HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ

Transkript

1 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ

2 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ İÇİNDEKİLER Sayfa No 1.Kapsam 2.Yüklenicinin Görevleri 3.İş Sahibinin Hakları 4.İletkenler 5.Toprak Telleri 6.İzolatörler 7.Hırdavat Malzemesi 8.Titreşim Amortisörleri (Damperler) 9.Şartname Ekleri HM-1 HM-1 HM-1 HM-1 HM-3 HM-5 HM-12 HM-18 HM-19

3 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-1 1-KAPSAM : Teknik Şartnamenin bu bölümü ihale konusu hatlar için Yüklenici tarafından temin veya imal edilecek iletken, toprak teli, izolatör ve hırdavat malzemelerinin teknik özellikleri ile testlerini kapsar. Bu ihale kapsamında yüklenicinin temin edeceği belirtilen hat malzemelerinden teklif tarihine göre son 10 (on) yıl içerisinde aynı tip malzeme için Uluslararası bağımsız test laboratuvarlarında tip testi yapılmış ve tekliflerle birlikte tip test raporları KIB-TEK e sunulmuş ise bu malzemeler için tip testi istenmeyecek, sadece fabrika rutin ve kabul testleri yapılacaktır. 2- YÜKLENİCİNİN GÖREVLERİ : Yüklenici bu şartnamede teknik özellikleri belirtilen tüm hat malzemelerinin öngörülen kalite, boyut ve özelliklerde olmasından tamamiyle sorumludur. Yüklenici tarafından temin edilecek her malzeme için toplam sözleşme ihtiyacı EN FAZLA İKİ PARTİDE karşılanacaktır.sözkonusu imalat parti sayısı, ancak İŞ SAHİBİ nce hatlarda yapılabilecek varyantlar ve sonradan yükleniciye verilebilecek ilave işler nedeniyle arttırılabilir. Hat malzemelerinin imalat partileri belirlenirken, sözleşme konusu hatların farklı karakteristikte olduğuna bakılmaksızın ilgili malzeme için sözleşmeye dahil tüm hatların toplam ihtiyacı dikkate alınacaktır.örneğin sözleşmede 795 MCM, 954 MCM ve 1272 MCM iletkenli hatlar bulunması halinde, iletken temininde farklı karakteristikteki bu hatların tümüne ait iletken ihtiyacı saptanacak ve sözleşme ekindeki iş programlarına uygun olarak yüklenici tarafından sözleşme toplam ihtiyacı iki partiye bölünerek, İŞ SAHİBİ nin test ve kontrollarına sunulacaktır. Sözleşme konusu hatların tüm hat malzemesi ihtiyacı ve bu malzemelerin imal edilerek İŞ SAHİBİ nin kontroluna sunulacağı iki imalat partisinin tarihleri, hatların sözleşmedeki en son etüd ve tevziat ikmal tarihinden EN GEÇ BİR AY sonrasına kadar İŞ SAHİBİ ne bildirilecek, aksi takdirde bu nedenle hat malzemelerinin temini ve tel çekimi işlerinde vuku bulabilecek gecikmelerden yüklenici sorumlu tutularak, hiçbir şekilde süre uzatımı verilmeyecektir. Tüm test makinaları, araç ve teçhizatları testler başlamadan önce hassas bir biçimde ve İŞ SAHİBİ nce kabul edilecek şekilde kalibre edilecek veya testlerden en fazla 6 ay önceki bir tarihi taşıyan son kalibrasyon raporu İŞ SAHİBİ temsilcilerine testler sırasında ibraz edilecektir. 3- İŞ SAHİBİNİN HAKLARI : İŞ SAHİBİ Yüklenici tarafından temin edilecek malzemelerin imalat, sevkiyat, depolama ve montajına ilişkin her aşamada gerekli gördüğü inceleme ve testleri yapma, hatların montaj işleri ikmal edilmiş ve kesin kabulü yapılmış olsa dahi bu şartnamedeki teknik özelliklere sahip olmadığı tesbit edilen bozuk ve hasarlı malzemeleri reddetmek hakkına sahiptir. Reddedilen malzemeler Yüklenici tarafından bedelsiz olarak yenileriyle değiştirilecektir. Yüklenici yurtiçi malzeme testleri için en az 15 gün, yurtdışı malzeme testleri içinse en az 30 gün önceden İŞ SAHİBİ ni haberdar edecek ve testler Yüklenici ile İŞ SAHİBİ yetkili elemanlarının denetiminde yapılarak müştereken test raporları düzenlenecektir. 4- İLETKENLER : Yüklenicinin ihale konusu hatlarda kullanacağı 477 MCM HAWK, 795 MCM DRAKE, 954 MCM CARDİNAL ve 1272 MCM PHEASANT çelik özlü alüminyum (ACSR) iletkenler aşağıdaki teknik özelliklere sahip olacaktır Standartlara Uygunluk : İletkenler TS 490, TS 592, TS 434, TS 730 veya ASTM B 232, ASTM B 230, ASTM B 498'in yeniden gözden geçirilmiş en son baskılarına tümüyle uygun olacaktır. İletkenin tümüne TS 490 uygulandığında çelik öz TS 730'a, ASTM B 232 uygulandığında çelik öz ASTM B 498'e uygun şekilde A sınıfı çinko kaplamalı olacak ve bu şartnamenin ekindeki tablo tekliflerin verilmesi esnasında Yüklenici tarafından doldurularak garanti edilen teknik özellikler mutlaka belirtilecektir. Bu şartnamede ASTM Standartlarına yada Türk Standartlarına atıf yapılsa da bu standartlarda tanımlananlara eşit yada daha kaliteli imalatı garanti eden diğer geçerli standartlar da kullanılabilir. İmalatçılar imal edecekleri yada testleri yapılacak iletkenlerde kullanılacak standartların orijinallerini yada kopyalarını İŞ SAHİBİ ne verecektir. 4.2-Teknik Özellikler ve Diyagramlar: Yüklenici teklifiyle birlikte bu şartnamenin ekindeki "Garanti Edilen Teknik Özellikler Listesi"nde istenen bilgilere ek olarak aşağıdaki bilgileri de metrik sistem birimleriyle verecektir: -MCM ve % 62 EC eşdeğeri kesit alanları -Maksimum gerilme dayanımı ve hesaplama yöntemi -Makaraların tanımı, boyutları, çizimleri ve ağırlıkları -İletkenlerin imalatında kullanacakları çelik çubukların kalitesi ve kimyasal bileşimi Yüklenici ayrıntılı sistem etüdlerinde, özellikle aşırı manevra gerilim hesaplarında kullanılmak üzere iletkenler için aşağıda belirtilen teknik özellikleri de ayrıca teklifi ile birlikte belirtecektir:

4 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-2 a) -30 C ve +50 C sıcaklık aralığında 50 Hz ve 5000 Hz arasında iletken direncinin frekansla değişimi. b) 25 C, 50 C, 75 C sıcaklık değerleri için iletkenin 50 Hz AC direncinin ve özindüksiyon reaktansının 0-12 ka akım aralığında akımla değişimi. c) 50 Hz ve 5000 Hz arasında iletkenin özindüksiyon reaktansının frekansla değişimi. Yüklenici veya imalatçısı iletkenler için aşağıda gösterilen diyagramları hazırlayacak ve sözleşme imzasından itibaren 60 gün içinde İŞ SAHİBİ ne gönderecektir. Gerilme-Uzama Eğrileri : Komple iletken ile alüminyum ve çelik kısımlar için tümü bir sayfada olmak üzere ilk ve son gerilme (kg/mm²)- uzama (%) eğrileri (+15 C'da ya da laboratuvar sıcaklığında 1 saat yük altında tutularak) saptanacak ve aydıngere çizilecektir. Krip-Zaman Eğrileri : Komple iletken ile alüminyum ve çelik kısımlar için 15 C'da yada laboratuvar sıcaklığında 1 saat, 1 gün, 1 ay, 1 yıl ve 10 yıl için krip eğrileri çizilecektir. Uzun Süreli Krip-Zaman Eğrileri : En az 10 senelik bir süre için ve iletken kopma dayanımının %10, 20, 30, 40, 50 ve 60'ı için krip-zaman eğrileri çizilecektir İmalat : Herhangi bir tabakadaki örgü çapı ve örgü hatvesi, tabakanın telleri alttaki tabakanın telleri ile çakışacak şekilde olacaktır. İletken, gerilerek hat çekmeye uygun olacak şekilde imal edilecektir. İletken kesildiğinde örgüler çözülmeyecek ya da birbirinden ayrılmayacaktır. İletkenin çelik özü, ek yapmak amacıyla iletken kesilip alüminyum örgüler çelik özden ayrıldığında, çelik örgü elle kolayca tutulup tekrar gruplandırılarak ek manşonunun özün kesilmiş ucundan kaymasını sağlayacak şekilde biçimlendirilecektir. Komple iletken, alüminyum teller ve galvanizli çelik teller kir, çapak ve yabancı maddelerden arınmış, yeni imal edilmiş ve kullanılmamış olacaktır. İletkenin yüzeyinde noktalar, keskin köşeler ve aşınmalar olmayacaktır. İletkenlerde fazla miktarda kalıp yağı ve metal parçacıkları bulunmayacaktır. 4.4-Testler : Test ve kontrollarda bu şartnamede kayıtlı olan standartlar kullanılacaktır. Yüklenici imal edilen iletkenlerin miktarını ve kaç makara olduğunu, makaralara imalat çıkışına göre verdiği sıra numaralarıyla birlikte test tarihinden en az 15 gün önce İŞ SAHİBİ ne bildirecektir. Kabul testleri esnasında ilgili standartlara göre aşağıdaki testler yapılacak olup, teslimata hazır her partideki 10'lu grup makaradan bir adet numune alınacaktır. a) İletken testi -Çap ölçümü -Adım oranı -İletkenin metrik birim ağırlığı -Gerilme testi Testler sırasında, imal edilen iletkenlerin her bir metresinden alınan en az 10 m. uzunluğundaki bir örnek üzerinde Germe Testi yapılacaktır. Bu test için, sıkıştırmalı yada diğer uygun tipte sabitleştiriciler kullanılacak ve bu şekilde test edilen iletken kopma dayanımı, belirlenmiş iletken dayanımının en az %95 i olacaktır. b) Alüminyum tellerin testi c) Çelik tellerin testi -Çap ölçümü -Çap ölçümü -Gerilme ve uzama test -% 1 uzamada gerilme -Bükme testi -Gerilme ve uzama testi -DC direnç testi -Bükme testi -Yüzey kontrolü -Galvaniz testi RED ETME İletken yada bir tel (Alüminyum yada çelik) bu şartnamede istenen koşulları ilk testte sağlamazsa aynı makaradan iki katı örnek alınıp yeniden teste tabi tutulacaktır.alınan numuneler bu testten de geçmezse bu numunelerin temsil ettiği grup reddedilecektir. Kabule sunulan partiden alınan numunelerden üç yada daha fazla numune ret olursa bu parti tamamen ret edilecektir Ambalaj ve Sevkiyat : Makaralar indirme ve bindirmeye uygun olacak ve tel çekme teçhizatı ile kullanılmaya uygun olması için takviyeli olarak yapılacaktır.tüm makaralarda metal göbek takviyeleri bulunacaktır.milin gireceği delik çapı 85 mm olacak ve yalnız +2 mm toleransa izin verilecektir.iletkenlerin yükleme, sevkiyat ve boşaltma sırasında korunması için makaralar ağaç bantlarla kaplanacak ve ağaç bantların üzerinden çelik şeritlerle sarılacaktır. İletkenin üzerini örten tahtalar en az 3,5 cm. kalınlığında, sert ve dayanıklı bir ağaçtan yapılmış olacaktır. İletkenin dış tabakası ile koruyucu tahta arasında minimum 10 cm.lik boşluk bulunacaktır.yüklenici veya imalatçısı makara çizimlerini tekliflerle birlikte verecektir. Herhangi bir anda meydana gelebilecek iletken kaymasını önlemek amacıyla iletkenlerin uçları makara dış yanaklarına tutturulmuş olacaktır.

