Transkript

1 ALTERNATÝF ESTETÝK UYGULAMALAR-1: MEZOTERAPÝ Selahattin ÖZMEN, H.Yücel DEMÝR, Reha YAVUZER, Kenan ATABAY Gazi üniversitesi Týp Fakültesi, Plastik, Rekonstrüktif ve Estetik Cerrahi AD ÖZET Günümüzde dünya silah ticaretiyle boy ölçüþen estetik ürün ve hizmetler pastasýndan pay kapma isteði hekim olmayan veya hekim diplomasý olduðu halde yeni sunulan her yöntemi çeþitli maddi kaygýlar nedeniyle gözü kapalý uygulayan kiþilere sýkça rastlamamýza neden olmaktadýr. Yeni uygulanmakta olan yöntemlerden bazýlarý baþarýlý sonuçlar sunduklarýný iddia ederek her geçen gün kullanýlabilirliðini artýrmýþtýr. Mezoterapi ve karboksiterapi uygulamalarýndaki artýþ bunlarýn en iyi bilinen örnekleridir. Anesteziye ihtiyaç olmamasý, göreceli olarak daha az acý beklentisi, uygulama sürelerinin kýsalýðý, hastane dýþýnda uygulanmasý, günlük hayatý kýsýtlamamasý bu yöntemlere ilgiyi arttýrmaktadýr. Öte yandan uluslararasý týbbi veri tabanlarýnda henüz yeterli sayýda araþtýrma veya karþýlaþtýrmalý sonuçlarý içeren yayýn yoktur. Mevcut yayýnlarýn çoðunluðunu, yan etkilerin bildirildiði makaleler oluþturmaktadýr. Ancak tekniklerin anlatýldýðý ve sonuçlarýn istatistiklerle deðerlendirildiði yayýn sayýsý azdýr. Uygulamadaki bu yöntemlerden birçoðu hepimizin karþýsýna televizyon ve diðer basýn yayýn organlarý vasýtasýyla, genellikle gizli reklam teknikleri kullanýlarak çýkmaktadýr. Bu nedenle Plastik Cerrahlarýn çok büyük bir çoðunluðu bu yeni yöntemler hakkýnda fazla bilgi sahibi deðildir. Bu baðlamda birçoðumuzun bilimsel temellerini tartýþmalý gördüðü bu uygulamalar hakkýnda temel de olsa bir bilgiye sahip olma gerekliliðimiz kaçýnýlmazdýr. Bu nedenle mezoterapi, karboksiterapi ve oksiterapi hakkýnda iki adet derleme hazýrladýk ve öncelikle bu tekniklerden en popüleri olan mezoterapi hakkýnda var olan kaynaklardaki bilgileri bir araya getirerek bu derlemeyi bilgilerinize sunmayý amaçladýk. Anahtar Kelimeler: Mezoterapi, komplikasyon, sellülit SUMMARY Cosmetic market has been increased so much recently that it is accepted as big as world weapon market. Therefore, many people want to get some profit from this enlarging market and they do not hesitate to apply some techniques and products which are not clearly defined or tested. Some of the newly introduced procedures have been so popularized that, there is an increasing demand among plastic surgery patients for them. Since they do not require anesthesia, offer less pain during and after procedures, short application time, performed in outpatient clinics and do not compromise daily life, they are of great interest among patients. On the other hand there is not enough scientific papers about these procedures and most of the publications are about their complications. We are learning most of these techniques from televisions or from newspapers, therefore most of the Plastic Surgeons do not have enough knowledge about these techniques, but we need to know at least basic aspects to fulfill patients' demands. Here we aimed to present a review of mesotherapy, one of the most popular procedures. Key Words: Mesotherapy, complication, cellulite GÝRÝÞ Saðlýklý yaþam ve güzel görünmenin artýk beraber anýldýðý günümüzde; her iki unsuru, kozmetik uygulamalar içine dahil etme çabasý, yenilikleri beraberinde getirmiþtir. Cerrahi teknik ve anestetik ilaçlardaki geliþmelere raðmen insanlarýn ameliyat olma korkularý halen devam etmektedir. Artan estetik ameliyat talebi, dýþ görünüm kaygýlarýnýn artmasýna paralel seyretmekte, fakat güzellik ve bakým merkezlerine yönelik talebin altýnda kalmaktadýr. Anesteziye ihtiyaç olmamasý, göreceli olarak daha az acý beklentisi, uygulama sürelerinin kýsalýðý, hastane dýþý merkezler olmasý, günlük hayatý kýsýtlamamasý gibi nedenler bu merkezlere ilgiyi artýrmaktadýr. Artan ilgi, bu sektörü, yeni ve kolay uygulanabilen, standart týbbi yöntemler içinde henüz sayýlmayan, çeþitli fiziksel ve kimyasal temellere dayanan Geliþ Tarihi: Kabul Tarihi:

