1. İLK ÇOCUKLUK DÖNEMİ 1.1.SOSYAL GELİŞİM 1.2.BİLİŞSEL GELİŞİM

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "1. İLK ÇOCUKLUK DÖNEMİ 1.1.SOSYAL GELİŞİM 1.2.BİLİŞSEL GELİŞİM"

Gülistan Tandoğan
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 1. İLK ÇOCUKLUK DÖNEMİ Anaokulu yıllarına denk düşen bu gelişim dönemi, bebekliğin sona ermesinden sonra beş ya da altı yaşlarına kadar devam eden süre içinde yaşanır. Bu dönemin en belirgin özelliği, çocuğun okul dönemine hazır duruma ulaşabilmesi için gerekli olan öz bakım becerileri ile bazı ego nitelikleri geliştirmiş olmak zorunda kalmasıdır. Çocuğun kendi kendine giyinebilmesi, temizliğini yapabilmesi ve beslenebilmesi gibi özellikler öz bakım becerileri; temel güven, bağımsızlık ve girişimcilik gibi yeterlilikler ise ego nitelikleri olarak adlandırılmaktadır (Can, 2006:8 ). 1.1.SOSYAL GELİŞİM 3-6 yaş arası oyun çağı çocuğu bedenen, zeka ve kişilik bakımından hızla büyümekte, öteki dönemlerde kazandığı güven ve bağımsızlık duygularına paralel olarak çevresini genişletmekte ve keşifler yapmaktadır. Bu dönemde çocuğun çevresine, kendine ve cinselliğe karşı merak ve öğrenme eğilimi artar. Soru sorması en yüksek düzeyine ulaşır. Girişim dönemi olarak adlandırılan bu dönemde çocuğun merak ve ilgilerine yönelik suçlayıcı, cezalandırıcı tutumlar onu hayat boyu gereken öğrenme isteğini, girişimciliğini engelleyecek bir takım sosyal ve duygusal sorunlara yol açabilecektir. Bu dönem ayrıca çocukta vicdanın geliştiği dönemdir. Çocuk artık dış dünyadan, anne babasından gelen disiplini içselleştirmeye başlamıştır. Dozunda bir disiplin doğru ve sağlıklı bir vicdan gelişimine; suçlayıcı, cezalandırıcı disiplin ise bireyin suçluluk duygularının gelişimine yol açar. Suçluluk duyguları çocuğun hareketlerini kısıtlar, yeni şeyler öğrenmek, merak etmek yani girişimcilik yeteneklerinden onu alıkoyar. Dozunda bir vicdan gelişimi ise toplumsal kurallara uyan ama gereksiz suçluluk duyguları ile kendini kısıtlamayan, dolayısıyla özgür düşünebilen, hedefler koyabilen, öğrenmeye açık, girişimci bir kişilik sağlayacaktır. 1.2.BİLİŞSEL GELİŞİM Bu evrede çocuk dile ve sembolik düşünce yeteneğine sahiptir. Sembolik düşünme yeteneği; kavram geliştirme, dil, jestler, yaratıcılık, resim ve diğer sanatsal eylemler için temel oluşturur. Sembolik düşünme yeteneği oyunda da kendini gösterir. Çocuk farklı objeleri hayal ettiği biçimde kullanır, onlarla oynar. Ben merkezcilik bu dönemdeki düşünce yapısının tipik özelliğidir. Başkalarının duygu ve gereksinimlerini fark etme konusunda yetersizlik gösterirler. Bu dönemin sonlarına doğru başkalarının ne hissettiği ve ne düşündüğüne ilişkin becerileri gelişmeye başlar.

