Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download ""

Transkript

1 BÝLÝMSEL YAYIN ORGANI TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU TMSF yýl:4 sayý:21 NÝsan-Mayýs-Haziran 2009 YENÝ MEVDUAT SÝGORTACILIÐI DÝREKTÝFÝ Fatih DENÝZ, Sayfa 4 te EKONOMÝK BALONLAR ve ETKÝLERÝ Sayfa 27 de ÝFLAS ÝDARE MEMURLARININ GÖREVLERÝ VE SORUMLULUKLARI Sayfa 31 de DÖVÝZ KURU SÝSTEMLERÝ Sayfa 35 te

2 TEMEL PARAMETRELER SÝGORTA VE RÝSK ÝZLEME DAÝRE BAÞKANLIÐI GENEL EKONOMÝK VERÝLER FÝYATLAR GENEL DÜZEYÝNDEKÝ GELÝÞMELER (%) (Mart) Aylýk 12 aylýk ortalama* Önceki yýlýn ayný ayýna göre ÜFE 0,29 11,99 3,46 TÜFE 1,10 10,29 7,89 Kaynak: TÜÝK (Veriler bir sonraki ayýn ilk haftasý açýklanmaktadýr.) (*Cari ay dahil 12 ay ortalamasýnýn, bir önceki 12 aya oraný) DÖVÝZ KURU GELÝÞMELERÝ* Mart 2009 Aralýk 2008 Mart 2008 USD 1,669 1,534 1,322 EURO 2,216 2,143 2,096 GBP 2,410 2,186 2,530 Kaynak: REUTERS *Serbest Piyasa FAÝZ ORANLARI (%) Gecelik 10, ,25 Mevduat Faizleri* **12,80 16,86 16,06 TRLIBOR (O/N) 10, ,25 Kaynak: TCMB / TBB *Sektör Ortalamasý/1 aylýk ** BORSA ENDEKSÝ Mart 2009 Ocak 2009 Aralýk 2008 ÝMKB Sýnai Mali Kaynak: ÝMKB YATIRIM ARAÇLARININ GETÝRÝLERÝ Son Deðer 1 ay öncesine 1 yýl öncesine ( ) göre (%) göre (%) ÝMKB ,2-4,09 Dolar 1,669-1,41 26,24 Altýn (TL/gr) 50,84 12,32 30,45 Altýn (Usd/Ons) 925,64-1,74-4,89 DÝBS Endeksi (3 aylýk)* 1.088,26 1,01 3,9 DÝBS Endeksi (12 aylýk)* 1.139,46 2,02 6,45 Kaynak: ÝMKB,Reuters *ÝMKB DIBS performans endeksi GSYÝH 2008 (4.çeyrek) 2007 (4.çeyrek) 2007 (yýllýk) GSYÝH (milyar YTL) GSYIH (Büyüme)* -%6,2 %4,2 4,7 Kaynak: TÜÝK *Büyüme oranlarý sabit fiyatlarla ve çeyrek dönemlere aittir. Avrupa Hesaplamalar Sistemi ne (ESA95) göre hazýrlanan yeni seri ÝÞGÜCÜ VERÝLERÝ(%) Aralýk 2008 Aralýk 2007 Kasým 2007 Ýstihdam Oraný* 41,2 41,2 42,1 Ýþsizlik Oraný 13,6 10,6 10,1 Kaynak: TÜÝK *Ýstihdam/15 ve daha yukarý yaþtaki nüfus Mart 2009 Aralýk 2008 Mart 2008 Ýmalat Sanayi Kapasite %64,7 %64,7 %81,2 Kullaným Oraný ÖDEMELER DENGESÝ ÖZET (BÝRÝKÝMLÝ) (milyon USD) Þubat 2009 Aralýk 2008 Þubat 2008 Cari Ýþlemler Hesabý Dýþ Ticaret Dengesi Toplam Ýhracat Toplam Ýthalat Ýhracat/Ýthalat %99 %72,6 %69,1 Kaynak: TCMB,TÜÝK (Veriler bir sonraki ayýn 2 inci haftasý açýklanmaktadýr.) MERKEZÝ YÖNETÝM BORÇ VERÝLERÝ (milyar USD) Þubat 2009 Aralýk 2008 Þubat 2008 Ýç Borç Stoku ,7 Dýþ Borç Stoku Toplam ,5 Kaynak: Hazine Müsteþarlýðý KONSOLÝDE BÜTÇE (BÝRÝKÝMLÝ) (milyar YTL) Þubat 2009 Þubat 2008 Aralýk 2008 Gelirler Harcamalar Bütçe Dengesi Faiz Dýþý Denge 2, Kaynak: Maliye Bakanlýðý BANKACILIK SEKTÖRÜ VERÝLERÝ ÞUBE ve PERSONEL SAYILARI (Þubat 2009) Mevduat Katýlým Kalkýnma ve Toplam Bank. Bank. Yatýrým Bank. Banka sayýsý Yurtiçi Þube Yurtdýþý Þube Yurtiçi Personel Yurtdýþý Personel BÝLANÇO BÜYÜKLÜKLERÝ (Þubat 2009) Mevduat Katýlým Kalkýnma ve Toplam milyon YTL Bank. Bank. Yatýrým Bank. Toplam Aktifler Toplam Krediler Konut Kredileri Kredi Kartlarý Takipteki Alacaklar Menkul Kýymet Mevduat/Kat.Fon. Özkaynak Toplam Bilanço Dýþý Ýþlemler -Gayrinakdi Kredi ve Yükümlülükler -Taahhütler YPNGP* MEVDUAT VE KATILIM FONU milyar YTL Þubat 2009 Ocak 2009 Hesap Adedi (milyon) MEVDUAT HESABI Dth oraný KATILIM FONU Dth oraný TOPLAM Dth oraný %35, %40, %35, %35, %42, %35,8 93,7 1,8 95,5 milyar YTL Aralýk Aralýk Mudi Adedi* (milyon) Sigorta kapsamýndaki mevduat Dth oraný Sigorta kapsamýndaki katýlým fonu Dth oraný TOPLAM Dth oraný 121,63 %24,9 7,31 %25,9 128,94 %24,9 105,93 %29,7 5,85 %34,4 111,78 %29,9 61,9 63 *Mudiler her bir bankada ayrý ayrý sayýlmýþtýr. BANKACILIK SEKTÖRÜ SERMAYE YETERLÝLÝK ORANI (%) % Þubat 2009 Ocak 2009 Eylül 2008 Mevduat Bankalarý Katýlým Bankalarý Kalk. ve Yat.Ban. Bankacýlýk Sektörü 16,67 15,14 54,12 18,05 16,38 14,94 56,93 17,79 16,13 14,06 61,10 17,51 1,1 SÝGORTA PRÝM TAHSÝLATLARI Milyon YTL Aralýk Aralýk 2007 Mevduat Bankalarý Katýlým Bankalarý TOPLAM TMSF - Büyükdere Cad. No:143 Esentepe Ýstanbul Tel: (212) Faks: (212) Bilgi ve Önerileriniz için: Sigorta ve Risk Ýzleme Dairesi srid@tmsf.org.tr Tel: (212) Kurum içinde baþvuru kaynaðý olarak kullanýlmak üzere derlenmiþ bilgilerden oluþur. Resmi baðlayýcýlýðý yoktur. Kaynak: BDDK Kaynak: BDDK *Yabancý Para Net Genel Pozisyonumilyon USD Kaynak: BDDK NOTLAR Bankacýlýk sektörü aktif büyüklüðü Þubat 2009 tarihi itibariyle 733,8 milyar YTL seviyesindedir. Toplam aktiflerin %50 sini krediler, %28,6 sýný menkul deðerler cüzdaný oluþturmaktadýr. Toplam mevduat / katýlým fonu büyüklüðü 463,8 milyar YTL seviyesindedir. Mevduat / katýlým fonunun %35,5 i YP, %64,5 i TP mevduat / katýlým fonlarýndan oluþmaktadýr.

3 BÝLÝMSEL YAYIN ORGANI TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU TMSF yýl:4 sayý:21 NÝsan-Mayýs-Haziran 2009 YENÝ MEVDUAT SÝGORTACILIÐI DÝREKTÝFÝ Fatih DENÝZ, Sayfa 4 te 21 ÝÇÝNDEKÝLER EDÝTÖR DEN Dr. Yusuf Adýgüzel 2 MEVDUAT SÝGORTACILIÐINDA YENÝ DÖNEM Ahmet ERTÜRK 3 YENÝ MEVDUAT SÝGORTACILIÐI DÝREKTÝFÝ Fatih Deniz 4 BANKA HÜCUMLARI Kenan Daþkaya 9 DÜZENLEYÝCÝ ETKÝ ANALÝZÝ Yücel Vural 13 EKONOMÝK BALONLAR VE ETKÝLERÝ Sayfa 27 de ÝFLAS ÝDARE MEMURLARININ GÖREVLERÝ VE SORUMLULUKLARI Sayfa 31 de DÖVÝZ KURU SÝSTEMLERÝ Sayfa 35 te DENETÝM ve ÝÇ DENETÝM KAVRAMLARI ÝLE FON UYGULAMALARI Özgür Ýlhan Yalnýz - Erdinç Perçemli 17 EKONOMÝK BALONLAR ve ETKÝLERÝ Fatih Deniz 27 ÝFLAS ÝDARE MEMURLARININ GÖREVLERÝ ve SORUMLULUKLARI Zülfikar Kanberoðlu 31 DÖVÝZ KURU SÝSTEMLERÝ ve ÜLKEMÝZDE NOMÝNAL ÇIPA UYGULAMASI Ferdi Demir 35 ANAYASA MAHKEMESÝ KARARA ÜZERÝNE BÝR DEÐERLENDÝRME Ýbrahim Murat Haznedar 40 DÜNYADAN HABERLER Fatih Deniz 45 MASAL ÞEHRÝ; PRAG Ahmet Yýlmaz 46 KÝTAP Kamil OÐUZ 48 BÝLÝMSEL YAYIN ORGANI TMSF TMSF Adýna Sahibi : H. Bayram Babacan Yayýn Yönetmeni : Dr. Yusuf Adýgüzel Sorumlu Yazýiþleri Müdürü : Kamil Oðuz Danýþma Kurulu : Doç. Dr. Cüneyt KOYUNCU - Dumlupýnar Üniversitesi, Doç. Dr. Fuat ERDAL - Adnan Menderes Üniversitesi, Prof. Dr. Halil Seyidoðlu - Doðuþ Üniversitesi, Doç.Dr. Muhsin Kar - Kahramanmaraþ Sütçü Ýmam Üniversitesi, Doç. Dr. Rahmi Deniz Özbay - Marmara Üniversitesi, Doç. Dr. Rasim Yýlmaz - Dumlupýnar Üniversitesi, Prof. Dr. Recep Tarý - Kocaeli Üniversitesi, Prof. Dr. Rýdvan Karluk - Anadolu Üniversitesi, Prof. Dr. Sabri Orman - Ýstanbul Ticaret Üniversitesi, Doç. Dr. Selahattin BEKMEZ - Muðla Üniversitesi, Doç. Dr. Yusuf Bayraktutan - Kocaeli Üniversitesi, Prof. Dr. Zekai Özdemir - Ýstanbul Üniversitesi, Dr. A. Kadir Tuna - Ýstanbul Üniversitesi, Dr. Bekir GÖVDERE Süleyman Demirel Üniversitesi Yayýn Kurulu : Dr. Rýdvan Çabukel, Fethi Çalýk, H. Bayram Babacan, Haluk Ersoy, Ahmet Yýlmaz, Ali Göçer, Ýsmail Güler, Nizamülmülk Güneþ Yayýn Türü : Yerel Süreli Yayýn Periodu : 3 Aylýk - Nisan - Mayýs - Haziran 2009 Görsel Tasarým : 1111 Adam Yapým &Tanýtým Adres : Büyükdere C. No: Esentepe/ istanbul E-posta : koguz@tmsf.org.tr Tel : Faks : Baský : FSF Printing House Baský Tel : TMSF Çatý Basýn ve Halkla iliþkiler Müdürlüðü tarafýndan hazýrlanmaktadýr. Telif haklarý TMSF'ye aittir. Yazýlarýn sorumluluðu yazarlarýna aittir.

4 21 EDÝTÖR DEN Dr. Yusuf Adýgüzel Yayýn Yönetmeni TMSF Basýn ve Halkla Ýliþkiler Müdürü Merhaba Her bahar yeni bir diriliþi müjdeler. Baharýn geliþiyle, doðanýn yeniden doðuþu gibi, insanlarýn da umutlarý yeþerir, daha olumlu bakmaya baþlarlar hayata. Kriz uzmanlarý, Türkiye deki ekonomik krizin daha fazla psikolojik olduðunu, vatandaþlarýn fazla tedbirli davranarak daha az tüketmeye baþladýklarýný, bankalarýn ise yine fazla tedbirden dolayý kredi vermekte temkinli davrandýklarýný söylüyorlar. Ýkinci çeyrekten itibaren ekonomik daralmanýn durmasýný, piyasanýn canlanmasýný, doðadaki bahar havasýnýn, ekonomik göstergelere de yansýmasýný diliyoruz. Bahar dallarýnýn içimizi kabartan yaþama sevincinin ekonomik hayatýmýzý da canlandýracaðýný ümit ediyoruz. Dergimizin bu sayýsýnýn kapak konusu Yeni Mevduat Sigortacýlýðý Direktifi. Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin Mevduat Garantisi Programlarý Ýle Ýlgili, 30 Mayýs 1994 Tarihli ve 94/19/EC Sayýlý Direktifinde Sigorta Limiti ve Geri Ödeme Süresi Konularý Açýsýndan Deðiþiklik Yapan 11 Mart 2009 Tarihli ve 2009/14/EC Sayýlý Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifi, Fon Uzmaný Fatih Deniz tarafýndan çevirildi. Özgür Ýlhan, Denetim ve Ýç Denetim Kavramlarý ile Fon Uygulamalarý konusunu tarihsel geliþimiyle birlikte ele alýyor. Zülfikar Kanberoðlu, Ýflas Ýdare Memurlarýnýn Görev ve Sorumluluklarýný ele aldýðý makalesinde, iflas idare memurlarýnýn seçilmesi ve uygulamalarýný, Ýcra ve Ýflas Kanunun ve Bankacýlýk Kanunu açýsýndan karþýlaþtýrarak inceliyor. T. Ýþ Bankasý A.Þ. Hukuk Müþavir Yardýmcýsý Ýbrahim Murat Haznedar 4389 Sayýlý Bankalar Kanunu nun Ek 5 inci Maddesinin Ýptaline Ýliþkin, Anayasa Mahkemesi Kararý Üzerine Bir Deðerlendirme ile bu sayýmýza katkýda bulundu. Ayrýca Kenan Daþkaya, Banka Hücümlarý; Yücel Vural, Düzenleyici Etki Analizi; Ferdi Demir, Döviz Kuru Sistemleri ve Ülkemizde Nominal Çýpa Uygulamasý konularýný ele alýyor. Dergimizi medyanýn ekonomi departmanlarý, üst kurullar, banka ve finans kuruluþlarý gibi bütün ekonomi çevrelerine yollamaktayýz. Gerek akademik çevrelerden, gerekse ekonomi uzmanlarýndan dergimize makaleler ve araþtýrmalar ulaþtýrýlmaktadýr. Biz de yayýn kurulu olarak bu yazýlarý deðerlendirmekte, uygun olanlarýný yayýmlamaktayýz. Bize gerek yazýlarýyla destek veren, gerekse eleþtirileri ile bizleri uyaran ve yönlendiren tüm dostlarýmýza teþekkür ediyoruz. Dergimizin içeriði ile ilgili eleþtirilere ve desteðe her zaman hazýr olduðumuzu bu vesile ile bir kez daha vurguluyoruz. Özellikle akademisyen arkadaþlarýmýzýn sektörel yazýlarýný ve araþtýrmalarýný bizlerle paylaþmalarýný bekliyoruz. Gelecek sayýmýzda buluþmak üzere... 2

5 TMSF 21 MEVDUAT SÝGORTACILIÐINDA YENÝ DÖNEM Türkiye deki bankalarda bulunan toplam mevduat hesaplarýnýn adet olarak yüzde 92 si garanti kapsamýndayken, tutarý olarak yüzde 28 si güvence kapsamýnda bulunmaktadýr. Bu kapsam ve tutarýn, kiþi baþýna düþen mevduat ve kiþi baþýna düþen gelir açýsýndan yeterli olduðu düþünülmektedir. Ancak, AB normlarýna uygun olarak limitin yükseltilmesi ve tüzel kiþilerin kapsama dahil edilmesi halinde, durum deðiþecektir. Küresel finansal kirizin ortaya çýkmasýyla, mevduat sigortacýlýðýnýn finansal istikrar açýsýndan ne kadar önemli olduðu bir kez daha anlaþýlmýþ oldu. Geliþmiþ ülkelerde ortaya çýkarak, dalga dalga tüm dünyayý etkisi altýna alan krizin üstesinden gelebilmek için, bütün ülkelerin ilk alacaklarý önlemlerden biri mevduat sigortasý limitlerinin yükseltilmesi oldu. Geliþmiþ ülkelerde batamayacak kadar büyük denilen bankalar birer birer batarken, mevduat sahiplerinin bankacýlýk sistemine olan güvenlerini diri tutmak çok önemliydi. Nitekim AB, kriz sonrasý yayýnlandýðý bir direktif ile 20 bin Euro olan asgari mevduat sigorta limitini, 50 bin Euroya çýkardý yýlý sonuna kadar da üye ülkelerin bu limiti 100 bin Euroya çýkarmalarý kararlaþtýrýldý. Ancak bu tutarýn yükseltilmesi, AB yeni üye olan ve kiþi baþýna geliri nisbeten düþük olan ülkelerin yükümlülüklerini artýrmýþ olmasý nedeniyle eleþtirilere neden oldu. Türkiye deki bankalarda bulunan toplam mevduat hesaplarýnýn adet olarak yüzde 92 si garanti kapsamýndayken, tutarý olarak yüzde 28 si güvence kapsamýnda bulunmaktadýr. Bu kapsam ve tutarýn, kiþi baþýna düþen mevduat ve kiþi baþýna düþen gelir açýsýndan yeterli olduðu düþünülmektedir. Ancak, AB normlarýna uygun olarak limitin yükseltilmesi ve tüzel kiþilerin kapsama dahil edilmesi halinde, durum deðiþecektir. Hali hazýrda 50 bin TL olan mevduat sigortasý limiti, daha önce AB müktesebatý ile uyumlu iken, kriz sonrasýnda, AB rakamlarýnýn altýnda kaldý. Ancak 2008 yýlý sonunda TBMM den geçen yasal düzenlemeyle, mevduat sigortasý limitinin artýrýlmasý ve kapsamýnýn geniþletilmesi yetkisi Bakanlar Kurulu na verildi. Gerektiðinde çok hýzlý adým atýlmasýný saðlayacak bu uygulama ile, zaten çok saðlam bir altyapýsý olan Bankacýlýk sistemine ve mevduat sahiplerine ilave bir güven verilmiþ oldu. Daha önce farklý platformlarda dile getirildiði gibi hem Türk bankacýlýk sektörü, hem de düzenleyici ve denetleyici otoriteler geçmiþ krizlerden çok iyi dersler çýkardý. Baþta ABD olmak üzere geliþmiþ ülkelerde onlarca banka batarken, ülkemizde böyle bir olumsuzluk yaþanmadý. BDDK ile ortak yürüttüðümüz bir çalýþma ile, güçlü bankacýlýk sistemini daha da saðlam ve güvenilir hale getirecek yeni bir uygulamayý da baþlattýk. Risk Esaslý Prim Sistemi olarak adlandýrdýðýmýz bu yeni prim sistemi ile artýk bankalar belirlenen, 14 deðiþik risk faktörüne göre kategorize edilmeye ve farklý tarifeler üzerinden prim ödemeye baþladýlar. Tanýmladýðýmýz risk faktörlerine göre riski daha az olan bankalar daha düþük prim ödeyecekler. 1 Ocak 2009 tarihi itibariyle yürürlüðe giren bu yeni prim sistemi ile bankalarýn aldýklarý riske mukabil prim ödemeleri saðlanacak ve risk yönetimi politikalarýný geliþtirmeleri teþvik edilecektir. Sözlerimi baðlarken TMSF nin çözümleme faaliyetleri hakkýnda da çok kýsa bir kaç notu aktarmak istiyorum sonu itibariyle tahsilat rakamýmýz 18 milyar dolarýn üzerine çýktý. Protokoller ve diðer tahsilatlar ile bu rakam 22 milyar dolarý aþacak. Önümüzdeki günlerde, özellikle Uzan Grubu ile ilgili devam eden yurtdýþý davalarda TMSF lehine önemli geliþmeler gerçekleþmektedir. Gerek Fon, gerekse yönetim ve denetimi Fon da olan þirketler tarafýndan takip edilen yurtdýþý davalarýn olumlu seyri, önümüzdeki günlerde yurtdýþýndan büyük miktarlarda tahsilat imkaný vereceðini gösteriyor. Kurum olarak gerek Türkiye de gerekse 15 i aþkýn ülkede hukuki çalýþmalarýmýz devam ediyor. Her zaman vurguladýðýmýz gibi TMSF nin tasarruflarý olabildiðince þefaf ve hukuki denetime açýk olup Kurum olarak kanunlarýn bize çizdiði sýnýrlar dahilinde kamu alacaklarýný tahsil için azami gayret sarfedilmeye devam edilmektedir. Bu çalýþmalarýmýzýn karþýlýðýný ise gerek yüksek tahsilat rakamlarý, gerekse her vesile ile þahit olduðumuz yüksek kamuoyu takdiri þeklinde alýyoruz. Ahmet ERTÜRK TMSF Baþkaný 3

