81 inci Birleşim Sah

Transkript

1 DÖNEM: 19 CİET : 32 BASAMA YÎL! : 2 _ ^ 81 inci Birleşim Sah! İÇİNDEKİLER Sayfa I. GEÇEN TUTANAK ÖZETT 236 II. GELEN KÂĞITLAR 240 III. YOKLAMA 241 IV. BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI 241 A) GÜNDEM DIŞI KONUŞMALAR İstanbul Milletvekili Bülent Akarcalı'nın, Hükümetin bazı icraatlarına ilişkin gündem dışı konuşması ve Devlet Bakanı Ekrem Ceyhun'un cevabı 241: Edirne Milletvekili Hasan Basri Eler'in, Cumhurbaşkanı Turgut özal'ın refakatında Balkan ülkelerini kapsayan geziyle ilgili gözlem ve incelemelere ilişkin gündem dışı konuşması ve Devlet Bakanı Orhan Kilercioğlu'nun cevabı. 244: Rize Milletvekili Ahmet Kabil'in, Çay-Kur Genel Müdürlüğündeki 1992 yılı uygulamalarına ilişkin gündem dışı konuşması ve Maliye ve Gümrük Bakanı Sümer Oral'ın cevabı 247:251

2 T.B.M.M. B : O : 1 Sayfa B) TEZKERELER VE ÖNERGELER Almanya ve Avusturya'ya gidecek olan Devlet Bakanı Türkân Akyol'un dönüşüne kadar, Devlet Bakanlığına, Devlet Bakanı Erman Şahin'in vekillik etmesinin uygun görüldüğüne ilişkin Cumhurbaşkanlığı tezkeresi (3/877) Sayılı "Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılması ve 2477 sayılı Kanunun Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Kanun"un bir daha görüşülmek üzere geri gönderildiğine ilişkin Cumhurbaşkanlığı tezkeresi (3/871) 251:266 V. ÖNERİLER 266 A) SİYASÎ PARTİ GRUBU ÖNERİLERİ Genel Kurulun çalışma gün ve saatleriyle, görüşülecek işlere ve gündemdeki sıralamanın yeniden yapılmasına ilişkin DYP ve SHP grupları müşterek önerisi 266:267 VI. GENSORU, GENEL GÖRÜŞME, MECLİS SORUŞTURMASI VE MECLİS ARAŞTIRMASI 268 A) GÖRÜŞMELER Çorum Milletvekili Cemal Şahin ve 54 arkadaşının, Sosyal Sigortalar Kurumu ile SİSATEV arasında tetkik hizmetleri sağlanmasına ve gayrimenkul kiralanmasına ilişkin olarak ilgili yönetmelik hükümlerinin ihlali suretiyle sözleşmeler yaptığı ve bu eyleminin Türk Ceza Kanununun 240 inci ve ilgili maddelerine uyduğu iddiasıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik eski Bakanı İmren Aykut hakkında Meclis soruşturması açılmasına ilişkin önergesi (9/15). 268: Sakarya Milletvekili Nevzat Ercan ve 50 Arkadaşının, Bulgaristan' dan Ülkemize Gelen Soydaşlarımızın İskânı ve Konut Yapımı ile İlgili İşlemlerde.Mevzuata ve Kanunlara Aykırı Hareket Ederek Devleti Zarara Uğrattıkları ve bu Eylemlerinin Türk Ceza Kanununun 240 inci ve İlgili Maddelerine Uyduğu İddiasıyla, Eski Başbakan Yıldırım Akbulut, Devlet Eski Bakanları Işın Çelebi, İsmet Özarslan, Recep Ercüment Konukman, Mehmet Çevik ve Cemil Çiçek, Tarım ve Köyişleri Eski Bakanı Lütfullah Kayalar, Sanayi ve Ticaret Eski Bakanı Şükrü Yürür ve Enerji ve Tabiî Kaynaklar Eski Bakanı Fahrettin Kurt Haklarında Meclis Soruşturması Açılmasına İlişkin önergesi (9/16) 281:298 VII. SEÇİMLER 298 A) KOMİSYONLARA ÜYE SEÇİMİ (10/90) esas numaralı Meclis Araştırması Komisyonuna üye seçimi 298: (10/38, 43, 44, 46) esas numaralı Meclis Araştırması Komisyonuna üye seçimi 299:300 VIII. SATAŞMALARA İLİŞKİN KONUŞMALAR Devlet Bakanı Orhan Kilercioğlu'nun, Afyon Milletvekili Gaffar Yakın'ın konuşmasında isminden bahsetmesi nedeniyle konuşması 300:

3 T.B.M.M. B : Sİ O : 1 Sayfa IX. SORULAR VE CEVAPLAR A) SÖZLÜ SORULAR VE CEVAPLARI 1. Kahramanmaraş Milletvekili Hasan Dikici'nin, Yukarı Ceyhan Taşkın Tesisleri ile Kale altı pompaj sulamasına ilişkin Bayındırlık ve tskân Bakanından sorusu ve Devlet Bakanı Akın Gönen'in cevabı (6/145) 301: Kahramanmaraş Milletvekili Hasan Dikici'nin, Göksün - Elbistan Karayolu asfalt yapımına ilişkin Bayındırlık ve İskân Bakanından sözlü soru öner- ' gesi (6/146) Karaman Milletvekili S. Osman Sevimli'nin, Karaman İli Ayrancı - Kâzımkarabekir -Sarıveliler ile Basyayla ilçelerinin hükümet konağı, polis karakolu ve diğer ihtiyaçlarına ilişkin İçişleri Bakanından sorusu ve Devlet Bakanı Akın Gönen'in cevabı (6/230) 303: Karaman Milletvekili S. Osman Sevimli'nin, Karaman İlinin kalkınmada birinci derecede öncelikli iller arasına alınmasına ilişkin Başbakandan sözlü soru önergesi (6/231) Karaman Milletvekili S. Osman Sevimli'nin, Karaman İli Kâzımkarabekir - Ayrancı - Sarıveliler ve Basyayla ilçeleri adalet sarayı, cezaevi ve bunların personel lojmanlarına ilişkin Adalet Bakanından sözlü soru önergesi (6/232) Karaman Milletvekili S. Osman Sevimli'nin, Karaman - Ermenek ile Karaman - Mersin karayollarına ilişkin Bayındırlık ve İskân Bakanından sözlü soru önergesi (6/235) Kütahya Milletvekili Ahmet Derin'in, terör olaylarında ölen Ermeni asıllıların sayısına ilişkin İçişleri Bakanından sorusu ve Devlet Bakanı Akın Gönen'in cevabı (6/239) 305: Kütahya Milletvekili Ahmet Derin'in, telefon rehberi hazırlayan şirketin reklam vermeyen firma ve işyerlerine ceza uyguladığı iddiasına ilişkin Ulaştırma Bakanından sözlü soru önergesi (6/240) Kütahya Milletvekili M. Rauf Ertekin'in, TEK Seyitömer Termik santraline ilave olarak iki ünite santral kurulmasının düşünülüp, düşünülmediğine ilişkin Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanından sorusu ve Ulaştırma Bakanı Yaşar Topçu'nun cevabı (6/250) 306: Kütahya Milletvekili Mehmet Rauf Ertekin'in, Eskişehir Cezaevinin Boşaltılmasının sonuçlarına ilişkin Başbakandan sözlü soru önergesi (6/252) Kütahya Milletvekili Mehmet Rauf Ertekin'in, Türkiye Büyük Millet Meclisinin denetim görevlerini yeterince yapamadığı iddiasına ilişkin Başbakandan sözlü soru önergesi (6/254) Trabzon Milletvekili Kemalettin Göktaş'ın, Trabzon - Araklı İlçesi Köprüüstü Köyünde meydana gelen heyelan nedeniyle naklî istenen evlere ilişkin Bayındırlık ve İskân Bakanından sorusu ve Devlet Bakanı Akın Gönen'in cevabı (6/259) 308:

4 T.B.M.M. B : O : 1 Sayfa 13. Nevşehir Milletvekili Mehmet Elkatmış'ın, KİT'lerin zarar etmesinin nedenlerine ve alınması gerekli tedbirlere ilişkin Başbakandan sözlü soru önergesi (6/260) 309: Nevşehir Milletvekili Mehmet Elkatmış'ın, devlet eski Bakanı hakkındaki bazı iddialara ilişkin Başbakandan sözlü soru önergesi (6/261) Nevşehir milletvekili Mehmet Elkatmiş'ın, ithal kâğıtlarda yapılan vergi indiriminden dolayı SEKA'nın zarar ettiği iiddiasına ilişkin Başbakandan sözlü soru önergesi (6/262) Yozgat Milletvekili Mahmut Orhon'un, basında ve televizyonda yer aldığı iddia edilen terörle ilgili beyanlarına ilişkin Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısından sözlü soru önergesi (6/268) Muğla Milletvekili Nevşat özer'in, 1991 yılı Ege bölgesi tütün rekoltesine ilişkin sorusu ve Maliye ve Gümrük Bakanı Sümer OraPın cevabı (6/269) 310:313 1& Erzurum Milletvekili Lütfü Esengün'ün, Ispir-tkizdere, Çobandere- Hınıs Devlet Karayollarına ilişkin Bayındırlık ye tskân Bakanından sorusu ve Devlet Bakanı Akın Gönen'in cevabı (6/271) 313:314 İŞ. Erzurum Milletvekili Lütfü Esengün'ün, Ankara - Erzurum uçak seferleri ile, tren seferlerine ilişkin Ulaştırma Bakanından sözlü soru önergesi (6/273). ' ' ' Erzurum Milletvekili Lütfü Esengün'ün, PTT tarafından hizmete sokulan "Alo" servisi hakkındaki iddialara ilişkin Ulaştırma Bakanından sözlü soru önergesi (6/275) İstanbul Milletvekili Halit Dumankaya'nın, Sosyal Sigortalar Kurumu prim borcuna getirilen aftan yararlanan kişi ve şirketlere ilişkin sorusu ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Mehmet Moğultay'ın cevabı (6/283) 314: Kütahya Milletvekili Ahmet Derin'in, Kütahya-Emet İlçesine bağlı PTT'lerin çalışma saatlerine ve ilçeye ek santral kurulup kurulmayacağına ilişkin Ulaştırma Bakanından sözlü soru önergesi (6/286) Diyarbakır Milletvekili Sedat Yurtdaş'in, Diyarbakır - Bismil İlçesinde ikamet eden bir vatandaşın, güvenlik güçlerince gözaltına alındıktan sonra işkenceyle öldürüldüğü iddialarına ilişkin İçişleri Bakanından sözlü soru önergesi (6/297) Diyarbakır Milletvekili Sedat Yurtdaş'm, Diyarbakır - Hazro İlçesi Sanerik Köyünde bir vatandaşın güvenlik güçlerince götürüldüğü iddiasına ilişkin İçişleri Bakanından sözlü soru önergesi (6/298) / ' Trabzon Milletvekili Kemalettin Göktaş'ın, 500 üncü Yıl Vakfına getirilen vergi muafiyeti ile kurucularına ve bu uygulamaya tabi tutulan diğer vakıflara ilişkin Başbakandan sözlü soru önergesi (6/299) Sivas Milletvekili Abdüllatif Şener'in, Yıldızeli Devlet Hastanesine ilişkin Sağlık Bakanından sözlü soru önergesi (6/300) 317:

5 TMMM. B : :1 Sayfa 27. Artvin Milletvekili Süleyman Hatinoğlu'nuri, DYP'li bir milletvekilinin görevi başında bulunan bir hemşireyi tokatladığı iddiasına ilişkin Sağlık Bakanından sözlü soru önergesi (6/302) İstanbul Milletvekili Halit Dumankaya'nın, Bazı Kamu Alacaklarının Tahsilatının Hızlandırılması ile ilgili Kanunla getirilen K.D.V. ve Stopaj aflarına ilişkin Maliye ve Gümrük Bakanından sözlü soru önergesi (6/303) İstanbul Milletvekili Halit Dumankaya'nın, Bazı Kamu Alacaklarının Hızlandırılması ile ilgili Kanunun uygulanmasına ilişkin Maliye ve Gümrük Bakanından sözlü soru önergesi (6/304) tstanbul Milletvekili Halit Dumankaya'nın, vergi affı olarak bilinen yasanın 12 nci maddesinde yeralan ecrimisil aflarına ilişkin Maliye ve Gümrük Bakanından sözlü soru önergesi (6/305) İstanbul Milletvekili Halit Dumankaya'nın, Bazı Kamu Alacaklarının Tahsilatının Hızlandırılması ve Matrah Artırımı ile ilgili Kanunun hedeflerine ulaşıp ulaşmadığına ve sözkonusu Kanundan yararlananlara ilişkin Maliye ve Gümrük Bakanından sözlü soru önergesi (6/306) İstanbul Milletvekili Halit Dumankaya'nın, Bazı Kamu. Alacaklarının Tahsilatının Hızlandırılması Hakkındaki Kanundan yararlananlar arasında Bakanlar Kurulu Üyeleri ve milletvekillerinin yakınlarının bulunup bulunmadığına ilişkin Maliye ve Gümrük Bakanından sözlü soru önergesi (6/307) tstanbul Milletvekili Halit Dumankaya'nın, vergi affı ile ilgili kanuna ilişkin Maliye ve Gümrük Bakanından sözlü soru önergesi (6/308) tstanbul Milletvekili Halit Dumankaya'nın, Bazı Kamu Alacaklarının Tahsilatının Hızlandırılması Hakkındaki Kanundan yararlananlara ilişkin Maliye ve Gümrük Bakanından sözlü soru önergesi (6/309) Sivas Milletvekili Abdütlatif Şener'in, Sivas tüne Ankara ve İstanbul'dan uçak seferleri yapılıp, yapılmayacağına ilişkin sorusu ve Ulaştırma Bakanı Yaşar Topçu'nun cevabı (6/311) 318: Kütahya Milletvekili Ahmet Derin'in, Kütahya Gübre Sanayii İşletmesinde çalışan geçici işçilerin kadro durumlarına ilişkin Sanayi ve Ticaret Bakanından sözlü soru önergesi (6/313) Nevşehir Milletvekili Mehmet Elkatmış'ın, Ankara-Keçiören Sanatoryum Hastanesinin sorunlarına ilişkin Sağlık Bakanından sözlü soru önergesi (6/320) Nevşehir Milletvekili Mehmet Elkatmış'ın, Orta Asya Türkî cumhuriyetlerine yapılan resmî gezide kiralanan uçaklara ilişkin Başbakandan sözlü soru önergesi (6/321) Artvin Milletvekili Süleyman Hatinoğlu'nun, Sağlık Bakanı Yıldırım Aktuna'nın, İstanbul Ruh ve Sinir Hastalıkları Hastanesinde başhekim olarak görev yaptığı sırada hastalara zorunlu bekâret kontrolü yaptırıldığı iddialarına ilişkin SağTık Bakanından sorusu ve Devlet Bakanı Akın Gönen'in cevabı (6/322) 320:322 > 233

6 T.B.M.M. B : O : 1 Sayfa. 40. Kütahya Milletvekili Ahmet Derin'in, Kütahya İli Simav İlçesi tmam Hatip Lisesi öğretmenlerinin tayin nedenlerine ilişkin Millî Eğitim Bakanından sözlü soru önergesi (6/323) İstanbul Milletvekili Halit Dumankaya'nın, Vergi affı olarak bilinen Yasadan 50 milyon TL.'sının üzerinde yararlanan kişilere ilişkin Maliye ve Gümrük Bakanından sözlü soru önergesi (6/325) 322: İstanbul Milletvekili Yusuf Pamuk'un, milletvekillerinin Amerika gezilerinde elçilikten ikamet belgeleri alarak silah aldıkları ve bunları yurda getirdikleri iddialarına ilişkin Başbakandan sorusu ve Devlet Bakanı Akın Gönen'in cevabı (6/326) Artvin Milletvekili Süleyman Hatinoğlu'nun, Artvin Köy Hizmetlerinden Orman İşletme Atölyesine devredilen iş makineleri ve çalışanlarının durumuna ilişkin Orman Bakanından sözlü soru önergesi (6/328) İstanbul Milletvekili Halit Dumankaya'nın, Atatürk Barış ödülüne ilişkin Başbakandan sözlü soru önergesi (6/329) Kahramanmaraş Milletvekili Hasan Dikici'nin, Arıtaş Sağlık Ocağı'na ilişkin Sağlık Bakanından sözlü soru önergesi (6/345) Kahramanmaraş Milletvekili Hasan Dikici'nin, Kahramanmaraş, Afşin, Andırın, Elbistan, Göksün, Pazarcık Devlet hastanelerinin personel, hekim, araç ve gereç sorunlarına ilişkin Sağlık Bakanından sözlü soru önergesi (6/346) Kahramanmaraş Milletvekili Hasan Dikici'nin, Kahramanmaraş - Andırın - Kızık Köyü içme suyuna ilişkin Tarım ve Köyişleıri Bakanından sözlü soru önergesi (6/347) Kahramanmaraş Milletvekili Hasan Dikici'nin, Kahramanmaraş- Hüyüklü Köyü Sağlıkevi'ne ilişkin Sağlık Bakanından sözlü soru önergesi (6/348) Kahramanmaraş Milletvekili Hasan Dikici'nin, Kahramanmaraş - Afşin İlçesinde FAX ve Acele Posta Servisinin ne zaman hizmete gireceğine ilişkin Ulaştırma Bakanından sözlü soru önergesi (6/349) İstanbul Milletvekili İsmail Sancak'ın, THY ile' Fransa'ya giden yolcuların karşılaştığı sorunlara ilişkin sorusu ve Ulaştırma Bakanı Yaşar Topçu'- nun cevâbı (6/350) 324: Kahramanmaraş Milletvekili Ahmet Dökülmez'in, ülkemize vizesiz gelen Yugoslav vatandaşlarına ilişkin İçişleri Bakanından sorusu ve Devlet Bakanı Akın Gönen'in cevabı (6/351) 325:326 B) YAZILI SORULAR VE CEVAPLARI Afyon Milletvekili Gaffar Yakın'ın, yılları arasında yapılan iç ve dış borçlara ilişkin Başbakandan sorusu ve Devlet Bakanı Tansu Çiller'in yazılı cevabı (7/689) 327: Trabzon Milletvekili Kemalettin Göktaş'ın, Çernobil hadisesi ile AİDS hastalığına ilişkin sorusu ve Sağlık Bakanı Yıldırım Aktuna'nın yazılı cevabı (7/709) 334:

7 T.B.M.M. B : :1 Sayfa 3. Şırnak Milletvekili Orhan Doğan'ın, Yeşil Kart uygulamalarına ilişkin sorusu ve Sağlık Bakanı Yıldırım Aktuna'nın yazılı cevabı (7/710) 337: Kahramanmaraş Milletvekili Saffet Topaktaş'ın, Bakanlıkta görevden alınan personele ilişkin sorusu ve Sağlık Bakanı Yıldırım Aktuna'nın yazılı cevabı (7/719) 341: İstanbul Milletvekili Halk Dumankaya'nın, Başbakanlık konutuna ait telefon numaralarının değiştirildiği iddiasına ilişkin başbakandan sorusu ve Ulaştırma Bakanı Yaşar Topçu'nun yazılı cevabı (7/786) Siirt Milletvekili Zübeyir Aydar'ın, Yalçın Küçük'ün gözaltına alınarak topladığı belge ve kasetlerin rızası olmadan TRT'de yayınlandığı iddiasına ilişkin Başbakandan sorusu ve İçişleri Bakanı İsmet Sezgin'in yazılı cevabı (7/802) 355: İstanbul Milletvekili Halit Dumankaya'nın, İsparta'da yapılacak olan Organize Sanayi Bölgesi ve bazı yatırımlarla ilgili olarak ortaya atılan iddialara ilişkin Başbakandan sorusu ve Devlet Bakanı Tansu Çiller'in yazılı cevabı (7/814) 356: Adıyaman Milletvekili Celal Kürkoğlu'nun, kamuya ait işyerlerinde taşaronluk uygulamalarına ilişkin Başbakandan sorusu ve devlet Bakanı Şerif Ercan'ın yazılı cevabı (7/827) 357: Kayseri Milletvekili Şaban Bayrak'ın, Yahyalı içme suyu projesine ilişkin sorusu ve Bayındırlık ve İskân Bakanı Onur Kumbaracıbaşı'nın yazılı cevabı (7/837) ' ', 360: Aydın Milletvekili Yüksel Yalova'nın, yürürlüğe konulan teşvik ve uygulama kararnamesine ilişkin sorusu ve Devlet Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Erdal İnönü'nün yazılı cevabı (7/838) 362: Afyon Milletvekili Gaffar Yakın'ın, Çocuk Esirgeme Kurumunca kiraya verilen gayrimenkullere ilişkin Başbakandan sorusu ve Devlet Bakanı Türkân Akyol'un yazılı cevabı (7/843) 364: İstanbul Milletvekili Bülent Akarcalı'nın, Hollanda polisinin ihmal ve kötü muamelesi sonucu hayatını kaybeden bir vatandaşımıza ilişkin sorusu ve Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin'in yazılı cevabı (7/858) 407: Aydın Milletvekili Yüksel Yalova'nın, Laboratuvar Daire Başkanının görevden alınması ile ilgili olarak ileri sürülen iddialara ilişkin sorusu ve İçişleri Bakanı İsmet Sezgin'in yazılı cevabı (7/870) '. ' 408: Manisa Milletvekili Ekrem Pakdemirli'nin, ağırlama giderlerine ilişkin sorusu ve Devlet bakanı Türkân Akyol'un, yazılı cevabı (7/953) * 409: İstanbul Milletvekili Halit Dumankaya'nın, İstanbul'da faaliyet gösteren orman tahdit komisyonlarına ilişkin sorusu ve Orman Bakanı Vefa Tanır'ın yazılı cevabı (7/963) 411:

8 T.B.M.M. B : :1 I. GEÇEN TUTANAK ÖZETİ TBMM Genel Kurulu saat 13.00'te toplanarak Üç oturum yaptı. Tokat Milletvekili Ahmet özdemir, tütün üreticilerinin sorunlarına, Kütahya Milletvekili M. Rauf Ertekin, vergi kontrol memurlarının unvan durumlarına, İlişkin gündem dışı birer konuşma yaptılar., Şırnak Milletvekili Orhan Doğan'ın, yaklaşan Nevruz kutlamalarına ilişkin gündem dışı konuşmasına Devlet Bakanı Akın Gönen cevap verdi. Şırnak Milletvekili Mahmut Alınak, tarihli 78 inci Birleşim tutanağında yer alan kendisinin bir beyanının düzeltilmesine ilişkin açıklamada bulundu. Macaristan Ve Polonya'ya gidecek olan Dışişleri Bakanı Hikmet Çetin'in dönüşüne kadar, Dışişleri Bakanlığına, Bayındırlık ve İskân Bakanı Onur Kumbaracıbaşı'nın, Bulgaristan'a gidecek olan Millî savunma Bakanı Nevzat Ayaz'ın dönüşüne kadar, Millî Savunma Bakanlığına, Devlet Bakanı Gökberk Ergenekon'un, Avusturya'ya gidecek olan İçişleri Bakanı İsmet Sezgin'in dönüşüne kadar, İçişleri Bakanlığına, Devlet Bakanı Akın Gönen'in, Hollanda'ya gidecek olan Devlet Bakanı Mehmet Kahraman'ın dönüşüne kadar, Devlet Bakanlığına, Devlet Bakanı İbrahim Tez'in, İtalya'ya gidecek olan Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanı Ersin Faralyalı'nın dönüşüne kadar, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığına, Devlet Bakam Orhan Kilercioğlu'nun; Vekillik etmelerinin uygun görülmüş olduğuna ilişkin Cumhurbaşkanlığı tezkereleri ile, Elazığ Milletvekili Ahmet Cemil Tunç ve 19 arkadaşının, Atatürk Barajında üretilen enerjiyi taşıyan nakil hattı ihalesinde yolsuzluk ve usulsüzlükler yapıldığı iddialarını araştırmak amacıyla Meclis araştırması açılmasına ilişkin önergesi (10/99) Genel Kurulun bilgisine sunuldu. önergenin gündemde yerini alacağı, öngörüşmesinin sırasında yapılacağı açıklandı. Plan ve Bütçe Komisyonunda açık bulunan üyeliğe grubunca aday gösterilen ANAP İçel Milletvekili Rüştü Kâzım Yücelen seçildi. ' Hazine ve Dış Ticaret Müsteşarlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunda Değişiklik Yapılmasına İlişkin (1/202, 1/76, 1/108) (S. Sayısı : 59 ve 59'a 1 inci Ek), Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında (1/343) (S. Sayısı : 71) İnsan Hakları Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında (1/376) (S. Sayısı : 139), Kanun tasarıları ile, Belediye Kanununa Bir Madde Eklenmesine Dair Kanun Tasarısı ve İçişleri ve Plan ve Bütçe (İ/306) (S. Sayısı : 82), Çorum Milletvekili Cemal Şahin'in, Türk kanunu Medenisinin Bazı Maddelerinin Değiş- ^ tirilmesine Dair Kanun Teklifi ve Adalet (1/324) (S. Sayısı : 134) Devlet Planlama Teşkilatı Kuruluş ve Görevleri Hakkında 437 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin 470 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Plan ve Bütçe (1/201, 1/319) (S. Sayısı: 58 ve58'e 1 inci Ek), 236