5 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-3 İletkenlerin uzunluğu her makara için iletken cinslerine göre 477, 795 ve 954 MCM iletkenlerde ±%5 toleransla 2000 metre, 1272 MCM iletkenlerde ±%5 toleransla 1800 metre olacak ve makaralar aynı boyda 6'lı gruplar halinde hazırlanacaktır.bundan başka uzunluklardaki iletkenler İŞ SAHİBİ nin onayı alınmadan kullanılamaz. Her bir makara aşağıdaki bilgileri gösterecek şekilde etiketlenecek yada markalanacaktır: a-imalatçının ismi yada sembolü b-iş SAHİBİ nin ismi c-sözleşme referansı d-imalat yılı e-imalattan çıkış sırasına göre her makaranın sıra numarası f-iletkenin tipi g-makaranın kg. olarak net ağırlığı h-makaranın kg. olarak brüt ağırlığı ı-iletkenin metre olarak uzunluğu j-açma yönü k-mevcut diğer gerekli bilgiler 5- TOPRAK TELLERİ : Hatlarda kullanılacak toprak telleri çok yüksek mukavemetli (EHS) çelikten imal edilmiş 11 mm (7/16") çaplı, A sınıfı 214 gr/m² çinko kaplamalı ve 19 sarımlı olacak ve galvanizlenmiş liflerin minimum kopma mukavemeti 147 kgf/mm², komple toprak telinin minimum kopma mukavemeti ise 9435 kgf i sağlayacaktır Standartlara Uygunluk : Çelik toprak telinin imalat ve testleri, bu şartnamede belirtilen hususların dışında, TS-730 Stantdardının en son baskısına tümüyle uygun olacak ve bu konu teklif mektubunda açık olarak belirtilecektir. Toprak teli için sarımdan önceki mekanik ve boyut özelliklerini açıklayan ayrıntılı karakteristikler, tekliflerin verilmesi esnasında bu şartnamenin ekindeki tablo doldurularak mutlaka belirtilecektir. Ayrıca, çelik toprak telinin imalinde kullanılacak çelik çubukların kalitesi ile kimyasal ve fiziksel özellikleri de tekliflerde İŞ SAHİBİ ne bildirilecektir Teknik Özellikler ve Diyagramlar : Yüklenici teklifiyle birlikte bu şartnamenin ekindeki "Garanti Edilen Teknik Özellikler" listesinde istenen bilgilere ek olarak ayrıntılı sistem etüdlerinde,özellikle aşırı manevra gerilim hesaplarında kullanılmak üzere toprak teli için aşağıda belirtilen özellikleri de İŞ SAHİBİ ne verecektir. a) -30 C ve +50 C sıcaklık aralığında 50 Hz ve 5000 Hz arasında toprak teli direncinin frekansla değişimi. b) 25 C, 50 C ve 75 C sıcaklık değerleri için toprak teli 50 Hz AC direncinin ve özindüksiyon reaktansının akımla değişimi ( 0-12 ka akım aralığında). c) 50 Hz ve 5000 Hz arasında toprak teli özindüksiyon reaktansının frekansla değişimi. Yüklenici veya imalatçısı toprak telleri için aşağıda belirtilen diyagramı hazırlayacak ve sözleşme imzasından itibaren 60 gün içinde İŞ SAHİBİ ne gönderecektir. Gerilme-Uzama Eğrileri : Komple toprak teli için ilk ve son gerilme (kg/mm2)-uzama (%) eğrileri, +15 C'da yada laboratuvar sıcaklığında 1 saat yük altında tutularak saptanacak ve aydıngere çizilecektir İmalat : Tüm imalat, toprak teli imalatında kullanılan en modern uygulamaya uygun bir işçilikle yapılacaktır.komple toprak teli ve galvanizli çelik liflerde arıza veya kusurlar bulunmayacak, tüm malzeme kir, çapak ve yabancı maddelerden arınmış, yeni imal edilmiş ve kullanılmamış olacaktır.toprak telinin yüzeyinde noktalar, keskin uçlar ve yüzeyin düzgünlüğünü bozacak diğer kusurlar olmayacak, fazla miktardaki kalıp yağı ve metal parçacıklar temizlenmiş olacaktır.ana malzeme, belirlenen ebatta çekildiği ve çinkoyla kaplandığı zaman teller aynı kalitede ve aşağıda tanımlanan özellikleri taşıyacak saflıkta çelik olacaktır. -Çinko kaplanmış tellerin nominal çapları ve izin verilebilir toleransları ilişik "Garanti Edilen Teknik Özellikler" tablosunda belirtilen değerlerde olacaktır. -Çelik tellerin çinko kaplanmış olarak asıl kesit alanlarına göre minimum gerilme mukavemeti ve minimum uzamaları yine anılan tabloda verilen değerlerde olacaktır. -Çeliğin haddelenmesi, çapı test altındaki çelik telin çapının 3 katı olan bir silindirik makaraya dakikada 15 sarımı aşmayan bir hızla minimum sekiz tur sarılması halinde çelik kırılmayacak şekilde olacaktır. Tamamlanmış tel üzerinde hiçbir eke izin verilmeyecektir.elektrikli uç kaynağı veya flaş kaynağı usulleri ile soğuk çekimden önce, filmaşin veya sıcak şekillendirilmiş kütükler üzerinde ek yapılabilir. Bu ekler çok iyi yapılmış olacak ve tamamlandıktan sonra çinko kaplı telin kendisine eşdeğer derecede korozyondan korunacak şekilde çinkoyla kaplanacaktır. Bu durumda, kaynaklı bir kısmı içeren ve bitmiş bir deney numunesinin minimum gerilme mukavemeti, normal eksiz telin % 1 uzamasındaki gerilmenin % 96'sından daha düşük olmayacaktır. 5.3.a- Galvanizleme :Komple çelik toprak teline ait herhangi bir tel yüzeyindeki çinko ağırlığı 214 gr/m² değerinden daha az olmayacaktır. Çinko kaplanmış çelik tel,çapı bu şartnamenin ekindeki tabloda verilmiş olan bir silindirik makaraya, dakikadaki hızı 15 sarımı aşmayacak şekilde minimum iki sarım sarıldığı zaman telin