2 MEZOTERAPÝ yöntemleri bulmaya yönlendirmiþtir. Yeni uygulanmakta olan bu yöntemlerden bazýlarý baþarýlý sonuçlar sunduklarýný iddia ederek her geçen gün kullanýlabilirliðini artýrmýþtýr. Mezoterapi ve karboksiterapi uygulamalarýndaki artýþ bunlarýn en iyi bilinen örnekleridir. Önceleri ampirik olarak, çeþitli týbbi problemler için denenen bu yöntemler daha sonra tüm dünyada büyük bir rant alaný olarak görülen kozmetik uygulamalar kapsamýna alýnmýþ ve özellikle bölgesel kilo kaybý, sellülit ve kýrýþýklýk tedavilerinde ön plana çýkmýþtýr. Özellikle Fransa ve Ýtalya çýkýþlý bu yöntemlerin uygulayýcýlarý Amerika ve Batý Avrupa'da dernekleþmiþlerdir. Kurslar ve sertifika programlarý verilerek yöntemler ve beraberindeki sektör desteklenmektedir. Bütün bunlara raðmen uluslararasý týbbi veri tabanlarý ve 'Science Citation Index (SCI)'de yer alan dergilerde henüz yeterli sayýda araþtýrma veya karþýlaþtýrmalý sonuçlarý içeren yayýn yoktur. Mevcut yayýnlarýn çoðunluðunu, yan etkilerin bildirildiði makaleler oluþturmaktadýr 1,3. Görülen enfeksiyonlarýn çoðunda etkenin mikobakteriler olduðu ve çoklu antibiyotikler hatta cerrahi eksizyon tedavilerinin gerektiði bildirilmiþtir. Ancak tekniklerin anlatýldýðý ve sonuçlarýn istatistiklerle deðerlendirildiði yayýn sayýsý azdýr. Uygulamadaki bu yöntemlerden birçoðu hepimizin karþýsýna kongreler ve bilimsel dergilerden önce televizyon ve diðer basýn yayýn organlarý vasýtasýyla, genellikle gizli reklam teknikleri kullanýlarak çýkmaktadýr. Ülkemizde ciddi bir saðlýk politikasýnýn olmamasý nedeniyle, birçoðu sadece ticari amaçlý olarak gözüken pek çok uygulama halk tarafýndan büyük bir talep görmektedir. Aslýnda konunun daha vahim tarafý ülkemizdeki Plastik Cerrahlarýn pek çoðunun bu yeni yöntemler hakkýnda fazla bilgi sahibi olmamasýdýr. Aslýnda bu uygulamalarýn bilimsel yayýnlarda çok az yer bulduklarýný göz önüne alacak olursak bu durum doðal bir sonuçtur. Ancak artan iletiþim ve internet sayesinde (maalesef bu kaynaklarýn doðruluðu hemen hiç kontrol edilememektedir) bizlere baþvuran hastalar okuduklarý veya duyduklarý bu yöntemler hakkýnda bizlere danýþmaktadýrlar. Bu baðlamda birçoðumuzun bilimsel temellerini tartýþmalý gördüðü bu uygulamalar hakkýnda temel de olsa bir bilgiye sahip olma gerekliliðimiz kaçýnýlmazdýr. Bu nedenle, öncelikle bu tekniklerden en sýk duyduklarýmýz olan mezoterapi ve karboksiterapi hakkýnda var olan kaynaklardaki bilgileri bir araya getirerek bu derlemeyi bilgilerinize sunmayý amaçladýk. MEZOTERAPÝ Mezoderm tabakasý; dermis ve deri altý yað, bað dokusu olarak tanýmlanmaktadýr. Mezoterapi, vitaminlerin, minerallerin, çeþitli ilaçlarýn ve amino asitlerin aðrýsýz enjeksiyonlarla, mezodermden köken alan deri altý ve deri içine verilmesi yöntemi olarak tanýmlanmaktadýr. Amaca uygun olarak seçilen ilaç karýþýmlarýnýn, derinin orta tabakasýnda bulunan kýlcal damar uçlarýna ulaþarak etkisini gösterdiði varsayýlmaktadýr. Tekniðin ilk olarak 1952 yýlýnda Fransa'da Pistor tarafýndan, vasküler ve lenfatik bozukluklarý tedavi etmek üzere tanýmlandýðý kabul edilmektedir 4. Pistor'a göre ilaçlarýn patolojinin bulunduðu yerin yakýnýna verilmesi, hem tedavi etkinliðini artýrmakta hem de basit ve düþük maliyetli bir yöntemdir. Fransýz Týp Akademisi 1987 yýlýnda mezoterapiyi tanýmýþ ve geleneksel týbbýn bir parçasý olarak kabul etmiþtir yýlýndan itibaren, Uluslararasý Mezoterapi Topluluðu öncülüðünde senelik kongreler de düzenlenmektedir. Mezoterapi ilk olarak spor yaralanmalarýnda, kas spazmlarýnda, enfeksiyon hastalýklarýnda, romatolojide, eklem aðrýlarýnda, bacak ülserlerinde, telenjektazide, vitiligoda, damar hastalýklarýnda ve