MEDENÎ USÛL VE ĠCRA ĠFLÂS HUKUKU DERGĠSĠ

Transkript

1 ISSN: MEDENÎ USÛL VE ĠCRA ĠFLÂS HUKUKU DERGĠSĠ JOURNAL OF CIVIL PROCEDURE, ENFORCEMENT AND INSOLVENCY LAW Bu dergi yılda üç sayı olarak yayımlanan hakemli bir dergidir. This journal is a peer reviewed journal published three times a year. Cilt: 10 / Sayı: 27 Volume: 10 / Issue: /1

2 Medenî Usûl ve Ġcra Ġflâs Hukuku Dergisi Journal of Civil Procedure, Enforcement and Insolvency Law Bu Dergi ULAKBĠM (Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi) Ulusal Hukuk Veritabanı na kabul edilmiģ hakemli bir dergidir. This Journal is a peer reviewed Journal and it was recognised as national peer reviewed journal in the National Law Database of ULAKBIM (Turkish Academic Network and Information Center). Cilt: 10 / Sayı: 27 Volume: 10 / Issue: /1 Yayın Sahibi / Publisher: Sorumlu Yazı ĠĢleri Müdürü / Responsible Manager: Basımcının Adı / Printed by: Basıldığı Yer / Place of Publication: Basım Tarihi / Publication Date: Legal Yayıncılık A.ġ adına Sahibi ve Genel Yayın Yönetmeni/On Behalf of Legal Yayıncılık A.S. Publisher and Executive Editor Av./Aal. Lütfürrahman BAġÖZ (Sertifika No./Certificate No ) Av. / Aal. Ramazan ÇAKMAKCI Kitap Matbaacılık San. Tic. Ltd. ġti. (Sertifika No./Certificate No.: 16053) Tel.: (212) DavutpaĢa Cad. No: 123, Kat:1 Topkapı/Ġstanbul Temmuz/ July 2014 Yönetim Yeri / Place of Management: Legal Yayıncılık A.ġ. Bahariye Cad. No: 63/6 Kadıköy/Ġstanbul Tel.: (216) Faks/Fax: (216) E-posta / legal@legal.com.tr Ġnternet Adresi / Web Address: Yayın Türü / Type of Publication: Bu dergi yılda üç sayı olarak yayımlanan yerel, süreli ve hakemli bir hukuk dergisidir. / This journal is a peer reviewed national law journal published three times a year. ISSN:

3 Dergiye yapılan atıflarda MĠHDER kısaltması kullanılmalıdır. For citations please use the abbreviation: MIHDER Katkıda bulunmak isteyenler için iletiģim bilgileri: All correspondence concerning articles and other submissions should be addressed to: E-posta / abudak@yeditepe.edu.tr efe.direnisa@yeditepe.edu.tr Telefon / Phone: (216) Faks / Fax: (216) Posta Adresi / Postal Address: Prof. Dr. Ali Cem BUDAK Yard. Doç. Dr. Efe DIRENĠSA Yeditepe Üniversitesi, Hukuk Fakültesi Ġnönü Mah. KayıĢdağı Cad. 26 Ağustos YerleĢimi AtaĢehir - Ġstanbul Bu dergide yayımlanan yazılarda ileri sürülen görüģler yazarlara aittir. Articles published in this journal represent only the views of the contributors. Copyright 2014 Tüm hakları saklıdır. Bu yayının hiçbir bölümü, LEGAL YAYINCILIK A.ġ. nin yazılı izni olmadan, fotokopi yoluyla veya elektronik, mekanik ve sair suretlerle kısmen veya tamamen çoğaltılamaz, dağıtılamaz, kayda alınamaz. All rights reserved. No part of this publication may be copied, reproduced, stored in a retrieval system, or transmitted, in any form or by means, without the prior expressed permission in writing of the LEGAL YAYINCILIK A.Ş.

4

5 Editör / Editor Prof. Dr. Ali Cem BUDAK (Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi) abudak@yeditepe.edu.tr Editör Yardımcısı / Associate Editor Yard. Doç. Dr. Efe DIRENĠSA (Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi) efe.direnisa@yeditepe.edu.tr DanıĢmanlar Kurulu / Advisory Board Prof. Dr. Yavuz ALANGOYA (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi) Prof. Dr. Oğuz ATALAY (Gediz Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Haluk BURCUOĞLU (İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Nuray EKġĠ (Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Yusuf KARAKOÇ (Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Baki KURU (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi) Prof. Dr. Selçuk ÖZTEK (Marmara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Emekli Öğretim Üyesi) Prof. Dr. Hakan PEKCANITEZ (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Polat SOYER (Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Süha TANRIVER (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Bilge UMAR (Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi)