6 21 ÇEVÝRÝ YENÝ MEVDUAT SÝGORTACILIÐI DÝREKTÝFÝ Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin Mevduat Garantisi Programlarý Ýle Ýlgili, 30 Mayýs 1994 Tarihli ve 94/19/EC Sayýlý Direktifinde Sigorta Limiti ve Geri Ödeme Süresi Konularý Açýsýndan Deðiþiklik Yapan 11 Mart 2009 Tarihli ve 2009/14/EC Sayýlý Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifi Çeviri: Fatih DENÝZ Strateji Geliþtirme Dairesi Fon Uzmaný Avrupa Birliðini tesis eden antlaþmayý ve bu antlaþmanýn özellikle 47(2). maddesini göz önüne alarak, Komisyonun önerisini göz önüne alarak, Avrupa Merkez Bankasýnýn görüþünü 1 göz önüne alarak, Antlaþmanýn 251. maddesinde belirtilen prosedüre 2 uygun hareket ederek, 1- Konsey 7 Ekim 2008 tarihinde finans sektörünün düzgün iþleyiþinin ve güvenin yeniden tesis edilmesinin bir öncelik olduðuna karar verdiðinden; bireysel tasarruf sahiplerinin mevduatlarýný korumak için gereken tüm önlemleri alma iþini üstlendiðinden; Komisyonun mevduat sigorta sistemlerinin uyumlaþtýrýlmasýný teþvik edecek uygun bir teklifi acilen gündeme getirme niyetini uygun gördüðünden; 2- Avrupa Parlamentosu ve Konseyinin 94/19/EC sayýlý Direktifi 3 mudiler için zaten temel bir koruma saðladýðýndan; bununla birlikte, sürmekte olan finansal kargaþa bu koruma seviyesinin yükseltilmesini gerektirdiðinden; 3-94/19/EC Direktifi ile getirilen mevcut asgari sigorta limiti, üye devletlerin daha yüksek bir limit uygulama seçenekleri saklý kalmak üzere, Avro olduðundan; bununla birlikte, bu miktar Topluluk içindeki pek çok sayýda mevduat için yeterli olmadýðýndan; mudinin güvenini korumak ve finans piyasalarýna daha fazla istikrar getirmek için asgari sigorta limitini Avro ya yükseltmek gerektiðinden; 31 Aralýk 2010 itibarý ile her bir mudinin toplam mevduatlarý için sigorta limitini, 31 Aralýk 2009 itibarý ile Komisyon tarafýndan Avrupa Parlamentosu ve Konseyine sunulmuþ bir etki analizi ile böylesi bir artýþýn ve uyumlaþtýrmanýn uygunsuz olduðu ve üye devletler arasýnda rekabetin bozulmasýndan kaçýnmak ve Topluluk içinde finansal istikrarýn ve tüketicilerin korunmasýnýn saðlanmasý açýsýndan tüm üye devletler için finansal olarak uygulanamaz olduðu sonucuna varýlmadýðý müddetçe, Avro ya yükseltmek gerektiðinden; etki analizi ile böylesi bir artýþýn ve uyumlaþtýrmanýn uygunsuz olduðunun açýklanmasý halinde, Komisyonun Avrupa Parlamentosu ve Konseyine uygun önerilerde bulunmasý gerektiðinden; 4- Üye bir devletin para biriminin Avro olup olmadýðýna bakýlmaksýzýn ayný sigorta seviyesinin tüm mudilere uygulanmasý gerektiðinden; avro bölgesi dýþýndaki üye devletlerin mudilerin eþ deðerde korunmasýný saðlamaksýzýn, para biriminin çevrilmesinden kaynaklanan miktarlarý yuvarlama olanaklarý olmasý gerektiðinden; 5- Komisyon tarafýndan Avrupa Parlamentosu ve Konseyine sunulacak olan rapor ile mahsuplaþmalar, karþý talepler, sisteme yapýlacak olan katkýlarýn belirlenmesi, mevduat sigorta sistemleri arasýndaki sýnýr ötesi iþbirliðinin etkinliði, mevduat sigorta sistemleri arasýndaki baðlantý, mudilere yapýlacak olan ödemenin alternatif yollarý ve acil durumda kullanýlacak olan ödeme mekanizmalarý gibi tüm ilgili konularýn analiz edilmesi gerektiðinden; bu raporun amacý açýsýndan üye devletlerin ilgili verileri toplamalarý ve Komisyonun talebi üzerine bu verileri Komisyona sunmalarý gerektiðinden; 6- Bazý üye devletler 94/19/EC Direktifi ile emeklilik tazminatlarý gibi belirli uzun vadeli mevduat çeþitlerine tam koruma getiren mevduat sigorta sistemleri kurduklarýndan; bu 1 RG No. C 314, , s.1. 2 Avrupa Parlamentosunun 18 Aralýk 2008 tarihli Görüþü (henüz resmi gazetede yayýmlanmadý) ve 26 Þubat 2009 ve 5 Mart 2009 tarihli Konsey Kararlarý. 3 RG No. L 135, , s.5. 4

7 ÇEVÝRÝ 21 tip sistemlerdeki mudilerin haklarýna ve beklentilerine saygý göstermek gerektiðinden; 7- Bazý üye devletler 94/19/EC Direktifi uyarýnca geçici olarak yükseltilmiþ bazý hesap bakiyelerini tam koruma altýna almak için mevduat sigorta sistemleri kurmuþ ya da kurmayý planladýklarýndan; Komisyonun 31 Aralýk 2009 itibarý ile geçici olarak yükseltilmiþ bazý hesap bakiyelerinin tam korunmasýnýn devamýna ya da teklif edilmesine yönelik bir deðerlendirme yapmasý gerektiðinden; 8- Kredi kurumlarýnýn kendilerini, özellikle likidite ve borç ödeyebilme durumlarýný koruyan sistemlerin iþleyiþi, böylece mudilerin en azýndan bir mevduat garanti sisteminin sunduðuna eþdeðer seviyede korunmasýnýn garantilenmesi ve bir üye devlet tarafýndan resmen tanýnmýþ olan ya da baþlatýlmamýþ olan isteðe dayalý mudi tazmin sistemlerinin bu Direktiften etkilenmemesi gerektiðinden; 9- Üye devletlerin mevduat garanti sistemlerini birbirleri ile anlaþmalar yapmak veya karþýlýklý yükümlülükleri ile ilgili mevcut anlaþmalarý geliþtirmek hususunda düþünmeye teþvik etmeleri gerektiðinden; 10- Geri ödemelerdeki gecikme süresinin hâlihazýrda 3 ay olmasý ve 9 aya kadar geniþletilebiliyor olmasý mudi güveninin korunmasý ihtiyacýna ters iþlediðinden ve onlarýn ihtiyaçlarýný karþýlamadýðýndan; bu sebeple geri ödemelerdeki gecikme süresinin 20 iþ gününe indirilmesi gerektiðinden; bu sürenin yalnýzca istisnai hallerde ve yetkili kurumun onayý alýndýktan sonra uzatýlmasý gerektiðinden; bu Direktifin yürürlüðe girdiði tarihten 2 yýl sonra Komisyonun Avrupa Parlamentosu ve Konseyine geri ödemelerdeki gecikme süresinin 10 iþ gününe indirilmesinin uygun olup olmayacaðýný deðerlendiren ve ödeme prosedürlerinin etkinliði ile gecikmeler hakkýnda bir rapor sunmasý gerektiðinden; 11- Ýlave olarak, geri ödemenin yetkili kurumlarýn kararý ile baþlatýldýðý durumlarda, halen geçerli olan 21 günlük karar süresinin geri ödeme hýzýnýn yavaþlamamasý için 5 iþ gününe indirilmesi gerektiðinden; bununla birlikte, yetkili kurumlarýn ilk önce bir kredi kurumunun vadesi gelmiþ ve ödenebilir durumdaki mevduatlarý geri ödeyemediðine kanaat getirmeleri gerektiðinden; bu deðerlendirmenin üye devletlerin adli veya idari prosedürlerine tabi olmasý gerektiðinden; 12- Erken müdahale veya yeniden yapýlandýrma 4 RG No. L 184, , s.23. tedbirlerinin baþarýsýz olmasý durumunda mevduatlarýn emre amade olmadýðý düþünülebileceðinden; bu durumun yetkili kurumlarý geri ödemeler sýrasýnda diðer yeniden yapýlandýrma çabalarýndan alýkoymamasý gerektiðinden; 13- Üye devletlerin özellikle finansal kargaþa zamanlarýnda bankacýlýk hizmetlerinin devamýný ve bankalarýn likiditeye ulaþmasýný saðlamayý amaçlamalarý gerektiðinden; bu amaçla, üye devletler acil durumlardan etkilenmiþ olan mudilerin baþvurusu üzerine ve bu baþvurudan en fazla 3 gün sonra gereken miktarýn en kýsa sürede ödenmesini temin edecek düzenlemeleri yapmaya teþvik edildiðinden; mevcut 3 aylýk geri ödeme süresinin düþürülmesi mudinin güveni ve finans piyasalarýnýn uygun iþleyiþi üzerinde olumlu etki yapacaðýndan; üye devletlerin ve bunlarýn mevduat garanti sistemlerinin geri ödemelerdeki gecikmeyi mümkün olan en kýsa süreye çekmeleri gerektiðinden; 14-94/19/EC Direktifi üye devletlere sigorta limitini belli bir oranla sýnýrlama imkaný sunduðundan; bu opsiyonun mudinin güvenini zayýflattýðý görüldüðünden ve bu sebeple sürdürülmemesi gerektiðinden; 15-94/19/EC Direktifinin uygulanmasý için gereken tedbirlerin, Komisyona verilen yürütme yetkilerinin uygulanmasý için gereken prosedürleri belirten 28 Haziran 1999 tarihli ve 1999/468/EC sayýlý Konsey kararýna 4 uygun olarak alýnmasý gerektiðinden; 16- Özellikle, Komisyonun koruma seviyesini, Komisyon tarafýndan yayýmlanan uyumlaþtýrýlmýþ tüketici fiyatlarý indeksindeki deðiþiklikler temelinde, AB deki enflasyona uygun olarak ayarlayacak þekilde yetkilendirilmesi gerektiðinden; bu tedbir genel kapsamlý olduðu ve 94/19/EC Direktifindeki temel olmayan unsurlarý deðiþtirecek þekilde tasarlandýðý için, bu tedbirin 1999/468/EC sayýlý Konsey kararýnýn 5a maddesinde belirtilen düzenleyici prosedüre uygun olarak ve titizlik gösterilerek kabul edilmesi gerektiðinden; 17- Bu Direktifin amaçlarý, yani sigorta seviyelerinin ve geri ödeme sürelerindeki gecikmelerin uyumlaþtýrýlmasý, deðiþik üye devletlerdeki hukuk sistemlerinde bulunan deðiþik kurallarýn çokluðu sebebiyle üye devletler tarafýndan yeterli bir þekilde yerine getirilemeyeceði ve bu sebeple Topluluk seviyesinde bu amaçlara daha iyi ulaþýlabileceði Geri ödemelerdeki gecikme süresinin hâlihazýrda 3 ay olmasý ve 9 aya kadar geniþletilebiliyor olmasý mudi güveninin korunmasý ihtiyacýna ters iþlenmektedir ve onlarýn ihtiyaçlarýný karþýlamamaktadýr. 5

8 21 ÇEVÝRÝ 31 Aralýk 2010 itibarý ile, üye devletler her bir mudinin toplam mevduatlarý için geçerli olacak sigorta miktarýnýn Avro olmasýný temin edeceklerdir. için, Topluluk, kurucu antlaþmanýn 5. maddesinde belirtilen yetki ikamesi prensibine uygun tedbirler alabileceði için; 5. maddede belirtilen oranlýlýk ilkesine uygun olarak, bu Direktif bu amaçlarý baþarmak için gerekenlerin ötesine geçmeyeceðinden; 18- Dolayýsýyla, 94/19/EC Direktifinin buna uygun olarak deðiþtirilmesi gerektiðinden; 19- Daha iyi hukuk yapýmý konulu kurumlararasý anlaþmanýn 34. maddesine uygun olarak 5, üye devletler, kendileri için ve Topluluk çýkarlarý içinde, bu Direktif ile iç hukuka aktarma tedbirleri ve bunlarý kamuoyu ile paylaþma arasýndaki iliþkiyi mümkün olduðunca gösteren kendi tablolarýný çizmeye teþvik edildiðinden; BU DÝREKTÝFÝ KABUL ETMÝÞLERDÝR. Madde 1 94/19/EC Direktifinde yapýlan Deðiþiklikler 94/19/EC Direktifi bu belge ile aþaðýdaki þekilde deðiþtirilmiþtir: 1. Madde 1 (3) (i) de 2. paragraf ýn yerine þu cümle gelecektir: Yetkili makamlar bu tespiti mümkün olan en kýsa süre içinde, ve her halükarda, kredi kurumunun vadesi dolan ve ödenmesi gereken mevduatlarý ödemediðine ilk kanaat getirdikleri andan sonra en geç 5 iþ günü içinde yapacaklardýr; veya ; 2. Madde 4 aþaðýdaki þekilde deðiþecektir: (a) Paragraf 5 deki cümlenin yerine þu cümle gelecektir: 5. 1 den 4 e kadar olan paragraflardaki durumlarda üye devletler mevduat garanti sistemlerinin birbirleriyle iþbirliði yapmasýný temin edeceklerdir. ; (b) Aþaðýdaki paragraf eklenecektir: 6. Komisyon bu maddenin iþleyiþini en azýndan 2 yýlda bir gözden geçirecek ve uygun görürse ilave deðiþiklikler önerecektir. ; 3.Madde 7 aþaðýdaki þekilde deðiþecektir: (a)paragraf 1 deki cümlenin yerine þu cümle gelecektir: 1. mevduatlarýn emre amade olmamasý durumunda üye devletler her bir mudinin toplam mevduatlarý için geçerli olacak sigorta miktarýnýn en azýndan Avro olmasýný temin edeceklerdir. 5 RG No. C 321, , s.1. 6 RG No. L 3, , s RG No. L 184, , s.23. 1a. 31 Aralýk 2010 itibarý ile, üye devletler her bir mudinin toplam mevduatlarý için geçerli olacak sigorta miktarýnýn Avro olmasýný temin edeceklerdir. Eðer Komisyon, madde 12 de atýfta bulunulan raporunda, böylesi bir artýþýn ve uyumlaþtýrmanýn uygunsuz olduðu ve üye devletler arasýnda sýnýr ötesi çarpýklýklardan kaçýnmak ve Topluluk içinde finansal istikrarýn ve tüketicilerin korunmasýnýn saðlanmasý açýsýndan tüm üye devletler için finansal olarak uygulanamaz olduðu sonucuna varýrsa, Avrupa Parlamentosuna ve Konseye birinci alt paragrafý deðiþtirmek için bir teklif sunacaktýr. 1b. Avro bölgesinin dýþýnda bulunan ve paragraf 1 ve 1a da atýfta bulunulan Avro cinsinden miktarlarý kendi ulusal para birimi cinsinden ifade eden üye devletler, mudilere fiilen ödenen paralarýn bu Direktifte belirlenen miktarlara eþdeðer olmasýný temin edeceklerdir. ; (b) Paragraf 3 deki cümlenin yerine þu cümle gelecektir: 3. Paragraf 1a, 1 Ocak 2008 den önce özellikle toplumsal kaygýlarla belirli mevduat tipleri için tam garanti sunan hükümlerin saklý kalmasýný engellemeyecektir. (c) Paragraf 4 silinecektir. (d) Aþaðýdaki paragraf eklenecektir: 7. Komisyon paragraf 1 ve 1a da atýfta bulunulan miktarlarý, Komisyon tarafýndan yayýmlanan uyumlaþtýrýlmýþ tüketici fiyatlarý indeksindeki deðiþiklikler temelinde, AB deki enflasyona uygun olarak ayarlayabilir. Direktifin temel olmayan unsurlarýný deðiþtirecek þekilde tasarlanmýþ olan bu tedbir, madde 7a(2) de atýfta bulunulan düzenleyici prosedüre uygun olarak titizlikle kabul edilecektir. 4. aþaðýdaki madde eklenecektir: Madde 7a /10/EC sayýlý Komisyon kararýyla 6 kurulan Avrupa Bankacýlýk Komitesi Komisyona yardýmcý olacaktýr. 2. Bu paragrafa atýfta bulunulduðu yerlerde, 8. maddenin hükümleriyle ilgili olarak, Komisyona verilen yürütme yetkilerinin uygulanmasýyla ilgili prosedürleri belirten 1999/468/EC sayýlý ve 28 Haziran 1999 tarihli Konsey kararýnýn 7 madde 5a (1) den (4) e olan 6

