2. KATI CİSİMLERİN İÇ YAPISI
|
|
- Ayla Güvenç
- 7 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 2. KATI CİSİMLERİN İÇ YAPISI İnşaat Mühendisliğinde, cisimlerin yükler altındaki davranışını saptayabilmek çok önemlidir. Yapının tasarımı, boyutlandırma ve kesin hesapları açısından malzemenin "mekanik özelliklerini" bilmek gereklidir. Malzemenin mekanik özellikleri cismin iç yapısına bağlı olduğundan önce bunun incelenmesi gerekir. Ayrıca, metallerin korozyonu gibi malzeme açısından önemli olayları atom yapısına dayanmadan açıklamak olanaksızdır. Bu nedenle bu bölümde, bir yapı mühendisinin hatırlaması gereken kimya bilgilerini özetlemekte yarar vardır Atom Yapısı Atomlar, çevrelerinde negatif yüklü elektronların devinimler yaptığı pozitif yüklü proton ve yüksüz nötronlardan oluşur. Nötronu olmayan atom, yalnız hidrojen atomudur. Bir atom çekirdeğinde, elektron sayısı kadar proton vardır. Elektronlar, çekirdek kütlesi yanında çok küçüktür (1/1850 oranında) ve bu değer kütle hesabında göz önüne alınmaz. Atomun en önemli özelliği, çeşitli bağ kuvvetlerinin meydana gelmesine yol açan elektron sayısıdır. Atom numarası da elektron sayısına eşittir. Örneğin, atom numarası 92 olan uranyumun 92 elektronu vardır. Buna göre, uranyum atomunun çekirdeğinde 92 proton ve 146 nötron vardır. Böylece uranyumun kütle ağırlığı 238 olur. Malzemelerin özellikleri iç yapıya büyük ölçüde bağlıdır. Uygulanan bir işlem sonucu özelliklerde meydana gelen değişmelerin nedeni ancak iç yapı göz önüne alınarak açıklanabilir. îç yapılar atomlar arası bağ kuvvetleri etkisinde üç boyutlu uzayda dizilmeleri sonucu oluşur. Atomlar arası bağların oluşmasında ana etken elektron yapılarıdır. Özellikle en dış yörüngede bulunan valans elektronları cisimlerin mekanik, fiziksel ve kimyasal özelliklerini belirlerler. Bir cismin kimyasal bileşimi aynı kaldığı halde atomsal diziliş biçimi değişirse özellikler önemli ölçüde etkilenir. Örneğin %0,8 karbonlu çelik 800 C ta ısıtıldıktan sonra 1 günde 1 saatte ve 1 saniyede olmak üzere üç ayrı hızda soğutulacak olursa, mukavemetler yaklaşık 1/2/3 oranında farklı değerler alır. Bunun nedeni, üç farklı soğuma hızında atomların üç değişik biçimde dizilmesi, dolayısıyla üç değişik iç yapı oluşmasıdır. Mikroskopla incelendiğinde bu farklar açık bir şekilde görülebilir.
2 Atomların bir araya gelerek dizilişlerinde oldukça basit kurallar geçerlidir. Bu kurallar bilindikten sonra büyük kütlelerin yapısını tanımak olundukça kolaydır. Atomsal diziliş genellikle üç aşamada ele alınır: a) iki atom arasında ilişkiler, b) Bir atoma onu çevreleyen komşular arasında ilişkiler, c) Üç boyutlu uzak mesafeli dizilişler. Elektronlar çekirdeği içine alan ve çekirdekten belirli uzaklıklarda bulunan değişik yörüngeler üzerinde hareket ederler. Her yörüngede belirli sayıda elektron bulunur ve bu yörüngelere içten dışa doğru, K, L, M, N, O ve P adları verilir. İç yörüngelerde sırasıyla 2, 8,18 ve 32 elektron bulunur. En etkin elektronlar dış yörüngedekilerdir. Elektronlar atom çekirdeği çevresinde belirli yörüngeler üzerinde sürekli hareket halindedirler ve belirli enerji düzeyine sahiptirler. Elektronlar çekirdek etrafına yerleşirken önce en düşük enerji düzeyini doldururlar, sayıları arttıkça sırası ile daha dıştaki enerji düzeylerini işgal ederler. Bir enerji düzeyinde en fazla iki elektron bulunur ve bunların eksenleri etrafında dönme yönleri zıttır. Bir atomun çevresindeki olası enerji düzeylerinin değerleri ve ardışık sırası kuvantum mekaniği kurallarına göre belirir. Bir enerji düzeyinde bulunan bir elektrona yeterli enerji verilirse, boş bir üst enerji düzeyine atlayabilir. Örneğin E1 enerji düzeyinde kararlı hareket yapan bir elektronu E düzeyine yükseltmek için verilmesi gereken enerji ΔE=E2 - Eı kadardır. Ancak E2 düzeyinde elektron kararsız olduğundan burada sürekli kalamaz, tekrar Eı taban düzeyine iner ve inerken aldığı ΔE enerjisini elektromanyetik radyasyon halinde çevreye yayar. Çevreye yayılan radyasyon dalgasının Frekansı v ΔE enerjisi ile orantılıdır Atom Bağları Cisimlerin en küçük yapı birimi olan atomları,'atomlar arası bağ kuvvetleri bir arada tutar. Bu bağ kuvvetleri cismin mukavemetinin esasını oluşturur. Ayrıca elektriksel ve ısıl özellikleri belirler. Genellikle atomlar arası bağ kuvvetli ise şekil değiştirme direnci büyük, ergime sıcaklığı yüksek ve ısıl genleşme düşük olur. Atom bağları zayıf (fiziksel) veya kuvvetli (kimyasal) olabilir. Kimyasal bağlar üç şekilde olur.
3 a) İyonsal Bağlar - Atomların elektron alış verişi ile gerçekleşir. Tuz molekülünün bağ şekli buna iyi bir örnektir (Şekil 2.1). İyon örgüsü sonsuz sayıdaki Na + ve CI" iyonlarının boşlukta küp teşkil edecek şekilde dizilmelerinden oluşmuştur, örgüdeki her bir CI" anyonu 6 Na + katyonu ile, her bir Na + katyonu 6 CI" anyonu ile sarılmıştır. Ancak bu alışveriş böyle basit atomlar arasında olabileceği gibi, komplekslerle de olabilir, örneğin Ca ++ ile CO3" kompleksinin birleşiminden CaC0 3 oluşur. İyonsal bağlar küresel nitelikte olduğundan yönsüzdür. Şekil 2.1. NaCl de iyonsal yapı oluşumu b) Kovalan Bağlar - Ametaller, moleküllerindeki ikişer atom birbirlerine elektron çifti ya da çiftleri ile bağlı olup; moleküldeki her bir atom kısmen ortaklanmış elektron çiftleri ile oktetler (sekizli elektron sistemleri) oluştururlar. Bu şekilde oluşan bağlara kovalan bağlar denir. Örneğin, 2 Cl atomu en dış yörüngelerindeki 7 elektrondan birini ortaklaşa kullanarak sekizli elektron sistemi oluşturup klor molekülünü meydana getirirler (Şekil 2.2). Bu şekilde oluşan bağlar yönlüdür. Şekil 2.2. Klor Molekülü
4 c) Metalik Bağlar - Metallerin çoğunun dış yörüngelerinde pek az elektron vardır. Metal atomları en dış elektronlarını verip katyon olurlar. Serbest elektronlar ise anyon görevi yapıp, bir elektron bulutu içinde atomlar arasında hareket ederler. Anyon durumundaki elektronlar ile katyon halindeki metal iyonları arasında oluşan elektrostatik kuvvet, kristal yapılı metalleri oluştur. Valans elektron sayısı arttıkça bağ enerjisi, dolayısıyla ergime sıcaklığı da artar. Örneğin, 1 valans elektronlu Na'un ergime sıcaklığı 98 OC, 2 valans elektronlu Cu'ın 851 C ve 3 valans elektronlu Fe'in 1535 C dir. Metallerde aynı veya benzer tür atomlar oldukça sık ve düzenli biçimde dizildiklerinden tümü kristal yapılıdır. Şekil 2.3. Metalsel bağ oluşumu. Fiziksel Bağlar - Bazı atomların en dış yörüngesi elektronlarla dolu olabilir. Bu tip atomlar ancak Van der Waals kuvvetleri adı verilen zayıf bağlarla bağlanabilir. Sıcaklığın sıfırın altında çok düşük bir değer alması ve atomların titreşimlerinin azalması sonucu bu bağlar oluşabilir. Van der VVaals kuvvetlerinin büyük bir kısmı moleküllerin elektriksel dipolu sonucu oluşur. Elektriksel dipol, iki atomun bir araya gelmesinden oluşan molekülde, pozitif ve negatif elektrik yüklerinin ağırlık merkezlerinin farklı konumlarda olmasından doğar. Bu olaya moleküllerin polarizasyonu denir. Fiziksel bağlantılar özellikle plastik malzemelerde önem taşır Atomsal Yapı Türleri Yapı Malzemelerinde beş tip atomsal yapıya rastlanır Metalik (Kristal) Yapı Metallerin normal mikroskop ile gözlenemeyen yapısı X ışınlan, elektron ışınları ve elektron mikroskobu aracılığıyla daha iyi belirlenmiştir. Bu yöntemler metalik ve metalik olmayan kristallerin birim hücrelerden oluştuğunu kanıtlamıştır. Birim hücre, üç boyutlu atomların belirli düzende dizildiği ve tüm kristali oluşturan en küçük öğedir. Birim hücrelerin her doğrultuda birbirleri ile birleşerek yayılması sonucunda tüm kristal oluşur. Katı metalik cisimlerde bu birleşme bir düzen içerisinde oluşur. Bu düzenli yapıya kristal yapı denir.