6 Yayın Kurulu / Editorial Board Prof. Dr. Ali Cem BUDAK (Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Prof. Dr. Muhammet ÖZEKES (Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Doç. Dr. Murat ATALI (Bilkent Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Doç. Dr. Güray ERDÖNMEZ (Galatasaray Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Doç. Dr. Mine AKKAN (Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Yard. Doç. Dr. Emel HANAĞASI (Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Yard. Doç. Dr. Tolga AKKAYA (Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Yard. Doç. Dr. Nedim MERĠÇ (Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Yard. Doç. Dr. Efe DIRENĠSA (Yeditepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Yard. Doç. Dr. Mustafa GÖKSU (Gazi Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Yard. Doç. Dr. Evrim ERĠġĠR (Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Yard. Doç. Dr. BarıĢ TORAMAN (Anadolu Üniversitesi Hukuk Fakültesi) Av. Mehmet UÇUM (İstanbul Barosu Avukatlarından) Av. Hikmet ÇĠÇEK (Ankara Barosu Avukatlarından)

7 MEDENĠ USUL VE ĠCRA ĠFLAS HUKUKU DERGĠSĠ YAYIN ĠLKELERĠ PUBLICATION AND SUBMISSION REQUIREMENTS OF JOURNAL OF CIVIL PROCEDURE, ENFORCEMENT AND INSOLVENCY LAW 1. Medeni Usul ve Ġcra Ġflas Hukuku Dergisi (MĠHDER), dört ayda bir (yılda üç kez) yayımlanan hakemli bir dergidir. The Journal of Civil Procedure, enforcement and Insolvency Law (MIHDER) is a peer reviewed journal published three times a year. 2. Dergi de yayımlanabilecek yazılar, medeni usul ve icra iflas hukuku alanını ilgilendiren içerikte her türlü makale, karar incelemesi ve kitap incelemesi ile çevirilerdir. Yazıların dili, Türkçe veya diğer Avrupa dilleridir. This is a journal of law focusing on legal issues concerning civil procedure law, enforcement law and insolvency law. Articles, case notes and comments, discussions of legislative developments, book reviews and other similar type of papers which are written in Turkish and in other European languages are welcome. 3. Dergi de yayımlanmak üzere gönderilen yazılar baģka bir yerde yayımlanmamıģ ya da yayımlanmak üzere gönderilmemiģ olmalıdır. Articles that will be sent to the editor should not be published elsewhere, nor be submitted to other journals simultaneously. 4. Yazılar Microsoft Word (Microsoft Office 98 ve üzeri versiyonlar) formatında (.doc veya.docx dosya uzantılı olarak) yazılmıģ olmalıdır. Ayrıca yazılar, aģağıdaki Ģekil Ģartlarına uygun olarak kaleme alınmıģ olmalıdır: Kağıt boyutu: A4 Üst: 2, 5 cm; Alt: 2, 5 cm; Sol: 2 cm; Sağ: 2 cm Metin: Times New Roman, 12 punto, 1.5 satır aralığı, iki yana yaslı Dipnotlar: Sayfa altında, Times New Roman, 10 punto, 1 satır aralığı, iki yana yaslı

8 Articles should be submitted as Microsoft Word (either with.doc or.docx file extensions) documents (Microsoft Office 1998 or higher versions). Articles should be written according to the following style guidelines: Paper size: A4 Top: 2.5 cm; Bottom: 2.5 cm; Left: 2 cm; Right: 2 cm Text body: Times New Roman, 12 points, at 1.5 line spacing, justified Footnotes: Times New Roman, 10 points, at 1 line spacing, justified 5. Her yazı, kaydedildiği bir CD ile ya da elektronik posta yolu ile Microsoft Word formatında editöre teslim edilmelidir. Yazının basılı olarak teslimi gerekmemektedir. Softcopy of the article either on a CD or as an attached Microsoft Word Document via should be submitted to the editor. There is no need to submit any hardcopy of the article. 6. Yazıyla birlikte yazarın (veya yazarların) adına, unvanına, çalıģtığı kuruma, açık adresine, kolay ulaģım sağlanabilecek telefon numaralarına ve elektronik posta adreslerine iliģkin bilgiler de editöre ulaģtırılmalıdır. The name (s), formal position (s), institutional affiliation (s) and contact details (especially (s)) of the author (s) must be clearly included with the submission to the editor. 7. Dergi ye gönderilen makaleler Türkçe ve Ġngilizce baģlık ile hem Ġngilizce hem de Türkçe özet kısmı içermelidir. Each submission should contain a Turkish and an English Title, as well as an Abstract part in Turkish and English. 8. Dergi ye gönderilen makalelerde, ilgili makaledeki konuyu tanımlayan Türkçe ve Ġngilizce uygun anahtar kelimeler bulunmalıdır. All articles should be accompanied by a sufficient number of keywords in Turkish and English that reflect the content of the article.

