İbrahim AKYÜREK Kimya Mühendisi/(B )Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı

Transkript

1 İbrahim AKYÜREK Kimya Mühendisi/(B )Sınıfı İş Güvenliği Uzmanı

2 Tarihi Wright kardeşlere kadar uzanan hava aracı üretimi, günümüzde teknolojik gelişmelerle birlikte modern ve daha güvenilir hale gelmiştir.

3 Ülkemizde havacılık sektörü 16 Şubat 1925 de Türk Tayyare Cemiyeti nin (Türk Hava Kurumu) kurulması ile başladı. Türk Tayyare Cemiyeti, Alman JUNKERS uçak imalat firması ile Kayseri de uçak ve motor fabrikası, Eskişehir de tamirhane ve bakım merkezi kurdu.

4 1930 yılında Vecihi Hürkuş, «Vecihi 14» isimli tayyaresini imal etti ve onunla uzun yıllar uçtu. İlk özel Türk uçuş okulunu açtı ve ilk sivil pilotları yetiştirmeye başladı. İlk deniz tayyaresini inşa etti. İlk Türk Özel Hava Yolu şirketini kurdu.

5 Yine 1930 lu yıllarda Nuri Demirağ İstanbul da bir uçak fabrikası kurdu. Nuri Demirağ ın İstanbul Beşiktaş ta açmış olduğu uçak fabrikası sektöre yeni bir ivme kazandırdı. İki kişilik ilk uçağını 1936 da yapan Demirağ, uçağa kendi isminin baş harfleriyle Nu D-36 adını verdi.

6 Ülkemizde hava aracı üretimi kesintiye uğrasa da günümüzde tasarım ve üretime yönelik gelişmeler umut vericidir.

7 Sektörde, bir dizi eğitim ve sertifikasyon sürecinden geçen deneyimli personel çalışmaktadır.

8 Uçak üzerindeki kapalı alan çalışmalarında çalışanların maruz kalabileceği riskler ve bu risklerle ilgili kontrol prosedürleri hazırlanmalıdır. Kapalı alan çalışması ile ilgili bir iç yönerge/talimat (prosedür) hazırlanmalıdır.

9 Kapalı alan, normal çalışma koşulları dışına çıkılan ve ulaşılması, çalışılması zorluk arz eden, önemli ölçüde kapatılmış ya da giriş çıkışı sınırlandırılmış bölümler olarak tanımlanmaktadır. Havacılık sektöründe uçak üzerinde, imalat, bakım ve muayene aşamalarında irili ufaklı kapalı alan çalışmaları önemli bir yer tutmaktadır. Söz konusu işler, hassas ve özel çalışma gerektirdiğinden bu çalışmalar, kalifiye personel tarafından gerçekleştirilir. Kapalı alanlarda çalışan personel yoğun ergonomik zorluklalarla çalışmak durumundadırlar.

10 Hava taşıtlarında kapalı alan çalışmaları imalat, bakım, onarım ve modernizasyon süreçlerinde; talaş kaldırmalı, montaj, boya, elektriksel donanım, kontrol işlemleri şeklinde yapılır. Hava aracı üzerindeki kapalı alanları yakıt tankı, hava alığı, kokpit, bagaj bölümleri olarak sıralayabiliriz. Söz konusu kapalı alan çalışmalarında çalışanlar; 1- Atmosferik tehlikeler 2- Fiziksel tehlikeler 3- Psikososyal tehilikler

11 Bazı kapalı alanlarda havayı kirleten kimyasallar; jet yakıtı, çözücüler, boya, yağ, sealant buharları bulunur. Bu vb. tehlikeli kimyasal bulunan kapalı alanlara giriş için mutlaka kapalı yere giriş izin formu onaylanmalıdır. Kapalı yere giriş izin formunun gereklerinin yerine getirilmesi çerçevesinde giriş gerçekleştirilmelidir.

12 .sanayi A.Ş. KAPALI YERE GİRİŞ İZİN FORMU TARİH:... SAAT:... YER:... BÖLÜM NO:... GEÇERLİLİK SÜRESİ:... İŞİN TANIMI: ÇALIŞANLAR: ATMOSFER ANALİZİ: % O 2 :... % LEL:... KİMYASAL (ppm, mg/m 3 ):... DİĞER:... İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ ÖNLEMLERİ: GÖZETMEN AYDINLATMA KURTARMA ARAÇLARI VANALAR MSDS EĞİTİM HAVALANDIRMA ELEKTRİKSEL GÜÇ KÖR TAPA vb DİĞER KİŞİSEL KORUYUCU EKİPMAN (KKE): SOLUNUM KORUYUCU KORUYUCU GÖZLÜK KORUYUCU GİYSİ EMNİYET KEMERİ KORUYUCU ELDİVEN KULAK TIKACI DİĞER AÇIKLAMALAR: İŞ GÜVENLİĞİ MÜHENDİSİ:... İLGİLİ EKİP LİDERİ:...