6 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-4 üzerinde bulunan galvaniz parmak ile kazındığında çatlamayacak ve pul pul dökülmeyecek şekilde galvanizlenmiş olacaktır.çinko kaplama pürüzsüz, düzgün ve her noktada aynı kalınlıkta olacaktır. Galvanizlemeden sonra tele hiç bir ısı verici işlem uygulanmayacaktır. 5.3.b- Örülme : Toprak teli merkezde yer alan bir merkez telinin üzerine sol dönüm ile sarılmış (gözleyenden uzaklaşan ve saat ibresinin tersi yönünde) ve aynı merkezi paylaşan 6 telden oluşacak ve hatve uzunluğu meydana gelmiş olan 7 telli özün çapının 16 katından fazla olmayacaktır. Bu 7 telli özün çapı, tellerin nominal çaplarının 3 katı olacaktır. En dış tabakayı meydana getiren 12 adet tel,7 telli özün üzerine aynı ekseni kullanarak sağa dönümlü olarak (gözleyenden uzaklaşan ve saat ibresi yönünde) sarılacak ve hatve uzunluğu komple toprak teli çapının 16 katından daha fazla olmayacaktır. Komple toprak telini meydana getiren teller, toprak teli kesildiğinde birbirinden ayrılmayacak ve örgüler çözülmeyecektir. Sarımlar, belirtilen mukavemetin % 10'unun uygulanması halinde göze çarpar şekilde çapta daralma oluşturmayacak biçimde yeterince birbirine yakın olacaktır Testler ve Kontrollar : Test ve kontrollar bu şartnamede belirtilen hususları ve değerleri tümüyle sağlayacak olup, test ve kontrol yöntemleri ile şartnamede kayıtlı olmayan diğer konularda TS-730 Standardının en son baskısına kesinlikle bağlı kalınacaktır. Bu şartnamede ASTM Standartlarına yada Türk Standartlarına atıf yapılsada bu standartlarda tanımlananlara eşit yada daha kaliteli imalatı garanti eden diğer geçerli standartlar da kullanılabilir. Yüklenici imal edilen toprak tellerinin miktarını ve kaç makara olduğunu, makaralara imalat çıkışına göre verdiği sıra numaralarıyla birlikte test tarihinden en az 15 gün önce İŞ SAHİBİ ne bildirecektir. Kabul testleri esnasında ilgili standartlara göre aşağıdaki testler yapılacak olup, teslimata hazır her partideki 10'arlı grup makaradan bir adet numune örneği alınacaktır. a) Komple tel testi -Çap ölçümü -Adım oranı -İletkenin metrik birim ağırlığı -Gerilme testi Testler sırasında imal edilen toprak tellerinin her bir metresinden alınan en az 10 metre uzunluğundaki bir örnek üzerinde germe testi yapılacaktır. Bu test için sıkıştırmalı yada diğer uygun tipte sabitleştiriciler kullanılacak ve bu şekilde test edilen toprak teli kopma dayanımı, belirlenmiş toprak teli dayanımının en az % 95' i olacaktır. b) Çelik tellerin testi -Çap ölçümü -% 1 uzamada gerilme -Gerilme ve uzama testi -Bükme testi -Galvaniz testi RED ETME Toprak teli yada bir çelik tel bu şartnamede istenen koşulları ilk testte sağlamazsa aynı makaradan iki katı örnek alınıp yeniden teste tabi tutulacaktır. Alınan numuneler bu testten de geçmezse bu numunelerin temsil ettiği grup reddedilecektir. Kabule sunulan partiden alınan numunelerden üç yada daha fazla numune ret olursa bu parti tamamen ret edilecektir Ambalaj ve Sevkiyat : Makaralar indirme ve bindirmeye uygun yapıda olacak ve tel çekme aygıtı ile kullanılmaya uygun olması için takviyeli olarak yapılacaktır. Tüm makaralarda metal göbek takviyeleri bulunacaktır. Milin gireceği delik çapı 85 mm olacak ve yalnız ± 2 mm toleransa izin verilecektir. Yüklenici makara çizimlerini teklifiyle birlikte İŞ SAHİBİ ne verecektir. Toprak tellerinin yükleme, sevkiyat ve boşaltma sırasında korunması için makara ağaç bantlarla kaplanacak ve ağaç bantların üzerinden çelik şeritlerle sarılacaktır.toprak tellerinin üzerini örten tahtalar en az 2,5 cm. kalınlığında, sert ve dayanıklı bir ağaçtan yapılmış olacaktır.toprak telinin dış tabakası ile koruyucu tahta arasında minimum 5 cm'lik boşluk bulunacaktır. Herhangi bir anda meydana gelebilecek kaymayı önlemek amacıyla toprak tellerinin uçları makaraya tutturulmuş olacaktırtoprak tellerinin uzunluğu her makara için ± %5 toleransla 2000 metre olacak ve makaralar aynı boyda 2'li gruplar halinde hazırlanacaktır.bundan başka hiçbir uzunluk toleransı kabul edilmeyecektir. Her bir makara aşağıdaki bilgileri gösterecek şekilde etiketlenecek yada markalanacaktır : a- İmalatçının ismi yada sembolü b- İŞ SAHİBİ nin ismi c- Sözleşme referansı d- İmalat yılı e- İmalattan çıkış sırasına göre her makaranın sıra numarası f- Toprak telinin kesiti g- Makaranın kg. olarak net ağırlığı h- Makaranın kg. olarak brüt ağırlığı i- Toprak telinin metre olarak uzunluğu j- Açma yönü k- Mevcut diğer gerekli bilgiler