dolaþým problemlerinde kullanýlmýþ, daha sonra estetik amaçlý uygulamalar görülmeye baþlanmýþtýr 6,9. Estetik kullaným alanlarý içinde bölgesel zayýflama, sellülit tedavisi, saç kaybý, skar revizyonlarý, akne problemleri, deri bakýmý, deri tonisitesinin saðlanmasý ve kýrýþýklýklarýn giderilmesi sayýlmaktadýr 9,11. Ayný zamanda liposuction sonrasý geliþebilen düzensizliklerin giderilmesinde de kullanýlmakta olduðu bildirilmektedir 10,12,13. Deðiþik ilaçlarýn farklý konsantrasyonlarda karýþtýrýlmasý ile oluþan solüsyonlarýn deri altý yað dokusunun erimesini ve yað hücrelerinin küçülmesini saðladýðý öne sürülmektedir. Mezoterapide solüsyonlarýn enjeksiyonu için 27G veya 30G ve uzunluklarý 4mm, 6mm veya 13 mm olan iðneler kullanýlmaktadýr. Uygulama alanýna topikal bir anestetik krem uygulandýktan sonra ince ve küçük iðnelerle (Lebel's needle) mezoderm olarak tariflenen deri altý planýna ve intradermal alana aðrýsýz olduðu iddia edilen enjeksiyonlar yapýlmaktadýr. Ýntradermal uygulama 'Nappage tekniði' olarak da adlandýrýlmaktadýr. Son yýllarda eþzamanlý multi-enjeksiyon yapabilen pnömatik ve elektronik cihazlar da kullanýlmaktadýr ve hastalarýn sadece anlýk çimdiklenme tarzýnda bir aðrý duyduklarý iddia edilmektedir. Enjeksiyonlarý takiben derialtý ve scarpa fasyasý üzerindeki yaðlarýn eriyerek dolaþým üriner sisteme taþýnarak elimine olacaðý söylenmektedir. Mezoterapide, tedavi edilmesi planlanan bozukluða göre özel olarak hazýrlanmýþ seyreltilmiþ ilaç (0,05-0,1 ml) karýþýmlarý uygulama yapýlacak vücut alanlarýnda "mezoderm" tabakasýna oldukça az dozda uygulanmaktadýr. Bu ilaçlar arasýnda, nonsteroid antiinflamatuar ilaç grubu, kas gevþeticiler, vazodilatatörler, aminofilin gibi lipolitikler, vitaminler, mineraller, bitki özleri ve bazen kortikosteroidler yer alabilmektedir (Tablo 1) 14. Pentoxifilline Fosfatidilkolin Prokain Vitamin C Tiratricol Artichoke Felden (piroksikam) Norflex Hyaluronik Asit Biotin Bakteriyel Proteinler Metronidazol Progesteron Finasterid Compazine Kalsitonin Aminofilin Asian Centella Kafein Interferon Tablo 1: Mezoterapide Kullanýlan Ana Ýlaçlar ve Maddeler 196

3 Ülkemizde kullanýlan bu ilaçlar ve bitki özleri genellikle ABD'deki yerel ilaç firmalarýndan temin edilmektedir. Kullanýlan ilaçlar tek tek FDA onayý almýþ ilaçlar olmakla beraber kullanýlan karýþýmlar için bir izinden söz etmek pek mümkün deðildir. Zaten sabit bir karýþýmdan söz etmek de pek mümkün deðildir, gerek uygulayýcýya gerekse uygulama amacýna göre onlarca, hatta yüzlerce karýþým söz konusu olabilmektedir. Çünkü vitamin ve bitkisel ürünlerden hazýrlanan bu karýþýmlar her hasta için farklý miktar ve oranda hazýrlanmaktadýr. Karýþým hazýrlanmasýnda hastalarý farklý kýlan özellikler olarak, genetik, liposuction öyküsü, cinsiyet, yaðlanmanýn cinsi, yaþ gibi faktörler sayýlmakla birlikte bir konsensüs mevcut deðildir 11,15. Uygulanan ilaçlarýn lokal veya bölgesel uygulanmasý, düþük dozlarda verilmesi, aktif biyoyararlanýmý ve sistemik yan etki azlýðý mezoterapinin avantajlarý arasýnda gösterilmektedir yaþlar arasý saðlýklý yetiþkinler, zayýflama, bölgesel zayýflama, sellülit tedavileri için uygun adaylardýr. Gebeler, insülin baðýmlý diyabetikler, serebrovasküler hastalýk öyküsü olanlar, anemi ve diðer hematolojik problemleri olan hastalar, disritmi tedavisi alan ve aðýr kalp hastalýklarý olan hastalar ile kanserli hastalar için mezoterapinin estetik amaçlý olarak kullanýlamayacaðý belirtilmektedir. Kullanýlan karýþýmlarýn içersinde bulunabilen beta blokörlerin disritmik etkisi, yine karýþýmlara sýkça ilave edilen hormon ve hormon türevleri ve diðer ilaçlarýn bilinmeyen teratojen etkileri nedeniyle kullanýlmamasý gereklidir. Literatürde, mezoterapiye yönelik yazýlarýn çoðunu yan etkilerin bildirildiði vakalar oluþturmaktadýr (Tablo 2) 1,3. Bu vakalarda