9 ÇEVÝRÝ 21 kýsmý ile 7. maddesi uygulanacaktýr maddenin 1. paragrafý aþaðýdaki paragraf ile deðiþtirilecektir: 1. Üye Devletler, kredi kurumlarýnýn, Topluluk içinde kendilerinin ve þubelerinin üye olduklarý mevduat garantisi programýnýn veya Madde 3(1), ikinci alt paragrafta veya Madde 3(4) te saðlanan herhangi bir alternatif düzenlemenin belirlenebilmesi için gereken bilgileri, fiili ve niyet eden mevduat sahiplerinin eriþimine sunmalarýný temin edeceklerdir. Garanti programý altýnda sunulan teminatýn tutarý ve kapsamý da dâhil olmak üzere, mevduat garantisi programý veya herhangi bir alternatif düzenleme ile ilgili hükümler hakkýnda, mevduat sahiplerine bilgi verilecektir. Bir mevduat madde 7(2) ye uygun olarak, garanti programý tarafýndan sigortalanmamakta ise, kredi kurumu mevduat sahibini bununla ilgili olarak bilgilendirecektir. Tüm bilgiler, kolayca anlaþýlabilir bir þekilde eriþime sunulacaktýr. Tazmin þartlarý ile ilgili bilgiler ve tazmin elde etmek için tamamlanmasý gereken þekil þartlarý talep üzerine verilecektir. ; 6. Madde 10 aþaðýdaki þekilde deðiþecektir: (a) Paragraf 1 aþaðýdaki paragraflarla deðiþtirilecektir: 1. Mevduat garantisi programlarý, yetkili makamlarýn, Madde 1 (3)(i) de atýfta bulunulan tespiti yaptýðý tarihten veya bir adli makamýn Madde 1 (3)(ii) de atýfta bulunulan kararý aldýðý tarihten sonraki 20 iþ günü içinde, emre amade olmayan mevduatlarla ilgili olarak mevduat sahiplerince öne sürülen, usulünce doðrulanmýþ alacak taleplerini ödeyecek durumda olacaklardýr. Bu süre sýnýrlamasý alacak taleplerinin teyit edilmesi için gerekli olan mevduatlar ve mudiler ile ilgili kesin bilgilerin toplanmasý ve aktarýlmasýný da içerecektir. Tümüyle istisnai durumlarda, bir garanti programý, süre sýnýrýnýn uzatýlmasý için, yetkili makamlara baþvurabilir. Böyle bir uzatma, 10 iþ gününü aþmayacaktýr. 16 Mart 2011 itibarý ile Komisyon, Avrupa Parlamentosu ve Konseyine, ilk alt paragrafta atýfta bulunulan, geri ödemelerdeki gecikme süresinin 10 iþ gününe indirilmesinin uygun olup olmayacaðýný deðerlendiren ve ödeme prosedürlerinin etkinliði ile gecikmeler hakkýnda bir rapor sunacaktýr. Üye devletler, mevduat garanti programlarýnýn sistemlerini düzenli olarak test etmelerini ve eðer uygunsa, yetkili kurumlarýn bir kredi kurumunda sorunlar tespit ettiði ve mevduat garanti programlarýnýn müdahale etmesini gerektirebilecek durumlarda ilgili mevduat garanti programlarýnýn haberdar edilmelerini temin edeceklerdir. (b) Paragraf 2 silinecektir; 7. Madde 12 aþaðýdaki madde ile deðiþtirilecektir: Madde Komisyon 31 Aralýk 2009 itibarý ile Avrupa Parlamentosuna ve Konseye þu konularda bir rapor sunacaktýr: (a) Mevduat garanti programlarýnýn fonlama mekanizmalarýnýn uyumlaþtýrýlmasý, özellikle, mevduat tazmin ödemeleri ve adil rekabetle ilgili olarak, sýnýr ötesi bir kriz durumunda uyumlaþtýrma olmamasýnýn etkileri ve böyle bir uyumlaþtýrmanýn fayda ve maliyetleri; (b) Geçici olarak yükseltilmiþ belirli mevduat hesaplarýna tam garanti saðlamanýn uygunluðu ve þekilleri; (c) Risk bazlý prim sistemini uygulamak için muhtemel modeller; (d) Topluluk ölçeðinde bir mevduat garanti programý kurmanýn fayda ve maliyetleri; (e) Bir mudinin alacaðý ile borçlarýnýn birbirini dengelediði durumlarda, sýnýr ötesi tasfiye de hesaba katýldýðýnda, mahsuplaþma ile ilgili farklý hukuk kurallarýnýn sistemin etkinliði ve muhtemel çarpýklýklar üzerindeki etkisi; (f) Sigortalanan mudilerin ve ürünlerin kapsamýnýn, KOBÝ ler ve yerel makamlarýn özel ihtiyaçlarý da göz önünde bulundurularak, uyumlaþtýrýlmasý; (g) Mevduat garanti programlarý ile mudilerin tazmini için kullanýlabilecek acil ödeme mekanizmalarý gibi alternatif araçlar arasýndaki iliþki. Gerekli görülürse, Komisyon bu Direktifin deðiþtirilmesi için uygun önerilerde bulunacaktýr. 2. Üye devletler, mevduatlar için geçerli olacak sigorta limitini ve kapsamýný deðiþtirmeye niyetlendikleri zaman ve diðer üye devletlerle iþbirliði yaparken herhangi bir zorlukla karþýlaþmalarý durumunda Komisyonu ve Avrupa Bankacýlýk Komitesini bilgilendireceklerdir. 8. Ek III silinecektir. Mevduat garantisi programlarý, yetkili makamlarýn, Madde 1 (3)(i) de atýfta bulunulan tespiti yaptýðý tarihten veya bir adli makamýn Madde 1 (3)(ii) de atýfta bulunulan kararý aldýðý tarihten sonraki 20 iþ günü içinde, emre amade olmayan mevduatlarla ilgili olarak mevduat sahiplerince öne sürülen, usulünce doðrulanmýþ alacak taleplerini ödeyecek durumda olacaklardýr. 7

10 21 ÇEVÝRÝ Üye devletler, mevduatlar için geçerli olacak sigorta limitini ve kapsamýný deðiþtirmeye niyetlendikleri zaman ve diðer üye devletlerle iþbirliði yaparken herhangi bir zorlukla karþýlaþmalarý durumunda Komisyonu ve Avrupa Bankacýlýk Komitesini bilgilendireceklerdir. Madde 2 Ýç Hukuka Aktarým 1. Üye devletler bu Direktife uyum için gerekli olan yasalarý, yönetmelikleri ve idari hükümleri 30 Haziran 2009 tarihine kadar yürürlüðe koyacaklardýr. Ýlk alt paragrafa istisna olarak, üye devletler, bu Direktif ile deðiþtirilen 94/19/EC Direktifinin 10(1) maddesi, 7(1a) ve (3) maddesi ile 1. maddesi 3(i) noktasýnýn ikinci paragrafýna uyum saðlamak için gereken yasalarý, yönetmelikleri ve idari düzenlemeleri 31 Aralýk 2010 a kadar yürürlüðe koyacaklardýr. Üye devletler bu hükümleri kabul ederken bu Direktifi referans göstereceklerdir veya bu hükümlerin resmi yayýmý sýrasýnda bu referansta bulunacaklardýr. Böyle bir referansý yapmanýn metotlarý üye devletlerce belirlenecektir. 3. Üye devletler bu Direktifin kapsadýðý alanda kabul ettikleri iç hukuk temel hükümlerinin metnini Komisyona ileteceklerdir. Madde 3 Yürürlük Bu Direktif Avrupa Birliði Resmi Gazetesinde yayýmýný takip eden 3. gün yürürlüðe girecektir. Madde 4 Muhataplar Bu Direktif Üye Devletlere hitap etmektedir. 11 Mart 2009 da Strasbourg da yapýlmýþtýr. Avrupa Parlamentosu adýna Baþkan H.-G. PÖTTERING Konsey adýna Baþkan A. VONDRA 8

11 ARAÞTIRMA 21 BANKA HÜCUMLARI Bankalar topladýklarý mevduatýn ancak bir bölümünü rezerv olarak ellerinde tutarlar. Bankaya ne kadar mevduat sahibinin ayný anda gelip paralarýný çekmek istiyecekleri ise belirsizdir ve bankalar bu belirsizlik sorununun üstesinden gelmek zorundadýrlar. Bankalarýn bir çeþit vade dönüþümü iþlevi gördükleri bilinir. Bankalarýn yükümlülükleri genellikle kýsa vadeli mevduatlar olup mevduat sahipleri paralarýný istedikleri zaman çekebilme esnekliði isterler. Buna karþýlýk bankalarýn varlýklarý genellikle kamu sektörüne, firmalara ve hane halkýna kullandýrýlmýþ olan, yükümlülüklerine göre daha uzun vadeli ve geri dönüþü kesin olmayan kredilerden oluþur. Ýþte bu durum yani bankalarýn varlýklarý ile yükümlülükleri arasýndaki vade uyumsuzluðu bankalarý likidite uyumsuzluðu ve sonrasýnda geliþebilecek iflas olaylarýna karþý kýrýlgan hale getirir. Günümüz bankacýlýðý kýsmi rezerv bankacýlýðýdýr. Bankalar topladýklarý mevduatýn ancak bir bölümünü rezerv olarak ellerinde tutarlar. Bankaya ne kadar mevduat sahibinin ayný anda gelip paralarýný çekmek istiyecekleri ise belirsizdir ve bankalar bu belirsizlik sorununun üstesinden gelmek zorundadýrlar. Bankalar bu belirsizliði büyük sayýlar kanunu adý verilen bir ilkeden yararlanarak çözmeye çalýþýrlar. Bu ilkeye göre mevduat sahiplerinin sayýsý büyük ve kararlarý birbirinden baðýmsýz ise banka elinde bulundurmasý gereken rezerv miktarýný büyük bir doðrulukla belirleyebilecektir. Yani bankanýn çalýþtýðý mevduat sahibi sayýsý arttýkça, bankada önceden bulundurmasý gereken mevduat miktarýný artan bir doðrulukla tespit edebilecektir. 1 Belirlenen bu miktar üzerinde mevduat çýkýþýnýn gerçekleþmesi çok düþük de olsa ihtimal dahilindedir. Bu durumda yakalanmýþ bankalar normal zamanlarda bu açýðý diðer bankalardan kýsa süreli borçlarla kapatabilirler. Teorik olarak mevduat sahipleri bankalarýn bilançolarýna bakabilmeli, kredi ve portföy risklerini deðerlendirebilmeli ve bankanýn bütün risklerini belirleyebilmelidir. Banka risk düzeyinin mevduat sahibi açýsýndan yüksek olmasý 1 Þýklar, Ýlyas, Finansal Ekonomi, Açýk Öðretim Fakültesi Yayýnlarý, 2006, s durumunda mevduat sahibi mevduatýný istediði baþka bir bankaya götürebilmelidir. Fakat gerçekte durum oldukça farklýdýr. Mevduat sahipleri bankalarýn kredi portföylerinde taþýdýklarý riskleri kolaylýkla deðerlendiremezler. Çünkü bankalar risk özelliklerinin ayrýntýlý olarak anlaþýlmasýný saðlamak için zaman ve kaynak ayýrmak durumundadýrlar. Bankalarýn bilançolarýnda gösterdikleri aktifler onlarýn durum bazýndaki kararlarýný yansýtmaktadýr. Dolayýsýyla mevduat sahipleri bankanýn risk profilini açýk olarak göremez ve mevduatlarýnýn maruz kalabileceði riskleri doðru olarak deðerlendiremezler. Bu belirsizlik bankacýlýk sisteminde muhtemel bir istikrarsýzlýðýn kaynaðý olabilmektedir. Banka hücumu söz konusu istikrarsýzlýðýn ortaya çýkmasýnýn klasik bir þeklidir. Gerçek ya da hayal ürünü olsun bazý olaylar mevduat sahiplerinin çalýþtýklarý bankanýn yükümlülüklerini karþýlayamayacaðýna inanmalarýna yol açabilir. 2 Eðer mevduat sahipleri mevduatlarýnýn bulunduðu bankanýn gücü hakkýnda þüphe duyarlarsa diðer mevduat sahiplerinden önce hýzla paralarýný çekmek isteyeceklerdir çünkü banka mevduat sahiplerinin taleplerini önce gelen önce hizmet görür prensibine göre cevaplayacaktýr. Bir bankanýn karþý karþýya kaldýðý bu durum banka veya mevduat hücumu olarak adlandýrýlýr. Kýsmi rezerv bankacýlýðýna göre bankacýlýk yapýp büyük sayýlar kanununa göre rezerv miktarýný ayarlayan bir banka her ne kadar saðlýklý olsa da bu durumla karþýlaþtýðýnda mevduat sahiplerinin tümüne mevduatlarýný hemen ödeyemeyecektir. Bu durum bankanýn varlýklarýný zararýna da olsa likide etmesine neden olacaktýr. Bu durumdaki bir banka kredilerini erken çaðýrma yoluna giderse reel sektörün nakit akýþýnýn bozulmasýna, bireylerin Kenan DAÞKAYA Fon Uzman Yardýmcýsý Sigorta ve Risk Ýzleme Dairesi 9

12 21 ARAÞTIRMA Bir banka hücumu sonucunda kiþiler mevduatlarýný, çektikleri bankadan diðer bankalara aktarýrlarsa piyasadaki para arzý daralmamýþ olacak ve bankacýlýk sektörünün dýþýna yansýmasý oldukça düþük kalacaktýr. hazýrlýksýz yakalanmasýna ve sonuç olarak ekonominin olumsuz etkilenmesine neden olacaktýr. Banka hücumlarý, mevduat sahiplerinin risk durumlarý hakkýndaki görüþlerinde deðiþime yol açabilecek herhangi bir olay tarafýndan tetiklenebilir. Ekonomik durgunluk belirtileri, bankalarýn yoðun olarak kredi kullandýrdýðý bir sektörün bilançolarýndaki bozulma, yüksek enflasyon, döviz kurundaki ani deðiþimler, hýzlý bir kredi büyüme sürecinin ardýndan gelen kötü haberler, bankanýn kefalet ve garanti verdiði müþterilerinin yükümlülüklerini yerine getirememesi, benzer finansal kuruluþlarýn iflaslarý gibi haklý nedenler mevduat sahiplerinin bankalara hücum etmesine neden olabilir. Bunun yanýnda bankacýlýk hücumlarý Diamon ve Dybing in modellerinde belirttikleri gibi hiçbir haklý sebebe dayanmaksýzýn kendi kendine de meydana gelebilir. Modelde banka hücumlarý kendi kendini besleyen beklentilerden doðmaktadýr. Bir mevduat sahibi bankanýn zor duruma düþebileceðini ve diðer mevduat sahiplerinin kendisinden önce paralarýný çekebileceði düþüncesi ile hýzlý bir þekilde mevduatýný çekmek isteyecek ve mevduat sahiplerinin birçoðundaki bu beklentiler bankanýn hücuma maruz kalmasýna neden olacaktýr. 3 Ýlk banka hücumlarý kredi geniþlemelerinin ardýndan gerçekleþen kredi daralmalarýný takiben meydana gelmiþtir yýllarý arasýnda Amerika da gerçekleþen Büyük Buhraný bir çok bankanýn maruz kaldýðý banka hücumlarýnýn oluþturduðu bir bankacýlýk krizi tetiklemiþti. Bunun akabinde bankacýlýk sektöründe istikrarý saðlamak için TMSF benzeri bir kurum olan FDIC kurulmuþtur. Büyük Buhran sýrasýnda gerçekleþen bir banka hücumu Dolandýrýcýlýk ve yanlýþ politikalar sonucu mevduat sahiplerinin bankacýlýk sektörüne duyduklarý güven aþýnmýþsa, bir bankaya olan hücum diðer banka mevduat sahiplerinin de kendi bankalarý hakkýnda þüphe duymalarýna yol açacaktýr. Banka hücumu sadece bir banka üzerinde gerçekleþirken birçok bankanýn ayný anda banka hücumlarýna maruz kalmalarý bankacýlýk paniði olarak adlandýrýlýr. Bu durumda bankacýlýk sektörü bir bütün halinde ani mevduat çýkýþlarýna maruz kalacaktýr. Birçok bankanýn ayný anda mevduat sýkýntýsý çekmesi bankalarýn belli bir noktadan sonra özkaynaklarýnýn erimesi tehlikesiyle karþý karþýya kalmasýna neden olacaktýr. Bu noktaya gelmiþ bir finans piyasasýna düzenleyici ve denetleyici kurumlarýn müdahalesi kaçýnýlmaz olabilir. Bir banka hücumu sonucunda kiþiler mevduatlarýný, çektikleri bankadan diðer bankalara aktarýrlarsa piyasadaki para arzý daralmamýþ olacak ve bankacýlýk sektörünün dýþýna yansýmasý oldukça düþük kalacaktýr. Mevduatýn bankalar arasýnda tekrar daðýlýmý yüzünden geçici kredi aksamalarý yaþanabilir ve bu nedenle faiz oranlarý ile döviz kurlarý deðiþebilir. Fakat asýl tehlikeli durum bu deðildir. Eðer banka hücumu birçok bankada yaþanýr ve bireyler mevduatlarýný bankacýlýk sektörünün dýþýna kaydýrýp ellerinde nakit olarak tutmak isterlerse para arzý ve kredi hacmi düþecek tüm ekonomi etkilenmiþ olacaktýr. 4 Bu durum yani sistemdeki tüm banka sermayesinin büyük zarar görmesi sistemik bankacýlýk krizi olarak adlandýrýlýr. Sistemik banka krizleri büyük kamu maliyetleri ve üretim kayýplarýna neden olmaktadýr. Bu krizleri önlemek için sýk sýk acil likidite destekleri ve kapsamlý garantiler uygulamaya konulmuþtur den 2007 ye kadar gerçekleþen önemli sistemik bankacýlýk krizlerinin etkilerinin temizlenmesinin maliyeti, üretim kayýplarý olarak gayrisafi yurt içi hasýlanýn ortalama yüzde 20 si iken bu oran kamu maliyetlerinde ortalama yüzde 13 civarýndadýr. 5 BANKA HÜCUMLARININ ÖNLENMESÝ Bazý teknikler tüm ekonomiye uygulanabilir. Merkez bankasýnýn nihai kredi verme faaliyetleri, mevduat sigortasý gibi finansal güvenlik aðlarý birkaç bankada meydana gelen problemlerin tüm finansal sisteme sirayet etmesini önlemek için geliþtirilmiþlerdir. Mevduat Sigortasý Günümüzde birçok ülkede uygulanmakta olan mevduat sigortasý sistemi bir banka paniði yaþanmasý olasýlýðýný büyük ölçüde düþürmektedir. Her ülkede uygulama esaslarý 3 Yýlmaz, Rasim Finansal Krizler ve Banka Hücumlarý Ekin Yayýnlarý, Eylül 2005, s