5 Kristal yapılı malzemeler, düzgün yapıları nedeniyle homojen, dolu, özgül ağırlıkları ve mekanik özelikleri yüksek; serbest elektronlarının hareketi nedeniyle de ısı, elektrik ve sesi iyi ileten malzemelerdir. Bir kristal birim hücresi, bir atomunu merkez almak ve diğer komşu atomların buna göre konumlarını, yayılış uzaklıkları ve açıları ile belirtmek suretiyle tanımlanabilir (Şekil 2.4) Şekil 2.4 Kristal Birim Hücresi Doğada 7 adet kristal tipi vardır. X,Y,Z eksenlerindeki uzunluklarını a,b,c ve bunların birbirleriyle olan açılarını göstererek elemanter hücre türleri (kristal tipleri) Tablo 2.1'de görüldüğü gibi özetlenebilir: Kristal doğrultular Miller indisleri ile tanımlanır. Miller indislerini bulmak için orijinden bu doğrultuya paralel ve bir sonraki köşeye kadar uzanan doğrultu vektörü çizilir. Vektörün eksenle üzerindeki izdüşümlerinin kafes sabiti
6 cinsinden boyutsuz değerleri parantez içinde yazılır ve aralarında virgül bulunmaz. Örneğin, (110) doğrultu vektörünün bileşenlerinin z eksenine dik olduğunu gösterir. Sırasına bakılmaksızın sayıları aynı olan düzlemler aynı aileye aittir. Kübik sistemlerde aynı mutlak Miller indislerine sahip düzlemler eşdeğer düzlemler olup, aynı ailedendir. Yapı Malzemesi olarak kullanılan metallerin kristal yapıları daha çok kübik ve hekzagonai sisteme uymaktadır. Kübik sistemin 2 özel şekli vardır (Şekil 2.4, 2.5).
7 Hekzagonal sistemin sık rastlanan özel bir hali vardır. Bu sistemde birim kristal hücresinin orta kesitinde 3 atom yer almıştır. Yoğun hekzagonal sistem olarak adlandırılan bu sisteme en iyi örnekler çinko, kuvars, beril, kalsit ve mangandır (Şekil 2.6). örnek: Çinko, kuvars, kalsit ve mangan Şekil 2.6. Yoğun Hekzagonal Sistem Tipik bir metal kristali birim hücresinin düzgün bir blok şeklinde düzenlenmesinden oluşabilir. Kusursuz bir kristal yapının herhangi iki hücresinin karşılıklı yüzleri Şekil 2.7-a'da görüldüğü gibi her iki hücre için de ortak olur. 7
8 Isı ve basıncın etkisiyle bazı cisimlerin kristal yapılarında değişimler olabilir. Örneğin, demirin C de hacim merkezli kübik kristal yapısı var iken, 910 C C arasında kristal yapısı yüzey merkezli kübik olur. Bu tip kristal yapı değişimine allotropik değişim denir. Metalik malzemelerin çoğu küçük kristal kümeciklerinden oluştuğundan polikristal adını alırlar. Bu kristal kümeciklerinin kristal yapısı da kendi içinde düzenlidir. Kristal kümeciklerinin ayrımını, bunların birim hücrelerinin değişik yönlerde dizilişinden anlayabiliriz (Şekil 2.7-b). Birleşen kristal kümecikleri arasında tane sınırı adı verilen atomik bir boşluk vardır. Bu bölgede belirli bir düzensizlik görülür. İnce yapılı bir metalik cismin kristal kümecikleri daha küçük yapılıdır. Bu nedenle kaba tane yapılı kristale kıyasla daha çok tane sınırı bulunmaktadır Metalik Kristal Bağları Metalik birim hücreler atomların karakteristik dizilişi ile tanımlanırsa da aslında bu düzen iyonların dizilişidir. Katı metalik cisimlerde atomlar, değerlik elektronları ile çevrilmiş iyonlar olarak bulunur. Metalik kristal bağlar bu iyonları birim hücredeki konumunda tutan kuvvetlerdir. İyonların dizilişi, ilgili bütün kuvvetlerin denge konumu ile sağlanır. Pozitif elektrik yükleri bir iyon 8
9 çifti arasında itme kuvveti yaratır. Benzer şekilde negatif yüklü elektronlar elektron bulutu içinde elektronların düzgün dağılımını sağlar. Bu konuya elastik ve plastik davranış kavramlarının açıklanması sırasında tekrar değinilecektir. İyonların birim hücrelerdeki konumu sabit değildir. İyonlar sıcaklığa bağlı termal (ısısal) titreşim yaparlar. Ancak, mutlak sıfır derecesi olan -273 C'de tamamen hareketsizdirler (Kelvin Teorisi). Sıcaklığın artışı ile titreşim artar ve iyon hacmi genişler. Erime sıcaklıklarında iyon hareketleri bağ kuvvetlerini kırabilecek boyutlara erişir ve katı cisim sıvı hale dönüşür Anizotropi Tekil kristal kümeciklerinin (monokristal) özellikleri kristal eksenlerine göre farklılıklar gösterir. Monokristallerin yönlere göre farklı davranış göstermesi nedeniyle; mekanik, fiziksel, kimyasal özellikleri, dış etkilerin, uygulama doğrultusuna bağlı olarak, farklı değerler alabilir, özelliklerin yönlere göre farklılık göstermesine anizotropi denir. Anizotropi kristal yapı içindeki iyonların dizilişindeki yönlere göre farklılıklardan oluşur. Düzgün blok halindeki bir kristal kümesinin davranışı, aynı konumda bulunan aynı büyüklükteki bir kristalin davranışına benzer (Şekil 2.7-a). Ancak bir çok metalik malzeme, değişik yönlerde polikristal adı verilen kristal kümeciklerinden oluşmuştur. Monokristallerin rasgele dağılımı nedeniyle değişik yönlerdeki çok sayıda karakteristiğin ortalaması polikristalin karakteristiğini belirler. Bu ortalama, tane sınırının olumsuz etkisi nedeniyle değişik yönlerin karakteristiklerinin bileşkesi değildir. Polikristal malzemelerin kristal kümeciklerinin dizilimini metalürjik yöntemler ile kontrol edebilmek olanaklıdır. Örneğin, transformatör ve elektrik motor parçaları yapımında kullanılan tabaka çeliklerin kristal kümeciklerinin birim hücrelerinin paralel hale getirilmesine çalışılır. Metal tabakalarından kap, tabak, vb. şekillerde gereçler yapılmak istenirse böyle bir yönlendirilmeden kaçınılır. 9
10 Metalik Yapı Kontrolü ve Bozuklukları Bir metalik malzemenin yapısı gerekli kesme, parlatma gibi hazırlıklar yapıldıktan sonra mikroskobik olarak incelenebilir. Bu çalışmalar şu açılardan çok yararlıdır: 1) Metalik göçmelerin nedenini açıklayabilirler, 2) Metalin geçmişini öğrenerek uygun fabrikasyon işlemini ortaya çıkarırlar, 3) Isıl işlemlerin yeterlilik derecesini saptarlar, 4) Alaşımların geliştirilmesine yardımcı olabilirler, 5) Metal bileşenleri ve özellikleri kestirilebilir. Kristallerin içinde değişik boyutta yabancı atomlar bulunabilir, bazı kafes köşeleri boş (eksik atom), bazı atomlar yerinden kaymış ve bazı kristal düzlemleri yarım olabilir. Bunlardan başka cisim tek yerine çok kristallerden oluşabilir. Yukarıda sözü edilen tüm etkenler ve çok kristalli cisimlerde sınır bölgeleri kütlenin düzenli yapısını bozar ve kusurlu hale getirirler. Bu kusurların biçimi, boyutu ve miktarı toplam kütleye göre çok az da olsa özellikleri büyük ölçüde etkirler. (iletkenlik gibi). Metallerin plastik şekil