KARAR- Hususları belirlenmiş olup, söz konusu teklifin "onayıma ilişkin İmar ve Baymdırhk Komisyonu rapora oylanarak oyçokluğu ile kabul edildi.

Transkript

1 T.C. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ BELEDİYE MECLİSİ et-i Karar N0: KARAR- Mamak İlçesi ada 5 parselde 1/1000 ölçekli uygulama imar plan değişikliğine ilişkin İmar ve Bayındırlık Komisyonunun gün ve 566 sayılı raporu Büyükşehir Belediye Meclisinin tarihli toplantısında okundu. Konu üzerinde yapılan görüşmelerden sonra; Mamak Belediye Meclisinin gün ve 462 sayılı karar ile uygun görülen. Misket Mahallesi ada 5 sayılı parselde yer alan "Pazar Alam" kuuanımının "Ticaret Alam kullanımına dönüştürülmesine ilişkin plan değişikliği önerisi, 5216 sayılı yasa gereğince onaylanmak üzere İmar ve Şehircilik Dairesi Başkanlığına gönderildiği, *Söz konusu parselin Mamak Belediye Meclisinin gün ve 295 sayılı kararı ile onaylanan ıslah imar planında "Pazar Alanı" kullanımına ayrıldığı. * Mamak Belediyesi Zabıta Müdürlüğünün gün ve 1607 sayılı yazısı ile; söz konusu bölge içinde "farklı yönlerde kurulan birbirine yakın ve bölgenin ihtiyacından fazla semt pazarı yeri bulunduğu, bölgenin açık semt pazarından ziyade büyük alışveriş, iş merkezi vb. gibi kullanım alanlarına ihtiyacı olduğu, ayrıca Pazar yerlerinin denetiminin Belediye Zabıtasmca yapıldığı için Zabıta personelinin büyük çoğunluğunun açık semt Pazar yerlerinde çalıştırılması zorunluluğunun ortaya çıktığı, bu pazarın loırulması sonucu çıkan çevre kmiliğininde ayrı bir sorun teşkil ettiği belirtilerek anlatılan nedenlerle ada 5 sayılı parselde yer alan Pazar yerinin kaldırılmasının uygun olacağının belirtildiği, *Zabıta Müdürlüğünün yazısı doğrultusunda Mamak Belediyesi tarafından yapılan plan değişikliği ile, ada 5 sayılı parselin "Pazar Alam" olan kullanım kararının değiştirilerek E=0.70 Hmax=Serbest yapılaşma koşullan ile "Ticaret Alanın kmlanrmma dönüştürüldüğü, Hususları belirlenmiş olup, söz konusu teklifin "onayıma ilişkin İmar ve Baymdırhk Komisyonu rapora oylanarak oyçokluğu ile kabul edildi. Meclis l.başkanc Seyfı SALTOĞLU KafiŞC^i Bed iya SÖYLEMEZ /Katip Yusuf YALÇ

2 7 ( \~^) T.C. ANKARA 13. BAŞKANLIGI'NA BİLİRKİŞİ RAPORU Dava Dosya No Davacı Davacı Vekili Davalı Davalı Vekili Dava Konusu : 2006 / 407 : Bedia Söylemez ve Diğerleri : Avukat Muzaffer Yılmaz : Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı ve Mamak Belediye Başkanlığı : Avukat Sibel Arzu Varol ve Avukat Çiğdem Ergün : Ankara İli, Mamak İlçesi, Misket Mahallesi ada, 5 nolu parselde 1/1000 ölçekli imar planında değişiklik yapılmasına ilişkin Mamak Belediye Meclisimin gün ve 462 sayılı kararı ile anılan kararın onanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisimin gün ve 2455 sayılı kararının iptali ve yürütmenin durdurulması istemidir. Bilirkişi Sorusu: Dava konusu imar planı değişikliğinin kamu yararı, şehircilik ilkeleri ve planlama teknikleri yönünden incelenmesidir tarihinde, Hakim Yasin Karababa başkanlığında Mahkeme heyeti ile beraber keşif mahalline gidilmiştir. Dava dosyasında mevcut belgelerin incelenmesiyle dava konusu yer olduğu anlaşılan bölge ve çevresinde gerekli incelemeler yapılmış, davacı ve davalıların ileri sürdükleri konular dinlenmiş, rapor yazımına esas olacak notlar alınmış ve keşif bitirilmiştir. Bilirkişi Kurulumuz dava konusu işlemi, dava dosyasında sunulan bilgi ve belgelerin, keşif sırasındaki gözlemlerin ışığı altında incelemiş, değerlendirmelerini yapmıştır. Aşağıda Bilirkişi Kurulumuzun dava konusu işlem hakkında inceleme, değerlendirme ve sonuç görüşleri sunulmaktadır. DOSYA İNCELEMESİ Davacılar Bedia Söylemez, Yasin Demirci ve Mehmet Kahraman Efe Ankara Nöbetçi İdare Mahkemesi Başkanlığıma verdikleri yürütmeyi durdurma talepli dava dilekçesinde özetle; -Ankara İli, Mamak İlçesi Misket Mahallesi ada, 5 nolu parselde yer alan "Pazar alanı" kullanımı, Mamak Belediye Meclisimin gün ve 462 sayılı kararı ile anılan kararın onanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisimin gün ve 2455 sayılı kararı ile 1/1000 ölçekli imar planında yapılan değişiklik ile "pazar yerini" "ticaret alanı" kullanımına dönüştürülen kararın hukuka aykırı olduğundan iptaline ve kararın uygulanması halinde telafisi imkansız zararlara yol açacağından yürütmenin durdurulması istemli dilekçesinde Davacı iddialarının gerekçesi olarak; -Yukarıda adı geçen kararın şehircilik ve planlama ilkelerine, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı olduğunu,