13 ARAÞTIRMA 21 farklýlýk göstermesine karþýn, mevduat sigortasýnda amaç, iflas eden bir bankadaki mevduatýn belirli oranlarda güvence altýna alýnmasýdýr. Amerikan bankacýlýk sisteminin bankacýlýk paniklerine ve iflaslarýna karþý açýk olan küçük ve bölgesel bankacýlýðý mevduat sigortasý ihtiyacýný doðurmuþtur. Mevduat sigortasý özellikle küçük mevduat sahiplerinin tasarruflarýný koruduðu için tasarruflar teþvik edilir. Mevduat sigortasý ayrýca mevduat sahiplerinin tasarruflarý için daha az risk primi talep etmelerini saðlayacaktýr. Bunun karþýlýðýnda bankalar daha az kredi faizi talep edecekler ve bu durum da yatýrýmlarý artýracak, ekonomik büyümeyi teþvik edecektir. Mevduat sigortasý getirdiði avantajlarla birlikte yeterli risk denetimi yapýlmadýðý takdirde bankalarýn aþýrý riskli alanlarda yatýrým yapmalarýna neden olabilir. 6 Bir finansal güvenlik kurumununun yokluðunda banka panikleri - Daha hýzlý meydana gelir. - Daha sýk meydana gelir. - Daha fazla iflasla sonuçlanýr. - Makro ekonomiye daha fazla zarar verir. Merkez Bankasýnýn Nihai Kredi Verme Fonksiyonu Merkez bankasý likidite sýkýþýklýðý içinde olan bankalara likidite saðlama yoluyla bankalarýn ayakta kalmasýný saðlayabilir. Örneðin iflasý finansal sistemin bütünü etkileyebilecek bankalarýn likidite sorunlarý yaþamasý durumunda merkez bankasý bu bankalara likidite desteði saðlayabilir. Batmasý halinde finansal sistem için risk oluþturmasý muhtemel bankalara kredi açýlmasý imkaný da bu bankalarýn bu durumu istismar etmelerine ve daha riskli alanlarda yatýrým yapmalarýna neden olabilir. Bazý durumlarda müdahalenin hýzý çok önemlidir. Müdahalenin ekonominin tekrar düzeleceði beklentisiyle geciktirilmesi ekonomi üzerindeki stresin artmasýna neden olabilir. Uluslararasý Bankalarla Ortaklýk Yabancý bankalarla kurulan ortaklýklar bankacýlýk sektörünün çalkantýlý olduðu dönemlerde özellikle alternatif kredi merci fonksiyonunu yerine getirerek bankacýlýk sektörünün daha istikrarlý olmasýna katkýda bulunabilir. Örneðin 2001 yýlýnda özel finans kurumlarýnýn maruz kaldýðý ani mevduat çýkýþlarýnda Kuveyt Türk Finans Kurumu dýþýndaki diðer özel finans kurumlarý mevduat sahiplerinin taleplerini karþýlamakta zorluk çekmiþlerdi. Kuveyt Türk Finans Kurumu ise ana ortaðý olan Kuwait Finance House un desteðiyle mevduat taleplerini yerine getirmiþtir. Kuwait Finance in desteðiyle mevduat sahiplerinin tekrar güvenini kazanan Kuveyt Türk dolaylý bir þekilde diðer bankalarýn da güven tesis etmelerine yardýmcý olmuþtur. 7 Bankalar ile mevduat sahipleri arasýnda daha saðlam bir iliþkinin varlýðý Yapýlan araþtýrmalar banka ile daha uzun süreli iliþkisi olan ve mevduat sahibi olmanýn yanýnda bankadan kredi kullanmýþ mevduat sahiplerinin bankaya hücum sýrasýnda mevduatlarýný çekmeye daha az meyilli olduklarýný göstermektedir. Bu da çapraz satýþlarýn, gelir üretmenin yanýnda banka için tamamlayýcý sigorta mekanizmasý olduðunu göstermektedir. Bunun yanýnda özellikle geliþmekte olan ülkelerde mevduatlarýn kýsa vadeli olmasý banka - mevduat sahibi arasýndaki iliþkinin geliþmesine müsaade etmemektedir. Bu sürenin uzatýlabilmesi banka hücumlarýnýn önlenmesinde yardýmcý olabilir. 8 Mevduat sigorta kapsamýnýn yükseltilmesi ya da sýnýrlý korumadan tam korumaya geçiþ Özellikle sistemik riskin yüksek olduðu dönemlerde banka hücumlarýný önlemek için mevduat sigorta kapsamý sýnýrlý korumadan tam korumaya geçirilebilir. Küresel krizin yaþandýðý bu dönemde bazý ülkeler mevduat sigorta kapsamýný yükseltmiþ ya da tam korumaya geçmiþtir. Ülkemizde de 1994, 2001 ve 2003 yýllarýnda tam garanti uygulanmýþ, normalleþme sürecinden sonra tekrar sýnýrlý güvence uygulamasýna geçilmiþtir. Bunlarýn dýþýnda banka bazýnda geçici olarak alýnabilecek önlemlerde vardýr. Bunlar ; Banka hücumunu durdurmak için banka geçici süreyle mevduat taleplerini askýya alabilir. Bankanýn hali hazýrdaki rezerv rasyosu yükseltilebilir. Normal dönemlerde bankalar arasý borçlanma yoluna gidebilir. Diðer bankalardan borç temin edememesi durumunda menkul kýymetlerinin satýþý yoluna gidebilir. Yabancý bankalarla kurulan ortaklýklar bankacýlýk sektörünün çalkantýlý olduðu dönemlerde özellikle alternatif kredi merci fonksiyonunu yerine getirerek bankacýlýk sektörünün daha istikrarlý olmasýna katkýda bulunabilir. 6 Yýlmaz, Rasim Finansal Krizler ve Banka Hücumlarý, Ekin Yayýnlarý, Eylül 2005, s Yýlmaz, Rasim Finansal Krizler ve Banka Hücumlarý, Ekin Yayýnlarý, Eylül 2005, s.23 8 Iyer,Rajkamal- Manju Puri Understanding Bank Runs:The Ýmportance of Depositor-Bank,

14 21 ARAÞTIRMA Banka hücumlarý normal dönemlerde özellikle mevduat sigortacýlýðýnýn kurulmasýndan sonra büyük ölçüde kontrol altýna alýnmýþ olsa da piyasanýn kýrýlgan olduðu dönemlerde çok daha tehlikeli olabilir. Kaynakça 1. Douglas, W. Diamond-Philip H.Dybvig, Bank Runs,Deposit Ýnsurance, and Liquidity, Journal of Political Economy, Vol.91,No.3, s , June c1/bankruns.html 3. Iyer, Rajkamal - Manju Puri Understanding Bank Runs: The Ýmportance of Depositor-Bank, M. Santomero, Anthony Bankacýlýk Düzenlemeleri Müþterilerine Nasýl Yansýr?, pdf/43.pdf 5. Þýklar, Ýlyas, Finansal Ekonomi, Anadolu üniversitesi Açýk Öðretim Fakültesi Yayýnlarý, Ted Temzelides, "Are bank runs contagious?," Business Review, Federal Reserve Bank of Philadelphia, issue Nov, pages Yýlmaz,Rasim Finansal Krizler ve Banka Hücumlarý Ekin Yayýnlarý, Eylül _run Son Dönemde Gerçekleþen Bazý Banka Hücumlarý yýlýnda piyasaya girip çok kýsa zamanda piyasa lideri olan Ýhlas Finans Kurumu (ÝFK) 2000 yýlýnda toplam özel finans kurumlarý mevduatlarýnýn yüzde 40 ýný toplamýþtýr. ÝFK her zaman sektörün üzerinde kar payý oranlarý daðýtmýþtýr. BDDK, ÝFK nýn diðer likidite problemine düþen ve TMSF ye devredilen bankalar gibi kurtarýlamayacaðýný ve ÝFK da mevduatý olanlarýn bu parayý ticaret mahkemesinde bireysel alacak davasý açarak ya da tüm alacaklýlarýn þirketin iflasýný isteyerek tahsil etmeleri gerektiðini duyurmuþ ve bu kurumda mevduatý olan yaklaþýk mevduat sahibi paniðe kapýlmýþtýr. Mevduat sahiplerinin arasýnda kurumun zor durumda olduðu dedikodusu yayýlmýþ ve kurum mevduat sahiplerinin panik haline düþerek, vadeli mevduatlarýný bozmalarýna ve para çekmelerine engel olamamýþtýr Eylül ayýnda Ýngiliz Bankasý Northern Rock, Bank of England dan acil durum kredisi almýþ ve bu durumun kýsa süreli likidite problemlerinden kaynaklandýðýný duyurmuþtur. Bankanýn acil durum kredisi almasýný takip eden gün bankanýn þubelerinin önünde uzun kuyruklar oluþmuþ, 17 Eylül e kadar bankadan 2 milyar Ýngiliz sterlini civarýnda mevduat çýkýþý yaþanmýþtýr de Northern Rock ta yaþanan banka hücumu Temmuz ayýnda Amerika da IndyMac Bank a federal düzenleyiciler el koymuþtur. IndyMac Bank aylardýr sermaye konusunda zor günler geçirmekteydi. Fakat hem düzenleyiciler hem de banka, sorunlarý için Senatör Charles E. Schumer in bankanýn durumu hakkýnda yazdýðý mektubu suçladýlar. 26 Haziranda mektubun yayýmlanmasýndan sonra bankanýn müþterileri günde yaklaþýk olarak 100 milyon dolar, toplamda da 1.3 milyar dolar mevduat çektiler. Banka hücumu 9 Yýlmaz, Rasim Finansal Krizler ve Banka Hücumlarý, Ekin Yayýnlarý, Eylül 2005, s Yýlmaz, Rasim Finansal Krizler ve Banka Hücumlarý, Ekin Yayýnlarý, Eylül 2005, s.110 IndyMac in durumunu daha da kötüleþtirmiþ ve çalýþanýný iþten çýkarmak zorunda kalmýþtýr Eylül 2008 de Washington Mutual çok büyük bir banka hücumu yüzünden kapatýlmýþtýr. 10 gün içinde mevduat sahipleri 16.7 milyar dolar çekmiþlerdir. Bankalara FDIC tarafýndan devir iþlemlerinin hazýrlanmasý için cuma günleri el konulurken Washington Mutual a büyüklüðü yüzünden perþembe günü el konulmuþtur. Sonuç olarak banka hücumlarý normal dönemlerde özellikle mevduat sigortacýlýðýnýn kurulmasýndan sonra büyük ölçüde kontrol altýna alýnmýþ olsa da piyasanýn kýrýlgan olduðu dönemlerde çok daha tehlikeli olabilir. Örneðin son dönemde Macaristan da ülke para birimi olan forint in dolar karþýsýnda deðer kaybetmesi mevduat sahiplerinin bankalara hücum etmesine neden olmuþtur. Küresel ekonomik kriz nedeniyle zaten zor durumda olan ülke ekonomisi bankacýlýk paniðine karþý daha savunmasýz kalmýþtýr. Kriz dönemlerinde birçok bankanýn ayný anda banka hücumlarýna maruz kalmasý bankacýlýk sektörünün ve daha sonrasýnda reel sektörün çok büyük sorunlarla karþý karþýya kalmasýna neden olabilir. Saðlýklý ve istikrarlý bankacýlýk sistemleri için hükümetler sistemdeki bazý riskleri üstlenebilir. Bununla birlikte mevduat sigortasý ve merkez bankasýnýn likidite desteði gibi tedbirler bankalarýn aþýrý riskli alanlara yatýrým yapmalarýna, küçük mevduat sahiplerinin de bankanýn risklerini deðerlendirmeden en yüksek faizi veren bankalara para yatýrmalarýna neden olabilir. Ahlaki risk olarak adlandýrýlan bu durumu ortadan kaldýrmak için düzenleyici ve denetleyici otoriteler bankalarýn risklerini uygun þekilde sýnýrlandýrmalý, gerekli düzenlemeleri yapmalý ve banka denetimini saðlamalýdýr. Düzenleyici ve denetleyici otoriteler bankalarýn sermaye yeterliliði kriterlerine uymalarýný, bilançolarýný ve finansal durumlarýný kamuoyuna bildirmelerini, risk alýmlarýnýn sýnýrlanmasýný ve gerekli finansal acil önlemleri almalarýný saðlarlar. 10 Devlet, mevduat güvencesi verme, ödemeler sisteminde garantör olma ve son ödünç verme fonksiyonlarýyla bu görevi üstlenirken bankalarýn bu imkanlar üzerinden farklý risklere neden olmamalarý için gerekli denetleme ve düzenlemeleri yapmalýdýr. 12

15 MAKALE 21 DÜZENLEYÝCÝ ETKÝ ANALÝZÝ Düzenleyici Etki Analizinin resmi düzeyde kabul edilip uygulanmasý ilk olarak 1975 yýlýnda ABD de Gerald Ford un baþkanlýðý döneminde ekonomik analiz þeklinde gerçekleþmiþtir. Sosyal ve ekonomik amaçlara yönelik olarak devlet tarafýndan yürürlüðe konulan kurallar, kamusal politikalar ve uygulamalarýn bütünü olan düzenlemelerin amacýnýn ve hedeflenen sonuçlarýnýn açýkça ortaya konmasý önem arzetmektedir. Planlanan amaca ulaþmak (etkililik) ve bu amacý en az maliyet ile gerçekleþtirebilmek (etkinlik) daha iyi düzenleme sürecinin temel taþlarýný oluþturmaktadýr. Düzenleyici Etki Analizi (DEA), düzenleme yapýlýp yapýlmamasýna, yapýlacak bir düzenlemenin içeriðinin belirlenmesine veya mevcut bir düzenlemenin deðiþtirilmesine ya da kaldýrýlmasýna karar vermede kullanýlan analitik bir araçtýr. Etki analizi, birbiriyle ilintili, fakat farklý bir çok analitik teknikten faydalanýlmasý suretiyle karar-alma mekanizmasýndaki aktörlere alacaklarý kararlarýn nitel (quantitative) ve nicel (qualitative) potansiyel etkilerini, kararýn uygulama aþamasýndan önce göstermek amacýyla kullanýlan bir araþtýrma yöntemidir. DEA, idarenin düzenleme faaliyetinden doðan etkilerin sistematik olarak incelenmesi ve bu inceleme sonucunda çýkan verilerin karar alýcýlara iletilmesini içeren bir düzenleme reformu aracý olarak da adlandýrýlabilir. DEA ile mevcut ve yeni çýkarýlacak mevzuatýn olumlu ve olumsuz etkilerinin sistematik olarak incelenmesi amaçlanmakta, düzenlemenin bütçeye, mevzuata, sosyal, ekonomik ve ticarî hayata, çevreye ve ilgili kesimlere etkilerinin ne olacaðý tespit edilmeye çalýþýlmaktadýr. Hem inceleme hem de iletiþim boyutu Düzenleyici Etki Analizinin ayný oranda önemli parçalarýný oluþturmaktadýr. Ýletiþim boyutu inceleme sonucu ortaya çýkan bilgilerin karar alýcýlarla ve karardan etkileneceklerle paylaþýlmasýný ve danýþma sürecini ifade etmektedir. Düzenleyici Etki Analizi hem düzenlemeden faydalanacak, hem düzenlemenin bedelini ödeyecek olanlar, hem de karar alýcýlar açýsýndan önem arz etmektedir. Tarihi Düzenleyici Etki Analizinin resmi düzeyde kabul edilip uygulanmasý ilk olarak 1975 yýlýnda ABD de Gerald Ford un baþkanlýðý döneminde ekonomik analiz þeklinde gerçekleþmiþtir. Bu geliþmedeki temel neden düzenlemelerdeki aþýrý çoðalma ile ABD deki enflasyonist baskýlar olmuþtur. Zaman içinde, ekonomik analiz kapsamýnda yapýlan deðerlendirmelerin içeriði geniþlemiþ ve sadece iþletmeler üzerindeki maliyetler deðil, her çeþit önemli fayda ve maliyet de analize konu olmuþtur. Böylece Düzenleyici Etki Analizinin temelleri atýlmýþtýr yýlýnda OECD Bakanlar Konseyi devlet düzenlemelerinin kalitesini artýrmak amacýyla bir tavsiye metni yayýmlamýþ ve Düzenleyici Etki Analizine burada atýfta bulunmuþtur. Ayrýca, Düzenleyici Etki Analizinden maksimum fayda saðlanmasý için yapýlmasý gerekenleri, iyi uygulamalardan (best practice) yola çýkarak sýralamýþtýr. Düzenleyici Etki Analizi birçok OECD ülkesinde yaygýnlaþmýþ olmakla birlikte, kabul ediliþi, kapsamý, uygulanýþý ve deðerlendirme ölçütleri gibi konulardaki çeþitlilik devam etmektedir yýlýnda Avrupa Birliði üyesi ülkelerin hükümet ve devlet baþkanlarýnýn kabul ettiði Lizbon Stratejisi ve 2001 yýlýnda yayýmlanan Mandelkern Raporundan sonra, Avrupa kurumlarý iyi düzenleme ile ilgili kurumlararasý anlaþma ile basitleþtirme ve düzenleyici ortamýn geliþtirilmesi hususunda Komisyon eylem planýný da kapsayan düzenleyici iyileþtirme stratejisi uygulamaya konulmuþtur. Avrupa Komisyonu, Mart 2005 tarihli Avrupa Birliðinde Ýstihdam ve Büyüme için iyi Düzenleme bildirisi ile Ýyi Düzenleme Programý nýn hayata geçirilmesi için aþaðýdaki üç temel hususun uygulanmasýný önermiþtir: a. Avrupa Birliði düzeyinde daha çok Düzenleyici Etki Analizi ve Basitleþtirme gibi Yücel VURAL Strateji Geliþtirme Dairesi Fon Uzmaný 13

16 21 MAKALE DEA ile kamunun düzenleyici karar mekanizmalarýnýn (yasalar/yönetmelikler vb.) niteliðini arttýrýlmasý ve yapýlan düzenlemelerin daha iyi yönetiþim ilkeleri olan hesap verilebilirlik, þeffaflýk ve tutarlýlýk ile örtüþmesi saðlanabilir. modern enstrümanlarýnýn uygulanmasý. b. Ýyi Düzenleme ilkelerinin Birlik ülkelerindeki bütün düzenleyiciler tarafýndan uygulanmasý için üye ülkelerle daha çok iþ birliðinin saðlanmasý. c. Birlik düzeyinde ve üye ülkelerdeki bütün düzenleyiciler ve ilgililer arasýndaki yapýcý diyalogun güçlendirilmesi. Bu Bildirinin üzerinde durduðu temel konularý dört baþlýk altýnda ele alabiliriz; vatandaþlarýn faydalarýný maksimize etmek için düzenlemelerin iyi dizayn edilmesi, kurallarýn etkinliðinin saðlanmasý ve uyumun desteklenmesi, Birlik ilkeleri olan subsidiarite ve orantýlýlýk ilkeleri doðrultusunda, ekonomik maliyetlerin minimize edilmesi ve düzenlemelerin geliþtirilmesi yýlýnýn baþýndan itibaren, Komisyonun Etki Analizi ilkeleri, yeni bütün yasal düzenlemelerde uygulanmaktadýr. Daha detaylý Etki Analizi ilkeleri ise Haziran 2005 de bütün Komisyon personeline teblið edilmiþtir. Aslýnda, üye ülkeler kendi ihtiyaçlarý doðrultusunda kendi RIA yöntemlerini uygulama þansýna sahiptirler. Ayrýca, bazý üyeler bütün düzenlemeleri için Etki Analizi yaparken, bazýlarý ise ekonomik ve sosyal etkisinin daha büyük olacaðýný düþündükleri düzenleme önerileri için etki analizi yapmaktalar. Dolayýsý ile, Ülkelerin Etki Analizi ile ilgili uygulama kapsamlarý oldukça farklý bir yapý arz etmektedir. DEA NIN Amaçlarý DEA ile kamunun düzenleyici karar mekanizmalarýnýn (yasalar/yönetmelikler vb.) niteliðini arttýrýlmasý ve yapýlan düzenlemelerin daha iyi yönetiþim ilkeleri olan hesap verilebilirlik, þeffaflýk ve tutarlýlýk ile örtüþmesi saðlanabilir. DEA; DEA, politika önerilerinin fayda ve maliyetlerinin deðerlendirilmesini ve bu deðerlendirmelere müzakere yoluyla bütün paydaþlarýn katýlmasýný, böylelikle de devletin karar alma mekanizmasýnýn þeffaflaþtýrýlmasýný saðlar. Politika önerilerinin deðerlendirilmesinde kullanýlan bilgi ve yöntemlerin raporlanmasý ve söz konusu politika deðiþikliðinin toplum üzerindeki muhtemel etkilerinin hesaplanarak ortaya konulmasý devletin hesap verebilirliðine katkýda bulunur. Düzenleme ortamýnýn, hem karar alýcýlar hem de düzenlemelerden etkilenen toplum kesimleri açýsýndan iyileþtirilmesini ve daha tutarlý bir hale getirilmesini saðlar. Düzenleme sürecinin saðlýklý iþleyebilmesi açýsýndan, düzenleyicilerin baðýmsýz olmasý ve sorumlu olduklarý mercilerin açýkça belirlenmesi gereklidir. Bu noktada düzenleyicilerin ne ölçüde baðýmsýz olmalarý gerektiði ve baðýmsýzlýklarýný nasýl koruyabilecekleri konularý önem kazanmaktadýr. Ancak, kamunun organizasyon yapýsýndaki ve düzenleyici kurumlardaki farklýlýklardan dolayý bütün ülkeler ve kurumlar için tek bir ideal çerçeve bulunmamaktadýr, dolayýsýyla uygulamalar ülkeden ülkeye farklýlýk göstermektedir. Kamunun alacaðý tedbirlerin etki alanýnýn geniþliði göz önüne alýndýðýnda karar alma sürecinde DEA nýn uygulanmasý hayati bir önem taþýmaktadýr. Ancak, DEA nýn uygulama alaný kamunun karar alma süreciyle sýnýrlý kalmamakta, özel sektör tarafýndan da strateji belirlemede etkin bir þekilde kullanýlmaktadýr. DEA NIN Faydalarý Düzenleyici Etki Analizinden beklenen faydalardan ilki, düzenleme seçenekleri arasýnda faydalarý maliyetlerini telafi eden, faydalarý en çoða çýkarýp, maliyetleri en aza indiren seçeneði tercih etmektir. Düzenleyici Etki Analizi devletin eylemlerinin etkilerinin fayda ve maliyetler de dahil olmak üzere anlaþýlmasýna yardýmcý olmaktadýr. Günümüzde birçok ülkede ampirik temelli düzenlemeye doðru bir eðilim görülmekte ve düzenlemelerin maliyet açýsýndan mümkün olduðunca etkin olmasý amaçlanmaktadýr. Düzenleyici Etki Analizi farklý düzenlemelerin fayda ve maliyetlerinin karþýlaþtýrýlmasý için temel oluþturmakta ve düzenlemeler veya düzenleme alanlarý arasýnda öncelikleri belirleme konusunda da yardýmcý olmaktadýr. Kaynaklarýn daha az etkin düzenlemelerden daha etkin düzenlemelere kaydýrýlarak tahsis edilmesi, kamusal politikalarýn maliyetini düþürüp etkililiðini artýrabilecektir. Düzenleyici Etki Analizi yoluyla çeþitli politika hedefleri arasýnda bütünleþme, uyum ve eþgüdüm saðlanabilmektedir. Bu anlamda Düzenleyici Etki Analizi sadece analitik bir araç deðil, ayný zamanda çeþitli çýkarlarý bir araya getiren bir eþgüdüm aracýdýr. Düzenleyicilerin karþýlaþtýklarý önemli sorunlardan birisi de birbirini etkileyen birden çok politikanýn birbirleriyle uyumlaþtýrýlmasý sorunudur. Toplumsal ve ekonomik hayat karmaþýklaþtýkça düzenleyiciler düzenlemeleri yaparken sadece dar anlamda kendi hedeflerinin deðil, düzenlemenin ekonomik etkinlik, ticaret, yoksulluðun azaltýlmasý, eþitlik, çevre ve benzeri alanlardaki etkilerini de göz önüne almalýdýr. Düzenleyici Etki Analizi bu amaç doðrultusunda önemli bir iþlev üstlenmektedir. 14