9 T.BJMLM. B : :1 Türkiye Radyo - Televizyon Gelirleri Kanununun Bir Maddesinde Değişiklik Yapılmasına Dair 394 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Sanayi ve Teknoloji ve Ticaret (1/160) (S. Sayısı : 111), Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu Kurulmasına İlişkin 77 Sayılı Kanun hükmünde Kararname ile Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin Bazı Maddelerinin Değiştirilmesi Hakkında 391 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ve Sanayi ve Teknoloji ve Ticaret (1/14,1/155) (S. Sayısı: 112), Turizm Bakanlığının Teşkilat ve Görevleri Hakkında 355 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 190 ve 355 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair 411 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname, Kültür ve Turizm Bakanlığı Teşkilat ve Görevleri Hakkında 187 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname, 187 Sayılı Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair 216 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Millî Eğitim, Bayındırlık, tmar, Ulaştırma, Turizm, Anayasa ve Plan ve Bütçe (1/137, 1/181, 1/52, 1/62) (S. Sayısı: İ16), ödünç Para Verme İşleri Hakkında 90 Sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile Adalet ve Plan ve Bütçe (1/9) (S. Sayısı: 180) Tarım ve Köyişleri Bakanlığının Kuruluş ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname ve Tarım, Orman ve Köyişleri ve Anayasa ve Plan ve Bütçe (1/199) (S. Sayısı : 193) Sıkıyönetim Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ve Millî Savunma ve Adalet (1/436) (S. Sayısı : 179), Komisyonları raporlarının görüşmeleri, komisyon yetkilileri Genel Kurulda hazır bulunmadıklarından, Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısının (1/472) (S. Sayısı: 221) görüşülmesi de, geri alınan maddeleri komisyondan gelmediğinden; Ertelendi. Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ve Meksika Birleşik Devletleri Hükümeti Arasında Eğitim ve Kültürel İşbirliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/443) (S. Sayısı : 225) Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Polonya Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Bilim, Eğitim ve Kültür Alanlarında işbirliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/281) (S. Sayısı : 155), Uluslararası Sivil Havacılık Sözleşmesinin 50 (a) Maddesinde Değişiklik Yapılmasına İlişkin Montreal (1990) Protokolünün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/286) (S. Sayısı : 28), Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Katar Devleti Hükümeti Arasında Hava Ulaştırma Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında (1/280) (S. Sayısı : 29), Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Amerika Birleşik Devletleri Hükümeti Arasında Hava Ulaştırma Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında (1/276) (S. Sayısı: 30) Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Sınai ve Teknik İşbirliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/275) (S. Sayısı : 38), 237

10 T.B.M.M. B : :1 Türkiye Cumhuriyeti ile Arnavutluk Sosyalist Halk Cumhuriyeti Arasında Konsolosluk Sözleşmesinin Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/288) (S. Sayısı': 39), Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ye Kültür Teşkilatının 25 inci Genel Konferansında Benimsenen Teknik? ve Meslekî Eğitim Sözleşmesine Katılmamızın Uygun Bulunduğuna Dair (1/298) (S. Sayısı : 40), Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Büyük Britanya ve Kuzey İrlanda Birleşik Krallığı Hükümeti Arasında Yatırımların Teşviki ve Korunmasına ilişkin Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında (1/293) (S. Sayısı : 87), Türkiye Cumhuriyeti ile Çin Halk Cumhuriyeti Arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına İlişkin Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında (1/283) (S. Sayısı : 88), Türkiye Cumhuriyeti ile Polonya Cumhuriyeti Hükümeti Arasında imzalanan Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına ilişkin Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/316) (S. Sayısı : 89), Türkiye Cumhuriyeti ile Danimarka Krallığı Arasıhda Gelir Üzerinden Alınan Vergilerde Çifte Vergilendirmeyi önleme ve Vergi Kaçakçılığına Engel Olma Anlaşmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/296) (S. Sayısı : 93), Dopingle Mücadele Sözleşmesinin.Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair Kanun Tasarısı (1/269) (S. Sayısı : 98), Türkiye Cumhuriyeti ile Tunus Cumhuriyeti Arasında Yatırımların Karşılıklı Teşviki ve Korunmasına ilişkin Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/295) (S. Sayısı: 86), Bir Avrupa Farmakopesi Geliştirilmesine Dair Sözleşmeye Katılmamızın Uygun Bulunduğu Hakkında (1/265) (S. Sayısı : 97), Türkiye Cumhuriyeti ile Türkmenistan Cumhuriyeti Arasında Dostluk ve işbirliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/349) (S. Sayısı : 122), Türkiye Cumhuriyeti ile Azerbaycan Cumhuriyeti Arasında Dostluk, işbirliği ve iyi Komşuluk Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/363) (S. Sayısı : 123), Türkiye Cumhuriyeti ile Kırgızistan Cumhuriyeti Arasında Eğitim, Kültür ve Bilimsel Alanlarda işbirliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/386) (S. Sayısı: 125), Türkiye Cumhuriyeti ile Kırgızistan Cumhuriyetleri Arasında Dostluk ve işbirliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/347) (S. Sayısı : 126), Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Özbekistan Cumhuriyeti Hükümeti Arasında Kültür, Bilim, Eğitim, Sağlık, Spor ve Turizm Alanında işbirliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/354) (S. Sayışı : 128), Türkiye Cumhuriyeti ile Kazakistan Cumhuriyeti Arasında işbirliği Anlaşmasının Onay- Iaşmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/289) (S. Sayısı : 129), - ' ' Türkiye Cumhuriyeti ile Tacikistan Cumhuriyeti Arasında Kültür işbirliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/384) (S. Sayısı : 124) Türkiye Cumhuriyeti ile Özbekistan Cumhuriyeti Arasındaki ilişkilerin ilke ve Amaçları Hakkında Anlaşmanın Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/346) (S. Sayısı : 127), 1131 Sayılı Kanunla Onaylanan Dünya Posta Birliği Kuruluş yasasında Değişiklik Yapılmasına ilişkin Üçüncü Ek Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/271) (S. Sayısı : 152), 238

11 T.B.M.M. B : : Sayılı Kanunla Onaylanan Dünya Posta Birliği Kuruluş Yasasında Değişiklik Yapılmasına İlişkin Dördüncü Ek Protokolün Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/272) (S. Sayısı : 153), Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti ile Romanya Hükümeti Arasında Turizm Alanında İşbirliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/302) (S. Sayısı : 156) Türkiye Cumhuriyeti ile Romanya Arasında Dostluk, İyi Komşuluk ve İşbirliği Anlaşmasının Onaylanmasının Uygun Bulunduğuna Dair (1/323) (S. Sayısı : 157) Türkiye Cumhuriyeti ile Romanya Arasınada Hükümlülerin Transferine Dâir Sözleşmenin Onaylanmasının Uygun Bulunduğu Hakkında (1/297) (S. Sayısı: 158), Kanun Tasarılarının yapılan görüşmeler ve açık oylamalardan, 1990 Viyana Belgesi Uyarınca Türkiye'ye Gelecek Olan Bazı Personelin Diplomatik İlişkiler Hakkında Viyana Sözleşmesinde öngörülen Ayrıcalıklardan Yararlandırılmalarına İlişkin Kanun Tasarısının da (1/300) (S. Sayısı : 154), Yapılan görüşmelerden; Sonra kabul edildikleri ve kanunlaştıkları açıklandı. 16 Mart 1993 Salı günü saat 15.00'te toplanmak üzere, birleşime 23.50'de son yerildi. Yıldırım Avcı Başkanvekili Ali Günaydın Konya Kâtip Üye Cengiz Üretmen Manisa Kâtip Üye 239

12 T.B.M.M. B : :1 II. GELEN KÂĞITLAR Salı Cumhurbaşkanınca Geri Gönderilen Kanun 1. Bakanlıklar ve Bağlı Kuruluşlarda Atama Usulüne İlişkin Kanunda Değişiklik Yapılması ve 2477 Sayılı Kanunun Yürürlükten Kaldırılmasına Dair Tarih ve 3867 Sayılı Kanun ve Anayasanın 89 uncu Maddesi Gereğince Cumhurbaşkanınca Bir Daha Görüşülmek Üzere Geri Gönderme Tezkeresi (1/518, 3/871) (Anayasa Komisyonuna) (Başkanlığa geliş ve komisyona havale tarihi : , ) Tasanlar Sayılı Avukatlık Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı (1/519) (Adalet Komisyonuna) (Başkanlığa geliş tarihi : ) 2. Ceza İnfaz Kurumlarıyla Tutukevlerinin Kuruluş ve İdaresine Dair Kanun Tasarısı (1/520) (Adalet ve Plan ve Bütçe komisyonlarına) (Başkanlığa geliş tarihi : ) 3. Cezaların ve Tutuklama Kararlarının Yerine Getirilmesine, Ceza İnfaz Kurumlarından Salıverilen Hükümlülerin Korunmasına İlişkin Kanun Tasarısı (1/521) (Adalet ve Plan ve Bütçe komisyonlarına) (Başkanlığa geliş tarihi : ) Teklifler, 1. Manisa Milletvekili TevfikDiker'in, gün ve 634 Sayılı Kat Mülkiyeti Kanununun Yöneticinin Görevleri Başlıklı 35 inci Maddesinde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (2/655) (Adalet Komisyonuna) (Başkanlığa geliş tarihi : ) 2. Nevşehir Milletvekili Mehmet Elkatmış ve 20 Arkadaşının, Nevşehir'de Damat İbrahim Paşa Üniversitesi Kurulmasına Dair Kanun Teklifi (2/656) (Millî Eğitim ve Plan ve,bütçe komisyonlarına) (Başkanlığa geliş tarihi : ) 3. Nevşehir Milletvekili Mehmet Elkatmış ve 12 Arkadaşının, Yeni Evlenenlere Karşılıksız Yardım Yapılmasına Dair Kanun Teklifi (2/657) (Plan ve Bütçe Komisyonuna) (Başkanlığa geliş tarihi : ) 4. Kocaeli Milletvekili Şevket Kazan ve 20 Arkadaşının, Tarihli ve 357 Sayılı Askerî Hâkimler Kanunu ile Tarihli ve 926 Sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanununa Tabiî Personelin Disiplin Cezaları ve Sicil Affı Hakkında Kanun Teklifi (2/658) (Millî Savunma ve Adalet komisyonlarına) (Başkanlığa geliş tarihi : ) 5. Kocaeli Milletvekili Şevket Kazan ve 17 Arkadaşının, Tarih ve 2860 Sayılı Yardım Toplama Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun Teklifi (2/659) (İçişleri Komisyonuna) (Başkanlığa geliş tarihi : ) Rapor 1. Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı ve Anayasa Komisyonu Raporu (1/472) (S. Sayısı: 221'e 1 inci Ek) (Dağıtma tarihi : ) (GÜNDEME) 240

