DOLMABAHÇE SARAYI VELİAHT DAİRESİ

Transkript

1 b O T.B.M.M. MİLLİ SARAYLAR DAİRE BAŞKANLIĞI MİMAR SİNAN ÜNİVERSİTESİ RESİM ve HEYKEL MÜZESİ DOLMABAHÇE SARAYI VELİAHT DAİRESİ RESTORASYONU

2

3 T.B.M.K. K i l l i. S araylar MUdUrlUğU *0.358 OUzel S a n a tla r Akademisi D irektörlüğüne 27/12/1937 DlralrttirlUgUntlzUn 22/6/1937 t a r i h l i ve B01 S a y ılı te s k e r e le r i İ le Dolmabahçe S aray ı ttişte m lla tın d a n sabık v e lia h t 3 a İre sin İn (Türk r e s t i ve Heykel M U se el)îttih a t edilm ek üzere OUzel S a n a tla r Akademisine d e v ri t e k l i f olunm ası Ü zerine k e y fiy e t 2**/6A937 t a r i h l i ve 123 num aralı ta h r i r a t l a BUyUk K ille t K e d is i R e is lis in e Arz e d ile re k K illi S araylar T a lle a t nanesine te v fik a n 1b ti h s a li m uktazl r iy a s e t Divanı k a ra rın ın t a h l i l i rle r e d ilm iş ve R iy a se ti MUşarUnulleyhadan a lın a n 1/7/1937 t a r i h l i ta h r ir a tla da f e c ii s in yaz t a t i l i n e g e ç e li bulunması h e sa b iy le şim d ilik k a ra r İ s t i ) s a l aumkun olm ayaoafı c ih e tle Divanı R iy a se tin İlk tm p lantısın d a gtsru- fu lerek b i r k arara ballanmak Üzere aezkur d a ire n in fin d id en bu İçe tah s is in d e mazhur görülm ediği t e b l l l buyurulm ası Ü zerine 18/6A 937 tarlh ln d. tanzim e d ile n nushateyn eazbata İ l e t mezkur bina İd are ve m uhafazası GUze. S a n a tla r Akademisi MUdUrlUğUne a l t o lsak Üzere R esin ve Heykel HUzesl ' M üdüriyetine devru t e s l i s k ı l ı n a l ı İd i.b ila h a re R iy aset Divanı k a ra rı İ s t i h s a l edilm ek s u re tiy le d e v ir nm aeelesl tekaeu l ve ç e k il k a t 'İ s i n i İk tis a p e y le d İlin d e n bu husus f e c l l s K atibi M ü e llifin i 10/11/1937 t a r i h l i t a h r i r a t ı İ le MUdürlUfUnUze t e b l l l olunm uştur. başka D airenin te s lim i s ıra s ın d a g ö s te r ile n lüzum üzerin e k a ld irılm sy a ra k y e rle rin d e b ı r a k ı l a l ı olan b i r kısım eşya İ le musenln tanzim i s ıra s ın d a Dolmabahçe S arayı eşya d e p o la rı mevcudundan te f r i k m d lla lı bulunan yağlıboya ta b lo la rd a 1/9/8/10 ve 13/10/1937 t a r i h l i Uç k ı t 'a sen e t m ukabilinde Resim N lzesl müdürlüğüne te slim edilm ekle b eraber b u n la r hakkında'da f e e l l s l»11 R eisliğ in d e n R iy aset d iv anı k a r a n İ s t i h s a l i le tlz * n olunmuş ve k a tib i Umumiliğin 1**/12/1937 t a r i h l i tezker e s iy le de k e y fiy e tin k a ra ra lk tlrm n e y le d iğ i b i l d i r i l m i ş t i r. Oerek b in a ve g erek eşya hakkında İ k t i z a eden muamelenin mudurlyenne (Hm i r a z i luzumn beyan o lu n u r. 27A2A937 * «Î Î ds ^ iî Î Î Î «. m» 3»r>>l*r MUdtlrU. M. S c l.k 1O/12A901