7 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-5 6- İZOLATÖRLER : Sözleşme konusu 154 ve 66 kv'luk enerji iletim hatlarında kullanılacak izolatörler, yaş metodla elde edilmiş sertleştirilmiş camdan yapılmış disk tipi zincir izolatörler olacaktır. Ayrıca,Teklif Sahipleri Kep ve Pin tipi izolatör. Kep, Pin tipi izolatörler ve hırdavatları kullanıldığı varsayılarak fiyat formlarındaki birim fiyatlar kullanılacak ve buna göre hattın nihai durumu göz önüne alınarak ödeme yapılacaktır. Her hatta aynı tipte izolatör monte edilecektir. KIB-TEK, eğer teknik gerekliliği sağlamadığı taktirde izolatörlerin cinsini değiştirme hakkına sahiptir. 6.A KEP VE PİN TİPİ CAM ZİNCİR İZOLATÖRLER 6.A.1- Standartlara Uygunluk : İzolatörler IEC ve ANSI Standartları ile bu şartnamede öngörülen hususlara tamamiyle uyacaktır. IEC ve ANSI Standartlarına başvurulan hususlarda, adı geçen standartlara eşit veya daha yüksek kaliteyi garanti eden diğer standartlar da kullanılabilir. Yüklenici teklifiyle birlikte izolatörlerin imalat ve testlerine esas olan standartların onaylı suretlerini İŞ SAHİBİ ne verecektir. Zincir izolatör üniteleri, bu teknik şartname ve IEC-305 standardının yeniden gözden geçirilmiş en son baskısında belirtilen özellikleri taşıyacaktır. İzolatör ünitelerinin top ve yuvalı göz ölçüleri ile toleransları ise IEC-120 Standardının en son baskısına uygun olacaktır. Yüklenici teklifiyle birlikte bu şartnamenin ekindeki "Garanti Edilen Teknik Özellikler" listesi ile "Zincir Özellikleri" tablolarını mutlaka doldurarak İŞ SAHİBİ ne verecektir. 6.A.2- Çizimler ve Veriler : Bir izolatör ünitesinin prensip resmi bu şartnamenin ekinde İŞ SAHİBİ nce verilmiş olup, Yüklenici önerdiği izolatörlerin tüm gerekli şekil, boyut ve koruyucu özelliklerine ait verilerin gösterildiği ölçekli ünite kesit görüntü çizimlerini teklifiyle birlikte İŞ SAHİBİ ne verecektir.bu çizim üzerinde izolatör ünitesinin tüm boyutları ve uygulanacak toleranslar belirtilecektir. İzolatörün metal kısımlarında kullanılan malzeme ve yalıtkan kısımlarla metal kısımları birleştiren çimento da çizimler üzerinde gösterilecektir.çizimlerde metrik sistem birimleri kullanılacaktır. 6.A.3- İmalat : İzolatörlerin dizaynı, genleşme ve sıkışma nedeniyle izolatörün herhangi bir kısmında ortaya çıkacak basınç bozulmaya yol açmayacak şekilde yapılacaktır. İzolatörler,öngörülen elektriki işletme özelliklerini kaybetmeden, mekanik sertliği ve dayanıklılığı sağlanacak şekilde dizayn ve imal edilecektir.alt yüzeyler ve oluklar kolay temizlenebilecek şekilde biçimlendirilecektir. İzolatörlerin cam kısımları simetrik ve düzgün olacaktır. Sıkıştırılmış cam aşağıdaki karakteristiklere sahip olacaktır. Yoğunluk : 2,4 gr/cm3 (min) Dayanıklılık(Flexura) : 150 N/mm² (min) Elastisite modülü : 70 Gpa. (min) 6.4.a maddede tanımlanan tip testlerinden camdan yapılmış izolatör malzemeleri aynı zamanda IEC ve 3 no.ya göre tip testine tabi tutulacaklardır. Cam izolatörler ise B kategorisinden, IEC-383'ün en son baskısında belirtildiği gibi sertleştirilmiş lime-soda camı olacaktır. Cam sağlam olacak ve üzerinde izolatörün ömrünü kötü şekilde etkileyebilecek pürüz, çapak ve çapı 5 mm.den büyük hava kabarcıkları bulunmayacaktır. cam kısımlar sert metal kısımlarla doğrudan doğruya bağlantılı olmayacaktır. İzolatör imalatında kullanılan çimento, genleşme dolayısıyla çatlamayacak yada büzülme dolasıyla gevşemeyecektir. Çimentolama sırasında parçaların doğru bir biçimde yerleştirilmesi için özel önlemler alınacaktır. Çimento metal kısımlar ile kimyasal reaksiyon oluşturmayacak ve kalınlığı mümkün olduğu kadar eş dağılımlı olacaktır. Zincir izolatör üniteleri kilitleme pimleri ile birlikte verilecektir.bu pimler IEC-372/1 ve 372/2 Standartlarının en son baskısına uygun olacaktır.kilitleme pimleri pirinç bakır alaşımından veya fosfor bronz yada paslanmaz çelikten yapılmalıdır. Kopilyalar dışında diğer metal kısımlar gerekli mekanik dayanımın sağlanması için temper döküm,sfero döküm (GGG 40.3), açık ocak çeliği veya elektrik fırını çeliğinden yapılacak ve sıcak daldırma yöntemi ile galvanizlenecektir.