13 T.B.M.M. B : O : 1 BİRİNCİ OTURUM Açılma Saati : BAŞKAN : Başkonvckili Yılmaz Hocaoğlu KÂTİP ÜYELER : Kadir Ramazan Coşkun (İstanbul), Işılay Saygın (İzmir), ; e ; BAŞKAN Türkiye Büyük Millet Meclisinin 81 inci Birleşimini açıyorum. III. YOKLAMA BAŞKAN Ad okunmak suretiyle yoklama yapılacaktır. Sayın milletvekillerinin, salonda bulunduklarını yüksek sesle belirtmelerini rica efdiyorum. (Yoklama yapıldı) BAŞKAN Toplantı yetersayısı vardır, görüşmelere başlıyoruz. IV. BAŞKANLIĞIN GENEL KURULA SUNUŞLARI A) GÜNDEM DIŞI KONUŞMALAR I. İstanbul Milletvekili Bülent Akarcalı'nın, Hükümetin bazı icraatlarına ilişkin gündem dışı konuşması ve Devlet Bakanı Ekrem Ceyhun'un cevabı BAŞKAN Gündem dışı konuşmalar yapılacaktır. İlk olarak, Hükümetin bazı icraatları konusunda, İstanbul Milletvekili Bülent Akarcalıya söz veriyorum. Buyurun Sayın Akarcalı. (ANAP sıralarından alkışlar) BÜLENT AKARCALI (İstanbul) Sayın Başkan, değerli arkadaşlarım; hepinizi saygıyla selamlarım. Üç temel noktaya değinmek istiyorum. Birincisi, Türkiye Büyük Millet Meclisinin tıkanmasıdır. Değerli arkadaşlarım; şu anda Meclisimizde, genel görüşme ve Meclis araştırması yapılmasına dair önergelerin sayısı 72'dir, yanıt bekleyen sözlü sorular 266'ya çıkmıştır, kanun tasarı ve tekliflerinin ve komisyonlardan gelen diğer hususların sayısı 128'dir; bunun yalnız 30 tanesi uluslararası anlaşmadır. Geçen hafta bizim talebimizle bu uluslararası anlaşmaların bir kısmı geçirildi. Değerli arkadaşlarım, hem Hükümet olarak, hem millet olarak bizden medet uman, bizden çok şey bekleyen komşu, soydaş ülkelerle anlaşma yapıp, onlara vaat ettikten sonra, Hükümetin bu anlaşmaları hâlâ bu Meclisten geçirmemesi son derece vahim bir olaydır. Bugün, Türkiye'nin Türk cumhuriyetleri nezdindeki itibarına şiddetli bir şekilde zarar vermektedir. Dolayısıyla, bu konuda bütün grubu olan arkadaşlarımın devreye girmesini istiyorum. Aksi takdirde, Hükümetin bu hususlardaki bütün sözleri boşta kalmış olur. Bütün bu yetersizliklerin yanında, cevap almamış, hâlâ cevap bekleyen yazılı önergelerin kaçar adet olduğunu da, Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığının açıklaması gerekmektedir kanaatindeyim. öte yandan, komisyonlarda, muhalefetteki partilerden gelen kanun teklifleri tamamen bir kenara itilmektedir. Komisyonlar, görevlerini tarafsızlık ve Meclis ciddiyetine bağdaşır bir şekilde yapmamaktadırlar. Buna da Meclis Başkanının el atması gerektiği kanaatindeyim. 241

14 T.B.M.M. B : :1 Değerli arkadaşlarım, Hükümet, bir yandan by-pass tasarısı getirirken, öbür taraftan, Meclisi tıkayarak, Meclisi çalışmaz hale getirerek, ne yapmak istediğini açıkça ortaya koymaktadır. Hükümet, denetimden korkmakta, denetimden kaçmaktadır. Başka bir deyişle Hükümet Meclisi sevmemektedir. /. Sayın Başbakan, son üç aydır Meclise iki defa gelmiştir : Birincisinde; olağanüstü halin kabulünü sağlamak için sahte evrak gösterildi; ikincisi de o günkü oturumu yöneten Başkanın gayri meşru uygulamalarıyla burada Adalet Bakanı kurtarıldı. Oysaki, bu Meclis, millete günde 5 milyar liraya mal oluyor. Başka bir deyişle, Hükümet, Mecliste devamsızlıktan sınıfta kalmıştır., ' Değerli arkadaşlarım, değineceğim ikinci husus, bu Hükümetin, daha doğrusu, Hükümeti kuran partilerin kaypaklık nitelikleri hakkındadır. Dünkü Hürriyet Gazetesinde "Geçerli Olanlar -Geçerli Olmayanlar" -in-out gibi- diye bir başlık vardı!. Gazete, kaypaklığın yeni bir tarifini yapıyor ve "muhalefetteyken, özgürlük, eşitlik, adalet, insanlık adına mangalda kül bırakmayıp iktidar olduğunda hepsini unutmak, günümüzün siyasetinde bir ilke haline geldi" diyor. Tabiî, ayrıca, bunun altına imza atacak 500 tane faili meçhul cinayetin kurbanları da vardır!.. Değerli arkadaşlarım, bu kaypaklık ilkesi konusunda, şu anda iktidarda bulunan partilerden birinin istemesine rağmen, hâlâ Meclise getirilmeyen bir kanun teklifini size belirtmek istiyorum. Bugün, Avrupa'da, çifte vatandaşlık için bekleyen yüzbinlerce insanımız vardır. Bunlar, geçmiş yıllarda, sağdan sola kadar Avrupa'daki bütün siyasî görüşleri temsil eden bir heyet olarak Türkiye'ye geldiklerinde, gerek Sayın Demirel'in gerekse Sayın İnönü'nün, kendilerine, çok açık seçik vaatleri olmuştu. SHP Grup Başkanvekili Sayın Ercan Karakaş ile Doğru Yol Partisinden çok sayıda arkadaşımız bundan haberdardır; ama aradan birbuçuk yıla yakın zaman geçmesine rağmen, Hükümet, İçişleri Bakanlığındaki bürokrasinin direnişini kıramamıştır, bu konuda hâlâ son derece pasiftir. Bundan sonra yapılacak bir şey de inandırıcı değildir. Mecliste yüzlerce tasarı ve teklif kanunlaşmayı beklerken, Hükümetin, "yeni getireceğim kanunlarla bu işi hallederim" demesi, tatmin edici olamaz. Meclisi çalıştırmayan Hükümetin, bu meseleleri bundan sonra düzelteceğim demesi hiçbir şekilde tatmin etme durumunu yaratmayacaktır. Değerli arkadaşlarım, son olarak belirtmek istediğim konu da şudur... HACI FİLİZ (Kırıkkale) Sen Meclise kaç defa geldin? BÜLENT AKARCALI (Devamla) Bana laf yetiştirmek yerine, kendi Hükümetinize söz geçirebiliyorsanız, geçirin; hatta, bakanlarınıza söz geçirebiliyorsanız, geçirin. Bakanlarınız sizi adam yerine koymuyorlarsa, kabahati bizde aramayın. (SHP ve DYP sıralarından gürültüler) İBRAHİM GÜRSOY (istanbul) Çok çirkin konuşuyorsun. BÜLENT AKARCALI (Devamla) Bakınız, size gayet açık seçik... (Mikrofonu otomatik cihaz tarafından kapatıldı) İBRAHİM GÜRSOY (istanbul) Çirkin konuşuyorsun... BÜLENT AKARCALI (Devamla) Laf atmayın. 242