değiştirmesi, mukavemeti ve iletkenlikleri büyük ölçüde kristal yapı kusurlarına bağlıdır, malzemelerin gerçek davranışını açıklayabilmek için bu kusurları yakından tanımak gerekir. Kristal kusurları noktasal, çizgisel ve yüzeysel olmak üzere üç türe ayrılırlar. Kusur birkaç eksik veya yer değiştirmiş atomdan oluşursa noktasal kusur denir. Bunların mekanik özelliklere önemsizdir. Eğer kusur kristalde boydan boya bir çizgi boyunca uzanıyorsa buna çizgisel kusur (dislokasyon) denir. Bu tür kusur özellikle metallerin mekanik özelliklerini büyük ölçüde etkiler. Diğer sonuncu kusur iki boyutlu olup kristallerin yüzeyleri ve çok kristalli yapılarda kristal bireyleri (tane) arasındaki tane sınırlarıdır. Bu muayeneler özellikle metalürji bilimi için çok gereklidir. Metalik kristal kümelerindeki iyon dizilişlerinin düzgün olduğu tanımlanmış ise de, aslında az da olsa bazı kusurlara rastlanabilir. Bu kusurlar şöylece sıralanabilir: 1) Tane sınırı bölgeleri bozuklukları, 2) Yabancı iyonların varlığı, 3) Mikroskobik yapı kontrolü işlemleri (kesme, parlatma) sonucu meydana gelen bozukluklar, 10
11 4) Fazla sıcaklık nedeniyle ortaya çjkan bazı iyonların konum bozuklukları, 5) Dislokasyonlar (Bazı iyon sıra ve düzlemlerinin yanlış yerlerde bulunabilmesi), 6) Mozaik yapı çarpıklıkları Amorf Yapı Eğer bir cismin atomlarının dizilişinde rasgele bir düzensizlik var ise bu yapıya amorf yapı adı verilir. Sıvılar, bazı cisimler örneğin cam, amorf yapılıdır. Amorf yapılı cisimleri oluşturan atom ve moleküller belirli bir düzende dizilmemişlerdir. Bu nedenle bazen yüksek dayanımlara sahip olabilirler. Buna karşılık, plastik deformasyon özelliklerine çoğunlukla sahip değillerdir Bileşik Yapı Bileşik yapı çok küçük kristal parçalarının gelişigüzel bir yığınından ibarettir. Yığını tek kitle haline getiren bir bağlayıcı vardır: Bileşik yapıya en iyi örnekler ahşap ve bir ölçüde çeliktir. Çelikte, cismin çok küçük parçaları kristal yapı görünümde olmasına karşın, aynı cisim kaba bir bütün olarak göz önüne alındığında şekilsizdir. Ahşap ise ince kristal liflerin reçineli bir madde ile yapışmasından oluşmuştur. Bileşik yapılı cisimler yönlere göre özellikleri değişmeyen, izotrop (örneğin çelik) veya değişen, anizotrop (örneğin ahşap) yapıda olabilirler. Bileşik yapılı cisimlerde, mikroskobik iç yapı hatalarına rastlanabilir. Bu kusurlar kristalin adı verilen küçük kristaller arasındaki bağlayıcı maddede görülen boşluk, aralık gibi gevşek noktalardır. Tam kristal yapılı cisimlerde de özellikle serbest yüzeylerinde yukarıda anlatılan benzer kusurlar, kılcal süreksizlikler vardır. Bu tip yüzey bozuklukları cismin dayanımlarını şaşılacak derecede düşürebilir Kolloidal Yapı Kolloidal yapıda çok küçük elemanlar halinde bazı cisimler, birbirlerinden ayrı olarak, ayrı faz veya aynı faz halinde bulunan başka bir cisim içinde dağılmıştır, örneğin, dumanın içinde oldukça küçük çaplı yanmamış kömür zerreciklerinin bulunması veya bir sıvının diğer bir sıvı içinde yayılması bu tip yapılardır. Yol malzemelerinden bitümlü emülsiyonlar bu yapıdadır. 11
12 Seramik Yapı Seramikler, metaller ve polimerlerle birlikte en geniş malzeme gruplarından birini oluştururlar. Seramikler bir metal veya iki metal ile bir ametal atomun belirli steokimetrik oranlarda birleşmesiyle oluşurlar. Yalnızca pişmiş toprak malzemeyi temsil etmezler. Seramiklerde metal olmayan atom çoğunlukla oksijendir. Seramiklerde metaller katyon, ametaller ise anyon oluşumuna neden olurlar. Böylece seramiklerde iyonsal bağlar oldukça yaygındır. Ancak seramiklerde kovalan bağlara, kristal yapıya, hatta amorf yapıya da rastlanır. Seramikler çeşitli şekillerde gruplandırılabilirler. örneğin, yapılarına göre şu şekilde sınıflandırılabilirler: - Kristal seramikler - Tek fazlı (Örneğin MgO) veya çok fazlı (Örneğin MgO-AI 2 03) seramikler. - Amorf seramikler - (Doğal veya yapay inorganik camlar.) - Cam bağlı seramikler - (Kristalleri camsı bir matrisle bağlanmış seramikler-pişmiş toprak mamuller.) - - Çimentolar - (Kristal veya amorf kısımlardan oluşabilen bağlayıcı maddeler.) Ayrıca bunlar işlevlerine göre de sınıflandırabilirler. örneğin, pişmiş kil mamuller, çimentolar, kayalar, vb Cisimler iç yapı açısından çok karmaşık ve birbirlerinden çok farklıdırlar. Bu nedenle, bugün için malzemelerin çeşitli mekanik özelliklerinin teorik yollardan, atom fiziği ilkelerinden elde edilebilmesinin çok zor olduğu söylenebilir. Ayrıca mühendislik açısından da fazla yararı yoktur. Bu gibi özellikleri örneğin, malzemelerin dayanım sınırlarını ancak deneysel yöntemlerle saptayabiliriz. Bu nedenle bugün için malzeme biliminde cismin yük altında iç yapısında doğan fizik olaylarını incelemek yerine, bunun makroskobik ve ölçülebilir kaba verileriyle yetinilip, cismin fenomenolojik (olgusal) özellikleri göz önüne alınır Moleküller Atomlar çoğunlukla komşuları ile bağ kurarak daha düşük enerjili, dolayısıyla kararlı halde bulunurlar; pek azı, asal gazlar gibi, bireysel haldedir. Moleküller kuvvetli kovalan bağlarla bağlı atom gruplarından oluşur, ancak moleküller arası bağ zayıf türdendir.basit moleküller aynı tür atomları (H2, F, O2, N2 gibi) veya birden azla tür 12
13 atomları (HF, H20, CO2, CH4 gibi) içerirler. Moleküllerde atomlar 8 valans elektronla (H hariç) çevrilmiştir, elektron yapıları asal gazlardakine benzer, bu nedenle çoğunlukla gaz halinde, pek azı sıvı halinde bulunur. Moleküllerde atom sayısı arttıkça boyutu büyür, yanal zayıf bağ oluşma olasılığı artar, boyut büyüdükçe gazdan sıvı, sıvıdan katı hale geçebilirler. Kovalan bağlar bir doğrultuda uzanırsa zincir şeklinde yapı (lineer polimerler), iki boyutta uzanırsa tabakalı yapı (grafit gibi) ve üç boyutta uzayda yapılırsa uzay ağı türü moleküller yapı (bakalit gibi) oluşur Fazlar Bir malzemede iç yapı yönünden farklı olan kısımlara faz denir. Her faz atomların homojen olarak dizilmeleri sonucu oluşan belirli bir yapıya sahiptir. Bu malzeme içinde mevcut değişik tür fazların kimyasal bileşimi aynı olur veya olmayabilir, fakat değişik yapıları dolayısıyla fiziksel özellikleri farklıdır, örnek olarak su ve buz karışımı gösterilebilir. Bu karışımda su ve buz kimyasal yönden aynı olduğu halde yapıları ve özellikleri tamamen değişiktir. Bu şekilde birden fazla