da deriye ait komplikasyonlar ön plana çýkmaktadýr. Siyatalji nedeniyle; aminofilin, ksantinol nikotinat ve lidokain içeren bir karýþým ile mezoterapisi yapýlan kadýnda psöriazisin tetiklenmesi1, Köbner reaksiyonunun oluþmasý, karýþým içinde NSAÝ içeren mezoterapi uygulamalarýnda likenoid erupsiyonlarýn geliþmesi, aminofiline baðlý ürtiker reaksiyonu 2 yan etkilerinden bazýlarýna örnektir. Genel olarak mezoterapi seanslarýnýn haftada bir veya iki kez olmasý önerilmektedir. Alerjik yan etkilerin fazla olmasý durumunda, seans aralarýnýn açýlmasý ve bu etkiler hakkýnda deneyimli uzmanlar tarafýndan uygulanmasý gerekmektedir. Ayrýca mezoterapinin iddia edildiði kadar aðrýsýz olmadýðý, asepsi koþullarýnýn çok önemli olduðu vurgulanmaktadýr. SÝSTEMATÝK YAN ETKÝLER Alerjik reaksiyonlar Vagal sendromlar Lipothymia Likeniod erupsiyonlar Enfeksiyonlar (HIV, Hepatitis) LOKAL YAN ETKÝLER Alerjik reaksiyonlar Atrofi ve lipodistrofi Likeniod erupsiyonlar Kanama ve hematomlar Nekruz ve tatuaj Enfeksiyonlar (Atipik micobacteriosis, vb..) Tablo 2: Mezoterapide Görülebilen Komplikasyonlar Mezoterapide endikasyonlara göre kullanýlan karýþýmlarýn için yardýmcý tablolar hazýrlanmýþtýr. Bu tablolarda karýþým içine eklenecek ilaç veya bitkisel maddenin dozlarý ve alternatifleri gösterilmektedir. Aþaðýda deðiþik problemler için önerilen bazý mezoterapi solüsyonlarý hakkýnda örnekler verilmiþtir. SELLÜLÝT TEDAVÝSÝ Mezoterapi uygulamalarýnýn büyük kýsmýný oluþturan kozmetik problemlerden biri olan sellülit, mezoderm tabakasý içindeki bað doku bantlarýnýn ve aralarýnda biriken yað dokularýnýn sarkmasý ile karakterize deri üzerinde çukur ve tümseklerden oluþan düzensiz yüzeyli bir görünümdür. Bu görünüm halk arasýnda portakal kabuðu görüntüsü olarak anýlýr. Bu alanlarda lenfatik ve venöz dolaþýmýn zayýf olduðu bilinmektedir. Sellülitin klinik olarak evrelendirilmesi tablo 3'te verilmiþtir. Mezoterapi ile düzensiz görünüme sebep olan yað dokularýnýn ortadan kaldýrýldýðý ve artan lenfatik ve venöz akým sayesinde düzgün yüzeyli bir görünüm saðlandýðý iddia edilmektedir. Sellülit tedavisinde verilecek olan ilaçlarýn oran ve miktarýna, uygulanacak seans sayýsýna, evreye göre karar verilir. Evre 3 ve obez hastalara daha uzun tedavi dönemleri gerekebilir ve hatta bu hastalar tedavi programýna alýnmayabilirler. Belirlenen alanlara haftalýk olarak enjeksiyonla ilaçlarýn uygulanmasý önerilmektedir. Hastalarýn yaklaþýk dördüncü haftadan itibaren sonuçlarý gözlemlemeye baþladýklarý bildirilmektedir. Onuncu haftadan sonra hastalarýn deri tonisitesi ve düzleþmesini, beden ölçülerindeki anlamlý azalmayý görmekte olduklarý, sellülitli alanlarda 4 ile 8 cm arasýnda incelme görülebildiði belirtilmektedir. Ýki plastik cerrah tarafýndan mezoterapinin kontur düzeltme ve sellülit tedavisindeki rolünü araþtýrmak üzere yapýlan çift kör-kontrollü bir klinik deneyde 40 hasta deðerlendirilmiþ ve mezoterapi grubunda kontrol grubuna göre anlamlý olarak daha fazla iyileþme bildirilmiþtir.16 Ancak bu iyileþmenin altýndaki gerçek mekanizma hala bilinmemektedir. Yazarlar bu çalýþmada herhangi bir majör komplikasyon olmadýðýný, 6 hastada geçici eritem, bir hastada enjeksiyon alanýnda lokalize enfeksiyon, 5 hastada minimal ekimoz ve bir hastada belirgin ekimoz bildirmiþlerdir. Mezoterapi ile sellülit tedavisinde muhtemel etki mekanizmalarý þöyle özetlenmektedir; - Kan akým ve dolaþýmýnýn tekrar yeterli miktarda saðlanmasý. - Yað depolarýnda lipolizin saðlanmasý (liposolving). - Sert, fibrotik bað dokusunun uzaklaþtýrýlmasý (hücre lizisi). - Yeterli lenfatik akým ve fonksiyonun saðlanmasý. Öte yandan mikrodializ çalýþmalarýyla deri biyokimyasý ve yapýsýný araþtýran bir makalede lipoliz ile sellülit arasýnda bir iliþki olmadýðý bildirilmiþtir 17. Sellülit tedavisinde, hazýrlanan karýþýmlarýn verilmesinden önce, o bölgede dolaþýmýn hýzlandýrýlmasý amaçlanýr. Oluþan yýkým ürünlerinin ve ödemin dolaþýma karýþmasý düzgün yüzeyli görünümün saðlanmasýna katkýda 197