3 -"Mamak Belediyesi Zabıta Müdürlüğümün gün ve 1607 sayılı yazısı doğrultusunda Mamak Belediyesi tarafından söz konusu parselde yapılan plan değişikliğiyle, Pazar alanının ticaret alanı kullanımına E=0.70 hmax:serbest yapılaşma koşulu ile dönüştürülmesi, oy çokluğu ile kabul edilmiştir". Bu kararın 3194 sayılı Yasanın 18. maddesi uyarınca yapılacak Arsa ve Arazi Düzenlenmesi ile İlgili Esaslar Hakkındaki Yönetmelik hükümlerine aykırı olduğu; Davalı idarelerin söz konusu plan değişikliğiyle bölgenin ticaret alanı gereksinimini umumi hizmete ayrılmış bir yer olan Pazar yerinden karşılanması kararı ile söz konusu yasa ve yönetmeliklerine aykırı bir uygulama yaptıkları, -Davalı idarelerin, söz konusu plan değişikliğine gerekçe gösterdikleri Zabıta Müdürlüğümün ilgili yazısında belirttiği taleplerin ilgili idarenin görev ve sorumlulukları açısından bakıldığında plan değişikliği önerisinde bulunma konusunu kapsamadığı ve bu nedenle plan kararma gerekçe olarak gösterilemeyeceği, -Davalı idareler tarafından alman plan değişikliği kararının bölgede yapı ve nüfus yoğunluğunu arttırdığı, kişi başına düşen sosyal donatı alanını azalttığı, plan değişikliği kararımn kişisel menfaatleri gözettiği, bu durumun idarelere tanınan görev ve yetkileri kötüye kullanma olarak bir suç teşkil ettiği, sıralanmıştır tarihli dilekçesinde Davalı taraflardan birisi olan Ankara Büyükşehir Belediyesi Başkanlığı, davacıların iddialarına karşı aşağıda özetle sıralanan konuları savunma olarak sunmuştur: -Davacıların plan değişikliği kararma dava açmaları hem süre hem de davacıların kişisel menfaat kaybı bulunmadığından dolayı, usui yönünden davanın reddedilmesi gerektiği, -Dava konusu parsel Mamak Belediye Meclisinin gün ve 295 sayılı karan ile onaylanan Islah İmar Planında "Pazar alanı" olarak plan kararı verilmiştir. Adı geçen parseldeki kullanıma ilişkin Mamak Zabıta Müdürlüğünün gün ve 1607 sayılı yazısı ile "bölge içinde ihtiyaçtan fazla semt pazarı yerinin bulunduğu, bölgede ihtiyaç duyulanın büyük alışveriş, iş merkezi gibi kullanımlar olduğu dolayısıyla dava konusu parseldeki Pazar yerinin kaldırılmasının uygun olacağı" belirtilmiş bu talep doğrultusunda Mamak Belediye Meclisi, ilgili parseldeki kullanım kararını E=0.70 hmax:serbest yapılaşma koşulu ile ticaret alanı kullanımına dönüştüren kararı oy çokluğuyla almış; Pazar alanı ve ticaret alanı arasında kullanım kararı açısından yapılan değişikliğin her ikisinin de kamu hizmetine yönelik olması nedeniyle ve söz konusu plan değişiklinin nüfus artışı ve altyapı gereksinimine yol açmadığı gerekçesiyle uygun görülen plan değişikliğinin, Ankara Büyük Şehir Belediyesi Meclisi tarafından gün ve 2455 sayılı karar ile onaylandığı, sayılı İmar Yasasının 8/b maddesinde yer alan plana itiraz sürecinin kullanılmayarak doğrudan plan değişikliğinin iptali ve yürütmeyi durdurma istemli dava açılmasının usul olarak yanlış olduğu, -Davacının yürütmeyi durdurma kararlı istemi, bu talebin geçerli olması için 2577 sayılı yasada gerekli şartlar oluşmadığı için ve dava konusu plan değişikliğinde İdarenin yasalar çerçevesinde hukuka uygun işlem yaptığını, dolayısıyla yürütmeyi durdurma kararının ve davanın reddi öne sürülmüştür. 2

4 tarihindeki dilekçesinde Davalı Mamak Belediye Başkanlığı, davacıların iddialarına cevap verdiği dilekçesinde özetle; -Davacıların dava açma ehliyetinin olmadığını, bu nedenle davanın aktif husumet yönünden reddedilmesi gerektiğini, -Ankara İli, Mamak İlçesi Misket Mahallesi ada, 5 nolu parselin iddia edildiği gibi "düzenleme ortaklık payından" oluşmadığını, ilgili düzenlemenin "kamu ortaklık payından" oluşturulduğunu, -Ankara İli, Mamak İlçesi Misket Mahallesi ada, 5 nolu parselde yer alan "Pazar alanı" kullanımı, Mamak Belediye Meclisimin gün ve 462 sayılı kararı ile anılan kararın onanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisimin gün ve 2455 sayılı karan ile 1/1000 ölçekli imar planında yapılan değişiklik ile "pazar yerini" "ticaret alanı" kullanımına dönüştüren karar, tarihlerinde ilan edilerek duyurulmuş olduğu ve plan kararına itiraz olmadığından planın kesinlik kazandığını, -Planda kullanım kararı değişikliği yapılırken kamu yararı ön planda tutularak bölgede başka Pazar alanlarının bulunmasından dolayı daha çok bölgede kapalı ve büyük iş merkezlerine gereksinim duyulması, açık semt pazarlannm çevre kirliliğine neden olması ve bu alanların denetimi için daha çok personele ihtiyaç duyulması dikkate alınarak plan değişikliğinin yapıldığını, -Belediyenin plan kararı değişikliğini ve ilgili tüm işlerini mevzuata uygun yaptığını, bu nedenle Davacıların işlemin iptali ve yürütmenin durdurulmasına yönelik isteminin yasal dayanaktan yoksun olduğu gerekçesiyle davanın reddedilmesi gerektiğini, ifade etmiştir tarihinde - bilirkişi incelemesine karar verilmiştir tarihli karşı cevap dilekçesinde Davacı, davalı idarelerin iddalarmı, özetle aşağıdaki şekilde yanıtlamıştır: -Davacı, Ankara İli, Mamak İlçesi, Misket Mahallesi ada, 5 nolu parselde 1/1000 ölçekli imar planında değişiklik yapılmasına ilişkin Mamak Belediye Meclisimin gün ve 462 sayılı karan ile anılan kararın onanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisimin gün ve 2455 sayılı kararının imar mevzuatına, şehircilik ve planlama ilkelerine, kamu yararı ve hizmet gereklerine tamamen aykırı olduğundan, Davalı idarelerin cevap dilekçelerinde belirtmiş oldukları konuların kabul edilemeyeceği, -Davalı idarelerin iddia ettikleri gibi dava açma ehliyeti ve plana itiraz süreci yönünden dava konusunun usul açısından reddedilemeyeceği, -Davalı idareler, "Dava konusu parselde her iki kullanımın da kamu hizmetine yönelik olduğunu belirtmişlerdir". Mülk sahibinin kişisel çıkarlarına yönelik bir kullanım olan ticaret alanıyla kamunun kullanımına açık bir alanın aynı amaca hizmet etmediği, dolayısıyla her iki kullanımın eş değer olmadığı, -Danıştay 6. Dairesinin 1995/1737 E., 1995/4591 K. Sayılı tarihli kararda Pazar yerlerinin düzenleme ortaklık payından karşılanacağı, aynı dairenin 1998/795 E., 1999/1545 K. Sayılı ve tarihli kararında ise, düzenleme

5 ortaklık payı olarak ayrılan alanların tahsis amaçlan dışında başka bir amaca tahsis edilemeyeceği ifade edilmiştir. Bundan dolayı Davalı idareler söz konusu plan değişikliği ile 3194 sayılı Yasanın 18. maddesine aykırı işlem yaptıkları, -Kamusal amaçla kullanılmak kaydıyla ayrılmış bir alanın ticaret kullanımına çevrilmesinin rant amaçlı olduğundan hareketle, -Davacı, hukuka aykırı imar uygulamalarının kazanılmış hak olarak, giderilmesi imkansız zararlara yol açacağından öncelikle yürütmenin durdurulması kararının alınmasını ve plan değişikliği kararımn iptalini istemiştir Davalı Mamak Belediye Başkanlığının, Ankara 13.İdare Mahkemesine Davacımn tarihli dilekçesine karşılık yazdığı, karşı cevap yazısında; -Plan değişikliğine konu olan Misket Mahallesi ada, 5 nolu parselde düzenlemenin "kamu ortaklık payı" kesintilerinden oluştuğu, bu nedenle Davacının "düzenleme ortaklık payının" kullanımına ilişkin ileri sürdüğü iddiaların, adı geçen parselde yapılan kullanım kararı değişikliği için söz konusu olamayacağı, -Plan değişikliği yapılırken kamu yararının gözetildiği, -Davacıların davada taraf sıfatının olmadığı, ve -Davacı tarafından iptali istenen işlemin, mevzuata uygun yapıldığı ve yürütmenin durdurulması için şartların oluşmadığı gerekçesiyle, Davanın reddini talep etmektedir tarihinde - yerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmıştır. DEĞERLENDİRME Ankara İli. Mamak İlçesi Misket Mahallesi ada. 5 nolu parseli de içeren ıslah imar planı Mamak Belediye Meclisimin tarih ve 295 sayılı kararı ile onaylanmış, söz konusu ıslah imar planında ada, 5 nolu parsel "Pazar alanı" olarak belirlenmiştir ada, 5 nolu parselin kullanım kararını "pazar yeri"nden "ticaret alanı"na dönüştüren 1/1000 ölçekli plan değişikliği, Mamak Belediye Meclisimin gün ve 462 sayılı kararı ile onaylanmıştır. Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi de anılan kararı tarih ve 2455 sayılı kararı ile onaylamıştır. Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin tanımlara ilişkin 3. maddesinde "2) Uygulama İmar Planı: (Değişik: /23804 R.G.) Onaylı halihazır haritalar üzerine varsa kadastro! durumu işlenmiş olan ve nazım imar planına uygun olarak hazırlanan ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını ve esaslarını ve diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren ve 1/1000 ölçekte düzenlenen raporuyla bir bütün olan plandır.