9 9. Dergi ye gönderilen makalelerde kullanılan kaynaklar, makale sonunda kaynakça olarak alfabetik sırada verilmiģ olmalı ve kullanılan kaynaklar dipnotunda veya metin içerisinde kısa olarak yer almalıdır. All references cited in the text should be numbered in the order of mention in the text and should be given in abbreviated form in footnotes. They should be listed in full form at the end of the article in an alphabetically arranged bibliography as well. 10. Dergi ye gönderilen makalelerin yazım bakımından son denetimlerinin yapılmıģ olduğu ve basılmaya hazır olarak verildiği kabul edilir. All submissions are regarded as ready to publish and already proofread by the author himself. 11. Yayım Kurulu nda ilk değerlendirilmesi yapılan makaleler, anonim olarak hakeme gönderilecek, hakemden gelen rapor doğrultusunda makalenin yayımlanmasına, hakemden gelen rapor çerçevesinde düzeltme istenmesine ya da yayımlanmamasına karar verilecek ve yazar durumdan en kısa zamanda ve genellikle e-posta yolu ile haberdar edilecektir. TamamlanmıĢ veya düzeltilmiģ yazı, Yayım Kurulu nca, tekrar hakeme gönderilebilir. Initial assessment of the articles will be done by the editorial board. After the assessment is completed, the articles will be sent to an anonymous peer reviewer. In accordance with reviewer s report, amendments may be done or the article may be decided not to be published. After the amendments are completed, the article may be sent to peer reviewer again, by the editorial board. 12. Dergi, hakemin yazarı bilmemesi esasına (kör hakemlik) dayanır. Hakeme gönderilecek makalelerde de yazarın kimliğine iliģkin bilgilerin gizliliği sağlanır. All articles submitted are subject to a blind peer review. The identity of the author (s) and reviewer (s) will not be revealed to the other party.

10 13. Tüm Hakem Raporları, ULAKBĠM (Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi) Hukuk Veri Tabanı Komitesi tarafından denetlenmesine olanak verecek Ģekilde 5 yıl saklanır. All reviewer reports will be kept for five years under circumstances ULAKBĠM (Turkish Akademic Network and Information Center) Law Database Committee is able to examine whenever required. 14. Dergi ye ait yeni sayı yayımlandıkça, bu sayı tek bir PDF kopyası Ģeklinde ULAKBĠM Online Dergi Takip Sistemine (ODĠS) yüklenir. Ayrıca Dergi nin 2 adet basılı kopyası da ULAKBĠM a kargo ile ulaģtırılır. Each Publisher issue of the Journal will be uplouded as a PDF file to the Online Journal Watch System of ULAKBĠM (ODĠS). Also two copies of the published issue will be delivered to ULAKBİM by cargo. 15. Dergi basıldıktan sonra ilgili sayının yazarlarına ve bu sayıda hakemlik yapmıģ olanlara ücretsiz olarak gönderilir. Free copies of the published issue will be sent both to the author(s) and to the reviewer(s).

11 EDĠTÖRDEN / FROM THE EDITOR Bu sayıda medeni usul hukukuna iliģkin iki makale yayımlıyoruz. Yargıtay 20. Hukuk Dairesi Üyesi Zekeriya Yılmaz, Hukuk Muhakemeleri Kanunu nun özellikle kanun yollarına iliģkin hükümlerinin zaman itibarıyla uygulanma alanı ile ilgili konuları 6100 Sayılı Kanunun (HMK) Geçici 3. Maddesinin Uygulamada Yol Açtığı Sorunlar ve Tereddütler Üzerine Bazı Değerlendirmeler baģlıklı makalesinde incelemiģtir. AraĢ. Gör. Aslı Aras ÇekiĢmesiz Yargıda Tasarruf Ġlkesi baģlıklı makalesinde ise çekiģmesiz yargıda yargılamanın baģlamasından sonlandırılmasına kadar tasarruf ilkesinin uygulanma alanı ele almıģtır. Medeni Usul ve Ġcra Ġflas Hukuku ile ilgili Yargıtay içtihatları ile bu kararlar hakkında kısa içtihat notlarının yer aldığı bölümü bu sayıda Yard. Doç. Dr. Nedim Meriç ve AraĢ. Gör. Pınar Çiftçi hazırladılar. Yard. Doç. Dr. Tolga AKKAYA ve Yard. Doç. Dr. BarıĢ Toraman ın hazırladığı mevzuat bölümünde medeni usul ve icra iflas hukuku ile ilgili yeni mevzuata, Anayasa Mahkemesi karar özetlerine ve seçilmiģ UyuĢmazlık Mahkemesi kararlarına yer verilmektedir. Dergimizin yararlı olmasını diliyor, katkı ve eleģtirilerinizi bekliyoruz. Editör / Editor