tür faz içeren sistemlere çok fazlı sistemler denir. Bir cisim sıvı halden katı hale geçerken faz dönüşümü oluşur. Farklı bileşimde olan cisimler sıvı halde kolayca birbirleri içinde atomlar veya moleküller mertebesinde karışarak eriyik meydana getirirler Katı Eriyikler Endüstride metalleri birbirleri ile karıştırarak alaşım üretme işlemi sıvı halde yapılır. Arı bir A metali katılaşınca çok kristalli bir yapı oluşur, bu yapıdaki her tane birbirine özdeştir, yalnız kristal doğrultuları rasgele dağılmıştır. A metaline sıvı halde B metali katılarak elde edilen eriyik katılaşmadan sonrada karışımını korursa tek fazlı bir eriyik oluşur. Endüstriyel metaller çoğunlukla birden fazla tür eleman içerirler, pek azı arı halde kullanılır. Arı metallerin yüksek iletkenlik korozyona dayanıklılık gibi bazı üstün özellikleri varsa da genellikle yumuşak, mukavemetleri düşük ve pahalıdırlar, örneğin arı bakır yüksek elektriksel iletkenliği nedeni ile iletken tel, yüksek korozyon mukavemeti nedeni ile de çatı kaplama malzemesi olarak kullanılan, bununla beraber yumuşak, mukavemeti düşüktür. Bakıra %40 kadar çinko katılarak elde edilecek pirinç alaşım çok daha sert ve mukavemetlidir, aynı zamanda daha ucuzdur. Metallere katkı elemanları ergimiş halde katılır. Değişik tür atomlar sıvı halde kolayca karışarak homojen sıvı eriyik oluştururlar. Katılaşma sırasında yabancı elemanlar kafes yapıda varlığını 13
14 korursa katı eriyik elde edilir. Bu işleme alaşımlandırma, elde edilen metale alaşım ve katkı elemanına alaşım elemanı denir. Ayrıca kafes yapıya sahip ana eleman eriten, içinde dağılmış halde bulunan eleman eriyen sistem adını alır. Eriyen atomlar eritenin yerini alırsa yer alan katı eriyiği, kafes boşlukları arasına yerleşirse ara yer katı eriyiği oluşur. Her iki halde de farklı çaplı atomlar kafes yapıya girince çevrelerinde gerilme alanı doğar, dolayısıyla enerji artar. Enerjideki bu artış, mekanik ve elektriksel özellikleri büyük ölçüde etkiler. 14
Atom. Atom 9.11.2015. 11 elektronlu Na. 29 elektronlu Cu
Atom Maddelerin en küçük yapı taşlarına atom denir. Atomlar, elektron, nötron ve protonlardan oluşur. 1.Elektronlar: Çekirdek etrafında yörüngelerde bulunurlar ve ( ) yüklüdürler. Boyutları çok küçüktür.
DetaylıKIRILMA MEKANİĞİ Prof.Dr. İrfan AY MALZEME KUSURLARI
MALZEME KUSURLARI Deformasyonda Birinci Özelliğe Sahip Hatalar: A. Noktasal Hatalar: Kafes düzeninin çok küçük bölgelerindeki (1-2 atom boyutu) bozukluğa verilen addır. Bunlar ; 1. Boşluklar : Kafeslerde
DetaylıOksijen, flor ve neon elementlerinin kullanıldığı alanları araştırınız.
Oksijen, flor ve neon elementlerinin kullanıldığı alanları araştırınız. 3.2 KİMYASAL BAĞLAR Çevrenizdeki maddeleri inceleyiniz. Bu maddelerin neden bu kadar çeşitli olduğunu düşündünüz mü? Eğer bu çeşitlilik
DetaylıMALZEME BİLGİSİ. Atomlar Arası Bağlar
MALZEME BİLGİSİ Dr.- Ing. Rahmi ÜNAL Konu: Atomlar Arası Bağlar 1 Giriş Atomları bir arada tutarak iç yapıyı oluştururlar Malzemelerin mukavemeti, elektriksel ve ısıl özellikleri büyük ölçüde iç yapıya
DetaylıMALZEMELERİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ
MALZEMELERİN FİZİKSEL ÖZELLİKLERİ (Ders Notu) Manyetik Özellikler Doç.Dr. Özkan ÖZDEMİR MANYETİK ÖZELLİK Giriş Bazı malzemelerde mevcut manyetik kutup çiftleri, elektriksel kutuplara benzer şekilde, çevredeki
DetaylıFizik ve Ölçme. Fizik deneysel gözlemler ve nicel ölçümlere dayanır
Fizik ve Ölçme Fizik deneysel gözlemler ve nicel ölçümlere dayanır Fizik kanunları temel büyüklükler(nicelikler) cinsinden ifade edilir. Mekanikte üç temel büyüklük vardır; bunlar uzunluk(l), zaman(t)
DetaylıKAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI
KAPLAMA TEKNİKLERİ DERS NOTLARI PVD Kaplama Kaplama yöntemleri kaplama malzemesinin bulunduğu fiziksel durum göz önüne alındığında; katı halden yapılan kaplamalar, çözeltiden yapılan kaplamalar, sıvı ya
DetaylıFizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu
Fizik I (Fizik ve Ölçme) - Ders sorumlusu: Yrd.Doç.Dr.Hilmi Ku çu Bu bölümde; Fizik ve Fizi in Yöntemleri, Fiziksel Nicelikler, Standartlar ve Birimler, Uluslararas Birim Sistemi (SI), Uzunluk, Kütle ve
DetaylıYAPI MALZEMESĐ I DERSĐ
Dokuz Eylül Üniversitesi Đnşaat Mühendisliği Bölümü YAPI MALZEMESĐ I DERSĐ GĐRĐŞĐŞ YRD.DOÇ.DR. KAMİLE TOSUN 1 KAYNAK KĐTAP: Đnşaat Mühendisleri için MALZEME BĐLGĐSĐ Prof. Dr. Bülent BARADAN Dokuz Eylül
DetaylıİLERİ YAPI MALZEMELERİ DERS-6 KOMPOZİTLER
İLERİ YAPI MALZEMELERİ DERS-6 KOMPOZİTLER Farklı malzemelerin üstün özelliklerini aynı malzemede toplamak amacıyla iki veya daha fazla ana malzeme grubuna ait malzemelerin bir araya getirilmesi ile elde
DetaylıDöküm. Prof. Dr. Akgün ALSARAN
Döküm Prof. Dr. Akgün ALSARAN Döküm Döküm, sıvı haldeki akıcı olan malzemelerin, üretilmek istenen parçanın biçiminde bir boşluğa sahip olan kalıplara dökülerek katılaştırıldığı bir üretim yöntemidir.
DetaylıÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ
ÇÖKELME SERTLEŞTİRMESİ (YAŞLANDIRMA) DENEYİ 1. DENEYİN AMACI Çökelme sertleştirmesi işleminin, malzemenin mekanik özellikleri (sertlik, mukavemet vb) üzerindeki etkisinin incelenmesi ve çökelme sertleşmesinin
DetaylıMALZEME BİLGİSİ. Katı Eriyikler
MALZEME BİLGİSİ Dr.- Ing. Rahmi ÜNAL Konu: Katı Eriyikler 1 Giriş Endüstriyel metaller çoğunlukla birden fazla tür eleman içerirler, çok azı arı halde kullanılır. Arı metallerin yüksek iletkenlik, korozyona
DetaylıTEKNİK RESİM. Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi. Görünüşler - 1
TEKNİK RESİM 2010 Ders Notları: Mehmet Çevik Dokuz Eylül Üniversitesi 2/25 Görünüşler Birinci İzdüşüm Metodu Üçüncüİzdüşüm Metodu İzdüşüm Sembolü Görünüşlerin Çizilmesi Görünüş Çıkarma Kuralları Tek Görünüşle
DetaylıBu konuda cevap verilecek sorular?
MANYETİK ALAN Bu konuda cevap verilecek sorular? 1. Manyetik alan nedir? 2. Maddeler manyetik özelliklerine göre nasıl sınıflandırılır? 3. Manyetik alanın varlığı nasıl anlaşılır? 4. Mıknatısın manyetik
Detaylı1. Giriş 2. Noktasal Kusurlar 3. Çizgisel Kusurlar 4. Mikroskobik İnceleme MALZEME BILGISI B4
1. Giriş 2. Noktasal Kusurlar 3. Çizgisel Kusurlar 4. Mikroskobik İnceleme Bu bölüme kadar, açıkça ifade edilmese de kristal malzemelerde, atomsal ölçekte mükemmel bir düzenin bulunduğu varsayımı yapılmıştır.