4 MEZOTERAPÝ Evre Bulgu Derinin sýkýþtýrýlmasýna raðmen görülebilen sellülit olmamasý. Ayakta veya yatarken görünmeyen, derinin sýkýþtýrýlmasý ile ortaya çýkan sellülit. Ayakta görünen, yatarken görünmeyen sellülit. Hem ayakta hem de yatarken görülebilen sellülit. Tablo 3: Sellülitin Klinik Evrelendirmesi bulunmaktadýr. Bu sebeple önce dolaþýmý artýran karýþým uygulanýr. Uygulamalarýn haftada bir yapýlmasý önerilmektedir. Dolaþýmý artýran formül, ilerleyen seanslarda diðer karýþýmlarla eþ zamanlý verilebilir. Sellülit tedavi protokollerinin temelini, sellülitin evresi oluþturur. Evre 3 ve daha ileri tablolarda, seans miktarý ve uygulanan ilaç miktarý artmaktadýr. Evre 1 ve 2 sellülitte önerilen karýþýmlar: Rutina + Mellilotus 2 ml, Prokain 2 ml (Dolaþýmý artýran karýþým) 1. Buflomedil 2 ml, Prokain 2 ml, Rutina + Mellilotus 2 ml, Trissilinol 2 ml, Alcachofra-artichoke 2 ml 2. Pentoksifilin 2 ml, Trissilinol 2 ml, Ginko Biloba 2 ml, Benzopiron 2 ml. Evre 3 sellülitte önerilen karýþýmlar: Evre 3 ve ileri tablolarda, ilk 4 seansta dolaþýmý artýran karýþýmla birlikte uygulanmasý önerilmektedir. Bu evrelerde, dolaþýmý artýran karýþým formülü deðiþiklik göstermektedir; Mesoglikan 1ml, Prokain 4 ml, Benzopiron 2 ml. Uygulamaya 10 seansa kadar devam edilebilir. Kullanýlan iðneler daha uzun, 12 mm'lik iðnelerdir. Enjeksiyon noktalarý arasýndaki ideal mesafe 2cm olarak belirtilmektedir. Evre 3 ve ileri tablolarda hastalarýn belirtilen diyet, egzersiz ve diðer kurallara uyumu daha fazla önem kazanmaktadýr. Uygulamanýn sonuçlarýnýn altýncý haftadan itibaren görülmeye baþlandýðý söylenmektedir. Önerilen karýþýmlar; 1. Mesokain 1 ml, Rutina+Mellilotus 2ml, Trissilinol 2 ml, Buflomedil 1ml, Ioimbina 0,5% 0,5-1 ml. 2. Pentoksifilin 2 ml, Trissilinol 2 ml, Ginko Biloba 2 ml, Artichoke 2 ml, Prokaine 2ml. 3. Tiratricol 350mcg 2ml, Artichoke 2 ml, Ginko Biloba 2 ml, Prokaine 2 ml. 4. Tiratricol700mcg 2 ml, Artichoke 2 ml, Ginko Biloba 2 ml, Prokaine 2 ml, Buflomedil 2 ml. 5. Aminofilin 2 ml, Artichoke 2 ml, Prokain 2 ml. MEZOTERAPÝ ÝLE ZAYIFLAMA Ýngilizce literatürdeki bir yayýnda, 30 hastanýn alt gözkapaðýna fosfatidilkolin ile uygulanan mezoterapi ile tüm hastalarda bir iyileþme olduðu ve 2 yýllýk takiplerde herhangi bir nükse rastlanmadýðý bildirilmektedir 18. Ancak bu çalýþma plasebo kullanýlan kontrollü bir çalýþma olmadýðýndan iyileþmenin kullanýlan ilaca veya iðne ile yaratýlan travmaya baðlý olup olmadýðýný söylemek zordur. Bu çalýþmada hastalarýn uygulamadan sonra 15 dakika kadar süren hafif bir yanma hissettikleri ve gözkapaklarýndaki þiþliðin 72 saat kadar sürdüðü bildirilmiþtir. Greenway ve ark. tarafýndan yapýlan iki çalýþmada ise cilt altýna verilen isoproterenol'ün uylukta incelme saðladýðý bildirilmiþtir 19,20. Mezoterapi ile deri altýndaki yað dokusunun haftalýk yaklaþýk 500 gr kaybý ile baþladýðý söylenmektedir 9,10. Mezoterapi tedavisinin bir seansta kollar, sýrt, bel, kalça ve bacaklara uygulanabildiði ve 10 seanslýk tedavi sonrasý 2 beden incelme veya kalça ve uyluklarda yaklaþýk 4 ile 10 cm arasý incelme görülebildiði iddia edilmektedir 21,23. Mezoterapi ile ilgili resmi olmayan kaynaklarda, özellikle bölgesel zayýflama ve vücut þekillendirmesi için liposuctiona karþý aðrýsýz bir alternatif olduðu ileri sürülmektedir (Tablo 4). Liposuction mekanizmasýndan farklý olarak yað hücresinin alýnmadýðý sadece yaðýn hücrelerden uzaklaþtýrýldýðý vurgulanmaktadýr. Ancak mezoterapinin meme dokusunda, lipomlarda ve yað içeriði olan tümöral oluþumlarda kullanýlmamasý gerektiði belirtilmektedir. Mezoterapi uygulanan hastalara saðlýklý ve bol sývý alýmý içeren diyet önerileri