17 MAKALE 21 Düzenleyici Etki Analizinin diðer bir faydasý da saydamlýðýn ve katýlýmcýlýðýn geliþtirilmesi yönünde bir danýþma aracý olmasýdýr. Son dönemlerde kamu yönetiminde daha açýk ve katýlýmcý karar alma sürecinin benimsenmesi yönünde güçlü bir eðilime tanýk olunmaktadýr. Devletler ilgili kesimlerin karar alma sürecine zamanýnda, daha etkili ve daha geniþ katýlýmýnýn saðlanmasý yönünde çok çeþitli yöntemler kullanmaktadýr. Bu süreç hesap verme sorumluluðunu, açýklýðý ve saydamlýðý artýrmaya yönelik hareketin önemli bir parçasýný oluþturmaktadýr. Düzenleyici Etki Analizi bu sürece olumlu katkýda bulunmaktadýr. Bu özelliðinden dolayý Düzenleyici Etki Analizi danýþma süreciyle çok yakýndan iliþkilidir. Ýlgili taraflarýn sürece dahil edilmesi düzenleme sürecinin saydamlýðýný artýrmakta, Düzenleyici Etki Analizinin kalite kontrolünü saðlamakta ve kararlarýn dayandýðý bilgileri geliþtirmektedir. Düzenleyici Etki Analizi tüm seviyelerdeki karar alýcýlarýn hesap verme sorumluluðunu güçlendirmektedir. Düzenlemelerin gerekçesi, beklenen fayda ve maliyetleri ve sonuçlarý önceden ilan edildiðinden, vatandaþlarýn, karar alýcýlarý ortaya çýkan sonuçlar üzerinden sorumlu tutmasý olanaðý artmaktadýr. Düzenleyici Etki Analizi yapýlýrken yararlanýlan tekniklerden bazýlarý aþaðýda belirtilmektedir: Fayda-maliyet analizi, Maliyet etkinliði analizi, Maliyet deðerlendirmesi, Fayda deðerlendirmesi, Risk analizi. Düzenleyici Etki Analizinde Kullanýlan Analiz Teknikleri (Tablo-1) TÜRKÝYE DE DURUM Avrupa Birliði Lizbon Stratejisi kapsamýnda tüm üye ülkelerde 2000 yýlýndan itibaren baþlatýlan Daha Ýyi Düzenleme Çalýþmalarý na paralel olarak, ülkemizdeki düzenleyici çerçeve yi iyileþtirmek, Düzenleyici Etki Analizi (DEA) çalýþmalarýný yönlendirmek, bakanlýklar ile diðer kamu kurum ve kuruluþlarýnca yapýlacak DEA larýn kalite kontrolünü gerçekleþtirmek ve kamu yönetiminin bu alandaki kapasitesini geliþtirmek için çalýþmalar yapmak üzere Kasým 2004 tarihinde Baþbakanlýkta Daha Ýyi Düzenleme Çalýþma Grubu oluþturulmuþtur. Anýlan Çalýþma Grubunun Ekonomik Ýþbirliði ve Kalkýnma Teþkilatý (OECD) ve Avrupa Birliði (AB) ile ortaklaþa gerçekleþtirdiði eðitim çalýþmalarý sonucunda, kamu yönetiminde ve toplumda bu alanda farkýndalýk ve idari kapasite oluþmasý konusunda önemli mesafeler alýnmýþtýr. Ayrýca, kamu laboratuarlarý alanýnda gerçekleþtirilen bir pilot proje ile DEA nýn ülkemizdeki ilk uygulamasý gerçekleþtirilmiþtir. Bu proje sürecinde, hem katýlýmcý bakanlýklarýn bu alandaki uygulama kapasiteleri geliþtirilmiþ hem de kamu kurum ve kuruluþlarýnca uygulanacak olan Düzenleyici Etki Analizi Rehberi nin oluþturulmasýnda uzman görüþlerinden istifade edilmiþtir. 17/02/2006 tarihinde yayýmlanan Mevzuat Düzenleyici Etki Analizi tüm seviyelerdeki karar alýcýlarýn hesap verme sorumluluðunu güçlendirmektedir. Düzenlemelerin gerekçesi, beklenen fayda ve maliyetleri ve sonuçlarý önceden ilan edildiðinden, vatandaþlarýn, karar alýcýlarý ortaya çýkan sonuçlar üzerinden sorumlu tutmasý olanaðý artmaktadýr. Fayda-maliyet analizi Maliyet etkinliði analizi Maliyet deðerlendirmesi Risk analizi (Tablo-1) Eðer tahmin edilen faydalar maliyetleri aþarsa, düzenleme arzu edilebilir. Fayda birimi baþýna maliyet hesaplanýr. Düzenlemelerin maliyetlerini deðerlendirir. Maliyetlerin çok yüksek olmadýðýný gösterme giriþimlerini de kapsayabilir. Politikadan etkilenen risklerin þiddetinin ve saðlýkla ilgili sonuçlarýnýn nicel deðerlendirmesini saðlar. Bir düzenlemenin hem olumlu hem de olumsuz etkilerini ve politikalarýn toplumun çýkarlarýný en iyi þekilde saðlamasý gerekliliðini yansýtýr. Etkin olmadýðý açýk olan politikalarý eler ve politikalarýn göreli faydalarýna iliþkin bir endeks saðlar. Toplumun düzenleme için ödeyeceði toplam fiyatý saptar ve düzenlemenin ekonomik fizibilitesine bakar. Karar alýcýlara politikanýn risklerin azaltýlmasýnda etkili olup olmadýðý konusunda bir fikir verir. Bazen önemli fayda bileþenleri nicel olarak ifade edilemeyebilir. Dolayýsýyla bunlara daha az önem verme riski bulunmaktadýr. Faydalarýn optimal seviyesinin seçimine karar veremez. Düzenlemenin faydalarýný göz önünde bulundurmaz. Çok çeþitli risk etkileri bulunabilir. Risklerin azaltýlmasý için maliyetleri veya riskler dýþýndaki diðer etkileri deðerlendirmez. 15

18 21 MAKALE Düzenleyici etki analizi, herhangi bir kamu hizmetinin veya programýn baþlatýlmasý, yönetim biriminin kurulmasý veya düzenlemenin yapýlmasýna iliþkin kararlarýn alýnmasý ya da uygulanmasýndan önce bunlarýn toplum açýsýndan getirisinin ve muhtemel sonuçlarýnýn hesaplanmasýný, fayda ve maliyetinin deðerlendirilmesini ifade etmektedir. Kaynakça Býçkýcý M. Düzenleyici Etki Analizi Eralp N.A. Etki Analizi ve AB Uygulamalarý Karaosmanoðlu H.S. Düzenleyici Etki Analizi ve Türkiye Uygulamasý Kýzýlcýk, R. Avrupa Birliði ve Türkiye de Mevzuatý Ýyileþtirme Çabalarý Hazýrlama Usul ve Esaslarý Hakkýnda Yönetmelik in 24 üncü maddesinde, milli güvenliði ilgilendiren konular ile bütçe ve kesin hesap kanunlarý ve kanun hükmünde kararnameler hariç olmak üzere, 17/02/2006 tarihinden itibaren hazýrlanacak kanun ve kanun hükmünde kararnameler ile Baþbakanlýk tarafýndan uygun görülecek diðer düzenleyici iþlemler için DEA yapýlmasý öngörülmektedir. Bu konu ile ilgili olarak ayrýca Nisan 2007 de 2007/6 sayýlý Baþbakanlýk Genelgesi ile resmi DEA ilkeleri yayýmlanmýþtýr. 17 Þubat 2006 tarihinde yürürlüðe girmiþ olan Mevzuat Hazýrlama Usul ve Esaslarý Hakkýnda Yönetmelikte genel olarak; Düzenlemelerin ilgili kurumlarca hazýrlanmasý, Hazýrlanan taslak hakkýnda ilgili kurumlarýn görüþlerinin alýnmasý, Ýlgili kurumlar arasýnda mutabakat saðlanmasý, Düzenlemelerin dilinin sade olmasý, Taslaklarýn son haliyle Baþbakanlýða gönderilmesi, Etkisi 10 milyon TL üzerinde olan Kanun ve KHK taslaklarý için DEA yapýlmasý hususlarý düzenlenmiþtir. Kurumumuz bünyesinde yapýlacak olan Düzenleyici Etki Analizi çalýþmalarý için gereken icra, temsil ve koordinasyon iþlevlerinin yerine getirilmesini teminen TMSF Strateji Geliþtirme Daire Baþkanlýðýnýn görevlendirilmesi hususu Baþkanlýk Makamý Oluru ile uygun bulunmuþtur. Yapýlacak Düzenleyici Etki Analizinde Yer Alacak Hususlar Yönetmeliðe göre analizin içermesi gereken unsurlar aþaðýda yer almaktadýr: 1- Düzenlemenin hazýrlanmasýný gerekli kýlan sebeplerin neler olduðu, düzenlemenin türünün doðru seçilip seçilmediði. 2- Düzenlemenin muhtemel fayda ve maliyetlerinin neler olduðu, faydalarýn maliyetleri haklý çýkarýp çýkarmadýðý. 3- Düzenlemenin bütçeye ek malî yük getirip getirmediði, getiriyorsa yaklaþýk maliyetin ne olduðu, 4- Düzenlemenin yeni bir teþkilat kurulmasýný veya kadro ihdasýný öngörüp öngörmediði ve bunlarýn gerekli olup olmadýðý, 5- Düzenlemenin sosyal, ekonomik ve ticarî hayata, çevreye ve ilgili kesimlere etkilerinin neler olacaðý, 6- Düzenlemenin kýrtasiyeciliði ve bürokratik formaliteleri artýran yönlerinin bulunup bulunmadýðý, 7- Düzenleme yapýlýrken ilgili taraflarýn görüþlerini beyan etme fýrsatý bulup bulmadýðý. 8- Düzenlemenin uygulanabilir olup olmadýðý, düzenlemeye uyumun nasýl saðlanacaðý uygulamanýn nasýl takip edileceði, 9- Düzenleme ile yetki ve sorumluluk verilen idarenin doðru seçilip seçilmediði, ve 10- Düzenlemenin etkilerinin nasýl ölçüldüðü hususlarýdýr. Sonuç Düzenlemelerin sosyal hayat, piyasalar, küçük ve orta ölçekli iþletmeler, büyüme ve istihdam olmak üzere pek çok alana tesir ettiði görülmektedir. Dolayýsýyla oluþabilecek olumlu, olumsuz, niyet edilmemiþ veya istenilen tüm sonuçlarýn düzenlemeler yapýlmadan önce tespit edilmesi ve üzerinde derinlemesine düþünülmesi gerekmektedir. Bu amaca hizmet edebilecek bir araç olarak düzenleyici etki analizleri kullanýlabilir. Düzenleyici etki analizi, herhangi bir kamu hizmetinin veya programýn baþlatýlmasý, yönetim biriminin kurulmasý veya düzenlemenin yapýlmasýna iliþkin kararlarýn alýnmasý ya da uygulanmasýndan önce bunlarýn toplum açýsýndan getirisinin ve muhtemel sonuçlarýnýn hesaplanmasýný, fayda ve maliyetinin deðerlendirilmesini ifade etmektedir. Düzenleyici etki analizi bir düzenlemenin baþtan kadük olma ihtimalini ortadan kaldýrmasý açýsýndan oldukça önemli bir araçtýr. Bir düzenlemenin fayda, maliyet ve etkilerinin tespiti ile vatandaþlarýn, firmalarýn, sivil toplum kuruluþlarýnýn, sosyal ortamýn ve piyasalarýn ne yönde etkileneceði belirlenebilir. Düzenleyici etki analizinin asla politik karar alma süreci yerine geçmeyeceði de bilinmelidir; ancak saðladýðý önemli verilerle politik kararýn yönünü etkileyebilir. Bu analiz, düzenlemelerin olasý etkileri önemli olduðu durumda ya da sosyal amaçlarla hareket edildiðinde parasal sýnýrý aþýp aþmadýðýna bakýlmaksýzýn uygulanmalýdýr. Düzenleyici etki analizi konsültasyon süreci ile kamuoyu bilgilendirilir; böylece idareye vatandaþlarýn güven ve desteði artar; þeffaflýk ve hesap verilebilirlik desteklenir, niyet edilmemiþ sonuçlarýn önüne geçilebilir. Ayrýca bu analiz, üst yönetim tarafýndan faydalý olabilmesi için desteklenmelidir. Son olarak bu analizin ülkeden ülkeye deðiþmekle beraber, kurumlar arasýnda sürekli iþbirliðiyle birlikte yoðun bir çalýþmayý ve uzun bir zaman dilimini gerektiren bir süreç olduðu unutulmamalýdýr. 16

19 MAKALE 21 DENETÝM ve ÝÇ DENETÝM KAVRAMLARI ÝLE FON UYGULAMALARI Ülkemizde de son yýllarda öncelikle özel sektörde uygulama alaný bulmaya baþlayan iç denetim, yapýlan yasal düzenlemelerle kamu alanýnda da hayatiyet kazanmýþtýr. Bu çalýþmanýn hazýrlanmasýndaki amaç, klasik anlamda denetim ile iç denetim kavramlarýnýn tarihsel geliþimleriyle birlikte ortaya konulmasýdýr. 1. GÝRÝÞ Ekonomik olaylarýn giderek karmaþýklaþmasý ve buna paralel olarak içsel ve dýþsal risk faktörlerindeki çeþitlenme, bunlarla mücadele yollarý arayan ve risk faktörlerini asgari seviyeye indirme gayretindeki þirket ve kurumlarýn denetim kavramýna bakýþ açýsýnda deðiþimlere yol açmýþtýr. Denetim kavramýna dünya genelinde atfedilen önem artmaya baþlamýþ, denetim birimleri yönetimin destekçisi ve süreçlerin birer parçasý gibi algýlanmaya baþlamýþtýr. Algýlamalardaki bu deðiþim, yönetimle denetim birimleri arasýndaki iþbirliðini geliþtirmiþ, bu süreç denetim uygulamalarýnda geleneksel yorumlardan farklýlýklar gösteren anlayýþlarýn ortaya çýkmasýna neden olmuþtur. Ýç denetim kavramý, bu anlayýþýn bir ürünüdür. Geleneksel anlamdaki teftiþ ve denetim kavramlarýndan sýyrýlan risk odaklý ve proaktif temelli iç denetim uygulamalarý, ayrý bir uzmanlýk alaný olarak kabul görmeye baþlamýþ ve dünya genelinde hýzlý bir geliþme içerisine girmiþtir. Þirket ve kurumlarýn özellikle son 50 yýldýr kurum içi stratejik performans hedeflerine ve uzun vadeli kurumsal amaçlarýna ulaþmasý hususunda nesnel ve baðýmsýz bir danýþmanlýk faaliyeti görevi üstlenen iç denetim kavramý, 1940 larýn baþýnda A.B.D. de hukuka uygunluk denetimi kavramý ile sýnýrlý olan geleneksel denetim kavramýnýn bir takým olumsuzluklarý engellemede yetersiz kaldýðý ve hatalarýn genel olarak sistemden kaynaklandýðý hususundan hareketle performans denetimi, sistem denetimi, risk denetimi ve bilgi teknolojisi denetimi gibi denetim tekniklerinin kullanýlmaya baþlamasýyla literatürdeki yerini almýþtýr. Çeþitli uluslararasý örgütlenmeler yoluyla sürekli bir açýlým ve geliþim sürecine tabi tutulmasýyla iç denetim kavramý dünya çapýnda kabul görmeye baþlamýþtýr. Ülkemizde de son yýllarda öncelikle özel sektörde uygulama alaný bulmaya baþlayan 1 Tamer AKSOY, Tüm Yönleriyle Denetim-Cilt 1, Yetkin Yayýnlarý, 2. Baský, Ankara 2006, s. 46. iç denetim, yapýlan yasal düzenlemelerle kamu alanýnda da hayatiyet kazanmýþtýr. Bu çalýþmanýn hazýrlanmasýndaki amaç, klasik anlamda denetim ile iç denetim kavramlarýnýn tarihsel geliþimleriyle birlikte ortaya konulmasý, ayrýca tarihinde yürürlüðe giren TMSF Denetim Faaliyetleri Yönetmeliði yle belirlenen usul ve esaslar çerçevesinde Fon bünyesinde gerçekleþtirilmesi öngörülen iç denetim faaliyetlerine iliþkin olarak kurum çalýþanlarýnýn bilgilendirilmesidir. Çalýþmamýzýn birinci ve ikinci bölümlerinde denetim ve iç denetim kavramlarý genel olarak tanýtýldýktan sonra, üçüncü bölümde anýlan yönetmelik hükümleri çerçevesinde Fon bünyesinde gerçekleþtirilmesi öngörülen iç denetim faaliyetlerinin usul ve esaslarý üzerinde durulacaktýr. 2. DENETÝM 2.1. Denetim Kavramý ve Tarihsel Geliþimi Günümüzde yaþanan krizlerle -son olarak ABD de baþ gösterip tüm dünyayý etkisi altýna alan finansal krizde olduðu gibi- önemini bir kat daha arttýran denetimin tanýmýný Tamer AKSOY þu þekilde yapmaktadýr: Denetim; çok kabaca, klasik anlamda geçmiþe yönelik olarak neler olduðu, nasýl olduðunu, ya da günümüz risk ve sistem bazlý modern proaktif denetim yaklaþýmý doðrultusunda geleceðe yönelik olarak neler olabileceðini anlamak ve öngörmek için çok çeþitli ve çok boyutlu olabilecek belirli hususlarý, gözaltýnda bulundurmak, kontrol etmek, murakabe etmektir. 1 Sanayi toplumundan bilgi toplumuna hýzlý bir geçiþ yaþamakta olan günümüz dünyasýnda pek çok kavram, kurum, olgu baþkalaþýma uðramaktadýr. Yukarýda yapýlmýþ olan denetim tanýmýnda da deðiþime vurgu yapýlmýþ, modern anlayýþ içerisinde denetim faaliyetinin yalnýzca geçmiþte olmuþ-bitmiþ olaylar üzerinde durmayacaðý, ayný zamanda gelecekte neler Özgür Ýlhan YALNIZ Fon Denetçi Yardýmcýsý Erdinç PERÇEMLÝ Fon Denetçi Yardýmcýsý 17