8 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-6 İzolatörler, herhangi bir bölümde veya atlama yüzeylerinde elektriksel alan gerilimlerinin aşırı yoğunlaşmasını önleyecek biçimde dizayn edilecek, radyo dalgalarını kötü şekilde etkileyebilecek dizayn türlerinden mümkün olduğu kadar sakınılacaktır. 6.A.4- Test ve Kontrollar : İzolatör zincirleri ile ünitelerinin test ve kontrolları Genel Şartnamenin 17. maddesindeki esaslar dahilinde yapılacaktır.izolatör yuva, pin ve kopilyalarına IEC-120 ve IEC-372/1-2 Standartlarının en son baskıları uygulanacaktır. Mekanik yük testi cam izolatörlere uygulanacaktır. Kabul testleri için aynı imalatçıdan gelen izolatör sayısı bir partide adetten fazla olmayacak ve aşağıdaki testler her bir tip izolatöre uygulanacaktır. 6.A.4.a- Tip Testleri : Sözleşme konusu işler için herbir izolatör imalatçısına bir veya birden fazla partide yapılacak siparişin tamamı için bir kez aşağıda tarif edilen tip testleri yapılacaktır. 1-) Her Tipten 3 İzolatör Ünitesi İçin Kuruda ve Yaşta Endüstriyel Frekansta 1 Dakika Dayanma Testi -Test metodu : IEC 383 Madde 21 -Kabul kriteri : Yukarıda belirtilen standarda uygun olması. 2-) Her Tipten 3 İzolatör Ünitesi İçin Kuruda ve Yaşta Endüstriyel Frekansta Atlama Testi -Test metodu : IEC 383 Madde 22 -Kabul kriteri : Yukarıda belirtilen standarda uygun olması. 3-) Her Tipten 3 İzolatör Ünitesi İçin Kuruda Yıldırım Darbe Dayanım Gerilimi Testi -Test metodu : IEC 383 Madde Kabul kriteri :Yukarıda belirtilen standarda veteknik Şartnameye uygun olması. 4-) Kalıcı Mukavemet Testi -Test metodu : IEC Kabul kriteri : Yukarıda belirtilen standarda uygun olması. 5-) Her Tipten 10 İzolatör Ünitesi için Termik Mekanik Performans Testi -Test metodu:testler esnasında uygulanacak yükün nominal elektromekanik yükünün %70 i şeklinde değiştirilmiş olması hariç IEC 575 standardının son baskısı. -Kabul kriteri : 1)Ölçülen herbir değer tanımlanmış elektromekanik yükten daha az olmayacaktır. 2)Tanımlanmış elektromekanik yükten önce elektriksel delinme olmayacaktır. 3)Test sonuçlarına göre ortalama değer ve standart sapma hesaplanacak ve ortalama değer eksi 3S (standart sapma) değeri tanımlanmış elektromekanik yükten daha az olmayacaktır. Termik Mekanik Performans Test cihazı gerekli grafikleri çizebilecek ve yük-sıcaklık değişimlerini sürekli olarak kaydedebilecek yazıcıyla teçhiz edilmiş olacaktır. Bu test tip testi ve kabul testi şeklinde İŞ SAHİBİ nce gerekli görülmesi halinde ayrı ayrı uygulanacaktır. 6) Her tipten 10 izolatör ünitesi üzerinde yapılan Yorulma (Fatigue) testi: -Test metodu: a) Test sırasında uygulanacak yük Maximum yük:tanımlanan Elektro-Mekanik dayanım yükünün %30'u Orta.Yük:Tanımlanan Elektro-Mekanik dayanım yükünün %25'i Min.Yük :Tanımlanan Elektro-Mekanik dayanım yükünün %20'si b) Yük Frekansı:Yaklaşık devir/dakika c) Test periyodunda devir sayısı :2 Milyon devir d) Titreşim dolaylı olarak test numunesinin cihaza bağlantısında kullanılan uygun göz veya yuvadan oluşan hırdavatlar ile uygulanacaktır. Kabul Kriteri:Test sırasında izolatörde, kep ve piminde herhangi bir kırılma, çatlak ve uzama gibi deformasyon olmayacaktır. 7-) Her Tip İzolatörde Power Ark Testi. -Test metodu:aşağıdaki çizimlerde gösterildiği gibi,iletkenler ya da ark boynuzları olmaksızın numune olarak alınan 9 numuneden 3'ü düşey olarak monte edilecek ve 0.1 san. boyunca 12 kilo amperlik veya 0.2 san.boyunca 6 kiloamperlik ark uygulanacaktır.her bir arktan sonra,takımın en altındaki (Hat tarafındaki)izolatör değiştirilecek ve diğer iki izolatör sabit kalacaktır.böylece 7 defa ark uygulanarak test tamamlanacaktır. Zincir izolatörlerden diğer hırdavatlara akım transferi olmasını önlemek için,test edilecek izolatörlerdeki hırdavat malzemeleri lastik gibi yalıtkan malzemeyle kaplanacaktır.