verilmektedir. Çünkü eriyen yað dokularý metabolizmaya yük getirmekte ve bunun eliminasyonunu kolaylaþtýrmak gerekmektedir. Egzersiz, verilen ilaçlarýn dolaþýma geçmesi için tavsiye edilmektedir. Egzersiz ve diyetin baþarýlý sonuçlarý desteklediði bildirilmektedir. Android Tipte Yaðlanma: Aðýrlýklý olarak erkeklerde, vücut üst yarýsýný; bel çevresi, kollar, boyun, göðüs duvarý ve üst karýn kýsýmlarýný etkileyen yaðlanma artýþýdýr. Önerilen karýþým, Fosfatidilkolin 5ml, Tiratricol 700 2ml, kafein 2 ml, mesokain 2 ml. Vücut alt yarýsýnda yaðlanma tipi (armut, þiþe tipi): Özellikle kalça, basen ve uyluk bölgelerinde yaðlanma artýþý. Bu tip yaðlanmada bel ve yukarýsýndaki ekstremite, boyun inceliðini korur. Önerilen karýþýmlar: 1. Fosfatidilkolin 5ml, Arthichoke2 ml, Tiratricol700 2ml, Mesokain 2ml. 2. Yohimbin0,5% 1ml, Trissilinol 2 ml, Pentoksifilin veya Buflomedil 2ml, GAG 2ml, Sodyum pirüvat 2ml, Prokain 2% 2 ml. 3. Mezoglikan 1ml, Benzopiran 3ml, Prokain 2% 2ml. 198

5 4. Rutina + Mellilotus 2ml, Prokain2% 2 ml. Bel çevresine birinci karýþým, basenlere ikinci karýþým, Kalça ve uyluk üst kýsýmlara iki ve üçüncü karýþým, bacak iç kýsýmlarýna dördüncü karýþým önerilmektedir. Santral Yaðlanma: Özellikle kadýnlarda, bel ve karýn üst kýsýmlarýný, sýrt kenarlarýný içeren tipte yaðlanmadýr. Önerilen karýþým, Fosfatidilkolin 5ml, Tiratricol 700 2ml, kafein 2 ml, mesokain 2 ml ve Artichoke 2 ml. Lokalize yaðlanma: Haftada bir seans olacak þekilde, en az 8 haftalýk bir program uygulanmasý önerilmektedir. Ýçeriði zengin formüller 12 mm'lik iðnelerle verilmektedir. Sonuçlar dördüncü haftadan itibaren görülmeye baþlanmaktadýr. Lokalize yaðlanma için önerilen karýþýmlar: 1. Fosfatidilkolin ml, Tiratricol 700 veya ml, Prokain 2ml. 2. Tiratrikol 700mcg 2 ml, L-karnitin 2 ml, Prokain 2 ml. 3. Kafein 2 ml, Buflomedil 1 ml, Prokain 2 ml. 4. Iombina 0,2% 2 ml, Tiratrikol 350 mcg 2 ml, Prokain 2 ml. 5. Aminofilin 2 ml, L-karnitin 2 ml, Artichoke 2 ml, Prokain 2ml. Lokalize yaðlanma sorununa yönelik benzer maddelerle deðiþik oranlarda karýþýmlar hazýrlanabilmektedir. Liposuction Cerrahi iþlem gerekli Yað hücrelerinin alýnmasý Selülitli alanlarda kullaným sýnýrlý Ort.2 haftalýk istirahat dönemi Korse vb. Kullanýmý Farklý yerlerden tekrar yaðlanma Ciddi aðrý, ezik ve morluk oluþmasý Düzensiz görünümlü deri görüntüsü riski Sonuçlar için yaklaþýk 3 aylýk sure Mezoterapi Giriþimsel deðil Yaðýn, yað hücrelerinin alýnmasý Selülit tüm alanlarda kullanýlabilir Yaþam tarzýný kýsýtlayan unsurlar yok Tedavi sonrasý rahat giyim tarzý Kaybedilen yerden tekrar yaðlanma Çok az miktarda aðrý, ezik ve morluk Derideki düzensizliði azaltan yöntem Haftalar içinde sonuçlarýn görülmesi Tablo 3: Mezoterapiyi Öneren Yazarlar Tarafýndan Yapýlan Mezoterapi-Liposuction Karþýlaþtýrmasý ALOPESÝ TEDAVÝSÝ Mezoterapinin genetik kökenli olmayan alopesilerde etkili olduðu bildirilmektedir. Alopesi tedavisinde 30G'luk ve 4 mm'lik iðneler kullanýlmaktadýr. Tedavinin 6 ay devam etmesi gerektiði, ilk 3 haftada birer seans daha sonra 15 günde 1 seans þeklinde programýn devam etmesi gerektiði bildirilmektedir. Mezoterapiye ek olarak, alopesi tedavisinde oral ilaç kullanýmý ile etki ve baþarýnýn artacaðý söylenmektedir. Alopesi tedavisinde önerilen ilaç karýþýmlarý: 1. D-Panthenol 2ml, Biotin 2ml, Buflomedil 2ml, Lidokain 2ml. 2. Mezokain 2ml, Finasterid 2ml, Trissilinol 2ml, Biotin 2ml. CÝLT PROBLEMLERÝNÝN TEDAVÝSÝ Cilt Canlandýrma Yüzde belirlenmiþ yerlere belirli karýþýmlarýn enjekte edilmesi önerilmektedir. Haftada bir kez ve ortalama 10 seans yapýlmasý tavsiye edilmektedir. Önerilen karýþýmlar: 1. Birinci hafta; birinci enjektöre:17-ß- Östrodiol 1 ml, Prokain 2 ml, ikinci enjektöre: Vitamin C 3 ml, Mezokain 2ml. 2. Ýkinci hafta; birinci enjektöre: 17-ß- Östrodiol 1 ml, Prokain 2 ml, Ýkinci enjektöre: GAG 0,5-1 ML, hyaluronik asit 2 ml, trissilinol 0,5% 2 ml, Mezokain 2ml. Kýrýþýklýk Tedavisi Özellikle güneþe fazla maruz kalan ve sigara kullanan kiþilerde daha etkili olabilecek karýþým formülleri önerilmektedir. Yüze yapýlan uygulamalarda yüz bölgesinde herpes veya enfekte deri lezyonlarýnýn bulunmamasý gerekmektedir. Ýki ayrý enjektör içinde hazýrlanan karýþýmlar yüzün farklý yerlerine uygulanmaktadýr. 