4 Ülkemizin kültür yaşamında önemli bir yeri olan Mimar Sinan Üniversitesi Resim Heykel Müzesi, 1937 yılında Dolmabahçe Sarayı Veliaht Dairesi'nde, Büyük Atatürk'ün emirleriyle açılmış ve Yüce önder, sarayın çok önemli bir bölümünü bu özel işleve tahsis ederek, Milli Saraylar1ımızın kültür yapıları olarak kullanımı yönünde ilk büyük adımı atmış ve izlenmesi gereken yolu göstermiştir. Bugün Milli Saraylar1ın yeniden değerlendirilmesi, araştırılması, incelemelere açılması ve kültür yapıları olarak işlevlendirilmesi konusunda yoğun çalışmalara girişmiş bulunan yönetimimiz, Dolmabahçe Sarayı'nın ayrılmaz bir parçası olan Veliaht Dairesi'nin, bütünle uyumlu ve kapsamlı bir biçimde onarımını da üstlenmiş ve bununla ilgili çalışmalara başlanmıştır. Bu önemli müzenin, Ulu Önder'in gösterdiği doğrultuda yenilenmesi ve kısa süre içinde, yeni biçimiyle hizmete sokulabilmesi yolunda ülkemizin sanatçı, düşünür ve bilim adamlarının değerli katkılarını esirgemeyeceklerini umuyor, bu konuyla ilgili olarak çalışan, çaba sarfeden herkese başarı dileklerimi sunuyorum. Necmettin KARADUMAN T.B.M.M. Başkanı

5 MİMAR SİNAN ÜNİVERSİTESİ RESİM VE HEYKEL MÜZESİ NİN RESTORASYONU Ulu önderimiz Büyük Atatürk'ün 20 Eylül 1937 tarihinde açılışım yaptığı Resim ve Heykel Müzesi nin bulunduğu Dolmabahçe Sarayı Veliaht Dairesi Büyük Atatürk'ün emirleri ile, Güzel Sanatlar Akademisine tahsis edilmiştir. (27 Aralık 1937) O zamandanberi Resim ve Heykel Müzesi olarak kullanılan bu değerli yapınm çağdaş bir müze halinde yeniden düzenlenmesi direktifleri; Cumhurbaşkanımız Savın Kenan EVREN'in 19 Ocak 1983 tarihinde Üniversitemizi ilk kez ziyaretleri sırasında şeref defterimize yazdıkları "TÜRK MİLLETİNİN YA RADILIŞINDA GÜZEL OLAN HER ŞEYİ SEVMEK VE DESTEKLEMEK YATAR " şeklinde veciz ve değerli sözleri ile birükte verilmiştir. Daha sonraları T.B.M.M. Başkanı Sayın Necmettin KA R AD UMAN in yakm İlcileri ile bu broşürdeki yazılarında ifade ettikleri doğrultuda "Büyük Atatürk'ün önderliğinde başlatılan, Milü Saraylarımızın kültür yapılan olarak kullanımı..." çalışmalarına başlanmıştır. Türk Resim ve Heykel sanatının kaynağını teşkil eden müzenin bu broşürde yayınlanan restorasyon projesinin kısa zamanda gerçekleştirilmesini dilemekteyiz. Kültür gelişimlerine her zaman olumlu katkdan olan Kamu ve özel sektör kesiminin bu konuda da yardımlarını esirgemeyeceklerini ümit ediyoruz. Bu proje ve broşüriğı düzenlenmesinde görev alan Üniversitemiz mensuplarına da teşekkürlerimi sunarım. Prof. Muhteşem GİRAY Mimar Sinan Üniversitesi Rektörü

