacak ağırlık kısıtlamaları yönteminden yararlanılmasını engellemektedir. Bu nedenle, uygulamada (2)'deki primal model kullanılacaktır. AĞIRLIK KISITLAMALARI VZA'nde karar birimlerinin etkinlik değerlerini belirlerken, girdi ve çıktılar için uygun olmayan ağırlık değerleri elde edilmesini önlemek için ağırlıklar kısıtlanabilir. Böylece tüm birimler için gerçek etkinlik değerlerine ulaşma imkanı doğar. Bu konuda literatürde değişik yaklaşımlar yer almaktadır. Dyson ve Thanassoulis'(1988), Charnes ve diğerleri (199), Wong ve Beasley (199), Ailen ve diğerleri (1997) tarafından yapılmış çalışmalar, VZA'nde ağırlık kısıtlamaları kullanan yöntemler içermektedir. Bu yöntemler, uygun ağırlık kısıtlarının belirlenmesi ve modele katılmaları aşamasında farklılıklar gösterirler. Örneğin Dyson ve Thanassoulis ağırlıklara direkt kısıt konulmasını önerirken, Charnes ve diğerleri ise girdi/çıktı değerlerini ayarlama ("coneratio" yaklaşımı) yöntemini savunmuşlardır. Wong ve Beasley ise girdi ve çıktıların göreli ağırlıklarına kısıt koymayı önermişlerdir. Ağırlık kısıtlarının VZA modeline katılmasından sonra çözüm aşamasında hiçbir farklılık yoktur. Her karar birimi için model çözülür ve ek kısıtları sağlayan, tanımlanan aralıklarda ağırlıkları gerçekleyen çözüm kümesine ulaşılır. Ek kısıtlar, VZA'nin temel üstünlüğü olan ağırlıkların her karar birimi için esnekçe belirlenmesi ilkesini kaybettirmediği gibi daha gerçekçi bir sonuca ulaşılmasını sağlamaktadır. Bu çalışmada, Wong ve Beasley'in önerdikleri yöntem kullanılacaktır. Bu yöntem esas olarak ağırlık oranları kullanımına dayanır. Wong ve Beasley, bir ağırlıklı çıktının (veya girdinin) diğer çıktıların (veya girdilerin) ağırlıklı toplamına oranının, yöneticiler veya genel olarak karar vericiler tarafından hemfikir olunan değerlerle sınırlandırılabileceğini savunmaktadırlar. Bu bir bakıma o çıktının (veya girdinin) diğerlerine göre hangi önemde değerlendirilmesi gerektiğini vurgulamaktır. (4) Buradaki [a r, b r ] sayı aralığı r çıktısı için bir değer ayarlamasıdır. Böylece karar verici problemin durumunu analize daha iyi yansıtmış olur. [a r, b r ], [,1] aralığındadır ve belirlenmesi oldukça kolaydır. Belirlenme aşamasında Analitik Hiyerarşi Süreci (Saaty, 1994) kullanılabileceği gibi sınırlar doğrudan uzman karar vericiler tarafından da tanımlanabilir. Bir başka yöntem de problemin CCR modeli ile çözülüp, elde edilen ağırlıklarla kısıt konulması düşünülen ağırlık için her karar biriminde, (4)'te verilmiş olan oran hesaplanmasına dayanır. Daha sonra ikinci en 5
5 E. Ertuğrul Karsak, Firuzan Işcan küçük ve en büyük değer sırasıyla alt ve üst sınır olarak alınır. a r ve b r değerlerinin belirlenmesinin ardından (4) teki oran her karar birimi için 2 adet eşitsizlik ile aşağıdaki gibi doğrusallaştırılır ve toplam 2n adet kısıt VZA modeline eklenir. (5) Aynı prosedür, girdilerin ağırlıkları kısıtlanmak istendiğinde de benzer şekilde uygulanır. Karar birimi sayısının oldukça büyük olduğu modeller için Wong ve Beasley alternatif modeller önermektedir. ÇAPRAZ ETKİNLİK Çapraz etkinlik matrisi ilk olarak Sexton ve diğerleri (1986) tarafından önerilmiş ve bir karar biriminin diğer birimlerin etkinliğine göre değerlendirilmesini sağlamıştır. Son yıllarda bu konuda yayınlanan makaleler (Doyle ve Green 1993, Doyle ve Green 1994) çapraz etkinlik ölçütleri ile ilgili çalışmalardaki gelişmelere ışık tutmuştur. Bu çalışmada, matris elemanlarını elde etmek için basit çapraz etkinlik ölçütleri kullanılmıştır. Buna göre öncelikle her karar birimi için CCR modeli çözülür ve elde edilen etkinlik değerlerinden hareketle s karar biriminin göreli etkinliği, k karar biriminin ağırlıklarına göre aşağıdaki formülle hesaplanabilir: Kısıtlar: (6) her karar birimi için Tablo 1. Çapraz etkinlik matrisi Karar birimi 1 2 k n Ortalama çapraz etkinlik değerleri 1 Eu En Eu E ı e1, 2 En E22 fia Em e2... s Eis Et, Eh F e, n Eı Ëjn Eh, Yukarıdaki modelde, E\ CRR modelinden elde edilen k karar biriminin optimal etkinlik değeridir. Tablo 1'deE^ değeri s biriminin k hedef birimine göre etkinliğini göstermektedir. Daha önceki CCR modeli çözümlerinden elde edilen etkinlik değerleri matrisin köşegeninde yer almaktadır. En alt satırdaki ortalama çapraz etkinlik değerleri ise her s biriminin diğer birimler dikkate alındığında eriştiği ortalama etkinliği göstermektedir. Göreli olarak yüksek ortalama çapraz etkinliğe sahip karar biriminin daha iyi performans gösterdiği kabul edilir. Öte yandan, göreli olarak düşük ortalama çapraz etkinliğe sahip karar biriminin etkin görünmek için, diğer karar birimlerinden farklı ağırlık yapısı benimsediği sonucuna varılabilir (Boussofiane ve diğerleri, 1991). Böylece karar birimleri arasında göreli bir sıralama yapmak mümkün olmaktadır. Doyle ve Green'in önerdiği yöntemde tüm karar birimlerinin çapraz etkinliklerini içeren nxn boyutlu matris öngörülmüştür. Buna alternatif olarak, sadece CCR modelinin çözümü sonucunda etkin olarak beliren karar birimleri arasında daha küçük boyutlu bir matris oluşturmak da yeterli olabilir (Shang ve Sueyoshi, 1995). Bir sonraki bölümde sunulan uygulamada, CCR modelinin çözümü sonucu etkinlik smınnda yer alan karar birimleri için çapraz etkinlik matrisi hesaplanacaktır. E m e 6