1. Birinci enjektör: DMAE 25 mg/ml 1 ml, Timomodulina 1ml, Alfa lipoik asit 1ml, GAG 0,5 ml, Prokain 2% 1ml. 2. Ýkinci enjektör: 17-ß Östrodiol 2ml, Prokain 2% 1ml. Birinci enjektör daha çok göz çevresi, mentum ve alýn çevresinde tercih edilirken, ikinci enjektör; nazolabial, malar bölgeler, çene kenarlarý, mentum ve alýnda kullanýlmaktadýr. Deride sarkýklýk ve gevþeklik Deri gerginliðini arttýrmaya yönelik karýþýmlar: 1. Birinci hafta; DMAE 25mg/ml 2 ml, Timomodulina 2 ml, Alfa lipoik asit 50 mg/ml 2 ml, GAG 1 ml, Sodyum Pirüvat 2 ml, Prokain 1 ml. 2. Ýkinci hafta; Vitamin C 222mg/ml 2 ml, Sodyum Bikarbonat 8,4% 1 ml, Prokain 1 ml veya 17-ß Östrodiol enjeksiyonu. Östrodiol enjeksiyonunun premenopozal ve menopozal kadýnlarda derinin tekrar sýkýlaþmasýnda önemli rol oynadýðý düþünülmektedir. Karýþýmlarýn içindeki 17-ß östrodiol düzeyinin sistemik etki yaratacak düzeyde olmadýðý sadece deri reseptörlerini etkilediði belirtilmektedir. Ayrýca, mezoterapi tedavisi boyunca glikolik asit, retinol türevleri ve meyve asitleri 199

6 MEZOTERAPÝ içeren krem ve ürünler kullanýlmasýndan kaçýnýlmasý önerilmekte, aksi durumda irritasyonlarýn oluþabileceði belirtilmektedir. Strialarýn tedavisi Gebelik sýrasýnda veya aþýrý kilo alýmýnda özellikle karýn derisinde ortaya çýkan çatlaklar ikiye ayrýlýr, hemen gebelik sonrasý erken dönemde oluþan yeni strialar ve daha önceden beri var olan çatlaklar. Yaklaþýk 6 haftalýk süre gerektiren tedavi de çatlak boyunca enjeksiyonlar 'nappage' tekniði ile yapýlmaktadýr. Eski çatlaklarýn tedavisi 15 haftaya kadar uzayabilmekte ve karýþýmlar zenginleþtirilmektedir. Tüm tedavi boyunca Vitamin C uygulanabileceði ve tedavi sonrasý mikrodermabrazyon ile kombine edilebileceði belirtilmektedir. Tüm bu önerilenlere raðmen strialarýn oluþma mekanizmasý düþünüldüðünde bu tedavilerle giderilmesinin pek mümkün olmadýðýný düþünmekteyiz. Yeni strialarýn tedavisinde önerilen karýþýmlar: 1. Birinci hafta; Vitamin C 222 mg 5 ml, Mesokain 2 ml, Sodyum Bikarbonat %8,4 2 ml. 2. Sonraki haftalarda; Ginko Biloba 2 ml, Prokain 2 ml, Asian Centella 2ml, G.A. G 1 ml, Trissilinol 2 ml. Eski strialar için önerilen karýþýmlar: 1. Mezokain 2 ml, Ginko Biloba 2 ml, Asian Centella 2 ml, G.A. G. 1 ml, Polidokanol 0,5 ml. 2. Prokain %2-2 ml, Trissilinol 2 ml, Asian Centella 2 ml, Buflomedil 0,5 ml, Copper %5 0,5 ml, G.A. G. 1,5 ml. VASKÜLER PROBLEMLERÝN TEDAVÝSÝ Yüzeysel venöz yetmezlik ve kýlcal damarlarýn geniþlemesinde kullanýlan bazý mezoterapi karýþým formülleri önerilmiþtir. Derialtý plana doðru, ortalama 4 mm derinliðe verilen ilaçlarýn venlerin çevresine noktasal olarak uygulanmasý, venlerin içine yapýlmamasý önerilmektedir. Ayrýca pakeleþmiþ veya ipsi þekilde belirginleþmiþ damar çevrelerine uygulanmasý da önerilmemektedir. Tavsiye edilen seans sayýsý altýdýr ve dördüncü haftadan itibaren, problemin þiddetine baðlý olarak olumlu sonuçlarýn görüldüðü iddia edilmektedir. Önerilen karýþýmlar: 1. D-pantenol 2 ml, Biotine 2 ml, Minoksidil 2 ml, Prokain 2% 2ml. 2. Flutamid 2 ml, Minoksidil 2 ml, Finasterid 2 ml, Prokaine2% 2 ml. SONUÇ Mezoterapi her ne kadar liposuction gibi yöntemlere alternatif olmak üzere sunulmakta ve bilimsel olmayan yayýn organlarýnca da sýklýkla reklamlarý yapýlsa da rutin klinik uygulamaya geçmeden önce kat etmesi gereken çok yol vardýr. Etki mekanizmasýnda lipaz aktivasyonu veya baþka bir faktör rol alýyor