DetaylıFİZİKÇİ. 2. Kütlesi 1000 kg olan bir araba 20 m/sn hızla gidiyor ve 10 m bir uçurumdan aşağı düşüyor.
1. Aşağıdakilerden hangisi Frekans ı tanımlamaktadır? a) Birim zamandaki titreşim sayısıdır ve boyutu sn -1 b) Birim zamandaki hızlanmadır c) Bir saniyedeki tekrarlanmadır d) Hızın zamana oranıdır 6. İki
DetaylıBĐSĐKLET FREN SĐSTEMĐNDE KABLO BAĞLANTI AÇISININ MEKANĐK VERĐME ETKĐSĐNĐN ĐNCELENMESĐ
tasarım BĐSĐKLET FREN SĐSTEMĐNDE KABLO BAĞLANTI AÇISININ MEKANĐK VERĐME ETKĐSĐNĐN ĐNCELENMESĐ Nihat GEMALMAYAN Y. Doç. Dr., Gazi Üniversitesi, Makina Mühendisliği Bölümü Hüseyin ĐNCEÇAM Gazi Üniversitesi,
DetaylıATOMLAR ARASI BAĞLAR
MALZEME 2. HAFTA 1 ATOMSAL BAĞ ATOMLAR ARASI BAĞLAR Atomlar, atomlar arası bağ kuvvetleri ile bir araya gelirler. Malzemenin en küçük yapı taşı olan atomları bağ kuvvetleri bir arada tutar. Atomsal bağların
DetaylıBasit Kafes Sistemler
YAPISAL ANALİZ 1 Basit Kafes Sistemler Kafes sistemler uç noktalarından birleştirilmiş narin elemanlardan oluşan yapılardır. Bu narin elemanlar, yapısal sistemlerde sıklıkla kullanılan ahşap gergi elemanları
DetaylıNORMAL TUĞLA VE PRES TUĞLA İLE DUVAR
NORMAL TUĞLA VE PRES TUĞLA İLE DUVAR Celal Bayar Üniversitesi Turgutlu Meslek Yüksekokulu İnşaat Bölümü Öğretim Görevlisi Tekin TEZCAN İnşaat Yüksek Mühendisi TUĞLA Tanım Kil, killi toprak ile tuğla ve
DetaylıBÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK. Atom yapısı. Bağ tipleri. Chapter 2-1
BÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK Atom yapısı Bağ tipleri 1 Atomların Yapıları Atomlar başlıca üç temel atom altı parçacıktan oluşur; Protonlar (+ yüklü) Nötronlar (yüksüz) Elektronlar (-yüklü) Basit bir atom
DetaylıEk 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler,
Ek 1. Fen Maddelerini Anlama Testi (FEMAT) Sevgili öğrenciler, Bu araştırmada Fen Bilgisi sorularını anlama düzeyinizi belirlemek amaçlanmıştır. Bunun için hazırlanmış bu testte SBS de sorulmuş bazı sorular
DetaylıSİRKÜLER. 1.5-Adi ortaklığın malları, ortaklığın iştirak halinde mülkiyet konusu varlıklarıdır.
SAYI: 2013/03 KONU: ADİ ORTAKLIK, İŞ ORTAKLIĞI, KONSORSİYUM ANKARA,01.02.2013 SİRKÜLER Gelişen ve büyüyen ekonomilerde şirketler arasındaki ilişkiler de çok boyutlu hale gelmektedir. Bir işin yapılması
DetaylıTaşıyıcı Sistem Elemanları
BETONARME BİNALARDA OLUŞAN YAPI HASAR BİÇİMLERİ Bu çalışmanın amacı betonarme binaların taşıyıcı sistemlerinde meydana gelen hasarlar ve bu hasarların nedenleri tanıtılacaktır. Yapılarda hasarın belirtisi
DetaylıSeramik, sert, kırılgan, yüksek ergime derecesine sahip, düşük elektrik ve ısı iletimi ile iyi kimyasal ve ısı kararlılığı olan ve yüksek basma
SERAMİK MALZEMELER Seramikler Metal veya yarı metallerin metal olmayan elementlerle yaptığı bileşiklere Seramik denir. Kimyasal açıdan inorganik özellik taşırlar. Atomlar arası bağlar; iyonik, kovalent
DetaylıYAPILARDA DERZLER VE SIZDIRMAZLIK MALZEMELERİ
YAPILARDA DERZLER VE SIZDIRMAZLIK MALZEMELERİ Genel: Derz sözcüğü bir sistemi oluşturan parçaların birleştirildiği, yapıştırıldığı çizgi şeklindeki bölümleri tanımlar. Derzler dar ya da geniş, yatay ya
DetaylıMALZEME BİLİMİ DOÇ. DR. N. SİNAN KÖKSAL
MALZEME BİLİMİ DOÇ. DR. N. SİNAN KÖKSAL GİRİŞ Malzeme bilimi, maddenin özellikleri ve kullanım alanları ile mühendisliğin değişik alanlarını içine alan disiplinlerarası bir bilim dalıdır. Malzeme bilimi
DetaylıG D S 4 2013 MART. Sınıf Ders Ünite Kazanım. 9. sınıf Dil ve Anlatım Türkçenin Ses Özellikleri 1. Türkçedeki seslerin özelliklerini açıklar.
G D S 4 2013 MART Sınıf Ders Ünite Kazanım 9. sınıf Dil ve Anlatım Türkçenin Ses Özellikleri 1. Türkçedeki seslerin ni açıklar. 9. sınıf Dil ve Anlatım Türkçenin Ses Özellikleri 2. Türkçedeki ses uyumlarının
DetaylıÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR
447 ÖLÇÜ TRANSFORMATÖRLERİNİN KALİBRASYONU VE DİKKAT EDİLMESİ GEREKEN HUSUSLAR Hüseyin ÇAYCI Özlem YILMAZ ÖZET Yasal metroloji kapsamında bulunan ölçü aletlerinin, metrolojik ölçümleri dikkate alınmadan
DetaylıALÇAK GERĐLĐM TESĐSLERĐNDE KULLANILAN HALOJENDEN ARINDIRILMIŞ YANGINA DAYANIKLI KABLOLAR
ALÇAK GERĐLĐM TESĐSLERĐNDE KULLANILAN HALOJENDEN ARINDIRILMIŞ YANGINA DAYANIKLI KABLOLAR ÖZET Gürol UÇAR gurol@emekcable.com Emek Kablo San. ve Tic.Ltd.Şti. Elektrik tesisatlarında kullanıma yönelik kablolarla
DetaylıÇalışma Soruları 2: Bölüm 2
Çalışma Soruları 2: Bölüm 2 2.1) Kripton(Kr) atomunun yarıçapı 1,9 Å dur. a) Bu uzaklık nanometre (nm) ve pikometre (pm) cinsinden nedir? b) Kaç tane kripton atomunu yanyana dizersek uzunlukları 1,0 mm
Detaylı2. TEMEL KAVRAMLAR. 2.1 Giriş
2. TEMEL KAVRAMLAR 2.1 Giriş 20. yüzyılın son çeyreğindeki en önemli teknolojik gelişmelerden bir tanesi de kompozit malzemelerdir. Kompozit malzemeler iki veya daha fazla organik veya inorganik bileşenin
Detaylı5. ÜNİTE KUMANDA DEVRE ŞEMALARI ÇİZİMİ
5. ÜNİTE KUMANDA DEVRE ŞEMALARI ÇİZİMİ KONULAR 1. Kumanda Devreleri 2. Doğru Akım Motorları Kumanda Devreleri 3. Alternatif Akım Motorları Kumanda Devreleri GİRİŞ Otomatik kumanda devrelerinde motorun
DetaylıTeknoloji Fakültesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği. Polimer Malzemeler. Polikarbonat (PC) www.sakarya.edu.tr
Teknoloji Fakültesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Polimer Malzemeler Polikarbonat (PC) Polikarbonatlar, termoplastiklerin özel bir grubudur. İşlenmesi, kalıplanması ve ısıl olarak şekillendirilmesi
Detaylı01 OCAK 2015 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBA PARLAKLIĞI SALİH MERT İLİ DENİZLİ ANADOLU LİSESİ 10/A 436
01 OCAK 2015 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBA PARLAKLIĞI SALİH MERT İLİ DENİZLİ ANADOLU LİSESİ 10/A 436 ELEKTRİK AKIMI VE LAMBALAR ELEKTRİK AKIMI Potansiyelleri farklı olan iki iletken cisim birbirlerine dokundurulduğunda
DetaylıBÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK. Atom yapısı. Bağ tipleri. Chapter 2-1
BÖLÜM 2 ATOMİK YAPI İÇERİK Atom yapısı Bağ tipleri 1 Atomların Yapıları Atomlar başlıca üç temel atom altı parçacıktan oluşur; Protonlar (+ yüklü) Nötronlar (yüksüz) Elektronlar (-yüklü) Basit bir atom
DetaylıTeknoloji Fakültesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği. Polimer Malzemeler. Polietilen (PE) www.sakarya.edu.tr
Teknoloji Fakültesi Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Polimer Malzemeler Polietilen (PE) Polietilen beyazca, yarı geçirgen, yumuşatılabilen ve oldukça dayanıklı bir polimerdir. Piyasada satılan özellikle
DetaylıSaplama ark kaynağı (Stud welding) yöntemi 1920'li yıllardan beri bilinmesine rağmen, özellikle son yıllarda yaygın olarak kullanılmaktadır.