Çocuğun kendi kendine giyinebilmesi, temizliğini yapabilmesi ve beslenebilmesi gibi özellikler öz bakım becerileri; temel güven, bağımsızlık ve girişimcilik gibi yeterlilikler ise ego nitelikleri

2 3-4 yaş Nesneler arasındaki ilişkileri anlayabilir, eşleştirme yapabilirler. Uzun-kısa ayırımını yapabilirler. Basit-somut sınıflandırmalar yapabilirler (yiyecek, giyecek, hayvan gibi). 10 a kadar sayabilir. 6 parçalı yap boz yapabilir. Kare çizebilir. Benzerlik ve farklılıkları söyleyebilir. 3 rengi isimlendirebilir. 3 şekli isimlendirebilir (kare, üçgen, daire). 4-5 yaş Kısa dize, tekerleme tekrar edebilir. Ağır-hafif ayırımı yapabilir. Dinlediği öyküdeki birkaç ana noktayı tekrarlayabilir. İnsan resmi çizebilir. 20 ye kadar sayabilir arası rakamları tanıyabilir. Sağını solunu söyleyebilir. Adını yazabilir. Basit labirenti tamamlayabilir. Haftanın günlerini söyleyebilir. Basit toplama çıkartma yapabilir. 100 e kadar sayabilir.

4-5 yaş Kısa dize, tekerleme tekrar edebilir. Ağır-hafif ayırımı yapabilir. Dinlediği öyküdeki birkaç ana noktayı tekrarlayabilir. İnsan resmi çizebilir. 20 ye kadar sayabilir.

3 1.3.Motor Gelişim 3-4 yaş Makas kullanabilir. Atlayıp, zıplar, topa tekme atar, parmak ucunda yürür. Kısa mesafe koşar, 3 tekerlekli bisiklete biner. Ayak değiştirerek merdiven çıkabilir. Atılan topu tutabilir. Öne doğru takla atabilir. 4-5 yaş 4-8 saniye tek ayak üzerinde durabilir. Öne doğru, arkaya doğru çift ayak zıplar. Eğik çizgiyi, daireyi makasla kesebilir. 5-6 yaş Denge tahtasında yürüyebilir. Ayak değiştirerek zıplayabilir. Sınırların içini boyayabilir. Modele bakarak harfleri, karmaşık şekilleri kopya edebilir. İp atlayabilir. İki tekerlekli bisiklete binebilir. Patenle kayabilir. 1.4.Dil Gelişimi 3-4 yaş Soru ekini doğru olarak cümle sonunda kullanabilir. Sık kullanılan nesnelerle ne yapıldığını söyleyebilir. Gelecek zaman kipini kullanabilir. Sıralamalı iki olayı kısa cümlelerle anlatır.

5-6 yaş Denge tahtasında yürüyebilir. Ayak değiştirerek zıplayabilir. Sınırların içini boyayabilir. Modele bakarak harfleri, karmaşık şekilleri kopya edebilir. İp atlayabilir.

4 4-5 yaş Edilgen cümle kullanır. Birleşik cümle kullanır (topa vurdum ve top yola kaçtı). Nesnelerin altını, üstünü bulabilir. 5-6 yaş Bildiği bir hikayeyi anlatır. Kafiyeleri fark eder. Karmaşık cümleler kurabilir. Adresini söyleyebilir. Telefon numarasını söyleyebilir. Basit fıkralar anlatabilir. Günlük deneyimlerini anlatabilir. Sözcükleri tanımlayabilir. Dün ve yarın ı anlamlı olarak kullanabilir. Yeni ve bilmediği sözcüklerin anlamını sorar

Telefon numarasını söyleyebilir. Basit fıkralar anlatabilir. Günlük deneyimlerini anlatabilir. Sözcükleri tanımlayabilir.

5 KAYNAKÇA CAN, Gürhan, 2006, Çocuk Gelişimi ve Psikolojisi, Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayını. İNTERNET KAYNAĞI ( )

Benzer belgeler

Yaşam Dönemleri ve Gelişim Görevleri Havighurst'un çeşitli yaşam dönemleri için belirlediği gelişim görevleri

Yaşam Dönemleri ve Gelişim Görevleri Havighurst'un çeşitli yaşam dönemleri için belirlediği gelişim görevleri Gelişim psikolojisi, bireylerin yaşam boyunca geçirdiği bedensel, zihinsel, duygusal, sosyal