20 21 MAKALE Denetim kavramýnýn evrimi, tarihsel olgulara baðlý olarak sürekli deðiþim gösteren karmaþýk bir yapýya sahiptir. Zira önem atfedilen ihtiyaçlarýn dönemsel olarak deðiþime uðramasýna baðlý olarak denetim anlayýþ ve uygulamalarýnda da sürekli olarak bir farklýlaþma yaþanmýþtýr. olabileceði hakkýnda ilgililere ýþýk tutmakta olduðu belirtilmiþtir. Diðer bir tanýmla denetim, ekonomik faaliyet ve olaylarla ilgili olarak gerçekleþmiþ sonuçlarý (bazý hallerde þu andaki sonuçlarý) önceden belirlenmiþ amaçlar, ölçütler ve standartlara göre, tarafsýz olarak analiz etmek ve ölçmek suretiyle kanýtlara dayanarak deðerlendirmek, gelecekteki hatalarýn önlenmesine yardýmcý olmak, kiþi ve kuruluþlarýn geliþmesine, mali yönetim ve kontrol sistemlerinin geçerli, güvenilir ve tutarlý hale gelmesine rehberlik etmek ve elde edilen sonuç ve bulgularý ilgililere duyurmak için uygulanan sistematik bir süreçtir 2. Denetim kavramýnýn evrimi, tarihsel olgulara baðlý olarak sürekli deðiþim gösteren karmaþýk bir yapýya sahiptir. Zira önem atfedilen ihtiyaçlarýn dönemsel olarak deðiþime uðramasýna baðlý olarak denetim anlayýþ ve uygulamalarýnda da sürekli olarak bir farklýlaþma yaþanmýþtýr. Denetim kavramýnýn Anglo-Sakson ülkelerindeki karþýlýðý, auditing dir. Auditing kavramýnýn kökeni Latince iþitme veya dinleme anlamýna gelen audire fiiline dayanmaktadýr. Bunun anlamý, eski tarihlere dayanan toplumlarda seçilmiþ uzmanlarýn, görevli kiþilerin yaptýklarý iþleri dinleyerek, doðrularý bulmaya çalýþmalarýdýr 3. Kamusal alanda denetim olgusunun ortaya çýkýþý demokrasinin geliþim göstermesiyle birlikte ortaya çýkmýþ mutlak iktidar sahibinin iktidarýnýn sýnýrlandýrýlmasý, iktidarýn denetlenmesini de birlikte getirmiþtir. Özel kesimde ise ticaretle uðraþan kiþilerin temsilcilerini uzak diyarlara mallarý ile birlikte göndermesi, sermayedarlarýn bu temsilcileri denetime tabi tutmalarýný gerektirmiþtir. Meslek ünvaný olarak auditor ünvaný, 1289 yýlýnda ilk defa Ýngiltere de kullanýlmýþtýr. Profesyonel denetçiliðin ilk örgütü ise 1581 de Venedik te kurulmuþtur 4. Yýllar ve hatta yüzyýllar itibariyle geliþen ticari faaliyetler, artan sanayi üretimi ve nihayet geliþen bilgi teknolojilerinin finansal ve ticari faaliyetlerde kullanýlmasý, denetimin önemini sürekli arttýrmýþ ve bu devinimle birlikte denetim faaliyeti bugünkü anlamýný kazanmýþtýr Denetimin Türleri Denetim faaliyetleri, nitelikleri itibariyle üç ana baþlýk altýnda toplanabilir: Amaçlarýna Göre Denetim Faaliyet Denetimi: Örgütsel faaliyetlerin sistematik bir biçimde incelenerek, bu faaliyetler için kullanýlan kaynaklarýn etkinlik ve verimliliðe iliþkin sonuçlarýnýn saptanmasýdýr 5. Uygunluk Denetimi: Bir örgütün mali iþlemlerinin ve faaliyetlerinin belirlenmiþ yöntemlere, kurallara veya mevzuata uygun olup olmadýðýný belirlemek amacýyla incelenmesidir 6. Finansal Tablolarýn Denetimi: Ýlgili taraflara sunulmuþ olan geniþ içerikli bilgilerin finansal tablolarýn düzenlenme ilkelerine ve amacýna uygun olarak konulmuþ olan ölçütlerle uygun olup olmadýðýný belirlemeye yarayan denetim türüdür. Finansal tablolardan kasýt bilanço, gelir tablosu, nakit akým tablosu ve özkaynaklar deðiþim tablosudur Niteliklerine Göre Denetim Sürekli Denetim: Denetime konu olan organlarýn sürekli olarak denetlenmesidir. Sýnýrlý Denetim: Ara dönemlerde, talep üzerine gerçekleþtirilen denetim faaliyetidir Denetçinin Statüsüne Göre Denetim Ýç Denetim: Organizasyonun faaliyetlerine deðer katmak ve geliþtirmek için kaynaklarýn etkinlik ve verimlilik esaslarýna göre kullanýlýp kullanýlmadýðýný deðerlendirmek ve rehberlik yapmak amacýyla yapýlan baðýmsýz, objektif bir güvence saðlama ve danýþmanlýk faaliyetidir. Dýþ Denetim: Dýþ ve denetlenenden baðýmsýz bir birim tarafýndan hesaplar, mali tablolar ve iþlemler ile mali yönetimin düzenliliði ve mevzuata uygunluðu hakkýnda görüþ bildirmek amacýyla yürütülen faaliyetlerdir ÝÇ DENETÝM 3.1. Ýç Denetimin Tanýmý ve Tarihçesi Günümüz dünyasýnda yeni iþ süreçlerinin beraberinde getirdiði karmaþýk örgütlenme yapýsý, denetim mekanizmasýnýn geleneksel fonksiyonlarýna ilaveten deðer yaratýcý ve organizasyonun gelecekteki performansýný 2 Arif COÞKUN, Performans ve Risk Denetim Kavramlarý, Sayýþtay Yayýnlarý, Ankara, 2000, s Nejla BOZKURT, Muhasebe Denetimi, Alfa Yayýnlarý, 3. Baský, Ýstanbul, 2000, s Serkan GÜNLER, Türk Kamu Yönetiminde Denetim ve Yeni Bir Öneri, Kýrýkkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Kamu Yönetimi Anabilimdalý Yüksek Lisans Tezi, s Melih ERDOÐAN, Denetim-Kavramsal ve Teknolojik Yapý, 3.Baský, s GÜNLER, a.g.e., s ERDOÐAN, a.g.e., s Sacit YÖRÜKER, Türkçe-Ýngilizce-Fransýzca Denetim Kavramlarý, Sayýþtay Yayýnlarý, Araþtýrma/Ýnceleme / Çeviri Dizisi: 1, Eylül 1999, s

BÝLÝMSEL YAYIN ORGANI TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU TMSF yýl:2 sayý:17 Nisan-Mayýs-Haziran 2008 SOYGUNU GÖRMEK ÝÇÝN PERDENÝN ARKASINA BAKALIM Ahmet ERTÜRK, Sayfa 3 te 1. ULUSLARARASI TÝCARET HUKUKU SEMPOZYUMU

Detaylı

BÝLÝMSEL YAYIN ORGANI TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU TMSF yýl:2 sayý:14 Temmuz-Aðustos-Eylül 2007 DÜNYA MEVDUAT SÝGORTACILARI ÝSTANBUL DA BULUÞTU Sayfa 3 te TÜRKÝYE DE MEVDUAT SÝGORTACILIÐI VE TMSF Sayfa

Detaylı

GENEL EKONOMÝK VERÝLER MERKEZÝ YÖNETÝM BORÇ VERÝLERÝ

GENEL EKONOMÝK VERÝLER MERKEZÝ YÖNETÝM BORÇ VERÝLERÝ BÝLÝMSEL YAYIN ORGANI TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU TMSF yýl:2 sayý:15 Ekim-Kasým-Aralýk 2007 KATILIM BANKACILIÐINDA MEVDUAT SÝGORTA SÝSTEMÝ ve TÜRKÝYE ÖRNEÐÝ Sayfa 3 te MEVDUAT SÝGORTA REZERVÝNDE ÜLKE

Detaylı

BÝLÝMSEL YAYIN ORGANI TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU TMSF yýl:2 sayý:18 Temmuz-Aðustos-Eylül 2008 Ahmet ERTÜRK, Sayfa 3 te GLOBAL KRÝZÝN RÝSK YÖNETÝMÝ PERSPEKTÝFÝNDEN DEÐERLENDÝRÝLMESÝ MEVDUAT SIGORTACILIÐI

Detaylı

BÝLÝMSEL YAYIN ORGANI TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU TMSF yýl:7 sayý:29 Ocak - Þubat - Mart 2012 Dünya Mevduat Sigortacýlarýný TMSF de Aðýrlamaktan Dolayý Gururluyuz Þakir Ercan GÜL, Sayfa 3 te BANKA DEÐERLEME

Detaylı

B Ý L Ý M S E L Y A Y I N O R G A N I TMSF yýl:6 sayý:26 Nisan - Mayýs - Haziran 2011 TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU GLOBAL KRÝZ SONRASINDA DÜNYA DA VE TÜRKÝYE DE Þakir Ercan GÜL MEVDUAT SÝGORTACILIÐI,

Detaylı

NDEK LER I. Finansal stikrarın Makroekonomik Unsurları II. Bankacılık Sektörü ve Di er Finansal Kurulu lar

NDEK LER I. Finansal stikrarın Makroekonomik Unsurları II. Bankacılık Sektörü ve Di er Finansal Kurulu lar İÇİNDEKİLER ÖNSÖZ... i İÇİNDEKİLER... iii TABLO LİSTESİ... v GRAFİK LİSTESİ... vii KUTU LİSTESİ... xiv KISALTMA LİSTESİ.... xvi GENEL DEĞERLENDİRME... xvii I. Finansal İstikrarın Makroekonomik Unsurları...

Detaylı

BÝLÝMSEL YAYIN ORGANI TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU TMSF yýl:5 sayý:24 Ekim - Kasým - Aralýk 2010 KRÝZLERE YAKALANMADAN GELÝÞMEYÝ SÜRDÜRMEK Þakir Ercan GÜL, Sayfa 3 te HUKUKÝ YÖNÜYLE MEVDUAT Çaðdaþ EKÝCÝ

Detaylı

http://acikogretimx.com

http://acikogretimx.com 2009 S 4421- SERMYE PiYSSı VE FiNNSL KURUMLR 1. Birikim açığı olan ekonomik birimlerle birikim fazlalığı olan ekonomik birimlerin karşılaştığı ve finansal varlıkların alınıp satıldığı piyasalara ne ad

Detaylı

ORTAK SORUMLULUK TMSF BÝLÝMSEL YAYIN ORGANI SINIR ÖTESÝ BANKALARIN ÇÖZÜMLENMESÝNDE YEREL ALACAKLILARIN KORUNMASI SANAL PARA: BÝTCOÝN

ORTAK SORUMLULUK TMSF BÝLÝMSEL YAYIN ORGANI SINIR ÖTESÝ BANKALARIN ÇÖZÜMLENMESÝNDE YEREL ALACAKLILARIN KORUNMASI SANAL PARA: BÝTCOÝN BÝLÝMSEL YAYIN ORGANI TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU TMSF yýl: 9 sayý: 36 Ocak-Þubat-Mart 2014 ORTAK SORUMLULUK Þakir Ercan GÜL, Sayfa 3 te MEVDUAT SÝGORTASI VE PÝYASA DÝSÝPLÝNÝ ÝLÝÞKÝSÝ ÇERÇEVESÝNDE TÜRKÝYE

Detaylı

Grafik I.1 Seçilmiş Ülkelerde Piyasa Güven Göstergeleri 1 Grafik I.2 Kredi İflas Takası Endeksleri 2 Grafik I.3 Gelişmiş Ülke Borsa Endeksleri 2

Grafik I.1 Seçilmiş Ülkelerde Piyasa Güven Göstergeleri 1 Grafik I.2 Kredi İflas Takası Endeksleri 2 Grafik I.3 Gelişmiş Ülke Borsa Endeksleri 2 GRAFİK LİSTESİ Grafik I.1 Seçilmiş Ülkelerde Piyasa Güven Göstergeleri 1 Grafik I.2 Kredi İflas Takası Endeksleri 2 Grafik I.3 Gelişmiş Ülke Borsa Endeksleri 2 Grafik I.4 Seçilmiş Gelişmekte Olan Ülkeler

Detaylı

BÝLÝMSEL YAYIN ORGANI TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU TMSF yýl:3 sayý:19 Ekim-Kasým-Aralýk 2008 KRÝZÝN ÇÖZÜMÜ ANLAMAKTAN GEÇÝYOR Ahmet ERTÜRK, Sayfa 3 te FÝNANSAL SÝSTEMÝN ÝSTÝKRARI ve REEL KESÝME FON AKTARIMINDAKÝ

Detaylı

VII PARA, BANKA VE MALÝ PÝYASALAR

VII PARA, BANKA VE MALÝ PÝYASALAR VII PARA, BANKA VE MALÝ PÝYASALAR 103 104 PARA, BANKA VE MALÝ PÝYASALAR A. GENEL DURUM 2002 yýlý baþýndan itibaren dalgalý kur rejimi altýnda nominal çýpa olarak para tabanýnýn ve örtük enflasyon hedeflemesinin

Detaylı

GRAFİK LİSTESİ. Grafik I.7.

GRAFİK LİSTESİ. Grafik I.7. GRAFİK LİSTESİ Grafik I.1. VIX Endeksi 1 Grafik I.2. itraxx Europe Crossover Endeksi 1 Grafik I.3. Gelişmiş Ülke Borsa Endeksleri 2 Grafik I.4. Seçilmiş Bazı Ülkelerde Büyüme Oranları 2 Grafik I.5. Seçilmiş

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI TABLO LİSTESİ

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI TABLO LİSTESİ TABLO LİSTESİ Tablo I.1. Ödemeler Dengesi (Milyar ABD doları) 6 Tablo I.2. Cari İşlemler Açığını Finanse Eden Taraflar (Milyar ABD doları) 7 Tablo I.3. Seçilmiş Ekonomilerde Cari İşlemler Dengesinin GSYİH

Detaylı

CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. GRUPLARA YÖNELİK ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU

CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. GRUPLARA YÖNELİK ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. GRUPLARA YÖNELİK ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU Bu rapor Cigna Finans Emeklilik ve Hayat A.Ş. Gruplara Yönelik Esnek Emeklilik

Detaylı

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI GRAFİK LİSTESİ

TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI GRAFİK LİSTESİ GRAFİK LİSTESİ Grafik I.1. VIX Endeksi 1 Grafik I.2. itraxx Europe Crossover Endeksi 1 Grafik I.3. Gelişmiş Ülke Döviz Kurları 2 Grafik I.4. ABD 10 Yıllık Devlet Tahvili Getirisi 2 Grafik I.5. Gelişmiş

Detaylı

TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU. Büyükdere Caddesi No:143 Esentepe/ÝSTANBUL Tel.: (212) 340 22 00 Faks: (212) 288 53 35 www.tmsf.org.

TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU. Büyükdere Caddesi No:143 Esentepe/ÝSTANBUL Tel.: (212) 340 22 00 Faks: (212) 288 53 35 www.tmsf.org. TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU Büyükdere Caddesi No:143 Esentepe/ÝSTANBUL Tel.: (212) 340 22 00 Faks: (212) 288 53 35 www.tmsf.org.tr Proje Ekibi Proje Lideri: Ahmet MUTLU Hazýrlayanlar: Raf Temizliði

Detaylı

B Ý L Ý M S E L Y A Y I N O R G A N I TMSF yýl:6 sayý:27 Temmuz - Aðustos - Eylül 2011 TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU FÝNANS SEKTÖRÜNDE DÜZENLEME VE REFORM Þakir Ercan GÜL, Sayfa 3 te 6100 SAYILI HUKUK

Detaylı

ÇALIÞMA YAÞAMIYLA ÝLGÝLÝ BAÞLICA AVRUPA BÝRLÝÐÝ YÖNERGELERÝ

ÇALIÞMA YAÞAMIYLA ÝLGÝLÝ BAÞLICA AVRUPA BÝRLÝÐÝ YÖNERGELERÝ ÇALIÞMA YAÞAMIYLA ÝLGÝLÝ BAÞLICA AVRUPA BÝRLÝÐÝ YÖNERGELERÝ 1. Giriþ Dr. Mahmut YAVAÞÝ (*) Türkiye'nin üye olmasý için müzakerelerin baþlatýlmasýna karar verildiði içinde bulunduðumuz dönemde dahi, Avrupa

Detaylı

Grafik I.3. ABD Enflasyon, İşsizlik ve Fed Bilanço Büyüklüğü Değişiminin Gelişimi 2

Grafik I.3. ABD Enflasyon, İşsizlik ve Fed Bilanço Büyüklüğü Değişiminin Gelişimi 2 GRAFİK LİSTESİ Grafik I.1. Seçilmiş Ülkelerde Yıllık Büyüme Oranları 1 Grafik I.2. 2012 Yılı için Yapılan Büyüme Tahminleri 1 Grafik I.3. ABD Enflasyon, İşsizlik ve Fed Bilanço Büyüklüğü Değişiminin Gelişimi

Detaylı

Bankacılık sektörü. 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri

Bankacılık sektörü. 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri Bankacılık sektörü 2011 değerlendirmesi ve 2012 yılı beklentileri Şubat 2012 İçerik Bankacılık sektörünü etkileyen gelişmeler ve yansımalar 2012 yılına ilişkin beklentiler Gündemdeki başlıca konular 2

Detaylı

1 Ocak - (Para birimi - 1. organizasyonu ve faaliyet konusu. Genel TGS. Nisan halka. Faaliyet konusu

1 Ocak - (Para birimi - 1. organizasyonu ve faaliyet konusu. Genel TGS. Nisan halka. Faaliyet konusu 1. organizasyonu ve faaliyet konusu Genel TGS Nisan 2003 n - halka Faaliyet konusu atma D etmek Vergisi (KDV) iadelerini tahsil etmektir. (Tekstil 2. 2.1 (6) 2. ilan. nda ve kanuni finansal Bu konsolide

Detaylı

Esentepe Mah. Ali Kaya Sok. Polat Plaza A Blok No: 1A/52 Kat 4 Şişli / İstanbul Tel: (0212) 315 10 00

Esentepe Mah. Ali Kaya Sok. Polat Plaza A Blok No: 1A/52 Kat 4 Şişli / İstanbul Tel: (0212) 315 10 00 GÜNLÜK EKONOMİ TAKVİMİ SAAT ÜLKE VERİ ÖNEM BEKLENEN ÖNCEKİ 09:00 EUR GFK Tüketici Güven Endeksi (Haz) ORTA 9,7 9,7 11:00 EUR Almanya İşletme Beklentileri (May) ORTA 100,8 100,4 11:00 EUR Almanya Mevcut

Detaylı

MERKEZ BANKASI VE FİNANSAL İSTİKRAR

MERKEZ BANKASI VE FİNANSAL İSTİKRAR MERKEZ BANKASI VE FİNANSAL İSTİKRAR Sermaye Hareketleri ve Döviz Kuru Politikaları Türkiye Ekonomi Kurumu Paneli Doç.Dr.Erdem BAŞÇI Başkan Yardımcısı, TCMB 11 Aralık 2010, Ankara 1 Konuşma Planı 1. Merkez

Detaylı

KREDÝLÝ MENKUL KIYMET ÝÞLEMLERÝ ÇERÇEVE SÖZLEÞMESÝ

KREDÝLÝ MENKUL KIYMET ÝÞLEMLERÝ ÇERÇEVE SÖZLEÞMESÝ SANKO KREDÝLÝ MENKUL KIYMET ÝÞLEMLERÝ ÇERÇEVE SÖZLEÞMESÝ TARAFLAR Bir tarafta, SANKO MENKUL DEÐERLER A.Þ. (Bundan sonra ARACI KURUM olarak anýlacaktýr.) ile diðer tarafta.... bundan sonra kýsaca MÜÞTERÝ/LER

Detaylı

MEVDUAT SÝGORTA SÝSTEMÝNÝN GÖZDEN GEÇÝRÝLMESÝ

MEVDUAT SÝGORTA SÝSTEMÝNÝN GÖZDEN GEÇÝRÝLMESÝ BÝLÝMSEL YAYIN ORGANI TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU TMSF yýl: 7 sayý: 31 Ekim-Kasým-Aralýk 2012 MEVDUAT SÝGORTA SÝSTEMÝNÝN GÖZDEN GEÇÝRÝLMESÝ Þakir Ercan GÜL, Sayfa 3 te FONUN UYGULADIÐI TAKÝP HUKUKU

Detaylı

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 23 Aralık 2015 Ankara

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 23 Aralık 2015 Ankara İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI 23 Aralık 2015 Ankara Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Sıkı para politikası duruşunun ve alınan makroihtiyati önlemlerin etkisiyle yıllık kredi büyüme

Detaylı

GENEL DEĞERLENDİRME TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI

GENEL DEĞERLENDİRME TÜRKİYE CUMHURİYET MERKEZ BANKASI GENEL DEĞERLENDİRME Küresel kriz sonrası özellikle gelişmiş ülkelerde iktisadi faaliyeti iyileştirmeye yönelik alınan tedbirler sonucunda küresel iktisadi koşulların bir önceki Rapor dönemine kıyasla olumlu

Detaylı

TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU

TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU C EKÝM 2009 TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU Büyükdere Caddesi No:143 Esentepe/ÝSTANBUL Tel.: (212) 340 22 00 Faks: (212) 288 53 35 www.tmsf.org.tr Proje Ekibi Proje Lideri:

Detaylı

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ ÜNİTE EKONOMİK VE FİNANSAL SİSTEM İKİNCİ ÜNİTE PARANIN ZAMAN DEĞERİ

İÇİNDEKİLER BİRİNCİ ÜNİTE EKONOMİK VE FİNANSAL SİSTEM İKİNCİ ÜNİTE PARANIN ZAMAN DEĞERİ İÇİNDEKİLER BİRİNCİ ÜNİTE EKONOMİK VE FİNANSAL SİSTEM 1 13 1. EKONOMİK SİSTEM 2 2. FİNANSAL SİSTEM 5 3. FİNANSAL SİSTEMİN UNSURLARI 8 4. FİNANSAL PİYASALARIN YAPISI 9 4.1. Borç ve Öz Sermaye Yapısı 9 4.2.