SAPLAMA KAYNAĞI Saplama ark kaynağı (Stud welding) yöntemi 1920'li yıllardan beri bilinmesine rağmen, özellikle son yıllarda yaygın olarak kullanılmaktadır. Arkın metalleri ergitme özelliğinden yararlanarak
DetaylıYILDIZLAR NASIL OLUŞUR?
Zeki Aslan YILDIZLAR NASIL OLUŞUR? Yıldız nedir sorusunu insanlık yüz binlerce belki de milyonlarca yıldır soruyordu? Fakat yıldızların fiziksel doğası ve yaşam çevrimleri ancak 1900 lü yıllardan sonra
DetaylıİSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ
İSTANBUL TİCARET ÜNİVERSİTESİ BİLGİSAYAR MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ BİLGİSAYAR SİSTEMLERİ LABORATUARI YÜZEY DOLDURMA TEKNİKLERİ Deneyde dolu alan tarama dönüşümünün nasıl yapıldığı anlatılacaktır. Dolu alan tarama
DetaylıAkışkanlar Mekaniği. Dr. Osman TURAN. Makine ve İmalat Mühendisliği. osman.turan@bilecik.edu.tr
Akışkanlar Mekaniği Dr. Osman TURAN Makine ve İmalat Mühendisliği osman.turan@bilecik.edu.tr Kaynaklar Ders Değerlendirmesi 1. Vize 2. Vize Ödev ve Kısa sınavlar Final % 20 % 25 % 15 % 40 Ders İçeriği
DetaylıMALZEMENİN İÇ YAPISI: Katılarda Atomsal Bağ
MALZEMENİN İÇ YAPISI: Katılarda Atomsal Bağ Bölüm İçeriği Bağ Enerjisi ve Kuvveti Atomlar arası mesafe, Kuvvet ve Enerji İlişkisi Atomlar arası Mesafeyi Etkileyen Faktörler. Sıcaklık, Iyonsallik derecesi,
DetaylıTEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ. Öğr. Gör. Adem ÇALIŞKAN
TEKNOLOJİNİN BİLİMSEL İLKELERİ 2 Malzeme İnsanların ihtiyaçlarını karşılayan her şeye MALZEME denir. Teknik anlamda malzemenin tanımı ise Üretim yapmak için kullanılan taşınabilir her türlü araç ve gerece
Detaylı6 MADDE VE ÖZELL KLER
6 MADDE VE ÖZELL KLER TERMOD NAM K MODEL SORU 1 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER MODEL SORU 2 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER 1. Birbirine temasdaki iki cisimden s cakl büyük olan s verir, küçük olan s al r. ki cisim bir
DetaylıProf. Dr. Ahmet TUTAR Organik Kimya Tel No: 2956040 Oda No: 813
Prof. Dr. Ahmet TUTAR Organik Kimya Tel No: 2956040 Oda No: 813 Organik moleküllerin üç boyutlu yapılarını ve özelliklerini inceleyen kimya dalına Stereokimya adı verilir. Aynı molekül formülüne sahip
DetaylıOlasılık ve İstatistik Dersinin Öğretiminde Deney ve Simülasyon
Olasılık ve İstatistik Dersinin Öğretiminde Deney ve Simülasyon Levent ÖZBEK Fikri ÖZTÜRK Ankara Üniversitesi Fen Fakültesi İstatistik Bölümü Sistem Modelleme ve Simülasyon Laboratuvarı 61 Tandoğan/Ankara
Detaylı3- Kayan Filament Teorisi
3- Kayan Filament Teorisi Madde 1. Giriş Bir kas hücresi kasıldığı zaman, ince filamentler kalınların üzerinden kayar ve sarkomer kısalır. Madde 2. Amaçlar İnce ve kalın filamentlerin moleküler yapı ve
DetaylıVECTOR MECHANICS FOR ENGINEERS: STATICS
Seventh Edition VECTOR MECHANICS OR ENGINEERS: STATICS erdinand P. Beer E. Russell Johnston, Jr. Ders Notu: Hayri ACAR İstanbul Teknik Üniveristesi Tel: 285 31 46 / 116 E-mail: acarh@itu.edu.tr Web: http://atlas.cc.itu.edu.tr/~acarh
Detaylı16. Yoğun Madde Fiziği Ankara Toplantısı, Gazi Üniversitesi, 6 Kasım 2009 ÇAĞRILI KONUŞMALAR
ÇAĞRILI KONUŞMALAR Ç1 Manyetik Soğutma ve Devasa Manyetokalorik Etki Yalçın Elerman Fizik Mühendisliği Bölümü, Mühendislik Fakültesi, Ankara Üniversitesi, Beşevler, Ankara Modern toplumların temel bağımlılıklarından
DetaylıT.C. TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
T.C. TURGUT ÖZAL ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ İNŞAAT MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ 3 NOKTA EĞME DENEY FÖYÜ (TEK EKSENLİ EĞİLME DENEYİ) ÖĞRETİM ÜYESİ YRD.DOÇ.DR. AHMET TEMÜGAN DERS ASİSTANI ARŞ.GÖR. FATİH KAYA
DetaylıMakine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ. Temel bilgiler-flipped Classroom Bağlama Elemanları
Makine Elemanları I Prof. Dr. İrfan KAYMAZ Temel bilgiler-flipped Classroom Bağlama Elemanları 11/22/2014 İçerik Bağlama Elemanlarının Sınıflandırılması Şekil Bağlı bağlama elemanlarının hesabı Kuvvet
DetaylıMassachusetts Teknoloji Enstitüsü-Fizik Bölümü
Massachusetts Teknoloji Enstitüsü-Fizik Bölümü Fizik 8.01 Ödev # 10 Güz, 1999 ÇÖZÜMLER Dru Renner dru@mit.edu 8 Aralık 1999 Saat: 09.54 Problem 10.1 (a) Bir F kuvveti ile çekiyoruz (her iki ip ile). O
DetaylıBÜRO YÖNETİMİ VE SEKRETERLİK ALANI HIZLI KLAVYE KULLANIMI (F KLAVYE) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü BÜRO YÖNETİMİ VE SEKRETERLİK ALANI HIZLI KLAVYE KULLANIMI (F KLAVYE) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2009 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde
DetaylıCALLİSTER - SERAMİKLER
CALLİSTER - SERAMİKLER Atomik bağı ağırlıklı olarak iyonik olan seramik malzemeler için, kristal yapılarının atomların yerine elektrikle yüklü iyonlardan oluştuğu düşünülebilir. Metal iyonları veya katyonlar
Detaylı5.111 Ders Özeti #5. Ödev: Problem seti #2 (Oturum # 8 e kadar)
5.111 Ders Özeti #5 Bugün için okuma: Bölüm 1.3 (3. Baskıda 1.6) Atomik Spektrumlar, Bölüm 1.7, eşitlik 9b ye kadar (3. Baskıda 1.5, eşitlik 8b ye kadar) Dalga Fonksiyonları ve Enerji Düzeyleri, Bölüm
DetaylıHAFİF BETONLARIN ISI YALITIM VE TAŞIYICILIK ÖZELİKLERİ
HAFİF BETONLARIN ISI YALITIM VE TAŞIYICILIK ÖZELİKLERİ Canan TAŞDEMİR(*) ÖZET Hafif betonlara kıyasla daha yüksek basınç dayanımına, özellikle daha yüksek elastisite modülüne sahip yarı hafif betonların
DetaylıTopoloji değişik ağ teknolojilerinin yapısını ve çalışma şekillerini anlamada başlangıç noktasıdır.