9 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-7 Kabul Kriteri: Her bir izolatör ark testinden sonra nominal dayanım yükünün %65'i oranında bir yük altında Elektro-Mekanik yük testine dayanacaktır. 8-) Her tipten alınan 10 izolatörde Eksenel ve Dairesel sapma testi -Test Metodu:İzolatör düşük bir gerilme altında IEC 120 veya IEC 471 standartında belirtilen tesbit cihazına yerleştirilecek ve monte edilen 2 parça aynı düşey eksen üzerinde olacak ve kolayca dönebilecektir.ölçme araçları aşağıdaki çizimdeki gibi düzenlenecektir. Öyleki izolatör yanağının en dış kısmı kauçuğun ucuna temas edecek ve izolatör 360 derece döndürülerek maksimum sapmalar not edilecektir. Kabul kriteri : Ölçme değerlerindeki sapmalar aşağıdaki değerleri geçmeyecektir. Eksenel sapma : 10 mm Dairesel sapma : 8 mm 9-) Oto-Clave testi (Çimento genleşme testi) 9-1 Alternatif I Her bir tipten 10 izolatör ünitesinde yapılan Oto-Clave Testi Test yöntemi: ASTM C ve aşağıdaki koşullarla a) Basınç : 20,4 kg/cm2 b) Sıcaklık :216 C c) Süre : 3 saat Kabul kriteri: a) Test esnasında çimentonun genleşmesi nedeniyle yalıtkan kısımda kırılma olmayacaktır. b) Oto Clave testinden sonra normal EM dayanım yükü uygulanacaktır. Sonuçlar:Ortalama değer-3s (3 x Standart sapma ) minumum EM yükünden az olmayacaktır. 9-2 Alternatif II İzolatörlerde kullanılan değişik sayıda rastgele seçilmiş 10 adet çimento örnekleri üzerinde yapılan çimento genleşme testi Test yöntemi ASTM C ve aşağıdaki koşullarda a) Basınç : 20,4 kg/cm2 b) Sıcaklık : 216 C c) Süre : 3 saat Kabul kriteri : Bütün örneklerdeki genleşme % 0,12'den daha az olacaktır. 9-3 Teklif sahipleri tekliflerinde Oto-Clave testinde kullandıkları test metodunu belirtecekler ve ilgili test raporunu sunacaklardır. 9-4 Madde 9.2'ye göre herbir lot için yapılan oto clave testi sonucunda montajda kullanılan çimentonun ASTM C 151 standartına göre test edildiğinde çimentonun genleşmesinin % 0,12'den az olduğunu belirten uygunluk belgesi verilecektir. 10) Her tipten 10 izolatör ünitesinde yapılan ön dalga ani gerilim testi Test Yöntemi: a) İzolatörlere peşpeşe 5 adet pozitif ve negatif değerli mikro saniyede 2500 kv a kadar değişme hızına sahip ani darbe gerilimi uygulanacaktır. b) Her bir izolatör yaşte endüstriyel frekans dayanma gerilimi testinden geçecektir. Kabul Kriteri: a) Elektriksel delinme olmayacaktır. b) Ani darbe gerilimi ve yaşta endüstriyel frekans dayanma gerilimi testlerinde herhangi bir izolatörün başarısız olması, testin yeniden seçilen 20 izolatör üzerinde tekrarlanmasını gerektirecektir. 6.A.4.b- KABUL TESTLERİ : Her parti sevkiyatta aşağıda belirtilen kabul testleri tarif edildiği şekilde yapılacaktır. 1-Gözle Kontrol 2-Boyut Kontrolü -Test metodu : IEC Madde 25, IEC Kabul kriteri:yukarıda belirtilen standartlara ve Teknik şartnameye uygun olması. 3-Kilitleme Sisteminin Kontrolü (Gözle kontrol, ölçüler, eğilme direnci, sertlik, işletme testleri) -Test metodu : IEC Madde 24, IEC Kabul kriteri:yukarıda belirtilen standartlara ve Teknik şartnameye uygun olması.

10 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-8 4-Sıcaklık Değişim Testi -Test metodu : IEC Madde 26 -Kabul kriteri : Yukarıda belirtilen standarda uygun olması. 5-Elektro-Mekanik Yük Dayanım Testi -Test metodu : IEC Madde 27 -Kabul kriteri : a) X-3S R X=Ortalama değer S=Standart sapma R=Tarif edilen Elektro-Mekanik dayanım yükü b) Ölçülen her değer tanımlanmış olan EM yükten az olmayacaktır. c) Elektriksel delinme, tanımlanan EM yükten önce meydana gelmeyecektir. 6- Delinme Testi -Test metodu : IEC Madde 30 -Kabul kriteri :Yukarıda belirtilen standarda ve Teknik şartnameye uygun olması. 7- Gözeneklilik testi -Test metodu : IEC Madde 31 -Kabul kriteri : Yukarıda belirtilen standarda uygun olması. 8- Galvaniz Testi -Test metodu : IEC Madde 32, Çekiç testi ASTM-A 123 -Kabul kriteri : Yukarıda belirtilen standartlara uygun olması 9- Her Tipten 5 İzolatör Ünitesi İçin Çekiç Testi - Test metodu : ANSI-C Kabul kriteri :Yukarıda belirtilen standarda uygun olması. 6.A.4.c- Rutin Testler : -Test metodu : IEC Madde İmalatı yapılan tüm izolatörler yukarıdaki standarda göre tek tek rutin testten geçirilecek ve İŞ SAHİBİ istediği takdirde verilecektir. 6.A.4.d-Tüm test makinaları, araç ve teçhizatları testler başlamadan önce hassas bir biçimde ve İŞ SAHİBİ nce kabul edilecek şekilde kalibre edilecek veya testlerden en fazla 6 ay önceki bir tarihi taşıyan son kalibrasyon raporu İŞ SAHİBİ temsilcilerine testler sırasında ibraz edilecektir. 6.B-LONG ROD TİPİ İZOLATÖRLER : Şartnamenin bu bölümü, yüksek dayanımda, nemli tipte ve % 40 Al 2O 3 den daha fazlasını ihtiva eden Long Rod tipi porselen izolatör ünitelerini kapsar. 6.B.1- STANDARTLARLA UYGUNLUK: İzolatörler IEC standartlarına uygun olmalı ve bu şartnamede istenen koşulları yerine getirmelidir. Bu şartnamede IEC standartlarına atıf yapılmaktadır. Buna eşdeğer ya da daha yüksek değerde olan geçerli standartlarda bu standartın yerine kullanılabilir. İmalatçılar, izolatörlerin imalat ve testlerinde kullandıkları standartların orijinal kopyalarını veya fotokopilerini teklifleri ile birlikte vereceklerdir. 6.B.2- TEKNİK ÖZELLİKLER: Minimum izolasyon seviyesi (BIL) 750 kv... Frekans 50 Hz... Nominal Gerilim 132 kv... Maksimum Gerilim 145 kv... Kaçak Mesafesi 35 mm/kv... Minimum Kopma Yükü Askı 60 KN... Minimum Kopma Yükü Gergi 100 KN...