12

13 Dergimiz Hakkında / About Our Journal Medeni Usul ve Ġcra Ġflas Hukuku Dergisi (MĠHDER), yılda üç sayı olarak yayımlanan, hakemin yazarı bilmemesi esasına dayalı hakemli bir hukuk dergisidir yılından beri yayın hayatını sürdürmekte olan dergide hakem denetiminden geçmiģ makaleler, karar tahlilleri, içtihat ve mevzuat kronikleri ile eser incelemelerine yer verilmektedir. Her sayıda Türk ve yabancı akademisyenler ve hukuk uygulamacıları tarafından kaleme alınan, medeni usul hukuku ve icra iflas hukuku ile ilgili değerli eserler yayımlanmaktadır. Okuyucularımızın göndereceği medeni usul hukuku ve icra iflas hukuku alanına iliģkin makaleler ve diğer türdeki eserlerle (karar tahlilleri, eser incelemeleri vb.), dergimizin daha da zenginleģeceğine inanıyoruz. Journal of Civil Procedure, Enforcement and Insolvency Law (MIHDER) is a peer reviewed academic law journal published regularly three times a year, concentrating on issues of civil procedure, enforcement and insolvency law and considers for publication articles, case notes and comments, discussions of legislative developments and book reviews. It has been in publication since Each issue contains scholarly works concerning civil procedure, enforcement and insolvency law, authored by scholars and practitioners around the globe. We welcome your contributions in the form of articles, notes, comments or reviews on topics reflecting a broad range of perspectives on civil procedure, enforcement and insolvency law; with your contributions and support our journal will progress.

14

15 MEDENĠ USUL VE ĠCRA ĠFLAS HUKUKU DERGĠSĠ Cilt: 10 / Sayı: /1 ĠÇĠNDEKĠLER Makaleler 6100 Sayılı Kanunun (HMK) Geçici 3. Maddesinin Uygulamada Yol Açtığı Sorunlar ve Tereddütler Üzerine Bazı Değerlendirmeler Zekeriya YILMAZ ÇekiĢmesiz Yargıda Tasarruf Ġlkesi AraĢ. Gör. Aslı ARAS Yargı Kararları Derleyenler: Yard. Doç. Dr. Nedim MERĠÇ / AraĢ. Gör. Pınar ÇĠFTÇĠ Yargıtay Medeni Usul Hukuku Kararları Yargıtay Ġçtihadı BirleĢtirme Büyük Genel Kurulu Kararı Hukuk Genel Kurulu Kararı Hukuk Daire Kararları Yerel Mahkeme Kararı Yargıtay Ġcra ve Ġflas Hukuku Kararları Hukuk Genel Kurulu Kararları Hukuk Daire Kararları Mevzuat ve Anayasa Mahkemesi Kararları Hazırlayan: Yard. Doç. Dr. BarıĢ TORAMAN Kanun Yönetmelikler Anayasa Mahkemesi Karar Özetleri UyuĢmazlık Mahkemesi Karar Özetleri Mahkeme Kararları Arama Dizinleri Kavramlara Göre Arama Dizini Kanun Maddelerine Göre Arama Dizini

16 JOURNAL OF CIVIL PROCEDURE, ENFORCEMENT AND INSOLVENCY LAW Volume: 10 / Issue: /1 CONTENTS Articles Some Considerations on Problems and Uncertainties that Arise from Temporary Article 3 of Law No 6100 (Civil Procedure Code) Zekeriya YILMAZ Disposition Maxim in Non-Contentious Jurisdiction Res. Asst. Aslı ARAS Court Decisions Compiled by: Asst. Prof. Dr. Nedim MERĠÇ / Res. Asst. Pınar ÇĠFTÇĠ Decisions of the Court of Cassation on Matters Relating to Civil Procedure Law Decision of the General Assembly of the Court of Cassation on the Unification of Decisions Decision of Joint Civil Chambers of the Court of Cassation Decisions of Civil Chambers of the Court of Cassation Decision of District Court Decisions of the Court of Cassation on Matters Relating to Enforcement and Insolvency Law Decisions of Joint Civil Chambers of the Court of Cassation Decisions of Civil Chambers of the Court of Cassation Legislative Developments and Decisions of the Turkish Constitutional Court Prepared for publication by: Asst. Prof. Dr. BarıĢ TORAMAN Act Regulations Abstracts of Decisions of the Turkish Constitutional Court Abstracts of Decisions of Court of Jurisdictional Disputes Index of Court Decisions Index of Related Legal Terms Index of Related Statutory Provisions

17 MAKALELER ARTICLES * 6100 Sayılı Kanunun (HMK) Geçici 3. Maddesinin Uygulamada Yol Açtığı Sorunlar ve Tereddütler Üzerine Bazı Değerlendirmeler Some Considerations on Problems and Uncertainties that Arise from Temporary Article 3 of Law No 6100 (Civil Procedure Code) Zekeriya YILMAZ * ÇekiĢmesiz Yargıda Tasarruf Ġlkesi Disposition Maxim in Non-Contentious Jurisdiction AraĢ. Gör./Res. Asst. Aslı ARAS