Yazıyı PDF Yapan : Seyhan Tekelioğlu seyhan@hotmail.com http://www.seyhan.biz Topolojiler Her bilgisayar ağı verinin sistemler arasında gelip gitmesini sağlayacak bir yola ihtiyaç duyar. Aradaki bu yol
DetaylıSinterleme. İstenilen mikroyapı özelliklerine sahip ürün eldesi için yaş ürünler fırında bir ısıl işleme tabi tutulurlar bu prosese sinterleme denir.
Sinterleme? İstenilen mikroyapı özelliklerine sahip ürün eldesi için yaş ürünler fırında bir ısıl işleme tabi tutulurlar bu prosese sinterleme denir. Sinterleme Mikroyapı Gelişimi Özellikler! Sinterlemenin
DetaylıKİŞİSEL GELİŞİM VE EĞİTİM İŞ GÜVENLİĞİ VE İŞÇİ SAĞLIĞI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)
T.C. MİLLİ EĞİTİM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü KİŞİSEL GELİŞİM VE EĞİTİM İŞ GÜVENLİĞİ VE İŞÇİ SAĞLIĞI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2010 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin
DetaylıMAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ. 6. Hafta Oda Akustiği
MAK 4026 SES ve GÜRÜLTÜ KONTROLÜ 6. Hafta Oda Akustiği Sesin Oda İçerisinde Yayınımı Akustik olarak sesin odada yayınımı için, sesin dalga boyunun hacmin boyutlarına göre oldukça küçük olması gerekmektedir.
DetaylıAYDINLATMA DEVRELERİNDE KOMPANZASYON
AYDINLATMA DEVRELERİNDE KOMPANZASYON Dünyamızın son yıllarda karşı karşıya kaldığı enerji krizi, araştırmacıları bir yandan yeni enerji kaynaklarına yöneltirken diğer yandan daha verimli sistemlerin tasarlanması
DetaylıMakina Dinamiği MEKANİZMALARDA HIZ VE İVMELERİN BELİRLENMESİ
MEKANİZMALARDA HIZ VE İVMELERİN BELİRLENMESİ Mekanizmalar daha çok düzlemsel mekanizmalardan meydana gelir. Hacimsel mekanizmalara çok az rastlanır. Düzlemsel mekanizma denilince derinliği olmayan veya
DetaylıMalzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN. Giriş- Atomik Yapı- Atomsal Bağlar Malzeme Bilimi
Malzeme Bilgisi Prof. Dr. Akgün ALSARAN Giriş- Atomik Yapı- Atomsal Bağlar Malzeme Bilimi İçerik Genel prensipler Haftalık planlama Malzeme bilimi nedir? Malzeme bilimi hangi konularla ilgilenir? Malzeme
DetaylıTESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME ÇELİK BORU TESİSATÇISI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü TESİSAT TEKNOLOJİSİ VE İKLİMLENDİRME ÇELİK BORU TESİSATÇISI MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2008 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin
DetaylıGİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ. GALOŞ ve BONE DİKİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Hayat Boyu Öğrenme Genel Müdürlüğü GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ GALOŞ ve BONE DİKİMİ MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2015 ANKARA 0 ÖN SÖZ Günümüzde mesleklerin değişim ile karşı
DetaylıII. Bölüm HİDROLİK SİSTEMLERİN TANITIMI
II. Bölüm HİDROLİK SİSTEMLERİN TANITIMI 1 Güç Kaynağı AC Motor DC Motor Diesel Motor Otto Motor GÜÇ AKIŞI M i, ω i Güç transmisyon sistemi M 0, ω 0 F 0, v 0 Makina (doğrusal veya dairesel hareket) Mekanik
DetaylıDEVRELER VE ELEKTRONİK LABORATUVARI
DENEY NO: 1 DENEY GRUBU: C DİRENÇ ELEMANLARI, 1-KAPILI DİRENÇ DEVRELERİ VE KIRCHHOFF UN GERİLİMLER YASASI Malzeme ve Cihaz Listesi: 1. 10 Ω direnç 1 adet 2. 100 Ω direnç 3 adet 3. 180 Ω direnç 1 adet 4.
DetaylıDENEY 2: PROTOBOARD TANITIMI VE DEVRE KURMA
A. DENEYİN AMACI : Protoboard kullanımını öğrenmek ve protoboard üzerinde basit direnç devreleri kurmak. B. KULLANILACAK ARAÇ VE MALZEMELER : 1. DC güç kaynağı, 2. Multimetre, 3. Protoboard, 4. Değişik
DetaylıAtom Y Atom ap Y ısı
Giriş Yarıiletken Malzemeler ve Özellikleri Doç.. Dr. Ersan KABALCI 1 Atom Yapısı Maddenin en küçük parçası olan atom, merkezinde bir çekirdek ve etrafında dönen elektronlardan oluşur. Çekirdeği oluşturan
DetaylıGİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ ÇOCUK DIŞ GİYSİLERİ DİKİMİ (CEKET- MONT- MANTO) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI)
T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI Çıraklık ve Yaygın Eğitim Genel Müdürlüğü GİYİM ÜRETİM TEKNOLOJİSİ ÇOCUK DIŞ GİYSİLERİ DİKİMİ (CEKET- MONT- MANTO) MODÜLER PROGRAMI (YETERLİĞE DAYALI) 2008 ANKARA ÖN SÖZ Günümüzde
DetaylıENERJĠ DAĞITIMI-I. Dersin Kredisi 4 + 0 + 0
ENERJĠ DAĞITIMI-I Dersin Kredisi 4 + 0 + 0 Açma-Kapama Cihazları Elektrik enerjisinin açılması, ayrılması, kesilmesi veya kapatılması işlevlerini yapan cihazlardır. Alçak Gerilim Ayırıcı Nitelikli Orta
Detaylı1 SUDA SERTLİK ve CO2 TAYİNİ 1.SUDA SERTLİK TAYİNİ Suyun sertliği kavramı ile kalsiyum (Ca +2 ) ve magnezyum (Mg +2 ) iyonlarının toplamı anlaşılır ve 1 litre suyun içerdiği Ca ve Mg iyonlarının kalsiyum
DetaylıHAM PUAN: Üniversite Sınavlarına giren adayların sadece netler üzerinden hesaplanan puanlarına hem puan denir.
YGS / LYS SÖZLÜĞÜ OBP (ORTA ÖĞRETİM BAŞARI PUANI): Öğrencinin diploma notunun diğer öğrencilerin diploma notlarına oranıdır. En az 100 en çok 500 puan arasında değişen bu değer, öğrencinin başarısı okulun
DetaylıVeri Toplama Yöntemleri. Prof.Dr.Besti Üstün
Veri Toplama Yöntemleri Prof.Dr.Besti Üstün 1 VERİ (DATA) Belirli amaçlar için toplanan bilgilere veri denir. Araştırmacının belirlediği probleme en uygun çözümü bulabilmesi uygun veri toplama yöntemi
DetaylıYakıt Özelliklerinin Doğrulanması. Teknik Rapor. No.: 942/7193278-00
Müşteri : Kozyatağı Mahallesi Sarı Kanarya Sok. No: 14 K2 Plaza Kat: 11 Kadıköy 34742 İstanbul Türkiye Konu : Seçilen Yakıt Özelliklerin Belirlenmesi için Dizel Yakıtlara İlişkin Testlerin, Doğrulanması
DetaylıİÇİNDEKİLER SAYFA Önsöz 4 Stratejik Planlama ve Bütçe Yol Haritası 5 Örnek İşletme Hakkında 6 Gider Yükleme Sistemi 8 Satış Bütçesi Oluşturma 9 Faaliyet Gider Bütçesi Oluşturma 12 Bütçe Sistem Otomasyonu
DetaylıBÖLÜM 2. Kristal Yapılar ve Kusurlar
BÖLÜM 2 Kristal Yapılar ve Kusurlar 1- ATOMİK VE İYONİK DÜZENLER Kısa Mesafeli Düzenler-Uzun Mesafeli Düzenler Kısa Mesafeli Düzenler (SRO): Kısa mesafede atomların tahmin edilebilir düzenlilikleridir.