Detaylı

Piyasa Kahvesi. Amerika Avrupa Asya. sürdüren Asya piyasalarýnda bu FED'in parasal geniþletmeyi sona

Piyasa Kahvesi. Amerika Avrupa Asya. sürdüren Asya piyasalarýnda bu FED'in parasal geniþletmeyi sona Piyasa Kahvesi 75.514 9.12 1.9332 : Yukarýdaki iþaretler kolon baþlarýnda belirtilen sürelerde beklediðimiz yönü göstermektedir. 1 7 gün ; : 1 hafta 3 Ay 3 aydan uzun süre Borsa Endeksin güne yatay baþlangýç

Detaylı

BANKA MUHASEBESİ SONUÇ HESAPLARI

BANKA MUHASEBESİ SONUÇ HESAPLARI BANKA MUHASEBESİ SONUÇ HESAPLARI Sonuç Hesapları Gelir ve gider hesapları sonuç hesapları olarak adlandırılır ve özkaynaklara aktarılan kar/zarar kanalıyla özkaynakların değerini değiştirir. Gelir tablosu

Detaylı

CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT-KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU'NA AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU

CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT-KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU'NA AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT-KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU'NA AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ Halka Arz Tarihi : 07/11/2008 31/12/2015 tarihi itibarıyla

Detaylı

MEVDUATA GÜVENCE LÝMÝTÝ Þakir Ercan GÜL, Sayfa 3 te

MEVDUATA GÜVENCE LÝMÝTÝ Þakir Ercan GÜL, Sayfa 3 te B Ý L Ý M S E L Y A Y I N O R G A N I TMSF yýl: 8 sayý: 32 Ocak-Þubat-Mart 2013 TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU MEVDUATA GÜVENCE LÝMÝTÝ Þakir Ercan GÜL, Sayfa 3 te ÇÖZÜMLEME SÜRECÝNDE KREDÝ PORTFÖY DEÐERLEME

Detaylı

ASYA KATILIM BANKASI A.Ş. 2015 YILI II. ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU. Raporun Ait Olduğu Dönem : 01 Ocak 2015 30 Haziran 2015

ASYA KATILIM BANKASI A.Ş. 2015 YILI II. ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU. Raporun Ait Olduğu Dönem : 01 Ocak 2015 30 Haziran 2015 ASYA KATILIM BANKASI A.Ş. 2015 YILI II. ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU Raporun Ait Olduğu Dönem : 01 Ocak 2015 30 Haziran 2015 Bankanın Ticaret Unvanı Genel Müdürlük Adresi : Asya Katılım Bankası A.Ş. : Saray

Detaylı

EKONOMÝDE GELÝÞMELER

EKONOMÝDE GELÝÞMELER 03 Þubat 2011 Perþembe Kemal AKAR Ýl Baþkan Yard. Ekonomi Ýþleri EKONOMÝDE GELÝÞMELER Kiþi Baþýna Milli Gelir 10 Bin Dolarý Aþtý Teþkilatýmýzýn Deðerli Mensuplarý, Kýymetli Yol Arkadaþlarým, Ak Parti bayraðýnýn

Detaylı

CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU

CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU 01.01.2015 30.06.2015 DÖNEMİ ALTI AYLIK RAPORU Bu rapor Cigna Finans Emeklilik ve Hayat A.Ş. Para Piyasası Likit Kamu

Detaylı

ZİRAAT HAYAT ve EMEKLİLİK A.Ş. LİKİT ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU 6 AYLIK RAPOR

ZİRAAT HAYAT ve EMEKLİLİK A.Ş. LİKİT ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU 6 AYLIK RAPOR ZİRAAT HAYAT ve EMEKLİLİK A.Ş. LİKİT ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU 6 AYLIK RAPOR Bu rapor Ziraat Hayat ve Emeklilik A.Ş Likit Esnek Emeklilik Yatırım Fonu nun 01.01.2014-30.06.2014 dönemine ilişkin gelişmelerin,

Detaylı

ING EMEKLİLİK A.Ş. GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU NA AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU A. TANITICI BİLGİLER

ING EMEKLİLİK A.Ş. GELİR AMAÇLI ESNEK EMEKLİLİK YATIRIM FONU NA AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU A. TANITICI BİLGİLER ING EMEKLİLİK A.Ş. A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER Halka arz tarihi: 27 Ekim 2003 31 Aralık 2012 tarihi itibariyle Fonun Yatırım Amacı Portföy Yöneticileri Fon

Detaylı

BANK MELLAT Merkezi Tahran Türkiye Şubeleri 2015 II. ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU

BANK MELLAT Merkezi Tahran Türkiye Şubeleri 2015 II. ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU BANK MELLAT Merkezi Tahran Türkiye Şubeleri 2015 II. ARA DÖNEM FAALİYET RAPORU 1 İ Ç İ N D E K İ L E R I. GENEL BİLGİLER 1. Şubenin Gelişimi Hakkında Özet Bilgi 2. Şubenin Sermaye ve Ortaklık Yapısı 3.

Detaylı

CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU'NA AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU A

CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU'NA AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU A CİGNA FİNANS EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. GRUPLARA YÖNELİK GELİR AMAÇLI KAMU BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU'NA AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ Halka Arz Tarihi : 26/03/2012

Detaylı

Endi eli yimserlik Kamuoyu Beklentilerinde Pozitif Trend Devam Ediyor Genel Seçim Sürecine AKP Önde Giriyor, CHP Takipte de Bahar Havasý Türkiye nin LoveMarklarý Arçelik-Adidas-Nokia-LCWaikiki-Beko Türkiye

Detaylı

TABLO LİSTESİ. Sayfa No

TABLO LİSTESİ. Sayfa No TABLO LİSTESİ Sayfa No Tablo I.2.1 Merkezi Yönetim Bütçe Gerçekleşmeleri... 1 Tablo I.2.2 Konsolide Kamu Sektörü Faiz Dışı Fazla Hedefleri ve Gerçekleşmeleri... 2 Tablo I.2.3 Kamu Kesimi Borçlanma Gereği

Detaylı

TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE GELECEĞİ

TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE GELECEĞİ TÜRK BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN SORUNLARI VE GELECEĞİ BANKACILIK DÜZENLEME VE DENETLEME KURUMU YENİ MEVDUAT SİGORTA SİSTEMİ ÖNERİSİ BANKA BİRLEŞME VE DEVİRLERİ Dr. Mehmet GÜNAL Ankara, Haziran 2001 ÖNSÖZ Türkiye

Detaylı

PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU NUN 31 ARALIK 2014 TARİHİ İTİBARİYLE BİTEN HESAP DÖNEMİNE AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU

PARA PİYASASI LİKİT KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU NUN 31 ARALIK 2014 TARİHİ İTİBARİYLE BİTEN HESAP DÖNEMİNE AİT PERFORMANS SUNUŞ RAPORU A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖY BİLGİLERİ YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER Halka Arz Tarihi 07/11/2008 Portföy Yöneticileri 2 OCAK 2015 (*) tarihi itibariyle Murat İNCE Fon Toplam Değeri 50,888,120.73

Detaylı

BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN GRUPLAR VE SEKTÖR BAZINDA BĐLANÇOSU TMSF DAHĐL

BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN GRUPLAR VE SEKTÖR BAZINDA BĐLANÇOSU TMSF DAHĐL Page 1 of 14 BANKACILIK SEKTÖRÜNÜN GRUPLAR VE SEKTÖR BAZINDA BĐLANÇOSU (KESĐNLEŞMEMĐŞ GEÇĐCĐ VERĐLERDĐR.) ARALIK 2003 TMSF DAHĐL BANKACILIK SEKTÖRÜ (MĐLYAR TL) TP YP TOPLAM 1 Nakit Değerler 1.005.795 1.024.966

Detaylı

TÜRKĐYE CUMHURĐYET MERKEZ BANKASI

TÜRKĐYE CUMHURĐYET MERKEZ BANKASI TÜRKĐYE CUMHURĐYET MERKEZ BANKASI Türkiye Ekonomisi ve Para Politikası Uygulamaları Durmuş YILMAZ Başkan 12 Ocak 2011 1 Sunum Planı I. Küresel Görünüm II. Türkiye Ekonomisi III. Para Politikası Gelişmeleri

Detaylı

CARİ AÇIK NEREYE KADAR?

CARİ AÇIK NEREYE KADAR? CARİ AÇIK NEREYE KADAR? Prof. Dr. Doğan CANSIZLAR ANKARA - 14 Aralık 2011 1 Türkiye Ekonomisindeki Bazı Eşitlikler -Ekonomik Büyüme = Artan Dış Açık -Artan Dış Açık = Artan Dış Borçlanma -Artan Dış Borçlanma

Detaylı

Halka Arz Tarihi 07/11/2008 Portföy Yöneticileri. Fon Toplam Değeri 527, Fonun Yatırım Amacı, Stratejisi ve Riskleri

Halka Arz Tarihi 07/11/2008 Portföy Yöneticileri. Fon Toplam Değeri 527, Fonun Yatırım Amacı, Stratejisi ve Riskleri A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖY BİLGİLERİ YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER Halka Arz Tarihi 07/11/2008 Portföy Yöneticileri 31.12.2008 tarihi itibariyle Murat İNCE Vahap Tolga KOTAN Doruk ERGUN Fon Toplam

Detaylı

TR: Gıda ve Kur Hareketi Manşetin Bozulmasına Neden Oldu, Aralık 15

TR: Gıda ve Kur Hareketi Manşetin Bozulmasına Neden Oldu, Aralık 15 Aralık 14 Aralık 14 04.01.2016 11:52 TR: Gıda ve Kur Hareketi Manşetin Bozulmasına Neden Oldu, TÜFE (Yıllık % Değişim) TÜFE (Yıllık % Değişim, 3 Ay Ort.) 8.5 7.5 6.5 Orkun GÖDEK DenizBank Özel Bankacılık

Detaylı

Finans Portföy Yönetimi A.Ş. tarafından yönetilen

Finans Portföy Yönetimi A.Ş. tarafından yönetilen A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖY BİLGİLERİ YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER Halka Arz Tarihi 07.11.2008 Portföy Yöneticileri 31.12.2008 tarihi itibariyle Murat İNCE Vahap Tolga KOTAN Doruk ERGUN Fon Toplam

Detaylı

Bankacılık sektörü 2010 Ocak-Eylül dönemindeki gelişmeler. Ekim 2010

Bankacılık sektörü 2010 Ocak-Eylül dönemindeki gelişmeler. Ekim 2010 Bankacılık sektörü 2010 Ocak-Eylül dönemindeki gelişmeler Ekim 2010 Bu çalışma, Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından yayımlanan günlük veriler baz alınarak yapılmaktadır. Çalışmanın amacı,

Detaylı

STRATEJİ PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. STRATEJİ PORTFÖY İKİNCİ HİSSE SENEDİ FONU (HİSSE SENEDİ YOĞUN FON)

STRATEJİ PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. STRATEJİ PORTFÖY İKİNCİ HİSSE SENEDİ FONU (HİSSE SENEDİ YOĞUN FON) A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ Halka arz tarihi: 15 Ekim 2003 YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle Fon un Yatırım Amacı Portföy Yöneticileri Fon Toplam Değeri 26.267.484

Detaylı

STRATEJİ PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. STRATEJİ PORTFÖY BİRİNCİ HİSSE SENEDİ FONU (HİSSE SENEDİ YOĞUN FON)

STRATEJİ PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. STRATEJİ PORTFÖY BİRİNCİ HİSSE SENEDİ FONU (HİSSE SENEDİ YOĞUN FON) A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER Fon Toplam Halka arz tarihi: 26 Kasım 1996 31 Aralık 2015 tarihi itibariyle Fon un Yatırım Amacı Yöneticileri Değeri 33.799.135

Detaylı

5.21% -11.0% 25.2% 10.8% % Eylül 18 Ağustos 18 Eylül 18 Ekim 18 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER. Piyasalar

5.21% -11.0% 25.2% 10.8% % Eylül 18 Ağustos 18 Eylül 18 Ekim 18 AYLIK EKONOMİ BÜLTENİ ÖZET GÖSTERGELER. Piyasalar ÖZET GÖSTERGELER Piyasalar USD/TRY 5.50 Altın (USD) 1,225 Ekim 18 EUR/TRY 6.24 Petrol (Brent) 76.2 BİST - 100 90,201 Gösterge Faiz 24.4 Büyüme Sanayi Üretimi Enflasyon İşsizlik 5.21% -11.0% 25.2% 10.8%

Detaylı

ING PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. İKİNCİ DEĞİŞKEN FON A AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU. 31/12/2018 tarihi itibariyle Fonun Yatırım Amacı Portföy Yöneticileri

ING PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. İKİNCİ DEĞİŞKEN FON A AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU. 31/12/2018 tarihi itibariyle Fonun Yatırım Amacı Portföy Yöneticileri ING PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. İKİNCİ DEĞİŞKEN FON A AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER Halka arz tarihi: 14 Haziran 2010 31/12/2018 tarihi

Detaylı

BİREYSEL EMEKLİLİK PLAN VE FON AÇIKLAMALARI. Hayat ve Emeklilik Satış Departmanı 2013

BİREYSEL EMEKLİLİK PLAN VE FON AÇIKLAMALARI. Hayat ve Emeklilik Satış Departmanı 2013 BİREYSEL EMEKLİLİK PLAN VE FON AÇIKLAMALARI 1 Bireysel Emeklilik - Türkiye 30.06.2011 itibarı ile emeklilik fonlarının türe göre pazar payları Türe Göre Pazar Payı (%) Kamu İç Borçlanma (TL) Dengeli (Esnek

Detaylı

Takasbank- MKT Stres Testi Uygulamaları

Takasbank- MKT Stres Testi Uygulamaları İçerik Giriş Takasbank- MKT Stres Testi Uygulamaları Temerrüt Halinde Kullanılacak Kaynaklar Stres Testleri ne İlişkin Mevzuat Yerel Mevzuat Uluslararası Prensipler CPMI-IOSCO Takasbank Stres Testi Modeli

Detaylı

01/01/2012 31/12/2012 DÖNEMİNE İLİŞKİN GARANTİ EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. LİKİT-KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU 12 AYLIK RAPORU

01/01/2012 31/12/2012 DÖNEMİNE İLİŞKİN GARANTİ EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. LİKİT-KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU 12 AYLIK RAPORU 01/01/2012 31/12/2012 DÖNEMİNE İLİŞKİN GARANTİ EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. LİKİT-KAMU EMEKLİLİK YATIRIM FONU 12 AYLIK RAPORU BU RAPOR EMEKLİLİK YATIRIM FONLARININ KAMUYU AYDINLATMA AMACIYLA DÜZENLENEN YÜKÜMLÜLÜKLERİ

Detaylı

TEB HOLDİNG A.Ş. 2013 YILI 2. ARA DÖNEM KONSOLİDE FAALİYET RAPORU

TEB HOLDİNG A.Ş. 2013 YILI 2. ARA DÖNEM KONSOLİDE FAALİYET RAPORU TEB HOLDİNG A.Ş. 2013 YILI 2. ARA DÖNEM KONSOLİDE FAALİYET RAPORU Raporun Ait Olduğu Dönem : 01.01.2013 30.06.2013 Şirketin Ticaret Unvanı : TEB Holding A.Ş. Şirketin Ticaret Sicil Numarası : 176711 Genel

Detaylı

TEBLİĞ. Konsolide özkaynak kalemlerine ilişkin bilgiler: Cari Dönem Önceki Dönem

TEBLİĞ. Konsolide özkaynak kalemlerine ilişkin bilgiler: Cari Dönem Önceki Dönem 22 Eylül 2007 CUMARTESİ Resmî Gazete Sayı : 26651 TEBLİĞ Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumundan: BANKALARCA KAMUYA AÇIKLANACAK FİNANSAL TABLOLAR İLE BUNLARA İLİŞKİN AÇIKLAMA VE DİPNOTLAR HAKKINDA

Detaylı

TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU

TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU C EKÝM 2009 TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU Büyükdere Caddesi No:143 Esentepe/ÝSTANBUL Tel.: (212) 340 22 00 Faks: (212) 288 53 35 www.tmsf.org.tr Proje Ekibi Proje Lideri:

Detaylı

Grafik I.1. Seçilmiş Euro Bölgesi Ülkelerinde Faiz dışı Fazla ve Tahvil Getirisi Farkı 1

Grafik I.1. Seçilmiş Euro Bölgesi Ülkelerinde Faiz dışı Fazla ve Tahvil Getirisi Farkı 1 GRAFİK LİSTESİ Grafik I.1. Seçilmiş Euro Bölgesi Ülkelerinde Faiz dışı Fazla ve Tahvil Getirisi Farkı 1 Grafik I.2. Seçilmiş Ülkelerin 2010 Yılı Borç Stoku ve Bütçe Dengesi 1 Grafik I.3. Seçilmiş AB Ülkelerinin

Detaylı

HER 100 LİRALIK ANAPARA ÖDEMESİNE KARŞILIK 120 LİRA BORÇLANDIK (MİLYAR TL) Ödeme Borçlanma Borç çevirme oranı

HER 100 LİRALIK ANAPARA ÖDEMESİNE KARŞILIK 120 LİRA BORÇLANDIK (MİLYAR TL) Ödeme Borçlanma Borç çevirme oranı Alaattin AKTAŞ l ala.aktas@gmail.com PROJEKSİYON İÇ BORÇ: Türkiye ekonomisinin en yumuşak karnı cari açıkla birlikte bütçe açığıydı. Yıllar yılı bu açıklardan söz ettik. Ama son yıllarda bütçede sağlanan

Detaylı

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 24 Şubat 2016 Ankara

İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI. 24 Şubat 2016 Ankara İKTİSADİ GÖRÜNÜM VE PARA POLİTİKASI 24 Şubat 2016 Ankara Özet: Makroekonomik Görünüm ve Para Politikası Dış ticaret hadlerindeki olumlu gelişmeler ve tüketici kredilerinin ılımlı seyri cari dengedeki iyileşmeyi

Detaylı

T. ĐMAR BANKASI T.A.Ş. MÜŞTERĐLERĐNĐN KURUMUMUZA ĐLETTĐKLERĐ SORULARA ĐLĐŞKĐN AÇIKLAMA

T. ĐMAR BANKASI T.A.Ş. MÜŞTERĐLERĐNĐN KURUMUMUZA ĐLETTĐKLERĐ SORULARA ĐLĐŞKĐN AÇIKLAMA Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu ndan: 11.7.2003 T. ĐMAR BANKASI T.A.Ş. MÜŞTERĐLERĐNĐN KURUMUMUZA ĐLETTĐKLERĐ SORULARA ĐLĐŞKĐN AÇIKLAMA T. Đmar Bankası T.A.Ş.