6 6) Plan Değişikliği: (Değişik: 17 Mart 2001/24345 R.G.) Plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılan plan düzenlemeleridir." şeklinde tanımlanmıştır. Yönetmelikte de hükme bağlandığı üzere, uygulama imar planlarında yapılacak değişiklikler, plan hazırlanırken öngörülen ana kullanım kararlarını, planın bütünselliğini ve sosyal donatı dengesini bozucu nitelikte olamazlar. Eğer uygulama imar planında bir değişiklik yapılması gerekiyorsa, bu değişikliğin planlama teknikleri, şehircilik ilkeleri ve kamu yararı açısından zorunlu olduğunun bilimsel olarak bir rapor halinde ortaya konması gerekmektedir. Dava konusu uygulama imar planı değişikliğinin gerekçesi ise Mamak Belediye Meclisi'nin gün ve 462 sayılı kararında, tarih ve 1607 sayılı Zabıta Müdürlüğümün ilgi yazısına atıfta bulunularak "...Söz konusu bölge içinde farklı günlerde kurulan, birbirine yakın ve bölgenin ihtiyacından fala semt pazarı yeri bulunduğu, bölgenin açık semt Pazar yerinden daha ziyade büyük alışveriş merkezi, iş merkezi vb. kullanım alanlarına ihtiyacı olduğu, ayrıca Pazar yerlerinin denetiminin Belediye zabıtasınca yapıldığı için zabıta personelinin büyük çoğunluğunun açık semt Pazar yerlerinde çalıştırılması zorunluluğunun ortaya çıktığı gibi, bu pazarın kurulması sonucu ortaya çıkan çevre kirliliğinin de ayrı bir sorun teşkil ettiği belirtilerek, izah edile nedenlerle, ada 5 parseli teşkil eden Pazar Yerinin kaldırılmasının uygun olduğu belirtilmiştir." şeklinde açıklanmıştır. Mamak Belediye Meclisinin 1/1000 ölçekli planda değişiklik yapmasına dayanak sağlayacak ve planı tamamlayıcı nitelikte olması gereken herhangi bir 'plan raporu' da bulunmamaktadır. Dolayısıyla Zabıta Müdürlüğü'nün hiçbir bilimsel temele dayanmayan yazısının 1/1000 ölçekli plan değişikliğine esas oluşturması ve bu yolla bir kamu alanının kullanım kararının değiştirilmesi uygun değildir. Ayrıca yapılan plan değişikliğinin bilimsel gerekçelerinin yetkin bir şehir plancısı tarafından hazırlanan plan raporu ile açıklanmaması da ilgili mevzuata, planlama tekniklerine ve şehircilik ilkelerine aykırıdır. Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin tanımlara ilişkin 3. maddesinde "7) Sosyal altyapı: Sağlıklı bir çevre meydana getirmek amacı ile yapılması gereken eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari yapılar ile park, çocuk bahçeleri gibi_yeşil alanlara verilen genel isimdir." şeklinde tanımlanmıştır sayılı günlü Belediye Kanununun 'Belediyenin Yetkileri ve İmtiyazları' başlıklı 15. maddesinde de: "j) Toptancı ve perakendeci halleri, otobüs terminali, fuar alanı, yat limanı ve mezbaha kurmak, kurdurmak, işletmek, işlettirmek veya bu yerlerin gerçek ve tüzel kişilerce açılmasına izin vermek." belediyelerin görevleri arasında yer almıştır. Yasa ile Belediyenin görev alanında tanımlanan pazar yerleri, kentlerin temel gereksinimlerindendir ve bu yönü ile Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelikte tanımlanan sosyal altyapı alanı kapsamında irdelenmesi gerekir. Uygulamada da pazar alanları, bir sosyal altyapı alanı olarak değerlendirildiğinden 3194 Sayılı İmar Yasasının 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi İle İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 12. maddesinde tanımlanan ve kamu ortaklık payı olarak adlandırılan "Düzenleme sahasında bulunan okul, hastane, b'eş, belediye hizmet veya diğer resmi tesis alanı gibi umumi tesislere ayrılan alanların parselleri, düzenlemeye giren parsellerin alanları oranında pay verilmek suretiyle hisselendirilir." koşulu çerçevesinde elde edilmektedir. Dava konusu ada, 5 nolu parsel de Mamak Belediye Meclisi'nin tarih ve 295 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli ıslah imar planında pazar alanı olarak ayrılmış ve 3194 W-