13 Mekanik tehlikeler, Elektriksel tehlikeler, Hidrolik enerji ile ilgili tehlikeler, Gürültü, Hareket zorluğu oluşturan dar alanlar Yetersiz aydınlatma, Soğuk hava, sıcak hava Metal tozu, kompozit tozu, Yetersiz havalandırılmış ortam

14 Klostrofobi (kapalı alan fobisi), Zihinsel yorgunluk, Hata yapma korkusu, Dar alanda çalışmaktan kaynaklanan yalnızlık duygusu, stres, İşin aciliyetinden kaynaklı gerilim duygusu, Eğilme, bükülme vb. ergonomik nedenlerle kas/iskelet sorunlarından kaynaklı gerilimler, Koku, FOD/YAMAHA gerilimi.

15 Uygun eleman seçimi LEL, VOC, gürültü ölçümü Periyodik muayene Ex-proof aydınlatma Uygun KKD seçimi ve kullanımı Ergonomik risklere karşı fizyoterapist desteği Farkındalık eğitimi Rotasyon Kısa süreli çalışma izni İyileştirme için öneriler, çözümler üzerine çalışmalar Dizlikler, Minderler

16

17

18

19

20 Uygunsuz fiziksel koşulların yanı sıra bir de, sürekli olarak kapalı alanda çalışma zorunluluğu, çalışanlar üzerinde ciddi bir baskı oluşturur, iş stresini artırır. Eğer kişide; kapalı alan korkusu (klostrofobi), boğulma korkusu (aerofobi), zehirlenme korkusu (toksifobi) gibi korkularından biri veya birkaçı varsa bu kişi için çalışma adeta bir kabusa dönüşür.

21 Yoğun stres kişi üzerinde, konsantrasyonu ve dikkati dağıtır ve görevinde hata yapmaya zorlar. Muayene ve bakım, havacılık sektöründe son derece titizlik ve dikkat isteyen işlerdir, bu nedenle, söz konusu noktalarda uygun eğitim almış deneyimli personel çalıştırılır. Bir tarafta çalışma ortamındaki zorluklar, diğer taraftan da titiz ve dikkatli çalışma gerekliliği, ortamı rahatlatacak ergonomik düzenlemeyi ve tasarımlar geliştirilmeyi zorunlu kılmaktadır.

22 Havacılık sektöründe; bakım ve muayene işlemlerinde hata toleransının darlığı, insan hatasından dolayı felaketlerin yaşanabileceği düşünüldüğünde, çalışanın performansını etkileyen her faktörün irdelenmesinin ne kadar önemli olduğu görülecektir. Bakım ve imalat sırasında, kapalı alanda, hava aracı içerisinde unutulan el aletleri, bez parçası, vida, somun vb. her türlü nesne uçağın havadayken düşmesine neden olabilir. Bu duruma Yabancı Madde Hasarı (YAMAHA) ya da Foreign Object Damage (FOD) denir.

23 Yakıt tanklarında yapılan ortam ölçümleri (LEL) sonucu uygun olmayan değerler saptandığında bu alanlarda havalandırılmaya devam edilmeli ve ortamda kıvılcım çıkarıcı delik delme, kaynak gibi işlemler kesinlikle yapılmamalıdır. Hava taşıtında kapalı alanı girilirken Yabancı Madde Hasarı (YAMAHA) yaratmamak için kişi üzerinden düşme olasılığı olabilecek saat, telefon, anahtar, bozuk para vb. kişisel eşyalar tank dışında bu iş düzenlenmiş FOD kutusuna bırakılmalıdır.

24 Acil durumlar için dışarıda bir acil müdahale ekibi bulundurulmalıdır. (Yangından koruma, acil sağlık ve güvenlik ekibi vb.) Kapalı alan içinde kullanılacak aydınlatmalar patlamaya karşı korumalı olmalı (ex-proof), elektrikli el aletleri yerine hava basınçlı el aletleri kullanılmalıdır. Yakıt tankına girerken kıyafetler statik elektrik yaratmayacak pamuklu kumaşlardan seçilmelidir.

25 Kokpit, yakıt tankı, helikopter kuyruk konisi gibi dar ve kapalı yerlerdeki diz üzerindeki çalışılmalarda personel için dizlik, uygun tabure ve minderler bulundurulmalıdır. İş başı muayenesinde kapalı alanda çalışacak personele fobileri olup olmadığı sorulmalıdır.

26

27

28

29

30 Çalışanların hatasız ve rahat çalışmaları için ergonomik önlemlerin alınması ve de çalışma ortamının daha da uygun hale getirilmesi amacıyla sürekli iyileştirme programları yapılmalıdır. Kapalı alan için kilosuz ve kısa boylu kişiler seçilmelidir. Fiziki durumu dar ve kapalı alan için uygun olmayan personelin kapalı ve dar alanlara girişine izin verilmemelidir. Kapalı alan mümkün olabildiğince atmosferik ortama açılmalı, çalışma ortamındaki sıcaklık artışını engellemek için hava akımı sağlayacak vantilatör gibi araçlar kullanılmalıdır.

31 İş başı muayenesinde psikososyal faktörler de göz önünde bulundurulmalıdır. Konsantrasyon ile iş kazaları arasındaki ilişki doğru yorumlanmalı gerektiğinde konsantre olmakta zorlanan personele izin verilmelidir. Kapalı ortamda çalışanlar için uzman desteği alınmalı ve vücudu güçlendirici eğitimler verilmelidir.

32