Detaylı

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI KARMA BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU(EURO) YILLIK RAPOR

ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI KARMA BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU(EURO) YILLIK RAPOR ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş GELİR AMAÇLI KARMA BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU(EURO) YILLIK RAPOR Bu rapor ANADOLU HAYAT EMEKLİLİK A.Ş Gelir Amaçlı Karma Borçlanma Araçları Emeklilik Yatırım

Detaylı

Esentepe Mah. Ali Kaya Sok. Polat Plaza A Blok No: 1A/52 Kat 4 Şişli / İstanbul Tel: (0212)

Esentepe Mah. Ali Kaya Sok. Polat Plaza A Blok No: 1A/52 Kat 4 Şişli / İstanbul Tel: (0212) GÜNLÜK EKONOMİ TAKVİMİ SAAT ÜLKE VERİ ÖNEM BEKLENEN ÖNCEKİ 11:30 GBP Ortalama Gelir Endeksi + İkramiye (Kas) YÜKSEK 2,1% 2,4% 11:30 GBP İşsizlik Hak Başvurusu Sayısındaki Değişim (Ara) YÜKSEK 2,5K 3,9K

Detaylı

Bireysel Emeklilik Fon Bülteni...

Bireysel Emeklilik Fon Bülteni... Mayıs 2016 Ferdi Bireysel Emeklilik Fon Bülteni... Geleceğinizi Beraber Şekillendirelim Değerli Katılımcımız, Bireysel Emeklilik Sistemi uzun vadeli bir yatırım anlayışına dayalı, şeffaf ve güvenli, Devlet

Detaylı

İSTANBUL ALTIN BORSASI. MİDHAT ŞENER Başkan

İSTANBUL ALTIN BORSASI. MİDHAT ŞENER Başkan İSTANBUL ALTIN BORSASI MİDHAT ŞENER Başkan İstanbul Altõn Borsasõ Türkiye Altõn Talebi Açõsõndan Dünyada ilk Sõralarda Yer Almaktadõr Ülke Talep (ton) 1. Hindistan 670 2. İtalya 400 3. ABD 290 4. Tayland

Detaylı

İHRACATIN FİNANSMANI METİN TABALU / TİM GENEL SEKRETER YARDIMCISI

İHRACATIN FİNANSMANI METİN TABALU / TİM GENEL SEKRETER YARDIMCISI 1 İHRACATIN FİNANSMANI METİN TABALU / TİM GENEL SEKRETER YARDIMCISI 4 EKİM 2013 2004-1 2004-4 2005-3 2006-2 2007-1 2007-4 2008-3 2009-2 2010-1 2010-4 2011-3 2012-2 2013-1 TÜRKİYE DE GSYH İTHALAT İLİŞKİSİ

Detaylı

Bu sunum, borç stoku ve borçlanma ile ilgili güncel bilgileri. kamuoyuna kapsamlı olarak sunmak amacıyla hazırlanmıştır ve

Bu sunum, borç stoku ve borçlanma ile ilgili güncel bilgileri. kamuoyuna kapsamlı olarak sunmak amacıyla hazırlanmıştır ve Bu sunum, borç stoku ve borçlanma ile ilgili güncel bilgileri kamuoyuna kapsamlı olarak sunmak amacıyla hazırlanmıştır ve her ay sonu itibarıyla güncellenmektedir. Son güncelleme tarihi: 1 ŞUBAT 2011 1

Detaylı

SERMAYE PİYASASI KURULU BAŞKANI SN. DOÇ. DR. TURAN EROL UN

SERMAYE PİYASASI KURULU BAŞKANI SN. DOÇ. DR. TURAN EROL UN BAŞKANI SN. DOÇ. DR. TURAN EROL UN ADNAN MENDERES ÜNİVERSİTESİ NAZİLLİ İİBF İKTİSAT BÖLÜMÜ VE AVRUPA ARAŞTIRMALAR MERKEZİ TARAFINDAN DÜZENLENEN GÜNCEL EKONOMİK SORUNLAR KONGRESİ NDE YAPACAĞI Açılış Konuşmasının

Detaylı

GÖSTERGELER YABANCI HAREKETİ:

GÖSTERGELER YABANCI HAREKETİ: Alaattin AKTAŞ ala.aktas@gmail.com PROJEKSİYON YABANCI HAREKETİ: Piyasa oyuncuları gelişmeleri yorumlarken üç göstergeye bakıyor; döviz, faiz ve borsa. Döviz geriler, faiz düşer ve borsa çıkarsa, genellikle

Detaylı

Grafik I.1.1 Küresel ve Gelişmiş Ülkelerde Büyüme Oranları... 5. Grafik I.1.2 İmalat Sanayi PMI Endeksleri... 6

Grafik I.1.1 Küresel ve Gelişmiş Ülkelerde Büyüme Oranları... 5. Grafik I.1.2 İmalat Sanayi PMI Endeksleri... 6 Grafikler I. Finansal İstikrarı Etkileyen Uluslararası ve Ulusal Gelişmeler I.1. Uluslararası Gelişmeler Grafik I.1.1 Küresel ve Gelişmiş Ülkelerde Büyüme Oranları... 5 Grafik I.1.2 İmalat Sanayi PMI Endeksleri...

Detaylı

GROUPAMA EMEKLİLİK A.Ş. GELİR AMAÇLI KAMU DIŞ BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU

GROUPAMA EMEKLİLİK A.Ş. GELİR AMAÇLI KAMU DIŞ BORÇLANMA ARAÇLARI EMEKLİLİK YATIRIM FONU 1 OCAK - 31 ARALIK 2012 DÖNEMİNE AİT VE YATIRIM PERFORMANSI KONUSUNDA KAMUYA AÇIKLANAN BİLGİLERE İLİŞKİN RAPOR YATIRIM PERFORMANSI KONUSUNDA KAMUYA AÇIKLANAN BİLGİLERE İLİŞKİN RAPOR Groupama Emeklilik

Detaylı

5811 Sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanunda 5917 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikler

5811 Sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanunda 5917 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikler 5811 Sayılı Bazı Varlıkların Milli Ekonomiye Kazandırılması Hakkında Kanunda 5917 Sayılı Kanunla Yapılan Değişiklikler * 5811 Sayılı Kanun 22.11.2008 tarih ve 27062 sayılı Resmi Gazetede Yayınlanmıştır

Detaylı

KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASI ÜÇ AYLIK BÜLTEN SAYI: 2005-IV

KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASI ÜÇ AYLIK BÜLTEN SAYI: 2005-IV KUZEY KIBRIS TÜRK CUMHURİYETİ MERKEZ BANKASI ÜÇ AYLIK BÜLTEN SAYI: 2005-IV A Ç I K L A M A Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Merkez Bankası tarafından hazırlanan Üç Aylık Bülten'de yer alan, bankaların

Detaylı

TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU

TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU C EKÝM 2009 TASARRUF MEVDUATI SÝGORTA FONU Büyükdere Caddesi No:143 Esentepe/ÝSTANBUL Tel.: (212) 340 22 00 Faks: (212) 288 53 35 www.tmsf.org.tr Proje Ekibi Proje Lideri:

Detaylı

SPK Konferansõ-Abant Aralõk-2003

SPK Konferansõ-Abant Aralõk-2003 SPK Konferansõ-Abant Aralõk-2003 VADELİ İŞLEM VE OPSİYON BORSASI TÜRK FİNANSAL PİYASALARINDA YENİ BİR SIÇRAMA İçindekiler 1) VOB Hakkõnda 2) Dünyada Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsalarõ 3) Neden Vadeli İşlemler?

Detaylı

Bireysel Emeklilik Fon Bülteni...

Bireysel Emeklilik Fon Bülteni... Ağustos 2015 Ferdi Bireysel Emeklilik Fon Bülteni... Geleceğinizi Beraber Şekillendirelim Değerli Katılımcımız, Bireysel Emeklilik Sistemi uzun vadeli bir yatırım anlayışına dayalı, şeffaf ve güvenli,

Detaylı

Menkul Kýymetlerin Deðerlemesi... Gönderen : guliz - 02/11/2009 22:31

Menkul Kýymetlerin Deðerlemesi... Gönderen : guliz - 02/11/2009 22:31 Menkul Kýymetlerin Deðerlemesi... Gönderen : guliz - 02/11/2009 22:31 1.Giriþ : Menkul kýymet; ortaklýk veya alacaklýlýk saðlayan, belli bir meblaðý temsil eden, yatýrým aracý olarak kullanýlan, dönemsel

Detaylı

Performans Sunum Raporu nun Hazırlanma Esasları

Performans Sunum Raporu nun Hazırlanma Esasları Performans Sunum Raporu nun Hazırlanma Esasları Ziraat Hayat ve Emeklilik A.Ş. Gelir Amaçlı Kamu Dış Borçlanma Araçları Emeklilik Yatırım Fonu na ( Fon ) ait Performans Sunum Raporu, Sermaye Piyasası Kurulu

Detaylı

Sayı:2008/4 27.12.2008 KKTC DE YAŞANAN DURGUNLUĞU AŞMAK ÜZERE HÜKÜMET YETKİLİLERİ İLE KKTC MERKEZ BANKASI NIN YAPTIĞI BASIN TOPLANTISI

Sayı:2008/4 27.12.2008 KKTC DE YAŞANAN DURGUNLUĞU AŞMAK ÜZERE HÜKÜMET YETKİLİLERİ İLE KKTC MERKEZ BANKASI NIN YAPTIĞI BASIN TOPLANTISI Sayı:2008/4 27.12.2008 KKTC DE YAŞANAN DURGUNLUĞU AŞMAK ÜZERE HÜKÜMET YETKİLİLERİ İLE KKTC MERKEZ BANKASI NIN YAPTIĞI BASIN TOPLANTISI K.K.T.C. BAŞBAKANI SN. F. SABİT SOYER İN AÇIKLAMASI Sayın basın mensupları,

Detaylı

2008-14 Ýþverenlerin SSK Yüklerini Azaltan Kanun

2008-14 Ýþverenlerin SSK Yüklerini Azaltan Kanun 2008-14 Ýþverenlerin SSK Yüklerini Azaltan Kanun Ýstanbul, 22 Mayýs 2008 Sirküler Sirküler Numarasý : Elit - 2008/14 Ýþverenlerin SSK Yükleri Azaltýldý 1) Genel Bilgi: Bilindiði üzere, istihdam maliyetlerinin

Detaylı

BANKPOZİTİF KREDİ VE KALKINMA BANKASI ANONİM ŞİRKETİ 31 MART 2015 ARA DÖNEM KONSOLİDE FAALİYET RAPORU

BANKPOZİTİF KREDİ VE KALKINMA BANKASI ANONİM ŞİRKETİ 31 MART 2015 ARA DÖNEM KONSOLİDE FAALİYET RAPORU BANKPOZİTİF KREDİ VE KALKINMA BANKASI ANONİM ŞİRKETİ 31 MART 2015 ARA DÖNEM KONSOLİDE FAALİYET RAPORU Raporun Ait Olduğu Dönem : 01.01.2015 31.03.2015 Bankanın Ticaret Ünvanı : Bankpozitif Kredi ve Kalkınma

Detaylı

Küresel gelişmeler, Türkiye ekonomisi ve bankacılık sektörü. 21 Ocak 2015

Küresel gelişmeler, Türkiye ekonomisi ve bankacılık sektörü. 21 Ocak 2015 Küresel gelişmeler, Türkiye ekonomisi ve bankacılık sektörü 21 Ocak 2015 Sunum Yönetim Kurulu Başkanı Hüseyin Aydın ın değerlendirmesi Küresel ekonomi Türkiye ekonomisi Bankacılık sektörü 2 Değerlendirme

Detaylı

HAFTALIK BÜLTEN 16 KASIM 2015 20 KASIM 2015

HAFTALIK BÜLTEN 16 KASIM 2015 20 KASIM 2015 16 KASIM 2015 20 KASIM 2015 HAFTANIN ÖZETİ Geçen hafta Paris'teki terörist saldırıların ardından jeopolitik riskler öne çıkarken, dönem başkanlığını Türkiye'nin yürüttüğü G20 Liderler Zirvesi'nden gelen

Detaylı

BANKPOZİTİF KREDİ VE KALKINMA BANKASI ANONİM ŞİRKETİ

BANKPOZİTİF KREDİ VE KALKINMA BANKASI ANONİM ŞİRKETİ BANKPOZİTİF KREDİ VE KALKINMA BANKASI ANONİM ŞİRKETİ 31 Mart 2009 ARA DÖNEM KONSOLİDE FAALİYET RAPORU Raporun Ait Olduğu Dönem : 01.01.2009 31.03.2009 Bankanın Ticaret Ünvanı : Bankpozitif Kredi ve Kalkınma

Detaylı

Türk Bankacılık ve Banka Dışı Finans Sektörlerinde Yeni Yönelimler ve Yaklaşımlar İslami Bankacılık

Türk Bankacılık ve Banka Dışı Finans Sektörlerinde Yeni Yönelimler ve Yaklaşımlar İslami Bankacılık İÇİNDEKİLER FİNANS, BANKACILIK VE KALKINMA 2023 ANA TEMA SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA: FİNANS VE BANKACILIK ALT TEMALAR Türkiye Ekonomisinde Kalkınma ve Finans Sektörü İlişkisi AB Uyum Sürecinde Finans ve Bankacılık

Detaylı

ING PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. BİRİNCİ BORÇLANMA ARAÇLARI FONU NA AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU

ING PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. BİRİNCİ BORÇLANMA ARAÇLARI FONU NA AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU ING PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. BİRİNCİ BORÇLANMA ARAÇLARI FONU NA AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER Halka arz tarihi: 28 Nisan 1997 31/12/2018

Detaylı

Cari açıktan fazla döviz geldi, on yılda 68 milyar Merkez Bankası rezervine eklendi (Milyon $)

Cari açıktan fazla döviz geldi, on yılda 68 milyar Merkez Bankası rezervine eklendi (Milyon $) Alaattin AKTAŞ ala.aktas@gmail.com GÖSTERGELER PROJEKSİYON CARİ AÇIK: TÜİK geçen ay 2003-2012 dönemini kapsayan son on yılın turizm gelirlerini revize etti, Merkez Bankası da turizmdeki bu revizyondan

Detaylı

Para Politikası ve Bankacılık Sektöründe Faiz Oranları. Türkiye İş Bankası İktisadi Araştırmalar Bölümü Haziran 2016

Para Politikası ve Bankacılık Sektöründe Faiz Oranları. Türkiye İş Bankası İktisadi Araştırmalar Bölümü Haziran 2016 Para Politikası ve Bankacılık Sektöründe Faiz Oranları Türkiye İş Bankası İktisadi Araştırmalar Bölümü Haziran 2016 Para Politikası TCMB nin Ağustos 2015 tarihli açıklaması: faiz koridoru 1 hafta vadeli

Detaylı

A. TANITICI BİLGİLER. PORTFÖYE BAKIŞ Halka arz tarihi: 20 Mayıs 2009 YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER

A. TANITICI BİLGİLER. PORTFÖYE BAKIŞ Halka arz tarihi: 20 Mayıs 2009 YATIRIM VE YÖNETİME İLİŞKİN BİLGİLER ASHMORE PORTFÖY YÖNETİMİ A.Ş. HİSSE SENEDİ ŞEMSİYE FONU NA BAĞLI ASHMORE PORTFÖY HİSSE SENEDİ FONU (HİSSE SENEDİ YOĞUN FON) NA AİT PERFORMANS SUNUM RAPORU A. TANITICI BİLGİLER PORTFÖYE BAKIŞ Halka arz

Detaylı

Rakamlarla 2011'de Türkiye Ekonomisi

Rakamlarla 2011'de Türkiye Ekonomisi On5yirmi5.com Rakamlarla 2011'de Türkiye Ekonomisi Avro bölgesindeki ülkelerde derinleşmekte olan kamu borç krizine rağmen 2011, Türkiye ekonomisinin yüksek büyüme hızı yakaladığı bir yıl oldu. Yayın Tarihi

Detaylı

ŞEKER FİNANSAL KİRALAMA ANONİM ŞİRKETİ

ŞEKER FİNANSAL KİRALAMA ANONİM ŞİRKETİ ŞEKER FİNANSAL KİRALAMA ANONİM ŞİRKETİ 31Aralık 2014 Tarihinde Sona Eren Hesap Dönemine Ait 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu na Göre Yönetim Kurulu Tarafından Hazırlanan Bağlı Şirket Raporu 27 Şubat 2015

Detaylı

GRAF K L STES. Kar lama Oran Grafik II.15 Faiz D Bütçe Dengesi 14 Grafik II.16 Bütçe Dengesi 14 Grafik II.17 Merkezi Yönetim Borç Stoku 15

GRAF K L STES. Kar lama Oran Grafik II.15 Faiz D Bütçe Dengesi 14 Grafik II.16 Bütçe Dengesi 14 Grafik II.17 Merkezi Yönetim Borç Stoku 15 GRAF K L STES Grafik I.1 Küresel Büyüme 2 Grafik I.2 Özel Kesim Tüketim Harcamalar n n Geli imi 2 Grafik I.3 G-20 Ülkeleri i sizlik Oranlar 3 Grafik I.4 G-20 Ülkeleri Enflasyon Oranlar 3 Grafik I.5 Kamu

Detaylı

Yurtdışına kâr transferi 8 yılda 54 milyar doları aştı

Yurtdışına kâr transferi 8 yılda 54 milyar doları aştı Tarih: 16.01.2011 Sayı: 2011/01 Yurtdışına kâr transferi 8 yılda 54 milyar doları aştı 2003-2010 yıllarını kapsayan 8 yılda, şirketlerin kâr aktarımı, faiz ödemeleri ve portföy yatırımları aracılığıyla,

Detaylı

Haftalık Para ve Banka İstatistikleri ne İlişkin Yöntemsel Açıklama

Haftalık Para ve Banka İstatistikleri ne İlişkin Yöntemsel Açıklama Haftalık Para ve Banka İstatistikleri ne İlişkin Yöntemsel Açıklama İstatistik Genel Müdürlüğü Parasal ve Finansal Veriler Müdürlüğü İçindekiler I- Tanım... 3 II- Amaç... 3 III- Yöntem... 3 IV- Yayımlama

Detaylı