7 Sayılı imar Yasasının 18. Maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi ile İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 12. maddesi çerçevesinde elde edilen bir kamu alanı olarak bölge sakinlerinin hizmetine sunulmuştur. Dolayısıyla, ada, 5 nolu parselde yer alan 'pazar yeri' kamunun kullanımı için elde edilmiş olan bir sosyal altyapı tesisidir Yine Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin "İmar Planı Değişikliklerinde Uyulması Gereken Esaslar" başlığı altında yer alan 27. maddesinde de: "İmar planlarında bulunan sosyal ve teknik alt yapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişiklikleri zorunluluk olmadıkça yapılmaz. Zorunlu hallerde böyle bir değişiklik yapılabilmesi için: 2- İmar planındaki bir sosyal ve teknik alt yapı alanının kaldırılabilmesi ancak bu tesisin hizmet götürdüğü bölge içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabilir... " hükmü karara bağlanmıştır. Dava konusu ada, 5 nolu parselin kullanım kararım "pazar yeri"nden "ticaret alanı"na dönüştüren ve Mamak Belediye Meclisi'nin gün ve 462 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli plan değişikliğinde ise, sosyal altyapı tesisi olan pazar alanı iptal nedeni bilimsel olarak gerekçelendirilmeden kaldırılmış ve bu pazar alanı yerine eşdeğer yeni bir pazar alanı önerilmemiştir. Yapılan işlem yönetmeliğin ilgili maddesine ve kamu yararına aykırıdır. Ayrıca kamu ortaklık payı ile elde edilmiş bu alanının özel mülkiyete konu olan 'ticaret alanı'na dönüştürülmesi ve bu yolla 18. madde uyarınca düzenlemeye dahil olanların sadece bir bölümüne rant sağlayıcı yeni yapılaşma hakkının getirilmesi de kamu yararına aykırıdır. Dava konusu ada, 5 nolu parselin kullanım kararını "pazar yeri"nden "ticaret alanı"na dönüştüren Mamak Belediye Meclisi'nin gün ve 462 sayılı kararında 'ticaret alanı' için yapılaşma koşulu da E=0.70, Hmax= serbest olarak belirlenmiştir. Bu yapılaşma koşulu ile mevcut onaylı planda inşaat hakkı olmayan açık 'pazar alanı'na yapılaşma hakkı verilerek mevcut yapı yoğunluğu arttırılmıştır. Plan değişikliği ile kaldırılan 'pazar alanı'na eşdeğer boş alan ve ayrıca ek olarak yeni yapılaşma koşulları için gerekli ek boş alan ayrılmadan, bölgedeki yapı yoğunluğunun arttırılması mevzuata aykırıdır. Pazar alanları işlevleri açısından, özellikle mahalle ölçeğinde, orta ve orta-alt gelir grupları tarafından yoğun olarak kullanılan önemli hizmet alanlarıdır. Ucuz perakende ticaret olanağı sağlamalarının yanı sıra, kentsel mekanda yarattıkları 'açık alan' özelliği ile de planlamada tasarım aracı olarak kullanılmaktadırlar. Dava konusu ada, 5 nolu parselde yer alan 'pazar alanı' da bu özelliğe sahip olup, komşu adada yer alan 'çocuk bahçesi' kullanımı ile bir kamusal açık alan bütünlüğü sağlamaktadır. Giderek artan biçimde yapı yoğunluğunun plan değişiklikleri ile sürekli arttırıldığı kentlerimizde, pazar alanı, yeşil alanlar, çocuk bahçeleri vb. kamusal açık alanların üstlendiği fonksiyonlar çeşitlenmekte ve dolayısıyla önemi de artmaktadır. Bu bağlamda, afet planlaması çerçevesinde değerlendirildiğinde bu türden açık pazar alanlarının gerektiği zaman üstlenecekleri fonksiyonlar daha da önem kazanmaktadır. Dolayısıyla zaten sınırlı sayıda olan kamuya açık alanların yapılaşmaya açılarak azaltılması ve bu yolla kentlerdeki yapı yoğunluğunun arttırılması yerine, bu türden açık alanların sayılarının daha da arttırılması tüm kentin geleceği için gerekmektedir. Bu yönüyle de 'pazar alam'nı 'ticaret alanı'na

8 dönüştüren Mamak Belediye Meclisimin gün ve 462 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli plan değişikliği kamu yararına aykırıdır. SONUÇ Yukarıda detaylı olarak açıklanan nedenlerden dolayı, dava konusu Ankara İli, Mamak İlçesi, Misket Mahallesi ada, 5 nolu parselde 1/1000 ölçekli imar planında değişiklik yapılmasına ilişkin Mamak Belediye Meclisimin gün ve 462 sayılı kararı ile anılan kararın onanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisimin gün ve 2455 sayılı kararının şehircilik ilkelerine, planlama teknik ve esaslarına, imar mevzuatına uygun olmadığı ve bu işlemde kamu yaran bulunmadığı bilirkişi kurulumuzca tespit edilmiştir. Dolayısıyla söz konusu işlem için yürütmeyi durdurma kararının alınması somadan telafisi mümkün olmayan durumların önlenmesi açısından ivedilik taşımaktadır. Karar Yüce Mahkemenizindir. Saygılarımızla L _... r-^js^jş^^a^biaa Yrd. Doç. DrTNilgün Görer Tamer Yrd. Doç. Dr. Nihan Özdemir Sönmez Yrd. Doç. Dr. Özlem Güzey Şehir ve Bölge Plancısı Şehir ve Bölge Plancısı Şehir ve Bölge Plancısı Gazi Üniversitesi Gazi Üniversitesi Gazi Üniversitesi 7

9 T.C. A NKARA 13. ESAS NO :2006/407 DAVACILAR VE YÜRÜTMENİN DURDURULMASINI İSTEYENLER : 1- Mehmet Kahraman EFE 2- Yasin DEMİRCİ 3- Hüsamettin ÖZTÜRK 4- Bedia SÖYLEMEZ VEKİLİ : Av. Muzaffer YILMAZ Cinnah Cad. 17/15 Çankaya / ANKARA KARSİ TARAF/(DAVALI) : 1- Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı / ANKARA Av. Sibel Arzu VAROL 2- Mamak Belediye Başkanlığı / ANKARA Av. Çiğdem ERG ÜN İSTEMİN ÖZETİ : Ankara ili Mamak İlçesi ada 5 sayılı parsele ilişin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin Mamak Belediye Meclisinin tarih ve 462 sayılı kararı ile bu kararın onaylanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin tarih ve 2455 sayılı kararın iptali ve yürütmenin durdurulması istenilmektedir. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI SAVUNMASININ ÖZETİ :Usul yönünden, süre aşımı bulunduğu ve davacıların dava açma ehliyetlerinin, bulunmadığı, esas yönünden ise, dava konusu imar planı ile pazar alanının ticaret alanına dönüştürülmesinin kamuya yönelik bir kullanım kararı değişikliği olduğu bunun da planlama ilkelerine uygun olduğu, herhangi bir nüfus artışı ve altyapı gereksinimi getirmediği, dava konusu işlemin yasal çerçevesinde hukuka uygun olarak tesis edildiği öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. MAMAK BELEDİYE BAŞKANLIĞI SAVUNMASININ ÖZETİ : Usul yönünden, davacıların dava açma ehliyetlerinin bulunmadığı, esas yönünden ise, plan değişikliği yapılırken kamu yararının ön planda tutulduğu, taşınmazın bulunduğu bölgede halkın ihtiyacını karşılayacak başka pazar alanlarını bulunması, büyük ve kapalı iş merkezlerine ihtiyaç duyulması, açık semt pazarlarının çevre kirliliğine sebep vermesi ve bu alanların denetimi için daha çok personele ihtiyaç duyulması hususlarının dikkate alınması sonucu tesis edilen dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Ankara 13. İdare Mahkemcsi'ncc işin gereği görüşüldü: Dava. Ankara İli. Mamak İlçesi ada 5 sayılı parsele ilişin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin Mamak Belediye Meclisinin tarih ve 462 sayılı kararı ile bu kararın uygulamasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin tarih ve 2455 sayılı kararın iptali istemiyle açılmıştır. ESAS NO :2006/ tarih ve 3194 sayılı İmar Kanununun 8. maddesinde planlar, bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş, 5. maddede Uygulama