6 ç a ğ d a ş b ir m ü z e y e d o ğ r u Resim ve Heykel Müzesi binasının harap durumu ve içinde bulunan sanat eserlerinin çağdaş olmayan koşullarda teşhir ve muhafazası yıllardır herkese üzüntü kaynağı oluyordu li yıllardan sonra ise her açıdan dinamik, çok hızlı bir gelişme gösteren modern Türkiye ye uygulanması için T. B. M. M. Başkanı Sayın Necmettin Karaduman'ın direktifleri ile, Milli Kültürümüzün önemli bir bölümünün yok olmasını önleyecek bir restorasyon faaliyetinin başlanmasına önayak oldu. Bu restorasyon projesi sadece tarihi bir binanın tamirini değil, içinde bulunan ve Atatürk Türkiyesinin çağdaşlaşmasını bütün aşamalarıyla belgeleyen bir sanat hâzinesinin korunup değerlendirilmesini de sağlayacaktır. Ülkemizdeki teknolojik gelişmenin düzeyi müzenin diğer ülkelerde geliştirilen bilim verilerine uygun bir ortama kavuşmasını sağlayacak; Işık, Isı, nem kontrollü mekânlarda eserler, yarına sağlıklı bir biçimde ulaşabileceklerdir. Ayrıca boyutları ve konusu ne olursa olsun, her müzede bulunması gerekli restorasyon, konservasyon atölyeleri, yaygın eğitime açık, ders ve konferansları da bu yeni düzenleme içinde öngörülmüştür. Ancak, işleyiş ve görevleri çağdaşlaşmasma rağmen, İstanbul Resim ve Heykel Müzesi, uygulanacak olan proje sayesinde tarihi hüviyetinden hiç bir şey kaybetmeyecek, mimari açıdan binaya müdahalede bulunulmayacaktır; bu özellik, hazırlanan restorasyon projesinin Avrupada görülen örneklerden belki daha başarılı olmasını bile sağlayacaktır. Yeryüzünde emsali çok az olan imparatorluk Saraylarından bir tanesinin Veliaht Dairesinin böyle çağdaş koşullara uygun ve halka yaygın hizmet verebilecek bir biçimde düzenlenmesi, Dünyamız kültür mirası açısından da çok önemli bir olaydır ve bunu gerçekleştirecek kişi ve kuruluşlar, başta T.B.M.M. Başkam Sayın Necmettin Karaduman ve T.B.M.M. mensuplan olmak üzere Türk kültürüne ve Plâstik Sanatlanna en büyük hizmeti yapmış kişiler sıfatıyla her zaman minnetle anılacaklardır. Prof. Belkıs Mutlu Müze Müdürü

7 iç görünüş

8 IÇ SALON GÖRÜNÜŞÜ GİRİŞ HOLÜNDEN GÖRÜNÜŞ

9 MÜZE GİRİŞİ CEPHESİ ÖN GÖRÜNÜŞ

10 í RÖLÖVE BODRUM HAT PLANI (1 WTUJ MJ PlAMQ d/tkolo o b u m p u m i PLANI I/IOO

11 1- K A T P L A N I U HCTUJ KAT PLAN) O /(X H X O ) t. KAT PLANI 2. ARA KAT PLANI O NOTU KAT PLANI o /o<o>o S NCTLUKATPLANI} 0 X1X0 ) <O»