6 Çimento Sektöründe Göreli Faaliyet Performanslarının Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi ÇIMENTO SEKTÖRÜNDE BIR UYGULAMA Uygulama için Türk çimento sektöründe yer alan ve İstanbul Menkul Kıymetler Borsası'na (İMKB) kote olan şirketler seçilmiştir. Çimento sektörü, İMKB'de diğer sektörlerle karşılaştırıldığında göreli olarak önemli sayıda şirketle temsil edilmektedir. Amaç şirketlerin 1997 yılı faaliyet performanslarının değerlendirilmesidir. VZA'ndeki en önemli karar aşaması, yapılan analizin sağlığı açısından girdi ve çıktıların belirlenmesidir. Burada şirketlerin göreli faaliyet performansları irdeleneceğinden, girdi olarak personel sayısı, maddi duran varlıklar, finansman giderleri ve öz sermaye; çıktı olarak ise net satışlar ve esas faaliyet kan seçilmiştir. Verilerin temininde İMKB'nin yayınlarından yararlanılmıştır (Şirketler Yıllığı, 1998). Girdi ve çıktılar arasındaki boyutsal farklılıkların etkinlik değerlerinin belirlenmesi aşamasındaki olumsuz etkileri dikkate alınarak, verilerin normalize edilmesinde yarar görülmektedir. Bu nedenle her girdi ve çıktı için veriler, ortalama değerlerine göre normalize edilmiş ve Tablo 2'deki değerler elde edilmiştir. CCR modelini kullanarak tüm karar birimleri için oluşturulan doğrusal programlar çözülerek Tablo 3'teki etkinlik değerleri ve ağırlıklar elde edilmiştir. Tüm karar birimleri için doğrusal programlama modellerinin oluşturulmasında Delphi ile geliştirdiğimiz bir arayüzden; elde edilen modellerin çözümünde ise LINDO optimizasyon yazılımından yararlanılmıştır. Tabloda ve sütunları çıktı ağırlıklarını, w p w 2, w 3 ve w 4 sütunları ise ilgili girdi ağırlıklarını göstermektedir. Modellerin çözümünde çıktı olarak esas faaliyet karına ait ağırlıklarda yoğun bir şekilde (7/14), girdi olarak ise tüm karar birimleri için maddi duran varlıkların ağırlıklarında sıfır değeri elde edilmiştir. Bunun nedeni CCR modelinin çözümünde, her karar biriminin etkinliğinin ençoklanması sürecinde bazı girdi ve/veya çıktılarının ağırlıklandırılmasında gerçekte uygun olmayan ağırlık değerleri elde edilebilmesidir. CCR modelinin ağırlıkların belirlenmesine getirdiği esnekliğin bir sonucu olarak amaç fonksiyonunun ençoklanmasmda, bazı girdi ve/veya çıktı ağırlıkları sıfır değerini alabilmektedir. Çıktı olarak esas faaliyet karının analiz esnasında diğer çıktı olan net satışlara göre bu kadar düşük oranda değerlenmesi kabul edilemez bir durumdur. Benzer şekilde, maddi duran Tablo 2. Çimento sektörü 1997 yılı normalize edilmiş verileri Net Satışlar Esas Faaliyet Personel Maddi Duran Finansman Oz Sermaye Karı Sayısı Varlıklar Gideri Adana Akçansa Aslan Bolu Batıçim Çimsa Çim taş Konya Mardin Niğde
7 H. Ertuğrul Karsak, Firuzan tşcan Tablo 3. CRR modeli etkinlik değerleri ile girdi ve çıktı ağıriıklan Pı Ih Wj W 2 Wj w 4 Etkinlik Değerleri Adana , Akçansa Aslan Bolu Batıcım Çimsa Çimtaş Konya Mardin Niğde varlıklar da diğer girdiler içerisinde tamamen değerlendirme dışında tutulmuştur. Analizin gerçekçi temellere oturtulması açısından ağırlıklann kısıtlanması yoluna gidilmesi gerekmektedir. Bu amaçla adı geçen çıktı ve girdi için aşağıda verilen sınırlamalara gidilmiştir. Buradaki alt ve üst sınırlar modeli gerçekçi kılacak şekilde uzman görüşüne başvurularak belirlenmiştir. (8) (7) (7)'de verilen sınırlamalar aşağıdaki şekilde doğrusallaştırılarak CCR modeline 56 yeni kısıt eklenmiştir. Modele eklenen bu yeni kısıtlarla yapılan analiz sonucunda Tablo 4'teki sonuçlar elde edilmiştir. Buna göre Niğde Çimento etkin şirketler kümesinden çıkmış; alt ve üst sınır koyulan esas faaliyet kan ve maddi duran varlıkların ağırlıklan ise tanımlanan aralıkta yer almıştır. Analizin ilk aşamasındaki CCR modelinin çözümünde etkinlik sınırında yer alan diğer işletmeler bu konumlannı korurlarken, etkin olmayan şirketlerin etkinlik değerleri daha da düşmüş ve aralarındaki sıralamada değişiklikler gerçekleşmiştir. Ağırlık kısıtlamalarının dikkate alınmadığı durumda etkinlik sınırının belirlenmesinde gözardı edilen maddi duran varlıklar ve esas faaliyet 8
8 Çimento Sektöründe Göreli Faaliyet Performanslarının Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi karının, eklenen kısıtlarla etkinlik değerlerinin belirlenmesinde dikkate alınması sonucunda, söz konusu girdi ve çıktı değerleri göreli olarak daha kötü olan karar birimleri yeni etkinlik sıralamasında alt sıralara kaymışlardır. Örneğin, maddi duran varlıklan göreli olarak yüksek olan Bolu Çimento için ağırlık kısıtlamaları dikkate alınmadan belirlenmiş olan etkinlik değeri (.927), bu girdinin ağırlığının kısıtlanması sonucunda.696'y a düşmüş ve etkinlik sıralamasında yedinci sıradan onbirinci sıraya gerilemiştir. Bir başka örnek olarak esas faaliyet kan diğer şirketlere oranla daha düşük olan Konya Çimento'nun etkinlik değeri ise, bu çıktının ağırlığının kısıtlanmasıyla.8351'den.5849'a düşmüş ve böylelikle sıralamada üç sıra gerileyerek 12. sırada yer almıştır. Tablo 4. Ağırlık kısıtlamaları sonucunda elde edilen CCR modeli etkinlik değerleri ve girdi/çıktı ağırlıkları A Ih Wj W 2 H-3 w 4 Etkinlik Değerleri Adana Akçansa Aslan Bolu Batıçim Çimsa Çimtaş Konya Mardin Niğde Tablo 5. Etkin beş firmanın çapraz etkinlik matrisi Batıçim Batıçim , Ortalama Çapraz Etkinlik
9 E. Ertuğrul Karsak, Firuzan Işcan Elde edilen sonuçların ışığında, etkin olan beş işletmenin göreli faaliyet performanslarını kullanarak sıralama yapmak mümkün değildir. Bu nedenle sözkonusu beş işletme için çapraz etkinlik matrisi oluşturulmuştur. (6)'daki formülasyon kullanılarak Tablo 5'teki matris elde edilmiştir. Oluşturulan çapraz etkinlik matrisi ile çimento sektöründeki işletmelerin faaliyet performanslarının göreli analizi tam olarak gerçekleştirilebilmiştir. Buna göre CCR modeline ağırlık kısıtlamaları eklenmesi sonucunda etkin olarak belirlenen beş işletmenin, çapraz etkinlik analizi sonucu faaliyet etkinliği sıralaması Batı Çimento, Çimento, Çimento, ve Çimento olarak belirmektedir. SONUÇ Performans değerlendirilmesinde en çok kullanılan yöntemlerden biri verimlilik analizidir. Verimlilik, kurumun amacına uygun olarak yarattığı ürün ya da hizmet miktarının, bu ürün ya da hizmeti gerçekleştirebilmek için kullandığı kaynak miktarına oranlanmasıyla elde edilir. Ancak gerçekçi bir değerlendirmede kullanılan çok sayıda girdi ve çıktı ile sözkonusu girdi ve çıktıların birimlerinin farklılık göstermesi bu hesaplamayı güçleştirmektedir. Birden çok girdi ve çıktıyı, bir skaler etkinlik ölçütüne dönüştüren doğrusal programlama bazlı bir yöntem olan veri zarflama analizi (VZA) bu güçlükleri ortadan kaldırmaktadır. Bu çalışmada, VZA ile birlikte ağırlık kısıtlamaları ve çapraz etkinlik ölçütlerinin bir arada kullanılması önerilmiş ve önerilen model 1997 