10 T.C. A NKARA 13. imar planı; "...tasdikli olarak halihazır haritalar üzerine, varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarım bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını vb. diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır" şeklinde tanımlanmıştır. İmar planlan; ülke, bölge ve kent verilerine göre konut, çalışma, ulaşım gibi kentsel işlevler ile sosyal ve kültürel gereksinimleri varolan yada sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi biçimde yerine getirmek ve bölge halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin gelişmesi de göz önünde tutularak hazırlanır ve koşulların zorunlu kıldığı biçimde ve zamanda yasalarda öngörülen yöntemlere uygun olarak değiştirilebilir. İmar planlarının yargısal denetiminde de, bütün bu hususlara uyulup uyulmadığının, taşınmazın yer, büyüklük, konum ve işlevi açısından imar planında ayrıldığı amaca, şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve yararı açısından uygun olup olmadığının incelenmesi gerekmektedir. Dava dosyasının incelenmesinden; Ankara İli, Mamak İlçesi ada 5 nolu parseli de içeren ıslah imar planının Mamak Belediye Meclisi'nin tarih ve 295 kararı ile onaylanarak söz konusu imar planında ada 5 nolu parselin pazar alanı >:".2rak belirlendiği, ada 5 nolu parselin kullanım kararım pazar yerinden ticare: ılır: dönüştüren 1/1000 ölçekli uygulama değişikliğinin Mamak Belediye Meclisinin 0~.0~.2006 tarih ve 462 sayılı karan ile kabul edildiği ve bu karann.ankara Büyükşehir Belediye Meclisi'nin tarih ve 2455 sayılı kararı ile onaylanması üzerine görülmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır. Davacılar tarafından ileri sürülen iddialar gözönüne alınarak, uyuşmazlığın teknik bilgiyi gerektirmesi nedeniyle, Mahkememizin günlü kararıyla keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş, uyuşmazlık konusu alanın kullanım değişikliğinin, çevre parsel ve adalarla birlikte değerlendirilerek kamu yararı, şehircilik ilkeleri ve planlama teknikleri yönünden üst ölçekli planlara uygunluğunun incelenmesi amacıyla tarihinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda uzman bilirkişi heyetince düzenlenen günlü raporda özetle;"plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin tanımlar başlıklı 3.maddesinde, "uygulama imar planı", onaylı halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olan ve nazım imar planına uygun olarak hazırlanan ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama etaplarını ve esaslarını ve diğer bilgileri ayrıntılı ile gösteren ve 1/1000 ölçekte düzenlenen raporuyla bir bütün plan olarak, "plan değişikliği" ise, plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılarn plan düzenlemeleri olarak tanımlanmış, dava konusu imar planı değişikliği gerekçesinin ise Mamak Belediye Meclisinin tarih ve 462 sayılı kararında, tarih ve 1607 sayılı Zabıta Müdürlüğü'nün ilgli yazısına atıfta bulunularak..." Söz konusu bölgede halkın ihtiyacını karşılayacak başka pazar alanlarını bulunması, büyük ve kapalı iş merkezlerine ihtiyaç duyulması, açık semt pazarlarının çevre kirliliğine sebep vermesi ve bu alanların denetimi için daha çok personele ihtiyaç duyulması şeklinde açıklandığı, Mamak Belediye Meclisinin 1/1000 ölçekli planda değişiklik yapmasına dayanak sağlayacak ve planı tamamlayacı nitelikte olması gereken herhangi bir "plan raporu"nun da bulunmadığı dolayısıyla Zabıta Müdürüğünün hiçbir ESAS NO :2006/407 bilimsel temele dayanmayan yazısının 1/1000 öçekli plan değişikliğine esas oluşturması ve bu yolla bir kamu alanının kullanım kararının değiştirilmesinin uygun olmadığı ayrıca yapılan plan değişikliğinin bilimsel gerekçelerinin yetkin bir şehir planlayıcısı tarafından hazırlanan plan raporu ile açıklanmaması da ilgili mevzuata, planlama tekniklerine ve şehircilik ilkelerine aykırık teşkil ettiği belirtilmiştir. Öte yandan maddede, sosyal alt yapı; sağlıklı bir çevre meydana getirmek amacı ile yapılması gereken eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari yapılar ile park, çocuk bahçeleri gibi yeşil alanlara verilen genel isimdir şeklinde tanımlanmış, 5215 sayılı Belediye Kanun'unun 15.maddesinde de, toptancı ve parekendeci halleri, otobüs terminali, fuar alanı, yat limanı ve mezbaha kurmak, kurdurmak, işletmek, 2

11 T.C. A NKARA 13. işlettirmek veya bu yerlerin gerçek ve tüzel kişilerce açılmasına izin vermek belediyenin görevleri arasında yer almış. Kanun ile belediyenin görev alanında tanımlanan pazar yerlerinin, kentlerin temel gereksinimlerinden olduğu ve bu yönü ile Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelikte tanımlanan sosyal altyapı alanı olarak değerlendirildiğinde 3194 sayılı İmar Kanun'unun 18. maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi İle İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 12. maddesinde tanımlanan ve kamu ortaklık payı olarak adlandırılan düzenleme sahasında bulunan okul, hastane, kreş, belediye hizmet veya diğer resmi tesis alanı gibi umumi tesislere ayrılan alanların parselleri, düzenlemeye giren parsellerin alanları oranında hisselendirilmesi koşulu çerçevesinde elde edildiği, dava konusu ada, 5 nolu parsel de Mamak Belediye Meclisi'nin tarih ve 295 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli ıslah imar planında pazar alanı olarak ayrıldığı ve 3194 sayılı İmar Kanun'unun 18. maddesi uyarınca yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi İle İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 12. maddesi çerçevesinde elde edilen bir kamu alanı olarak bölge sakinlerinin hizmetine sunulduğu dolayısıyla ada, 5 nolu parselde yer alan "pazar yeri" kamunun kullanımı için elde edilmiş olan bir sosyal altyapı tesissi olduğu, yine Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 27. maddesinde, imar planlarında bulunan sosyal ve teknik alt yapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişikliklerinin zorunluluk olmadıkça yapılmayacağı, zorunlu hallerde değişiklik yapılabilmesi için; imar planındaki bir sosyal ve teknik alt yapı alanının kaldırılabilmesi için ancak bu tesisin hizmet götürdüğü bölge içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabileceğinin hükme bağlandığı, dava konusu plan değişikliğinde ise sosyal altyapı tesisi olan pazar alanı kaldırıldığı ancak bu pazar alanı yerine eşdeğer yeni bir pazar alanının önerilmediği, yapılan işlemin yönetmeliğin ilgili maddesine ve kamu yararına aykırı olduğu ayrıca kamu ortaklık payı ile elde edilmiş bu alanın özel mülkiyete konu olan "ticaret alanı"na dönüştürülmesi ve bu yolla 18.madde uyarınca düzenlemeye dahil olanların sadece bir bölümüne rant sağlayıcı yeni yapılaşma hakkının getirilmesinin de kamu yararına aykırı olduğu, bunun yanında "ticare alanı" için yapılaşma koşulu da E=0.70 hmax= serbest olarak belirlendiğinden bu yapılaşma koşulu ile mevcut onaylı planda inşaat hakkı olmayan açık "pazar alanı"na yapılaşma hakkı verilerek mevcut yapı yoğunluğu arttırıldığından plan değişikliği ile pazar alanına eşdeğer boş alan ayrılmadan yapı yoğunluğunun artırılmasının da mevzuata aykırı olduğu, zaten sınırlı sayıda olan kamuya açık alanların yapılaşmaya açılarak azaltılması ve bu yolla kentlerdeki yapı yoğunluğunun arttırılması yerine, bu türden açık alanların sayılarının daha da artırılması tüm kentin geleceği için gerektiği, bu yönüyle de "pazar alanı"nı "ticaret alanf'na dönüştüren 1/1000 ölçekli plan değişikliğini kamu yararına aykırı olduğu, bu sebeplerden dolayı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin Mamak Belediye Meclisinin tarih ve 462 sayılı kararı ile bu kararın onaylanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin tarih ve 2455 sayılı kararın, imar ANKARA 13. ESAS NO :2006/407 mevzuatına, şehircilik ilke ve esaslarına, planlama tekniklerine ve kamu yararına aykırı olduğu yolunda görüş belirtilmiş, anılan bilirkişi raporu ile tesbit edilen hususlar Mahkememizce yerinde ve hükme esas alınacak nitelikte görülmüştür. Bu durumda, dava dosyası ve bilirkişi raporunun incelenmesinden; Ankara ili, Mamak İlçesi ada 5 sayılı parsele ilişin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin Mamak Belediye Meclisi'nin tarih ve 462 sayılı kararı ile bu kararın onaylanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin tarih ve 2455 sayılı karara ilişkin dava konusu işlemde imar mevzuatına ve hukuka uyarlılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle, açıkça hukuka aykırı olan ve uygulanması halinde giderilmesi güç veya imkansız zararlara sebebiyet vereceği anlaşılan dava konusu işlemin 2577 sayılı Kanunun 4001 sayılı Kanunla değişik 27. maddesi hükmü uyarınca teminat aranmaksızın yürütülmesinin 3