18

19 6100 SAYILI KANUNUN (HMK) GEÇĠCĠ 3. MADDESĠNĠN UYGULAMADA YOL AÇTIĞI SORUNLAR VE TEREDDÜTLER ÜZERĠNE BAZI DEĞERLENDĠRMELER (SOME CONSIDERATIONS ON PROBLEMS AND UNCERTAINTIES THAT ARISE FROM TEMPORARY ARTICLE 3 OF LAW NO 6100 (CIVIL PROCEDURE CODE)) Zekeriya YILMAZ ÖZET Bu makalede 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu nun geçici üçüncü maddesinin uygulamada yol açtığı hukuki sorunlar ile tereddütler irdelenmiģ; değerlendirmeler yapılıp çözüm önerileri ortaya konulmuģtur. Anahtar Kelimeler: Parasal sınırlar, kesin hüküm, temyiz, Yargıtay da duruģma, karar düzeltme, geçici üçüncü madde, yargılamanın yenilenmesi. ABSTRACT In this essay, some considerations on problems and uncertainties that may arise from temporary article 3 of the new Turkish Code of Civil Procedure (act No. 6100) are discussed and some solution proposals regarding these problems are presented. Keywords: Monetary limits, res judicata, cassation, hearing in court of cassation, revision of decision, temporary Art. 3, trial de novo (new trial). *** Yargıtay 20. Hukuk Dairesi Üyesi, e-posta: zfy600@gmail.com

20 Sayılı Kanunun (HMK) Geçici 3. Maddesinin Uygulamada Yol Açtığı Sorunlar ve Tereddütler Üzerine Bazı Değerlendirmeler...1 Ekim 2011 tarihinden itibaren hukuk davalarında kesin hüküm, temyiz, Yargıtay da duruģma ve karar düzeltmeye iliģkin parasal sınırların 6100 sayılı Kanunun geçici 3. maddesi atfıyla 1086 sayılı Kanuna 5236 sayılı Kanunun 19. maddesiyle eklenen ek 4. maddeye göre artırılamayacağını, yukarıda ifade ettim; bu iddia ve ısrarımın dayanak ve gerekçelerini de açıklamaya çalıģtım. Peki Ģimdi ne olacak?... Öte yandan, uygulamada (1 Ekim 2011 tarihinden sonra yapılan yargılamanın yenilenmesi talepleriyle ilgili olarak, 1086 sayılı Kanunun tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değiģiklikten önceki (yargılamanın yenilenmesine dair) 445 ilâ 454. maddelerinin mi yoksa 6100 sayılı Kanunun 374 Ġlâ 381. maddeleri hükümlerinin mi uygulanacağı hususunda) oluģan tereddütlerin giderilmesi bakımından da, HMK nın geçici 3. maddesinin ikinci fıkrasındaki düzenlemenin, bölge adliye mahkemelerinin göreve baģlama tarihinden önce aleyhine temyiz yoluna baģvurulmuģ olan kararlar hakkında, kesinleģinceye kadar 1086 sayılı Kanunun tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan deği- Ģiklikten önceki 427 ilâ 444. maddelerinin (yani temyize ve karar düzeltmeye ilişkin hükümlerin) uygulanmasına devam edilmesiyle sınırlı tutulması ve fakat yargılamanın iadesi konusunda yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerinin uygulanması ve dolayısıyla 1086 sayılı Kanunun tarihli ve 5236 sayılı Kanunla yapılan değiģiklikten önceki 445 ilâ 454. maddelerinin metinden çıkarılması gerekmektedir. Makalenin devamına, dergimizin 2014 yılının ilk sayısı olan 27. sayısından ulaģabilirsiniz MİHDER - Cilt: 10, Sayı: 27, 2014/1

21 ÇEKĠġMESĠZ YARGIDA TASARRUF ĠLKESĠ (DISPOSITION MAXIM IN NON-CONTENTIOUS JURISDICTION) AraĢ. Gör. / Res. Asst. Aslı ARAS ÖZET Tasarruf ilkesine göre, taraflar, davanın baģlatılması, dava konusunun belirlenmesi ve davanın sonlandırılmasında yetki sahibidir. Tasarruf ilkesi çekiģmesiz yargıda da uygulanmakla birlikte, çekiģmesiz yargı iģlerinde davaya göre daha sınırlı bir uygulama alanına sahiptir. Anahtar Kelimeler: Medeni usul hukuku, dava, çekiģmesiz yargı, tasarruf ilkesi. ABSTRACT According to the disposition maxim, parties have right to bring an action, to specify subject matter and to resume an action. This principle is also applicable in non-contentious jurisdiction but has a limited field of application. Keywords: Civil procedure law, action, non-contentious jurisdiction, disposition maxim. ***..Tasarruf ilkesi, çekiģmeli yargıda davanın baģlatılmasından sonlandırılmasına kadar geçerli olan bir ilkedir. ÇekiĢmeli yargıda, davanın ancak taraflarca açılabileceği, dava konusunun taraflarca belirleneceği, feragat, sulh ve kabul gibi iģlemlerle dava konusu üzerinde tasarruf edilebileceği, davanın geri alınabileceği ve kanun yolundan feragat edilebileceği, tasarruf ilkesinin somut görüntüleridir 1. Re sen harekete geçme Ġzmir Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Medeni Usul ve Ġcra Ġflâs Hukuku Anabilim Dalı AraĢtırma Görevlisi, e-posta: asli.aras@izmir.edu.tr 1 Alangoya, Yavuz, Medenî Usûl Hukukunda Vakıaların ve Delillerin Toplanmasına ĠliĢkin Ġlkeler, Ġstanbul 1979, s.2-3; Alangoya, Yavuz/Yıldırım, M. Kamil/Deren