yılında Türk Çimento Sektörü'nde yer alan İMKB'ye kote 14 işletmenin göreli faaliyet performanslarının değerlendirilmesine uygulanmıştır. Elde edilen sonuçlar göreli faaliyet performanslannda sağlıklı bir aynşürma sağlamaktadır. Analizde kullanılan tüm girdi ve çıktılar sayısal olarak ifade edilebilen değerlerdir. Oysa ki gerçekte, faaliyet performansları değerlendirilirken bazı değerler tam olarak sayısallaştırılamayacağından sözel olarak ifade edilirler. İşletmelerin ürün ve hizmetlerinin kalitesi, müşteri memnuniyeti, çalışanların tatmini sübjektif ölçütlere örnek verilebilir. Bu ölçütlerin bulanık sayılarla VZA'ne katılmaları ileride yapılacak çalışmalara konu olacaktır. KAYNAKÇA 1. Albayrak, C. ve Özcan, Ö. (1996), "İşletme Performans Analizi: Çimento Sektöründe Bir Uygulama", YA/EM'96 Bildiriler Kitabı, Ailen, R., Athanassopoulos, A., Dyson, R.G. ve Thanassoulis, E. (1997), "Weigths restrictions and value judgements in Data Envelopment Analysis: Evolution, development and future directions", Annals of Operations Research 73, Boussofiane, A., Dyson, R.G. ve Thanassoulis, E. (1991), "Applied data envelopment analysis", European Journal of Operational Research 52, Chames, A., Cooper, W. ve Rhodes, E. (1978), "Measuring the efficiency of decision making units", European Journal of Operational Research 2, Chames, A., Cooper, W. W., Huang, Z. M. ve Sun, D. B. (199), "Polyhedral cone-raäo DEA models with an illustrative application to large commercial banks", Journal of Econometrics 46, Doyle, J. ve Green, R. (1993), "Data envelopment analysis and multiple criteria decision making", OMEGA 21 (6), Doyle, J. ve Green, R. (1994), "Efficiency and cross-efficiency in DEA: Derivations, meanings and uses", Journal of the Operational Research Society 45(5), Dyson, R.G. ve Thanassoulis, E. (1988), "Reducing weigth flexibility in data envelopment analysis", Journal of the Operational Research Society 39(6), UNDO, Undo Systems Inc., Chicago, (1998). Saaty, TL. (1994), "How to make a decision: The Analytic Hierarchy Process", Interfaces 24(6), Sexton, T. R., Silkman, R. H. ve Hogan, A. (1986), "DEA: Critique and extensions", in: R. H. Silkman (ed.), Measuring Efficiency: An Assesment of DEA, Publication No. 32 in the series New Directions for Program Evaluation, A Publication of the American Evaluation Association, San Fransisco, Jossey Bass, Inc. 11. Shang, J. ve Sueyoshi, T. (1995), "A unified framework for the selection of a flexible manufacturing system", European Journal of Operational Research 85, Şirketler Yıllığı, Istanbul Menkul Kıymetler Borsası, (1998). 12. Wong, Y.H.B. ve Beasley, J.E. (199), "Restricting weight flexibility in data envelopment analysis", Journal of the Operational Research Society 41(9),
VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE TCDD LİMANLARINDA BİR ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ ÇALIŞMASI
Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Der. J. Fac. Eng. Arch. Gazi Univ. Cilt 9, No 4, 437-442, 2004 Vol 9, No 4, 437-442, 2004 VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE TCDD LİMANLARINDA BİR ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ ÇALIŞMASI M. Emin BAYSAL,
DetaylıDOĞRUSAL PROGRAMLAMADA DUALİTE (DUALITY)
DOĞRUSAL PROGRAMLAMADA DUALİTE (DUALITY) 1 DOĞRUSAL PROGRAMLAMADA İKİLİK (DUALİTE-DUALITY) Doğrusal programlama modelleri olarak adlandırılır. Aynı modelin değişik bir düzende oluşturulmasıyla Dual (İkilik)
DetaylıAnkara daki Anadolu Liselerin Toplam Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ( VZA ) İle Saptanması
1 XI. Eğitim Bilimleri Kongresi, 23-26 Ekim 2002 Yakın Doğu Üniversitesi, Lefkoşe, KKTC Ankara daki Anadolu Liselerin Toplam Etkinliğinin Veri Zarflama Analizi ( VZA ) İle Saptanması Araş.Gör.Murat ATAN
Detaylıİbrahim Küçükkoç Arş. Gör.
Doğrusal Programlamada Karışım Problemleri İbrahim Küçükkoç Arş. Gör. Balikesir Üniversitesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Çağış Kampüsü 10145 / Balıkesir 0 (266) 6121194
DetaylıAHP (ANALYTIC HIERARCHY PROCESS) YÖNTEMİ VE HAZIR BETON TESİSİ ARAZİ SEÇİMİNDE UYGULAMASI
AHP (ANALYTIC HIERARCHY PROCESS) YÖNTEMİ VE HAZIR BETON TESİSİ ARAZİ SEÇİMİNDE UYGULAMASI ANALYTIC HIERARCHY PROCESS METHOD AND APPLICATION IN AREA SELECTION OF READY MIXED CONCRETE PLANT ÖZET Ömür TEZCAN*
DetaylıDÖKÜM SEKTÖRÜDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE KONYA İLİNDE BİR UYGULAMA
DÖKÜM SEKTÖRÜDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE KONYA İLİNDE BİR UYGULAMA Ali SEVİNÇ KOSGEB Kırıkkale Hizmet Merkezi Kırıkkale Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Anabilim Dalı teren@kku.edu.tr Tamer
DetaylıBORSA ĐSTANBUL DA ĐŞLEM GÖREN ÇĐMENTO ĐŞLETMELERĐNĐN ETKĐNLĐKLERĐNĐN VERĐ ZARFLAMA ANALĐZĐ KULLANILARAK ÖLÇÜLMESĐ
Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi Electronic Journal of Social Sciences Bahar-206 Cilt:5 Sayı:57 (429-439) www.esosder.org ISSN:304-0278 Spring-206 Volume:5 Issue:57 BORSA ĐSTANBUL DA ĐŞLEM GÖREN ÇĐMENTO
DetaylıAHP ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ AHP AHP. AHP Ölçeği AHP Yönteminin Çözüm Aşamaları
ANALİTİK HİYERARŞİ PROSESİ 1970 li yıllarda Wharton School of Business da çalışan Thomas L.Saaty tarafından Karmaşık çok kriterli karar verme problemlerinin çözümü için geliştirilmiştir. Tüm kriterler
DetaylıAnalitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) Yrd.Doç.Dr. Sabahattin Kerem AYTULUN
Analitik Hiyerarşi Prosesi (AHP) Yrd.Doç.Dr. Sabahattin Kerem AYTULUN Giriş AHP Thomas L.Saaty tarafından 1970'lerde ortaya atılmıştır. Amaç alternatifler arasından en iyisinin seçilmesidir. Subjektif
DetaylıSağlık Kuruluşlarında Maliyet Yönetimi ve Güncel
Sağlık Kuruluşlarında Maliyet Yönetimi ve Güncel Uygulamalar YRD. DOÇ. DR. EMRE ATILGAN TRAKYA ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÖNETİMİ BÖLÜMÜ Sağlık Kurumlarında Maliyet Yönetimi ve Güncel Uygulamalar Sunum Planı:
DetaylıSimpleks Yönteminde Kullanılan İlave Değişkenler (Eşitliğin yönüne göre):