15 TMM.M. B : O : 1... Bu elimdekiler, sağlık reformuyla ilgili kanun tasarısı taslaklarıdır. Bunlar, İstanbul' da, Ankara'da dernek üyelerinin elinde bile vardır; ama, soruyorum, burada hanginizde var? Hiçbirinizde yok!.. Ayrıca, şunu da belirtiyorum : Bu gibi tasarıları, derneklerde görüşmeden önce, Meclise getirmeyi teklif ediyorum. öte yandan, kaypaklık konusunun ne derece geçerli olup olmadığını bu kanun tasarısı görüşüldüğünde göreceğiz yılında, bu kanunun içeriğinde yer alan maddeleri Meclise biz getirdiğimiz zaman, SHP bu kanunu Anayasa Mahkemesinde iptal ettirmişti. Şimdi, SHP'den, Doğru Yol Partisine transfer olma bakana söylüyorum : Bu kanunu ortaya çıkarmadan önce, SHP'nin görüşünü aldınız mı, almadınız mı? Değerli arkadaşlarım, Türkiye Büyük Millet Meclisi olarak, Meclis komisyonlarında bekleyen kanun tasarı ve tekliflerinin Genel Kurula indirilmesi ve hızlı bir şekilde kanunlaştırılması için hepinizin desteğini istiyorum. Komisyonlarda bekleyen çok sayıda kanun tasarı ve teklifinin bir an önce komisyonlarda görüşülmesinin hepimizin çıkarına olacağı inancını taşıyorum. (Mikrofonu otomatik cihaz tarafından kapatıldı) BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın Akarcalı. Gündem dışı konuşmaya Hükümet adına cevap vermek üzere, Devlet Bakanı Sayın Ekrem Ceyhun. Buyurun Sayın Bakan. DEVLET BAKANI EKREM CEYHUN (Balıkesir) Sayın Başkan, Yüce Meclisin sayın üyeleri; sizleri saygıyla selamlayarak sözlerime başlıyorum. Sayın Akarcalı arkadaşımızın gündem dışı yapmış olduğu konuşmaya, özetle cevap vermek istiyorum. Türkiye Büyük Millet Meclisini çalıştırmak hepimizin görevidir; başta Hükümetin görevidir, Hükümeti destekleyen siyasî partilerin görevidir. Biz, Hükümet olarak, üstümüze düşeni yapıyoruz. Meclis komisyonları tarafsız olarak çalışmaktadırlar. Bunun aksine bir davranışı, bugüne kadar hiçbir komisyon zaptında bendeniz görmedim. Eğer böyle bir davranış varsa, bu komisyon zaptına geçirilebilirdi ve bunun gereği de Yüce Meclisin önünde, o tasarı görüşülürken yapılabilirdi. Dolayısıyla, Yüce Meclise ve onun komisyonlarına biz, hepimiz sahip çıkmalıyız. Toz kondurmama esas olmalıdır. Eğer hakikaten toz kondurulacak bir konu varsa, onu yerinde, usulüne uygun olarak yapmak en doğru yol olacaktır, Hükümetimiz denetimden kesinlikle kaçmamaktadır. Denetimin bütün yolları açıktır; sözlü sorulara, yazılı sorulara, Meclis araştırma önergelerine gerekli ilgi gösterilmiştir, gösterilmeye de devam edecektir; çünkü, biz inanırız ki, Türkiye Büyük Millet Meclisi görevini yaptığı sürece, Türkiye'de hürriyetçi demokratik nizam yaşacaktır, ayakta kalacaktır. Hürriyetçi demokratik nizamın ayakta kalması ise, ulusumuzun yararınadır, ulusumuzun menfaatınadır. Faili meçhul cinayetler konusu her hükümet döneminde olmuştur. Bunları aydınlatmak üzere Hükümetimiz, elinden gelen gayreti göstermektedir ve bu failler bulunduğu zaman Yüce Meclise bilgi sunulacaktır. Sayın Bakanımızın Meclis kürsüsünden biraz önce gösterdiği Sağlık Reformu Kanun Tasarısı ve ondan önceki Millî Eğitim Reformu Kanun Tasarısı, Hükümeti teşkil eden her iki 243

16 T.B.M.M. B : :1 grupta da, ayrı ayrı, sayın milletvekillerimizin bilgilerine sunulmuştur, sayın milletvekillerimize dağıtılmıştır; sayın milletvekillerimiz bunları okuyup üzerinde fikir beyan edeceklerdir; olgunlaştıktan sonra da Yüce Meclise sevk edilmiş,olacaktır. Şu hususu belirterek sözlerimi bitirmek istiyorum : Bu Meclis, muhalefetiyle, iktidarıyla hepimizindir. Meclisteki muhalefet, rejime, hürriyetçi demokratik vasfını kazandırmaktadır. Dolayısıyla, muhalefetin yol gösterici, bize ışık tutucu her türlü tenkitleri, bizim için en güzel bir yoldur; onları beklemekteyiz. Şunu bir kere daha belirteyim ki, Yüce Meclis kendi gündemine hâkimdir, kendi gündemini yürütecek güce sahiptir ve bu gücü de hiçbir zaman kaybetmeyecektir; kaybetmemek için elden gelen gayreti göstermek de Meclisi teşkil eden tüm üyelerin aslî görevidir. Bu düşünceler içinde Yüce Meclisi tekrar saygıyla selamlıyorum. (DYP sıralarından alkışlar) BAŞKAN Teşökkür ederim Sayın Bakan. 2. Edirne Milletvekili Hasan Basri Eler'in, Cumhurbaşkanı Turgut özal'ın refaketinde Balkan ülkelerini kapsayan geziyle ilgili gözlem ve incelemelere ilişkin gündem dışı konuşması ve Devlet Bakanı Orhan Kilercioğlu'nun cevabı BAŞKAN Sayın milletvekilleri, gündem dışı ikinci konuşmayı yapmak üzere, Sayın Cumhurbaşkanı Özal refakatinde Balkan ülkelerini kapsayan gezi ile ilgili gözlem, inceleme ve önerileri konusunda Edirne Milletvekili Sayın Hasan Basri Eler'e söz veriyorum. Buyurun Sayın Eler...«HASAN BASRÎ ELER (Edirne) Sayın Başkan, bu konuda söz verdiğiniz izin teşekkür ederim, öncelikle, değerli şahsınıza ve kıymetli milletvekillerimize saygılarımı sunarım. Türkiye'nin Balkan siyasetinde en önemli unsurlardan biri olan komşumuz Bulgaristan'la ilgili birkaç gözlemimi dile getirmek istiyorum. Bir kere, Türk azınlığının belirgin şikâyetleri var yılı yaz aylarında, kamuoyumuza yansımayan sessiz bir göç yaşandı; 1989 yılında olduğu gibi, onbinlerce kişi Türkiye'ye sığındı. Bunların sayısının 100 bini geçtiği sanılmaktadır. Bunun iki sebebi vardı: Birincisi, ekonomik sebepti. Bulgaristan'da, reformlar sonrasında, sanayide, ilk işten çıkarılanlar Türkler oldu. İkinci neden toplumsaldı. 1878'den beri, Bulgaristan'ın azınlık siyasetinin dengesiz oluşu, Türkiye ile ilişkilere bağlı olması ve Yugoslavya krizinin de etkisiyle, Türkleri göçe zorlayan ikinci etkendi. Göç konusunda, Türk Hükümeti, hiçbir yapıcı çözüm öne süremedi. Göç konusunda, Hükümet, uzun süre suskun kaldı; sonra, aniden, 'de Bulgaristan'a karşı çok ağır bir vize rejimi kabul etti. Bu, bence atılabilecek en gereksiz adımdı. Hükümetin, asıl yapması gereken, sorunun, Bulgaristan içinde çözülmesi için somut öneriler getirmesiydi. Göçü yerinde kesmeliydi. Hükümetin aldığı vize kararı, 'de Sofya'nın sert notasına yol açtı; ancak, bundan önemlisi, bu karar, Türk azınlık arasında büyük tepki yarattı. Değerli milletvekilleri, Bulgaristan Türklerinin ülkelerinde kalmaları, tartışmasız Türkiye'nin lehine bir olgudur. Atatürk'ten bu yana, bu anlayış benimsenmiş ve sadece zorunlu durumlarda göçlere izin verilmişti. Ancak bu defa, Türkiye, Yalnızca bir göç sorunuyla karşı karşıya kalmamıştır; Balkanlardaki dengeyi gelecekte değiştirebilecek bir olay da söz konusudur. Bulgaristan'ın güneyinin boşalması ve krizde bulunması, Bulgaristan'ın yeni bir dış siyaset benimseyip, Yunanistan'a yanaşmasına yol açabilir. Daha doğrusu, bu sorun, Bulgaristan'ı Yunanistan ile iyi ilişkilere zorlayabilir. 244

17 TMMM. B : O : 1 Ancak, özellikle Güney Bulgaristan'daki ekonomik krizin aşılmasında Türkiye'nin de yapabileceği çok şey var. Bunlardan ilki, Cumhurbaşkanı özal'ın da görüşmelerde dile getirdiği Edirne-Sofya-Üsküp-Tiran Otoyolunun yapımında ısrarlı olmasıdır. Bu yolun, Bulgaristan'ın en önemli limanı ve petrol işleme merkezi Burgaz'la da birleştirilmesi düşünülebilir. Böylece, Makedonya'ya Yunanistan'ın uyguladığı ambargo kınlabileceği gibi, bölgeye ekonomik canlılık kazandırılmakla beraber, Arnavutluk'un, da sistem içine dahil edilmesi sağlanmış olur, Arnavutluk'un ekonomik ve siyasî yalnızlığına son verilebilir, başka bir yol da, Edirne ve Burgaz'da ya da Edirne ile Yanbolu'da karşılıklı serbest ticaret bölgelerinin ilan edilmesidir. Bu konuda, görüşmelere bir an önce başlanmasında büyük fayda vardır. Değerli milletvekilleri, Edirne Milletvekili olarak sayın heyete, Sofya'ya inmeden önce bir öneri verdim, sınır ticareti meselesinin de resmî görüşmelere dahil edilmesini istedim. Nitekim, bu konu görüşmelerde yer aldı. Bulgaristan'la ekonomik ve ticarî ilişkilerin geliştirilmesinde ısrar etmemin çeşitli nedenleri vardır. Değerli milletvekilleri, Amerika Birleşik Devletleri, Doğu Avrupa'ya, bu bölgedeki ülkelerin piyasa ekonomisine geçemeleri konusunda yardıma olmaları ve yatırım imkânlarını araştırmak üzere, yüzlerce Amerikalı işadamı gönderdi. Bunlardan yaklaşık 200 tanesi de, Bulgaristan'da bulunuyor. İlginçtir, Sofya'daki ABD Büyükelçisi Keneth Hill de, 1990'da göreve başlar başlamaz, Türklerin yoğun yaşadığı bölgeleri ziyaret etti, 8 Ekim 1992'de de, Djebel ve Kırcaali'ye yine geldi. Kırcaali'nin 7 ilçesinin belediye başkanları ile görüşüp, Türkiye'ye karşı göç dalgasının nasıl durdurulacağını tartıştı. Bu konuda, ABD'nin uzmanlar yollayabileceğini, malî yardım ve eğitim yardımında bulunabileceğini söyledi. Türk ve Yunan şirketlerini, Güney Bulgaristan'a davet etti. Ayrıca dikkatinizi çekerim, Kırcaali'de bir de Amerika Birleşik Devletleri kültür merkezinin kurulması için planlar yapıldığını belirtti. Değerli milletvekilleri, bence tüm bunları yapmak, başka bir büyükelçinin, yani Türkiye' nin Sofya Büyükelçisinin göreviydi. Sofya Büyükelçimiz, Kırcaali'yi, ancak, 'de ziyaret etti. Gelen haberlere göre, inanılması zor; ama Sofya'da göreve başlamasından bu yana, ilk defa bu bölgeyi ziyaret etmiştir. ABD'nin kültür merkezi açacağı Kırcaali'de, Türldye Cumhuriyetinin bir kültür merkezi yok. 5 bin kilometre ötedeki bir devlet, kültürünü, Kırcaali'ye taşırken, Edirne'den sadece 80 kilometre ötedeki, binlerce Türkün yaşadığı Kırcaali'de, Türkiye Cumhuriyeti yüzyılların birikimini, kültürünü yaşatacak adımları atamıyor. Bu, bence bir skandaldir; Bulgarların bir zamanlar öne sürdükleri, "Bulgaristan'da Türk yok, Müslüman Slavlar var" iddiasının üstü kapalı onaylanmasından başka bir şey değildir. Değerli milletvekilleri, bu geziyle ilgili konuşmam çok uzun, bu konuda şu ana kadar hiç bilgi verilmemiştir; fakat kesmek zorundayım ve sonuç olarak şu noktaya gelmek istiyorum : Başbakan Sayın Dcmirel, 15 Şubatta başlayan geziden hemen önce verdiği "iç ve dış politikadan Hükümetin sorumlu olduğu, Cumhurbaşkanının gezisinin bir iyi niyet gezisi olarak değerlendirilebileceği" şeklindeki beyanatı, Balkan ülkelerinde ilgiyle karşılandı ve Cumhurbaşkanının gezisinde bu konu sık sık gündeme geldi. tç ve dış politikadan Hükümetin sorumlu olduğu konusunda hiçbir kuşkumuz yok; ancak, bana kalırsa, eğer Dışişleri Bakanı Sayın Çetin de bu ziyarette yer alsa, sesimizi çok daha güçlü duyurabilir, daha farklı sonuçlar alabilirdik. 245

18 T.B.M.M. B : O : 1 Bu eksikliği Sayın özal da hissetmiş olacak ki, 5 kişilik parlamenter heyetine sığınma ihtiyacını duydu. Sayın özal'ın, Clinton'la görüşmesinden hemen sonra böyle bir geziye çıkması da spekülasyonlara yol açtı. "Siz, Clinton'un sözcüsü müsünüz?" sorusuyla Sayın özal sık sık karşılaştı. Heİe özal'ın, "dönüşümde, geziyle ilgili gözlemlerini bir rapor haline getirip,, Clinton'a sunacağım" demeci, şüphelerin Üzerine âdeta tuz biber ekti. Değerli milletvekilleri, Türkiye, politikasını Wanhington'a endekslemekten bir an önce vazgeçmelidir. Bu, Türkiye'nin bağımsızlığına büyük bir yara getirdiği gibi, Türkiye'nin manevra alanlarını da daraltmaktadır. îç politikada yürütme erkinin tepesinde bence yapay bir tartışma yapıyoruz. Bu, dış politikaya şöyle yansıyor -aslında niteliksel bir farklılık yok- Sayın Özal, Washington'un beklentilerine hemen yanıt verirken, Sayın Demirel ise, biraz tereddüt gösterdikten, kendisine göre zaman kazandıktan sonra okyanus ötesinden gelen politikaları benimsiyor!.. Yani, fark sadece, Washington'dan gelen beklentilerin yanıtlanmasındaki zamanda ortaya çıkıyor. Türkiye, Ortadoğu'da, Kafkaslar'da, Balkanlarda, bölgesel diplomasinin gereklerini yerine getirmelidir. Washington'Ia beraber, Bonn ve Moskova'nın da önemli merkezler olduğu unutulmamalıdır. Balkan ülkeleriyle, önce ikili ilişkiler geliştirilmeli, bu temel üzerine bölgesel kurumların inşa edilmesine özen gösterilmelidir. Aksi halde, ne Bosna'daki vahşet sona erer, ne de Batı Trakya'daki ve Bulgaristan'daki soydaşlarımızın durumu düzelebilir. Ayrıca, Türk dış politikası, iç politikaya alet edilecek kadar ucuz bir konu değildir. Yüzbinlerce Balkan kökenli yurttaşımızın yaşadığı İstanbul'da, Bosna vahşetini kınayan mitingde, Taksim Meydanında sadece 10 bin kişinin yer alması, bu niyeti taşıyan kişilere verilen en güzel yanıttır. Türkiye'yi bu yüzden Balkanlarda, hele hele Sırbistan'da alay konusu yapmaya kimsenin hakkı yoktur. Ancak, Taksimdeki katılımcı sayısı, asıl kimin alay konusu olduğunu ortaya çıkarmıştır. Hepinize saygılarımı sunarım. (CHP sıralarından alkışlar) BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın Eler. Gündem dışı konuşmaya, Hükümet adına cevap vermek üzere, Devlet Bakanı Sayın Orhan Kilercioğlu. Buyurun Sayın Bakan. DEVLET BAKANI ORHAN KİLERCİOĞLU (Ankara) Sayın Başkan, saygıdeğer milletvekilleri; Sayın Eler, Sayın Cumhurbaşkanının Balkanlarda yapmış olduğu seyahatle ilgili olarak izlenimlerini aktarmışlardır. Kendilerine, vermiş oldukları bilgiler sebebiyle teşekkür ederim. Bu bilgiler, Sayın Cumhurbaşkanı tarafından da, Bakanlar Kurulunda belirtilmişti. Ayrıca, heyette bulunan arkadaşlar tarafından da Bakanlığıma ulaştırılmıştır. Şurasını bir kere daha vurgulayalım : Hükümetimiz zamanında göçlerle ilgili gayet ciddî çalışmalar yapılmaktadır. Bu konuda bugüne kadar yapılan çalışmalar içerisinde Meclis Genel Kuruluna getirilen Göç İdaresi Başkanlığı da bunun en açık bir delilidir. Bulgaristan'dan büyük göçten sonra, gerçekten, dedikleri gibi, bir gizli göç akımı devam etmiştir. Bu gizli göç, Hükümetimiz işbaşına geldiğinde gayet net olarak tespit edilmiş ve benim Bulgaristan'a yapmış olduğum ziyarette, Bulgaristan hükümetiyle bu konu görüşülmüştür. 246

19 T.B.M.M. "B : 81 ' ' 16.3,1993 0:1 Bu göçün temelinde parçalanmış aileler yatmaktadır. Biz Hükümet olarak, parçalanmış ailelerin birleştirilmesine birinci öncelik verdik ve şu anda parçalanmış aileler tamamen birleştirilmiştir yılında Bulgaristan'da çeşitli maksatlarla ülkemize yönelen ziyaretler veya yerleşme istekleri neticesinde, 11 bin kişinin tekrar Bulgaristan'a döndüğü bingerçektir. Bu gizli göç, artık günümüzde çok azalmıştır. Göçün temelinde, parçalanmış aileler yattığı kadar, ekonomik sıkıntılar da yatmaktadır. Bulgaristan'da demokratikleşme hareketinden sonra, özelleştirmeye geçilmiş ve işletmeler kapatılmıştır., Diğer bakanlıklardaki çalışmaların, Bakanlığımın koordinatörlüğünde düzenlenmesi sonucunda, Türklerin yoğun olduğu bölgelere ziyaretler yapıldı ve bütün ihtiyaçlar da tespit edildi. Bugün bakanlıklararası bir komisyon, Türklerin yoğun olduğu bölgelerdeki ekonomik kalkınmayla ilgili bir proje üretmiştir. Bu projeye dayanarak, Avrupa tskân Fonuna bir müracaatımız vardır. Ayrıca yerel yönetimler bakımından, KOSGEB'deki eğitim çalışmaları bakımından, nisan ve mayıs aylarında, oradan yerel yöneticilerin gönderilmesi konusunda Bulgaristan hükümetiyle mutabakata varılmış ve ülkemizde bu eğitimler yapılacaktır. Bunun dışında, Türklerin yoğun olduğu bölgelerdeki ekonomik yatırımların ne şekilde yapılacağı planlanmıştır, bununla ilgili olarak 25 milyar liralık bir kaynak ayrılmıştır, önümüzdeki günlerde bu işlerin gerçekleştirilmesine geçilecektir. Yine, Hükümetimiz zamanında iş konseyleri kurulmuş ve Türk işadamları, Bulgaristan' da, geçmiş senelere nazaran, yatırımlar yapmaktadırlar. Benim bakanlığımın uzmanları, iki defa, Türklerin yoğun olduğu bölgeleri, 17 belediyeyi ziyaret etmişlerdir; irtibatlarımız devam etmektedir. Ayrıca, Eximbank'tan Bulgaristan'a verilen kredi içerisinden, Türklerin yoğun olduğu bölgelerdeki ekonomik yatırımlara da kaynak ayrılması için imkân aranmaktadır. Değerli milletvekilleri, Hükümetimiz ayrıca, Bulgaristan'da yaşayan soydaşlarımızın Türkiye ile olan ilişkilerinde bazı tedbirler almıştır, özellikle -Sayın Milletvekilimizin dediği gibi- vize konusunda bazı tedbirler almak zorunda kaldık. Bizim politikamız, insanî yardımlar, insanî ilişkilerin güçlendirilmesi, orada yaşayan soydaşlarımızla kültürel ve tarihî bağların kurulmasıdır ve bunun için daha dün eğitim konusunda gerekli kitaplar dokümanlar gönderilmiş; ayrıca 350 soydaşımızın Türkiyedeki okullarda okutulması için "Hak ve Özgürlükler Hareketi"ne müracaat da yapılmıştır. Netice olarak Hükümetimizin Balkanlardaki politikası çok açık ve nettir; Bosna konusunda da Hükümetimizin tutumu çok açıktır. Sadece bazı belli noktalardaki işaretlere bağlayarak bu konuda bir karara varmak oldukça zordur. Bu konu da gayet açık ve net çalışmalar yapılmaktadır. Bu noktadan hareket ederek daha fazla zamanınızı almayacağım; yalnız, göç konusunda, Bulgaristanla ilgili çalışmalarımız geçmiş döneme nazaran çok büyük mesafe kaydetmiştir. Teşekkür ederim. BAŞKAN Teşekkür ederim Sayın Bakan. 3. Rize Milletvekili Ahmet Kabil'in, Çay-Kur Genel Müdürlüğündeki 1992 yılı uygulamalarına ilişkin gündem dışı konuşması ve Maliye ve Gümrük Bakanı Sümer OraVın cevabı 247

20 T.B.M.M. B : O : 1 BAŞKAN Gündem dışı son konuşmayı yapmak için, Çay Kur Genel Müdürlüğündeki 1992 yılı uygulamaları konusunda, Rize Milletvekili Sayın Ahmet Kabil'e söz veriyorum. Buyurun Sayın Kabil. (ANAP sıralarından alkışlar) AHMET KABtL (Rize) Sayın Başkan, sayın milletvekilleri; Çay-Kur Genel Müdürlüğünde 1992 yılında yapılan adaletsiz, sorumsuz, keyfi, partizanca uygulamalar hakkında Yüce Meclise bilgi sunmak için söz aldım. Hepinize saygılar sunuyorum. 20 Ekim 1991 seçimleri öncesi, Koalisyonun her iki ortağı tarafından 1991 yaş çay bedellerine vaat edilen kiloda 500 lira farkı, öteki vaatleri gibi yerine getirmemişlerdir. Çay-Kur Genel Müdürü değiştikten sonra, Çay-Kur'da büyük bir memur kıyımı, partizanlık, adaletsizlik başlamıştır. Rize'de seçimlerde aday olup kazanamayanlar, Çay-Kur'un bütün yetkilerini kullanmaktadır; Çay-Kur, gelen talimatları sadece tasdik mercii haline gelmiştir. Seçim esnasında, adaylardan birisi, "Çay-Kur bünyesinde bulunan 45 fabrika müdürünü bir gecede değiştireceğim" dedi. Genel Müdürün ilk icraatı, Sayın Bakanın haberi olmadan, bu 45 fabrika müdürünü bir gecede değiştirmek oldu. Bir sabah kurye ile değişiklik yazılarını alan müdürler, yeni işyerlerine gittiler. Sayın Bakana bölge milletvekilleri olarak bilgi verdik; 28 adedini görevine iade etti. Genel Müdür, tarihinde, KİT Komisyonunda, aynen "fabrikalarımızın kapasitelerine göre norm işçi kadrosu 'dir yılında işçi çalıştırılmıştır. Bu fazla 324 işçinin yılda devlete maliyeti 150 milyar liradır. Bu fazlalığı, emekli olanlarla ve kampanya başında gelmeyenlerle ayarlayacağım" demişti; ama Rize'ye gidince, 7 Haziran Mahallî Seçimlerinden önce ve sonra, sokakta tanzim edilip Çay-Kur'ca tasdik edilen listelerle yeni işçi sayısı 7 bini bulmuştur. Çay-Kur'un tarihinde, kampanya geçtikten sonra temmuz-ağustos aylarında ilk defa 1992 yılında işçi alınıyordu. Ayrıca, 1991 kampanyasından sonra Çay-Kur'un 45 fabrikasını 13 adedinde tadilat yapılarak, işçiliği yüzde 35 azaltan, kontin sisteme geçilmiştir. "Yani, eski yıllarda 45 fabrikada norm kadro iken, 1992 kampanyasında 20 bin olması gerekirdi; ama 31 bin olmuştur. Bu uygulamada karşı olduğumuz husus ise, işe ihtiyacı olmayan, yalnız kart basmak için, kapısında arabası, dükkânı, dairesi olan işe girdi; ama listeleri tanzim eden kişinin şartlarını yerine getiremeyen, çoluk çocuğuna yedirecek ekmek parası olmayan dışarıda kaldı. Ayrıca, bu fazlalık 7 bin işçinin devlete maliyetinin ne olduğunu, 324 işçinin devlete maliyetini 150 milyar lira olarak hesaplayan Sayın Genel Müdürden sormak lazım. Halen şu anda partilerinden istifa edip, aracının aradığı şartları yerine getirenler, Rize Paketleme Fabrikasında kadro karşılığı işe alınmaktadır. Yani, 1992 kampanyası müddetince ve şu anda işe girenlerin hiçbiri, devletin kurumları olan tş ve tşçi Bulma Kurumu ve Çay Kur'a müracaat ederek işe girmiş değillerdir; aracıyı bulan işe girmiştir; Sayın Başbakan, her demecinde "devletin kapısı her vatandaşa açıktır, devlet her vatandaşına sahiptir" diyor; ama Rize'de devlet, sadece aracıyı bulan vatandaşına sahiptir; Rize'de devletin kapısı herkese açık değildir. Devlet kapısının anahtarı, hiçbir devlet mesuliyeti olmayan, hatta eylül ayma kadar parti mesuliyeti de olmayan kişinin eline verilmiştir. Çay Kur Genel Müdürü, teminat almadan bir bayie 65 milyarlık çay vermiş. Bayi parayı vermiyor; Samsun mahkemesinde dava devam ediyor, adam da işine,devam ediyor... Bu Genel Müdür, ihracat yapacağım diye, ortaklarını herkesin merak ettiği bir firmaya, 50 sente 4 bin ton çay vermiştir. Aynı Genel Müdür, KİT Komisyonunda başarılı bir genel 240