12 T.C. A NKARA 13. durdurulmasına, kararın tebliğinden itibaren 7 gün içinde Ankara Bölge İdare Mahkemesine itiraz yolu açık olmak üzere tarihinde oybirliği ile karar verildi. Başkan Bilge APAYDIN Üye Yasin KARABABA Üye Hasan AKGEDİK H/A 31/07/07 4

13 T.C.» ANKARA 13. ESAS NO :2006/407 KAR AR NO:2007/1535 (Yias raf- DAVACILAR : 1-Mehmet Kahraman EFE 2- Yasin DEMİRCİ 3- Hüsamettin ÖZTÜRK 4- Bedia SÖYLEMEZ VEKİLİ : Av. Muzaffer YILMAZ Cinnah Cad. 17/15 Çankaya / ANKARA DAVALILAR : 1 - Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı / ANKARA Av. Sibel Arzu VAROL 2- Mamak Belediye Başkanlığı / ANKARA Av. Çiğdem ER GÜN : Ankara ili, Mamak İlçesi, ada. 5 saydı parsele ilişin DAVANIN OZETI 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin Mamak Belediye Meclisinin tarih ve 462 sayılı kararı ile bu kararın onaylanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin tarih ve 2455 sayılı kararının; kesinleşmiş ıslah imar planında yapılan bir maddi hatanın düzeltilmesine yönelik değişiklik yapılmasının gerektiği, bu değişikliğin de yürürlükte bulunan 3194 sayılı İmar Kanunu ve 3030 sayılı Kanun hükümlerine göre düzenleme yapılmasının öngörüldüğü, yapılan imar planı değişikliğinin 3194 sayılı İmar Kanununun 18. maddesine aykırı olduğu, bu hususlar göz önüne alınmaksızın tesis edilen dava konusu meclis kararlarının, hukuka ve mevzuata aykırı olduğu iddialarıyla iptali istenilmektedir. ANKARA BÜYÜKŞEHİR BELEDİYE BAŞKANLIĞI SAVUNMASININ ÖZETİ :Usul yönünden, süre aşımı bulunduğu ve davacıların dava açma ehliyetlerinin bulunmadığı, esas yönünden ise, dava konusu imar planı ile pazar alanının ticaret alanına dönüştürülmesinin kamuya yönelik bir kullanım kararı değişikliği olduğu, bunun da planlama ilkelerine uygun olduğu, herhangi bir nüfus artışı ve altyapı gereksinimi getirmediği, dava konusu işlemin yasal çerçevesinde hukuka uygun olarak tesis edildiği ileri sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. MAMAK BELEDİYE BAŞKANLIĞI SAVUNMASININ ÖZETİ : Usul yönünden, davacıların dava açma ehliyetlerinin bulunmadığı, esas yönünden ise, plan değişikliği yapılırken kamu yararının ön planda tutulduğu, taşınmazın bulunduğu bölgede halkın ihtiyacını karşılayacak başka pazar alanlarını bulunması, büyük ve kapalı iş merkezlerine ihtiyaç duyulması, açık semt pazarlarının çevre kirliliğine sebep vermesi ve bu alanların denetimi için daha çok personele ihtiyaç duyulması hususlarının dikkate alınması sonucu tesis edilen dava konusu işlemde mevzuata aykırılık bulunmadığı öne sürülerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır. TÜRK MİLLETİ ADINA Hüküm veren Ankara 13. İdare Mahkemesi'nce dava dosyasının tekemmül ettiği görüldüğünden yürütmenin durdurulması hakkında karar verilmeyerek işin gereği görüşüldü; davalı idarelerin usule ilişkin itirazları yerinde görülmeyerek esasa geçildi: 1

14 T.C. A NKARA 13. ESAS NO :2006/407 KARAR NO:2007/1535 Dava, Ankara İli, Mamak İlçesi, ada, 5 sayılı parsele ilişin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin Mamak Belediye Meclisinin tarih ve 462 sayılı karan ile bu kararın uygulamasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin tarih ve 2455 sayılı kararın iptali istemiyle açılmıştır sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 Sayılı İmar Kanununun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun'un 13.maddesinin (c) bendinde" Islah imar planları belediye veya valiliklerce mümkün olduğu kadar fiili durum dikkate alınarak ve yapılanma şartları da belirlenerek yapılır veya belediye veya valiliklerce Yeminli Özel Teknik Bürolara yaptırılır. En geç (1) ay içinde belediye meclislerince kabul edilenler belediye meclislerince, büyük şehir yönetiminde ilçe belediye meclislerince kabul edilenler ilçe belediye meclislerince il idare kurullarınca kabul edilenler valilikçe tasdik edilerek yürürlüğe girer. Bu plan tescili de (1) ay içinde ivedilikle ve öncelikle yapılır. İmar planı olan yerlerde mevcut imar planlan gerektiği takdirde ıslah imar planlan şeklinde yeniden düzenlenir", hükmü kurala bağlanmış, 3290 sayılı Kanun ile Bazı Maddeleri Değiştirilen ve Bazı Maddeler Eklenen 2981 sayılı Kanunun Uygulanmasına Dair Yönetmeliğin Tanımlar ve Kısaltmalar başlığını taşıyan 4.maddesinin 24.bendinde; ıslah imar planları:"ıslah imar planı düzensiz ve sağlıksız biçimde oluşmuş yapı topluluklarının veya yerleşme alanlarının, sınırları belli edilmek suretiyle, mevcut durumu da dikkate alınarak dengeli, düzenli ve sağlıklı hale getirilmesi amacıyla, halihazır haritalar üzerine yapılan ve yapılanma şartlarım da belirleyen imar planıdır" şeklinde tanımlanmış, yine aynı yönetmeliğin 20.maddesinde"ıslah imar planlan yapılacak yerler"islah imar planı; a)bir yerleşme alanı yada yapı topluluğu niteliği kazanmış gecekondu alanlarında, b)üzerinde bir yerleşme alanı ya da yapı topluluğu niteliği kazanmış imar mevzuatına aykırı yapılar bulunan hisseli arsa veya arazilerde, c)uzerinde imar planı ve mevzuat hükümlerine aykırı yapılanmalar bulunan ve bu nedenle, uygulama kabiliyeti kalmamış olan imar planı olan alanlarda, d)islah imar planı olabilecek nitelikleri taşımadığı belediye yada valilikçe belirienen, özel parselasyon planı bulunan alanlarda yapılır" ifadesi ile belirlenmiş, anılan yönetmeliğin 24.maddesinde de 2981 sayılı Yasanın 13.nıaddesine paralel hükmü getirilerek ıslah imar planlarının yürürlük biçimi kurala bağlanmış bulunmaktadır. Yukarıda yer alan mevzuat hükümlerinin birlikte değerlendirilmesinden; Islah imar planlarının amacı sağlıksız ve düzensiz yapılaşmayı mevcut durum dikkate alınarak ıslah etmek olduğundan başka bir amaçla ıslah imar planı yapılması ve kapsama alınması gereken yapılanmaların bulunduğu bölgelerle bütünleştirilmesi amacına dönük ıslah imar planı sınırlarının genişletilmesi ya da onanlı ıslah imar planında yapılan maddi hir hatanın ortaya çıkması durumunda bu hatanın giderilmesine yönelik değişiklik yapılması dışında mevcut ıslah imar planların ıslah imar planı tadilatı adı altında değişikliğe konu edilmesi mümkün olmayıp, bu planlan geliştiren planların yürürlükte bulunan 3194 sayılı İmar Kanunu ve 3030 sayılı Kanun hükümlerine uygun olarak yapılması gerekir. Nitekim, 3194 sayılı İmar Kanunu'nun 8. maddesinde planlar, bölge planı, çevre düzeni planı, nazım imar planı ve uygulama imar planı olarak kademelendirilmiş, 5. maddede Uygulama imar planı; "...tasdikli olarak halihazır haritalar üzerine, varsa kadastral durumu işlenmiş olarak nazım imar planı esaslarına göre çizilen ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını bunların yoğunluk ve düzenini, yolları ve uygulama için gerekli imar uygulama programlarına esas olacak uygulama etaplarını vb. diğer bilgileri ayrıntıları ile gösteren plandır" şeklinde tanımlanmıştır. ESAS NO :2006/407 KARAR NO:2007/ sayılı İmar Kanununda ifade edildiği üzere, imar planları; ülke, bölge ve kent verilerine göre konut, çalışma, ulaşım gibi kentsel işlevler ile sosyal ve kültürel gereksinimleri varolan yada sağlanabilecek olanaklar ölçüsünde en iyi biçimde yerine getirmek ve bölge halkına iyi yaşama düzeni ve koşulları sağlamak amacıyla kentin gelişmesi de göz önünde tutularak hazırlanır ve koşulların zorunlu kıldığı biçimde ve zamanda yasalarda öngörülen yöntemlere uygun olarak değiştirilebilir. İmar planlarının yargısal denetiminde de, bütün bu hususlara uyulup uyulmadığının, taşınmazın yer, büyüklük, konum ve işlevi açısından imar planında ayrıldığı amaca, şehircilik ilkeleri, planlama esasları ve yararı açısından uygun olup olmadığının incelenmesi gerekmektedir. Dava dosyasının incelenmesinden; Ankara İli, Mamak İlçesi ada 5 nolu parseli de içeren ıslah imar planının Mamak Belediye Meclisimin tarih ve 295 sayılı kararı ile onaylanarak söz konusu imar planında ada 5 nolu parselin pazar alanı olarak belirlendiği, ada 5 nolu parselin kullanım kararını pazar yerinden ticaret alanına dönüştüren 1/1000 ölçekli uygulama değişikliğinin Mamak Belediye Meclisinin tarih ve 462 sayılı kararı ile kabul edildiği ve bu kararın Ankara Büyükşehir Belediye Meclisimin