22 22 Çekişmesiz Yargıda Tasarruf İlkesi ilkesi ise, hâkimin taraflarca bir istem olmadan harekete geçebilmesini ve hüküm verebilmesini ifade eder ÇekiĢmesiz yargı iģlerinde tasarruf ilkesinin uygulanma alanı, talep üzerine takip edilen çekiģmesiz yargı iģleriyle sınırlı kalmaktadır. Talebe bağlı çekiģmesiz yargı iģlerinde, yargılamanın baģlaması için mutlaka bir talepte bulunulması gerekmektedir. Yani, talep, bir yargılama Ģartıdır. Bu açıdan, talebe bağlı çekiģmesiz yargı iģlerinde, yargılamanın baģlaması açısından tasarruf ilkesinin tam anlamıyla uygulandığı söylenebilecektir. Yargılama konusunun belirlenmesinde ise, talebe bağlı çekiģmesiz yargı iģlerindeki durum çekiģmeli yargıya benzese de, bir bakımdan ondan farklıdır. Çünkü, talebe bağlı çekiģmesiz yargı iģinde yargılama konusu, talepte bulunan tarafından belirlense de, hâkimin geniģ takdir yetkisinden dolayı bazı durumlarda hâkim talepte bulunanın talebinden baģka bir Ģeye karar verebilir. Talep üzerine harekete geçilen çekiģmesiz yargı iģlerinde yargılamaya son verilmesi açısından ise, tasarruf ilkesinin uygulanma alanı çok daha sınırlıdır. Talebe bağlı çekiģmesiz yargı iģi ancak talepten vazgeçilmesi halinde sonlandırılabilir; bunun dıģında kabul, feragat, sulh gibi iģlemlerle çekiģmesiz yargı iģinin sonlandırılması mümkün değildir. Makalenin devamına, dergimizin 2014 yılının ilk sayısı olan 27. sayısından ulaģabilirsiniz Yıldırım, Nevhis, Medenî Usûl Hukuku Esasları, Ġstanbul 2009, s.183; Musielak, Hans-Joachim, Kommentar zur Zivilprozessordnung mit Gerichtsverfassungsgesetz, München 2012, s.11; Prütting, Hans/Gehrlein, Markus, ZPO Kommentar, Köln 2012, s.7; Weirich, Hans-Armin, Freiwillige Gerichtsbarkeit, Stuttgart 1981, s.38; Bilge, Necip/Önen, Ergun, Medeni Yargılama Hukuku Dersleri, Ankara 1978, s.296; Kuru, Baki/Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder, Medenî Usûl Hukuku, 24. Baskı, Ankara 2013, s.335; Pekcanıtez, Hakan/Atalay, Oğuz/Özekes, Muhammet, Medenî Usûl Hukuku, 14. Baskı, Ankara 2013, s Alangoya, s.3; Alangoya/Yıldırım/Deren Yıldırım, s.183; Baur, Fritz/Wolf, Manfred, Grundbegriffe des Rechts der freiwilligen Gerichtsbarkeit, Stuttgart 1980, s.56. MİHDER - Cilt: 10, Sayı: 27, 2014/1

23 YARGI KARARLARI COURT DECISIONS * Yargıtay Medeni Usul Hukuku Kararları Decisions of the Court of Cassation on Matters Relating to Civil Procedure Law * Yargıtay Ġcra ve Ġflas Hukuku Kararları Decisions of the Court of Cassation on Matters Relating to Enforcement and Insolvency Law Derleyenler:/Compiled by: Yard. Doç. Dr. / Asst. Prof. Dr. Nedim MERĠÇ Akdeniz Üniversitesi Hukuk Fakültesi, Medeni Usul ve Ġcra Ġflas Hukuku Anabilim Dalı Dicle University Faculty of Law, Dept. of Civil Procedure and Insolvency Law AraĢ. Gör. / Res. Asst. Pınar ÇĠFTÇĠ Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Medeni Usul ve Ġcra Ġflas Hukuku Anabilim Dalı Dokuz Eylül University Faculty of Law, Dept. of Civil Procedure and Insolvency Law