DP SİMPLEKS ÇÖZÜM Simpleks Yöntemi, amaç fonksiyonunu en büyük (maksimum) veya en küçük (minimum) yapacak en iyi çözüme adım adım yaklaşan bir algoritma (hesaplama yöntemi) dir. Bu nedenle, probleme bir
DetaylıİMKB YE KAYITLI HALKA AÇIK TEKNOLOJİ ŞİRKETLERİNDE FİNANSAL ETKİNLİĞİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ (VZA) İLE DEĞERLENDİRİLMESİ
Cilt 2, Sayı 2, 21 ISSN: 139-839 (Online) İMKB YE KAYITLI HALKA AÇIK TEKNOLOJİ ŞİRKETLERİNDE FİNANSAL ETKİNLİĞİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ (VZA) İLE DEĞERLENDİRİLMESİ Fatma TEKTÜFEKÇİ Dokuz Eylül Üniversitesi
DetaylıOPSİYONLARDAN KAYNAKLANAN PİYASA RİSKİ İÇİN STANDART METODA GÖRE SERMAYE YÜKÜMLÜLÜĞÜ HESAPLANMASINA İLİŞKİN TEBLİĞ
Resmi Gazete Tarihi: 28.06.2012 Resmi Gazete Sayısı: 28337 OPSİYONLARDAN KAYNAKLANAN PİYASA RİSKİ İÇİN STANDART METODA GÖRE SERMAYE YÜKÜMLÜLÜĞÜ HESAPLANMASINA İLİŞKİN TEBLİĞ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç ve Kapsam,
DetaylıAnahtar Kelimeler: Veri zarflama analizi, İl performansları, Gevşek tabanlı süper etkinlik ölçümü
Çukurova Üniversitesi İİBF Dergisi Cilt:13.Sayı:2.Aralık 2009 ss.17-32 İl Performans Değerlerinin VZA ile Ölçülmesi Measuring the Province Performances With DEA Hatice DÜZAKIN 1 ÖZET Veri zarflama analizi
DetaylıBULANIK AHP İLE TEDARİKÇİ SEÇİM PROBLEMİ VE BİR UYGULAMA
BULANIK AHP İLE TEDARİKÇİ SEÇİM PROBLEMİ VE BİR UYGULAMA Hacer GÜNER Pamukkale Üniversitesi Özcan MUTLU Pamukkale Üniversitesi Özet Günümüzün yok edici rekabet ortamında işletmeler, ayakta kalabilmek için
DetaylıMATRİSEL ÇÖZÜM TABLOLARIYLA DUYARLILIK ANALİZİ
SİMPLEKS TABLONUN YORUMU MATRİSEL ÇÖZÜM TABLOLARIYLA DUYARLILIK ANALİZİ Şu ana kadar verilen bir DP probleminin çözümünü ve çözüm şartlarını inceledik. Eğer orijinal modelin parametrelerinde bazı değişiklikler
DetaylıMann-Whitney U ve Wilcoxon T Testleri
Mann-Whitney U ve Wilcoxon T Testleri Doç. Dr. Ertuğrul ÇOLAK Eskişehir Osmangazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Biyoistatistik Anabilim Dalı Konu Başlıkları Parametrik olmayan yöntem Mann-Whitney U testinin
DetaylıDATA ENVELOPMENT ANALYSIS AND AN APPLICATION IN BANKING SECTOR
C.4, S.3 Veri Zarflama Analizi ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2009, C.4, S.3 s.30 326. Suleyman Demirel University The
DetaylıTedarik Zinciri Yönetimi
Tedarik Zinciri Yönetimi -Tedarikçi Seçme Kararları- Yrd. Doç. Dr. Mert TOPOYAN Satın Alma Bir ișletme, dıșarıdan alacağı malzeme ya da hizmetlerle ilgili olarak satın alma (tedarik) fonksiyonunda beș
Detaylı28 C j -Z j /2 0
3.2.6. Dual Problem ve Ekonomik Yorumu Primal Model Z maks. = 4X 1 + 5X 2 (kar, pb/gün) X 1 + 2X 2 10 6X 1 + 6X 2 36 8X 1 + 4X 2 40 (işgücü, saat/gün) (Hammadde1, kg/gün) (Hammadde2, kg/gün) 4 5 0 0 0
Detaylıİleri Yöneylem Araştırması Uygulamaları Tam Sayılı Programlama
İleri Yöneylem Araştırması Uygulamaları Tam Sayılı Programlama Dr. Özgür Kabak 2016-2017 Güz } Gerçek hayattaki bir çok problem } tam sayılı değişkenlerin ve } doğrusal kısıt ve amaç fonksiyonları ile
DetaylıSuşehri Küçük Sanayi Sitesinde Faaliyette Bulunan Firmaların VZA Yöntemiyle Etkinlik Analizi
KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi 17 (28): 27-34, 2015 ISSN: 2147-7833, www.kmu.edu.tr Suşehri Küçük Sanayi Sitesinde Faaliyette Bulunan Firmaların VZA Yöntemiyle Etkinlik Analizi Mustafa ÖZKAN
DetaylıBULANIK TOPSİS YÖNTEMİYLE TELEFON OPERATÖRLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ
BULANIK TOPSİS YÖNTEMİYLE TELEFON OPERATÖRLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ 1 İpek Nur Erkmen ve 2 Özer Uygun 1 Karabük-Sakarya Ortak Program, Fen Bilimleri Enstitüsü Endüstri Mühendisliği ABD, 2 Sakarya Üniversitesi
DetaylıGOSOS Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi/GOSOS Gaziosmanpasa University Social Sciences Researches Journal
GOSOS Gaziosmanpaşa Üniversitesi Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi/GOSOS Gaziosmanpasa University Social Sciences Researches Journal (Yaz 2015) 10/1: 100-120 /(Summer 2015) 10/1: 100-120 İmalat Firmalarının
DetaylıAHP ye Giriş Karar verici, her alternatifin her kriterde ne kadar başarılı olduğunu değerlendirir. Her kriterin amaca ulaşmadaki görece önemini değerl
AHP ye Giriş 2 Analitik Hiyerarşi Süreci Bölüm 3 AHP, birebir değerlendirerek alternatifleri sıralamaya dayanan çok nitelikli karar verme yöntemidir. Amaçlar ve alt amaçlar iç içe katmanlar halinde ve
Detaylıdoğrusal programlama DOĞRUSAL PROGRAMLAMA (GENEL)
DOĞRUSAL PROGRAMLAMA (GENEL) Belirli bir amacın gerçekleşmesini etkileyen bazı kısıtlayıcı koşulların ve bu kısıtlayıcı koşulların doğrusal eşitlik ya da eşitsizlik biçiminde verilmesi durumunda amaca
DetaylıÖZLEM AYDIN TRAKYA ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI (OPERATIONAL RESEARCH) ÖZLEM AYDIN TRAKYA ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ SUNUM PLANI Yöneylem araştırmasının Tanımı Tarihçesi Özellikleri Aşamaları Uygulama alanları Yöneylem
DetaylıANALİTİK HİYERARŞİ PROSES YÖNTEMİ İLE RÜZGAR TÜRBİN SEÇİMİ. Selçuk Üniversitesi, Mühendislik Mimarlık Fakültesi, Endüstri Mühendisliği Bölümü, KONYA
S.Ü. Müh. Mim. Fak. Derg., c.25, s.1, 2010 J. Fac.Eng.Arch. Selcuk Univ., v.25, n.1, 2010 ANALİTİK HİYERARŞİ PROSES YÖNTEMİ İLE RÜZGAR TÜRBİN SEÇİMİ Ahmet SARUCAN 1, Mehmet Cabir AKKOYUNLU 2, Aydoğan BAŞ
Detaylı3.2. DP Modellerinin Simpleks Yöntem ile Çözümü Primal Simpleks Yöntem
3.2. DP Modellerinin Simpleks Yöntem ile Çözümü 3.2.1. Primal Simpleks Yöntem Grafik çözüm yönteminde gördüğümüz gibi optimal çözüm noktası, her zaman uygun çözüm alanının bir köşe noktası ya da uç noktası
DetaylıYÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III
YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III Prof. Dr. Cemalettin KUBAT Yrd. Doç. Dr. Özer UYGUN İçerik Bu bölümde eşitsizlik kısıtlarına bağlı bir doğrusal olmayan kısıta sahip problemin belirlenen stasyoner noktaları
DetaylıBu bölümde; Çok ölçütlü karar verme yöntemlerinden biri olan TOPSİS yöntemi anlatılacaktır.
