SIPROTEC. Gerilim ve Frekans Koruma 7RW80. Önsöz. İçindekiler. Giriş 1. Fonksiyonlar 2. Montaj ve Devreye Alma 3. Teknik Veriler 4 V4.6.

Transkript

1 Önsöz SIPROTEC Gerilim ve Frekans Koruma 7RW80 V4.6 Kullanım Kılavuzu İçindekiler Giriş 1 Fonksiyonlar 2 Montaj ve Devreye Alma 3 Teknik Veriler 4 Ek Kaynakça Terimler Sözlüğü A Dizin C53000-G115A-C233-1

2 Not Güvenliğiniz için Önsöz de yer alan talimatlara ve uyarılara uyunuz. Sorumluluğun reddi Bu kullanım kılavuzunun içeriği, açıklanan yazılım ve donanıma uygunluğu yönünden kontrol edilmiştir. Yine de açıklamalardan sapmalar tamamen ortadan kaldırılamaz; bundan dolayı verilen bilgilerde olabilecek hata veya eksiklikler konusunda hiçbir sorumluluk kabul edilmez. Bu kullanım kılavuzunda verilen bilgiler düzenli olarak gözden geçirilmekte olup, gerekli düzeltmeler kılavuzun müteakip baskılarına dahil edilecektir. Bu amaçla karşılaşacağınız bu tür hataları yapacağınız düzeltmelerle birlikte bize bildirmenizi rica ederiz. Herhangi bir bildirimde bulunmaksızın teknik düzeltme yapma hakkımız saklıdır. Belge sürümü V Yayın tarihi Telif hakkı Telif hakkı Siemens AG Tüm hakları saklıdır. Siemens AG nin açık müsaadesi olmadan, bu belgenin yayınlanması, kopyalanması, içeriğinin aktarılması veya değerlendirilmesi yasaktır. Bu kuralları ihlal edenler, oluşacak zararların tazmini ile yükümlüdürler. Özellikle patent başvurusu veya marka tesciline ilişkin tüm hakları saklıdır. Tescilli markalar SIPROTEC, SINAUT, SICAM ve DIGSI, SIEMENS AG nin tescilli markalarıdır. Bu kullanım kılavuzundaki diğer ad ve simgeler, üçüncü şahıslarca kendi amaçları doğrultusunda kullanılması durumunda unvan sahibinin haklarını ihlal edebilecek ticari markalar olabilir. Siemens Aktiengesellschaft Sipariş No.: C53000-G115A-C233-1

3 Önsöz Bu kullanım kılavuzunun amacı Bu kullanım kılavuzunda 7RW80 cihazının fonksiyonları, çalışması, montajı ve devreye alınmasına ilişkin bilgiler verilmiştir. Özellikle, aşağıdakileri bulabilirsiniz: Cihazın fonksiyon kapsamının konfigürasyon bilgileri ve cihaz fonksiyonlarının ve ayarlarının açıklanması Bölüm 2; Montaj ve devreye alma talimatları Bölüm 3; Teknik Verilerin bir listesi Bölüm 4; Ayrıca, ileri düzey kullanıcılar için en önemli verilerin bir listesi Ek A. SIPROTEC 4 cihazlarının tasarımı, konfigürasyonu ve çalışması hakkında genel bilgiler SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları nda verilmiştir /1/. Hedef kitle Koruma mühendisleri, devreye alma mühendisleri, koruma, otomasyon ve kumanda cihazlarının ayar, kontrol ve işletmesinden sorumlu personel ve elektrik tesislerinde ve enerji santrallerinde çalışan işletme personeli. Uygulanabilirlik Bu kılavuz, SIPROTEC 4 Gerilim ve Frekans Koruma 7RW80; Bellenim sürümü V4.6 için geçerlidir. Uygunluk Bildirimi Bu ürün, Avrupa Topluluğu Konseyi nce üye ülkelerin elektromanyetik uyumluluk ile ilgili yasaları dikkate alınarak hazırlanan yönergeye (EMC Konsey Yönerge No. 2004/108/EG) ve yine elektrik cihazlarının belli gerilim sınırları içerisinde kullanımına ilişkin yönergeye (Alçak Gerilim Yönerge No. 2006/95/EG) uygunluk arz etmektedir. Bu uygunluk, Siemens AG tarafından Konsey Yönergelerine göre, EMC yönergesi için genel standartlar EN ve EN ve alçak-gerilim yönergesi için EN standardı doğrultusunda yapmış olduğu testlerle kanıtlanmıştır. Bu ürün endüstriyel kullanım için tasarlanmış ve üretilmiştir. Bu ürün, IEC serisi uluslararası standartlara ve VDE 0435 Alman standardına uygun olarak tasarlanmıştır. Diğer Standartlar IEEE Std C37.90 (Bkz. Bölüm 4 "Teknik Veriler") Bu ürün, Teknik Verilere göre UL sertifikalıdır. dosya E

4 Önsöz Ek Destek SIPROTEC 4 Sistemi hakkında fazla bilgi edinmek için veya bu kılavuzda yeterince ele alınmayan sorunların ortaya çıkması durumunda, yerel Siemens yetkili bayisine müracaat ediniz. Müşteri Destek Merkezimiz 24 saat hizmetinize açıktır. Telefon No: +49 (180) Faks No.: +49 (180) E-posta: support.ic@siemens.com Eğitim Kursları Bireysel kurs programları ile ilgili istekleriniz için Eğitim Merkezi'mize başvurunuz: Siemens AG Siemens Power Academy TD Humboldtstr Nürnberg Telefon No: +49 (911) Faks No.: +49 (911) Internet: E-posta: poweracademy.ic.sg@siemens.com Güvenlik Bilgileri Özel çalışma koşulları ek önlemler gerektirdiğinden, bu kullanım kılavuzu donatının (modül, cihaz) işletmesi için gerekli tüm güvenlik önlemlerinin tam listesini içermez. Ancak, kişisel güvenlik maksadıyla ve maddi hasardan kaçınmak için dikkat edilmesi gerekli önemli bilgileri içerir. Bir İkaz Üçgeni ile ve tehlike derecesine göre vurgulanmış bilgiler aşağıdaki şekilde gösterilmiştir. TEHLİKE Gerekli önlemlerin alınmamasının, ölüm, ciddi kişisel yaralanma veya önemli maddi hasara yol açacağını bildirir. UYARI Gerekli önlemlerin alınmamasının, ölüm, ciddi kişisel yaralanma veya önemli maddi hasara yol açabileceğini bildirir. 4

5 Önsöz DİKKAT Gerekli önlemlerin alınmamasının; hafif kişisel yaralanmalara veya maddi hasara yol açabileceğini bildirir. Bu, genellikle cihaz üzerinde veya cihazın kendisinde ortaya çıkacak hasara ilişkindir. Not Cihaz hakkında ve cihazın kullanımına ilişkin bilgi vermek ve kullanım kılavuzunun konuyla ilgili önemli kısmını vurgulamak için kullanılır. UYARI Nitelikli Personel Bu kılavuzda açıklanan donatının (modül, cihaz) devreye alınması ve çalıştırılması, ancak güvenlik konularına tam olarak aşina olan nitelikli personel tarafından yapılabilir. Bu kılavuzda belirtilen teknik güvenlik bilgileri açısından nitelikli personel, cihazları, sistemleri ve elektrik devrelerini güvenlik standartlarına uygun olarak devreye alma, çalıştırma, topraklama ve atamaya yetkili kişilerdir. Amacına uygun kullanım İşletme donatısı (modül, cihaz), sadece katalog ve teknik açıklamalarda belirtilen uygulamalar için ve sadece Siemens tarafından önerilen veya onaylanan üçüncü taraf şirketlere ait donatı ile birlikte kullanılabilir. Cihazın başarılı ve güvenilir şekilde çalışması, taşıma, depolama, montaj, kullanım ve bakımının doğru olarak yapılmasına bağlıdır. İşletme sırasında cihazda tehlikeli gerilimler mevcuttur. Cihazın doğru şekilde kullanılmaması ciddi kişisel yaralanmalara veya maddi hasara yol açabilir. Herhangi bir elektrik bağlantısı yapılmadan önce, cihazın toprak terminali tesisin topraklama şebekesine bağlanmalıdır. Güç kaynağına bağlı tüm devre elemanlarında tehlikeli gerilimler mevcut olabilir. Güç kaynağı kesildikten sonra bile cihaz üzerinde tehlikeli gerilimler mevcut olabilir (kondansatörler hala dolu olabilir). Açık devre akım transformatörü devrelerine sahip işletme cihazı çalıştırılamayabilir. Bu kılavuzda veya işletme talimatlarında belirtilen sınır değerler, test ve devreye alma işlemleri de dahil olmak üzere asla aşılmamalıdır. 5

6 Önsöz Basım ve Simge Gösterimleri Cihazdan alınacak veya cihaza gönderilecek hazır bilgileri metin akışında göstermek için, aşağıdaki metin formatları kullanılmıştır: Parametre Adları Cihaz veya bir kişisel bilgisayar ekranında (DIGSI işletim yazılımı ile) kelimesi kelimesine görüntülenen konfigürasyon veya fonksiyon parametre adları, eş aralıklı kalın harflerle gösterilir. Bu, menü başlıkları için de geçerlidir. 1234A Parametre adresleri parametre adları ile ayn karakter biçimine sahiptir. Eğer parametre sadece Ek Ayarlar Ekranı seçeneği ile DIGSI de ayarlanabiliyorsa, genel tablolarda parametre adresleri A son ekini içerir. Parametre Seçenekleri Cihaz veya bir kişisel bilgisayar ekranında (DIGSI işletim yazılımı ile) kelimesi kelimesine görüntülenen metin parametrelerinin olası ayarları, ek olarak italik formatta yazılır. Bu, menü seçenekleri için de geçerlidir. Mesajlar Röle çıkışı olabilen ya da diğer cihazlar veya şalt teçhizatı tarafından gerek duyulan bilgi göstericileri, tırnak içerisinde ve eş aralıklı olarak gösterilir. Gösterici tipi resimden açıkça anlaşılabiliyorsa, çizim ve tablolarda sapmalara müsaade edilebilir. Çizimlerde aşağıdaki simgeler kullanılmıştır: Cihaz içi mantıksal giriş sinyali Cihaz içi mantıksal çıkış sinyali Bir analog büyüklüğün iç giriş sinyali Numarası ile dış giriş sinyali (ikili giriş, giriş bildirimi) Numarası ile dış çıkış sinyali (bir değer bildirimi örneği) Giriş sinyali olarak kullanılan numarası ile dış ikili çıkış sinyali (cihaz bildirimi) 1234 adres numarası ve ON (AÇIK) ve OFF (KAPALI) ayar seçeneklerine sahip FONKSİYON olarak atanmış bir parametre anahtarı örneği Bunlardan başka; IEC ve IEC ve benzeri standartlara göre grafik simgeleri kullanılmıştır. Çok sık kullanılan bazı simgeler aşağıda gösterilmiştir: 6

7 Önsöz Bir analog büyüklüğün giriş sinyali Giriş değerlerinin AND (VE) geçidi işlemi Giriş değerlerinin OR (VEYA) geçidi işlemi Dışlayıcı VEYA geçidi (değerlik karşıtı): Girişlerden sadece biri etkin olduğunda çıkış etkindir Çakışma kapısı (eşdeğerlik): Girişlerin her ikisi de aynı anda etkin veya etkisiz ise çıkış etkindir Yukarısı pozitif, aşağısı negatif kenarlı (kenar tetiklemeli) dinamik girişler Birkaç analog giriş sinyalinden bir analog çıkış sinyalinin oluşturulması Ayar adresi ve parametre göstericisi (adı) ile sınır (eşik) kademesi Ayar adresi ve parametre göstericisi (adı) ile zamanlayıcı (T çalışma gecikmeli ayarlanır zaman örneği) Zamanlayıcı (T bırakma gecikmeli sabit zaman örneği) Dinamik tetiklemeli darbe zamanlayıcısı T (tek durumlu) Statik bellek (SR-iki durumlu), ayar girişi (S), reset girişi (R), çıkış (Q) ve ters çevrilmiş çıkış (Q) ile, ayar girişi baskın Statik bellek (RS- iki durumlu), reset girişi (R), ayar girişi (S), çıkış (Q) ve ters çevrilmiş çıkış (Q) ile, reset girişi baskın 7

8 Önsöz 8

9 İçindekiler 1 Giriş Genel Çalışması Uygulama Kapsamı Özellikler Fonksiyonlar Genel Fonksiyon Kapsamı Açıklama Ayar Notları Ayarlar Cihaz, Genel Ayarlar Açıklama Ayar Notları Ayarlar Bilgi Listesi Güç Sistemi Verileri Açıklama Ayar Notları Ayarlar Bilgi Listesi Osilografik Arıza Kayıtları Açıklama Ayar Notları Ayarlar Bilgi Listesi Ayar Grupları Açıklama Ayar Notları Ayarlar Bilgi Listesi Güç Sistemi Verileri Açıklama Ayar Notları Ayarlar Bilgi Listesi EN100 Modülü Fonksiyon Açıklaması Ayar Notları Bilgi Listesi

10 İçindekiler 2.2 Gerilim Koruma 27, Ölçme Prensibi Aşırı Gerilim Koruma Düşük Gerilim Koruma Ayar Notları Ayarlar Bilgi Listesi Frekans Koruma 81 O/U Fonksiyon Açıklamaları Ayar Notları Ayarlar Bilgi Listesi Yük Alma Fonksiyon Açıklamaları Ayar Notları Ayarlar Bilgi Listesi İzleme Fonksiyonları Ölçme Denetimi Genel Donanım İzleme Yazılım İzleme Trafo Devrelerinin İzlenmesi Gerilim Trafosu Devresi Kopuk İletken İzleme Ayar Notları Ayarlar Bilgi Listesi Açma Devresi Denetimi 74TC Fonksiyon Açıklamaları Ayar Notları Ayarlar Bilgi Listesi İzleme Fonksiyonlarının Arıza Tepkileri Açıklama Esnek Koruma Fonksiyonları Fonksiyon Açıklamaları Ayar Notları Ayarlar Bilgi Listesi

11 İçindekiler 2.7 Senkro-Denetim Genel Çalışma Sırası Enerjisiz Anahtarlama Doğrudan Komut/Kilitleme Kumanda ve Dış Kumanda ile Etkileşim Ayar Notları Ayarlar Bilgi Listesi Aşırı Uyarma Koruma (U/f) Fonksiyon Açıklamaları Ayar Notları Ayarlar Bilgi Listesi Gerilim Vektörü Atlaması Fonksiyon Açıklamaları Ayar Notları Ayarlar Bilgi Listesi Faz Dönüşü Açıklama Ayar Notları Fonksiyon Mantığı Tüm Cihaz için Başlatma Mantığı Tüm Cihaz için Açma Mantığı Ayar Notları

12 İçindekiler 2.12 Yardımcı Fonksiyonlar İleti İşleme Göstergeler (LED ler) ve İkili Çıkışlar (Çıkış Röleleri) Cihaz Ekranı veya PC üzerinden Bilgiler Bir Kontrol Merkezine İletilen Bilgiler İstatistik Açıklama Ayar Notları Bilgi Listesi Ölçme Ölçülen Değerlerin Gösterilmesi Ölçülen Değerlerin İletilmesi Bilgi Listesi Min/Maks Ölçme Ayarları Açıklama Ayar Notları Ayarlar Bilgi Listesi Ölçülen Değerler için Ayar Noktaları Ayar Notları İstatistik için Ayar Noktaları Açıklama Ayar Notları Bilgi Listesi Enerji Ölçümü Ayar Notları Ayarlar Bilgi Listesi Devreye Alma Yardımcıları Açıklama Kesici Kumandası Kumanda Cihazı Açıklama Bilgi Listesi Komut Tipleri Açıklama Komut Sırası Açıklama Kilitleme Açıklama Komut Günlüğü Açıklama Cihaz Çalışmasına ilişkin Bilgiler Farklı Çalışma

13 İçindekiler 3 Montaj ve Devreye Alma Montaj ve Bağlantılar Konfigürasyon Bilgileri Donanım Değişiklikleri Demontaj Gerilim Terminali Bağlantıları Arayüz Modülleri Yeniden Montaj Montaj Genel Gömme Tip Pano Montajı Hücre İçi Montaj Çıkma Tip Pano Montajı Bağlantıların Kontrolü Arayüzlerin Veri Bağlantılarının Kontrolü Sistem Bağlantılarının Kontrolü Devreye Alma Test Modu ve İletimi Kilitleme Sistem Arayüzünün (Port B) Testi İletişim Modüllerinin Konfigürasyonu İkili Girişlerin ve Çıkışların Durum Kontrolleri Kullanıcı Tanımlı Fonksiyonların Testi Gerilim ve Faz Dönüşü Testi U 3 Gerilim Girişi için Polarite Kontrolü Yapılandırılmış Şalt Teçhizatı için Açma/Kapama Testleri Test Amaçlı Osilografik Kayıt Oluşturma Cihazın Son Hazırlıkları Teknik Veriler Genel Cihaz Verileri Analog Girişler Yardımcı Gerilim İkili Girişler ve Çıkışlar İletişim Arayüzleri Elektrik Testleri Mekanik Dayanım Testleri İklimsel Zorlanma Testleri Çalışma Koşulları Mekanik Tasarım UL Onay Koşulları Gerilim Koruma (27, 59) Frekans Koruma 81 O/U Yük Alma Esnek Koruma Fonksiyonları Senkro-Denetim Aşırı Uyarma Koruma

14 İçindekiler 4.8 Gerilim Vektörü Atlaması Kullanıcı Tanımlı Fonksiyonlar (CFC) Ek Fonksiyonlar Kesici Kumandası Boyutlar Gömme Tip Pano ve Hücre İçi Montaj (kasa büyüklüğü 1/6) Çıkma Tip Pano Montajı (kasa büyüklüğü 1/6) Alttan Görünüş A Ek A.1 Sipariş Bilgileri ve Ek Donatılar A.1.1 Sipariş Bilgileri A RW80 V A.1.2 Ek Donatılar A.2 Terminal Atamaları A.2.1 7RW80 - Gömme Tip Pano ve Hücre İçi Montaj Kasası A.2.2 7RW80 - Çıkma Tip Pano Montajı Kasası A.3 Bağlantı Örnekleri A.4 Varsayılan Ayarlar A.4.1 LED ler A.4.2 İkili Girişler A.4.3 İkili Çıkışlar A.4.4 Fonksiyon Tuşları A.4.5 Varsayılan Ekran A.5 Protokole Bağlı Fonksiyonlar A.6 Fonksiyon Kapsamı A.7 Ayarlar A.8 Bilgi Listesi A.9 Grup Alarmları A.10 Ölçülen Değerler Kaynakça Terimler Sözlüğü Dizin

15 Giriş Genel Çalışması Uygulama Kapsamı Özellikler 20 15

16 Giriş 1.1 Genel Çalışması 1.1 Genel Çalışması SIPROTEC 7RW80 gerilim ve frekans koruma rölesi, yüksek performanslı bir mikroişlemci ile donatılmıştır. Bu mikroişlemci, ölçülen büyüklüklerin toplanmasından kesicilere komutların gönderilmesine kadar cihaz içi tüm fonksiyonların sayısal olarak işlenmesini sağlar. Şekil 1-1, 7RW80 cihazının temel yapısını gösterir. Analog Girişler ME ölçme girişleri ölçü trafolarından gelen gerilimleri dönüştürür ve bunları cihazın iç işlem düzeylerine uyarlar. ME bölümünde 3 gerilim girişi mevcuttur. Şekil 1-1 7RW80 Sayısal Gerilim ve Frekans Koruma Cihazının Donanım Yapısı Gerilim girişleri, üç faz-toprak gerilim veya iki faz-faz gerilim ve rezidüel gerilim (e-n gerilimi) veya başka bir gerilimi ölçmek için kullanılabilir. V-bağlı 2 faz-faz gerilim de bağlanabilir. Analog giriş büyüklükleri, EV giriş yükselticilerine iletilir. EV giriş yükseltici elemanı, giriş büyüklükleri için yüksek dirençli bir bağlantı ucu sağlar ve bant genişliği ve işlem hızı açısından ölçülen değer işleme için eniyilenmiş süzgeçlerden oluşur. AD analog-sayısal dönüştürücü grubu, mikrobilgisayar sistemine veri aktarımı için bir analog-sayısal dönüştürücü ile bellek elemanlarından oluşur. 16

17 Giriş 1.1 Genel Çalışması Mikrobilgisayar Sistemi Mikrobilgisayar sistemi, ölçülen değerleri işlemenin yanı sıra, gerçek koruma ve denetim işlevlerini de yerine getirir. Bu kapsamda özellikle aşağıdaki işlemleri yürütür: Ölçülen büyüklüklerin süzgeçlenmesi ve işlenmesi, Ölçülen büyüklüklerin sürekli izlenmesi, Her bir koruma fonksiyonu için başlatma koşullarının izlenmesi, Sınır değerlerinin ve zaman akış sırasının sorgulanması, Mantık fonksiyonları için sinyallerin denetimi, Anahtarlama teçhizatı için kumanda komutlarının çıkışı, Arıza analizi için iletilerin, arıza verilerinin ve arıza değerlerinin kaydedilmesi, İşletim sisteminin ve veri kaydedici, gerçek zamanlı saat, iletişim, arayüzler vb. ilgili fonksiyonların yönetimi, Çıkış yükselticileri (AV) üzerinden bilgilerin dağıtılması. İkili Girişler ve Çıkışlar İkili girişler ve çıkışlar bilgisayar sistemine giriş/çıkış modülleri üzerinden gönderilir. Bilgisayar sistemi, bilgileri sistemden (örn. uzaktan resetleme) veya dış donatıdan (örn. kilitleme komutları) alır. Çıkışlar, özellikle şalt teçhizatına giden komutlar ve önemli olay ve durumların bildirimi için sinyallerdir. Ön Panel Olaylar, durumlar, ölçülen değerler ve cihazın çalışma durumu ile ilgili iletiler ve benzeri bilgiler, ön panelde bulunan optik göstergeler (LED ler) ve cihaz ekranı (LCD) üzerinden gösterilir. LCD ekranla bağlantılı tümleşik denetim tuşları ve sayısal tuşlar, uzak cihazlar ile etkileşimi sağlar. Bu elemanlar, konfigürasyon ve ayar parametrelerine erişmek için kullanılabilir. Benzer şekilde, ayar parametrelerine erişilebilir ve gerekirse bunlar değiştirilebilir. Ayrıca, cihazın ön panelinden kesicilere ve diğer şalt teçhizatına kumanda edilebilir. Arayüzler DIGSI yazılımı kullanılarak bir PC ile USB-DIGSI-Arayüzü üzerinden cihazla iletişim kurulabilir ve bu yolla tüm cihaz fonksiyonları kolaylıkla uydulanabilir. Aynı şekilde DIGSI çalışan bir PC ile Port A (Ethernet-Arayüzü) ve Port B (Sistem/Servis Arayüzü) üzerinden cihazla iletişim kurulabilir. DIGSI ile cihaz iletişimine ek olarak,port B tüm cihaz verilerini bir merkezi ana bilgisayara veya ana kontrol sistemine göndermek için kullanılabilir. Uygulamaya bağlı olarak bu arayüz üzerinden iletişim için farklı fiziksel iletim tertipleri ve farklı protokoller kullanılabilir. Güç Kaynağı Yukarıda açıklanan fonksiyonel birimler, farklı gerilim düzeylerinde yeterli güce sahip bir güç kaynağı ünitesinden (Vaux veya PS) beslenir. Güç sistemindeki kısa devre arızalarında yardımcı gerilim sisteminde geçici ani gerilim düşüşleri olabilir. Genellikle bunlar bir kondansatör ile köprülenir (ayrıca bk. Teknik Veriler). Ön kapağın alt tarafındaki kapak altında bir arabellek pili bulunur. 17

18 Giriş 1.2 Uygulama Kapsamı 1.2 Uygulama Kapsamı SIPROTEC 4 7RW80 sayısal gerilim ve frekans koruma, trafolar, elektrikli makineler ve dağıtım sistemlerinin koruma, kontrol ve izlenmesi için tasarlanmış çok yönlü bir cihazdır. Cihaz, aşağıdaki amaçlar için kullanılır Kabul edilemez büyüklükte frekans düşümlerine tepki olarak sistemi bölmek ve hatta sistem çökmesi riski mevcutsa yük atmak Gerilim ve frekans eşiklerinin izlemesi Gerilim, frekans ve aşırı uyarma koruma, aşağıdaki durumlarda jeneratörleri ve trafoları korumak için kullanılır Hatalı gerilim ve frekans kontrolü Tam yük atma Üretim sistemlerinin bölünmesi Koruma Fonksiyonları Cihazın temel fonksiyonu çok düzeyli gerilim ve frekans korumadır. Ek fonksiyonlar, yük alma, senkro-denetim, aşırı uyarma koruma, vektör atlaması ve esnek koruma fonksiyonlarıdır. Kumanda Fonksiyonları Cihaz, operatör düğmeleri, Port B, ikili girişler ve -DIGSI kurulu bir PC kullanılarak- ön panel üzerinden şalt teçhizatına kumanda etmek için kullanılabilen bir kumanda fonksiyonu sağlar. Cihazın ikili girişlerine bağlı yardımcı kontaklar üzerinden primer teçhizatın durum bilgileri cihaza iletilebilir. Primer teçhizatın mevcut durumu (veya konumu) cihazda görüntülenebilir ve kilitleme tertibi veya alarm durumu izleme için kullanılabilir. Anahtarlanacak primer teçhizatın sayısı, cihazda mevcut ikili girişler ve çıkışlar ile veya anahtar konum bildirimleri için tahsis edilmiş ikili girişler ve çıkışlar ile sınırlıdır. Kumanda edilecek primer teçhizata bağlı olarak, bu işlem için bir ikili giriş (tek noktalı bildirim) veya iki ikili giriş (çift noktalı bildirim) kullanılabilir. Primer teçhizatın anahtarlanabilmesi, uygun anahtarlama izni (lokal veya uzak) ayarı ve işletim modu (kilitlemeli veya kilitlemesiz, şifre girişi istemi ile veya istemsiz) ayarı ile kısıtlanabilir. Anahtarlama için kilitleme koşullarının işlenmesi (örneğin şalt teçhizatı kilitlemesi), iç kullanıcı tanımlı mantık fonksiyonları yardımı ile gerçekleştirilebilir. İletiler ve Ölçülen Değerler; Olay ve Arıza Verilerinin Kaydı Çalışma göstergeleri, güç sistemi koşulları hakkında ve cihaza ilişkin bilgiler sağlar. Ölçme büyüklükleri ve hesaplanan değerler, lokal olarak görüntülenebilir ve seri arayüzler üzerinden uzağa iletilebilir. Cihaz iletileri, ön paneldeki programlanır birkaç LED e atanabilir, programlanır çıkış kontakları ile harici olarak işlenebilir, kullanıcı tanımlı mantık fonksiyonları ile ilişkilendirilebilir ve/veya seri arayüzler üzerinden uzağa iletilebilir. Bir arıza (sistem arızası) sırasında önemli olaylar ve durum değişiklikleri arıza protokollerine (Olay Günlüğü veya Açma Günlüğü) kaydedilir. Anlık arıza değerleri de cihaz belleğine kaydedilerek daha sonra bunların analizi yapılabilir. 18

19 Giriş 1.2 Uygulama Kapsamı İletişim Dış işletim, denetim ve bellek sistemleri ile iletişim için aşağıdaki arayüzler mevcuttur. Ön paneldeki USB-DIGSI arayüzü bir PC ile lokal iletişim içindir. SIPROTEC 4 işletim yazılımı DIGSI vasıtasıyla, bu operatör arayüzü üzerinden yapılandırma parametre ve ayarlarını belirleme ve değiştirme, kullanıcı tanımlı fonksiyonları yapılandırma, işletim iletilerini ve ölçülen değerleri alma, cihaz durumlarını ve ölçülen değerleri sorgulama ve kumanda komutları gönderme gibi tüm işletme ve değerlendirme görevleri yerine getirilebilir.. Sipariş biçimine bağlı olarak cihazın alt tarafında ek arayüzler bulunur. Bunlar, diğer sayısal işletim, kumanda ve depolama sistemleri ile kapsamlı iletişim kurmak için kullanılır: Port A, doğrudan cihazla veya bir ağ üzerinden DIGSI iletişimine hizmet eder. Port B, cihaz ile bir kontrol merkezi arasında merkezi iletişimi sağlar. Veri hatları veya fiber optik kablolar üzerinden çalıştırılabilir. Veri aktarımı için IEC e uygun standart protokoller mevcuttur. Bu profil ile cihazlar SINAUT LSA ve SICAM otomasyon sistemlerine de dahil edilebilir. Seçenek olarak, PROFIBUS DP ve DNP3.0 ve MODBUS protokolleri ile başka bağlantı seçenekleri de mevcuttur. Eğer bir EN 100 modülü mevcutsa, IEC protokolü de kullanılabilir. 19

20 Giriş 1.3 Özellikler 1.3 Özellikler Genel Özellikler 32 bitlik güçlü mikroişlemci sistemi Analog giriş büyüklüklerinin örneklenmesinden örneğin kesici ve diğer şalt teçhizatının açma ve kapaması için sinyal çıkışlarına kadar ölçülen değerlerin sayısal işlenmesi ve denetimi İkili girişler, çıkışlar ve AC ve DC çeviricilerin tasarımı sayesinde cihazın iç işleme devreleri ile sistemin dış ölçü trafosu, kumanda ve DC besleme devreleri arasında tam galvanik yalıtım Tümleşik operatör paneli üzerinden ve DIGSI çalışan bağlı bir kişisel bilgisayar ile kolay cihaz işletimi Ölçülen büyüklüklerin sürekli hesaplanması ve cihaz ekranında gösterilmesi Min/Maks ölçüm değerlerinin saklanması (sürükleyici ibre fonksiyonu). Son sekiz sistem arızası (şebeke arızası) için gerçek zaman etiketli olay ve arıza verilerinin yanı sıra maksimum 18 saniye kadar arıza kaydı için anlık değerlerin kaydedilmesi Ölçülen büyüklüklerin ve yazılım ve donanımın sürekli izlenmesi. Veri kablosu, modem veya optik fiber bağlantı seçenekleriyle, seri arayüzler üzerinden SCADA veya istasyon denetim cihazları ile iletişim İkili girişte bir eşzamanlama sinyali ile veya protokol yoluyla eşzamanlanabilen pil destekli saat. İstatistikler: Cihaz tarafından başlatılan açma sinyali sayısının kaydı Bağlantı ve yön kontrolü, tüm ikili giriş ve çıkışların durum bilgileri, B portunun kolay testi ve test çalışması sırasında bilgilerin etkilenmesi gibi devreye alma yardımcı gereçleri Gerilim Koruma 27, 59 Pozitif bileşen gerilim, faz-faz veya faz-toprak gerilimler için üç kademeli düşük gerilim tespiti Uygulanan gerilimler veya pozitif veya negatif bileşen gerilim için aşırı gerilim tespiti Düşük gerilim ve aşırı gerilim korumaların tüm kademeleri için ayarlanır bırakma oranı. Kullanıcı tanımlı karakteristik Frekans Koruma 81 O/U Bağımsız ayarlanabilen dört ayrı frekans sınırı ve gecikme zamanı ile düşük frekans (f<) ve/veya aşırı frekans (f>) izleme Harmoniklere ve ani faz açısı değişimlerine duyarsız Ayarlanır düşük gerilim eşiği 20

21 Giriş 1.3 Özellikler Yük alma 4 ayrı ayarlanır yük alma kademesi Yük alma aşamalarını başlatmak için ayrı ayrı atanabilen düşük frekans kademeleri (her yük alma aşaması için 1-4 arası frekans kademesi) Tüm yük atma kademeleri için ayarlanır bırakma oranı Ayarlanır yük alma çevrimlerinin izlenmesi (ON/OFF sarsıntısız) İzleme Fonksiyonları İç ölçme devrelerinin ve donanım ve yazılımın sürekli izlenmesi sayesinde cihazın güvenilirliği oldukça artırılmıştır. Toplama ve simetri denetim teknikleri kullanılarak gerilim trafolarının sekonder devrelerinin izlenmesi ve seçmeli olarak koruma fonksiyonlarının kilitlenmesi Gerilim trafosu devrelerinin kopuk iletken tespiti Açma devresi izleme Faz dönüşü kontrolü Esnek Koruma Fonksiyonları Üç veya bir faz modda çalışmak üzere ayarlanabilen 20 ye kadar koruma fonksiyonu Prensip olarak doğrudan ölçülen veya hesaplanabilen herhangi bir değer değerlendirilebilir. Sabit (yani bağımsız) karakteristik eğrisine sahip standart koruma mantığı Dahili ve yapılandırılabilir başlatma ve bırakma gecikmeleri Değiştirilebilir ileti metinleri. Senkro-Denetim Kesicinin elle kapatılması öncesi senkronizasyon koşullarının veya enerjisiz durumun kontrolü U gerilim farkı, faz açısı farkı ve f frekans farkının hızlı ölçümü Ayarlanır minimum ve maksimum gerilim Dış uyumlama trafoları kullanılmaksızın bir trafo üzerinden ölçüm de mümkündür Ölçme gerilimleri, isteğe bağlıolarak faz-faz veya faz toprak olabilir. Aşırı Uyartma Koruma U/f oranının hesaplanması Ayarlanır uyarı ve açma kademeleri Isıl zorlanmanın benzetimi için standart veya isteğe bağlı bir açma karakteristiği seçilebilir. Gerilim Vektörü Atlaması Şebekeyi ayırmak için kullanılabilen duyarlı faz atlama tespiti Faz Dönüşü Ayar (sabit) veya ikili giriş (dinamik) yoluyla ABC veya ACB faz dönüşü seçilebilir. 21

22 Giriş 1.3 Özellikler Kullanıcı Tanımlı Fonksiyonlar Kullanıcı tanımlı mantık fonksiyonları oluşturmak için iç ve dış sinyaller mantıksal olarak birleştirilebilir.ı Programlama için tüm genel Boole işlemleri (VE, VEYA, DEĞİL, D-YA vb.) kullanılabilir. Zaman gecikmeleri ve sınır değeri sorgulamaları Sıfır bastırımı, dönüştürücü girişi için diz eğrisi ve canlı/sıfır izleme dahil ölçülen değerlerin işlenmesi Kademelerin önceliklendirilmesiyle yük alma için birden fazla cihaz bağlantısı yapılabilir. Kesici Kumandasıü Özel kumanda tuşları, programlanır fonksiyon tuşları, port B (örn. SICAM veya LSA ile) veya operatör arayüzü (DIGSI çalışan bir PC kullanılarak) üzerinden kesicilere elle kumanda verilebilir. 22

23 Fonksiyonlar 2 Bu bölümde SIPROTEC 4 7RW80 cihazında mevcut birçok fonksiyon açıklanmıştır. Her fonksiyonun maksimum konfigürasyona göre ayar seçenekleri gösterilmiştir. Ayar değerlerinin belirlenmesine yönelik bilgiler ve gerektiği yerde formüller verilmiştir. Aşağıda verilen bilgilere dayalı olarak mevcut fonksiyonlardan hangilerinin kullanılacağı da belirlenebilir. 2.1 Genel Gerilim Koruma 27, Frekans Koruma 81 O/U Yük Alma İzleme Fonksiyonları Esnek Koruma Fonksiyonları Senkro-Denetim Aşırı Uyarma Koruma (Volt/Hz) Gerilim Vektörü Atlaması Faz Dönüşü Fonksiyon Mantığı Yardımcı Fonksiyonlar Kesici Kumandası Cihaz Kullanımına İlişkin Bilgiler

24 Fonksiyonlar 2.1 Genel 2.1 Genel Çeşitli cihaz fonksiyonlarına ait ayarlar, işletme veya bakım arayüzü kullanılarak DIGSI kurulu bir kişisel bilgisayar ile değiştirilebilir. Bazı parametreler cihazın ön panelinde bulunan kontroller kullanılarak da değiştirilebilir. Yapılacak işlemler, SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları nda ayrıntılı olarak verilmiştir Fonksiyon Kapsamı 7RW80 rölesi koruma fonksiyonlarına ve ek fonksiyonlara sahiptir. Cihaz donanım ve yazılımı bu fonksiyonların kapsamına göre tasarlanmıştır. Ayrıca denetim fonksiyonları sistem gereksinimlerine uyarlanabilir. Bağımsız fonksiyonlar, fonksiyon kapsamının yapılandırılması sırasında veya değişiklik yapılan fonksiyonların etkileşimi sırasında etkinleştirilebilir veya etkisiz kılınabilir Açıklama Fonksiyon Kapsamının Yapılandırılması Mevcut koruma fonksiyonları ve ek fonksiyonlar Etkin veya Etkin Değil olarak yapılandırılabilir. Bazı fonksiyonlar için, aşağıda açıklanacağı üzere birkaç seçenek arasından bir seçim yapılabilir. Etkin Değil olarak yapılandırılmış fonksiyonlar, 7RW80 tarafından işlenmez. Bunlara ilişkin bir ileti verilmez, ve yapılandırma sırasında ilgili ayar parametreleri (fonksiyonlar, sınır değerler) sorgulanmaz. Not Mevcut fonksiyonlar ve varsayılan ayarlar, cihazın sipariş biçimine bağlıdır (ayrıntılar için Ek A.1 e bakın). 24

25 Fonksiyonlar 2.1 Genel Ayar Notları Fonksiyon Kapsamını Ayarlama Cihaz, DIGSI yazılımı kullanılarak yapılandırılır. Bunun için DIGSI çalışan bir kişisel bilgisayar ön paneldeki USB portuna veya cihaz sürümüne (sipariş koduna) bağlı olarak cihazın alt tarafındaki A veya B portuna bağlanır. DIGSI yazılımı ile çalışma, SIPROTEC 4 Sistem Açıklamaları nda açıklanmıştır. Cihaz Konfigürasyonu diyalog kutusu, cihazınızı sistem koşullarına uyarlamanıza izin verir. Cihazda konfigürasyon parametrelerini değiştirmek için (parametre ayarı için) 7 no.lu şifrenin girilmesi gerekir. Şifre girişi olmaksızın, ayarlar sadece okunabilir, ancak değiştirilemez ve cihaza aktarılamaz. Diğer Özellikler Ayarların birçoğu, kendinden açıklamalıdır. Özel durumlar aşağıda açıklanmıştır. Ayar grubu değiştirme fonksiyonunun kullanılması isteniyorsa 103 Gr.Değişt.SEÇE. adresi Etkin seçilerek bu fonksiyon etkinleştirilir. Bu durumda, cihazın işletimi sırasında dörde kadar farklı ayar grubu kolaylıkla ve hızla değiştirilebilir. Eğer Etkin Değil ayarı seçilmişse, sadece bir ayar grubu kullanılabilir. Senkronizasyon fonksiyonu 161 SENK fonksiyon1 parametresi altında SENKRON-DENETİM ayarı ile Etkin veya Etkin Değil olarak ayarlanır. 182 no'lu ADD adresinde açma devresi denetimi için üç seçenek mevcuttur. Bu fonksiyon, iki (2 Giriş İle) veya sadece bir ikili giriş ile (1 Giriş İle) çalışacak şekilde seçilebilir veya Etkin Değil ayarlanarak tamamen devre dışı edilebilir. 617 Servis Prot(CM) adresinde Port B nin hangi amaçla kullanılacağı belirlenebilir. T103, cihazın seri port üzerinden bir kontrol ve koruma cihazına bağlanacağını belirtir, DIGSI, portun DIGSI bağlantısı için kullanılacağını belirtir. Port B kullanılmayacaksa, Etkin Değil seçeneği seçilir. Esnek koruma fonksiyonları ESNEK FONKSİYON parametresi üzerinden yapılandırılabilir. Bunun için istenen fonksiyonun önündeki onay imi işaretlenerek 20 ye kadar fonksiyon oluşturulabilir. Eğer bir fonksiyonun önündeki onay imi kaldırılırsa, daha önce yapılan tüm ayarlar ve yapılandırma kaybolur. Fonksiyon tekrar seçildiğinde tüm ayarlar ve yapılandırma varsayılan ayarlara döner. Esnek koruma fonksiyonun ayarlanması DIGSI de Parametreler, Ek Fonksiyonlar ve Ayarlar altında yapılır. Yapılandırma, her zamanki gibi Parametreler ve Konfigürasyon altında yapılır. 25

26 Fonksiyonlar 2.1 Genel Ayarlar Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 103 Gr.Değişt.SEÇE. Etkin Değil Etkin Değil Ayar Grubu Değiştirme Seçeneği Etkin 104 OSİL. AR. KAYDI Etkin Değil Etkin Osilografik Arıza Kayıtları Etkin 143 A. Uyarma KOR. Etkin Değil Etkin Değil Aşırı Uyarma Koruma (U/f) Etkin 146 VEKTÖR ATLAMA Etkin Değil Etkin Etkin Değil Gerilim Vektör Atlaması 150 A./D. GERİLİM Etkin Değil Etkin 152 GT KOPUK İLET. Etkin Değil Etkin 154 FREKANS Koruma Etkin Değil Etkin 155 Yük Alma Etkin Değil Etkin 161 SENK fonksiyon1 Etkin Değil SENKRON-DENETİM 182 ADD Etkin Değil 2 Giriş İle 1 Giriş İle 617 Servis Prot(CM) Etkin Değil T103 DIGSI - ESNEK FONKSİZON Esnek Fonksiyon 01 Esnek Fonksiyon 02 Esnek Fonksiyon 03 Esnek Fonksiyon 04 Esnek Fonksiyon 05 Esnek Fonksiyon 06 Esnek Fonksiyon 07 Esnek Fonksiyon 08 Esnek Fonksiyon 09 Esnek Fonksiyon 10 Esnek Fonksiyon 11 Esnek Fonksiyon 12 Esnek Fonksiyon 13 Esnek Fonksiyon14 Esnek Fonksiyon 15 Esnek Fonksiyon 16 Esnek Fonksiyon 17 Esnek Fonksiyon 18 Esnek Fonksiyon 19 Esnek Fonksiyon 20 Etkin Etkin Etkin Etkin Değil Etkin Değil Etkin Değil T103 Lütfen seçiniz 27, 59 Düşük/Aşırı Gerilim Koruma GT kopuk iletken denetimi 81 Aşırı/Düşük Frekans Koruma Yük Alma 25 Senkro-Denetim fonksiyonu 74TC Açma Devresi Denetimi Port B kullanım biçimi Esnek Fonktiyonları 26

27 Fonksiyonlar 2.1 Genel Cihaz Cihaz bazı genel bilgilere gerek duyar. Bu, örneğin bir güç sistemi arızası olması durumunda verilecek ihbarın tipi olabilir Açıklama Komuta Bağlı İletiler Açma Yoksa Bayrak da Yok Lokal LED lere atanan iletilerin gösterilmesi ve ek iletilerin üretilmesi cihazın bir açma sinyali vermesine bağlı yapılabilir. Eğer bir sistem arızası sırasında bir veya daha fazla koruma fonksiyonu başlatma almış, ancak arıza başka bir cihaz (örneğin farklı bir fider rölesi) tarafından temizlendiği için 7RW80 açma vermemişse, bu durumda arıza olay bilgileri çıktılanmaz. Bu iletiler, dolayısıyla sadece korunan hattaki arızalar ile sınırlandırılır. Şekil 2-1 de kilitli iletiler için reset komutunun oluşturulması gösterilmiştir. Cihazın bırakması anında 610 LED/LCDAr.Göst.parametre ayarı ile yeni arızanın kaydedileceği veya resetleneceği belirlenir. Şekil 2-1 Kilitli LED ve LCD iletiler için reset komutunun oluşturulması Ekranda Kendiliğinden Çıkan İletiler Bir arıza meydana geldiğinde, bu arızaya ilişkin en önemli verilerin ekranda otomatik olarak görüntülenip görüntülenmeyeceği belirlenebilir ("Ek Fonksiyonlar" bölümünde "Arıza İletileri" paragrafına bakın). 27

28 Fonksiyonlar 2.1 Genel Ayar Notları Arıza İletileri Yeni bir koruma elemanı başlatması genel olarak önceden çıkmış LED ihbarlarının silinmesine yol açar, böylece herhangi bir anda sadece son arıza durumu görüntülenir. Bunun için kilitli LED göstergelerinin ve ekrandaki kendiliğinden iletilerin, yeni bir başlatmada veya sadece yeni açma komutu verildiğinde gösterilmesi seçilebilir. İstenilen gösterme modunu seçmek için, AYARLAR menüsünden Cihaz alt menüsünü seçin. 610 LED/LCDAr.Göst. adresinde iki seçenekten biri,baş.daki hedef veya AÇMAdaki hedef ( Açma yoksa bayrak da yok ) seçilebilir. Ekranda kendiliğinden arıza iletilerinin otomatik olarak gösterilip (EVET) gösterilmeyeceği (HAYIR) 611 SPN Ar. İhbarı parametresi ile seçilir. Varsayılan Ekran Seçimi Cihaz enerjilendiğinde gösterilen varsayılan ekran başlangıç sayfası, cihaz verilerinde 640 İzl.Ekranı Baş. parametresi üzerinden seçilebilir. Her cihaz sürümü için mevcut sayfalar Ek A.4 te listelenmiştir Ayarlar Adres Parametre Ayar Seçenekleri Varsayılan Ayar Açıklama 610 LED/LCDAr.Göst. Baş.daki hedef AÇMAdaki hedef 611 SPN Ar. İhbarı EVET HAYIR 640 İzl.Ekranı Baş. görüntü 1 görüntü 2 görüntü 3 Baş.daki hedef HAYIR görüntü 1 LED / LCD' de Arıza Gösterimi Arıza ihbarlarının kendiliğinden gösterimi Varsayılan Ekran Bilgi Listesi No. Bilgi Bilgi Tipi Açıklama - >Işık açık SP >Arka aydınlatma açık - LED Reset IntSP LED reset - Veri Durd. IntSP Veri iletimini durdurma - Test modu IntSP Test modu - Fider T'lı IntSP Fider Topraklı - Ke AÇILDI IntSP Kesici Açık - DonaTstMod IntSP Donanım Test Modu - Saat Senk. IntSP_Ev Saat Eşzamanlama - Arıza CFC OUT Arıza CFC 1 Biçimlenmemiş SP Hiçbir fonksiyon yapılandırılmamış 2 Mevcut değil SP Fonksiyon mevcut değil 3 >Zm. Senkr. SP_Ev >İç Gerçek Zaman Saatini Eşzamanlama 5 >LED Reset SP >LED'leri Resetleme 15 >Test modu SP >Test modu 16 >VeriDurd. SP >Veri iletimini durdurma 51 Cihaz OK OUT Cihaz aktif ve koruma yapıyor 28