DetaylıŞekil 5.12 Eski beton yüzeydeki kırıntıların su jetiyle uzaklaştırılması
Şekil 5.12 Eski beton yüzeydeki kırıntıların su jetiyle uzaklaştırılması 5.6.4 Yapıştırılmamış Aşınma Tabakası (Yüzen Şap) Döşeme ile aşınma tabakası arasında aderans yoktur, aksine aderansı önlemek için
DetaylıELEKTRĐKLĐ OCAK TR. Kurulum Kullanım Bakım
ELEKTRĐKLĐ OCAK TR Kurulum Kullanım Bakım Sayın Müşterimiz! Size teşekkür eder, yaptığınız seçimden dolayı da tebrik ederiz. Dikkatle tasarlanmış, en yüksek kaliteye sahip malzemelere göre imal edilmiş
DetaylıGörüntü Analizi Görüntü Analizin Temelleri
Görüntü Analizin Temelleri Görüntü analizi optik mikroskop, stereo mikroskop, SEM vb. gibi herhangi bir kaynaktan elde edilmiş görüntüler üzerinde geometrik ve densitometrik ölçümler yapan bir bilim dalıdır.
DetaylıElektro Kaplamada Optimum Ko ullar
Elektro Kaplamada Optimum Ko ullar Metal kaplama yüzeyine kaplama yap lan malzeme özelliklerini de tirir. Malzeme yüzeyinde iç gerilmenin ve pörözitenin meydana gelmedi i iyi bir ba lant (yap ma) olmas
DetaylıBETONARME BĠR OKULUN DEPREM GÜÇLENDĠRMESĠNĠN STA4-CAD PROGRAMI ĠLE ARAġTIRILMASI: ISPARTA-SELAHATTĠN SEÇKĠN ĠLKÖĞRETĠM OKULU ÖRNEĞĠ
MYO-ÖS 2010- Ulusal Meslek Yüksekokulları Öğrenci Sempozyumu 21-22 EKİM 2010-DÜZCE BETONARME BĠR OKULUN DEPREM GÜÇLENDĠRMESĠNĠN STA4-CAD PROGRAMI ĠLE ARAġTIRILMASI: ISPARTA-SELAHATTĠN SEÇKĠN ĠLKÖĞRETĠM
DetaylıT.C AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ DÖNEM İÇİ UYGULAMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
T.C AĞRI İBRAHİM ÇEÇEN ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK YÜKSEKOKULU HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ DÖNEM İÇİ UYGULAMA YÖNERGESİ BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1- (1)Yönergenin Amacı, Ağrı İbrahim Çeçen
DetaylıMAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 9.HAFTA
MAKİNE VE MOTOR DERS NOTLARI 9.HAFTA Hazırlayan: Öğr. Gör. Tuğberk ÖNAL MALATYA 2016 SUPAP SİSTEMLERİ 1. KÜLBÜTOR MEKANİZMASI Eksantrik milinden aldığı hareketle silindirlerde emme ve egzoz zamanlarının
DetaylıAKSARAY ÜNİVERSİTESİ. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
AKSARAY ÜNİVERSİTESİ ÖNLİSANS VE LİSANS DÜZEYİNDEKİ PROGRAMLAR ARASINDA YATAY GEÇİŞ ESASLARINA İLİŞKİN YÖNERGE Amaç ve Kapsam MADDE 1 BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Bu Yönergenin amacı,
DetaylıDersin Sorumlusu;Prof.Dr. Đnci MORGĐL. PROJE DESTEKLi DENEY UYGULAMASI
Dersin Sorumlusu;Prof.Dr. Đnci MORGĐL KiMYA EĞiTiMiNDE PROJE DESTEKLi DENEY UYGULAMASI CEP TELEFONU MISIR PATLATIR MI? Proje Hedef Sorusu: Cep telefonları mısırı patlatacak kadar radyasyon yayar mı? Yaydığı
DetaylıINSURAL* ATL ALUMİNYUM VE ÇİNKO İÇİN YALITKAN POTA ASTARLARI. Kolay astarlama. Yüksek enerji tasarrufu. Yüksek mekanik mukavemet
BOYA FİLTRASYON BESLEYİCİ SİSTEMLERİ OCAK VE POTA ASTARLARI METALURJIK VE DÖKÜM KONTROL SISTEMLERI REÇİNELER POTALAR INSURAL* ATL ALUMİNYUM VE ÇİNKO İÇİN YALITKAN POTA ASTARLARI Kolay astarlama Yüksek
DetaylıMAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının
MAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının bağlantıları kontrol edilir. Güz ve Bahar dönemindeki
DetaylıBÖLÜM 3 FREKANS DAĞILIMLARI VE FREKANS TABLOLARININ HAZIRLANMASI
1 BÖLÜM 3 FREKANS DAĞILIMLARI VE FREKANS TABLOLARININ HAZIRLANMASI Ölçme sonuçları üzerinde yani amaçlanan özelliğe yönelik gözlemlerden elde edilen veriler üzerinde yapılacak istatistiksel işlemler genel
DetaylıTEKNOLOJİ VE TASARIM
TEKNOLOJİ VE TASARIM YAPIM KUŞAĞI SINIFLAR ODAK NOKTALARI 7. SINIF Üretiyoruz 8. SINIF Üretelim Tanıtalım Öğrencinin: Adı Soyadı: Aslı KARTAL Sınıf, No: 7/C, 2729 Yahya KARAKURT Teknoloji ve Tasarım Öğretmeni
DetaylıDanışma Kurulu Tüzüğü
Uygulamalı Bilimler Yüksek Okulu Otel Yöneticiliği Bölümü Danışma Kurulu Tüzüğü MADDE I Bölüm 1.1. GİRİŞ 1.1.1. AD Danışma Kurulu nun adı, Özyeğin Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Yüksek Okulu ve Otel
DetaylıEK III POTANSİYELİN TANIMLANMASI
EK III POTANSİYELİN TANIMLANMASI İki vektörün basamaklı (kademeli) çarpımı: Büyüklükte A ve B olan iki vektörünü ele alalım Bunların T= A.B cosθ çarpımı, tanımlama gereğince basamaklıdır. Bu vektörlerden
DetaylıK MYA ATOM VE PER YOD K CETVEL. Kavram Dersaneleri 10 ÖRNEK 1 :
K MYA ATOM VE PER YOD K CETVEL ÖRNEK 1 : Bir elementin 60 X +2 iyonunda 25 elektron vard r. Ayn elementin, 58 X izotopunun atomundaki proton (p), nötron (n) ve elektron (e) say lar kaçt r? ÖRNEK 2: Bir
DetaylıKLASİK MANTIK (ARİSTO MANTIĞI)
KLASİK MANTIK (ARİSTO MANTIĞI) A. KAVRAM Varlıkların zihindeki tasarımı kavram olarak ifade edilir. Ağaç, kuş, çiçek, insan tek tek varlıkların tasarımıyla ortaya çıkmış kavramlardır. Kavramlar genel olduklarından
DetaylıKAMU İHALE KANUNUNA GÖRE İHALE EDİLEN PERSONEL ÇALIŞTIRILMASINA DAYALI HİZMET ALIMLARI KAPSAMINDA İSTİHDAM EDİLEN İŞÇİLERİN KIDEM TAZMİNATLARININ
8 Şubat 2015 PAZAR Resmî Gazete Sayı : 29261 YÖNETMELİK Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: KAMU İHALE KANUNUNA GÖRE İHALE EDİLEN PERSONEL ÇALIŞTIRILMASINA DAYALI HİZMET ALIMLARI KAPSAMINDA BİRİNCİ
DetaylıFZM 220. Malzeme Bilimine Giriş
FZM 220 Yapı Karakterizasyon Özellikler İşleme Performans Prof. Dr. İlker DİNÇER Fakültesi, Fizik Mühendisliği Bölümü 1 Atomsal Yapı ve Atomlararası Bağ1 Ders Hakkında FZM 220 Dersinin Amacı Bu dersin
DetaylıKİTAP İNCELEMESİ. Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri. Tamer KUTLUCA 1. Editörler. Mehmet Fatih ÖZMANTAR Erhan BİNGÖLBALİ Hatice AKKOÇ
Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 18 (2012) 287-291 287 KİTAP İNCELEMESİ Matematiksel Kavram Yanılgıları ve Çözüm Önerileri Editörler Mehmet Fatih ÖZMANTAR Erhan BİNGÖLBALİ Hatice
DetaylıKarıştırcılar ve Tikinerler
Karıştırcılar ve Tikinerler Giriş Begg Cousland ve Jiangsu New Hongda Group 2002 yılından beri beraber çalışmaktadır. Bu zamandan beri Begg Cousland mist gidericileri Jiangsu New Hongda tarafından Çin
DetaylıBULUġ BĠLDĠRĠM FORMU/ GIDA
Sayfa 1/ 7 / GIDA Bu forma uygun olarak yapacağınız çalışma, Buluşunuzun tarafımızdan en iyi şekilde tanımlanabilmesi ve İleride hukuk önünde istenen korumanın elde edebilmesi için temel teşkil edecektir.
Detaylı