ÇOK ÖLÇÜTLÜ KARAR VERME TOPSIS (Technique For Order Preference By Similarity To Ideal Solution) PROF. DR. İBRAHİM ÇİL 1 Bu bölümde; Çok ölçütlü karar verme yöntemlerinden biri olan TOPSİS yöntemi anlatılacaktır.
DetaylıKONU 4: DOĞRUSAL PROGRAMLAMA MODELİ İÇİN ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ I
KONU 4: DOĞRUSAL PROGRAMLAMA MODELİ İÇİN ÇÖZÜM YÖNTEMLERİ I 4.1. Dışbükeylik ve Uç Nokta Bir d.p.p. de model kısıtlarını aynı anda sağlayan X X X karar değişkenleri... n vektörüne çözüm denir. Eğer bu
DetaylıAfyonkarahisar Hastanelerinin Etkinliklerinin Veri Zarflama Analizi ile Değerlendirilmesi
Afyon Kocatepe Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Afyon Kocatepe University Journal of Sciences AKÜ FEBİD 12 (2012) 021301 (1-8) AKU J. Sci. 12 (2012) 021301 (1-8) Afyonkarahisar Hastanelerinin Etkinliklerinin
Detaylı36. Basit kuvvet metodu
36. Basit kuvvet metodu Basit kuvvet metodu hakkında çok kısa bilgi verilecektir. Basit kuvvet metodunda hiperstatik bilinmeyenlerinin hesaplanmasına, dolayısıyla buna ait denklem sisteminin kurulmasına
DetaylıGİRİŞİMCİLİK (HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ) DERS NOTLARI. Doç. Dr. Volkan YILDIRIM yvolkan@ktu.edu.tr Karadeniz Teknik Üniversitesi, GISLab Trabzon
GİRİŞİMCİLİK (HARİTA MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ) DERS NOTLARI Doç. Dr. Volkan YILDIRIM yvolkan@ktu.edu.tr Karadeniz Teknik Üniversitesi, GISLab Trabzon www.gislab.ktu.edu.tr GİRİŞİMCİLİK 1. İŞLETMELERİN KURULUŞ
DetaylıVAKIF ÜNİVERSİTELERİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK BELİRLENMESİ
Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt: 2 Sayı: 1 2013 Manas Journal of Social Studies Vol.: 2 No: 1 2013 VAKIF ÜNİVERSİTELERİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK BELİRLENMESİ Yrd. Doç. Dr. Vedat BAL
DetaylıVAKIF ÜNİVERSİTELERİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK BELİRLENMESİ
Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt: 2 Sayı: 5 2013 Manas Journal of Social Studies Vol.: 2 No: 5 2013 VAKIF ÜNİVERSİTELERİNDE VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK BELİRLENMESİ Yrd. Doç. Dr. Vedat BAL
Detaylı... ROBOTİK VE KODLAMA EĞİTİMİ ÇERÇEVESİNDE ÖĞRETİM YILI BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ DERSİ ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK DERS PLANI
... ROBOTİK VE KODLAMA EĞİTİMİ ÇERÇEVESİNDE 2018 2019 ÖĞRETİM YILI BİLİŞİM TEKNOLOJİLERİ DERSİ ÜNİTELENDİRİLMİŞ YILLIK DERS PLANI Hazırlayan : Özel Öğretim Kurumları Birliği (ÖZKURBİR) Dersin Adı : Bilişim
DetaylıHEDEF ARA ve ÇÖZÜCÜ HEDEF ARA
HEDEF ARA ve ÇÖZÜCÜ HEDEF ARA Hedef ara komutu bir fonksiyonun tersinin bulunmasında kullanılır. Hedef ara işlemi, y=f(x) gibi bir fonksiyonda y değeri verildiğinde x değerinin bulunmasıdır. Bu işlem,
DetaylıSU ÜRÜNLERİ ENDÜSTRİSİNDEKİ FİRMALARIN ETKİNLİK VE VERİMLİLİKLERİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLERİN TR22 BÖLGESİ İÇİN ANALİZİ*
Tarım Ekonomisi Dergisi 2015; 21(1): 1-6 SU ÜRÜNLERİ ENDÜSTRİSİNDEKİ FİRMALARIN ETKİNLİK VE VERİMLİLİKLERİNİ BELİRLEYEN FAKTÖRLERİN TR22 BÖLGESİ İÇİN ANALİZİ* İsmail SEKİ 1, Mehmet AKBULUT 2 Özet Ekonomi
DetaylıFİRMALARIN DÖNEMSEL MALİ TABLOLARINDAKİ YABANCI PARA POZİSYONU GÖSTERGELERİ YÖNTEMSEL AÇIKLAMA NOTU
FİRMALARIN DÖNEMSEL MALİ TABLOLARINDAKİ YABANCI PARA POZİSYONU GÖSTERGELERİ YÖNTEMSEL AÇIKLAMA NOTU I-Giriş Firmaların yabancı para (YP) cinsinden ve YP endeksli yükümlülükleri ve varlıklarının bilançolarında
DetaylıAHP VE VIKOR YÖNTEMLERİ İLE AVRUPA BİRLİĞİ NE ÜYE ÜLKELER VE TÜRKİYE NİN EKONOMİK PERFORMANSLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi Yıl: Özel Sayı: Bahar 0/ s.- AHP VE VIKOR YÖNTEMLERİ İLE AVRUPA BİRLİĞİ NE ÜYE ÜLKELER VE TÜRKİYE NİN EKONOMİK PERFORMANSLARININ DEĞERLENDİRİLMESİ
DetaylıÜNİT E ÜNİTE GİRİŞ. Algoritma Mantığı. Algoritma Özellikleri PROGRAMLAMA TEMELLERİ ÜNİTE 3 ALGORİTMA
PROGRAMLAMA TEMELLERİ ÜNİTE 3 ALGORİTMA GİRİŞ Bilgisayarların önemli bir kullanım amacı, veri ve bilgilerin kullanılarak var olan belirli bir problemin çözülmeye çalışılmasıdır. Bunun için, bilgisayarlar
DetaylıDİZGE TABANLI BİLEŞEN DENEMELERİNİN TASARIMINDA BEKLENEN DİZGE YAŞAM SÜRESİNİN MODELLENMESİ 1
DİZGE TABANLI BİLEŞEN DENEMELERİNİN TASARIMINDA BEKLENEN DİZGE YAŞAM SÜRESİNİN MODELLENMESİ 1 Emre YAMANGİL Orhan FEYZİOĞLU Süleyman ÖZEKİCİ Galatasaray Üniversitesi Galatasaray Üniversitesi Koç Üniversitesi
Detaylı8.3. Fon portföyüne kurucunun ve yöneticinin hisse senedi, tahvil ve diğer borçlanma senetleri satın alınamaz.
