AİLE HEKİMLİĞİ UZMANLIK TEZİ
|
|
- Serhat Talay
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 T.C. SAĞLIK BAKANLIĞI DR.LÜTFİ KIRDAR KARTAL EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ AİLE HEKİMLİĞİ KOORDİNATÖR ŞEF DOÇ.DR.ORHAN ÜNAL ATATÜRK EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ 1.KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM KLİNİĞİ NDE 2008 YILI SEZARYEN HIZINI BELİRLEYEN RİSK ETMENLERİNİN DEĞERLENDİRİLMESİ DR.KAAN DOĞANAY AİLE HEKİMLİĞİ UZMANLIK TEZİ Danışman Öğretim Üyesi: Doç.Dr. Ali Baloğlu İSTANBUL,2009
2 TEŞEKKÜR Tezimin başından itibaren yakın ilgi ve özverili yardımlarıyla bana vakit ayıran İAEAH 1.Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği Şefi değerli hocam Doç.Dr.Ali Baloğlu na,keah Aile hekimliği koordinatör yardımcımız Doç.Dr.Ekrem Orbay a ve diğer rotasyonlarım sırasında bana emeği geçen tüm hocalarıma, birlikte çalıştığım hekim arkadaşlarıma ve beni bu zorlu yolda hiç yalnız bırakmadan sabırla yardımcı olan sevgili eşim Dr.Sinem Doğanay a, sabırlarından dolayı biricik kızım Yağmur a teşekkür ederim. Dr.Kaan Doğanay i
3 İÇİNDEKİLER 1 ÖZET GİRİŞ GENEL BİLGİLER Endikasyonlar Sezaryen Oranlarının Artışındaki Tıbbi Olmayan Nedenler Komplikasyonlar Sezaryen ile Doğumların Sosyoekonomik Boyutu Sezaryen ile doğum AMAÇ YÖNTEM Araştırmanın Tipi Araştırma Bölgesi Araştırmanın Evreni ve Örnek Seçimi Ulaşma Oranı ve Ulaşılamama Nedenleri Değişkenler Değişkenlerin Tanım ve Ölçütleri Veri Toplama Yöntemi Çözümleme BULGULAR Sosyo-demografik,ekonomik özellikler Doğurganlık özellikleri Son gebelik bilgileri Doğumla ilişkin değeşkenler..30 ii
4 6.5 Bebeğe ilişkin değişkenler.33 7 TARTIŞMA SONUÇLAR ÖNERİLER EKLER KAYNAKLAR iii
5 TABLOLAR DİZİNİ Tablo 1. Gebelerin yaş gruplarına göre dağılımı...24 Tablo 2. Gebelerin sosyal güvencelerine göre dağılımı...25 Tablo 3. Gebelerin iş durumlarına göre dağılımı...25 Tablo 4. Gebelerin oturdukları semtlere göre dağılımı...25 Tablo 5.Gebelerin gravidetelerine göre dağılımı...26 Tablo 6. Gebelerin paritelerine göre dağılımı...26 Tablo 7. Gebelerin abort sayılarına göre dağılımı...27 Tablo 8. Gebelerin küretaj sayılarına göre dağılımı...27 Tablo 9. Gebelerin yaşayan çocuklara göre dağılımı...27 Tablo 10. Gebelerin bir önceki doğum şekline göre dağılımı Tablo 11. Gebelerin daha önce geçirdiği sezaryen sayısına göre dağılımı...28 Tablo 12. Gebelerin bu gebelikte geçirdiği hastalıklara göre dağılımı...28 Tablo 13. Gebelerin kronik hastalıklarına göre dağılımı Tablo 14. Gebelerin DÖB göre dağılımı...29 Tablo 15. Doğumdaki gebelik haftası dağılımı...30 Tablo 16.Sezaryen endikasyonlarının sayı ve oranları Tablo 17Komplikasyonların sayı ve oranları..31 Tablo 18. Yapılan anestezi tipine göre dağılımı...31 Tablo 19.Vakaların cilt dikiş tipine göre dağılımı...32 Tablo 20. Vakaların giriş hemotokrit değerleri...32 Tablo 21.Vakaların çıkış hemotokrit değerleri 32 Tablo 22. Yapılan kan transfüzyon miktarının dağılımı 32 Tablo 23.Vakaların tüp ligasyonuna göre dağılımı...33 Tablo 24. Bebeklerin doğum tartılarına göre dağılımı..33 Tablo 25. Bebeklerin cinsiyetlerine göre dağılımı.33 Tablo 26. Bebeklerin mortaliteye göre dağılımı.34 Tablo 27. Bebeklerin ölüm nedenlerine göre dağılımı.34 Tablo 28.Bebeklerin 1. dakika Apgar değerleri 34 Tablo 29.Bebeklerin 5. dakika Apgar değerleri.35 iv
6 EKLER DİZİNİ Ek 1. Veri Toplama Formu KISALTMALAR LİSTESİ AÇS-AP Merkezi: Ana Çocuk Sağlığı- Aile Planlaması Merkezi DÖB: Doğum Öncesi Bakım DSÖ: Dünya Sağlık Örgütü EFM: Elektronik Fetal Monitorizasyon RDS: Respiratuar Distres Sendromu SSK: Sosyal Sigortalar Kurumu TNSA: Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması v
7 1 ÖZET Amaç: Bu araştırmanın amacı Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi 1.Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği nde ile tarihleri arasında yapılan sezaryen hızını belirleyen risk etmenlerinin değerlendirilmesidir. Yöntem: Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi 1.Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde ile tarihleri arasında yapılan sezaryen doğumlarla ilgili tanımlayıcı bir çalışma yapılması planlandı. Gebe dosyaları taranarak gebenin yatış tarihi, dosya numarası, adı-soyadı, yaşı, oturduğu semt, gravida, parite, yaşayan çocuk sayıları, daha önce geçirdiği sezaryen operasyonu sayısı, bu gebeliğinde geçirdiği hastalıklar, hangi endikasyonla sezaryen yapıldığı, sezaryen komplikasyonları, yapılan transfüzyon sayısı, bebeğin doğum tartısı, 1. ve 5. dakika Apgar skorları, cinsiyeti, mortalitesi, yapılan anestezinin cinsi, operasyon tekniği, gebenin giriş ve çıkış hematokriti, tüp ligasyonu yapılıp yapılmadığı bulunup not edildi. Bu verilerle şu değerlendirmeler yapıldı: 1-Sezaryen oranı 2-Gebelerin yaş gruplarına göre dağılımı 3-Gebelerin oturdukları semtlere göre dağılımı 4-Gebelerin paritelerine göre dağılımı 5-Gebelerin yaşayan çocuk sayısına göre dağılımı 6-Gebelerin daha önce geçirdiği sezaryen sayısına göre dağılımı 7-Gebelerin bu gebeliklerinde geçirdikleri hastalıklara göre dağılımı 8-Sezaryen endikasyonlarına göre dağılım 9-Sezaryen komplikasyonlarına göre dağılım 10-Bebeklerin doğum tartılarına göre dağılımları 11-Bebeklerin cinsiyetlerine göre dağılımları 12-Bebeklerin mortaliteye göre dağılımları 13-Bebeklerin 1. dakika Apgar skoruna göre dağılımları 14- Bebeklerin 5. dakika Apgar skoruna göre dağılımları 15-Anestezi tipine göre dağılım 16-Operasyon tekniği a) Kesi tekniği b) Peritonizasyon 1
8 c) Cilt dikişi 17-Gebelerin hematokrit değerlerine göre dağılımları 18-Yapılan transfüzyon sayısına göre dağılım 19-Tüp ligasyonuna göre dağılım Çalışmaya 556 sezaryen vakası dahil edilmiş.545 hasta dosyasına ulaşıldı. Veriler SPSS 15.0 aracılığı ile çözümlenmiştir. Bulgular: Ulaşma oranı %98.0 dir. Sezaryen sıklığı %41,3 tür. Vakaların% 57 sı yaş grubundaydı. Vakaların çoğu sosyoekonomik düzeyi düşük bölgelerde oturmaktaydı. En çok başvuru Karabağlar ve Buca semtlerinden geldi. Vakaların % 33.8 i nullipar, % 38 i primipar idi. Eski-mükerrer sezaryen oranı %48.6 idi. Vakaların % 77.6 ünde spinal anestezi uygulanmıştı, operasyon tekniği olarak Pfannenstiel alt segment transvers insizyon kullanılmıştı. Bebeklerin ortalama ağırlığı 3143±671 gram olarak bulundu. 1. ve 5. dakika Apgar skorları 8.26±1.6 ve 9.6±1.4 bulundu. Erkek bebek oranı % 51.6 idi. Bebek mortalitesi %1.8 olarak gerçekleşti. Bu ölümlerin 60 i fetal stress nedeniyle sezaryen yapılan vakalarda meydana geldi. Komplikasyonlar içinde yara yeri enfeksiyonu % 1.3 ile birinci sırada gelmekteydi. Vakaların % 43.9 inin hematokrit değeri % 30 un altındaydı. Hastaneye giriş ve çıkış hematokrit değerlerinde % 1.8 lik bir azalma tesbit edildi. Vakalardan 4 tanesine ortalama 2.75 ünite kan verildi. Postoperatif morbidite % 3.4 olarak belirlendi. Sezaryen yapılan vakalarda % 15.8 oranında tüp ligasyonu yapıldığı bulundu. Sonuç: İncelenen bir yıllık dönemde kliniğimizdeki sezaryen hızı % 41.3 olarak belirlendi. Vakaların %48.6 sezaryen endikasyonunu eski sezaryen oluştururken tercih edilen anestezi şekli spinal anestezi idi. Per-postoperatif transfüzyon (% 0.7), morbidite (% 3.4), ve bebek mortalitesi (% 1.8) oranları benzer çalışmalar ile uyumlu bulundu. Vakaların % 15.8 ine tüp ligasyonu yapıldığı belirlendi. Bulgularımız genel anlamda diğer çalışmaların sonuçları ile uyum göstermekteydi. Anahtar kelimeler: Sezaryen, sezaryen nedenleri, doğum. 2
9 SUMMARY OBJECTIVE: It is aimed to evaluate the condition of cesarean section which has been a commonly preferred method of birth and the risk factors of the rate of cesarean section between and , in Atatürk Education and Research Hospital,1. Department of Obstetrics and Gynecology METHOD: Of the 556 cesarean sections performed between and in our department, reaching archives files of 545 sections, age of pregnant, residence sites, the number of cesarean section performed before, parities, number of children alive, sex of babies, birth weights, Apgar scores, mortalities, diseases during pregnancy, hematocrit ratios, amount of given transfusions, type of anesthesia, technique of operation, indications and complications of cesarean sections, rate of tube ligation were researched and compared with results of literature. Datas were noted and reached the results below 1. The rate of ceserean section 2.The distribution according to age groups of pregnant women 3. The distribution according to the residence sites of pregnant women 4. The distribution according to the parities 5. The distribution according to the number of children alive 6. The distribution according to the number of cesarean section performed before 7. The distribution according to the diseases during pregnancy 8. The distribution according to the indications of cesarean sections 9. The distribution according to the complications of cesarean sections 10. The distribution according to the birth weights of babies 11. The distribution according to the sex of babies 12. The distribution according to the mortalities of babies 13. The distribution according to 1.minute Apgar scores 14. The distribution according to 5. minute Apgar scores 15. The distribution according to the type of anesthesia 16.Operation tecnique a) Incision b) peritonization 3
10 c) skin repair 17. The distribution according to hematocrit ratio of pregnant women 18. The distribution according to the amount of given transfusions, 19. The distribution according to the tube ligation Of the 556 cesarean sections performed were reached to archives files of 545 sections. Analyses were performed with SPSS RESULTS: Response rate 98.0 percent. Rate of cesarean section was found as 41,3% in Atatürk Hospital,1.Department of Obstetrics and Gynecology between the dates mentioned above. Fifty seven per cent of the cases belonged to age group. Most of the cases have been residing in low socioeconomic sites such as Karabağlar and Buca. Thirty four per cent of cases were nulliparous and 38% were primiparous. Rate of repeated cesarean was 48.6%. Spinal anesthesia was applied to 77.6% of the cases and as operation technique, Pfannenstiel, low transverse incision was performed. The average weight of babies was found as 31433±671 gram. Ratio of male babies was 51.6%. 1. and 5. minutes Apgar scores were found as 8.26±1.6 and 9.6±1.4. Mortality of babies was found as 1.8% and 60% of these mortalities have occurred in cases on which cesarean section was applied due to fetal distress. Wound infection was at the top of the list with a ratio of 1.3% in complications. A decrease of 1.8% was established in hematocrit ratios between the admission to and discharge from the hospital. Average of 2.74 units blood transfusıon has been given to 4 of cases. Postoperative morbidity was found as 3.4%. Tubal ligation was performed to 15.8% of cesarean section cases. CONCLUSION: The rate of cesarean section was found as 41.3% for the period that we researched in our department. While previous cesarean was the main indication in half of the cases, preferred anesthesia type was Spinal anesthesia,the rates of per-postoperative transfusion (0.7%),postoperative morbidity (3.4%), and fetal-neonatal mortality (1.8%) were found concordant with similar studies. Tubal ligation was performed in 15.8% of the cases. Our results, in general sense, were concordant with the results of other studies. Keywords: Caesarean section, cause of caesarean section, birth. 4
11 2 GİRİŞ Sezaryen ile doğum, tıbbi olarak 500 gram ve daha ağır fetusun karın duvarı yoluyla uterusa kesi yapılarak bebeğin doğurtulması şeklinde tanımlanmaktadır 1, 2. Sezaryen kelimesinin Türk Dil Kurumu na göre anlamı, doğumun doğal olmadığı durumlarda karın ve döl yatağının kesilerek bebeğin doğurtulması dır 3. Bu doğum şekli, başlangıçta ölmek üzere olan anneden canlı fetusun alınması için kullanılmıştır. Doğum şeklinin adını Roma imparatoru Sezar ın bu yöntem ile doğmasından aldığı belirtilmekle birlikte Sezar ın annesinin doğumdan sonra yaşadığı bilinmektedir. Bir başka yorum Latince de caesaru kelimesinin kesmek anlamına geldiği ve zaman içinde section kelimesi ile birlikte kullanıldığıdır. Tarihte ilk sezaryen ile doğumun ne zaman yapıldığına ilişkin kesin veri bulunmamaktadır. Ancak Fransız hekim Rousset tarafından ilk olarak 1581 de sezaryen ile doğum terimi kullanılmıştır 4. Önceleri ölen anneden bebeğin canlı olarak alınması için kullanılan bu yaşam kurtarıcı yöntem, zaman içerisinde insanoğlunun geçirdiği süreçte doğurganlık davranışlarındaki değişiminin bir parçası olarak yerini almıştır. Cerrahi tekniklerin gelişmesi, antibiyotiklerin bulunması, güvenli kan transfüzyonunun sağlanması ile de daha güvenli olarak uygulanabilen bir teknik olmuştur. Bütün bunların sonucunda sezaryen ile doğum oranı hızlı bir şekilde artmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), sezaryen ile doğumların tüm doğumlar içindeki oranının %15 i geçmemesi gerektiğini önermektedir 5. Ancak tüm dünyada özellikle son 30 yıl içinde sezaryen ile doğum oranları tıbbi endikasyonlar ile açıklanamayacak ölçüde yükselmektedir. Brezilya da 1996 yılı verilerine göre sezaryen doğum oranı %36.4 dür 6. Amerika Birleşik Devletleri nde ise yılı verilerine göre sezaryen ile doğum oranı %22.9 dur 7, 8. Uygulanan projeler ile düşüş gerçekleşse de sezaryen ile doğum oranı 1970 lerden günümüze %300 oranında artış göstermiştir 7, 8. İngiltere nin yılı verilerine göre bu oran %22 dir 9. DSÖ verilerine göre Avrupa ülkeleri içinde en yüksek sezaryen oranına iye ülke İtalya dır (%31.9). İtalya yı %27.5 ile Portekiz izlemektedir. 5
12 . Ülkemizde ise doğum şekillerine ait kesin veriler bulunmamaktadır. Türkiye Nüfus Sağlık Araştırması (TNSA) 1998 yılı sonuçlarına göre ülkemizde sezaryen ile doğum oranı %13.6, 2003 TNSA sonuçlarına göre %21 dir. Türkiye nin batısında ve kuzey bölgelerinde sezaryen ile doğum oranı %30 larda iken doğuda bu oran %8.7 olarak saptanmıştır Konakçı ve Kılıç tarafından 2002 yılında Narlıdere Eğitim Araştırma ve Sağlık Bölgesi nde yapılan araştırmada bölgede sezaryen ile doğum sıklığı %40.2 olarak saptanmıştır 12. Veriler sezaryen ile doğumların tüm dünyada yüksek oranlarda yapıldığını ve giderek artma eğiliminde olduğunu göstermektedir. Olasılıkla sezaryen ile doğum gerçek endikasyonları dışında kullanılmaktadır ve bu durumu belirleyen tıp dışı pek çok etken bulunmaktadır. Ülkemizde sağlık sistemi içinde doğum şekline ait veri toplanması ve değerlendirilmesine ilişkin rutin bir yapılanma yoktur ve bu nedenle doğum şekilleri hakkında sağlıklı veri kaynağı bulunmamaktadır. Biz de bu çalışmada, tanımlayıcı olarak Ocak 2008 ile Aralık 2008 tarihleri arasında sezaryen olmuş 545 vakanın dosyasını inceleyerek Atatürk 1. Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğindeki sezaryen oranını,yaş ortalamasını, hastaların hangi semtlerden geldiklerini,daha önce geçirdikleri sezaryen sayılarını, paritelerini,gebelikte geçirilen hastalıklarını, bebeklerin cinsiyetlerini, doğum tartılarını, Apgar skorlarını, mortalitelerini, hematokrit oranlarını, sezaryen endikasyon ve komplikasyonlarını, yapılan transfüzyon miktarın, anestezi tipini, ameliyat tekniğini ve tüp ligasyonu oranını araştırıp literatür bulgularıyla karşılaştırmayı amaçladık. 3 GENEL BİLGİLER Giriş bölümünde belirtildiği gibi sezaryen ile doğum, 500 gram ve daha ağır fetusun karın duvarı yoluyla uterusa kesi yapılarak bebeğin doğurtulması şeklinde tanımlanmaktadır. Bu bölümde sezaryen ile doğumun endikasyonları, oranlarının artışındaki tıp dışı nedenler, komplikasyonlar ve sosyoekonomik boyutu hakkında bilgi verilecektir. 6
13 3.1 Endikasyonlar Sezaryen ile doğum için belirlenen endikasyonlar oldukça çeşitlilik göstermekle birlikte en sık kabul gören sınıflandırma: Distosi, fetal distres, baş-pelvis uygunsuzluğu, makat geliş, daha önce sezaryen ile doğum yapma ve diğer nedenler şeklindedir 4, Yineleyen Sezaryen Yineleyen sezaryenler tüm sezaryenlerin yaklaşık olarak 1/3 ünü oluşturmaktadır. Geçmişteki öngörü bir kez sezaryen daima sezaryen şeklindedir 15. Geçmişte uygulanan vertikal insizyon tekniğinde sonraki gebeliklerde vajinal doğum denemelerinde uterus rüptürü gelişme riski yüksek iken günümüzde kullanılan alt segment transvers kesi tekniği ile sezaryen sonrası vajinal doğumların güvenli olduğunu belirten çalışmalar bulunmaktadır 4, 15,16. Distosi Distosi, fetal, maternal veya plesental nedenler ile doğum eyleminin güçlük göstermesi,doğumun uzaması yada duraklamasıdır. Çok çeşitli nedenler belirtilmekle birlikte bunun için standart bir tanımlama yoktur. Günümüzde distosi tanısı sezaryen ile doğum oranlarındaki artıştan sorumlu tutulmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri nde yineleyen sezaryenlerden sonra en sık ikinci sezaryen endikasyonudur ve primer sezaryen oranlarının artışından sorumlu tutulmaktadır. Günümüzde doğumlarda erken amniyotomi ve oksitosin infüzyonuna geçilmektedir ve bu distosi gelişimine neden olmaktadır 18. Doğum eyleminin aktif yönetimi özellikle nulliparlardaki distosi Nedenli sezaryenlerin önlenmesinde anahtar rol oynamaktadır. Doğumun aktif yönetimi iki komponentten oluşmaktadır: birinci olarak gebelikte izlem veren sağlık personelince annenin bilgilendirilmesi, doğumdaki beklenti ve korkuların azaltılması; ikinci olarak doğum başladığında doğum evrelerinin yakın takibi ile doğum eyleminin yönetimidir. Fetal Distres Fetal distres, kalp atımlarındaki bozulma ile kendini gösteren, intrauterin fetal oksijenizasyonun bozulma durumudur. İntrapartum hipoksi 100 doğumda oranında görülür ve olası sonuçlarından olan serebral palsili bebek doğumu 1000 gebelikte bir oluşmaktadır Elektronik fetal monitorizasyonun 7
14 (EFM) 1970 lerde yaygın olarak kullanılmaya başlanmasıyla fetal distres tanısı nedeniyle gebeliklerin sezaryenle sonlandırılması tüm dünyada sezaryen ile doğum oranlarının hızla artmasına neden olmuştur 13. Ender görülen bir durum için sık tanı konmasının olası nedeni EFM nin yorumlanmasının hekimler arasında farklılıklar göstermesi olabilir. Gül ve arkadaşlarının yapmış oldukları bir araştırmada fetal distres tanısı alan ve almayan bebeklerin birinci ve beşinci dakika APGAR Skorları arasında bir farklılık saptanmamıştır 17. Makat Geliş Makat geliş, primer sezaryenlerde ilk sıralarda yer alan endikasyonlardan birisidir. Odlind ve arkadaşlarının yapmış oldukları bir araştırmanın sonuçlarına göre makatgelişlerin %80 i sezaryen ile doğurtulmaktadır 21. Günümüzde makat gelişte sezaryen ile doğumların bebekte beklenen olası sorunların önlenmesinde vajinal doğumlara göre daha iyi olduğunu belirten çalışmalar bulunmaktadır 22,23. Ancak literatürde makat gelişte vajinal doğum ve sezaryen ile doğumun maternal/fetal uzun dönem sonuçları arasında farklılık bulunmadığını gösteren araştırmalar bulunmaktadır 24. Makat gelişte başarılı eksternal sefalik versiyon uygulaması vajinal doğumu güvenli duruma getirebilir 4.Ancak günümüzde özellikle genç hekimlerin makat gelişte vajinal doğum için eksternal sefalik versiyon uygulamasında deneyimsiz oldukları ve riske girmek istemedikleri belirtilmektedir. Sezaryen endikasyonları 5 sınıfta incelenir Anneyle ilgili endikasyonlar 1-Geçirilmiş sezaryen: Klasik vertikal insizyon yapılan 1916 larda ortayaatıla Bir defa sezaryen,hep sezaryen kavramı,kerrtransvers insizyonunun kullanılmaya başlanması ile ve yapılan çalışmalarda uygun vakaların güvenli bir şekilde vajinal doğum yaptırılabileceğinin gösterilmesiyle geçerliliğini yitirmiş gözükmektedir 25. Sezaryen sonrası vajinal doğum için uygun adayların: 1-Bir veya iki aşağı transvers sezaryen geçirmiş olması, 8
15 2-Klinik olarak uygun pelvis yapısına sahip olması, 3-Başka uterus skarı veya rüptürü olmaması gerekirken, 4-Hekimin aktif eylem sırasında monitorizasyon ve gerektiğinde acil sezaryen yapma imkanının olması, 5-Acil sezaryen için anestezi ve personelin hazır olması da gerekmektedir. Aşağı transvers insizyonu olan hastalar bir sonraki gebelikleri sırasında semptomatik skar ayrılması riskini diğer insizyonlara oranla daha az taşımaktadırlar. Ayrıca geçirilmiş sezaryen sayısı azaldıkça uterus rüptür riski de azalmaktadır. Daha önceki sezaryenleri makat geliş ya da fetal distres nedeniyle yapılan hastalar distosi nedeniyle yapılanlara göre daha başarılı vajinal doğum yapmaktadırlar 25. Sezaryenden önce veya sonra geçirilmiş vajinal doğumlar da yapılacak vajinal doğumu kolaylaştırmaktadır 25 Elektif sterilizasyon sezaryen için bir endikasyon teşkil etmez. Çünkü postpartum tüp ligasyonunun morbiditesi daha azdır. Sezaryen sonrası vajinal doğum denenecek hastalara oksitosin veya prostaglandin verilirken çok dikkatli olmalı ve yakın monitorizasyon yapılmalıdır. Elektif mükerrer sezaryen yapılacak hastalarda da doğum zamanını iyi belirlemeli fetal matüriteden emin olunmalıdır. Emin olunamadığı durumlarda spontan eylemin başlanması beklenmelidir. Aksi takdirde iatrojenik prematüriteye neden olunabilir 25 2-Sefalopelvik Uyumsuzluk (CPD): Pelvis yapısı bebeğin doğumu için çok küçük veya anormaldir ya da bebek çok iridir. Doğumdan önce tesbit edilebilir ancak bebeğin iri olduğu durumlarda eylemin başlaması ve membran rüptüründen sonra 2. fazda 2 saatlik etkin kasılmalara rağmen ilerleme olmamasının görülmesi gerekir. Pelvis girişinde, midpelviste ve çıkışta uyumsuzluklar olabilir Dinamik Distosi: Serviksin 1 cm/saatlik hızla açılamaması disfonksiyonel eylemi hatırlatmalıdır. Genellikle oksitosin infüzyonu ile açılma sağlanır. Ancak buna rağmen 2-3 saat boyunca hiç ilerleme olmazsa hastanın durumu tekrar gözden geçirilmelidir Yumuşak doğum yolu ile ilgili sebepler: Bölgede önceden geçirilmiş operasyonlar, enflamatuar veya neoplazik hastalıklar, enfeksiyonlar, konizasyon, koterizasyon ya da kollumun rijid olması gibi sebepler 9
16 vajinal doğumu imkansız kılabilir Annenin sistemik hastalıkları Bebekle ilgili endikasyonlar 1-Prezantasyon, situs, habitus anormallikleri 2-Fetal Distres: 1970 lerde elektronik fetal kalp hızı monitörlerinin gelişmesine bağlı olarak fetal oksijenizasyon ve asid-baz durumu ile fetal kalp hızı paterni arasındaki ilişkiler gündeme geldi. Uteroplasental yetmezliğe bağlı nörolojik sekelleri önlemek amacıyla elektronik monitörizasyon yapılmasının aralıklı yapılan kalp hızı oskültasyonuna bir üstünlüğü olmadığının saptanmasına rağmen fetal distres endikasyonu ile sıklıkla sezaryen yapılmaktadır. Oysa ancak sürekli anormal kalp hızı paterni olanlarda yapılmalıdır Miad Aşımı: 42 hafta aşılmasına rağmen eylem başlamamışsa sürmatürasyondan bahsedilir. Postmatürite sendromu gelişip gelişmediği önemlidir. 4-Fetus anormallikleri: Hidrosefali, anensefali, yapışık ikizlik gibi durumlardır. 5-Rh uygunsuzluğu: Ağır formlarında hidrops gelişebilir Fetus ekleriyle ilgili endikasyonlar Plasenta previa, ablasyo plasenta, plasenta insersiyon anormallikleri, kordon prolapsusu ya da prezantasyonu sezaryen endikasyonu oluşturabilir Sosyal endikasyonlar Annenin isteğine bağlı olarak ya da kıymetli bebek olması dolayısı ile sezaryen yapılabilir Diğerleri Bu sınıfların hiçbirine sokulamayan endikasyonları oluşturur. 10
17 3.2 Sezaryen Oranlarının Artışındaki Tıbbi Olmayan Nedenler Doğumda Teknolojinin Etkisi, Elektronik Fetal Monitorizasyon Günümüzde vajinal ya da sezaryen ile doğumlarda tıbbi gerçeklerden bağımsız olarak pek çok medikal uygulama yapılmaktadır. EFM uygulamaları da bunlardan biridir. EFM de fetal kalp atım seyrine bakılarak intrapartum hipoksinin erken dönemde saptanması amaçlanır. Nörolojik sekeller gerçekleşmeden önce gebeliğe acil müdahele edilmesi sağlanır. Yüksek riskli gruplarda kullanılması gereklidir. Ancak günümüzde tüm gebelerde yaygın olarak kullanıldığı görülmektedir Annelere Ait Etkenler Gebelik ve doğum sağlık olayları olarak ele alınmakla birlikte kültürel birer olgudurlar.kadınların doğum şekillerinin belirlenmesinde içinde yaşadıkları toplumların kültürel yapısı etkili olmaktadır. Aynı ülkede yaşayan ancak farklı etnik kökenden gelen kadınlarda sezaryen oranları farklı olarak gerçekleşmektedir 28. Avustralya da Walker ve arkadaşları tarafından yapılan bir araştırmada Avustralyalı kadınların sosyodemografik özelliklerinden bağımsız olarak sezaryen ile doğumu yeğlemekte oldukları saptanmıştır. Ülkede sezaryen ile doğumun kolay bir yöntem olduğuna inanılmaktadır. Benzer şekilde Çin de sezaryen ile doğan bebeklerin daha zeki oldukları inancı yaygın iken Türkiye de sezaryen ile doğumun özellikle yüksek sosyokültürel seviyedeki kişiler arasında prestijli bir durum olduğunu belirten çalışmalar bulunmaktadır 20,29. Brezilya kültüründe kadınların bedeni annelikten çok cinsellikleri ile ön plandadır ve normal doğum ile cinsel fonksiyon kayıplarının olabileceği inancı vardır. Ülkede vajinal doğum düşük gelir grubunda yer alanlar için bir alternatif olarak görülmektedir 30. Günümüzde kadınlar, kişisel tercihleri nedeniyle de giderek daha yüksek oranda sezaryen ile doğum yapmaktadır. Yapılan birçok çalışmada kadınların kişisel tercihleri ile sezaryen ile doğumu istemelerinin kökeninde doğumla ilgili korkularının yattığı belirtilmektedir. İlk kez doğum yapacak olan kadınlarda doğum ağrısından korkma sık rastlanan bir durum iken, daha önce doğum yapmış olanlarda geçmişteki zor doğum, bebek ölümü tecrübeleri anneleri doğum eyleminden korkutmaktadır. Literatürde sezaryen ile doğumlar ile ilgili olarak yer alan pek çok 11
18 araştırmanın işaret ettiği tıbbi endikasyon dışı etkenlerden biri de annenin yaşıdır.özellikle 30 yaş ve üstü kadınlarda ileri yaş gebeliklere bağlı komplikasyonların görülme sıklığı ile açıklanamayacak oranda fazla sezaryen ile doğum olduğu belirtilmektedir 21. Literatürde yüksek sayıda doğum öncesi bakım (DÖB) alan kadınlarda daha yüksek oranda sezaryen ile doğum olduğunu belirten çalışmalar bulunmaktadır 6,31,32. Annenin öğrenim ve gelir düzeyi artıkça da sezaryen ile doğum oranı artmaktadır 31, Hekimlere Bağlı Etkenler Gerçek sezaryen endikasyonları belirli olmasına karşın bazı hekimlerin beklenenden yüksek sezaryen oranlarına iye olması, hekimin karar sürecinde tıp dışı etkenlerin rol oynadığını düşündürmektedir. Annenin ve hekimlerin korkuları, doğum şekline bağlı olası olumsuz sonuçlar hakkındaki bilgisizlik ve hekimler üzerindeki ekonomik baskı karar verme sürecini olumsuz etkilemektedir. Amerika Birleşik Devletleri ve Brezilya da yapılan iki ayrı araştırmanın sonuçlarına göre hekimlerin sezaryen endikasyonu koymalarında rol oynayan faktörler arasında malpraktis korkusu, eğitim eksikliğine bağlı olarak bir kez sezaryen ile doğumun daima sezaryen ile doğum endikasyonu oluşturduğuna ve sezaryendeki fetal sonuçların daha iyi olduğuna inanmaları ve kısa sürede daha çok para kazanma kaygılarının olması bulunmaktadır 33,34. Kamu hastaneleri ve özel hastanelerde çalışan hekimlerin endikasyon belirlemede yaklaşımları birbirinden farklılık göstermektedir. Yapılan bazı araştırmalarının sonuçlarına göre özel hastanelerde, kamu hastanelerine göre daha yüksek oranda sezaryen ile doğum yapılmaktadır 6,31 Hekimlerin doğum şekline karar verirken etkilendikleri bir başka nokta doğum kayıtlarında yer almamakla birlikte çalıştıkları kurumların hizmet verdikleri sosyoekonomik sınıfın niteliği olmaktadır Komplikasyonlar Sezaryen sonrası görülen komplikasyonlar görülme zamanlarına göre erken, postoperatif, sonraki gebelik ve diğerler komplikasyonlar şeklinde sınıflanabilir 36,37. 12
19 3.3.1 Erken Dönem Komplikasyonlar Başlıca erken dönem komplikasyonları anesteziye bağlı olarak gelişenler, kan kaybı, amniyon embolisi, anne ve bebek yaralanmalarıdır 36,38. Sezaryen girişimi, jinekolojik/obstetrik cerrahinin taşıdığı tüm riskleri taşır. Sezaryen ile doğumlarda gerçekleşen anne ölümlerinin büyük bir çoğunluğu anesteziye bağlı komplikasyonlar nedeni ile olmaktadır. Özellikle genel anestezi teknikleri eşliğinde gerçekleştirildiğinde gebe için artmış pulmoner aspirasyon/mendelson Sendromu riski söz konusudur.genel anestezi ile gerçekleşen diğer cerrahi girişimlerde pulmoner aspirasyon riski 2000 de bir iken, sezaryen olgularında oran 1/ e yükselmektedir 39. Günümüzde bölgesel anestezi uygulamaları anne ve bebekte genel anesteziye bağlı gelişen komplikasyonların azaltılması yönünde daha güvenli kabul edilmekte ve giderek daha yaygın olarak uygulanmaktadır. Ancak Mueller ve arkadaşlarının yapmış oldukları bir çalışmaya göre bölgesel anestezi ile gerçekleştirilen sezaryen ile doğumlarda genel anesteziye göre fetal asidemi riski daha yüksektir 40. Sezaryen ile doğan bebeklerde doğum yaralanmaları oluşabilmektedir. Erb Paralizisi ve kafatası kırıkları gibi ciddi boyutlarda da olabilir. Sezaryen ile doğum sırasında annenin barsak ve idrar kesesinde yaralanma da oluşabilecek diğer yaralanmalara örnek olarak verilebilir Postoperatif Dönem Sezaryen ile doğumlardan sonra postoperatif dönemde enfeksiyonlar, kanama, bebekte solunum problemleri görülebilir. Günümüzde sezaryen ile doğumlardan önce profilaktik olarak antibiyotik uygulanması rutin olarak gerçekleşmektedir. Ancak sezaryen ile doğumlar sonrası enfeksiyonlar sık karşılaşılan sorunlardır. Sezaryen ile doğumlarda yara yeri enfeksiyonu %5-10 oranında görülmektedir. Bu enfeksiyonlar hastanede kalış süresini uzatmakta, annenin sağaltım almasına neden olmakta ve bu nedenle bebeğin anne sütü ile beslenmesinde engeller oluşturabilmektedir. Postpartum dönemde sık görülen enfeksiyonlardan biri üriner enfeksiyonlardır. İdrar yolu kateterizasyonu sırasında gerçekleşen kontaminasyonlar en önemli etken olarak belirtilmektedir. Scwartz ve 13
20 arkadaşlarının yapmış olduğu bir araştırmaya göre sezaryen ile doğum yapan kadınlarda üriner sistem enfeksiyonlarının görülme sıklığı vajinal yolla doğum yapan kadınlara göre 2.7 kat daha fazladır 42. Postpartum endometrit oluşumunda en önemli risk faktörü sezaryen ile doğumlardır. Aynı zamanda postpartum endometrit sezaryen ile doğumların en sık rastlanan minör komplikasyonudur ve vajinal doğumlardan sonra gelişen endometrit olgularına göre daha ciddi bir seyir gösterir. Sezaryen ile doğumlarda, vajinal doğumlardan farklı olarak plesentanın el ile ayrılması endometrit oluşumunda en önemli risk faktörü olarak belirtilmektedir 43 Kanama anne yaşamını tehdit eden önemli etkenlerden birisidir ve sezaryen ile doğumlarda cerrahi girişime bağlı olarak annede masif kanama olma olasılığı daha yüksektir.plesentanın elle ayrılmasıkan kaybı nedenlerinden biri olarak gösterilmektedir 36, Sonraki Gebelik Yineleyen sezaryenlerde uterus rüptürü riski artmaktadır.caughey ve arkadaşlarının yapmış olduğu bir araştırmaya göre ikinci kez sezaryen ile doğum yapan kadınlarda ilk kez sezaryen ile doğum yapan kadınlara göre 4.8 kat daha fazla uterus rüptürü oluşmaktadır 44. Chapman ve arkadaşlarının yaptığı araştırmaya göre daha önce sezaryen ile doğum yapan kadınlarda uterus rüptürü nedeni ile gebeliğin sonlandırılması daha önce sezaryen ile doğum yapmamış kadınlara göre anlamlı olarak daha yüksek oranda olmaktadır 45. Yineleyen sezaryenlerde görülen artmış uterus rüptürü riskinin önceki sezaryenin kesi tipinden, uterotonik kullanımından ve bireysel yatkınlıktan kaynaklanmakta olduğu belirtilmektedir. Caughey ve arkadaşlarının yapmış olduğu araştırmada ikinci kez sezaryen ile doğum yapan kadınların bebeklerinde beşinci dakika APGAR Skoru düşüklüğü, ilk kez sezaryen ile doğum yapan kadınların bebeklerine göre anlamlı oranda daha yüksek bulunmuştur Diğer Komplikasyonlar Sezaryen ile doğumlara bağlı olarak gelişebilecek diğer komplikasyonlar adezyona bağlı infertilite, barsak obstrüksiyonu, kronik pelvik ağrı ve endometriozis olarak belirtilmektedir. 14
21 3.3.5 Emzirmenin Engellenmesi Sezaryen ile doğum, başarılı emzirmenin olabilmesi için gerekli adımların gerçekleşmesinde engeller oluşturmaktadır. Komplikasyonlar kadar önemli olan bu sorunun kökeninde anne ve bebeğin doğum sonrası bir araya geliş sürelerinin gecikmesi yatmaktadır. Başarılı bir emzirmenin gerçekleşmesi için anne ve bebeğin doğumun hemen sonrasında tensel temasının sağlanması ve doğumu takiben ilk yarım saat içinde emzirmenin başlatılması önerilmektedir. Ancak sezaryen ile doğumlarda annelerin bebekleri ile buluşması vajinal doğumlara göre daha geç olmaktadır 46, Sezaryen ile Doğumların Sosyoekonomik Boyutu Ülkeler, sezaryen ile doğumların giderek artması ile yalnızca anne ve bebek sağlığına ek katkısının olmaması; hatta riskler taşıması açısından ilgilenmemektedir. Ülkelerin sağlık sistemlerine getirdiği ek yük yönünden de bu doğum şekli tartışılmaktadır. Sezaryen ile doğumda ortalama hastanede yatış süresinin daha uzun olması, anestezi uygulamalarının ederinin yüksekliği, preoperatif testlerin yapılmasının zorunlu olması, profilaktik antibiyotik kullanımı ve oluşabilecek komplikasyonların sağaltımı ek harcamalara neden olur. Sezaryen ile doğum, sağlık sistemlerine getirdiği bu ek maliyetlere göre çıktıları çok da kabul edilir bir yöntem değildir. 3.5 Sezaryen ile doğum Sezaryen yapılacak gebe operasyon öncesi değerlendirilmeli, hematokriti görülmeli, ultrasonu yapılmalı, 8 saat öncesinden oral beslenme kesilmeli, 1 saat öncesi aspirasyon riskine karşı antasid verilmelidir 25,26.Aktif kanama, pre-eklampsi, HELLP, koagülopati durumlarında 2 ünite eritrosit süspansiyonu hazır olmalıdır. Riskli gruplara (prematür membran rüptürü, uzamış eylem, başarısız forseps denemesi, anemik ve şişman gebelere) profilaktik antibiyotik uygulanmalıdır. Antibiyotik aerob ve anaeroblara karşı etkili olmalıdır. Operasyon başlamadan % 5 Dekstroz veya ringer laktat 15
22 infüzyonu yapılmalı, mesaneye foley kateter yerleştirilmeli veya operasyonda mesane boş olmalıdır Abdominal insizyon Sezaryen abdominal insizyonla başlar. Çoğunlukla pubis üstü transvers insizyon tercih edilir. İnsizyonun uçları yukarı bakan çan şekline dönüştüğünde Pfannenstiel insizyonu elde edilir. Fetal distres ya da aşırı şişmanlık durumlarında orta hat suprapubik insizyon çabukluk açısından tercih edilir. Önceden geçirilmiş operasyona bağlı aşağı abdominal skar varlığında periton alt yüzeyine yapışmış olabilecek omentum veya barsak açısından dikkatli olunmalıdır Uterus insizyonu Uterusa klasik insizyonla girmeyi sağlayan klasik sezaryen insizyonu bugün nadiren kullanılmaktadır. Daha çok aşağı uterus bölümünde transvers yapılan Kerr insizyonu daha nadir de vertikal Krönig insizyonu kullanılmaktadır. Transvers insizyon daha kolay tamir olması, bir sonraki gebelikte daha az rüptür riski olması, kalın barsak ve omentumun insizyon hattına yapışmasına izin vermemesi açısından tercih edilmektedir 25. Sezaryen tipleri: 1-Klasik sezaryen 2-Aşağı transvers sezaryen 3-Ekstraperitoneal sezaryen Bugün klasik sezaryen sadece plasenta previa, bebeğin transvers duruşu ya da prematür doğumlar için tercih edilmektedir 26. Aşağı transvers sezaryende insizyon simfizin 2-3 cm üzerinden yapılır 26. Ekstraperitoneal sezaryen 20.yüzyılın ilk yıllarında enfekte uteruslu gebeliklerde kullanılmıştı. Ancak etkili antimikrobiyal ajanların kullanılmasıyla bu tip sezaryene gerek kalmadı 25. Bebek doğurtulduktan hemen sonra oksitosin infüzyonuna başlanmalıdır. Plasentanın kendiliğinden ayrılmasını beklemek post-operatif enfeksiyon riskini azaltmak açısından 16
23 önemlidir Sezaryen Histerektomi Bazı ciddi kanama durumlarında post partum histerektomi hayat kurtarıcı olabilir. Plasenta previa ve plasenta akreta, sezaryen histerektominin en önemli endikasyonlarıdır. Tamir imümkün olmayan rüptür, atoniye bağlı kontrolden çıkmış kanama ve büyük myom diğer endikasyonları oluşturur. Acil histerektomi durumlarında morbidite elektif olana göre daha yüksektir. Kan kaybı, enfeksiyon riski ve mesane zedelenmesi daha fazladır 25. Serviksi çıkarmak post-op kanama riskini azaltmak açısından önemlidir. Gebe olmayan bir kadına oranla uterusun vaskülaritesi ve zedelenebilirliği yüksek olduğundan kan transfüzyonu ihtiyacı daha fazladır
24 4 AMAÇ Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi 1.Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği nde ile tarihleri arasında yapılan sezaryen hızını belirleyen risk etmenlerinin değerlendirilmesi. 5 YÖNTEM 5.1 Araştırmanın Tipi Tanımlayıcı 5.2 Araştırma Bölgesi Atatürk Eğitim ve Araştırma Hastanesi 1.Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği nde ile tarihleri arasında yapılan sezaryen doğumlar. 5.3 Araştırmanın Evreni ve Örnek Seçimi Örnek seçilmedi, evrenin tümüne ulaşılmaya çalışıldı. 5.4 Ulaşma Oranı ve Ulaşılamama Nedenleri Araştırma evreninin %98 ine (545/556) ulaşılmıştır. Ulaşılamayan dosya %2 dır (11/556). Arşiv dosyası bulunamadığından 11 kadına ulaşılamamıştır. 5.5 Değişkenler Doğum şekli Gebe ve bebek ile ilgili değişkenler Sosyo demografik, Ekonomik Özellikler: Yaş Kadının işi Sağlık güvence durumu Yaşadığı yer 18
25 Doğurganlık Özellikleri: Toplam gebelik sayısı Toplam düşük sayısı Toplam canlı doğum sayısı Toplam küretaj sayısı Bir önceki doğumun şekli Süregen hastalık varlığı Bu gebelikteki hastalık var ise ne olduğu Son Gebelik Bilgileri: Kaçıncı gebelik olduğu Doğum öncesi bakım (DÖB Doğuma İlişkin Değişkenler: Doğumdaki gebelik haftası Sezaryen endikasyonları Doğum komplikasyonu varlığı Anestezi tipine göre dağılım Operasyon tekniği Yapılan transfüzyon sayısı Tüp ligasyonunun varlığı Hematokrit değerleri Bebeğe İlişkin Değişkenler: Bebeğin cinsiyeti Doğum ağırlığı Mortalite ve nedenleri 1. dakika apgar skoru 5.dakika apgar skoru 19
26 5.6 Değişkenlerin Tanım ve Ölçütleri Doğum şekli ile tarihleri arasında yapılan sezaryen doğumların tümü alınacaktır Gebe ve bebek ile ilgili değişkenler Sosyo demografik, Ekonomik Özellikler Yaş: Sürekli veri olarak toplandı. Tek değişkenli çözümlemelerde sürekli değişken olarak ve 15 19, 20 24, 25 29, 30 ve üzeri şeklinde gruplanarak çözümlemeye alındı. Kadının İşi: Ev hanımı,çalışan olarak gruplanarak veri toplandı. Çözümlemelere çalışan ve çalışmayan şeklinde ikili veri şeklinde gruplandırılarak alındı. Sağlık Güvencesi: Emekli Sandığı, Sosyal Sigortalar Kurumu, Yeşil Kart, BağKur ve ücretli şeklinde gruplanarak çözümlemeye alındı. Oturdukları semtler: Oturdukları semtler İzmir dışı ve İzmir ilçelerine göre gruplanarak çözümlemeye alındı Doğurganlık Özellikleri Toplam Gebelik Sayısı: Açık uçlu olarak ele alınarak çözümlendi. Toplam Canlı Doğum Sayıs(parite durumu): Açık uçlu olarak ele alınarak çözümlendi. Düşük Sayısı: Açık uçlu olarak ele alınarak çözümlendi. 20
27 Küretaj sayısı: Açık uçlu olarak ele alınarak çözümlendi. Yaşayan çocuk sayısı: Açık uçlu olarak ele alınarak çözümlendi. Bir Önceki Doğumun Şekli: Daha önce doğum yok, vajinal doğum, sezaryen ile doğum şeklinde gruplanarak veri toplandı ve çözümlemeye alındı. çözümlendi Gebelerin bu gebelikte geçirdiği hastalıklar Gebelerin en son gebelikte geçirdiği hastalıklar gruplanarak ele alındı ve Süregen Hastalık Durumu: Gebelikte risk faktörü olarak görülen diyabet, hipertansiyon ve Kalp hastalıklarının olup olmadığı değerlendirildi. Bu süregen hastalıkların dışında başka süregen hastalıklarının olup olmadığı, var ise ne olduğu açık uçlu olarak ele alınarak çözümlendi Son Gebelik Bilgileri Kaçıncı Gebelik Olduğu: Doğurganlık özelliklerine ilişkin bağımsız değişkenlerin içinde yer alan toplam gebelik sayısı veri olarak elde edildi. DÖB Alma Durumu: Evet/hayır olarak ikili veri şeklinde veri toplanarak çözümlemeye alındı Doğuma İlişkin Değişkenler Doğumdaki Gebelik Haftası: Biten gebelik haftasına göre 36 hafta ve altı, 37-38,39-40,41-42 hafta ve üstü şeklinde gruplanarak çözümlemeye alındı. Sezaryen endikasyonlari: Fetal distres, doğumun ilerlememesi, baş pelvis uygunsuzluğu, makat geliş, 21
28 transvers geliş, kordon sarkması, kordon dolanması, daha önce sezaryen ile doğum yapmış olmak, annede diyabet, anne yaşının ileri olması, annede hipertansiyon, doğum öncesi kanama, gebelik haftasına göre küçük bebek, iri bebek, erken membran rüptürü ve olası nedenler açık uçlu olarak değerlendirildi. Doğumda Komplikasyon Varlığı: Kadınlara doğum eylemine bağlı olarak, acil yaklaşımda bulunulmasını, ayaktan sağaltım almasını ya da hastanede yatmasını gerektirecek herhangi bir sağlık sorunu yaşayıp yaşamadığı ele alındı ve çözümlendi. Anestezi tipine göre dağılım: Genel,spinal,epidural ve kombine anestezi olarak gruplandı ve çözümlendi Operasyon tekniği: Kesi tekniği, peritonizasyon (var=1/yok=2) Cilt dikişi tipine göre (ipek cilt dikişi=1 ve subkutan cilt dikişi=2 olarak) göre değerlendirildi. Hematokrit değerleri: Sezaryen öncesi ve sonrası hct değerleri 25 ve altı,26-30,31-35,36 ve üstü olarak gruplanarak çözümlendi Yapılan transfüzyon sayısı: Transfüzyon gruplanarak çözümlendi var/yok şeklinde ikili veri olarak toplandı.transfüzyon sayısı Tüp ligasyonu: Tüp ligasyonu var/yok şeklinde ikili veri olarak ele alınarak çözümlendi Bebeğe İlişkin Değişkenler Bebeğin Cinsiyeti: Erkek / kadın şeklinde ikili veri olarak toplandı ve çözümlemeye alındı. Doğum Ağırlığı: Gram cinsinden sürekli veri şeklinde toplandı gram altı, , , , ve 4001 gr üstü şeklinde gruplanmış veri olarak çözümlemeye alındı. Mortalite ve nedenleri: Mortalite var/yok şeklinde ikili veri elde edildi ve mortalite nedenleri açık uçlu 22
29 olarak değerlendirildi. 1. ve 5. dakika apgar: 1. ve 5. dakika apgar skorları açık uçlu olarak ele alınarak değerlendirildi. 5.7 Veri Toplama Yöntemi Veri toplama, sezaryen ile doğum yapan tüm kadınların arşiv dosyalarına ulaşılarak anket aracılığı ile gerçekleştirilmiştir. 5.8 Çözümleme Çözümlemede veriler SPSS 15.0 a girilerek sürekli değişkenlerde aritmetik ortalama, standart sapma, en düşük ve en yüksek değerler hesaplanmış; gruplanmış veriler için yüzde dağılımlar saptanmıştır. 23
30 6. BULGULAR Atatürk 1. Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniğinde 2008 Ocak-2008 Aralık arası yapılan 556 sezaryen vakasından 545 sinin arşiv dosyasına ulaşılarak aşağıdaki bulgular elde edildi. Sezaryen doğum oranları: Kliniğimizde 2008 Ocak-Aralık da 1347 doğum gerçekleşti. Yapılan sezaryen doğumlar 2008 Ocak- Aralık da 556 olmuştur.bu dönem içindeki ortalama sezaryen oranı % dir. 6.1 Sosyo demografik, Ekonomik Özellikler Gebelerin yaşı Çalışmamızda anne yaş ortalaması 29,09±5,53 olarak tespit edildi. 311 vaka (% 57) gebelik için en uygun yaş grubu olan yaş grubunda bulundu. 35 yaş üzeri 76 vaka (% 13.9) vardı.(tablo 1) Tablo 1 Gebelerin yaş gruplarına göre dağılımı YAŞ GRUPLARI SAYI YÜZDE TOPLAM Gebelerin sosyal güvenceleri SSK sağlık güvencesi %56.9 oranı ile en sık saptanan sağlık güvencesi olmuştur. Kadınların %15.8 ünün ise sağlık güvencesi yoktur.(tablo 2) 24
31 Tablo 2 Gebelerin sosyal güvencelerine göre dağılımı SOSYAL GÜVENCE SAYI YÜZDE ssk ,9 bağkur 34 6,2 emekli sandığı 23 4,2 ücretli 86 15,8 yeşilkart 92 16,9 Toplam , Gebelerin iş durumları Araştırmaya katılan kadınların %89.4 ü çalışmıyor.(ev hanımı)(tablo 3) Tablo 3 Gebelerin iş durumlarına göre dağılımı İŞ DURUMU SAYI YÜZDE Çalışmayan Çalışan TOPLAM Gebelerin oturdukları semtler Gebelerin çoğu sosyoekonomik seviyesi düşük olan semtlerde yaşamaktaydı.en çok başvuru 227 gebe (%41.7) ile Karabağlar dan olmuş,bunu 63 gebe (%11.6) ile Buca izlemiştir. (Tablo 4) Tablo 4 Gebelerin oturdukları semtlere göre dağılımı YER SAYI YÜZDE İzmir dışı Karabağlar Bornova Balçova Buca Konak Karşıyaka Kemalpaşa Güzelbahçe Menemen Menderes Torbalı Gaziemir Seferihisar Çiğli Kiraz Diğer ilçeler TOPLAM
32 6.2 Doğurganlık Özellikleri Gebelerin graviteleri Araştırmada yer alan gebelerin gebelik sayısı ortalaması 2.52±1.49 (en düşük 1, en yüksek 10) (Tablo 5) Tablo 5 Gebelerin gravitelerine göre dağılımı GRAVİTE SAYI YÜZDE 1, ,9 2, ,9 3, ,5 4, ,2 5, ,5 6, ,1 7,00 7 1,3 8,00 1 0,2 9,00 1 0,2 10,00 1 0,2 Toplam , Gebelerin pariteleri Gebe kadınların %27.9 sinin ilk gebeliği, % 33.8 inin ilk canlı doğumudur. Sezaryen geçiren 184 vakanın (% 33.8) nullipar, 207 vakanın (% 38) primipar olduğu görüldü.ortalama doğum sayısı 1,09±1,07 olarak tespit edildi. (Tablo 6) Tablo 6 Gebelerin paritelerine göre dağılımı PARİTE SAYI YÜZDE ,8 1, ,0 2, ,7 3, ,2 4,00 8 1,5 5,00 4 0,7 6,00 1 0,2 Toplam , Gebelerin abort sayıları Araştırmada yer alan gebelerin düşük sayısı ortalaması 0.3±0.7 (en düşük 0, en yüksek 5) dır. (Tablo 7) 26
33 Tablo 7 Gebelerin abort sayılarına göre dağılımı ABORT SAYI YÜZDE ,8 1, ,1 2, ,7 3,00 7 1,3 4,00 5 0,9 5,00 1 0,2 Toplam , Gebelerin küretaj sayıları Araştırmada yer alan gebelerin küretaj sayısı ortalaması 0.13±0.5 (en düşük 0,en yüksek 4) dür. (Tablo 8) Tablo 8 Gebelerin küretaj sayılarına göre dağılımı KÜRETAJ SAYI YÜZDE ,2 1, ,1 2,00 9 1,7 3,00 5 0,9 4,00 1 0,2 Toplam , Gebelerin yaşayan çocuk sayısı Araştırmada yer alan gebelerin yaşayan çocuk sayısına göre ortalamaları 1.01±1.0 (en düşük 0, enyüksek 6).Gebelerin %35.6 sının hiç yaşayan çocuğu yoktu.(tablo 9) Tablo 9 Gebelerin yaşayan çocuklara göre dağılımı YAŞAYAN ÇOCUK SAYI YÜZDE ,6 1, ,7 2, ,9 3, ,2 4,00 6 1,1 5,00 2 0,4 6,00 1 0,2 Toplam , Gebelerin bir önceki doğum şekli Gebe kadınların %16.9 inin bir önceki doğumu vajinal yolla, %48.6 ünün sezaryen ile olmuştur. (Tablo 10) 27
34 Tablo 10 Gebelerin bir önceki doğum şekline göre dağılımı ÖNCEKİ DOĞUM SAYI YÜZDE dogum yok ,5 vajinal 92 16,9 sezaryen ,6 Toplam , Gebelerin daha önce geçirdikleri sezaryen sayıları Sezaryen yapılan gebelerin 277 tanesi (% 50.8) daha önce sezaryen geçirmemiş vakalardı. 196 tanesi (%36) bir kez, 52 tanesi (%9,5) iki kez, 19 tanesi (%3.5) üç kez,bir taneside dört kez (%0.2) sezaryen geçirmişti.(tablo 11) Tablo 11 Gebelerin daha önce geçirdikleri sezaryen sayısına göre dağılımı SEZARYEN SAYISI SAYI YÜZDE ,8 1, ,0 2, ,5 3, ,5 4,00 1 0,2 Toplam , Gebelerin bu gebelikte geçirdiği hastalıklar Gebelerin % 19.8 inde gebelikte geçirilmiş en az bir hastalık saptandı. Bu hastalıkların başında % 14.8 lik oranla hipertansif durumlar geliyordu. Bunu %5.7 ile gestasyonel diabet ve % 3.3 ile enfeksiyon takip ediyordu. (Tablo 12) Tablo 12 Gebelerin bu gebelikte geçirdiği hastalıklara göre dağılımı GEBELİKTEKİ HASTALIK SAYI YÜZDE yok ,2 gestasyonel diyabet 31 5,7 Preeklemsi+eklemsi idrar yolu infeksiyonu 18 3,3 vajinismus 2 0,4 kc hastalığı 3 0,6 böbrek hst 1 0,2 varis 2 0,4 trombositopeni 1 0,2 Toplam ,0 28
35 6.2.9 Gebelerin kronik hastalıkları Gebelerin var olan kronik hastalığına göre baktığımızda 111 gebenin en az bir hastalığı mevcutdu. (Tablo 13) Tablo 13 Gebelerin kronik hastalıklarına göre dağılımı ANNENİN KRONİK SAYI YÜZDE HASTALIĞI hipertiroidit 12 2,2 ht 19 3,5 dm 6 1,1 ITP 2 0,4 astım 9 1,7 hipotiroidit 8 1,5 madde bağımlılığı 1 0,2 kalp hastalığı 14 2,6 migren 1 0,2 hepatit b 14 2,6 infertilite 3 0,6 cerebral anevrizma 1 0,2 hidated kist 1 0,2 konjenital ichtiyozis 1 0,2 chron 1 0,2 talessemi 1 0,2 kondilom 5 0,9 dm+ht 2 0,4 tbc 1 0,2 epilepsi 3 0,6 myoma uteri 1 0,2 bipolar bzk+hipotroid 2 0,4 lösemi 1 0,2 psoriasis 1 0,2 nefrektomi 1 0,2 Toplam ,4 6.3 Son Gebelik Bilgileri Kaçıncı Gebelik Olduğu: Araştırmada yer alan gebelerin gebelik sayısı ortalaması 2.52±1.49 (en düşük 1, en yüksek 10) (Tablo 5) Gebelerin Doğum öncesi bakım alıp almadığı Araştırmada yer alan kadınların 467 (%85,7) i en az bir kez doktor kontrolüne gitmiştir.(tablo 14) Tablo 14 Gebelerin doğum öncesi bakım alıp almadığına göre dağılımı DÖB SAYI YÜZDE var ,7 yok 78 14,3 Toplam ,0 29
36 6.4 Doğuma İlişkin Değişkenler Doğumdaki Gebelik Haftası: Araştırmada yer alan kadınların gebelik haftası en az 22,en fazla 42 idi.ortalama gebelik haftası 38.43±2,22 di.(tablo 15) Tablo 15 Doğumdaki gebelik haftası dağılımı GEBELİK HAFTASI SAYI YÜZDE , , , ,7 Toplam , Sezaryen endikasyonları Vakaların yaklaşık olarak yarısı(%48.6) eski sezaryen öyküsü nedeni ile sezaryene alınmış idi. İkinci sırada fetal distress(20.7), üçüncü sırada baş pelvis uygunsuzluğu(%12.7) mevcuttu. (Tablo 16) Tablo-16 Sezaryen endikasyonlarının sayı ve oranları SEZARYEN SAYI YÜZDE ENDİKASYONLARI Eski+mükerrer sezeryan ,6 fetal distress ,7 makat 42 7,7 extremite 2 0,4 bas pelvis uygunsuzluðu 69 12,7 distosi 2 0,4 anne kalp hastalığı 4 0,7 ileri derecede miyop 1 0,2 İvf gebelik 2 0,4 ilerlemeyen travay 12 2,2 cerebral anevrizma 1 0,2 vajinismus 1 0,2 transverse duruş 6 1,1 uterin rupture 2 0,4 kondilom 5 0,9 gebelik kolestazı 1 0,2 uterin anomoli 3 0,6 IUGR 3 0,6 plasenta previa 1 0,2 Toplam ,0 30
37 6.4.3 Operatif ve postoperatif komplikasyonları Vakaların % 3.3 inde postoperatif komplikasyon saptandı. Bunların % 38 i yara yeri enfeksiyonu idi. Komplikasyonların % 38 si operatif laserasyona bağlı kanama, % 11 si de ateş şeklindeydi.(tablo 17) Tablo-17.Komplikasyonların sayı ve oranları KOMPLİKASYON SAYI YÜZDE kanama 7 1,3 yumuşak doku enfeksiyonu 7 1,3 ateş 2 0,4 arrest 1 0,2 mesane rüptür 1 0, Yapılan anestezi tipi Vakaların % 15.4 üne genel, % 77.6 ine spinal, % 2.8 sine epidural anestezi ve % 4.2 inde kombine anestezi yapılmıştır.(tablo 18) Tablo 18 Yapılan anestezi tipine göre dağılım ANESTEZİ TİPİ SAYI YÜZDE genel 84 15,4 sipinal ,6 epidural 15 2,8 kombine 23 4,2 Toplam , Operasyon tekniği Kesi tekniği Vakaların hepsinde abdominal insizyon olarak Pfannenstiel, 545 sinde uterus insizyonu olarak alt segment transvers insizyon tercih edilmiştir Peritonizasyon Gebelerin tümüne peritonizasyon yapılmıştır Cilt dikişi tipi Vakaların 521 unda (% 95.6) subkutan cilt dikişi, 24 inde (% 4.4) matreks dikişi tercih edilmiştir. (Tablo 19) 31
BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9
BEBEK VE ÇOCUK ÖLÜMLÜLÜĞÜ 9 Attila Hancıoğlu ve İlknur Yüksel Alyanak Sağlık programlarının izlenmesi, değerlendirilmesi ve ileriye yönelik politikaların belirlenmesi açısından neonatal, post-neonatal
DetaylıHİÇBİR KADIN YAŞAM VERİRKEN ÖLMEMELİ! GÜVENLİ ANNELİK. Doç. Dr. Günay SAKA MAYIS 2011
HİÇBİR KADIN YAŞAM VERİRKEN ÖLMEMELİ! GÜVENLİ ANNELİK Doç. Dr. Günay SAKA MAYIS 2011 1 GÜVENLİ ANNELİK GİRİŞİMİ Yüksek maternal mortalite ve morbiditeyi azaltmak için, 1987 yılında DSÖ öncülüğünde Nairobi
DetaylıELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU
ELLE SÜT SAĞIM FAALİYETİNİN KADINLARIN HAYATINDAKİ YERİ ARAŞTIRMA SONUÇLARI ANALİZ RAPORU Hazırlayan Sosyolog Kenan TURAN Veteriner Hekimi Volkan İSKENDER Ağustos-Eylül 2015 İÇİNDEKİLER Araştırma Konusu
DetaylıDO AL DO UM MU? SEZARYEN M?
DO AL DO UM MU? SEZARYEN M? *Hem. Ay e MET N, **Hem.Burcu DE RMENC Ac badem Kocaeli Hastanesi *NICU Klinik E itim Hem iresi, **Poliklinik Klinik E itim Hem iresi Haz rlanma Tarihi: Sunu Plan Do al Do um
DetaylıTürkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1
Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık
DetaylıKAVRAMLAR. Büyüme ve Gelişme. Büyüme. Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır.
KAVRAMLAR Büyüme ve Gelişme Büyüme ile Gelişme birbirlerinden farklı kavramlardır. Büyüme Büyüme, bedende gerçekleşen ve boy uzamasında olduğu gibi sayısal (nicel) değişikliklerle ifade edilebilecek yapısal
DetaylıÇALIŞAN SAĞLIĞI BİRİMİ İŞLEYİŞİ Hastanesi
KİHG/İŞL-005 19.08.2009 07.08.2012 2 1/8 GÜNCELLEME BİLGİLERİ Güncelleme Tarihi Güncelleme No Açıklama 11.11.2009 1 Belge içeriğinde ve belge numarasında değişiklik yapılması 07.08.2012 2 Komite, başlık,
DetaylıSEZARYEN SONRASI VAJİNAL DOĞUM (SSVD)
SEZARYEN SONRASI VAJİNAL DOĞUM (SSVD) Sezaryen Sonrası Vajinal Doğum (SSVD) Daha önce sezaryen olan kadın tekrar doğum yapacak Sezaryen Sonrası Doğum Denemesi (SSDD) Sezaryen Sonrası Sezaryen Doğum (SSSD)
DetaylıDEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog
DEĞERLENDİRME NOTU: Mehmet Buğra AHLATCI Mevlana Kalkınma Ajansı, Araştırma Etüt ve Planlama Birimi Uzmanı, Sosyolog KONYA KARAMAN BÖLGESİ BOŞANMA ANALİZİ 22.07.2014 Tarihsel sürece bakıldığında kalkınma,
DetaylıYAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ
YAZILI YEREL BASININ ÇEVRE KİRLİLİĞİNE TEPKİSİ Savaş AYBERK, Bilge ALYÜZ*, Şenay ÇETİN Kocaeli Üniversitesi Çevre Mühendisliği Bölümü, Kocaeli *İletişim kurulacak yazar bilge.alyuz@kou.edu.tr, Tel: 262
DetaylıNIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI
Portal Adres NIJERYA DAN GELEN YOLCUDA EBOLAYA RASTLANMADI : www.cayyolu.com.tr İçeriği : Gündem : http://www.cayyolu.com.tr/haber/nijerya-dan-gelen-yolcuda-ebolaya-rastlanmadi/96318 1/3 SAGLIK IÇIN EGZERSIZ
DetaylıVeri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün
Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi
DetaylıZika Virüs: Panik Olmayalım, Akıllı Olalım / Cavit Işık Yavuz
Zika Virüs: Panik Olmayalım, Akıllı Olalım / Cavit Işık Yavuz Dünya Sağlık Örgütü 1 Şubat günü bir halk sağlığı acili uyarısı yaptı. Bu uyarı uluslararası düzeyde geçerli bir acil uyarı. Bu uyarının nedeni
DetaylıSosyal Riski azaltma Projesi Kapsamında Şartlı Nakit Transferi Uygulaması Genelgesi 2004 / 64
Sosyal Riski azaltma Projesi Kapsamında Genelgesi 2004 / 64 Tarihi:03.05.2004 Sayısı:2004/64-1838 SAĞLIK BAKANLIĞI Ana Çocuk Sağlığı ve Aile Planlaması Genel Müdürlüğü ANKARA 03/05/2004 Sayı : B100ACS0140000-9216/1853
DetaylıAMAÇ: Hastalarımızın ve hasta yakınlarının tedavi öncesi, tedavi sırasında ve tedavi sonrasında bilgilendirilmesini ve eğitilmesini sağlamak.
AMAÇ: Hastalarımızın ve hasta yakınlarının tedavi öncesi, tedavi sırasında ve tedavi sonrasında bilgilendirilmesini ve eğitilmesini sağlamak. KAPSAM: Tüm ayaktan ve yatarak tedavi gören hasta ve hasta
DetaylıMADDE 3 (1) Bu Yönetmelik, 4/11/1981 tarihli ve 2547 sayılı Yükseköğretim Kanununun 14 ve 49 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİLLER YÜKSEKOKULU EĞİTİM, ÖĞRETİM VE SINAV YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin amacı Ağrı İbrahim Çeçen
DetaylıKAMU İHALE KANUNUNA GÖRE İHALE EDİLEN PERSONEL ÇALIŞTIRILMASINA DAYALI HİZMET ALIMLARI KAPSAMINDA İSTİHDAM EDİLEN İŞÇİLERİN KIDEM TAZMİNATLARININ
8 Şubat 2015 PAZAR Resmî Gazete Sayı : 29261 YÖNETMELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: KAMU İHALE KANUNUNA GÖRE İHALE EDİLEN PERSONEL ÇALIŞTIRILMASINA DAYALI HİZMET ALIMLARI KAPSAMINDA BİRİNCİ
DetaylıNüfus Planlaması Hizmetlerini Yürütecek Personelin Eğitimi. Görev, Yetki ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik
Nüfus Planlaması Hizmetlerini Yürütecek Personelin Eğitimi. Görev, Yetki ve Sorumlulukları Hakkında Yönetmelik Tarih:10 Eylül 1983 Sayısı : 507 10 Eylül 1983 Tarih ve 18161 Sayılı Resmi Gazetede yayınlanmıştır.
Detaylı1 3Biyomedikal M hendisli i ve Biyomedikal Cihaz Teknolojisi
Sayfa 1/8 Gebelikte Rutin Ultrason Yasin 0 7 0 5a 0 7 0 5an, 13 Oct 06 saat: 11:30 GEBEL 0 7 0 5KTE RUT 0 7 0 5N ULTRASON Ultrasonun g 0 7 0 5r 0 7 0 5nt 0 7 0 5leme y 0 7 0 5ntemleri aras 0 7 0 5nda en
DetaylıDÜNYA EKONOMİK FORUMU KÜRESEL CİNSİYET AYRIMI RAPORU, 2012. Hazırlayanlar. Ricardo Hausmann, Harvard Üniversitesi
DÜNYA EKONOMİK FORUMU KÜRESEL CİNSİYET AYRIMI RAPORU, 2012 Hazırlayanlar Ricardo Hausmann, Harvard Üniversitesi Laura D. Tyson, Kaliforniya Berkeley Üniversitesi Saadia Zahidi, Dünya Ekonomik Forumu Raporun
Detaylıİngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET. Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2
İngilizce Öğretmenlerinin Bilgisayar Beceri, Kullanım ve Pedagojik İçerik Bilgi Özdeğerlendirmeleri: e-inset NET DOI= 10.17556/jef.54455 Betül Arap 1 Fidel Çakmak 2 Genişletilmiş Özet Giriş Son yıllarda
DetaylıANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR
ANKARA EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI ULUSLARARASI BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK RAPOR Bu rapor Ankara Emeklilik A.Ş Gelir Amaçlı Uluslararası Borçlanma Araçları Emeklilik Yatırım
DetaylıACİL SERVİSTE SEZARYEN. Doç Dr Ahmet Sebe Çukurova Üniversitesi Acil Tıp ABD
ACİL SERVİSTE SEZARYEN Doç Dr Ahmet Sebe Çukurova Üniversitesi Acil Tıp ABD ACİL SERVİSTE SEZARYEN Tarihte bilinen en eski cerrahi işlem Milattan önce 800 yılında yapıldığı bildirilmiş 20. yüzyılda ise
DetaylıBir Ana Çocuk Sağlığı Aile Planlaması Merkezi ne Başvuran Hastaların Değerlendirilmesi
ORİJİNAL MAKALE / ORIGINAL ARTICLE Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi 2012;2(3): 14-19 ISSN: 2146-443X Düzce Üniversitesi sbedergi@duzce.edu.tr Bir Ana Çocuk Sağlığı Aile Planlaması
DetaylıSEZARYEN AMELİYATI BİLGİLENDİRİLMİŞ ONAM FORMU
SAYFA NO 1/6 11 Nisan 1928 Tarih ve 1219 Sayılı, Tababet ve Şuabatı San atlarının Tarz-ı İcrasına Dair Kanun un 70. Maddesi ve 1 Ağustos 1998 tarihinde yayınlanan Hasta Hakları Yönetmeliği uyarınca: tıbbi,
DetaylıD- BU AMELİYATIN RİSKLERİ Bu ameliyatın taşıdığı bazı riskler/ komplikasyonlar vardır. Ameliyattaki riskler:
Mikro TESE Sayın Hasta, Sayın Veli/Vasi, Mikroskopik TESE ameliyatı genel, veya bolgesel anestezi altında yapılabilir. Skrotum (torba) orta hattan 4 cm lik bir kesi yapılırak testislere ulaşılır ve testisler
DetaylıKULLANMA TALİMATI FERICOSE
KULLANMA TALİMATI FERICOSE 100mg/5ml İ.V. Enjeksiyonluk Çözelti İçeren Ampul Damar içine uygulanır. Etkin madde: 5 ml lik her bir ampul, 100 mg (20 mg/ml) elementer demire eşdeğer 2700 mg demir hidroksit
DetaylıDoç. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Sakarya Üniversitesi E itim fakültesi Doç. Dr. I k ifa ÜSTÜNER Akdeniz Üniversitesi E itim Fakültesi
ÜN VERS TEYE G R SINAV S STEM NDEK SON DE KL E L K N Ö RENC LER N ALGILARI Doç. Dr. Mehmet Durdu KARSLI Sakarya Üniversitesi E itim fakültesi Doç. Dr. I k ifa ÜSTÜNER Akdeniz Üniversitesi E itim Fakültesi
DetaylıSÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com
SÜREÇ YÖNETİMİ VE SÜREÇ İYİLEŞTİRME H.Ömer Gülseren > ogulseren@gmail.com Giriş Yönetim alanında yaşanan değişim, süreç yönetimi anlayışını ön plana çıkarmıştır. Süreç yönetimi; insan ve madde kaynaklarını
DetaylıPATOLOJİ DERNEKLERİ FEDERASYONU ETİK YÖNERGE TASLAĞI. GEREKÇE: TTB UDEK kararı gereğince, Federasyon Yönetim
PATOLOJİ DERNEKLERİ FEDERASYONU ETİK YÖNERGE TASLAĞI GEREKÇE: TTB UDEK kararı gereğince, Federasyon Yönetim Kurulunun önerileri doğrultusunda bu çalışma yapılmıştır. GENEL KONULAR: Madde 1.Tanım: 1.1.
DetaylıRomatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit
www.printo.it/pediatric-rheumatology/tr/intro Romatizmal Ateş ve Streptokok Enfeksiyonu Sonrası Gelişen Reaktif Artrit 2016 un türevi 1. ROMATİZMAL ATEŞ NEDİR? 1.1 Nedir? Romatizmal ateş, streptokok adı
DetaylıDiyabet te Sağlık Önerileri. Diyabet
Diyabet te Sağlık Önerileri Diyabet BR.HLİ.041 Diyabette Sağlık Önerileri Her sağlıklı birey gibi diyabetli birey de bireysel bakımını sağlamalı; diyabete bağlı gelişen özellikli durumlarda gereken uygulamaları
DetaylıMedDATA SAĞLIK NET KURULUMU
MedDATA SAĞLIK NET KURULUMU 1-) MedData nın sitesinden MedData SağlıkNet Sistemi exe sini indirin. 2-) Hastane kullanıcısından bölümler kısmına 4050 bölüm numaralı sağlık net bölümü eklenir. 3-) Hastane
DetaylıKent Hastanesi, Hepimizden Önce Çocuklarımızın Hastanesi!
Kent Hastanesi, Hepimizden Önce Çocuklarımızın Hastanesi! www.kenthospital.com Kent Hastanesi, hepimizden önce çocuklarımızın hastanesi! Çünkü, çocuklarımız, hepimizin geleceği! Kuruluşumuzdan bu yana
DetaylıAyşe YÜCE Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD.
TÜRKİYE DE TÜBERKÜLOZUN DURUMU Ayşe YÜCE Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi İnfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji AD. DSÖ Küresel Tüberküloz Kontrolü 2010 Raporu Dünya için 3 büyük tehlikeden
DetaylıHASEKİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM KLİNİĞİNDE İKİ YILLIK SÜREDE SEZARYEN DOĞUMLARIN DEĞERLENDİRİLMESİ
T.C. Sağlık Bakanlığı Haseki Eğitim ve Araştırma Hastanesi Kadın Hastalıkları ve Doğum Klinik Şefi Prof.Dr.Murat Yayla HASEKİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ KADIN HASTALIKLARI VE DOĞUM KLİNİĞİNDE İKİ YILLIK
Detaylı1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ
1 OCAK 31 ARALIK 2009 ARASI ODAMIZ FUAR TEŞVİKLERİNİN ANALİZİ 1. GİRİŞ Odamızca, 2009 yılında 63 fuara katılan 435 üyemize 423 bin TL yurtiçi fuar teşviki ödenmiştir. Ödenen teşvik rakamı, 2008 yılına
DetaylıDoç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man
214 EK M-ARALIK DÖNEM BANKA KRED LER E M ANKET Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man nin 214 y dördüncü çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 9 Ocak 215
DetaylıPRETERM-POSTTERM EYLEM
PRETERM-POSTTERM EYLEM PRE-TERM EYLEM PRETERM EYLEM; Doğum ağırlığı dikkate alınmaksızın, gebenin son adetinin ilk gününden itibaren 20-37. haftalar arasında eyleme girmesi ve bu eylem ile servikal açıklık
DetaylıYÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
24 Mart 2016 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 29663 YÖNETMELİK ANKARA ÜNİVERSİTESİ YABANCI DİL EĞİTİM VE ÖĞRETİM YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1) Bu Yönetmeliğin
DetaylıGEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM. 1. Açıklama
GEKA NİHAİ RAPOR TEKNİK BÖLÜM 1. Açıklama 1.1.Proje Ortaklarının Adları: Uzman Klinik Psikolog Özge Yaren YAVUZ ERDAN, Uzman Klinik Psikolog Elvan DEMİRBAĞ, Uzman Klinik Psikolog Nilay KONDUZ 1.2.Nihai
DetaylıÜNİTE 5 KESİKLİ RASSAL DEĞİŞKENLER VE OLASILIK DAĞILIMLARI
ÜNİTE 5 KESİKLİ RASSAL DEĞİŞKENLER VE OLASILIK DAĞILIMLARI 1 Rassal Değişken Bir deney ya da gözlemin şansa bağlı sonucu bir değişkenin aldığı değer olarak düşünülürse, olasılık ve istatistikte böyle bir
DetaylıAraştırma Notu 15/177
Araştırma Notu 15/177 02 Mart 2015 YOKSUL İLE ZENGİN ARASINDAKİ ENFLASYON FARKI REKOR SEVİYEDE Seyfettin Gürsel *, Ayşenur Acar ** Yönetici özeti Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yapılan enflasyon
DetaylıGİRİŞ: Açık kalp cerrahisi sonrasında gözlenen komplikasyonlar içinde önemli bir yer teşkil eden cerrahi alan enfeksiyonları, hastalarda görülen morbidite ve mortalitenin önemli bir nedenidir. Açık kalp
DetaylıBeril Yuksel¹, Murat Polat¹, Ali Seven¹, Suna Kabil Kucur¹, Halime Sencan¹, Nuh Mehmet Erbakirci¹, Nadi Keskin¹, Hilmi Koputan²
Doi: 10.17944/mkutfd.92136 Mustafa Kemal Üniv Tıp Derg 2015; 6(24): 12-19 ÖZGÜN MAKALE/ORIGINAL ARTICLE KÜTAHYA DUMLUPINAR ÜNİVERSİTESİ EVLİYA ÇELEBİ EĞİTİM VE ARAŞTIRMA HASTANESİ HEKİMLERİNİN DOĞUM ŞEKLİNE
DetaylıÖZET Amaç: Materyal ve Metod: P<0,05 Bulgular
ÖZET Amaç: Bu çalışmada Misgav Ladach ve Pfannenstiel Kerr insizyon metodları arasında operasyon süresi, kanama miktarı, hastanede kalış süresi, enfeksiyon gelişip gelişmediği, postoperatif ağrı ve analjezi
DetaylıKÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ
KÜRESEL GELİŞMELER IŞIĞI ALTINDA TÜRKİYE VE KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ EKONOMİSİ VE SERMAYE PİYASALARI PANELİ 12 NİSAN 2013-KKTC DR. VAHDETTIN ERTAŞ SERMAYE PIYASASI KURULU BAŞKANI KONUŞMA METNİ Sayın
DetaylıTam yağlı süt ürünleri tüketen erkeklere kötü haber
Tam yağlı süt ürünleri tüketen erkeklere kötü haber Sağlıklı, güçlü kuvvetli bir erkeksiniz ama çocuğunuz olmuyorsa bu önemli sorunun sebebi yediklerinizle ilgili olabilir. Erkekler üzerinde yapılan bilimsel
Detaylı10. Performans yönetimi ve bütçeleme bağlantıları
10. Performans yönetimi ve bütçeleme bağlantıları girdi süreç çıktı etki, sonuç Üretkenlik,verimlilik, etkinlik Kaynaklar Nihai Hedefler 4.10.2006 1 Yönetim anlaşması en azından aşağıdakileri içermelidir
DetaylıHÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU
HÂKİMLER VE SAVCILAR YÜKSEK KURULU HUKUKİ MÜZAKERE TOPLANTILARI 23-26 MAYIS 2013 - İZMİR Grup Adı : Özel Hukuk 1. Grup Konu : İş ve sosyal güvenlik davaları Grup Başkanı : Mehmet YILDIZ (Yargıtay Tetkik
DetaylıBÖLÜM 3 : SONUÇ VE DEĞERLENDİRME BÖLÜM
İÇİNDEKİLER GİRİŞ... 178 BÖLÜM 1 : Kararların Sınıflandırılması... 179 1.1. Alınan Kararlar... 179 1.2. Kararların İhale Türlerine Göre Sınıflandırılması....180 BÖLÜM 2 : Sonuç Kararlarının Sınıflandırılması...
DetaylıÜREME SAĞLIĞI BLOĞU GELİŞİM İZLEM DOSYASI
MÜTF FAZ 2 EĞİTİM PROGRAMI 2014-15 EĞİTİM ÖĞRETİM YILI ÜREME SAĞLIĞI BLOĞU GELİŞİM İZLEM DOSYASI STAJYER ÖĞRENCİNİN ADI ve SOYADI:... DANIŞMAN ÖĞRETİM ÜYESİNİN ADI ve SOYADI:. 1 GELİŞİM İZLEM DOSYASI MÜTF
DetaylıSuç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu
Suç Duyurusu: Dilovası = Sanayi = Hava Kirliliği = Akciğer Kanseri? / Onur Hamzaoğlu Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) Uluslararası Kanser Araştırmaları Ajansı(UKAA), 17 Ekim 2013 tarihinde, hava kirliliğinin
Detaylı1. AMAÇ : Hastanenin tüm bölümlerini kapsayan enfeksiyonların önlenmesini sağlamak ve enfeksiyon kontrol programını sağlamak.
Ü VE 1. AMAÇ : Hastanenin tüm bölümlerini kapsayan enfeksiyonların önlenmesini sağlamak ve enfeksiyon kontrol programını sağlamak. 2. KAPSAM : Özel Yalova Hastanesi tüm bölümlerini ve tüm çalışanlarını
DetaylıRekabet Kurumu Başkanlığından, REKABET KURULU KARARI
Rekabet Kurumu Başkanlığından, REKABET KURULU KARARI Dosya Sayısı : 2015-1-69 (Önaraştırma) Karar Sayısı : 16-02/30-9 Karar Tarihi : 14.01.2016 A. TOPLANTIYA KATILAN ÜYELER Başkan Üyeler : Prof. Dr. Ömer
DetaylıEK 2 ORTA DOĞU TEKNĐK ÜNĐVERSĐTESĐ SENATOSU 2011 YILI ÖSYS KONTENJANLARI DEĞERLENDĐRME RAPORU
EK 2 ORTA DOĞU TEKNĐK ÜNĐVERSĐTESĐ SENATOSU 2011 YILI ÖSYS KONTENJANLARI DEĞERLENDĐRME RAPORU Orta Doğu Teknik Üniversitesi, 1995 yılından bu yana, hazırladığı ve titizlikle uygulamaya çalıştığı Stratejik
DetaylıHEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ
HEMŞİRE İNSANGÜCÜNÜN YETİŞTİRİLMESİ VE GELİŞTİRİLMESİ Doç. Dr. Ülkü TATAR BAYKAL İÜ Florence Nightingale Hemşirelik Fakültesi Hemşirelikte Yönetim Anabilim Dalı ve Yönetici Hemşireler Derneği Yönetim Kurulu
DetaylıACOG DİYOR Kİ; DOĞUM TARİHİ TAHMİN METODU. Özeti Yapan: Dr. Esra Esim Büyükbayrak ÖZET
ACOG DİYOR Kİ; DOĞUM TARİHİ TAHMİN METODU Özeti Yapan: Dr. Esra Esim Büyükbayrak ÖZET Gebeliğin doğru tarihlendirilmesi sonuçları iyileştirmek açısından oldukça önemlidir ve ayrıca halk sağlığı ve araştırmalar
DetaylıKaynaştırma Uygulamaları Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ. eskemre@gmail.com
Kaynaştırma Uygulamaları Yrd. Doç. Dr. Emre ÜNLÜ eskemre@gmail.com Kaynaştırma Özel Gereksinimli Bireylerin Eğitim Ortamları Tam zamanlı genel eğitim sınıfı Öğretmene danışmanlık sağlandığı tam zamanlı
DetaylıÜniversiteye Yeni Başlayan Öğrencilerin İnternete İlişkin Görüşleri (Akdeniz Üniversitesi Örneği)
528 Üniversiteye Yeni Başlayan Öğrencilerin İnternete İlişkin Görüşleri (Akdeniz Üniversitesi Örneği) Turgut Fatih KASALAK, Akdeniz Üniversitesi Enformatik Bölümü, tfatih@akdeniz.edu.tr Evren SEZGİN, Akdeniz
DetaylıKAMU İHALE KURULU KARARI. Toplantıya Katılan Üye Sayısı : 7 : Elektrik ihtiyacının temini.
Toplantı No : 2011/047 Gündem No : 2 Toplantıya Katılan Üye Sayısı : 7 Gündem Konusu : Elektrik ihtiyacının temini. Elektrik piyasası ve ilgili mevzuatındaki değişiklikler ve gelişmeler sonrasında, 4734
DetaylıİSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ. ÇİFT ANADAL ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ
İSTANBUL KEMERBURGAZ ÜNİVERSİTESİ ÇİFT ANADAL ve YANDAL PROGRAMI YÖNERGESİ Amaç MADDE 1 - (1) Bu Yönergenin amacı, anadal lisans programlarını üstün başarıyla yürüten öğrencilerin, aynı zamanda ikinci
DetaylıSERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN. GYODER ZİRVESİ nde YAPTIĞI KONUŞMA METNİ 26 NİSAN 2007 İSTANBUL
SERMAYE PİYASASI KURULU İKİNCİ BAŞKANI SAYIN DOÇ. DR. TURAN EROL UN GYODER ZİRVESİ nde YAPTIĞI KONUŞMA METNİ 26 NİSAN 2007 İSTANBUL Sözlerime gayrimenkul ve finans sektörlerinin temsilcilerini bir araya
DetaylıTekrar ve Düzeltmenin Erişiye Etkisi Fusun G. Alacapınar
Journal of Language and Linguistic Studies Vol.2, No.2, October 2006 Tekrar ve Düzeltmenin Erişiye Etkisi Fusun G. Alacapınar Öz Problem durumu:tekrar, düzeltme ile başarı ve erişi arasında anlamlı bir
Detaylı-Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onikinci kez gerçekleştirilmiştir.
Bursa nın 25 Büyük Firması Araştırması; -Bursa nın ciroları itibariyle büyük firmalarını belirlemek amacıyla düzenlenen bu çalışma onikinci kez gerçekleştirilmiştir. -Bu çalışma Bursa il genelinde yapılmış,
DetaylıAFRİKA HASTALIĞI -SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ -LUMPY SKIN DISEASE (LSD)
AFRİKA HASTALIĞI -SIĞIRLARIN NODÜLER EKZANTEMİ -LUMPY SKIN DISEASE (LSD) 1 GÜNDEM Tanım Epidemiyoloji (Hastalığın Yayılımı) Mücadele Soru-Cevap 2 Afrika Hastalığı Nedir? Sivrisinek, kene ve sokucu sineklerle
DetaylıCerrahi Alan Enfeksiyonu Önleme Talimatı
1. AMAÇ Cerrahi alan enfeksiyonlarının (CAE) önlenmesidir. 2. KAPSAM Ameliyat sürecinde hastaya sağlık hizmeti sunan tüm birimleri ve bireyleri kapsar. 3. GENEL ESASLAR Cerrahi alan enfeksiyonları; cerrahi
DetaylıÜniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi
Üniversitelerde Yabancı Dil Öğretimi özcan DEMİREL 1750 Üniversiteler Yasası nın 2. maddesinde üniversiteler, fakülte, bölüm, kürsü ve benzeri kuruluşlarla hizmet birimlerinden oluşan özerkliğe ve kamu
DetaylıGebelikte Viral Enfeksiyonlar
Gebelikte Viral Enfeksiyonlar Prof. Dr. Sabahattin ALTUNYURT Dokuz Eylül Üniversitesi Tıp Fakültesi Kadın Hastalıkları ve Doğum ABD Perinatoloji BD 2016 İzmir Gebelikte Viral Enfeksiyonlar Gebelikte geçirilen
DetaylıYönetici tarafından yazıldı Perşembe, 08 Ekim 2009 05:19 - Son Güncelleme Perşembe, 08 Ekim 2009 05:22
Çocuğumun Sık Sık Başı Ağrıyor Ne Yapabilirim? Başağrısı toplumun büyük kesiminde görülebilen ve insanların büyük çoğunluğunun hayatlarının değişik dönemlerinde karşılaştığı ve çare aradığı bir problemdir.
DetaylıYÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ
YÜZÜNCÜ YIL ÜNİVERSİTESİ ARAŞTIRMA VE UYGULAMA ÇİFTLİĞİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1- Bu yönergenin amacı, Yüzüncü Yıl Üniversitesi (YYÜ) ne ait tarla arazisi,
DetaylıT.C. Sağlık Bakanlığı Türkiye İlaç ve Tıbbi Cihaz Kurumu
AKILCI İLAÇ KULLANIMI PROJE YARIŞMASI BAŞVURU FORMU BAŞVURU SAHİBİNİN ADI SOYADI * BAŞVURU SAHİBİNİN MESLEĞİ BAŞVURU SAHİBİNİN YAŞI BAŞVURU SAHİBİNİN MEDENİ : DURUMU BAŞVURU SAHİBİNİN EĞİTİM DURUMU BAŞVURU
DetaylıRAHİM TAHLİYESİ UYGULAMALARININ ZEYNEP KAMİL AİLE PLANLAMASI KLİNİGİNDE GÖZLENEN ETKİLERİ GİRİŞ. Dr. Asuman KARAMANı.. ı Dr.
RAHİM TAHLİYESİ UYGULAMALARININ ZEYNEP KAMİL AİLE PLANLAMASI KLİNİGİNDE GÖZLENEN ETKİLERİ Dr. Vahit GEDiKOÔLU 1 ı Dr. Silhendan TÜRKMEN< 01 Dr. M. Tahir DEG1Ş 101 Dr. Ertuğrul BAYIRLI' tııu'*) Dr. Asuman
DetaylıÇANKAYA BELEDİYESİ EVDE BAKIM HİZMETLERİ YÖNERGESİ
ÇANKAYA BELEDİYESİ EVDE BAKIM HİZMETLERİ YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç ve Kapsam MADDE 1 (1) Bu yönergenin amacı; Çankaya Belediye sınırları içinde yaşayan, yaş sınırı
DetaylıSon kullanma tarihi geçmiş ancak hiç kullanılmamış invazif aletleri yeniden sterilize edip kullanabilir miyiz?
ÖRNEK E-POSTER 1: Son Kullanma Tarihi Geçmiş İnvazif Aletlerin Yeniden Sterilizasyonu Son kullanma tarihi geçmiş ancak hiç kullanılmamış invazif aletleri yeniden sterilize edip kullanabilir miyiz? Kardiyoloji
DetaylıBÖLÜM 3 FREKANS DAĞILIMLARI VE FREKANS TABLOLARININ HAZIRLANMASI
1 BÖLÜM 3 FREKANS DAĞILIMLARI VE FREKANS TABLOLARININ HAZIRLANMASI Ölçme sonuçları üzerinde yani amaçlanan özelliğe yönelik gözlemlerden elde edilen veriler üzerinde yapılacak istatistiksel işlemler genel
DetaylıGebelikte Astım Yönetimi. Dr. Dilşad Mungan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ABD İmmünoloji ve Allerji BD
Gebelikte Astım Yönetimi Dr. Dilşad Mungan Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Göğüs Hastalıkları ABD İmmünoloji ve Allerji BD ık Kadın Doğum uzmanları hangi koşullarda astımlı hasta ile karşılaşırlar? Astımlı
DetaylıİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI
KAMUDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PANELİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI Uzm. Yusuf DUMAN İSG Koordinatörü / İş Güvenliği Uzmanı Mayıs/2016 (1/55) 6331 SAYILI İSG KANUNU İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
DetaylıÖzet Metin Ekonomik Büyümenin Anlaşılması: Makro Düzeyde, Sektör Düzeyinde ve Firma Düzeyinde Bir Bakış Açısı
Özet Metin Ekonomik Büyümenin Anlaşılması: Makro Düzeyde, Sektör Düzeyinde ve Firma Düzeyinde Bir Bakış Açısı Overview Understanding Economic Growth: A Macro-level, Industrylevel, and Firm-level Perspective
DetaylıMADDE 2 (1) Bu Yönerge, 2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu ve değişiklikleri ile İzmir Üniversitesi Ana Yönetmeliği esas alınarak düzenlenmiştir.
İZMİR ÜNİVERSİTESİ BURS YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Genel Hükümler Amaç ve Kapsam MADDE 1 (1) Bu Yönerge; İzmir Üniversitesi nin Fakülteleri, Meslek Yüksekokulu ve bölümlerinde ÖSYM ve Üniversite tarafından
DetaylıİLK$100$GÜN$ Alan(11:(Bologna(Sürecine(Uyum(Çalışmaları(
İLK$100$GÜN$ Yönetimegeldiğimizilkhaftaiçerisinde,şeffaflıkvehesapverebilirlikilkelerine dayananyönetimanlayışımızınbirürünüolarakbir AcilEylemPlanı yapılmış ve tüm üniversite ile paylaşılmıştır.$ Acil
DetaylıK.S.Ü. MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ TEKSTİL MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİTİRME ÖDEVİ / BİTİRME PROJESİ DERSLERİ İLE İLGİLİ İLKELER
K.S.Ü. MÜHENDİSLİK MİMARLIK FAKÜLTESİ TEKSTİL MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİTİRME ÖDEVİ / BİTİRME PROJESİ DERSLERİ İLE İLGİLİ İLKELER 1- TANIM K.S.Ü. Müh. Mim. Fakültesinin Tekstil Mühendisliği Bölümünde Bitirme
DetaylıKORELASYON VE REGRESYON ANALİZİ
KORELASON VE REGRESON ANALİZİ rd. Doç. Dr. S. Kenan KÖSE İki ya da daha çok değişken arasında ilişki olup olmadığını, ilişki varsa yönünü ve gücünü inceleyen korelasyon analizi ile değişkenlerden birisi
DetaylıKIRK YASIN 0ST0NDEKi KADINLARDA Gl!Bl!LIK V E DOGUMU ETKİLEYEN FAKTÖRLER ÖZET SUM 1 MARY
KIRK YASIN 0ST0NDEKi KADINLARDA 1 '6 Gl!Bl!LIK V E DOGUMU ETKİLEYEN FAKTÖRLER Uz. Dr. Umur ÇOLGAR ( *) İnt. Dr. Filiz YILMAZ(*) ÖZET Kırk yaşın üzerindeki 214 gebede, gebelik ve doğumu etkileyen faktörler
DetaylıHEPATİT C SIK SORULAN SORULAR
HEPATİT C SIK SORULAN SORULAR Hepatit C nedir? Hepatit C virüsünün neden olduğu karaciğer hastalığıdır. Hepatit C hastalığı olarak bilinir ve %70 kronikleşir, siroz, karaciğer yetmezliği, karaciğer kanseri
DetaylıMeriç Uluşahin Türkiye Bankalar Birliği Yönetim Kurulu Başkan Vekili. Beşinci İzmir İktisat Kongresi
Meriç Uluşahin Türkiye Bankalar Birliği Yönetim Kurulu Başkan Vekili Beşinci İzmir İktisat Kongresi Finansal Sektörün Sürdürülebilir Büyümedeki Rolü ve Türkiye nin Bölgesel Merkez Olma Potansiyeli 1 Kasım
DetaylıŞeker Hastalığı Nedir? Neden Önemlidir?
Aile Hekimliği Sürekli Mesleki Gelişim Programı Hayatınız boyunca öngöremediğiniz ve hayat kalitenizi düşürecek pek çok sorun yaşayabilirsiniz. Şeker hastalığı(kısa olarak Diyabet diyebiliriz) ve obezite
DetaylıHAM PUAN: Üniversite Sınavlarına giren adayların sadece netler üzerinden hesaplanan puanlarına hem puan denir.
YGS / LYS SÖZLÜĞÜ OBP (ORTA ÖĞRETİM BAŞARI PUANI): Öğrencinin diploma notunun diğer öğrencilerin diploma notlarına oranıdır. En az 100 en çok 500 puan arasında değişen bu değer, öğrencinin başarısı okulun
DetaylıResmi Gazete Tarihi: 23.07.2005 Resmi Gazete Sayısı: 25884
Resmi Gazete Tarihi: 23.07.2005 Resmi Gazete Sayısı: 25884 SAYIŞTAY YÖNETİM MENSUPLARININ GÖREVDE YÜKSELME VE UNVAN DEĞİŞİKLİĞİ YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç Madde 1
DetaylıDeprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları
Deprem Yönetmeliklerindeki Burulma Düzensizliği Koşulları Prof. Dr. Günay Özmen İTÜ İnşaat Fakültesi (Emekli), İstanbul gunayozmen@hotmail.com 1. Giriş Çağdaş deprem yönetmeliklerinde, en çok göz önüne
DetaylıGebelik ve Postpartum dönemde Demir Eksikliği Anemisi Yeni Tedaviler. Prof. Dr. Cansun Demir
Gebelik ve Postpartum dönemde Demir Eksikliği Anemisi Yeni Tedaviler Prof. Dr. Cansun Demir Neden Önemli? Demir eksikliği Dünyada en sık rastlanan anemi Demir eksikliği 4-5 milyar (dünya nüfusunun %66
DetaylıBanka Kredileri E ilim Anketi nin 2015 y ilk çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 10 Nisan 2015 tarihinde yay mland.
21 OCAK-MART DÖNEM BANKA KRED LER E M ANKET Doç.Dr.Mehmet Emin Altundemir 1 Sakarya Akademik Dan man nin 21 y ilk çeyrek verileri, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankas (TCMB) taraf ndan 1 Nisan 21 tarihinde
DetaylıMAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının
MAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının bağlantıları kontrol edilir. Güz ve Bahar dönemindeki
Detaylı1.3. NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ... 2 1.1. GİRİŞ... 2 1.2. NİTEL ARAŞTIRMALARDA GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK SORUNLARI... 2
İÇİNDEKİLER 1. NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ... 2 1.1. GİRİŞ... 2 1.2. NİTEL ARAŞTIRMALARDA GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK SORUNLARI... 2 1.3. NİTEL ARAŞTIRMA YÖNTEMLERİ... 2 1.3.1. ÖRNEK OLAY (DURUM ÇALIŞMASI) YÖNTEMİ...
DetaylıAnkara'daki Halk Eğitimi Merkezlerinde Açılan Kurslara Katılanların Özellikleri, Katılmalarını Güdüleyen Etmenler ve Programlara İlişkin Görüşleri
Halk Eğitiminde Katılma: Ankara'daki Halk Eğitimi Merkezlerinde Açılan Kurslara Katılanların Özellikleri, Katılmalarını Güdüleyen Etmenler ve Programlara İlişkin Görüşleri Yrd. Doç. Dr. Serap AYHAN* Bilim
DetaylıYATAKLI TEDAVİ KURUMLARI ENFEKSİYON KONTROL YÖNETMELİĞİ
YATAKLI TEDAVİ KURUMLARI ENFEKSİYON KONTROL YÖNETMELİĞİ Yataklı Tedavi Kurumları Enfeksiyon Kontrol Yönetmeliği Resmi Gazete: 11 Ağustos 2005-25903 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç
DetaylıHALK EĞİTİMİ MERKEZLERİ ETKİNLİKLERİNİN YÖNETİMİ *
HALK EĞİTİMİ MERKEZLERİ ETKİNLİKLERİNİN YÖNETİMİ * Doç. Dr. Meral TEKİN ** Son yıllarda halk eğitimi, toplumdaki öneminin giderek artmasına koşut olarak, önemli bir araştırma alanı olarak kabul görmeye
DetaylıSenato Tarihi: 13.08.2015 Karar No: 2015-114 ORDU ÜNİVERSİTESİ SÜREKLİ EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ EĞİTİM VE SERTİFİKA PROGRAMLARI YÖNERGESİ
Senato Tarihi: 13.08.2015 Karar No: 2015-114 ORDU ÜNİVERSİTESİ SÜREKLİ EĞİTİM UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ EĞİTİM VE SERTİFİKA PROGRAMLARI YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç
Detaylıc) Genel Müdürlük: Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Teşkilatlanma ve Destekleme Genel Müdürlüğünü,
22 Nisan 2010 PERŞEMBE Resmî Gazete Sayı : 27560 Tarım ve Köyişleri Bakanlığından: EL SANATLARI EĞİTİM MERKEZİ MÜDÜRLÜKLERİ VE EL SANATLARI ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ MÜDÜRLÜĞÜ ÇALIŞMA YÖNETMELİĞİ BİRİNCİ BÖLÜM
DetaylıİŞLEVSEL DÜZENLEMELERİN, ENGELLİ HASTA MEMNUNİYETİNE OLAN YANSIMASI ERCİYES TIP ÖRNEĞİ
İŞLEVSEL DÜZENLEMELERİN, ENGELLİ HASTA MEMNUNİYETİNE OLAN YANSIMASI ERCİYES TIP ÖRNEĞİ Uzm. İbrahim BARIN Prof. Dr. Kudret DOĞRU Prof. Dr. Murat BORLU Başmüdür Özcan ÖZYURT Müdür Yard. Uzm. Murat YENİSU
Detaylı