15 T.C. A NKARA tarih ve 2455 sayılı kararı ile onaylanması üzerine görülmekte olan davanın açıldığı, takip eden süreçte Mahkememizin günlü ara kararı ile dava konusu ada ve parseli kapsayan bölgeye ilişkin 1/5000 ölçekli nazım imar planının bulunup bulunmadığının sorulması ve varsa aslı veya onaylı bir örneğinin gönderilmesinin istenilmesi üzerine davalı idare Mamak Belediyesi'nin günlü, sayılı cevabi yazılarında, ıslah imar planının 2981 sayılı Kanun hükümlerine göre yapıldığı ve bölgeye ilişkin 1/5000 ölçekli nazım imar planının bulunmadığının bildirildiği anlaşılmaktadır. Dava konusu olayda; Mamak Belediye Meclisinin tarih ve 295 sayılı kararı ile ıslah imar planının onaylandığı ve söz konusu imar planında ada 5 nolu parselin pazar alanı olarak belirlendiği, anılan yerin kullanımına ilişkin değişikliğin 3194 sayılı İmar Kanunun 8-b maddesi uyarınca Mamak Belediye Meclisinin tarih ve 462 sayılı kararı ile yapıldığı, dolayısıyla yapılan değişikliğin öncelikle ıslah imar planları kapsamında irdelenmesi ve bu aşamada hukuka uygun olarak tesis edilmesi halinde yapılan değişikliliklerin bu kez 3194 sayılı İmar Kanunu hükümleri uyarınca-ele alınarak üst ölçekli plan olan 1/5000 ölçekli nazım imar planına uygunluğunun aranması gerekmektedir. Bakılan uyuşmazlıkta ise, Ankara İli, Mamak İlçesi ada 5 sayılı parsele ilişin olarak yapılan 1/1000 ölçekli ıslah imar planı değişikliğinin maddi bir hatanın düzeltilmesi veya ıslah imar planının sınırlarının değiştirilmesi amacıyla yapılmadığı anlaşıldığından pazar alanının ticaret alanına dönüştürülmesine ilişkin ıslah imar planı değişikliğinde hukuka ve mevzuata uyarlık bulunmamaktadır. Öte yandan, anılan yerin kullanımına ilişkin değişikliğin 3194 sayılı İmar Kanunun 8-b maddesi uyarınca tesis edilmesi nedeniyle ve davacılar tarafından ileri sürülen iddialar da gözönüne alınarak, uyuşmazlığın teknik bilgiyi gerektirmesi nedeniyle Mahkememizin günlü kararıyla keşif ve bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş, uyuşmazlık konusu alanın kullanım değişikliğinin, çevre parsel ve adalarla birlikte değerlendirilerek kamu yararı, şehircilik ilkeleri ve planlama teknikleri yönünden üst ölçekli planlara uygunluğunun incelenmesi amacıyla tarihinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda uzman bilirkişi heyetince düzenlenen günlü raporda özetle; "Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin tanımlar başlıklı 3.maddesinde, "uygulama imar planı", onaylı halihazır haritalar üzerine varsa kadastral durumu işlenmiş olan ve nazım imar planına uygun olarak hazırlanan ve çeşitli bölgelerin yapı adalarını, bunların yoğunluk ve ESAS NO : 2006/407 KARAR NO:2007/1535 düzenini, yollan ve uygulama için gerekli imar uygulama etaplarını ve esaslarını ve diğer bilgileri ayrıntılı ile gösteren ve 1/1000 ölçekte düzenlenen raporuyla bir bütün plan olarak, "plan değişikliği" ise, plan ana kararlarını, sürekliliğini, bütünlüğünü, teknik ve sosyal donatı dengesini bozmayacak nitelikte, bilimsel, nesnel ve teknik gerekçelere dayanan, kamu yararının zorunlu kılması halinde yapılarn plan düzenlemeleri olarak tanımlanmış, dava konusu imar planı değişikliği gerekçesinin ise Mamak Belediye Meclisinin tarih ve 462 sayılı kararında, tarih ve 1607 sayılı Zabıta Müdürlüğü'nün ilgli yazısına atıfta bulunularak..." Söz konusu bölgede halkın ihtiyacını karşılayacak başka pazar alanlarını bulunması, büyük ve kapalı iş merkezlerine ihtiyaç duyulması, açık semt pazarlarının çevre kirliliğine sebep vermesi ve bu alanların denetimi için daha çok personele ihtiyaç duyulması şeklinde açıklandığı, Mamak Belediye Meclisinin 1/1000 ölçekli planda değişiklik yapmasına dayanak sağlayacak ve planı tamamlayacı nitelikte olması gereken herhangi bir "plan raporu"nun da bulunmadığı dolayısıyla Zabıta Müdürüğünün hiçbir bilimsel temele dayanmayan yazısının 1/1000 öçekli plan değişikliğine esas oluşturması ve bu yolla bir kamu alanının kullanım kararının değiştirilmesinin uygun olmadığı ayrıca yapılan plan değişikliğinin bilimsel gerekçelerinin yetkin bir şehir planlayıcısı tarafından hazırlanan plan raporu ile açıklanmaması da ilgili mevzuata, planlama tekniklerine ve şehircilik ilkelerine aykırık teşkil ettiği yine; sosyal alt yapı; sağlıklı bir çevre meydana getirmek amacı ile yapılması gereken eğitim, sağlık, dini, kültürel ve idari yapılar ile park, çocuk bahçeleri gibi yeşil alanlara verilen genel isimdir şeklinde tanımlanmış, 5215 sayılı Belediye Kanun'unun 15.maddesinde de, toptancı ve parekendeci halleri, otobüs terminali, fuar alanı, yat limanı ve mezbaha kurmak, kurdurmak, işletmek, işlettirmek veya bu yerlerin gerçek ve tüzel kişilerce açılmasına izin vermek belediyenin görevleri arasında yer almış, Kanun ile belediyenin görev alanında tanımlanan pazar yerlerinin, kentlerin temel gereksinimlerinden olduğu ve bu yönü ile Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmelikte tanımlanan sosyal altyapı alanı olarak değerlendirildiğinde 3194 sayılı İmar Kanun'unun 18. maddesi Uyarınca Yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi İle İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 12. maddesinde tanımlanan ve kamu ortaklık payı olarak adlandırılan düzenleme sahasında bulunan okul, hastane, kreş, belediye hizmet veya diğer resmi tesis alanı gibi umumi tesislere ayrılan alanların parselleri, düzenlemeye giren parsellerin alanları oranında hisselendirilmesi koşulu çerçevesinde elde edildiği, dava konusu ada, 5 nolu parsel de Mamak Belediye Meclisimin tarih ve 295 sayılı kararı ile onaylanan 1/1000 ölçekli ıslah imar planında pazar alanı olarak ayrıldığı ve 3194 sayılı İmar Kanun'unun 18. maddesi uyarınca yapılacak Arazi ve Arsa Düzenlemesi İle İlgili Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 12. maddesi çerçevesinde elde edilen bir kamu alanı olarak bölge sakinlerinin hizmetine sunulduğu dolayısıyla ada, 5 nolu parselde yer alan "pazar yeri" kamunun kullanımı için elde edilmiş olan bir sosyal altyapı tesissi olduğu, yine Plan Yapımına Ait Esaslara Dair Yönetmeliğin 27.