24

25 MEDENĠ USUL HUKUKU KARARLARI DECISIONS OF THE COURT OF CASSATION ON MATTERS RELATING TO CIVIL PROCEDURE LAW * Yargıtay Ġçtihadı BirleĢtirme Büyük Genel Kurulu Kararı Decision of the General Assembly of the Court of Cassation on the Unification of Decisions * Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararları Decisions of Joint Civil Chambers of the Court of Cassation * Yargıtay Hukuk Daire Kararları Decisions of Civil Chambers of the Court of Cassation * Yerel Mahkeme Kararı Decision of District Court

26

27 ĠÇTĠHADI BĠRLEġTĠRME BÜYÜK GENEL KURULU KARARI DECISION OF THE GENERAL ASSEMBLY OF THE COURT OF CASSATION ON THE UNIFICATION OF DECISIONS ĠÇTĠHADI BĠRLEġTĠRME BÜYÜK GENEL KURULU 2013/1 2014/ ĠHTĠYATĠ TEDBĠR KANUN YOLU 6100 s. HMK/391, 394 Ġlk derece mahkemelerince verilen ihtiyati tedbir taleplerinin reddi veya bu taleplerin kabulü hâlinde, itiraz üzerine verilen kararlara karģı temyiz yolunun kapalıdır. Tüm kararların tam metinlerine, dergimizin 2014 yılının ilk sayısı olan 27. sayısından ulaģabilirsiniz

28 HUKUK GENEL KURULU KARARI DECISION OF JOINT CIVIL CHAMBERS OF THE COURT OF CASSATION HUKUK GENEL KURULU 2012/ / ZĠYNET EġYASI ĠSPAT YÜKÜ 6100 s. HMK/190 Dava, ziynet eģyalarının aynen iadesi, bu mümkün değilse bedelinin tahsili istemine iliģkindir. Evlilik sırasında kadına takılan ziynetler kim tarafından takılmıģ olursa olsun, kadına bağıģlanmıģ sayılır ve onun kiģisel malı sayılır. Bu ziynet eģyalarının bozdurularak davalının kredi borçlarının, düğün ve balayı masraflarının ödenmiģtir. UyuĢmazlık bozdurulan bu ziynet eģyalarının geri verilmemek üzere verilip verilmediği noktasındadır. Davalı koca tarafından bozdurulan ziynet eģyalarının davacı kadın tarafından iade edilmemek üzere verildiğine iliģkin ispat yükü davalı eģtedir. HUKUK GENEL KURULU 2013/ / s. HMK/211, 266 ĠMZAYA ĠTĠRAZ SAHTELĠK ĠNCELEMESĠNĠN SIRASI Dava, davacı-borçlu hakkında baģlatılan icra takibine dayanak çekteki imzanın davacı-borçlu Ģirket yetkilisine ait olmadığı itirazına iliģkindir. Ġmza incelemesinin hakim tarafından bizzat yapılması halinde, önce istiktab yoluna, sonra uygulamaya elveriģli imza ile imza karģılaģtırması yoluna baģvurulur. Ġmza incelemesinin bilirkiģi tarafından yaptırılmasına karar verilmesi halinde, ise, önce uygulamaya elveriģli imza ile inkar edilen imza karģılaģtırılır, sonra istiktab (yazı yazdırma) yoluna baģvurulur. Ġspat külfetinin çeki elinde bulunduran ve imzanın borçlu Ģirket yetkilisine ait olduğunu iddia eden alacaklıya ait olduğu gözetilmek suretiyle, davalı-alacaklı vekiline emsal imzaların bulunduğu yerlerin bildirilmesi için süre verilip, tüm emsal imzalar toplanarak, çekteki keģideci imzasının karģılaģtırılmak suretiyle bilirkiģi incelemesi yaptırılmalı ve oluģacak sonuca göre karar verilmesi gerekir.