İÇTÜZÜK TADİL METNİ KOÇBANK A.Ş. A TİPİ KARMA FONU İÇTÜZÜK DEĞİŞİKLİĞİ KOÇBANK A.Ş. A TİPİ KARMA FONU içtüzüğünün maddeleri Sermaye Piyasası Kurul undan alınan 02/05/2005 tarih ve B.02.1.SPK.0.15-297 sayılı
DetaylıAtatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 1, 2010 129
Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 24, Sayı: 1, 2010 129 METAL EŞYA, MAKİNE VE GEREÇ YAPIM SEKTÖRDEKİ İŞLETMELERİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ Abdülkadir KAYA
DetaylıTÜRK SİGORTA ŞİRKETLERİNİN ETKİNLİĞİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ARAŞTIRILMASI. M.Ü. Bankacılık ve Sigortacılık YO M.Ü. Bankacılık ve Sigortacılık YO
TÜRK SİGORTA ŞİRKETLERİNİN ETKİNLİĞİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ARAŞTIRILMASI Serpil BÜLBÜL İlyas AKHİSAR M.Ü. Bankacılık ve Sigortacılık YO M.Ü. Bankacılık ve Sigortacılık YO serpilbulbul@marmara.edu.tr
DetaylıT.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİM DALI
T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ İŞLETME ANABİLİM DALI KALKINMADA ÖNCELİKLİ İLLERİN EKONOMİK ETKİNLİKLERİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİ İLE DEĞERLENDİRİLMESİ Berna KIRAN YÜKSEK LİSANS
DetaylıPERFORMANS ÖLÇÜMÜNDE KIYASLAMA YÖNTEMİ OLARAK VERİ ZARFLAMA ANALİZİNİN KULLANIMI: TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI ÖRNEĞİ
PERFORMANS ÖLÇÜMÜNDE KIYASLAMA YÖNTEMİ OLARAK VERİ ZARFLAMA ANALİZİNİN KULLANIMI: TÜRKİYE ŞEKER FABRİKALARI ÖRNEĞİ Şebnem ASLAN (*) Özet: Bu çalışma, Türkiye deki kamu sektöründe faaliyet gösteren şeker
DetaylıTÜRKİYE DEKİ İKTİSAT BÖLÜMLERİNİN GÖRECELİ PERFORMANSLARININ VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİYLE ÖLÇÜLMESİ: KPSS 2007 VERİLERİNE DAYALI BİR UYGULAMA
Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt: 23, Sayı: 4, 2009 135 TÜRKİYE DEKİ İKTİSAT BÖLÜMLERİNİN GÖRECELİ PERFORMANSLARININ VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİYLE ÖLÇÜLMESİ: KPSS 2007 VERİLERİNE
DetaylıT.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BULANIK ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ/VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE TÜRKİYE DE BÖLGELERİN YATIRIM ETKİNLİĞİNİN ÖLÇÜLMESİ Ahmet ÇALIK YÜKSEK LİSANS TEZİ İstatistik
DetaylıEşdeğer Deprem Yüklerinin Dağılım Biçimleri
Eşdeğer Deprem Yüklerinin Dağılım Biçimleri Prof. Dr. Günay Özmen İTÜ İnşaat Fakültesi (Emekli), İstanbul gunayozmen@hotmail.com 1. Giriş Deprem etkisi altında bulunan ülkelerin deprem yönetmelikleri çeşitli
DetaylıYÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III
YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III Prof. Dr. Cemalettin KUBAT Yrd. Doç. Dr. Özer UYGUN İçerik Quadratic Programming Bir karesel programlama modeli aşağıdaki gibi tanımlanır. Amaç fonksiyonu: Maks.(veya Min.) z
DetaylıLineer Programlama. Doğrusal terimi, hem amaç hem de kısıtları temsil eden matematiksel fonksiyonların doğrusal olduğunu gösterir.
LİNEER PROGRAMLAMA Giriş Uygulamada karşılaşılan birçok optimizasyon problemi kısıtlar içerir. Yani optimizasyon probleminde amaç fonksiyonuna ilave olarak çözümü kısıtlayıcı ek denklemler mevcuttur. Bu
DetaylıOYUN TEORİSİ. Özlem AYDIN. Trakya Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
OYUN TEORİSİ Özlem AYDIN Trakya Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü TANIM ''Oyun Teorisi'', iki yada daha fazla rakibi belirli kurallar altında birleştirerek karşılıklı olarak çelişen olasılıklar
DetaylıĐŞLETMELERĐN VZA ĐLE MALĐ TABLOLARINA DAYALI ETKĐNLĐK ÖLÇÜMÜ: METAL ANA SANAYĐĐNDE BĐR UYGULAMA Đrfan ERTUĞRUL
20 ĐŞLETMELERĐN VZA ĐLE MALĐ TABLOLARINA DAYALI ETKĐNLĐK ÖLÇÜMÜ: METAL ANA SANAYĐĐNDE BĐR UYGULAMA Đrfan ERTUĞRUL Ayşegül TUŞ IŞIK ÖZET Günümüzde yaşanan yoğun rekabet, işletmeleri kaynaklarını etkin ve
DetaylıMALİ ANALİZ TEKNİKLERİ. Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe ve Finansman Anabilim Dalı
MALİ ANALİZ TEKNİKLERİ Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi İşletme Bölümü Muhasebe ve Finansman Anabilim Dalı Faaliyet Etkinliği (Verimlilik) Oranları Faaliyet etkinliği, temel olarak net satışlara
DetaylıKaynak: A. İŞLİER, TESİS PLANLAMASI, 1997
Mühendislik Fakültesi Endüstri Mühendisliği Bölümü Doç. Dr. Nil ARAS ENM411 Tesis Planlaması 2016-2017 Güz Dönemi Kaynak: A. İŞLİER, TESİS PLANLAMASI, 1997 2 Tesis Yer Seçimi Problemi (TYSP) TEK AMAÇLI
DetaylıDoğrusal Programlama. Prof. Dr. Ferit Kemal Sönmez
Doğrusal Programlama Prof. Dr. Ferit Kemal Sönmez Doğrusal Programlama Belirli bir amacın gerçekleşmesini etkileyen bazı kısıtlayıcı koşulların ve bu kısıtlayıcı koşulların doğrusal eşitlik ya da eşitsizlik
DetaylıVeri zarflama analizi (VZA) ile Türkiye deki vakıf üniversitelerinin etkinliğinin ölçülmesi
İstanbul Üniversitesi İşletme Fakültesi Dergisi Istanbul University Journal of the School of Business Administration Cilt/Vol:37, Sayı/No:2, 2008, 167-185 ISSN: 1303-1732 - www.ifdergisi.org 2008 Veri
DetaylıAraştırma Makalesi (Research Article)
Araştırma Makalesi (Research Article) Altuğ ÖZDEN Eda ÖNCÜ Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi, Tarım Ekonomisi Bölümü, 09100 Aydın / Türkiye sorumlu yazar: aozden@adu.edu.tr Alınış (Received):
DetaylıEskişehir İlindeki Anadolu Liselerinin Göreli Etkinliklerinin Ölçümü 1
Eskişehir İlindeki Anadolu Liselerinin Göreli Etkinliklerinin Ölçümü 1 Emel ŞIKLAR Prof. Dr., Anadolu Üniversitesi esiklar@anadolu.edu.tr Hamza DOĞAN Arş. Gör., Anadolu Üniversitesi h_dogan@anadolu.edu.tr
DetaylıYazılım Mimari Tasarımından Yazılım Geliştirme Çatısının Üretilmesinde Model Güdümlü Bir Yaklaşım
Yazılım Mimari Tasarımından Yazılım Geliştirme Çatısının Üretilmesinde Model Güdümlü Bir Yaklaşım İbrahim Onuralp Yiğit 1, Nafiye Kübra Turhan 2, Ahmet Erdinç Yılmaz 3, Bülent Durak 4 1,2,3,4 ASELSAN A.Ş.
DetaylıEKONOMETRİ BÖLÜMLERİNİN GÖRECELİ PERFORMANSLARININ VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİYLE ÖLÇÜLMESİ: KPSS 2007 VERİLERİNE DAYALI BİR UYGULAMA
Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Journal of the Institute of Social Sciences Sayı Number 2, Sonbahar Autumn 2008, 221-232 EKONOMETRİ BÖLÜMLERİNİN GÖRECELİ PERFORMANSLARININ VERİ ZARFLAMA ANALİZİ YÖNTEMİYLE
DetaylıBİR İŞLETMEDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNE YÖNELİK BİR MODEL VE UYGULAMASI
32 Osmangazi Üniversitesi Müh.Mim.Fak.Dergisi C.XIV, S.1, 2001 Eng.&Arch.Fac.Osmangazi University, Vol.XIV, No 1, 2001 BİR İŞLETMEDE TEDARİKÇİ SEÇİMİNE YÖNELİK BİR MODEL VE UYGULAMASI İnci SARIÇİÇEK 1,
DetaylıÜAS DA SUNULAN BİLDİRİLER KAPSAMINDA İMALAT İŞLETMELERİNİN ÜRETİM SORUNLARINA BAKIŞI
V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstanbul Ticaret Üniversitesi, 25-27 Kasım 2005 ÜAS DA SUNULAN BİLDİRİLER KAPSAMINDA İMALAT İŞLETMELERİNİN ÜRETİM SORUNLARINA BAKIŞI Halil SAVAŞ Pamukkale Üniversitesi
DetaylıBULANIK MANTIK VE SİSTEMLERİ 2014 2015 BAHAR DÖNEMİ ÖDEV 1. Müslüm ÖZTÜRK 148164001004 Bilişim Teknolojileri Mühendisliği ABD Doktora Programı
BULANIK MANTIK VE SİSTEMLERİ 2014 2015 BAHAR DÖNEMİ ÖDEV 1 Müslüm ÖZTÜRK 148164001004 Bilişim Teknolojileri Mühendisliği ABD Doktora Programı Mart 2015 0 SORU 1) Bulanık Küme nedir? Bulanık Kümenin (fuzzy
DetaylıMuhasebe ve Finansman Dergisi
Muhasebe ve Finansman Dergisi Temmuz/2014 Borsa İstanbul Gıda, İçecek Endeksine Kote İşletmelerin Finansal Performanslarının Veri Zarflama Analizi ile Ölçümü ve Malmquist Endeksine Göre Karşılaştırılması
DetaylıYÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III
YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI - III Prof. Dr. Cemalettin KUBAT Yrd. Doç. Dr. Özer UYGUN İçerik Hessien Matris-Quadratik Form Mutlak ve Bölgesel Maksimum-Minimum Noktalar Giriş Kısıtlı ve kısıtsız fonksiyonlar için
DetaylıDEFTER DEĞERİNİN HESAPLANMASI R A P O R 08/25-26-27-28 15 TEMMUZ 2008 13
DEFTER DEĞERİNİN HESAPLANMASI 13 DEFTER DEĞERİNİN HESAPLANMASI I - GİRİŞ Şirket değerlemesi çeşitli yöntemlerle şirketin gerçek değerinin belirlenmesini ifade etmektedir. Şirket değerlemelerinde esas alınan
DetaylıKARAR TEORİSİ. Özlem AYDIN. Trakya Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü
KARAR TEORİSİ Özlem AYDIN Trakya Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Karar Ortamları Karar Analizi, alternatiflerin en iyisini seçmek için akılcı bir sürecin kullanılması ile ilgilenir. Seçilen
DetaylıPower BI. Neler Öğreneceksiniz?
Power BI Kendi kendinize iş zekasını keşfedin. Verilerinizi analiz edin, etkileşimli raporlar oluşturun ve bulgularınızı firmanız genelinde paylaşın. Neler Öğreneceksiniz? Bu iki günlük eğitim, güçlü görseller
DetaylıR ILE ENERJI MODELLEMESI
DEPARTMENT OF TECHNOLOGY & OPERATIONS MANAGEMENT R ILE ENERJI MODELLEMESI EZGI AVCI, MSC,PHDC TALEP TAHMIN MODELLERI ELEKTRIK ARZ SISTEMI YONETIMI Elektrik arz sisteminin doğru planlanması ve yönetilmesi
DetaylıFLEXIBLE MANUFACTURING SYSTEMS SELECTION USING AHP AND FUZZY PROMETHEE APPROACH
Marmara Üniversitesi YIL 2010, SAYI II, S. 555-575 Özet teknolojileridir. Bu nedenle en uygun EÜS r. Bundan sonraki Anahtar Kelimeler: üreci, FLEXIBLE MANUFACTURING SYSTEMS SELECTION USING AHP AND FUZZY
DetaylıİMALAT İŞLETMELERİNDE ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ: BIST 100 ÖRNEĞİ
Bingöl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi busbed.bingol.edu.tr., Yıl: 7 Cilt: 7 Sayı: İktisat Özel Sayısı Güz/Autumn 2017 İMALAT İŞLETMELERİNDE ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ: BIST 100 ÖRNEĞİ Öz Feyzi YAŞAR
DetaylıBİR MONTAJ HATTI ÜRETİM SİSTEMİNDE OPTİMAL İŞGÜCÜ DAĞILIMININ ARENA PROCESS ANALYZER (PAN) VE OPTQUEST KULLANILARAK BELİRLENMESİ
BİR MONTAJ HATTI ÜRETİM SİSTEMİNDE OPTİMAL İŞGÜCÜ DAĞILIMININ ARENA PROCESS ANALYZER (PAN) VE OPTQUEST KULLANILARAK BELİRLENMESİ Özgür ARMANERİ Dokuz Eylül Üniversitesi Özet Bu çalışmada, bir montaj hattı
DetaylıProje/Sipariş/İş Emri (PSI) Bazında Maliyet Analizi
Proje/Sipariş/İş Emri (PSI) Bazında Maliyet Analizi Amaç ve Fayda Bilindiği gibi mamul maliyetleri direkt hammadde (direkt ilk madde ve ambalaj), direkt işçilik ve genel üretim giderlerinden oluşmaktadır.
DetaylıHalk Eğitim Merkezlerinde Veri Zarflama Analiz Yöntemiyle Pazarlama Odaklı Hizmet Performans Ölçümü ve Doğu Anadolu Bölgesinde Bir Uygulama
Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 2009 13 (2): 321-329 Halk Eğitim Merkezlerinde Veri Zarflama Analiz Yöntemiyle Pazarlama Odaklı Hizmet Performans Ölçümü ve Doğu Anadolu Bölgesinde
DetaylıMustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute Yıl/Year: 2009 Cilt/Volume: 6 Sayı/Issue: 12, s. 176-189. ALANYA BÖLGESİ OTELLERİNİN
DetaylıTOP 500 DEKİ TÜRK ÜNİVERSİTELERİNİN VERİ ZARFLAMA ANALİZİ İLE ETKİNLİK ÖLÇÜMÜ
ISSN: 2149-9225 Yıl: 2, Sayı: 6, Aralık 2016, s. 198-209 Arş.Gör. Nazlı ARIK Gümüşhane Üniversitesi, İ.İ.B.F. İşletme Bölümü, nazliarik@gumushane.edu.tr Arş.Gör. Burak SEYHAN Gümüşhane Üniversitesi, İ.İ.B.F.