16 T.C. A NKARA 13. maddesinde, imar planlarında bulunan sosyal ve teknik alt yapı alanlarının kaldırılması, küçültülmesi veya yerinin değiştirilmesine dair plan değişikliklerinin zorunluluk olmadıkça yapılmayacağı, zorunlu hallerde değişiklik yapılabilmesi için; imar planındaki bir sosyal ve teknik alt yapı alanının kaldırılabilmesi için ancak bu tesisin hizmet götürdüğü bölge içinde eşdeğer yeni bir alanın ayrılması suretiyle yapılabileceğinin hükme bağlandığı, dava konusu plan değişikliğinde ise sosyal altyapı tesisi olan pazar alanı kaldırıldığı ancak bu pazar alanı yerine eşdeğer yeni bir pazar alanının önerilmediği, yapılan işlemin yönetmeliğin ilgili maddesine ve kamu yararına aykırı olduğu ayrıca kamu ortaklık payı ile elde edilmiş bu alanın özel mülkiyete konu olan "ticaret alanı"na dönüştürülmesi ve bu yolla 18.madde uyarınca düzenlemeye dahil olanların sadece bir bölümüne rant sağlayıcı yeni yapılaşma hakkının getirilmesinin de kamu yararına

17 T.C. A NKARA 13. / ESAS NO :2006/407 KARAR NO:2007/1535 aykırı olduğu, bunun yanında "ticare alanı" için yapılaşma koşulu da E=0.70 hmax= serbest olarak belirlendiğinden bu yapılaşma koşulu ile mevcut onaylı planda inşaat hakkı olmayan açık "pazar alanı"na yapılaşma hakkı verilerek mevcut yapı yoğunluğu arttırıldığından plan değişikliği ile pazar alanına eşdeğer boş alan ayrılmadan yapı yoğunluğunun artırılmasının da mevzuata aykırı olduğu, zaten sınırlı sayıda olan kamuya açık alanların yapılaşmaya açılarak azaltılması ve bu yolla kentlerdeki yapı yoğunluğunun arttırılması yerine, bu türden açık alanların sayılarının daha da artırılması tüaı kentin geleceği için gerektiği, bu yönüyle de "pazar alanı"nı "ticaret alanı"na dönüştüren 1/1000 ölçekli plan değişikliğini kamu yararına aykırı olduğu, bu sebeplerden dolayı 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin Mamak Belediye Meclisinin tarih ve 462 sayılı kararı ile bu kararın onaylanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin tarih ve 2455 sayılı kararın, imar mevzuatına, şehircilik ilke ve esaslarına, planlama tekniklerine ve kamu yararına aykırı olduğu" yolunda görüş belirtilmiştir. Taraflara tebliğ edilen bilirkişi raporuna karşı yapılan her ne kadar davalı idarecelerce itiraz bulunumuş ise de, söz konusu raporun kapsamlı ve teknik yönden yeterli bir inceleme sonucu hazırlandığı kanısına varıldığından itirazlar yerinde görülmeyerek anılan bilirkişi raporu ile tesbit edilen hususların Mahkememizce hükme esas alınmasına karar verilmiştir. Bu durumda. Mahkememizce yapılan bilirkişi incelemesi sonucunda düzenlenen bilirkişi raporunda tesbit edilen hususlar ve yukarıda yapılan açıklamalar ışığında Ankara ili, Mamak İlçesi, ada 5 sayılı parsele ilişin 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliğine ilişkin Mamak Belediye Meclisi'nin tarih ve 462 sayılı kararı ile bu kararın onaylanmasına ilişkin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisinin tarih ve 2455 sayılı karara ilişkin dava konusu işlemde bu haliyle de imar mevzuatına ve hukuka uyarlılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır. Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlemin iptaline, aşağıda dökümü yapılan 1124,60 YTL yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca 325 YTL'nin davalı idarelerden alınarak davacılara verilmesine, yürütmenin durdurulması Halikında karar verilmediğinden 19,90.YTL yd harcının ve artan posta ücretinin istemi halinde davacılara iadesine, kararın tebliğ tarihinden itibaren 3,0 gün -içerisinde Danıştay'da temyiz yolu açık olmak üzere, gününde oybirliği ile karar verildi. Başkan Üye Üye Bilge APAYDIN Mehmet KÖSEOĞLU Hasan AKGEDİK YARGILAMA GİDERLERİ Başvuru Harcı Karar Harcı Vekalet Harcı Bilirkişi Ücreti Posta Gider 1124,60 Toplam YTL 12,20 YTL 12,20 YTL 2,20 YTL 1000,00 YTL YTL