29 Decisions of the Court of Cassation on Matters Relating to Civil Procedure Law 29 HUKUK GENEL KURULU 2012/ / s. HMK/111, s. SSK/6, s. SSGSSK/86 HĠZMET TESPĠTĠ DAVASI ĠġÇĠ ALACAĞI VE TAZMĠNAT DAVASI DAVALARIN AYRILMASI Dava, hizmet tespiti ve ĠĢ Kanunu ndan kaynaklanan tazminat ve alacaklara iliģkindir. Hizmet tespiti davası Sosyal Sigortalar Kanunu ndan (Ģimdi Sosyal Güvenlik Kanunu ndan) kaynaklanan bir davadır. Bu davada davalı tarafta iģveren ile Sosyal Güvenlik Kurumu gösterilmek zorunda olup, hakim yargılamada kendiliğinden araģtırma yetkisine sahiptir. Bu davaların ayrıca görülmesi amacıyla HSYK.'nın 2783 sayılı kararı ile ( ) Türkiye Genelinde 15 ilde Sosyal Güvenlik Mahkemeleri kurulmuģtur. ĠĢçi alacaklarından kaynaklanan davalar ise, ĠĢ Kanunu'ndan kaynaklanmakta olup, bu davalarda davalı olarak sadece iģveren yer almaktadır. Tarafların tasarruf edebilecekleri bu davaların bu özellikleri dolayısıyla hizmet davaları ile birlikte görülmesi mümkün olmayıp, davadaki her iki talep birbirinden ayrılmalı ve sonra esasa girilerek dava sonuçlandırılmalıdır. 1 Tüm kararların tam metinlerine, dergimizin 2014 yılının ilk sayısı olan 27. sayısından ulaģabilirsiniz 1 KarĢı oyda belirtildiği gibi bu karar ile Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun gün ve E. 2003/21-571, K.2003/575 ile verdiği içtihattan dönülmektedir. Kararda bahsedilen ve kurulduğu belirtilen Sosyal Güvenlik Mahkemeleri ise iģ mahkemelerinin iģ dağılımı kapsamında değerlendirilmelidir. Kanaatimizce davaya konu hizmet tespiti ile iģçi alacağı ve tazminatı taleplerinin terditli olarak birlikte görülebilmesi HMK m. 111 f.2 de yer alan asıl talebin reddine bağlı terditli dava açılabilmesi düzenlemesi nedeniyle mümkün görülmemektedir. MIHDER - Volume: 10, Issue: 27, 2014/1

30 HUKUK DAĠRE KARARLARI DECISIONS OF CIVIL CHAMBERS OF THE COURT OF CASSATION 2. HUKUK DAĠRESĠ 2013/ / TANIK LĠSTESĠ DELĠL SUNULMASI 6100 s. HMK/140, 187, 243 Görülen davada davalı süresi geçtikten sonra cevap dilekçesi vermiģ ve delil listesi sunmuģtur. Süresinde cevap vermemekle davalı taraf davacınn dava dilekçesinde iddia ettiği vakıaları inkar ettiğinden davalının evvelden bildirdiği tanıklarının inkar doğrultusunda dinlenmeleri gerekir. 6. HUKUK DAĠRESĠ 2012/ / MAHKEME ĠÇĠ ĠKRAR ĠSPAT 6100 s. HMK/187, 188 Dava, ziynet eģyalarının aynen iadesi, bu olmadığı taktirde bedelinin tahsili istemine dayanmaktadır. Tarafların önceden görülen bo- Ģanma davasında davalı tarafın '... takı gibi kullanılmayacak bazı para ve çeyrek altın gibi altınların düğün sonrasında evlilikte beraber kullanılmakta olan eģyaların masraflarına karģılık harcandığı...' Ģeklinde beyanda bulunulduğu görülmüģtür. Bu beyan, mahkeme içi ikrar niteliğinde olup, tarafları bağladığı gözetilerek davanın sonlandırılması gerekir.

31 Decisions of the Court of Cassation on Matters Relating to Civil Procedure Law HUKUK DAĠRESĠ 2012/ / s. HMK/107, 109, 114 ĠHTARNAME KISMĠ DAVA HUKUKĠ YARAR BELĠRSĠZ ALACAK DAVASI DAVA KONUSUNUN BELĠRLĠ OLMASI Dava, davalı bankaya teslim edilen çeklerin sahte çıktığını, davalı banka uhdesinde bulunan çeklerin sahte olduğunun mevzuat hükümlerine aykırı olarak müvekkiline bildirilmememesi nedeniyle davalı bankanın yol açtığı zararların tazminine iliģkindir. Davacı talep konusu uyuģmazlığın miktarını kendisi tarafından keģide edilen ihtarname ile açıkça belirlemiģtir. Bu nedenle davacının fazlaya iliģkin hakları saklı tutarak kısmi dava açılmasında hukuki yararı mevcut olmadığı gibi, dava konusunun açık talebi karģısında ortada belirsiz alacak davasının koģullarının da bulunmadığı gerekçesiyle açılan davanın reddedilmesi hukuka uygundur HUKUK DAĠRESĠ 2012/ / s. HMK/150 UYAP ÜZERĠNDEN MAZERET DĠLEKÇESĠ DOSYANIN ĠġLEMDEN KALDIRILMASI 1 Bu karar ile önceden uyuģmazlık konusu miktarın davacı tarafından ihtar edilerek karģı tarafa bildirildiği durumlarda açılacak dava bakımından sadece ihtar edilen miktarın istenebileceği, kısmi alacak davası veya belirsiz alacak davasının açılamayacağı belirtilmektedir. TBK m. 117 de düzenlenen olağan vadede borçlunun temerrüde düģmesi için çekilecek her ihtar durumda ve TBK m. 117 ye göre borçlu temerrüdü için zorunlu olunmasa bile alacaklının borçluya çektiği ödeme ihtarlarının varlığı durumunda belirsiz alacak olgusuna dayanan davalar açılamayacaktır. (N.M.) MIHDER - Volume: 10, Issue: 27, 2014/1