DetaylıModelleme bir sanattan çok bir Bilim olarak tanımlanabilir. Bir model kurucu için en önemli karar model seçiminde ilişkileri belirlemektir.
MODELLEME MODELLEME Matematik modelleme yaklaşımı sistemlerin daha iyi anlaşılması, analiz edilmesi ve tasarımının etkin ve ekonomik bir yoludur. Modelleme karmaşık parametrelerin belirlenmesi için iyi
DetaylıKONU 13: GENEL UYGULAMA
KONU : GENEL UYGULAMA Kahve üretimi apan bir şirket anı zamanda cezve ve fincan üretmektedir. Üretilen cezveler ve fincanlar boama kısmında işlem görmekte ve arıca fincanlar kaplanmaktadır. Bir cezve apımı
DetaylıYİYECEK İÇECEK ENDÜSTRİSİNDE ULUSLARARASI PERFORMANS KIYASLAMASI INTERNATIONAL PERFORMANCE BENCHMARKING IN THE FOOD AND BEVERAGE INDUSTRY
Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2010, C.15, S.1 s.29-44. Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2010,
DetaylıKarar Destek Sistemleri. Prof.Dr. Günay Erpul
Karar Destek Sistemleri Prof.Dr. Günay Erpul Karar Verme Karar verme, karar vericinin/karar vericilerin mevcut tüm seçenekler arasından amaca/amaçlara en uygun bir veya birkaç seçeneği seçmesi olarak tanımlanır.
DetaylıKAMU BANKALARININ FİNANSAL ETKİNLİĞİ 1. Financial Efficiency of Public Banks
KAMU BANKALARININ FİNANSAL ETKİNLİĞİ 1 Financial Efficiency of Public Banks Ersan ÖZGÜR 2 ÖZET Globalleşme sürecinde liberal ekonominin giderek ağırlık kazanması ile birlikte özelleştirme çalışmaları üzerinde
DetaylıEM302 Yöneylem Araştırması 2. Dr. Özgür Kabak
EM302 Yöneylem Araştırması 2 Dr. Özgür Kabak TP Çözümü TP problemlerinin çözümü için başlıca iki yaklaşım vardır kesme düzlemleri (cutting planes) dal sınır (branch and bound) tüm yaklaşımlar tekrarlı
DetaylıDERS SEÇİMİNDE ANALİTİK HİYERARŞİ PROSES UYGULAMASI APPLICATION OF ANALYTICAL HIERARCHY PROCESS IN COURSE SELECTION
Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Y.2008, C.13, S.2 s.217-226 Suleyman Demirel University The Journal of Faculty of Economics and Administrative Sciences Y.2008,
DetaylıBir Doğrusal Programlama Modelinin Genel Yapısı
Bir Doğrusal Programlama Modelinin Genel Yapısı Amaç Fonksiyonu Kısıtlar M i 1 N Z j 1 N j 1 a C j x j ij x j B i Karar Değişkenleri x j Pozitiflik Koşulu x j >= 0 Bu formülde kullanılan matematik notasyonların
DetaylıTEBLİĞ. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından: KOJENERASYON VE MİKROKOJENERASYON TESİSLERİNİN VERİMLİLİĞİNİN HESAPLANMASINA İLİŞKİN
18 Eylül 2014 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 29123 Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığından: TEBLİĞ KOJENERASYON VE MİKROKOJENERASYON TESİSLERİNİN VERİMLİLİĞİNİN HESAPLANMASINA İLİŞKİN USUL VE ESASLAR HAKKINDA
DetaylıDers 8: Çok Kriterli Karar Verme
09.2.20 Genel Bakış Ders 8: Çok Kriterli Karar Verme 2 Tek bir amaç yerine çok sayıda kriter ile çalışmak suretiyle karar verme. Üç teknik: hedef programlama (goal programming), analitik hiyerarşi prosesi
DetaylıSüleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Y.2008, C.13, S.1 s.133-144.
Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Y.2008, C.13, S.1 s.133-144. ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİNİN TEDARİKÇİ SEÇİMİNDE UYGULANMASI: OTOMOTİV SEKTÖRÜNDEN BİR ÖRNEK APPLICATION
DetaylıMatematiksel modellerin elemanları
Matematiksel modellerin elemanları Op#mizasyon ve Doğrusal Programlama Maksimizasyon ve Minimizasyon örnekleri, Doğrusal programlama modeli kurma uygulamaları 6. DERS 1. Karar değişkenleri: Bir karar verme
DetaylıDalı. * Yrd. Doç. Dr. Kafkas Üniversitesi İİBF İşletme Bölümü Sayısal Yöntemler Anabilim
Siyaset Bilimi ve Kamu Yönetimi Bölümleri ile Kamu Yönetimi Bölümlerinin Göreceli Performanslarının Veri Zarflama Analizi Yöntemiyle Ölçülmesi: KPSS 2008 Verilerine Dayalı Bir Uygulama Cavit YEŞİLYURT
DetaylıSAYISAL ÇÖZÜMLEME. Yrd.Doç.Dr.Esra Tunç Görmüş. 1.Hafta
SAYISAL ÇÖZÜMLEME Yrd.Doç.Dr.Esra Tunç Görmüş 1.Hafta Sayısal çözümleme nümerik analiz nümerik çözümleme, approximate computation mühendislikte sayısal yöntemler Computational mathematics Numerical analysis
DetaylıPERFORMANS ANALİZİ İÇİN YENİ KARAR DESTEK SİSTEMİ. Volkan Soner ÖZSOY YÜKSEK LİSANS TEZİ İSTATİSTİK GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ
PERFORMANS ANALİZİ İÇİN YENİ KARAR DESTEK SİSTEMİ Volkan Soner ÖZSOY YÜKSEK LİSANS TEZİ İSTATİSTİK GAZİ ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ EYLÜL 2012 ANKARA Volkan Soner ÖZSOY tarafından hazırlanan PERFORMANS
DetaylıKISITLI OPTİMİZASYON
KISITLI OPTİMİZASYON SİMPLEKS YÖNTEMİ Simpleks Yöntemi Simpleks yöntemi iteratif bir prosedürü gerektirir. Bu iterasyonlar ile gerçekçi çözümlerin olduğu bölgenin (S) bir köşesinden başlayarak amaç fonksiyonunun
DetaylıKONU 8: SİMPLEKS TABLODA KARŞILAŞILAN BAZI DURUMLAR - II 8.1. İki Evreli Yöntem Standart biçime dönüştürülmüş min /max Z cx (8.1)
KONU 8: SİMPLEKS ABLODA KARŞILAŞILAN BAZI DURUMLAR - II 8.. İki Evreli Yöntem Standart biçime dönüştürülmüş min /max Z cx AX b X (8.) biçiminde tanımlı d.p.p. nin en ii çözüm değerinin elde edilmesinde,
Detaylıİkinci dersin notlarında yer alan Gepetto Marangozhanesi örneğini hatırlayınız.
ISLE 403 YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI DERS 3 NOTLAR DP Modellerinin Standart Biçimde Gösterimi: İkinci dersin notlarında yer alan Gepetto Marangozhanesi örneğini hatırlayınız. Gepetto Marangozhanesi için DP modeli
DetaylıBASEL III - LİKİDİTE KARŞILAMA ORANI UYGULAMASI
BASEL III - LİKİDİTE KARŞILAMA ORANI UYGULAMASI BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU SIKÇA SORULAN SORULAR VE AÇIKLAMALAR Soru No: 1 İlgili Hüküm: Yönetmelik 9 uncu madde uygulaması Konu: Yüksek kaliteli
Detaylı