OKUL SÜTÜ PROJESĐNĐN UYGULANMASI SIRASINDA YAŞANANLARIN ORTAYA ÇIKARDIĞI BAZI GERÇEKLER

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "OKUL SÜTÜ PROJESĐNĐN UYGULANMASI SIRASINDA YAŞANANLARIN ORTAYA ÇIKARDIĞI BAZI GERÇEKLER"

Transkript

1 OKUL SÜTÜ PROJESĐNĐN UYGULANMASI SIRASINDA YAŞANANLARIN ORTAYA ÇIKARDIĞI BAZI GERÇEKLER ( Tarım Gündem Dergisinin Mayıs - Haziran 2012,Yıl:2,Sayı:8 de Yayınlanmıştır ) Adnan SERPEN Veteriner Hekim Đzmir Veteriner Hekimler Odası Veteriner Halk Sağlığı Çalışma Grubu Üyesi Türkiye geç kalmakla birlikte Sayın Başbakanın 22 Mart 2012 tarihli gazetelerde yer alan okul öncesi ve 5.sınıfa kadar 81 ilde, okulda, sayıları 7.2 milyonu bulan öğrenciye her gün süt dağıtımı ile ilgili açıklamaları çok heyecan vericiydi. Çünkü Türkiye Cumhuriyetinin; 2.Dünya Savaşı sonrasında 1951 yılında A.B.D nin Marshall yardımı çerçevesinde Türkiye nin de dahil olduğu bir çok ülkeye yaptığı süt tozu yardımı uygulamasına benzer bir uygulamayı kendi kaynaklarını kullanarak ve seferber ederek hayata geçirmesi çok önemli. Projenin önemli olmasının diğer bir nedeni sosyal boyutunun olmasıdır (1). Ülkemizde gelir dağılımının henüz yeteri kadar adaletli dağıtımının yapılamamasına bağlı olarak ailelerin yaşadıkları ekonomik sıkıntının verdiği kısıtlı beslenme olgusunun yansıdığı çocuklarının bir nebzede olsa böyle bir proje ile süt gibi çok değerli ve iddialı bir gıda ile tanışmaları söz konusu. Bir diğer değişle bu proje sosyo-ekonomik boyutu olan çok yönlü bir proje. Fakat projenin alelacele hayata geçirilmesi sırasında yaşanan sağlık sorunları öğrenci ailelerinin projeye karşı olan güvenini sarsmış, bunun yanı sıra titizlikle uyulması gereken ölçütlerin göz ardı edildiği görülmektedir. Böyle önemli bir proje uygulanmadan önce çok dikkatli hazırlıkların yapılması gerekirdi (1). Bu konuda yeterli ve gerekli hazırlığın yapılmadığı anlaşılıyor. Şayet yapılmış olsa idi ülkemizde Laktozsuz süt üreten fabrikalarımız mevcut olup en azından laktoz a hassas olan çocuklarımıza laktozsuz süt verilebilirdi. Tıp camiası böyle önemli projenin aksamaması ve başarıya ulaşması için gerekli birikime sahipti. En basitinden Laktoz Đntoleransı ile ilgili olarak tüm tıp fakültelerinde dersler verilmekte, ayrıca Gastroenteroloji diye bir bilim dalı var. Gıda ile uğraşan bir çok meslek mensubunun bilmediği, haberinin dahi olmadığı fakat tıp camiasının uzun yıllar insanımızın beslenmesi ve beslenme sorunları üzerine yapmış olduğu çok sayıda bilimsel çalışmalar bulunmaktadır. Bunları görmeyip olayı sadece gıda güvenliğini sağlamaktan ve 200 ml kutu sütünü soğuk zincir dahilinde dağıtmaktan ibaret olarak algılarsanız sonuç bu şekilde skandal haline dönüşür, sütü sevdirelim, içirelim derken ailelerde ve çocuklarda süte karşı bir tepki oluşur. Bunun adınada kısaca halk arasında çok kullanılan;kaş yapalım derken göz çıkarmak tabirini kullanmak her halde yan- Çizelge-1: Dünya da Laktoz Đntoleransı Dağılım Yüzdesi ( 2 ) Ülkeler % Ülkeler % Ülkeler % A.B.D Siyah 73 Brezilya 46 Nijerya ( Hausa ve Fulaniler ) 60 Beyaz 16 Guatemala 65 Sudan 73 A.B.D de yaşayan Japon, Çin, Koreliler 100 Puerto Rico 54 Afrika 93 A.B.D de yaşayan Meksikalılar 26 Irak 86 G.Afrika ( Shangoan ) 86 A.B.D de yaşayan Kızılderililer ve Eskimolar 81 Đsrail 80 Hint 61 Đngiliz Kökenli Amerikalılar 100 Arap asıllı Đsrailliler 81 Seylan 73 Đtalya 39 Suudi Arabistan Kore 75 Fransa 37 Yemenliler 75 Japon 100 Macaristan 37 Mısır 73 Singapur 100 Yunan ve Kıbrıs Kökenli Đngilizler 88 Lübnan 78 Taylan 100 Avusturya 20 Türkiye 37 Yeni Gine 77 Danimarka ( Greenland Eskimoları ) 69 Güney Afrika 91 Asya Kökenli Avustralyalılar 95 Almanya 15 Uganda ( Bantulu lar) 100 Avustralya ( Beyazlar ) 17 Güney Doğu Asya Kökenli Peru 80 Nijerya ( Yoruba lar ) 83 Avustralyalılar

2 yanlış olmasa. Her şeyden önce asya kökenli ırklarda yüksek oranda görülen Laktoz Đntoleransı nın dikkate alınarak ön çalışmasının yapılması gerekirdi. Böyle bir çalışma yapılmadan alelacele siyaset mercinin puan toplama aceleciliğine girdi.çoğunluğunun sosyo - ekonomik düzeyi düşük ailelerden gelen çocuklara süt dağıtmak dikkatle düşünülmesi gereken bir projedir (1). Bunun ülke gerçekleri ile ilgili farkındalık noktasında kritik bir yanlış olduğunu düşünüyorum. Bir diğer husus, bir gıda ne kadar güvenli olursa olsun bu projede güvenlik sorunu yarattığını hep birlikte gördük. Gıdanın hekimlik boyutunun olduğunu tüm Türkiye acı bir şekilde gördü. Çünkü Laktoz Đntoleransı bir gıda ne kadar güvenli olursa olsun güvenlik sorunu yaratan, önceden tedbir alınması gereken çok önemli ve özel bir durumdur. Bu gibi özel durumlarda hekimlik ve klinik bilgileri sayesinde önceden tedbir alınarak yaşanması muhtemel olayların önüne geçilmiş olur. Bunun içinde tıbbın önemli bir dalı olan hekim ve veteriner hekimlerin fakültelerinde eğitimleri sırasında ders olarak gördükleri epidemiyoloji biliminden faydalanılır. Fakat Türkiye de gıdadan kaynaklanan sorunlara baktığımızda gıdanın sadece mesleğinin ismi gıda olan veya bazı gıda ile fakültelerimizden mezun olan meslek mensuplarının ve bu mesleğin istihdamı ile yakından ilgili olan özel sektörün ilgi alanı olmasının kabul görmesi, benimsenmesi ve olmasına bağlı olarak gıda gibi multidisipliner bir konunun interdisipliner çalışma kültüründen uzak bir algı içinde bulunulması sonucu ortaya çıkan sorunlar olduğunu görüyoruz ve görmekteyiz. Böyle bir proje uygulanmadan önce mutlaka Aile Hekimleri aracılığı ile ön hazırlık yapılması gerekirdi. Çünkü Aile Hekimlikleri, Sağlık Ocakları yerine kurulan ve Ana Çocuk Sağlığı Merkezleri bu tür çalışmaların çekirdek alanlarıdır (1). Bir anket çalışması ile çocuklarımız utandırılmadan ve süt ürünlerinden utandırılmadan gerekli bilgiler toplanarak tedbirler alınıp istenmeyen olaylar yaşanmayabilirdi. Doğruluk payının ne olduğunu tam bilmemekle birlikte gayri resmi olarak çok yakın bir hekim arkadaşımdan bana intikal eden bilgiye böyle bir çalışmanın süt dağıtımı öncesi başlatıldığı fakat projenin uygulanma tarihinin yakın olması nedeniyle yetişmesinin mümkün olmadığı ve projenin uygulamasının ileriki bir tarihe kalması söz konusu olacağı için siyasi otoriteye karşı müşkül durumda kalınmaması için yarıda bırakıldığı yönündedir. Şayet bu bilgi doğru ise bilimle barışık yaşamamanın ve epidemiyolojik gerçeklere uygun hareket etmemenin nelere mal olduğunu hep birlikte yaşamış ve görmüş olduk.yaşanan olaylardan sonra Sağlık Bakanlığından yapılan açıklamalardan birkaç pilot ilde benzer çalışmanın yürütüleceği yönünde idi. Principle U.S. Federal Food Safety Agencies Şekil-1: A.B.D de gıda güvenliğini sağlayan kuruluşlar ( 3 ) - 2 -

3 Okul sütü projesi çerçevesinde okullarda dağıtılan sütlere bağlı olarak bazı okullarımızda yaşanan sağlık sorunları nedeniyle yazılı ve görsel yayın organlarında çok değişik farklı yorum ve haberler yer almıştır. Yazılı ve görsel yayın organlarında yer alan haberleri irdelediğimizde; Süt ten Kaynaklanabilecek Salgınlar: Sütün patolojik durumu ile hastalık etkenlerinin yayılmaları arasında daima sıkı bir bağlantı vardır (4). Genelde süt ten kaynaklanabilecek salgınların özelliklerine baktığımızda: Süt salgınları çoğu kez ani, birdenbire ortaya çıkar,kısa zamanda halk arasında yayılır. Bu tür bulaşma,salgının özelliğine sahiptir. Bunun yanı sıra tek tük vakalar halinde çıkıp sonradan yayılma özelliği de gösterebilir. Süt salgınına yakalananların bulaş orijini araştırıldığında, büyük oranda ayni kaynaktan süt ün veya süt mamülleri işleğinden satın alınıp tüketilmesi söz konusudur. Bu şekilde ki bulaşlarda, sahada bir çok yerlerden toplanıp süt işleme tesislerine sevk edilmek üzere bir merkezde toplanıp, depolanmak amacıyla biriktirilen ve sonra işlenen süt işleme tesisleri önemli role sahiptir. Seyyar perakende satış yapılan yerlerde böyle bir salgının orijinini saptamak çok defa olanaksızdır, Salgın vakaları süt,tereyağı,krema,kremalı dondurma gibi bulaşa neden olabilecek ürün lerin tüketimiyle yakından ilgilidir, Süt salgınları çoğu kez ayni zamanda ve ayni ev halkında veya toplulukta birkaç vaka şeklinde ortaya çıkar, Bu gibi salgınlara maruz kalanlarda kuluçka süresi kısadır, Bulaşık süt ve süt ürünlerinin tüketimi kesilince salgın durur (5). Sütten kaynaklanabilecek salgınlara neden olan veya neden olabilecek patojenlerin neler olduğuna baktığımızda: A. Hayvandan süte, sütten insana geçen mikroorganizmalar: a) Viral: FMD [ Foot and Mouth Disease (Şap,Dabak,Aft Humması,Aft Salgını,Hummai Kulai) ], Kene encephalitis i,enteroviruslu enfeksiyonlar ( Polio virusları ile coxsakie grupları da hil ), Pseudocowpox (Yalancı Sığır Çiçeği),Cowpox,Rabies (Kuduz),Far eastern tickborne encephalitis [ Russian spring summer encephalitis < flavivirus> (Uzak Doğu Ensefaliti),Central European tickborne encepahlitis ( flavivirus ), Reovirus [Respirato ry - Enteric Orphan Grubu (Sığır ve diğer hayvanlarda), Rift Valley Fever,Infectious hepatitis ( Bulaşıcı hepatitis ), Louping III virus b) Riketsiyal: Q humması ( Coxiella burnetti ) c) Bakteriyel: Anthrax [ B.anthracis ( Şarbon,Dalak Hastalığı <Salgını>,Çoban Çıbanı,Dalak Humma sı, Karaçıban,Karakabarcık)], Actinomycosis,Brucellosis [ B.melitensis,B.abortus,B.suis ( Malta Humması, Dalgalı Humma,Akdeniz Humması,Sari Yavru Atma Hastalığı ) ], Campylobacter (C.jejuni,C.coli),E.coli nin patojenik serotipleri ( E.coli 0157:H7 v.s ), Leptospirosis ( L.hyos, L.icterohae morrhagiae,l.pomona ),Listeriosis ( Listeria mo nocytogenes ),Paratifo, Salmonellosis ( tifo ve paratifonun dışında ), Stapylococcal ente rotoxic gastroen teritis, Streptococcal enfeksiyonlar, Tuberculosis [ verem ( typus bo vinus )], Pasteurellosis ( Barbon ), Yersinia Enterokoliti (Y.enterocolitica), Rat-Bite Fever [ Streptobacillus moniliformis ( Sıçan ısırma humması ), d) Protozoal: Toxoplasmosis, B. Đnsandan hayvana,hayvandan süte ve sütten insana geçen mikroorganizma lar: a) Bakteriyel: - 3 -

4 1. Streptococcal enfeksiyonlar [ kızıl (Red Fever) v.s ] 2. Stapylocoxic enfeksiyonlar ( mikrokoklar v.s ) 3. Difteri ( Corynebacterium diphtheria ) C. Đnsandan süte,sütten insana geçen mikroorganizmalar: a) Viral: Adenoviruslu,Enteroviruslu enfeksiyonlar ( Polioviruses ve Coxsackie grubu), Infec tious hepatitis ( Bulaşıcı hepatitis ), b) Bakteriyel: Cholerae [Kolera (V.cholerae)],E.coli nin patojenik suşları, Difteri (Corynebacterium diphteria), Paratifo ( Salmonella paratyphi A ve B ), Salmonel losis ( tifo ve paratifonun dışında ),Shigellosis ( Shigella flexneri, Shigella dysenteriae, Shigella sonnei ), Stapylo coccal enterotoxic gastroenteritis,streptococcal ( Group A streptococci ) enfeksiyonlar, Tuberculosis [ verem ( typus humanus ) ], Tifo (Salmonella typhi), Rat-Bite Fever [ Streptobacillus moniliformis ( Sıçan ısırma humması ), c) Protozoal: Amoebosis, Balantidiasis, Giardiosis, Cryptosporidium (C.parvum) d) Helmintler: Enterobiasis,Taeniasis ( Taenia solium enfeksiyonları ) D. Çevreden süte,sütten insana geçen mikroorganizmalar: a) Bakteriyel: Anthrax [ B.anthracis ( Şarbon,Dalak Hastalığı <Salgını>,Çoban Çıbanı,Dalak Humma sı,karaçıban,karakabarcık)],botulism ( toxin ),Clostridium perfringens ( welchii ) en feksiyonu, Enteritis ( çok sayıda ölmüş veya canlı coli, proteus,pseudomonas,welchii v.s nin non spesifik tipleri ), Rat-Bite Fever [ Streptobacillus moniliformis ( Sıçan ısırma humması ), b) Protozoal: Balantidiasis, Cryptosporidium (C.parvum,C.andersoni). (4,5,6,7,8,9,10,11,12,13,14, 15,16,17,18,19,20) Süt ten Kaynaklanabilecek Zehirlenmeler: Sütten kaynaklanabilecek zehirlenmeler gıda kaynaklı zehirlenmeler kapsamında ele alınır.gıda zehirlenmeleri bir hastalık halidir. Zehirlenmelerin ortaya çıkışında vücuda giren zehir veya toksinin miktarı birinci derecede önemli olmakla beraber, kişinin genel vücut direnci ve beraber alınan diğer gıdalar da zehirlenmelerde etkili olmaktadır. Kuluçka süresi 1-36 saat arasında olup hastalık süresi 1 7 gündür. Karın ağrısı, ishal, kusma, bulantı ve ateş ile seyreder. Gıda zehirlenmesine neden olan bakterinin bulunduğu gıdanın görünüşü ve lezzeti normaldir (21). Tablo-1: Enfeksiyon Etkenlerine Bağlı Gıda Zehirlenmelerinin Özellikleri ( 22 ) Sorumlu Etken Kuluçka Süresi Hastalığın Belirtiler Gıda ( Saat ) Süresi Kusma Đshal Ateş Maddesi S.aureus saat ( - ) Süt v.s Enterohemorejik E.coli gün ( + ) Süt v.s Yersinia enterocolitica gün Süt v.s Campylobacter jejuni gün Süt v.s Listeria monocytogenes Bilinmiyor Süt v.s +++ Büyük çoğunlukla, ++ Sık sık, + Çok sık değil, ( - ) Seyrek - 4 -

5 Enfeksiyon etkenlerine bağlı olmayan gıda zehirlenmeleri, kimyasal maddelere bağlı zehirlenmelerdir. Bu gibi zehirlenmeler bulantı, kusma ve ishalle kendini belli eder saat sürer. Süt ten Kaynaklanabilecek Diğer Sağlık Sorunları: Laktoz, sütte bulunan doğal bir şeker yani karbonhidrat olup tüm hayvan sütlerinde bulunur. Đnce barsakta laktaz enzimi ile kendisini oluşturan glukoz ve galaktoza parçalayarak kan dolaşımına katılımını sağlar. Organizmada yeterli miktarda laktaz enzimi sentezlenemediği zaman, laktoz barsaklarda parçalanmaz ve emilmez. Bu durum, otuz dakika ile iki saat arasında sindirim bozukluklarına, diareye,kramplara ve gaz oluşmasına neden olur. Sindirim bozukluklarının şiddeti, kişinin laktozu tolere edebilmesine göre ve kişiye göre değişiklik gösterir. Bu olaya, Laktoz Đntoleransı, Laktoz Malabsorpsiyonu veya Laktaz Eksikliği şeklinde tanımlanır. Laktoz Đntoleransı ; ince barsağın tüylü kenarında laktaz üretiminin durması ile oluşan birincil laktaz eksikliği, genetik olandan çok, genellikle beslenme bozukluğundan ve sindirim sistemi hastalıklarından kaynaklanan ikincil laktoz eksikliği olmak üzere iki şekilde meydana gelir.ülkemizde değişik çalışmalarda laktoz intoleransı % 24, % 37, % 50 ve % 66 olarak bulunmuştur.ülkemizde olduğu gibi dünyamızda laktoz intelorensı oldukça sık rastlanmakta olup kaçınılması zordur. Bir diğer süte bağlı sağlık sorunu, süt allerjisi olup süt proteinlerinden kaynaklanır. Genellikle inek sütüyle beslenen bebeklerin ilk 1-4 aylık dönemlerinde ortaya çıkmaktadır. Bununla beraber hiçbir yaş sınırlaması olmaksızın erişkin çağda da ortaya çıkabilir (2). Bir diğer konu bu olaydan süt sanayinin ve gıda sektöründe çalışan bazı meslek gruplarının alacağı dersler bulunmaktadır. Demek ki sorun gıda güvenliğini sağlayabilmek uğruna hijyen için sütün içinde ki mikroorganizmaları tamamen ortadan kaldırmak önemli bir gıda olan sütün güvenli olmasını sağlamamakta, yeterli gelmemektedir. Gıdanın güvenliği için sadece hijyenin yeterli olmadığı, hijyenin dışında da bazı ayrıntıların olduğu okul sütü dağıtımı sırasında ortaya çıkmış bulunmaktadır. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı ve Süt Sanayicisi içme sütü dahil işlenmiş ve doğal olarak laktoz içeren gıdaların ambalajları üzerinde belirgin bir şekilde laktoz içerip içermediğinin belirtilmesini gözden geçirmeli ve en kısa zamanda gıda ambalajlarının üzerine tüketiciyi uyaracak şekilde belirtilmesi sağlanmalıdır. Böyle bir düzenleme yapılmaması halinde hem özel sektör hem bakanlık ileride bir süprizle karşılaşma olasılığının olduğunu dikkate almasında fayda vardır. Sağlık Bakanlığı gıdaların insan sağlığı yönünden; en son tüketiciye ulaşma safhasında gerekli kontrol ve denetimlerini yapması gerektiği zaruretini bu son olayla ortaya çıkmış bulunmaktadır. Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı da uzun süredir ihmal ettiği tarla - ahır başlangıç olmak üzere sanayi de dahil olmak üzere gıdaların insan sağlığı açısından güvenli üretilmesini sağlayacak şekilde gerekli çalışmaları yapmalıdır. Şekil-1 i incelediğimizde A.B.D leri gibi bir ülkede gıda güvenliği kuvvetler ayrılığı ilkesine uygun olarak bir çok kuruluş tarafından interdisipliner bir çalışma ile gıda güvenliği sağlanırken ülkemizde Gıda,Tarım ve Hayvancılık Bakanlığının hem savcı hem hakim rolüne soyunarak gıda kontrol ve denetimini yapması kuvvetler ayrılığına aykırıdır. Bunun yanı sıra süt sanayi çizelge-1 i dikkate alarak laktozu azaltılmış içme sütleri üretebilir, bu ürün çeşitleri arttırılabilir veya süt tüketiminden önce laktaz enziminin katılmasına yönelik çalışmalar yapabilir. Bunların dışında gıda sanayicileri görevlerinin sadece gıda üretmek olmadığını göz önüne alarak tüketicinin bilgilenmesi için markete ve bakkallara laktoz veya süt içermeyen ürünlerin listesini bir broşür halinde sürekli duyuracak şekilde bir uygulamaya gitmelidir. Hayvancılık Politikalarının Çiğ ve Đçme Sütü Açısından Önemi: Okul sütü projesi uygulaması sırasında yaşanan sağlık sorununun ortaya çıkardığı en önemli konulardan bir diğeri ise ülkemizde uygulanan hayvancılık politikaları ve bu politikalarla bağlantılı olarak uygulamaya konulan hayvansal gıda sanayinde ki planlama ve strateji hatalarıdır. Hayvancılık sektörüne yönelik boz yap şeklinde uygulamaya konulan günü birlik uygulamaların nelere mal - 5 -

6 olabileceği de ortaya çıkmış bulunmaktadır. Đktidarlar değişse bile değişmeyen, küresel tarımsal ve ekonomik politikalarla baş edebilecek bir hayvancılık politikasının ne kadar önemli olduğu anlaşılmış oldu. Tüm dünya geçmişten bugüne hayvansal üretimin önemini kavramaları nedeniyle tarımda % 30 bitkisel, % 70 hayvansal üretim şeklinde yapılanmayı baz alıp yılları içine alan çalışma yaparak üretim yaparken, bizde bunun tamamen tersi özellikle Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk ten sonra bugüne kadar iktidara gelen tüm siyasi partilerin popülist ve tarım deyince sadece bitkisel üretimin akla geldiği bir tarım politikasının ne kadar yanlış olduğu ve Türkiye yi nasıl bir sıkıntının içine soktuğu böylece gün yüzüne çıkmış oldu. Bu konuyu tarihinde Đzmir de katıldığım EGE TARIM ZĐRVESĐ izlenimlerimi anlattığım Hayvancılıkta Performans adlı aylık yayınlanan derginin Eylül-2009,Sayı:129 ve Ekim 2009,Sayı:130 da ne kadar önemli olduğunu vurgulamıştım. Bir önemli husus ise tüm ülke sathına yönelik tek bir şablon altında uygulanan hayvancılık ve tarım politikalarının ne kadar yanlış olduğunu ortaya koymaktadır. Oysa tarımı oluşturan bitkisel ve hayvansal üretim politikaları tek şablondan ziyade ülkemizin yedi coğrafi iklim bölgesi ayrı ayrı ele alınarak bölgelerin coğrafi yapılar göz önünde bulundurularak ülke bütününde % 30 bitkisel, % 70 hayvansal üretim gerçekleşecek şekilde bir tarım politikasının oluşturulması gerektiği bütün çıplaklığı ile karşımıza çıkmış bulunmaktadır. Fakat, Đzmir de tarihinde Đzmir Ticaret Odası, Borsası ve Ege Bölgesi Sanayi Odasınca düzenlenen Ege Tarım zirvesinde Sayın Bakanın; bakanlığınca Ülkemizin ekolojik ve coğrafi şartları dikkate alınarak tarımsal üretimimizi planlayabilmek amacıyla yürütülmüş olan 3 yıllık bir çalışma sonucunda 30 ekolojik havzada toprak, iklim, ürün desenleri, canlı organizma, dış ticaret ve ekonomi verileri içeren 527 milyon tüm veriler harmanlanarak havza bazında haritalar çıkarılarak hangi havzada ne yetiştirileceği saptanarak Türkiye Cumhuriyeti Tarihinde devrim niteliğinde en kapsamlı çalışma sonucunda Türkiye Tarım Havzalarının Üretim ve Destekleme Modeli hazırlandığını belirtmişti ( 23 ). Fakat aradan üç yıl gibi bir zaman geçmesine rağmen hayvancılık sektöründe bu çalışmanın sonuçlarının uygulandığını henüz göremiyoruz. Türkiye Tarım Havzalarının Üretim ve Destekleme Modeli uygulamaya konulmaması nedeniyle yedi coğrafi bölgenin bölge şartlarına uygun bir hayvansal üretimi gerçekleştirecek hayvancılık politikasını ve bu politikalara bağlı olarak oluşması gereken et ve et ürünleri ile süt ve süt ürünleri sanayinin gerçekleşmediği veya gerçekleştirilemediğine şahit oluyoruz. Bunu da nereden anlıyoruz; açılan okul sütü ihalesinde doğu bölgelerimizde zamanında devlete ait süt sanayisi özel sektörün ve liberal ekonomistlerimiz sayesinde yıllar önce özelleştirilmiş olmasına rağmen özel sektörün bu bölgelerde yatırım yapmaması nedeniyle bu bölgelerimizde ki çocuklarımızın okul sütü ihtiyaçlarının binlerce kilometre uzakta bulunan süt sanayi kuruluşları tarafından karşılanmasından anlaşılmaktadır. Đçme Sütü olarak Pastörize ve UHT Sütlerin Karşılaştırılması: Pastörize Süt: Pastörizasyon aygıtlarında çiğ sütün belirli ve kontrol edilebilir ısı, zaman düzenlerinde 63 o C de 30 dakika veya 72 o C de 15 saniye ısıtılıp 10 o C den yüksek olmayan bir sıcaklığa kadar soğutularak üretilmiş sütleri içerir. Pastörizasyon, yavaş ve çabuk olmak üzere iki şekilde yapılır. Yavaş pastörizasyon düşük ısı, uzun zaman ( LTLT ) yöntemi ile o C de 30 dakika ısıtılıp,yüzeysel tip soğutma tekniği ile 5 10 o C de soğutularak üretilen içme sütüdür. Çabuk pastörizasyon, sürekli veya yüksek ısı kısa zaman ( HTST ) yöntemi ile 71.7 o C de 15 saniye ısıtılıp, hızla 5-10 o C ye kadar soğutularak elde edilen içme sütüdür (17). Türkiye de genellikle saniye süre ile o C e ısı işlemi uygulanarak üretilmektedir (24). UHT Süt ( Uzun Ömürlü Süt ): Diğer bir deyişle < Ultra Yüksek Sıcaklık [ Ultra High Temperature ( UHT ) ] >, çiğ sütün yüksek ısıda örneğin:130 o C de kısa sürede, örneğin 1-2 veya daha uzun süre ısıl işlemi uygulanarak üretilmiş içme sütüdür. UHT işlemi ısı uygulamaları açısından farklı farklı uygulanmakta ve tanımlanmaktadır.örneğin; A.B.D ve Kanada da çiğ sütün 88.3 C de 1 saniye veya 100 C de 0.01 saniye ısı işlemi uygulanmaktadır. UHT ile üretilmiş içme sütünde pastörize süte nazaran renk ve lezzet - 6 -

7 açısından farklılık vardır (17,25). Türkiye de genellikle 2 6 saniye süre ile o C e ısı işlemi uygulanarak üretilmektedir (24). Gıdaların işlenmesi sırasında uygulanan yüksek sıcaklıklar, aminoasitlerin bir seri bozunma tepkimeleri oluşturmalarına yol açmaktadır. Bu tür uygulamalar genellikle; derin yağda kızartma, kavurma, kaynatma ve fırınlama gibi işlemler olup, sıcaklığın şiddetine göre üründe karakteristik tat ve koku değişimine neden olmaktadırlar. Bu açıdan ele alındığında özellikle kükürtlü aminoasitler önem taşımaktadırlar. Isıl işlemde uygulanan sıcaklığa ve süreye göre protein ve amino asit yapılarındaki değişimler farklılık göstermektedir. Süte ısıl işlem uygulanırken fiziksel ve kimyasal değişiklikler oluşmaktadır. Bu değişiklikler işlenme sırasında uygulanan sıcaklığa ve süreye göre farklı seviyelerde olmaktadır. Besin öğesi açısından bakıldığında, orta seviye ısı uygulanması (60-90ºC), proteinlerin geri dönüşlü denatürasyonuna böylece sindirimlerinin kolaylaşmasına neden olmaktadır. Ancak yüksek sıcaklıkta aminoasitlerden özellikle lizin ile bazı B grubu vitaminleri ve C vitamini yıkılmamaktadır. Süte C gibi orta seviye ısı uygulanması protein sindirilebilirliğini artırıp amino asit ve protein kaybına neden olmamaktadır. Yapılan bir araştırmada 75 C de 15 saniye ısıtılan sütte lizin kaybı görülmezken, 115 C de 20 saniye ısıtılan sütte % 5 10 lizin kaybı görülmüştür (24). Çocuk Hastalıkları ve Çocuk Sağlığı uzmanlarının açıklamalarına göre normalde içme sütü olarak okul sütü projesinde çocuklarımıza pastörize süt verilmesini şiddetle önermektedirler. Fakat ülkemizde süt hayvanlarından üretilen çiğ süt genellikle ya pastörizasyon, ya da UHT sterilizasyon yöntemleriyle işlendikten sonra içme sütü olarak tüketime sunulmaktadır. Çiğ sütü işleyen, içme sütü üreten süt sanayinin, ülkemizde ağırlıklı olarak uzun yıllar üretimlerini UHT süt üretimine yönelik olarak planlayıp yatırım yaptıkları için piyasada çoğunlukla UHT süt mevcuttur. Son yıllarda UHT süt e karşı kamuoyunda tepkilerin oluşması üzerine bazı firmalar tarafından cam şişede ve kağıt ambalajda pastörize süt üretimine geçilmiş, pastörize süte olan talebin her geçen artması nedeniyle üretim ve pazar payı her geçen gün artmaktadır. Bunun yanı sıra yukarıda belirttiğim üzere ülkemizde yedi coğrafi bölgemizin bölge şartlarına uygun hayvancılık, süt ve süt ürünleri üretim politikalarının olmaması nedeniyle üretim alanları ve noktaları dengesiz dağılmış olması nedeniyle pastörize sütün uzun mesafelerden okullarımıza taşınması, + 10 C nin altında (24) soğuk zincir mecburiyetini ortaya koyması nedeniyle bazı zorlukları beraberinde getirmesi, ister istemez pastörize süte göre gerek fiyat ve gerek ise diğer yönlerden farklılıkları olan, özel şartlarda kullanılması gereken ve özel şartlara uygun üretilen ve günlük süt olmayan UHT içme sütünün tüketilmesi mecburiyetinin ortaya çıkmasından dolayı UHT içme sütünün ister istemez tercih edildiği anlaşılmaktadır. Sonuç Olarak: Đlgili bakanlıkların yaptığı açıklamalardan, yazılı ve görsel medyada yer alan haberler çerçevesinde elde edilen eden bilgilerin, yukarıda sütten kaynaklanan salgın ve zehirlenme bilgileriyle karşılaştırdığımızda herhangi bir salgın ve zehirlenme söz konusu değildir. Bir salgının ve zehirlenmenin nasıl gerçekleşeceği ve ne gibi belirtiler ortaya çıkacağı yukarıda açık ve seçik olarak görülmektedir. Sorunun temelinde; Laktoz Đntoleransı, Laktoz Malabsorpsiyonu veya Laktaz Eksikliği söz konusudur. Giderilebilecek bir sorun olup bundan dolayı okul sütü projesinden vazgeçilmemelidir. Okul sütü projesi yerinde bir projedir, aksatılmadan uygulanmalıdır fakat UHT içme sütü yerine pastörize sütün tüm okullara kağıt amabalajlarda + 10 C nin altında soğuk zincir içinde dağıtılacak şekilde süt sanayinde üretim planlamasına gidilmelidir. Bunun için sayın bakanın Đzmir de tarihinde bahsettiği EGE TARIM ZĐRVESĐ nde bahsettiği Türkiye Tarım Havzalarının Üretim ve Destekleme Modeli çalışmaları çerçevesinde yedi coğrafi iklim bölgesi şartlarına uygun hayvancılık politikaları geliştirilerek bu bölgelerin özellikle içme sütü ihtiyacını karşılayacak şekilde içme sütü sanayi planlamasına gidilmeli, kurulacak veya oluşturulacak bu içme sütü sanayinin çiğ süt ihtiyacı kooperatif hayvancılığı vasıtasıyla karşılanacak şekilde bu bölgelerimizde hayvancılık yapılandırılmalıdır. Süt Sanayinin ihtiyaç duyduğu kaliteli çiğ sütün üretiminin gerçekleştirilebilmesi için de yedi - 7 -

8 farklı coğrafi bölgelerimiz için tıpkı AB de gelişmiş ülkelerde ( Almanya v.s ) ve A.B.D de olduğu gibi süt hayvanı yetiştiriciliği yapan işletmelerin hijyen ve kalitesi yüksek çiğ süt üretimini gerçekleştirmelerini sağlayabilmek için hijyen ve kalitesinden sorumlu, görevli, yetkilendirilmiş veteriner hekimlik uygulaması acilen hayata geçirilmelidir. Kaynaklar: 1. BASKĐN,H. ( 2012 ) Laktoz intoleransı nedir?, Gerçekte ne ıskalanmaktadır?, Probiyotik yoğurt???.ulusaltipgunleri@yahoogroups.com 6 Mayıs 2012 tarihli elektronik posta mesajı -ĐZMĐR. 2. BAYHAN,A. ve YENTÜR,G.( 1993 ) Laktoz intoleransı.gıda (1993) 18 (6) HICKS,John.M.( 2007 ) The One Health Concept: Historical Perspective of Veterinary Medicine and Public Health-U.S.A 4. ÖZGÜMÜŞ,N.( 1962 ) Hastalık Etkenlerinin Süt ve Ürünleriyle Yayılmaları ve Salgınlar.Türk Veteriner Hekimler Derneği Dergisi Yıl:32,Eylül-Ekim 1962,Sayı: ANKARA 5. AYGÜN,S,T.,( 1949 ) Süt Sağlığı,Süt ve Süt Ürünleriyle bulaşan hastalıklar. Mikrobiologi Dergisi.Türk Mikrobiyoloji Cemiyeti Yayını ĐSTANBUL 6. ĐLERĐ,A ( 1964 ) Standart Metotlarla Menşei Hayvani ve Nebati Gıdaların Mikrobiyolojik Kontrolu. Sağlık ve Sosyal Yardım Bakanlığı Hıfzıssıhha Okulu Yayını No: 15 ANKARA 7. ÖZALP, E., KAYMAZ, Ş. ( 1983 ) Süt ( Kimyasal Bileşimi ve Mikroflora).A.Ü.Veteriner Fakültesi Besin Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı ANKARA 8. GÖNÇ,S. ve Ark. ( 1998 ) Çeviri: Çiğ Sütte Patojen Mikroorganizmalar(The Significance of Pathogenic Micro organisms in Rawmilk, 1994, Pub.Num: International Dairy Federation, Brussels/ BELGIUM). 1.Basım, E.Ü.Zir.Fak.Yayınları No:527 Bornova/ĐZMĐR 9. Raw Milk Contaminants and Pathogens MICHEL, A, L. ( 2004 ) An Overview of Zoonoses with Importance to the Dairy Industry. 2-5 March 2004, IDF / FAO International Symposium on Dairy Safety and Hygiene. Cape Town -SOUTH AFRICA. 11. RUSSELL, M, J. ( 2009 ) The Raw Milk Conundrum: Microbiology and Ecology of Raw Milk. 146 th Annual AVMA Convention, Raw Milk Conundrum, July 12,2009,Seattle,WA USA 12. ÖZALP, E. ( 1979 ) Süt ve Mamûlleri Teknolojisi ( Öğrenci Ders Notları) A.Ü.Veteriner Fakül tesi Besin Hijyeni ve Teknolojisi Anabilim Dalı ANKARA 13. ÖZER, Đ. ( 1968 ) Süt Mamullerinin Beslenme ve Halk Sağlığı Yönünden Önemi.Türk Veteriner Hekimler Derneği Dergisi,Yıl:Şubat ,Sayı:2,Cilt:38 ve Aralık 1967 Besin Sempozyumu (Türkiye de Beslenme Đle ilgili Bazı Problemler),TUBĐTAK ANKARA 14. ADAM, R, C.( 1964 ) Sütle Geçen Hastalıklar.E.Ü.Ziraat Fakültesi Yayınları,No:89,Yardımcı Ders Kitabı ĐZMĐR 15. OMURTAG, C. ( 1976 ) Besin Analizleri,Cilt-II.A.Ü.Eczacılık Fakültesi Yayınlarından,Ders Kitabı Ya yın No:42 ANKARA 16. FENNER, F. et al ( 1987 ) Veterinary Virology. Academic Press. Inc., UK 17. TEKĐNŞEN,O,C. Ve TEKĐNŞEN,K,K.(2005) Süt ve Süt Ürünleri ( Temel Bilgiler,Teknoloji, Kalite Kontrolü) KAHRAMAN MARAŞ. 18. GREENING, G, E, ( 2006 ) Viruses in Foods.Chapter-2:Human and Animal Viruses in Food ( Including Taxonomy of Enteric Viruses ).Springer GERMANY 19. Milk borne Diseases and Milk Hygiene. 20 May /milk-borne-diseases-and-milk-hygiene/, Đnternetten indirildiği tarih ,saat 11: BERNDT - M. M. O Ferall (2000) A comparison of Selected Public Health Criteria in Milk From Milk-Shops and From A National Distributor. Faculty of Veterinary Science,University of Pretoria. 21. YÜREKLĐ,O. Gıda Kaynaklı Sağlık Riskleri. 22. Sağlık Bakanlığı ( 2007 ) Birinci Basamağa Yönelik Zehirlenmeler, Tanı ve Tedavi Rehberleri ANKARA tarihli Ege Tarım Zirvesi Toplantı notlar ĐZMĐR 24. Sağlık Bakanlığı ( 2006 ) Beslenmede Sütün Önemi. Ekim 2006-ANKARA 25. Ultra High Temperature Processing. processing - 8 -

SÜT ĐLE ĐNSANA BULAŞAN HASTALIKLAR VE SÜT HĐJYENĐ

SÜT ĐLE ĐNSANA BULAŞAN HASTALIKLAR VE SÜT HĐJYENĐ SÜT ĐLE ĐNSANA BULAŞAN HASTALIKLAR VE SÜT HĐJYENĐ ( Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Ordu Tarım Đl Müdürlüğü nce Yayınlanan < Ordu da Gıda Güvenliği > Dergisinin, Yıl:5, Sayı:13, Ocak Nisan 2011 sayısında

Detaylı

TÜRK GIDA KODEKSİ İÇME SÜTLERİ TEBLİĞİ (TASLAK 2017/..)

TÜRK GIDA KODEKSİ İÇME SÜTLERİ TEBLİĞİ (TASLAK 2017/..) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından; Amaç TÜRK GIDA KODEKSİ İÇME SÜTLERİ TEBLİĞİ (TASLAK 2017/..) Madde 1 -(1) Bu Tebliğin amacı, içme sütlerinin tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretimi, depolanması,

Detaylı

TÜRK GIDA KODEKSİ ISIL İŞLEM GÖRMÜŞ İÇME SÜTLERİ TEBLİĞİ Taslak (2014/..)

TÜRK GIDA KODEKSİ ISIL İŞLEM GÖRMÜŞ İÇME SÜTLERİ TEBLİĞİ Taslak (2014/..) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: TÜRK GIDA KODEKSİ ISIL İŞLEM GÖRMÜŞ İÇME SÜTLERİ TEBLİĞİ Taslak (2014/..) Amaç Madde l (1) Bu Tebliğin amacı, ısıl işlem görmüş içme sütlerinin tekniğine uygun

Detaylı

HİJYEN VE SANİTASYON

HİJYEN VE SANİTASYON HİJYEN VE SANİTASYON TEMİZLİK+ HİJYEN= SANİTASYON Bulunduğumuz ortamda hastalık yapan mikroorganizmaların hastalık yapamayacak seviyede bulunma durumuna hijyen denir. Sağlıklı (temiz ve hijyenik) bir ortamın

Detaylı

ÖZEL EGE İLKÖĞRETİM OKULU

ÖZEL EGE İLKÖĞRETİM OKULU ÖZEL EGE İLKÖĞRETİM OKULU KULLANIMA HAZIR HALE GETİRİLME SIRASINDA UYGULANAN YÖNTEMLER VE AMBALAJLAMA ŞEKİLLERİNE GÖRE SINIFLANDIRILAN SÜTLERDEKİ PROTEİN MİKTARININ BELİRLENMESİ VE SAĞLIĞIMIZA ETKİLERİ

Detaylı

Gıda Kaynaklı İnfeksiyon Hastalıkları

Gıda Kaynaklı İnfeksiyon Hastalıkları Gıda Kaynaklı İnfeksiyon Hastalıkları Dr. Serap Şimşek-Yavuz İstanbul Üniversitesi, İstanbul Tıp Fakültesi, İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Anabilim Dalı Gıda Kaynaklı İnfeksiyon Hastalıkları

Detaylı

GIDA KAYNAKLI HASTALIKLAR. Gıda orijinli hastalıklar gıda zehirlenmesi gıda enfeksiyonu olarak 2 ana gruba ayrılır.

GIDA KAYNAKLI HASTALIKLAR. Gıda orijinli hastalıklar gıda zehirlenmesi gıda enfeksiyonu olarak 2 ana gruba ayrılır. GIDA KAYNAKLI HASTALIKLAR Gıda orijinli hastalıklar gıda zehirlenmesi gıda enfeksiyonu olarak 2 ana gruba ayrılır. Gıda Enfeksiyonu: Patojen bir m.o ile kontamine olmuş bir gıdanın yenmesi sonucu oluşan

Detaylı

SAĞLIKLI HAYVANSAL ÜRETİM

SAĞLIKLI HAYVANSAL ÜRETİM SAĞLIKLI HAYVANSAL ÜRETİM Halk sağlığı veteriner hekimlerinin yürüttükleri hizmetler bütünü içerisinde hayvansal gıdaların, özellikle de kırmızı et, beyaz et, süt ve bunlardan elde edilen mamul gıdalar,

Detaylı

MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik, gıdaların mikrobiyolojik kriterleri ile gıda işletmecilerinin uyması ve uygulaması gereken kuralları kapsar.

MADDE 2 (1) Bu Yönetmelik, gıdaların mikrobiyolojik kriterleri ile gıda işletmecilerinin uyması ve uygulaması gereken kuralları kapsar. TÜRK GIDA KODEKSİ MİKROBİYOLOJİK KRİTERLER YÖNETMELİĞİ Yetki Kanunu: 5996 Yayımlandığı R.Gazete: 29.12.2011-28157 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı;

Detaylı

GIDA KAYNAKLI HASTALIKLAR. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006

GIDA KAYNAKLI HASTALIKLAR. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006 GIDA KAYNAKLI HASTALIKLAR Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi 2006 1 Amaç Eğitimin amacı : Gıda sanayinde hataların sonuçlarını belirtmek. Yaptığımız işin ciddiyetini göstermek. Dikkatli olunmaması durumunda gıdaların

Detaylı

İZMİR DE SÜT HAYVANCILIĞI

İZMİR DE SÜT HAYVANCILIĞI İZMİR DE SÜT HAYVANCILIĞI Şebnem BORAN Gözde SEVİLMİŞ Süt özellikle protein, yağ, vitamin (C vitamini hariç) ve mineraller (başta kalsiyum ve fosfor olmak üzere) gibi beslenmede çok önemli olan toplam

Detaylı

NORMAL ÖĞRETİM DERS PROGRAMI

NORMAL ÖĞRETİM DERS PROGRAMI NORMAL ÖĞRETİM DERS PROGRAMI 1. Yarıyıl 1. Hafta ( 19.09.2011-23.09.2011 ) Gıda maddelerinin kalite kriterleri Beslenmeyle ilgili genel bilgilerin verilmesi Gıda güvenliği Halk Sağlığı Zoonoz enfeksiyonlarla

Detaylı

Süt ve Süt Ürünlerinde Hijyen ve Kontroller (27-31 Mayıs 2013, Brescia, İTALYA)

Süt ve Süt Ürünlerinde Hijyen ve Kontroller (27-31 Mayıs 2013, Brescia, İTALYA) Süt ve Süt Ürünlerinde Hijyen ve Kontroller (27-31 Mayıs 2013, Brescia, İTALYA) Dr. İLKNUR GÖNENÇ Gıda Mühendisi 30 EKİM 2013 ANKARA SUNU AKIŞI Eğitim; Amaç Yer Ġçerik Değerlendirme Eğitimle İlgili Bilgiler

Detaylı

SU VE BESİNLER İLE BULAŞAN HASTALIKLAR VE KORUNMA YOLLARI

SU VE BESİNLER İLE BULAŞAN HASTALIKLAR VE KORUNMA YOLLARI SU VE BESİNLER İLE BULAŞAN HASTALIKLAR VE KORUNMA YOLLARI 1 Dersin Amacı: Su ve besinler ile bulaşan hastalıklar ve korunma yolları konusunda bilgi ve tutum kazandırmak. 2 Dersin Öğrenim Hedefleri Su ve

Detaylı

YÖNETMELİK. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: TÜRK GIDA KODEKSİ MİKROBİYOLOJİK KRİTERLER YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM

YÖNETMELİK. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: TÜRK GIDA KODEKSİ MİKROBİYOLOJİK KRİTERLER YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM 29 Aralık 2011 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 28157 (3. Mükerrer) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: YÖNETMELİK TÜRK GIDA KODEKSİ MİKROBİYOLOJİK KRİTERLER YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak

Detaylı

Dünyada ve Türkiye de Endüstriyel Süt İşleme

Dünyada ve Türkiye de Endüstriyel Süt İşleme Dünyada ve Türkiye de Endüstriyel Süt İşleme Dünyada üretilen toplam süt miktarı farklı kuruluşlar tarafından açıklanmaktadır. Bu kuruluşlar temelde birbirleriyle bağlantılı olmalarına rağmen veri toplama

Detaylı

KAVRAMSAL ÇERÇEVE/TANIMLAR HÜTF HALK SAĞLIĞI AD. HAZIRLIĞIDIR (EYLÜL 2016)

KAVRAMSAL ÇERÇEVE/TANIMLAR HÜTF HALK SAĞLIĞI AD. HAZIRLIĞIDIR (EYLÜL 2016) KAVRAMSAL ÇERÇEVE/TANIMLAR HÜTF HALK SAĞLIĞI AD. HAZIRLIĞIDIR (EYLÜL 2016) BEKLENTİLER! AMAÇ Bu dersin sonunda tüm katılımcılar sağlık ilgili kavramları açıklayabileceklerdir. ÖĞRENİM HEDEFLERİ Dersin

Detaylı

SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ

SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ Prof. Dr. Metin ATAMER Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Süt Teknolojisi Bölümü Aralık 2006 ANKARA Sütün Tanımı ve Genel Nitelikleri Süt; dişi memeli hayvanların, doğumundan

Detaylı

TEMEL ZOOTEKNİ KISA ÖZET KOLAY AÖF

TEMEL ZOOTEKNİ KISA ÖZET KOLAY AÖF DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. TEMEL ZOOTEKNİ KISA ÖZET KOLAY AÖF Kolayaöf.com

Detaylı

ISO 22000 TEHLİKE VE RİSK ANALİZİ TALİMATI

ISO 22000 TEHLİKE VE RİSK ANALİZİ TALİMATI SAYFA NO 1/5 1. AMAÇ Bu talimatta; - ISO 22000 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi içerisinde işletmede muhtemel olan bütün tehlikelerin veya risklerin tespit edilmesi, - Mevcut tehlike ve/veya risklerin tanımlanması,

Detaylı

VETERİNER HEKİMLİK ALANINDA ANTİMİKROBİYEL DİRENÇ İZLEME ve KONTROL STRATEJİLERİ EYLEM PLANI

VETERİNER HEKİMLİK ALANINDA ANTİMİKROBİYEL DİRENÇ İZLEME ve KONTROL STRATEJİLERİ EYLEM PLANI VETERİNER HEKİMLİK ALANINDA ANTİMİKROBİYEL DİRENÇ İZLEME ve KONTROL GIDA ve KONTROL GENEL MÜDÜRLÜĞÜ VETERİNER SAĞLIK ÜRÜNLERİ ve HALK SAĞLIĞI DAİRESİ BAŞKANLIĞI A Veteriner Hekimlik Alanında Antimikrobiyel

Detaylı

SÜT ÜRÜNLERİ. Hazırlayan İsmail Erkan SARISAÇLI 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi

SÜT ÜRÜNLERİ. Hazırlayan İsmail Erkan SARISAÇLI 2006. T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi SÜT ÜRÜNLERİ Hazırlayan İsmail Erkan SARISAÇLI 2006 T.C. Başbakanlık Dış Ticaret Müsteşarlığı İhracatı Geliştirme Etüd Merkezi SÜT ÜRÜNLERI Türkiye'de Üretim Sektörde üretim yapısının daha çok küçük aile

Detaylı

Temel anlamda laktoz intoleransı süt ya da süt ile üretilmiş ürünleri sindirememek ya da bunda güçlük yaşamak anlamına gelir.

Temel anlamda laktoz intoleransı süt ya da süt ile üretilmiş ürünleri sindirememek ya da bunda güçlük yaşamak anlamına gelir. Laktoz temel olarak süt içinde bulunan disakkarid türü bir şekerdir. Disakkaridler iki farklı şeker türünün biraraya gelmesi ile oluşurlar. Glukoz ile galaktoz biraraya gelerek süt şekerini yani laktozu

Detaylı

TÜRKİYE DE KIRMIZI ET VE SÜT SEKTÖRLERİNDE YAŞANAN BİLGİ KİRLİLİĞİ VE YANSIMALARI

TÜRKİYE DE KIRMIZI ET VE SÜT SEKTÖRLERİNDE YAŞANAN BİLGİ KİRLİLİĞİ VE YANSIMALARI TÜRKİYE DE KIRMIZI ET VE SÜT SEKTÖRLERİNDE YAŞANAN BİLGİ KİRLİLİĞİ VE YANSIMALARI MURAT YÖRÜK SETBİR YÖNETİM KURULU BAŞKANI 09 KASIM 2013 / ANKARA GIDA GÜVENLİĞİ Gıda ve gıda güvenliği multidisipliner

Detaylı

GIDA KONTROLÜNDE HIFZISSIHHANIN ROLÜ. Mustafa ERTEK

GIDA KONTROLÜNDE HIFZISSIHHANIN ROLÜ. Mustafa ERTEK GIDA KONTROLÜNDE HIFZISSIHHANIN ROLÜ Mustafa ERTEK Gıda Güvenliği İnsanların sağlıklı yaşaması için yeterli miktarda gıda alabilmesi ve bu gıdaların sağlık yönünden güvenli olması gerekmektedir. FAO/WHO

Detaylı

İZMİR DE SÜT SEKTÖRÜNE BAKIŞ

İZMİR DE SÜT SEKTÖRÜNE BAKIŞ İZMİR DE SÜT SEKTÖRÜNE BAKIŞ Büyük tarımsal ekonomiler sıralamasında 7. sırada yer alan ülkemiz tarımının milli gelire, istihdama ve dış ticarete katkısı giderek artmaktadır. Tarım sektörü; 2008 yılında

Detaylı

Gıda Zehirlenmesi ve Önlenmesi

Gıda Zehirlenmesi ve Önlenmesi (16.12.2001) İçindekiler... 1 Gıda Zehirlenmesi Nasıl Oluşur?... 1 Gıdalara Nasıl Bulaşma Olur?... 2 Gıda Zehirlenmesi Nasıl Önlenir?... 3 Bazı Yaygın Gıda Zehirleyen Bakteriler... 3 Salmonella... 3 Bacillus...

Detaylı

TEBLİĞ. a) 29/12/2011 tarihli ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine dayanılarak,

TEBLİĞ. a) 29/12/2011 tarihli ve 28157 3 üncü mükerrer sayılı Resmî Gazete de yayımlanan Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliğine dayanılarak, 15 Ağustos 2014 CUMA Resmî Gazete Sayı : 29089 Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: TEBLİĞ TÜRK GIDA KODEKSİ DEVAM FORMÜLLERİ TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO: 2014/32) Amaç MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı; devam

Detaylı

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi

Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Sürdürülebilir Tarım Yöntemleri Prof.Dr.Emine Olhan Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi TARIMSAL FAALİYETİN ÇEVRE ÜZERİNE ETKİSİ Toprak işleme (Organik madde miktarında azalma) Sulama (Taban suyu yükselmesi

Detaylı

BAL ÜRETİM SÜRECİNDE KRİTİK KONTROL NOKTALARININ BELİRLENMESİ, SEKONDER KONTAMİNASYON KAYNAKLARININ

BAL ÜRETİM SÜRECİNDE KRİTİK KONTROL NOKTALARININ BELİRLENMESİ, SEKONDER KONTAMİNASYON KAYNAKLARININ BAL ÜRETİM SÜRECİNDE KRİTİK KONTROL NOKTALARININ BELİRLENMESİ, SEKONDER KONTAMİNASYON KAYNAKLARININ ve TEHLİKELERİN TANIMLANMASI, RİSK FAKTÖRLERİNİN VE KORELASYON İLİŞKİLERİNİN ORTAYA KONMASI Hayrettin

Detaylı

Büyüme Rakamları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. Tablo 1. En hızlı daralan ve büyüyen ekonomiler 3. 2009'da En Hızlı Daralan İlk 10 Ekonomi

Büyüme Rakamları Üzerine Karşılaştırmalı Bir Değerlendirme. Tablo 1. En hızlı daralan ve büyüyen ekonomiler 3. 2009'da En Hızlı Daralan İlk 10 Ekonomi POLİTİKANOTU Mart2011 N201126 tepav Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Sarp Kalkan 1 Politika Analisti, Ekonomi Etütleri Ayşegül Dinççağ 2 Araştırmacı, Ekonomi Etütleri Büyüme Rakamları Üzerine

Detaylı

GIDALARDA İLAÇ KALINTILARI

GIDALARDA İLAÇ KALINTILARI GIDALARDA İLAÇ KALINTILARI Prof. Dr. Ayhan FİLAZİ Ankara Üni. Veteriner Fak. Farmakoloji ve Toksikoloji Anabilim Dalı Hayvanlarda ilaç, hormon, vitamin, mineral md. vb maddeler neden kullanılır? Hastalıkların

Detaylı

4.GIDA GÜVENLİĞİ KONGRESİ KAPANIŞ BİLDİRGESİ

4.GIDA GÜVENLİĞİ KONGRESİ KAPANIŞ BİLDİRGESİ 4.GIDA GÜVENLİĞİ KONGRESİ KAPANIŞ BİLDİRGESİ Bu kapanış bildirgesinde yer alan aşağıdaki maddeler 4.Gıda Güvenliği Kongresinin çeşitli oturumlarında ve panellerinde dile getirilen ortak görüşlerin özetlenmesiyle

Detaylı

Mehmet Emin Turgut Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Yem Dairesi Başkanı. Antalya-18 Nisan 2016

Mehmet Emin Turgut Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Yem Dairesi Başkanı. Antalya-18 Nisan 2016 Mehmet Emin Turgut Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü Yem Dairesi Başkanı Antalya-18 Nisan 2016 Yem Mevzua*! 5996 sayılı Veteriner Hizmetleri, Bitki Sağlığı, Gıda ve Yem Kanunu çerçevesinde uygulamaya esas

Detaylı

TÜRKİYE UN SANAYİCİLERİ FEDERASYONU. Sektörel Gelişmeler

TÜRKİYE UN SANAYİCİLERİ FEDERASYONU. Sektörel Gelişmeler TÜRKİYE UN SANAYİCİLERİ FEDERASYONU Sektörel Gelişmeler Türkiye Ekonomisi Büyüme Performansı GSYİH Büyüme Hızı, % 10,0 8,4 8,1 6,9 7,0 4,7 5,0 3,8 4,2 3,2 2,6 0,7 0,9 0,0 5,0 4,7 10,0 7,0 7,7 14,5 15,0

Detaylı

07.11.2014. Hastalıkların Oluşmasında Rol Oynayan Faktörler. 10.Sınıf Enfeksiyondan Korunma. Hastalıkların Oluşmasında Rol Oynayan Faktörler

07.11.2014. Hastalıkların Oluşmasında Rol Oynayan Faktörler. 10.Sınıf Enfeksiyondan Korunma. Hastalıkların Oluşmasında Rol Oynayan Faktörler 10.Sınıf Enfeksiyondan Korunma 4.Hafta ( 08 10 / 10 / 2014 ) 1.) HASTALIKLARIN OLUŞMASINDA ROL OYNAYAN FAKTÖRLER 2.) ENFEKSİYON HASTALIKLARININ GENEL BELİRTİLERİ 3.) ENFEKSİYON HASTALIKLARINDA GÖRÜLEN

Detaylı

TÜRKİYE SÜT SEKTÖR İSTATİSTİKLERİ ÖZET RAPORU

TÜRKİYE SÜT SEKTÖR İSTATİSTİKLERİ ÖZET RAPORU TÜRKİYE SÜT SEKTÖR İSTATİSTİKLERİ ÖZET RAPORU BÜYÜKBAŞ VE KÜÇÜKBAŞ HAYVAN VARLIĞI Türkiye de Yıllar İtibariyle Büyükbaş ve Küçükbaş Hayvan Sayıları (Bin Baş) Irklara Göre Sığır Sayıları Yıl Kültür Melez

Detaylı

MEMEDEN BARDAĞA AKAN DOĞALLIK ÖZKAN ŞAHİN U.Ü.KARACABEY MYO GIDA TEKNOLOJİSİ PROGRAMI/SÜT OPSİYONU

MEMEDEN BARDAĞA AKAN DOĞALLIK ÖZKAN ŞAHİN U.Ü.KARACABEY MYO GIDA TEKNOLOJİSİ PROGRAMI/SÜT OPSİYONU MEMEDEN BARDAĞA AKAN DOĞALLIK ÖZKAN ŞAHİN U.Ü.KARACABEY MYO GIDA TEKNOLOJİSİ PROGRAMI/SÜT OPSİYONU MEMEDEN BARDAĞA AKAN DOĞALLIK Dünya nüfusundaki hızlı artış ile teknolojik gelişmeler insanları tarımsal

Detaylı

Prof. Dr. Serhat ÜNAL. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Enfeksiyon Hastalıkları Ünitesi

Prof. Dr. Serhat ÜNAL. Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Enfeksiyon Hastalıkları Ünitesi Prof. Dr. Serhat ÜNAL Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Enfeksiyon Hastalıkları Ünitesi Sağlık Dünya Sağlık Örgütü tanımına göre sağlık; bedensel ve ruhsal olarak tam iyi

Detaylı

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI

ADIM ADIM YGS LYS Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI ADIM ADIM YGS LYS 177. Adım DOLAŞIM SİSTEMİ 5 İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI İNSANDA BAĞIŞIKLIK VE VÜCUDUN SAVUNULMASI Hastalık yapıcı organizmalara karşı vücudun gösterdiği dirence bağışıklık

Detaylı

HACCP. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi

HACCP. Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi HACCP Fırat ÖZEL, Gıda Mühendisi HACCP HACCP teriminin çıkış noktası Hazard Analysis Critical Control Points Kritik Kontrol Noktalarında Tehlike Analizi HACCP nedir? Gıda güvenliği ve tüketici sağlığı

Detaylı

ENTERİK BAKTERİLER. Enterik bakteriler barsak florasında bulunan bakterilerdir

ENTERİK BAKTERİLER. Enterik bakteriler barsak florasında bulunan bakterilerdir 12.Hafta:Enterik Bakteriler ENTERİK BAKTERİLER Enterik bakteriler barsak florasında bulunan bakterilerdir Barsakta yaşayan enterik bakterilerin en klasiği E- coli dir ve non-patojendir.yine barsakta yaşayan

Detaylı

BRUSELLOZUN ÖNLENMESİ VE KONTROLÜ. Yrd.Doç.Dr. Ahmet DİNÇOĞLU

BRUSELLOZUN ÖNLENMESİ VE KONTROLÜ. Yrd.Doç.Dr. Ahmet DİNÇOĞLU BRUSELLOZUN ÖNLENMESİ VE KONTROLÜ Yrd.Doç.Dr. Ahmet DİNÇOĞLU Bu Hastalık Neden Çok Önemlidir! Hayvanlarda Neden Olduğu Yavru Kaybı Süt Veriminde Azalma Damızlık Değeri Kaybı Kısırlık Hastalığın Çabuk Yayılması

Detaylı

Buzağı İshalleri ve Koruma Yöntemleri. Dengeli ve Ekonomik Besleme

Buzağı İshalleri ve Koruma Yöntemleri. Dengeli ve Ekonomik Besleme Buzağı İshalleri ve Koruma Yöntemleri Buzağılar Sürünün Geleceğidir. Buzağı yetiştiriciliğinde anahtar noktalar! Doğum Kolostrum (Ağız Sütü) Besleme Sistemi Sindirim Sağlık Doğum ile ilgili anahtar noktalar

Detaylı

Ekonomik Araştırmalar ÖDEME DAVRANIŞLARI. Mayıs Şirketlerin işletme sermayesi ihtiyaçları için iyi stok yönetimi çok önemli

Ekonomik Araştırmalar ÖDEME DAVRANIŞLARI. Mayıs Şirketlerin işletme sermayesi ihtiyaçları için iyi stok yönetimi çok önemli Ekonomik Araştırmalar ÖDEME DAVRANIŞLARI Source: Pexels Şirketlerin işletme sermayesi ihtiyaçları için iyi stok yönetimi çok önemli Ödeme Davranışları, Euler Hermes Ekonomik Araştırmalar YÖNETİCİ ÖZETİ

Detaylı

Biyofilm nedir? Biyofilmler, mikroorganizmaların canlı/cansız yüzeye yapışmaları sonucu oluşan uzaklaştırılması güç tabakalardır.

Biyofilm nedir? Biyofilmler, mikroorganizmaların canlı/cansız yüzeye yapışmaları sonucu oluşan uzaklaştırılması güç tabakalardır. Biyofilm nedir? Biyofilmler, mikroorganizmaların canlı/cansız yüzeye yapışmaları sonucu oluşan uzaklaştırılması güç tabakalardır. Birbirine bağlı bu hücreler genellikle kendilerince üretilen hücre dışı

Detaylı

Hastanelerde Su Kullanımı. M.Ali SÜNGÜ Amerikan Hastanesi Bakım ve Onarım Müdürü alis@amerikanhastanesi.org

Hastanelerde Su Kullanımı. M.Ali SÜNGÜ Amerikan Hastanesi Bakım ve Onarım Müdürü alis@amerikanhastanesi.org Hastanelerde Su Kullanımı M.Ali SÜNGÜ Amerikan Hastanesi Bakım ve Onarım Müdürü alis@amerikanhastanesi.org Bir Çin atasözü der ki; Suyu içmeden önce, kaynağını öğren Hastanelerde infeksiyon kaynaklarını

Detaylı

SÜT VE ÜRÜNLERİ ANALİZLERİ

SÜT VE ÜRÜNLERİ ANALİZLERİ Süt Nedir? SÜT VE ÜRÜNLERİ ANALİZLERİ Gıda Mühendisi Tülay DURAN Türk standartları çiğ süt standardına göre: Süt; inek, koyun, keçi ve mandaların meme bezlerinden salgılanan, kendine özgü tat ve kıvamda

Detaylı

KALINTILARI. Pestisit nedir? GIDALARDAKİ PESTİSİT KALINTILARI 1. pestisit kalınt kaynağı. güvenilirmidir. ? Güvenilirlik nasıl l belirlenir?

KALINTILARI. Pestisit nedir? GIDALARDAKİ PESTİSİT KALINTILARI 1. pestisit kalınt kaynağı. güvenilirmidir. ? Güvenilirlik nasıl l belirlenir? Tükettiğimiz imiz gıdalarg daların n güvenilirlig venilirliği i hayati derecede önemlidir KALINTILARI Dr. K.Necdet Öngen Gıdalarımızdaki pestisit kalıntıları konusunda neyi ne kadar biliyoruz? Tükettiğimiz

Detaylı

18 Ekim 2014 CUMARTESİ. Resmî Gazete. Sayı : TEBLİĞ. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından:

18 Ekim 2014 CUMARTESİ. Resmî Gazete. Sayı : TEBLİĞ. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: 18 Ekim 2014 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 29149 TEBLİĞ Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: TÜRK GIDA KODEKSİ HIZLI DONDURULMUŞ GIDALAR TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO: 2014/47) Amaç MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı;

Detaylı

TEBLİĞ VE STANDARTLARDA MİKROBİYOLOJİK KRİTERLER

TEBLİĞ VE STANDARTLARDA MİKROBİYOLOJİK KRİTERLER TEBLİĞ VE STANDARTLARDA MİKROBİYOLOJİK KRİTERLER P R O F. D R. M Ü K E R R E M K AYA A T A T Ü R K Ü N İ V E R S İ T E S İ Z İ R A A T F A K Ü L T E S İ G I D A M Ü H E N D İ S L İ Ğ İ B Ö L Ü M Ü E R

Detaylı

Öğrenim Durumu. Verdiği Dersler

Öğrenim Durumu. Verdiği Dersler Kişisel Bilgiler Ad-Soyad : Süreyya SALTAN EVRENSEL Ünvan : Yrd.Doç.Dr E-posta : ssaltanev@ gmail.com Telefon :02242942342 Göreve Başlama Tarihi :29/12/1986 Uzmanlık Alanları : Laboratuar Teknikleri, Süt

Detaylı

Küreselleşmede Bulaşıcı Hastalıkların Kontrolü

Küreselleşmede Bulaşıcı Hastalıkların Kontrolü Küreselleşmede Bulaşıcı Hastalıkların Kontrolü Prof. Dr. A. Sesin KOCAGÖZ Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi Enfeksiyon Hastalıkları 1 Nisan 2013 Tarihinde Acıbadem Üniversitesi 4.Geleneksel Bilgi Güncelleme

Detaylı

Türkiye de hayvancılık sektörünün önündeki sorunları iki ana başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar;

Türkiye de hayvancılık sektörünün önündeki sorunları iki ana başlık altında toplamak mümkündür. Bunlar; Tarımı gelişmiş ülkelerin çoğunda hayvancılığın tarımsal üretim içerisindeki payı % 50 civarındadır. Türkiye de hayvansal üretim bitkisel üretimden sonra gelmekte olup, tarımsal üretim değerinin yaklaşık

Detaylı

ÖNSÖZ. Dr. Ahmet ALTIPARMAK Antalya Valisi BAKA Yönetim Kurulu Başkanı. Tuncay ENGİN BAKA Genel Sekreteri

ÖNSÖZ. Dr. Ahmet ALTIPARMAK Antalya Valisi BAKA Yönetim Kurulu Başkanı. Tuncay ENGİN BAKA Genel Sekreteri ÖNSÖZ Gelişmiş ülkelerde 1900 lü yılların başlarından itibaren kurulmuş olan kalkınma ajansları, ülkemizde yeni benimsenmiş bir modeldir. Kalkınma Ajansları; bölgesel düzeyde kamu kesimi, özel kesim ve

Detaylı

Gıda Zehirlenmeleri. 10,Sınıf Enfeksiyondan Korunma. Gıda Zehirlenmeleri. Gıda Zehirlenmeleri. Gıda Zehirlenmeleri. Gıda Zehirlenmeleri

Gıda Zehirlenmeleri. 10,Sınıf Enfeksiyondan Korunma. Gıda Zehirlenmeleri. Gıda Zehirlenmeleri. Gıda Zehirlenmeleri. Gıda Zehirlenmeleri 10,Sınıf Enfeksiyondan Korunma 17. Hafta ( 05 09 / 01 / 2015 ) BAKTERİLERİN NEDEN OLDUĞU HASTALIKLAR GIDA ZEHİRLENMELERİ Slayt No : 37 Etken ve Bulaşma Yolları Stafilokoklarla oluşan gıda zehirlenmelerinde

Detaylı

TÜRK GIDA KODEKSİ YENİLEBİLİR KAZEİN VE KAZEİNAT TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO:2018/ )

TÜRK GIDA KODEKSİ YENİLEBİLİR KAZEİN VE KAZEİNAT TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO:2018/ ) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: TÜRK GIDA KODEKSİ YENİLEBİLİR KAZEİN VE KAZEİNAT TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO:2018/ ) Amaç MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı; insan tüketimine yönelik yenilebilir kazeinler

Detaylı

Madde 2- Bu Tebliğ krema ve kaymağı kapsar. Bitkisel yağ esaslı köpük kremayı kapsamaz.

Madde 2- Bu Tebliğ krema ve kaymağı kapsar. Bitkisel yağ esaslı köpük kremayı kapsamaz. Krema ve Kaymak Tebliği R.G. Tarihi:27.09.2003 R.G. Sayısı:25242 Amaç Madde 1- Bu Tebliğin amacı, krema ve kaymağın, tekniğine uygun ve hijyenik şekilde üretilmesi, hazırlaması, işlemesi, muhafazası, depolanması,

Detaylı

ZOONOZLAR VE ZOONOTĐK ETKENLER, ĐLGĐLĐ ANTĐMĐKROBĐYAL DĐRENÇ VE GIDA KAYNAKLI SALGINLARIN ĐZLENMESĐ YÖNETMELĐĞĐ

ZOONOZLAR VE ZOONOTĐK ETKENLER, ĐLGĐLĐ ANTĐMĐKROBĐYAL DĐRENÇ VE GIDA KAYNAKLI SALGINLARIN ĐZLENMESĐ YÖNETMELĐĞĐ ZOONOZLAR VE ZOONOTĐK ETKENLER, ĐLGĐLĐ ANTĐMĐKROBĐYAL DĐRENÇ VE GIDA KAYNAKLI SALGINLARIN ĐZLENMESĐ YÖNETMELĐĞĐ 23 Aralık 2011 CUMA Resmî Gazete Sayı : 28151 BĐRĐNCĐ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar

Detaylı

GENEL HEDEFLERİN BELİRLENMESİ Her konuda olduğu gibi zoonotik hastalıkların kontrolünde de öncelikle genel hedeflerin belirlenmesi gerekir.

GENEL HEDEFLERİN BELİRLENMESİ Her konuda olduğu gibi zoonotik hastalıkların kontrolünde de öncelikle genel hedeflerin belirlenmesi gerekir. GENEL HEDEFLERİN BELİRLENMESİ Her konuda olduğu gibi zoonotik hastalıkların kontrolünde de öncelikle genel hedeflerin belirlenmesi gerekir. Bunun için de sırasıyla; Kontrol için temel gereksinimlerin temini,

Detaylı

Çamlı, BioAqua markası altında ürettiği balık yemleri ile müşterilerine çok geniş bir ürün segmenti sunmaktadır. Ağırlıklı olarak üretilen Levrek,

Çamlı, BioAqua markası altında ürettiği balık yemleri ile müşterilerine çok geniş bir ürün segmenti sunmaktadır. Ağırlıklı olarak üretilen Levrek, YEMLERİ EVREK & ÇİPURA L 1 Çamlı, BioAqua markası altında ürettiği balık yemleri ile müşterilerine çok geniş bir ürün segmenti sunmaktadır. Ağırlıklı olarak üretilen Levrek, Çipura ve Alabalık yemlerinin

Detaylı

Çukurova Bölgesi Sığır Yetiştiriciliğinin Yapısı. Prof. Dr. Serap GÖNCÜ

Çukurova Bölgesi Sığır Yetiştiriciliğinin Yapısı. Prof. Dr. Serap GÖNCÜ Çukurova Bölgesi Sığır Yetiştiriciliğinin Yapısı Prof. Dr. Serap GÖNCÜ Memeli hayvanlardan elde edilen süt, bileşimi türden türe farklılık gösteren ve yavrunun ihtiyaç duyduğu bütün besin unsurlarını içeren

Detaylı

Kanatlı. Selko-pH Uygulamasının Broylerlerde Canlı Ağırlık ve Yem Tüketimine Etkisi

Kanatlı. Selko-pH Uygulamasının Broylerlerde Canlı Ağırlık ve Yem Tüketimine Etkisi Selko-pH Uygulamasının Broylerlerde Canlı Ağırlık ve Yem Tüketimine Etkisi KONU etkisi İLGİ Tamponlanmış organik asit kombinasyonunun broyler performansına Selko-pH Uygulamasının Broylerlerde Canlı Ağırlık

Detaylı

Biyoterörizm ve Besin Güvenliğine Diyetisyen Yaklaşımı: Mevcut Hızlı Teşhis Yöntemleri

Biyoterörizm ve Besin Güvenliğine Diyetisyen Yaklaşımı: Mevcut Hızlı Teşhis Yöntemleri Biyoterörizm ve Besin Güvenliğine Diyetisyen Yaklaşımı: Mevcut Hızlı Teşhis Yöntemleri Hacettepe Beslenme ve Diyetetik Günleri V. Mezuniyet Sonrası Eğitim Kursu Hacettepe Üniversitesi Kongre Merkezi 26.06.2015

Detaylı

TİFO. Tifo; Paratifo; Enterik Ateş;

TİFO. Tifo; Paratifo; Enterik Ateş; TİFO Tifo; Paratifo; Enterik Ateş; Tifo ve paratifo hastalığı Salmonella bakterisi ile meydana gelen sistemik enfeksiyon hastalıklarıdır. Tifoya Salmonella typhi paratifoya ise Salmonella paratyphi neden

Detaylı

Gıdalardaki Pestisit Kalıntıları. Dr. K.Necdet Öngen

Gıdalardaki Pestisit Kalıntıları. Dr. K.Necdet Öngen GIDALARDAKİ PESTİSİT KALINTILARI Dr. K.Necdet Öngen Tükettiğimiz gıdaların güvenilirliği hayati derecede önemlidir Gıdalarımızdaki pestisit kalıntıları konusunda neyi ne kadar biliyoruz? Tükettiğimiz gıdalar

Detaylı

KANATLI HAYVAN BESLEME (Teorik Temel-Pratik Uygulama)

KANATLI HAYVAN BESLEME (Teorik Temel-Pratik Uygulama) KANATLI HAYVAN BESLEME (Teorik Temel-Pratik Uygulama) -Ders Notu- Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Zootekni Bölümü Yemler ve Hayvan Besleme Anabilim Dalı Adana ADANA-2008 ÖNSÖZ Hayvan beslemenin

Detaylı

HİJYEN. Sağlıklı yaşama şartlarını öğreten bir bilim dalıdır.

HİJYEN. Sağlıklı yaşama şartlarını öğreten bir bilim dalıdır. HİJYEN HİJYEN Sağlıklı yaşama şartlarını öğreten bir bilim dalıdır. Aynı zamanda birey ve toplum olarak insan sağlığının korunması ve geliştirilmesini hedefler. Yaşamın verimli, sağlıklı düzeyde uzun süre

Detaylı

S. typhi tifoya neden olur. S. typhimurium salmonellozisin en yaygın etmenidir.

S. typhi tifoya neden olur. S. typhimurium salmonellozisin en yaygın etmenidir. GIDA ENFEKSİYONU Patojenle kontamine olmuş gıdanın yenmesiyle oluşan aktif enfeksiyondur. Gıda konakçıda enfeksiyon ve hastalık oluşturmak için yeterli sayıda patojen içerebilir. Salmonellozis Bazen gıda

Detaylı

BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK

BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK BESLENME İLKELERİ BESLEME, BESİN ÖĞESİ VE SAĞLIK Beslenme İle İlgili Temel Kavramlar Beslenme: İnsanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken olarak uzun süre yaşaması, Yaşam kalitesini artırması için

Detaylı

MANDALARIN SIK KARŞILAŞILAN HASTALIKLARI. Doç. Dr. Bülent Elitok İç Hastalıkları A.B.D.

MANDALARIN SIK KARŞILAŞILAN HASTALIKLARI. Doç. Dr. Bülent Elitok İç Hastalıkları A.B.D. MANDALARIN SIK KARŞILAŞILAN HASTALIKLARI Doç. Dr. Bülent Elitok İç Hastalıkları A.B.D. Anavatanı Hindistan ve Güney Asya olan manda, boynuzlugiller familyasının sığırlar alt familyasına ait olup, genellikle

Detaylı

GIDA İŞLEME MAKİNELERİ

GIDA İŞLEME MAKİNELERİ GIDA İŞLEME MAKİNELERİ 1. SEKTÖRÜN TANIMI VE SINIFLANDIRILMASI 8417.20 Ekmek, pasta, bisküvi fırınları (elektriksiz) 8419.31 Tarım ürünleri için kurutucular 8419.89 Pastörize, kondanse etme vb. işler için

Detaylı

PEYNiR....gıdanıza değer katan çözümler... www.apack.com.tr

PEYNiR....gıdanıza değer katan çözümler... www.apack.com.tr PEYNiR...gıdanıza değer katan çözümler... Peynir uzmanlık ister... Hayvansal kaynaklı gıdalar arasında önemli bir yeri olan peynir, toplumumuz tarafından sevilen ve zevkle tüketilen bir gıdadır. Son yıllarda

Detaylı

TÜRK GIDA KODEKSİ. Dr. Betül VAZGEÇER Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü. 8. Tarım Gıda ve Soğuk Zincir Lojistiği Sempozyumu. 29 Mart 2018, Mersin

TÜRK GIDA KODEKSİ. Dr. Betül VAZGEÇER Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü. 8. Tarım Gıda ve Soğuk Zincir Lojistiği Sempozyumu. 29 Mart 2018, Mersin TÜRK GIDA KODEKSİ 8. Tarım Gıda ve Soğuk Zincir Lojistiği Sempozyumu Dr. Betül VAZGEÇER Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü 29 Mart 2018, Mersin RESMİ OTORİTE & YASAL DAYANAK GIDA TARIM VE HAYVANCILIK BAKANLIĞI

Detaylı

GIDALARDA ÖNEMLİ MİKRO ORGANİZMALAR: Gıdalarda önem taşıyan mikroorganizmalar; bakteriler, funguslar (maya-küf) ve virüslerdir.

GIDALARDA ÖNEMLİ MİKRO ORGANİZMALAR: Gıdalarda önem taşıyan mikroorganizmalar; bakteriler, funguslar (maya-küf) ve virüslerdir. GIDALARDA ÖNEMLİ MİKRO ORGANİZMALAR: Gıdalarda önem taşıyan mikroorganizmalar; bakteriler, funguslar (maya-küf) ve virüslerdir. Bu mikroorganizmalardan; bakteriler ve funguslar gıdalarda çoğalarak gıdaların

Detaylı

1. GIDA VE BESLENME KONFERANSI

1. GIDA VE BESLENME KONFERANSI 1. GIDA VE BESLENME KONFERANSI Gıda Takviyesi Mevzuatı ve Onay Sistemi Oluşturmada Türkiye nin Başarı Hikayesi Harun TOKAY Şube Müdürü Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı Gıda ve Kontrol Genel Müdürlüğü

Detaylı

Gıda Mühendisliğine Giriş. Ders-2

Gıda Mühendisliğine Giriş. Ders-2 Gıda Mühendisliğine Giriş Ders-2 Gıda mühendisi nedir? Gıda mühendisliği eğitimi Gıda mühendislerinin çalışma alanları Gıda mühendisliği nedir? Fiziksel, kimyasal ve biyolojik bilimlerin, gıdaların işlenmesinde,

Detaylı

Gıda Güvenliği ve Endüstri Çalışmaları. Ümit Savcıgil Pınar Enstitüsü Direktörü Director of Pınar Institute

Gıda Güvenliği ve Endüstri Çalışmaları. Ümit Savcıgil Pınar Enstitüsü Direktörü Director of Pınar Institute Gıda Güvenliği ve Endüstri Çalışmaları Ümit Savcıgil Pınar Enstitüsü Direktörü Director of Pınar Institute Sunum İçeriği Gıda Güvenliği Endüstri Çalışmaları Pınar ın Gıda Güvenliği Yaklaşımı Pınar Enstitüsü

Detaylı

Buna göre, Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği nin amacı şu şekilde tespit edilmiştir:

Buna göre, Türk Gıda Kodeksi Yönetmeliği nin amacı şu şekilde tespit edilmiştir: TÜRK GIDA KODEKSİ Türk Gıda Kodeksi; Türkiye de satışa sunulan gıdalara ilişkin hijyen, etiketleme, pestisit ve veteriner ilaç kalıntıları, ithalat ve ihracat denetimi ve belgelendirme sistemi, tahlil

Detaylı

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yaşlı Bakım-Ebelik 2. Ders YB 205 Beslenme İkeleri 2015 Uzm. Dyt. Emine Ömerağa emine.omeraga@neu.edu.tr BESLENME Dünya Sağlık Örgütü (WHO-DSÖ)

Detaylı

TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI

TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI Türkiye beslenme durumu yönünden hem gelişmekte olan, hem de gelişmiş ülkelerin sorunlarını birlikte içeren bir görünüme sahiptir. Ülkemizde halkın beslenme

Detaylı

GIDALARDAKİ M.O LARIN KONTROLÜNDE 4 TEMEL İLKE UYGULANIR

GIDALARDAKİ M.O LARIN KONTROLÜNDE 4 TEMEL İLKE UYGULANIR GIDALARDAKİ M.O LARIN KONTROLÜNDE 4 TEMEL İLKE UYGULANIR 1. Kontaminasyonun önlenmesi 2. Mikroorganizmaların uzaklaştırılması a) Yıkama b) Kesme ve ayıklama c) Santrifüje etme d) Filtrasyon 3. Mikrobiyal

Detaylı

TARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü

TARIMSAL YAPILAR. Prof. Dr. Metin OLGUN. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü TARIMSAL YAPILAR Prof. Dr. Metin OLGUN Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarımsal Yapılar ve Sulama Bölümü HAFTA KONU 1 Giriş, İklimsel Çevre ve Yönetimi Temel Kavramlar 2 İklimsel Çevre Denetimi Isı

Detaylı

ORGANİK MANDA YETİŞTİRİCİLİĞİ. Vet. Hek. Ümit Özçınar

ORGANİK MANDA YETİŞTİRİCİLİĞİ. Vet. Hek. Ümit Özçınar ORGANİK MANDA YETİŞTİRİCİLİĞİ Vet. Hek. Ümit Özçınar ORGANİK TARIM VE HAYVANCILIK NEDİR? Organik tarımın temel stratejisi, kendine yeterli bir ekosistem oluşturarak, bu ekosistemdeki canlıların optimum

Detaylı

Prof. Dr. Filiz Özçelik. Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü

Prof. Dr. Filiz Özçelik. Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Prof. Dr. Filiz Özçelik Ankara Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Fermantasyon Nedir? Mikroorganizmaların enerji temin etme yolları Solunum: Son elektron (H) alıcısı (akseptörü)oksijen

Detaylı

DÜNYA DA BU HAFTA 14 18 ARALIK 2015

DÜNYA DA BU HAFTA 14 18 ARALIK 2015 DÜNYA DA BU HAFTA 14 18 ARALIK 2015 AVRUPA'DA İNŞAAT ÜRETİMİ EKİMDE ARTTI Euro Bölgesinde inşaat üretimi yıllık yüzde 1,1 artış kaydetti Euro Bölgesinde inşaat üretimi ekim ayında aylık bazda yüzde 0,5,

Detaylı

GDM 402 YAĞ TEKNOLOJİSİ. Prof. Dr. Aziz TEKİN

GDM 402 YAĞ TEKNOLOJİSİ. Prof. Dr. Aziz TEKİN GDM 402 YAĞ TEKNOLOJİSİ Prof. Dr. Aziz TEKİN GİRİŞ Yağ ve yağ çözücülerde çözünen bileşiklerin genel adı lipid dir. Büyük oranlarda yağ asitlerinden oluşmuşlardır. Bu kapsama; trigliseritler, yağ asitleri,

Detaylı

Yrd. Doç. Dr. Nural KARAGÖZLÜ. Celal Bayar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü

Yrd. Doç. Dr. Nural KARAGÖZLÜ. Celal Bayar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Yrd. Doç. Dr. Nural KARAGÖZLÜ Celal Bayar Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü Mikrobiyal kaynaklı Kimyasal kaynaklı Alerjik Diğerleri Zayıf hijyenik koşullar Gıda üretiminin büyük

Detaylı

HİJYEN VE SANİTASYON (LBV104U)

HİJYEN VE SANİTASYON (LBV104U) DİKKATİNİZE: BURADA SADECE ÖZETİN İLK ÜNİTESİ SİZE ÖRNEK OLARAK GÖSTERİLMİŞTİR. ÖZETİN TAMAMININ KAÇ SAYFA OLDUĞUNU ÜNİTELERİ İÇİNDEKİLER BÖLÜMÜNDEN GÖREBİLİRSİNİZ. HİJYEN VE SANİTASYON (LBV104U) DERS

Detaylı

KGP202 SÜT TEKNOLOJİSİ II

KGP202 SÜT TEKNOLOJİSİ II KGP202 SÜT TEKNOLOJİSİ II BEBEK MAMASI ÜRETİMİ Doğumdan sonraki dönemde, bebekler, belirli esansiyel besin elementlerine fazlaca gereksinim duymakla birlikte, organların çoğu işlevlerini henüz yeterince

Detaylı

TEMMUZ 2017 AYLIK İHRACAT RAPORU

TEMMUZ 2017 AYLIK İHRACAT RAPORU EGE İHRACATÇI BİRLİKLERİ Ege Kuru Meyve ve Mamulleri İhracatçıları Birliği TÜRKİYE GENELİ DURUM: TEMMUZ 2017 AYLIK İHRACAT RAPORU İlk 7 aylık dönemde geçen seneye göre Türkiye İhracatı 11'e yakın artış

Detaylı

RUMİNANT RASYONLARINDA MAYA KULLANIMI VE ÖNEMİ

RUMİNANT RASYONLARINDA MAYA KULLANIMI VE ÖNEMİ RUMİNANT RASYONLARINDA MAYA KULLANIMI VE ÖNEMİ Rumen mikroorganizmaların (bakteriler,protozoalar ve mayaların) bir denge içinde çalıştırdığı kusursuz bir makinedir. Yüksek et-süt verimi isterken bu hayvandaki

Detaylı

ISIL İŞLEMİN SÜT BİLEŞENLERİNE ETKİSİ

ISIL İŞLEMİN SÜT BİLEŞENLERİNE ETKİSİ ISIL İŞLEMİN SÜT BİLEŞENLERİNE ETKİSİ Yaşar Karaca 1 ve Z. Guzel-Seydim 2 1 Tarım Kredi Kooperatifi, Beyşehir 2 Gıda Mühendisliği Bölümü, Suleyman Demirel Universitesi, Isparta 2 Süt Bütün memeli hayvanların

Detaylı

BATMAN TİCARET BORSASI

BATMAN TİCARET BORSASI BATMAN TİCARET BORSASI 10-14 KASIM 2014 EURO TIER 2014 TARIM VE HAYVANCILIK FUARI & HANNOVER/ALMANYA İŞ SEYAHATİ RAPORU 1.EURO TIER 2014 TARIM VE HAYVANCILIK FUARI 1.1. FUAR İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER Euro

Detaylı

Șarbon. Nedir? Nasıl Korunmalıyız?

Șarbon. Nedir? Nasıl Korunmalıyız? Șarbon Nedir? Nasıl Korunmalıyız? Șarbon Hastalığı Nedir? Ot yiyen hayvanlardan insanlara temas yolu ile bulașan ve bazı tipleri ölümle sonuçlanabilen bir hastalıktır. Șarbon Hastalığı Nasıl Bulașır? Șarbon

Detaylı

Gıda zehirlenmeleri neden önemlidir?

Gıda zehirlenmeleri neden önemlidir? GIDA KAYNAKLI İNTOKSİKASYON VE ENFEKSİYONLAR Gıda zehirlenmesi nedir? 1 2 İNTOKSİKASYON TİPİ GIDA ZEHİRLENMESİ Bazı bakteriler gıda üzerinde gelişerek toksin üretirler ve toksin içeren gıdanın tüketilmesi

Detaylı

STERİLİZASYON. Sterilizasyon Yöntemleri. Sterilizasyonu Etkileyen Faktörler

STERİLİZASYON. Sterilizasyon Yöntemleri. Sterilizasyonu Etkileyen Faktörler STERİLİZASYON Tüm canlı mikroorganizmaların tam olarak uzaklaştırılması veya öldürülmesi işlemidir. Türk Gıda Kodeksi Çiğ Süt ve Isıl İşlem Görmüş Sütleri Tebliği ne göre sterilizasyon; oda sıcaklığında

Detaylı

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü BRUSELLOZİS

T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü BRUSELLOZİS T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü BRUSELLOZİS (Dünyadaki ve Ülkemizdeki durum; Yapılan Çalışmalar) Dr. Vet. Hekim Ramazan UZUN Vet. Hekim İbrahim KÖŞKER Vet. Hekim Ahmet SAFRAN

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENMEDE SÜTÜN ÖNEMİ VE SAĞLIKLI SÜT

SAĞLIKLI BESLENMEDE SÜTÜN ÖNEMİ VE SAĞLIKLI SÜT SAĞLIKLI BESLENMEDE SÜTÜN ÖNEMİ VE SAĞLIKLI SÜT SAĞLIK Dünya Sağlık Örgütü tanımına göre sağlık ; bedensel ve ruhsal olarak tam iyi olma halidir. BESLENME Bir insanın büyümesi, gelişmesi, sağlıklı ve üretken

Detaylı

İki temel sorun. Gıda güvenliğinin yetersizliği Gıda güvencesizliği

İki temel sorun. Gıda güvenliğinin yetersizliği Gıda güvencesizliği İki temel sorun Gıda güvenliğinin yetersizliği Gıda güvencesizliği Tüm insanların sağlıklı ve aktif yaşamlarını sürdürebilmeleri için, her zaman yeterli, güvenli, besin değeri olan gıdalara ulaşabilmeleri

Detaylı