12 RÖLÖVE 4 - «KCSİTİ OfOD) 1-1 h i s 4tI <Lroaxn>

13 nyrnyvt mnıunuil WfI jl<e»'w Wy g 1W"r y IÇ GÖRÜNÜŞ

14 RÖLÖVE D IE ıv İZ O «El* H IE S I û^xnxd)

15 RESTORASYON Lf HALKA AÇM ÇALIŞMA «Hl-ÜMÜ (1 NOUJ KAT) (V HU KAT) ZEM İN H A T P L A N I ft t<l/txnxo>

16 RESTORASYON «MUIMTM. KAT rlani Uri/KO

17 RESTORASYON 4-4 K E S İ T İ İ3m fl^oikcd o T L r y. M K IB İT İ

18 ÖN ALT PENCERE DETAYI

19 MİMAR SİNAN ÜNİVERSİTESİ RESİM VE HEYKEL MÜZESİ BİNASI RESTORASYONU HAKKINDA Dolmabahçe Sarayı kompleksinden ve esas binanın devamı olan Veliaht Dairesi Ulu önderimiz Atatürk'ün emirleri ile tarihinden itibaren kurumumuza bağlı olarak Devlet Resim ve Heykel Müzesi olarak kullanılmaktadır. Avrupa'nın birçok ülkesinde olduğu gibi Yurdumuzda da esas fonksiyonlarım kaybetmiş saraylar müze olarak kullanılmaktadır. Veliaht dairesi Resim ve Heykel müzesi olarak kullanılmağa başlandığı andan itibaren sanat eseri teşhiri ön plana çıkmış ve binanın saray olması nedeni ile mimari yönü ihmal edilir duruma girmiştir. Bina zamanla eskimeye yüz tutmuş dış cephelerin rüzgara maruz kalan yönleri aşınmış, çatı kaplaması delinmiş ve büyük sofaların döşemeleri sarkmıştır. Bunlara ilaveten, bazı bilinçsiz davranışlarla bir kısım odaların duvarlarına teşhir edilen resimlere fon teşkil etmek amacı ile bütün sathı kaplayan yerli panolar yapılmıştır. Zaman zaman yapılan basit tamirler yeterli olmamış, özellikle çatı ve dış doğramalar önemli ölçüde yıpranmıştır. Kurumumuzun Mimar Sinan Üniversitesi'ne dönüşmesi sonunda, Resim ve Heykel Müzesini yeni bir anlayışla ele alan Üniversite Rektörlüğü, binanın korunması ve restorasyonu konusunda derhal faaliyete geçmiş ve gerekli temaslara başlamıştır. Bu sırada Milli Saraylar Sempozyumu, müze binasmın restorasyonu konusuna yeni bir boyut ve güç kazandırmış, T.B.M.M. Başkam Sayın N. Karaduman'ın direktifleri ile Üniversitemiz binamn restorasyon projesini hazırlama görevini üstlenmiştir. Üniversitemiz Rektörlüğü tarafından müze binası içinde kurulan büro derhal faaliyete geçerek rölöve ve restorasyon projelerini 3 ay içinde hazırlamıştır. Projede de görüldüğü üzere yeni bir anlayışla ele alman düzenleme, müze işleyişine birçok kolaylıklar getirmiş, asansör, klima gibi gerekli unsurlar sisteme dahil edilmiştir. Bunlara ilaveten ön ve arka bahçelerin kullanıma katılmaları sağlanarak, bunlardan istifade imkanları arttırılmıştır. Prof. Haluk Sezgin M.S.Ü. Mimarlık Fakültesi Restorasyon Ana Bilim Dalı Başkanı

20 Dolmabahçe Sarayı Veliaht Dairesi Mimar Sinan Üniversitesi Resim ve Heykel Müzesi Restorasyon projeleri ve broşürünün hazırlanmasında çalışanlar Proje ve Grup Sorumlusu Tasarım ve Büro Şefi < // //> Broşür Çalışmaları: Broşür tanzimi, Kapak ve İç Perspektivler Fotoğraf Basım İşleri Prof. Haluk Sezgin öğr. Gör. Sevinç Hadi Yrd. Doç. Nesrin Dengiz Arş. Gör. Demet Ulusoy Arş. Gör. Dilek Erbil Arş. Gör. Elvan Gökçe Arş. Gör. Filiz Atay Arş. Gör. Hale Tokay Arş. Gör. Halil Onur Arş. Gör. Nihat Gök Arş. Gör. Saygın Sansoy Arş. Gör. Uğur Çakıroğlu Mimar Neşe Zaloğlu Mimar Serra Uğurlu Mimar Tülay Çobancaoğlu İç Mimar Yıldız Tanlak öğr. Gör. R. Ruşen DORA Erdal Aksoy Tayfun Tüzün Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği