PETROL OFĐSĐ 2009 FAALĐYET RAPORU

Transkript

1 PETROL OFĐSĐ 2009 FAALĐYET RAPORU POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 1

2 ĐÇĐNDEKĐLER YILINDA DÜNYA VE TÜRKĐYE YILINDA PETROL OFĐSĐ PERAKENDE FAALĐYETLERĐ TĐCARĐ/ENDÜSTRĐYEL SATIŞLAR HAVACILIK VE DENĐZCĐLĐK SEKTÖRÜ SATIŞLARI MADENĐ YAĞ FAALĐYETLERĐ TEDARĐK ZĐNCĐRĐ YÖNETĐMĐ ENERJĐ YATIRIMLARI KURUM DEĞERLERĐ MARKA FAALĐYETLERĐ FAALĐYET TAKVĐMĐ YÖNETĐM KURULU ÜYELERĐ ÜST YÖNETĐM TEMEL GÖSTERGELER KURUMSAL ĐLKELERE UYUM RAPORU POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 2

3 yılında dünya ve Türkiye Yollar düze çıkarken 2009, bedelini dünya ekonomisinin ödediği ağır bir krizin ardından endişelerin umuda dönüştüğü ve gelecekle ilgili olumlu beklentilerin filizlenmeye başladığı bir yıl olmuştur. Bir önceki yılın son çeyreğinden başlayarak dünyayı saran karamsarlık havası, 2009 un ortalarından itibaren ekonomik göstergelerde olumlu sinyallerin alınmaya başlamasıyla birlikte yerini ihtiyatlı bir iyimserliğe bırakmıştır. Aralarında Türkiye nin de bulunduğu, dünyanın en büyük 20 ekonomisini yönetenler tarafından krize karşı yürütülen koordineli mücadele, 2009 da ilk meyvelerini vermeye başlamıştır. Türkiye, krizden en fazla etkilenen, ancak finans sektörünün sağlam yapısı sayesinde krizin en çalkantılı dönemini büyük bir çöküş yaşamadan atlatma başarısını gösteren ender ülkelerden biri olmuştur. Türkiye nin 2001 krizinden kendine dersler çıkararak bankacılık sistemini sağlam temeller üzerine oturtmuş olması, bu süreçte yaşanan ciddi daralmaya rağmen ekonominin çarklarının dönmeye devam etmesini sağlamıştır. Küresel krizin emtia fiyatları üzerindeki olumsuz etkisi nedeniyle dünyada 2009 a istikrarsız bir şekilde başlayan petrol sektöründe de, yıl içerisinde ümit aşılayan olumlu gelişmeler doğrultusunda göreli bir iyileşme sağlanmıştır. Buna rağmen krizin olumsuz etkileri Türkiye de 2009 yılı boyunca kendini işsizliğin artması, sanayi üretiminin daralması, akaryakıt sektöründe tüketimin azalması, finans ve kredi sorunları şeklinde göstermiştir. POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 3

4 2009 DA DÜNYA EKONOMĐSĐ Olağanüstü bir yıl 2009 yılı, modern küresel ekonominin bugüne kadar yaşadığı en zorlu krize tanıklık eden, özel koşullarıyla öne çıkan ve olağanüstü olarak tanımlanabilecek bir yıl olmuştur yaz aylarında ABD de mortgage kredilerinin geri dönmemesiyle baş gösteren ve 2008 Eylül ünde Lehman Brothers ın batmasıyla psikolojik zirvesine ulaşan kriz, 2008 in son çeyreğinden itibaren önce gelişmiş ülkeleri, ardından gelişmekte olan ülkeleri etkisi altına alarak küresel bir boyuta ulaşmıştır. Dünya piyasaları, ekonomik görünümdeki kötüleşme ve kredi piyasalarının etkin işlememesi nedeniyle 2009 un ilk aylarında sert düşüşler yaşamıştır. Aynı dönemde krizin kaynağında yer alan bankacılık kesimindeki çöküşü engellemek amacıyla, hükümetler kamulaştırmadan sermaye desteği sağlamaya, borçlara kefil olmaktan likidite imkânları yaratmaya kadar geniş bir yelpazede önlemler almışlardır. Ancak finans sektörünün ardından reel kesimdeki şirketleri de büyük mali sorunlarla baş başa bırakan kriz, hükümetlerin aldığı önlemlere rağmen merkez bankaları tarafından sağlanan likiditenin reel sektöre etkin bir şekilde ulaşamaması nedeniyle, başta ABD olmak üzere birçok ülkede çok sayıda büyük şirketin iflas noktasına sürüklenmesine yol açmıştır. Makroekonomik göstergeler hızla kötüleşirken, 2009 yılının özellikle ilk yarısında dünyanın pek çok ülkesinde büyüme hızları negatife dönmüş, talep ve üretim gerilemiş, işsizlik artmış ve uluslararası ticarette büyük düşüşler yaşanmıştır. Bu dönemde tüketici güveninin azalması ve harcamalarının büyük oranda düşmesi, krizin bir resesyona dönüşmesi endişesini de beraberinde getirmiştir. Bu tehlikeye karşı birçok hükümet, lokomotif sektörlerde teşvik uygulamalarını devreye sokarak tüketimi canlandırmaya çalışmıştır. POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 4

5 Krizle koordineli mücadele Krizle mücadelede, küresel finans sistemine ve ticarete yönelik olarak G-20 ülkelerinin koordineli bir şekilde aldığı önlemler 2009 un ilk çeyreğinin sonlarında etkisini göstermeye başlamış ve piyasalar hızlı bir yükseliş eğilimine girmiştir. Bu süreçte hisse senetleriyle birlikte, petrol ve diğer emtia fiyatlarında da bir yükselme başlamıştır. Özellikle 2009 un ikinci yarısından itibaren krizin şiddetinde görece bir yavaşlama meydana gelmiştir. Nihayet yılın son çeyreğinde ekonomik büyüme hızının pek çok ülkede tekrar pozitife döneceğine ilişkin umut ve beklentiler ortaya çıkmıştır. Genel olarak bakıldığında, 2009 yılında gelişmiş ekonomiler krizi göğüslemekte büyük zorluklarla karşılaşırken, gelişmekte olan ekonomiler birçok gelişmiş ülkeye göre daha olumlu bir performans sergilemiştir. Gelişmekte olan ülkeler içinde, büyüme performansı ve iyileşmenin kuvveti açısından Çin ve Hindistan öne çıkmıştır. IMF nin son tahminlerine göre 2009 yılında dünya ekonomisi %0,8 ve gelişmiş ülkeler %3,2 oranında daralma gösterirken, gelişmekte olan ülkeler büyük ölçüde Asya ülkelerinin etkisiyle %2,1 büyümeyi başarmıştır. Özetle, alınan tüm önlemlere rağmen küresel ekonomide daralma, dünya ticaretinin darbe alması, korumacılığı anımsatan devlet müdahaleleri, birleşme ve satın alma aktivitelerinin neredeyse durma noktasına gelmesi, ciddi istihdam kayıpları ve kapasite kullanımındaki düşüşler, 2009 yılında reel ekonomiye damgasını vuran başlıca gelişmeler olmuştur. POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 5

6 DÜNYA PETROL PĐYASASINDA YAŞANAN GELĐŞMELER Petrol fiyatlarında fırtına 2008 ve 2009 yıllarındaki gelişmeler, ekonomideki büyük dalgalanmalarla birlikte petrol sektörünü de istikrarsız bir döneme sokmuştur. Son dört yıldır sürekli artış eğiliminde olan ve 2008 in yaz aylarında 145 ABD doları/varil ile tüm zamanların rekorunu kıran ham petrol fiyatları, 2008 in üçüncü çeyreğinden itibaren krizle birlikte hızla değer kaybetmeye başlamış ve petrole yatırım yapan fonların pozisyonlarını bozarak güvenli limanlara sığınmasıyla 2008 yılını 45 ABD doları/varil seviyesinde tamamlamıştır. Bu süreç içinde küresel çapta tasarruf eğiliminin artması ve akaryakıt tüketiminde önemli paya sahip olan sektörlerde önemli daralma yaşanması, hızla düşen petrol fiyatlarının tutunmasını daha da zorlaştırmıştır. Ocak 2009 ortalarında 39 ABD doları/varil gibi dip bir noktaya vuran ve ancak bu tarihten sonra bir toparlanma sürecine giren petrol fiyatları, yılın ilk çeyreğini 50 ABD doları/varil düzeyinde tamamlamıştır. Sakin sulara geçiş 2009 un ikinci çeyreğinden itibaren ham petrol ve petrol ürünleri fiyatları, makroekonomik göstergelerdeki göreli iyileşme belirtilerinden ve emtia piyasalarındaki spekülatif para girişlerinden güçlü bir şekilde yararlanmış ve doların yeniden değer kaybetmesiyle kararlı bir yükselişe girmiştir. Gelişmiş ekonomilerdeki gevşek para politikası ve likidite bolluğu, risk iştahının ve diğer emtia fiyatlarıyla birlikte petrol fiyatlarının artmasına neden olmuştur. Brent ham petrolünün 2009 yılı ortalama fiyatı 61,68 ABD doları/varil seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu rakam, 2008 yılındaki ortalama 97,37 ABD doları fiyatına göre %36,6 düşüşü ifade etmektedir. Petrol fiyatları 2009 un ilk çeyreğinde 39,66 ABD doları ile en düşük seviyesini görürken, yılı 77,67 ABD doları ile tamamlamıştır. POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 6

7 Petrol talebinde daralma Küresel mali kriz, 2009 yılında petrol talebini olumsuz yönde etkileyerek talebin günde 1,4 milyon varil, yıllık bazda %1,6 azalmasına yol açmıştır. Ancak ekonomik krizden çıkış belirtilerinin gün geçtikçe güçlenmesi ve dünyadaki büyümenin 2010 yılında yeniden artıya döneceğine dair beklentilerin yaygınlık kazanmasıyla, küresel petrol talebinin 2010 da günde 0,5 ile 1 milyon varil arasında artış göstereceği tahmin edilmektedir. Ancak petrol piyasasının yönü, esas olarak halen küresel ekonominin mevcut olumlu görünüşünün devamına bağlıdır DA TÜRKĐYE EKONOMĐSĐ Yere sağlam basan bir ekonomi Türkiye ekonomisi, küresel kriz öncesindeki dönemde güçlü bir büyüme ivmesi yakaladığı halde, dünyada baş gösteren olumsuz gelişmelerden bire bir etkilenmiş ve krizden en fazla zarar gören ülkelerden biri olmuştur. Yedi yıllık kesintisiz büyüme döneminden sonra 2008 in son çeyreğinde %6,5 daralma yaşayan Türkiye ekonomisi, 2009 un ilk çeyreğinde %14,7 daralmayla dip yapmış, sonraki iki çeyrek dönemde ise KDV/ÖTV indirimlerinin sağladığı kısmi düzelmeye rağmen negatif seyrini sürdürmüştür. Son çeyrekteki olumlu gelişmelerle %6 büyüyen Türkiye ekonomisi, 2009 yılının genelinde %4,7 daralmıştır. Bununla birlikte dış ticarette ciddi gerilemeler yaşanmış ve işsizlik oranlarında çarpıcı artışlar meydana gelmiştir. Ekonomik göstergelerdeki bu olumsuz tabloya rağmen Türkiye de piyasalar 2009 yılında oldukça yüksek bir performans sergilemiştir. Dünyadaki iyileşme belirtileriyle birlikte olumlu bir hava yakalayan piyasalar, eylül ayında hükümetin açıkladığı Orta Vadeli Ekonomik Program ın yarattığı görece iyimserlikle birlikte, dünyadaki pek çok ülkenin tersine 2009 un büyük bölümünde dengeli bir seyir izlemiştir. Türkiye ekonomisi dünya ekonomileri POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 7

8 içinde hayli yüksek bir daralma oranıyla krizi yaşarken, finansal sistemin 2001 sonrasında kazandığı görece sağlamlık piyasaların güven ve istikrar içinde kalmasını sağlamıştır. Türkiye, gelişmekte olan pek çok ülkeye göre 2009 da çok daha sağlam bir duruş sergilemiş ve kriz sırasında kredi notu artırılan ender ülkelerden biri olmuştur. Cari açık ve diğer göstergeler 2009 yılına damgasını vuran olağanüstü koşullar, ekonominin diğer alanlarına da etkisini çeşitli şekillerde hissettirmiştir. Özellikle petrol ve diğer emtia fiyatlarında yaşanan sert düşüşün etkisiyle 2009 Ekim inde 12 aylık enflasyon %5,1 ile dip yaparken, ara mallarına, tüketim amaçlı ithal ürünlere ve petrole talebin azalması nedeniyle Türkiye nin cari açığı 2008 deki 41,9 milyar dolardan 2009 da 13,9 milyar dolara düşmüştür. Cari açığın böylesine büyük bir daralma göstermesi kur üzerindeki baskıyı da önemli ölçüde hafifletmiştir. Diğer taraftan 2009 yılında ihracatta %23 ve doğrudan yabancı yatırımlarda %61,7 azalma kaydedilmiştir. Bankacılık sisteminin döviz açık pozisyonu olmaması nedeniyle TL yıl boyunca değerini korumuş ve kriz öncesine göre daha düşük bir platforma oturmuştur a dair güçlü beklentiler 2009 un üçüncü çeyreğinden bu yana artan krizden çıkış belirtileri gün geçtikçe güçlenmektedir. Dünya Bankası, IMF ve OECD gibi uluslararası ekonomi kurumlarının tahminleri, 2010 yılının 2009 a göre daha olumlu geçeceğini işaret etmektedir. Đyileşmenin sürdürülebilirliğine ilişkin belirsizliklerin tamamen ortadan kalktığını söylemek güç olsa da, ekonomi çevreleri arasındaki genel görüş, 2010 yılının hem dünya, hem Türkiye için daha istikrarlı geçeceği ve eksi büyüme değerlerinin 2010 da artıya döneceği yönündedir. Türkiye nin, sahip olduğu büyüme potansiyeli ve güçlü ekonomisiyle, küresel ekonomide görülecek bir iyileşme sürecinin etkilerini en güçlü hissedecek ülkeler arasında yer alması beklenmektedir. POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 8

9 2009 DA TÜRKĐYE AKARYAKIT SEKTÖRÜ Sektörel gerileme Türkiye ekonomisinde 2008 ve 2009 yıllarında yaşanan gelişmeler, diğer pek çok alanda olduğu gibi petrol ürünleri pazarında da derin etkiler yaratmış ve krizin etkisiyle sektörde belirgin bir daralma yaşanmıştır. Bu gelişmede, 2008 yılından başlayarak bireysel ve kurumsal tasarruf eğilimlerinin artmasının yanı sıra sanayi, inşaat, turizm ve tarım gibi akaryakıt tüketiminde önemli paya sahip olan sektörlerin gerilemesi de önemli rol oynamıştır. Ürün bazında incelendiğinde, PETDER verilerine göre, beyaz ürünler olarak adlandırılan ve benzin, motorin ve LPG Otogaz ın toplamı olarak ifade edilen otomotiv yakıtları tüketimi 2008 yılına göre %2,3 azalarak 18 milyon tona inmiştir. Beyaz ürünler arasında en büyük daralma, son beş yıldır sürekli artış eğilimi gösteren motorin tüketiminde olmuştur yılında tüketilen motorin türleri (düşük kükürtlü motorin ve kırsal motorin) toplamında 2008 yılına göre %3,9 oranında bir azalma meydana geldiyse de, bu düşüşün asıl sorumlusu %9,4 gibi çok yüksek bir oranda tüketimi gerileyen kırsal motorindir. Son yıllarda artan dizel araç sayısıyla bağlantılı olarak daha fazla talep gösterilen düşük kükürtlü dizel tüketimindeki artış ise 2009 yılında da sürmüş ve toplam motorin tüketimi içindeki payı %20 den %25 e yükselmiştir yılında toplam benzin tüketimi %2,7 oranında azalarak 2,28 milyon ton seviyesinde gerçekleşmiştir. Bu azalmada, daha düşük ÖTV uygulaması nedeniyle fiyat avantajına sahip olan oto-lpg nin benzin tüketiminden pay alması etkili olmuştur. Nitekim 2009 yılında ilk kez oto-lpg tüketimi (ton cinsinden) benzin tüketimini aşmış ve 2,3 milyon tonun üzerine çıkmıştır. Benzin ile oto-lpg arasındaki pazar paylaşımında benzinin payı 2008 e göre %52,6 dan %49,8 e gerilerken, oto-lpg pazar payını aynı oranda yükseltmiştir. POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 9

10 Fuel-oil ve kalorifer yakıtından oluşan siyah ürünlerde ise tüketim bir önceki yıla göre %30,5 oranında azalarak yaklaşık 1,9 milyon ton olarak gerçekleşmiştir. Böylece siyah ürünlerde uzun zamandır süregelen azalma devam etmiş ve son 10 yılın en büyük rakamına ulaşılmıştır. Doğalgaz kullanımının düzenli olarak artmasından ötürü siyah ürünler arasında fuel-oil segmentindeki gerileme daha yüksek gerçekleşmiştir. EPDK Tavan Fiyat Uygulaması 2009 yılında Türkiye deki akaryakıt sektöründe ortaya çıkan önemli gelişmelerden biri de, 27 Haziran 2009 tarih ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan EPDK Kurul Kararı gereğince 27 Haziran - 27 Ağustos 2009 tarihleri arasında geçerli olmak üzere iki ay süreyle motorin ve benzin pompa fiyatları için Tavan Fiyat Uygulaması nın yürürlüğe konulmasıdır. Pompa fiyatlarının dağıtıcı ve bayiler için belirlenmiş bir formülle hesaplandığı bu uygulamadan önce Đstanbul Avrupa yakasında Kurşunsuz Benzin 95 Oktan fiyatı 3,21 TL/lt, Kırsal Motorin fiyatı 2,45 TL/lt ve Motorin fiyatı 2,55 TL/lt iken uygulama ile birlikte bu fiyatlar Kurşunsuz Benzin 95 Oktan için 3,05 TL/lt, Kırsal Motorin için 2,35 TL/lt ve Motorin için 2,49 TL/lt şeklinde oluşmuştur. Tavan Fiyat Uygulaması süresince pazartesi, çarşamba ve cuma günleri EPDK internet sitesinde tavan fiyatlar ilan edilmiş olup, terminal ve perakende satış fiyatları buna göre ayarlanmıştır. Uygulamanın sona erdiği 28 Ağustos 2009 tarihinden sonra yeniden serbest piyasa koşullarına dönülmüştür. ÖTV değişiklikleri 2009 yılı içerisinde, 15 Temmuz 2009 ve 31 Aralık 2009 tarihlerinde T.C. Maliye Bakanlığı nca bazı akaryakıt türlerinden alınan maktu ÖTV tutarları artırılmıştır. Bu uygulama sonucunda, 15 Eylül 2009 öncesinde 1,4915 TL/lt seviyesinde olan Kurşunsuz Benzin 95 Oktan Özel Tüketim Vergisi tutarı POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 10

11 sırayla 1,6915 TL/lt ve 1,8915 TL/lt seviyesine yükselmiştir. Aynı uygulama Kırsal Motorin Özel Tüketim Vergisi tutarının 0,9345 TL/lt seviyesinden 1,0845 TL/lt ve 1,2345 TL/lt seviyelerine, Motorin Özel Tüketim Vergisi tutarının da 1,0045 TL/lt seviyesinden 1,1545 TL/lt ve 1,3045 TL/lt seviyelerine yükselmesine yol açmıştır. POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 11

12 yılında Petrol Ofisi Güçlenerek yola devam Petrol Ofisi 2009 yılına, petrol fiyatlarındaki dalgalanmalar nedeniyle, tüm taşımacılık sektörü için belirsizliğin getirdiği riskler ve buna bağlı endişelerle girmiştir. Ancak Türkiye coğrafyasının tamamını kapsayan en büyük dağıtım şirketi, akaryakıt sektörünün lideri ve en büyük madeni yağ üreticisi olan Petrol Ofisi, bu olumsuzlukları gidermeye yönelik önlemlerini hızla alarak, pozitif bir bakışla zorluk ve endişeleri fırsata dönüştürmek için yıl boyunca yoğun bir çaba sergilemiş ve başarılı bir yılı geride bırakmıştır yılında elde edilen rakamlar, bu başarının göstergesidir. Petrol Ofisi, ikinci markası Erk le birlikte istasyondan oluşan dev satış ağıyla Türkiye nin lider akaryakıt şirketi olma özelliğini 2009 da da sürdürmüştür yılında şirket, toplam 7,35 milyon ton ürün satışı gerçekleştirerek benzinde %23,5, motorinde %27,9, siyah ürünlerde ise %45,7 pazar payı elde etmiştir. Petrol Ofisi, havacılık ve denizcilik sektörlerinde açık farkla piyasa lideri konumundadır. Yıllık 140 bin tonla Türkiye nin en yüksek madeni yağ üretim kapasitesine sahip olan şirket, bu sektörde de %22,4 lük pazar payıyla 2009 yılını lider olarak kapatmıştır yılında ciro itibariyle Türkiye nin en büyük ikinci şirketi olan Petrol Ofisi, kriz koşullarına rağmen 2009 yılında tüm segmentlerde pazar payını korumuş ve kârlılığını %185 artırarak 287,4 milyon TL düzeyine çıkarmayı başarmıştır. POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 12

13 2009 DA PETROL OFĐSĐ Ödünsüz müşteri memnuniyeti felsefesi Türkiye nin kendi alanındaki lider kuruluşu Petrol Ofisi, yıla damgasını vuran olumsuz piyasa koşullarına rağmen, her zaman tüketicilerine ve kurumsal müşterilerine en üst kalitede ürün ve hizmet sunma vizyonundan ödün vermeyerek müşteri memnuniyeti odaklı etkinliklerini 2009 boyunca sürdürmüştür. Bu dönemde Petrol Ofisi nin temel önceliği, krizin ve diğer olumsuzlukların şirketin faaliyetleri, iş ortakları, çalışanları ve en önemlisi müşterileri üzerindeki etkilerini en alt seviyede tutmak ve pazar payını koruyarak, müşteri odaklı çalışma prensibinden ödün vermeksizin sektörün gelişimine yön veren projelere ve tüketicilere yarar sağlayan uygulama ve yatırımlara planlı bir şekilde devam etmek yönünde olmuştur. Bu anlayış, sektörde artan rekabet ortamında gün geçtikçe daha önemli hale gelen tüketici bağlılığına olumlu yönde katkıda bulunmuş ve Petrol Ofisi çalışanlarının bu çalışmalara yansıttığı enerji ve tutku, artan müşteri sayısı ve güven olarak geri dönmüştür. Daha hafif, daha etkin, daha kârlı Petrol Ofisi, Türkiye nin en iyi perakende satış organizasyonu olma hedefi doğrultusunda kararlı adımlar atmayı 2009 yılında da sürdürmüştür. Şirket, bu hedefle birlikte, petrol ve gaz alanında bölgesel bir güç haline gelme vizyonu doğrultusundaki yatırım fırsatlarını yıl boyunca yakından takip etmiştir. Ancak mevcut piyasa koşulları, yatırım kararlarının doğru zaman, doğru pazar ve doğru kârlılık hedefleri doğrultusunda alınmasını her zamankinden daha önemli hale getirmiştir. Petrol Ofisi, değişen koşullarla birlikte büyüme konusuna daha hassas yaklaşmış ve planlarını pazar payını koruyarak kârlılığını artırma hedeflerine dayandırmıştır. POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 13

14 Kötü maliyetlerden kurtulup hafiflemek ve daha fazla ciro yerine daha fazla kâr elde etmek, 2009 yılında şirketin öncelikli hedefleri arasında yer almıştır. Bu hedef doğrultusunda şirket, fazla kârlı olmayan segmentlerden çıkma yaklaşımını sürdürmüş ve etkin bir masraf yönetimini uygulamaya koymuştur. Petrol Ofisi, operasyonlarını daha az masrafla daha etkin bir şekilde yönetmeyi 2009 un öncelikli konularından biri olarak ele almıştır. Verimliliği artırmanın yanı sıra masraf bazını daha etkin bir şekilde kontrol etmeye yönelik önlemler, şirketin başarılı bir performans sergilemesinde önemli rol oynamıştır. Krize rağmen yatırımlara devam Diğer taraftan Petrol Ofisi ni entegre bir petrol ve gaz şirketi haline getirme vizyonu doğrultusunda 2009 da çok önemli adımlar atılmıştır. Bu adımların ilkini, şirketin Türkiye nin en büyük doğalgaz üretim sahası olan Akçakoca da yaptığı doğalgaz yatırımı oluşturmuştur. Şirketin portföyünü çeşitlendirmek ve dikey entegrasyon anlamında arama ve üretim alanına girmek üzere gerçekleştirdiği 55 milyon ABD doları tutarındaki bu yatırım, Petrol Ofisi ni bu projede Türkiye Petrolleri Anonim Ortaklığı ndan (TPAO) sonra ikinci büyük ortak haline getirmiştir. Petrol Ofisi nin ikinci büyük yatırımını, kontrat yenileme ve yeni istasyon yatırımları oluşturmuştur. Perakende sektörü, şirketin cirosunun yaklaşık %70 ini oluşturan bir iş sahası olarak şirket faaliyetleri arasında hayati bir öneme sahiptir. Petrol Ofisi nin son yıllarda büyük önem verdiği istasyon geliştirmeleri ve operasyonel mükemmellik hedefi, bu yöndeki yatırımların ağırlıklı bir şekilde devam etmesinde etkili olmuştur. Şirketin üçüncü büyük yatırım alanını lojistik ve altyapı hizmetleri oluşturmaktadır. Operasyonların kesintisiz ve mükemmel bir şekilde devam etmesinin koşulu olan altyapı yatırımları kapsamında 29 Ocak 2009 tarihinde hizmete sokulan m 3 stoklama kapasiteli Batman deposu ile Marmara Ereğlisi nde hayata geçirilecek terminal yatırımı önemli bir yere sahiptir. POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 14

15 Lider olmak sorumluluk gerektirir Olumsuz ekonomik koşullar, 2009 yılında sektörde genel bir daralmaya yol açmış ve Petrol Ofisi nin satışlarına da yansımıştır. Ancak şirketin aldığı önlemler sayesinde satışlar, pazardaki genel daralmaya rağmen, sektör ortalamasının üzerinde bir performans sergilemiştir. Petrol Ofisi, 2009 da hemen tüm segmentlerde pazar payını korumuş, hatta bazı segmentlerde artırmayı başarmıştır. Petrol Ofisi, Capital dergisinin bu yıl 12. kez düzenlediği Türkiye nin En Büyük 500 Özel Şirketi araştırmasında, Cirosu En Büyük Đlk 3 Şirket kategorisinde ikinci sırada yer almıştır. 3 binin üzerinde bayisi, çalışanları, dağıtım ağı ve tedarikçileriyle 100 bine yakın kişiye doğrudan ya da dolaylı istihdam sağlayan Petrol Ofisi, Türkiye nin en itibarlı kurumlarından biri olarak 2009 da da kendisine duyulan güvene layık olmaya çalışmış ve toplumsal gelişmeye destek vermenin olanakları ölçüsünde ülkenin tüm kuruluşları için bir sorumluluk olduğu inancıyla sosyal projelere destek vermeyi sürdürmüştür. POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 15

16 3. Perakende faaliyetleri Güvenilir ve güçlü bir yol arkadaşı Petrol Ofisi, 81 ilin tamamını ve yaklaşık 850 ilçeyi kapsayan geniş bayi ağı ile Türkiye nin ülke çapında hizmet verebilen tek ve en büyük akaryakıt dağıtım şirketidir yılındaki perakende satış faaliyetlerini ikinci markası olan Erk le birlikte istasyondan oluşan dev satış ağı yoluyla sürdüren şirket, bu özelliğiyle Türkiye nin en yaygın perakende organizasyonlarından biri konumundadır. Petrol Ofisi nin perakende faaliyetlerinin en önemli hedefi, müşteri memnuniyetine odaklanmış bir hizmet anlayışı ve üstün nitelikli ürünlerle tüketicilerin akaryakıt ihtiyaçlarını güvenle karşılamak ve akaryakıt alışverişini zevkli, hızlı ve pratik bir işlem haline dönüştürmektir. Şirket, yurt çapında dağılmış istasyonlarıyla müşterilerine kolay erişim olanağı sunmakta, ürün ve hizmet standartlarındaki kalitesini ise periyodik bayi denetimleriyle sağlamaktadır. Petrol Ofisi, son yıllarda en temel başarı kriterleri arasında saydığı operasyonel mükemmellik kavramı çerçevesinde istasyon geliştirme faaliyetlerini düzenli olarak sürdürmekte ve istasyonlarını kurumsal kimlik doğrultusunda yenilemektedir. Đstasyonlarda akaryakıt dışında müşterilerin başka ihtiyaçlarını da karşılamayı ve müşteri memnuniyetini alışveriş sürecinin her anına yaymayı amaçlayan bu program çerçevesinde özelleştirmeden 2009 sonuna kadar toplam istasyon yenilenmiş ve söz konusu istasyonlar hedeflenen kalite standartlarına kavuşturulmuştur. Şirket, müşterilere sunulan hizmetin sürekli geliştirilmesi amacıyla eğitim faaliyetlerinin ve standart denetimlerin yanında gizli müşteri uygulamaları da gerçekleştirmekte ve bu denetimlerde eksik görülen noktaların geliştirilmesine yönelik sürekli bir iyileştirme programı uygulamaktadır. POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 16

17 Petrol Ofisi nin başlıca amacı, kendi markasını taşıyan her istasyonda müşterilerine akaryakıttan daha fazlasını sunmak ve Türkiye nin tüm yollarında, havada, denizde ve karada, insanlar için en güvenilir ve güçlü yol arkadaşı olmaktır. AKARYAKIT ĐSTASYONLARI Akaryakıt sektörünün lideri Petrol Ofisi, akaryakıt satışlarını iki marka yoluyla yapmaktadır adedi Petrol Ofisi ve 197 adedi Erk markasıyla faaliyet gösteren toplam istasyon, Türkiye deki toplam istasyonun %24 ünü oluşturmaktadır. Şirket, rekabetteki bu üstünlüğünü satış performansıyla da pekiştirmektedir yılında Petrol Ofisi, dev satış ağı aracılığıyla 4,6 milyon m 3 perakende beyaz ürün (benzin, motorin, gazyağı ve LPG) satışı gerçekleştirmiş ve benzinde %23,5, motorinde ise %27,9 pazar payı elde etmiştir. Sektör genelinde 2009 itibariyle istasyon başına yıllık satış ortalaması m 3 civarındayken, Petrol Ofisi bayileri m 3 ün üzerinde bir satış ortalamasıyla sektör ortalamasının hayli üzerinde bir performans sergilemiştir. Đstasyon yatırımları Petrol Ofisi, yıllık cirosu içinde çok önemli bir yere sahip olan perakende satışlarını daha da artırmak ve bu alandaki pazar liderliğini güçlendirerek sürdürmek amacıyla bu alanda yoğun bir yatırım politikası izlemektedir. Şirketin son yıllarda öncelik verdiği istasyon geliştirmeleri ve operasyonel mükemmellik hedefi, bu yöndeki yatırımların ağırlıklı bir şekilde devam etmesini zorunlu kılmaktadır. Perakende yatırımlarının en önemli kısmını sözleşme yenileme, yeni istasyon yatırımları ve otomasyon çalışmaları oluşturmaktadır. Petrol Ofisi, yatırım planlarını, müşterilerin kolay ulaşabileceği ve onlara en iyi hizmet verilebileceği lokasyonları hedefleyerek yapmaktadır. Perakende satışlara yönelik büyüme planları ülke çapında ele POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 17

18 alınmakla birlikte ağırlıklı olarak büyük kent merkezlerindeki görünürlüğü ve satış gücü yüksek noktalara yoğunlaşmaktadır. Petrol Ofisi tarafından 2009 yılında perakende faaliyetlerine yönelik olarak 365 bayi ile sözleşme yenilemesi gerçekleştirilmiş, 26 adet yeni istasyon anlaşması imzalanmış ve 203 istasyonda genel kurumsal kimlik bakımı, saha betonu iyileştirmesi, altyapı iyileştirmesi, çevre düzenlemesi vb. gibi donanım iyileştirmesi yapılmıştır. Aynı çerçevede 2009 yılı boyunca istasyona kurumsal kimlik bakımı gerçekleştirilmiştir. Marketten geçişli WC uygulaması ve bina cephe kaplaması/boyası gibi satış binası uygulamalarının yanı sıra beyaz kimlik uygulamaları da yıl boyunca devam etmiştir. Teknoloji ve altyapı yatırımları Petrol Ofisi ni akaryakıt sektörünün lideri yapan farklılaştırıcı unsurlardan biri de teknoloji kullanımıdır. Şirket yönetimi, dünyadaki yenilikleri güncel olarak takip etmenin önemine inanmakta ve kaliteli hizmet prensibinin hayata geçirilmesinde teknolojiden geniş biçimde yararlanmaktadır. Petrol Ofisi tüm dünyada, yüksek teknolojiyi bu kadar geniş bir bayi ağı üzerinde etkin bir şekilde kullanan az sayıda akaryakıt şirketinden biridir. Kaliteyi artırmaya yönelik teknoloji uygulamalarının en önemlisi, istasyon tanklarının ve pompaların 365 gün 24 saat uydu kanalıyla denetlenmesini sağlayan Uydu Takip Sistemi dir. Bu sistem, ana dağıtım ağında yer alan istasyonlardaki tank seviyelerinin ve akaryakıt satış hareketlerinin online olarak izlenebilmesini ve böylece dışarıdan girişlerin tespit edilebilmesini sağlamaktadır sonu itibariyle pompa ve tank otomasyonu gerçekleştirilen bayi sayısı e ulaşmış ve böylece istasyon satışlarının hacim olarak yaklaşık %75 i merkezden takip edilebilir hale gelmiştir. Bunun dışında bayilerde kullanılan teknolojik otomasyon sistemleri, geliştirilen ek uygulamalar sayesinde müşterilerin hayatını kolaylaştıran ve tüketicilere çeşitli avantajlar sağlayan pazarlama/satış araçlarına da olanak POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 18