olabilir, ancak bunun net bir þekilde ortaya konmasý þarttýr. Günümüzde dünya silah ticaretiyle boy ölçüþtüðü düþünülen estetik ürün ve hizmetler pastasý faydalý yeni ürünler sunarken bazý rant kaygýlarý hekim olmayan veya hekim diplomasý olduðu halde yeni sunulan her yöntemi çeþitli maddi kaygýlar nedeniyle gözü kapalý uygulayan kiþilere sýkça rastlamamýza neden olmaktadýr. Örneðin fosfatidilkolin uygulamasý için 3-6 seans önerildiðini ve her bir seansýn dolar tuttuðunu düþünecek olursak bu yöntemi faydalý olsun-olmasýn uygulamak için hevesli olacak ve reklamýný yapacak birçok kiþinin olacaðý þüphesizdir. Mezoterapi ile yað hücrelerinin içeriðinin azaltýldýðý öne sürülse de nüks oranlarý, kalan yað hücrelerinin akýbetleri konusunda bir bilgiye sahip deðiliz. Mezoterapide kullanýlan birçok ilaç FDA onaylý olmasýna raðmen þu ana kadar hiçbir karýþým bir onay almýþ deðildir. Ayrýca bu ilaçlarýn cilt altý uygulamalar için de bir onay almalarý söz konusu deðildir. ABD gibi geliþmiþ ülkelerde FDA'in onayý olmadan klinik olarak bir ilacý insanlar üzerinde uygulamak mümkün deðilken bazý Avrupa ülkeleri ve ülkemizde bunu yapmak çok daha kolaydýr. Astým, þok, pulmoner hipertansiyon ve bradikardi gibi ciddi hastalýklarýn tedavilerinde kullanýlan bir beta reseptör agonisti olan isoproterenol'ün veya kollajenazýn tecrübeli olmayan pratisyen hekimlerce hatta hekim olmayan kiþilerce cilt altýna kontrolsüz bir þekilde uygulanmasý ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Her ne kadar son zamanlarda literatürde bazý yayýnlar sunulmakta olsa da bu yöntemlerin kullanýmý için ciddi merkezler tarafýndan yapýlmýþ, kontrollü çalýþmalar þarttýr. Kullanýlan karýþýmlar - eðer etkinlikleri gerçekse- her durum için standardize edilmeli ve her uygulayýcýnýn aklýna estiði þekilde sunduðu, komplikasyonlara açýk uygulamalar önlenmelidir. Yrd. Doç. Dr. Selahattin ÖZMEN 58.sk 18/2 Emek Ankara KAYNAKLAR 1. Nagore E, Ramos P, Botella-Estrada R, Ramos-Niguez JA, Sanmartin O, and Castejon P. Cutaneous infection with Mycobacterium fortuitum after localized microinjections (mesotherapy) treated successfully with a triple drug regimen. Acta Derm. Venereol. 81: 291, Paul C, Burguiere AM, Vincent V, Susbielle P, Bonvalet D, and Dubertret L. BCG-induced mycobacterium infection induced by alternative medicine [in French]. Ann. Dermatol. Venereol. 124: 710, Marco-Bonnet J, Beylot-Barry M, Texier-Maugein J, et al. Mycobacterial bovis BCG cutaneous infections following mesotherapy: 2 cases [in French]. Ann. Dermatol.Venereol. 129: 728, Pistor M. What is mesotherapy? (Abstract, in French) Chir. Dent. Fr. 46: 59, Matarasso A, Pfeifer TM, and The Plastic Surgery Educational Foundation DATA Committee Mesotherapy For Body Contouring. Plast Reconstr Surg. 115 (5): 1420, (Haziran 2005) 7. (Haziran 2005) 8. (Haziran 2005) 9. (Haziran 2005) 200

7 10. (Haziran 2005) (Haziran 2005) (Haziran 2005) (Haziran 2005) 14. Caring Medical and Rehabilitation Services. Mesotherapy. October 2003, P. 2. Available at: com/therapies/mesotherapy.asp Salas AP, and Asaadi M. Aesthetic application of mesotherapy: A preliminary report (Abstract). Presented at the Annual Meeting of the American Society for Aesthetic Plastic Surgery; Vancouver, British Columbia, April 17, Rosenbaum M, Prieto V, Hellmer J, et al. An exploratory investigation of the morphology and biochemistry of cellulite. Plast. Reconstr. Surg. 101: 1934, Rittes PG. The use of phosphatidylcholine for correction of lower lid bulging due to prominent fat pads. Dermatol. Surg. 27: 391, Greenway FL, Bray GA, and Heber D. Topical fat reduction. Obes. Res. 3 (Suppl. 4): 561S, Greenway FL, and Bray GA. Regional fat loss from the thigh in obese women after adrenergic modulation. Clin. Ther. 9: 663, (Haziran 2005) (Haziran 2005) (Haziran 2005) 201