19 vermektedir. Online sisteme bağlı olarak gerçek zamanlı çalışan Positive Card, AutoMatic, Kartlı AutoMatic, Prepaid Kart, Bayi Filo Kart, Lojistik Kart ve Lokal Cari Kart gibi uygulamaların her biri, kendi alanında örnek teşkil eden öncü ve yaratıcı çözümlerdir. Web hizmetleri Petrol Ofisi, bayileriyle iletişimini artırmak ve zaman alan birçok rutin prosedürü hızlandırmak amacıyla internet ortamından ve diğer teknolojik olanaklardan yaygın şekilde yararlanmaktadır. Sürekli geliştirme felsefesi içinde bu alandaki yatırımlarını sürdüren şirket, 2009 yılı içinde bayilere web üzerinden sunulan tüm hizmetleri bir araya topladığı bayi portalını devreye almıştır. Siteye adresinden ulaşılabilmektedir. Đnternet ortamındaki iyileştirme ve geliştirme faaliyetlerine ek olarak, 2009 yılında Petrol Ofisi nin tüm terminal ve tesisatlarında elektronik ortamda imza kontrolü süreci başlatılmıştır. Đstasyon eğitim faaliyetleri Perakende faaliyetlerinin iyileştirilmesine yönelik yatırımlardan bir diğeri de insana yapılan yatırımlardır. Petrol Ofisi, müşteri ile yüz yüze iletişimin reklamdan daha etkili olduğu görüşüyle, bayiler düzeyinde müşteri ilişkilerini geliştirmeye ve operasyonel mükemmeliyeti sağlamaya yönelik olarak, ölçümlemeye ve takip metoduna dayalı rutin eğitim faaliyetleri uygulamaktadır yılında Petrol Ofisi, istasyonda Ürün, Hizmet, SEÇ / Sağlık, Emniyet, Çevre ve Operasyon Yönetimi konularında standart eğitim faaliyetleri düzenlemiştir. Ayrıca öncelikli olarak seçilen 267 istasyonda daha uzun süreli Đstasyon Đşleticiliği Geliştirme Programı uygulanmıştır. Đstasyonlara yeni ve eğitimli eleman tedarik edilmesi amacıyla uygulanmakta olan PO Akademi (Đstasyon Personeli Yerleştirme Programı) kapsamında 2009 yılında 402 yeni istasyon görevlisinin istihdamı sağlanmıştır. Yıl POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 19

20 içerisinde sürdürülen diğer eğitim ve geliştirme faaliyetleri kapsamında: 58 saha müdürüne Đş Yönetimi ve Finansal Analizler konulu eğitim verilmiştir. 266 istasyon müdürüne Operasyon Yönetimi eğitimi verilmiştir. 55 şirket personeline sahada uygulamalı olarak Perakendecilik Oryantasyon eğitimi verilmiştir. Taksiciler kooperatifinin 200 üyesine yönelik olarak PO Kalite Süreçleri konulu eğitim toplantıları organize edilmiştir. Đstasyonlarda Positive Card kullanımı konusunda eğitimler düzenlenmiştir. Bayilere yönelik operasyonel iyileştirme ve geliştirmeler 2009 yılında bayi kanalının etkinliğini artırmak ve sürekli iyileştirme ve geliştirme sağlamak üzere bir dizi çalışma gerçekleştirilmiştir. Bu çalışmalara yönelik olarak gerekli aksiyonlar alınmış ve paylaşılmıştır. Bayi toplantıları Petrol Ofisi, bir dağıtım şirketinin bayisinden ayrı düşünülemeyeceği gerçeğiyle, bayileriyle ilişkilerini en üst düzeyde tutmaya önem vermektedir. Şirket, Nice Yollara temasıyla 12 Haziran 2009 tarihinde başlattığı ve 7 hafta boyunca Türkiye nin 7 bölgesini dolaşarak sırasıyla Đstanbul (Anadolu ve Avrupa yakası), Ankara, Đzmir, Adana, Nevşehir ve Antalya da düzenlediği bayi toplantıları yoluyla, sektörde yaşanan gelişmeleri, sorunları ve hedefleri bayileriyle bire bir paylaşma olanağı bulmuştur. Ekonomik krizden kaynaklanan sorunlara ortak çözümlerin arandığı ve karşılıklı iletişim içinde gelecekle ilgili hedeflerin paylaşıldığı bu toplantılarda bayilerin her konuda tam desteğinin alınması, Petrol Ofisi ailesinin güç birliğini göstermiş ve güven tazelemiştir. Organizasyon süresince gündeme gelen konulara ve bu konularda sağlanan gelişmelere ilişkin olarak daha POAŞ FAALĐYET RAPORU 2009 / 20