11 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-9 6.B.3- ÇİZİMLER VE VERİLER: Ölçekli çizimler, bir izolatör ünitesinin esas şeklini, ölçülerini ve koruyucu özelliklerini kesit görünümleriyle gösterecektir ve tekliflerle birlikte verilecektir. İzolatör ünitesinin tüm ölçüleri ve uygulanan toleransları çizimlerde belirtilecektir. İzolatörlerin metal kısımlarında kullanılan malzeme ve metal kısımlarını izoleli kısma bağlamak için kullanılan çimento çizimlerde gösterilecektir. Çizimlerde metrik sistem kullanılacaktır. 6.B.4- İMALAT: İzolatörlerin dizaynı, genleşme ve sıkışma nedeniyle izolatörün herhangi bir kısmında ortaya çıkacak streslerin normal servis koşullarında izolatörlere zarar vermeyecek şekilde yapılacaktır. İzolatörler bu şartnamede, öngörülen elektriki işletme özelliklerini kaybetmeden, mekanik sertliği ve dayanıklılığı sağlanacak şekilde dizayn ve imal edilecektir. Alt yüzeyler ve oluklar kolay temizlenebilecek şekilde biçimlendirilecektir. İzolatörlerin porselen kısımları simetrik ve düzgün olacaktır. 6.B.5- TESTLER: KIB-TEK tarafından aksi belirtilmedikçe "Test programında" tarif edilen testlerin hepsi İş Sahibinin temsilcileri gözetiminde yapılacaktır. Eğer Yüklenici, bu sipariş için izolatörleri birden fazla fabrikadan temin etmeyi düşünüyorsa,bu fabrikaların ilk parti sevkiyatlarında "Tip testleri " her fabrikadan gelen izolatörlere ayrı ayrı uygulanacaktır. Kabul testleri için aynı imalatçıdan gelen ve aynı tip izolatör sayısı bir partide 500 parçadan fazla olmayacak ve aşağıdaki testler ayrı ayrı her bir tip izolatöre uygulanacaktır. İstenen testler, uygulanan standartlar, test yöntemleri, kabul kriterleri aşağıda gösterilmiş olup, Kabul ve Tip Testleri, ayrı ayrı izolatörler üzerinde uygulanacaktır 6.B.5.1-KABUL TESTLERİ: : 1-Gözle kontrol 5-Elektro-Mekanik Yük Dayanım Testi 2-Boyut kontrolü, montaj kontrolü Test Yöntemi: IEC madde 19 Test Yöntemi : IEC madde 17, IEC 471 Kabul Kriteri : Yukarıdaki standarda göre Kabul Kriteri : Yukarıdaki standartlara ve teknik 6-Gözeneklilik Testi : şartnameye göre. Test Yöntemi: IEC madde Kilitleme sisteminin kontrolü : Kabul Kriteri : Yukarıdaki standarda göre (Gözle kontrol, boyutlar, eğilme direnci, 7-Galvaniz Testi : sertlik, işletme testleri.) Test Yöntemi: IEC madde 26 Kabul Kriteri : İlgili standartlar ve teknik şartnameye göre Kabul Kriteri: Yukarıdaki standarda göre 4- Sıcaklık Değişim Testi : 8-Rutin Testler : Test Yöntem: IEC madde 23 Test Yöntemi: IEC 383 son revizyonu Kabul Kriteri : Yukarıdaki standarda göre Kabul Kriteri : Yukarıdaki standarda göre İş sahibi gerek duyduğu herhangi bir zamanda, rutin testler yapılırken gözlemci olarak katılma hakkını saklı tutar. İzolatör imalatçıları rutin testleri IEC 383' e göre yapacak ve istendiği zaman ilgili test raporlarını iş sahibine verecektir. 6.B.5.2-TİP TESTLERİ: Aksi belirtilmedikçe, sözleşmenin tamamlanması sırasında aşağıdaki tip testleri yapılacaktır. 1- Her tipten 3 izolatör ünitesi için kuruda ve yaşta dayanma gerilimi testi Test Yöntemi : IEC 383 Kabul Kriteri : Teknik Şartname

12 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM Her tipten izolatör ünitesi için yaşta anahtarlama darbe dayanma gerilim testi Test Yöntemi : IEC 383 Kabul Kriteri : Teknik Şartname 3- Her tipten izolatör ünitesi için kuruda yıldırım darbe dayanım gerilimi testi Test Yöntemi : IEC 383 Kabul Kriteri : Teknik Şartname, pozitif kutup 4- Her tipten en az 1 izolatör ünitesi için Termal mekanik performans testi Test Yöntemi : IEC 383 madde 20.1 Kabul Kriteri : IEC 383 madde 20.1 İmalatçı, gerekli görüldüğünde bu testi, kabul testi olarak tekrarlama hakkını saklı tutar. Termo-mekanik Performans test cihazı gerekli grafikleri çizebilecek ve yük-sıcaklık değişimlerini sürekli olarak kaydedebilecek yazıcıyla teçhiz edilmiş olacaktır. 5- Her tipten 1 izolatör ünitesi üzerinde yapılan Yorulma Testi (Fatigue Test) Test Yöntemi : a) Test sırasında uygulanacak yük : Max. yük : Tanımlanan EM dayanım yükünün % 30'u Orta. Yük : Tanımlanan EM dayanım yükünün % 25'i Min. Yük : Tanımlanan EM dayanım yükünün % 20'si b) Yük Frekansı : Yaklaşık devir/dakika c) Test peryodunda devir sayısı : 2 milyon devir d) Titreşim dolaylı olarak test numunesinin cihaza bağlantısında kullanılan uygun göz veya yuvadan oluşan hırdavatlar ile uygulanacaktır. Kabul Kriteri : Test sırasında izolatör piminde çatlak veya kırık olmayacaktır. 6- Oto-Clave Testi (Çimento genleşme testi) 6.1-Alternatif I Her bir tipten 10 izolatör ünitesinde yapılan Oto-Clave Testi Test Yöntemi : ASTM C ve aşağıdaki koşullarla a) Basınç : 20.4 kg/cm² b) Sıcaklık : 216 C c) Süre : 3 Saat Kabul Kriteri: a) Test esnasında çimentonun genleşmesi nedeniyle yalıtkan kısımda kırılma olmayacaktır. b) Oto Clave testinden sonra, normal EM dayanım yükü uygulanacaktır. Sonuçta ortalama değer - 3S (3 x Standart sapma) minimum EM dayanım yükünden az olmayacaktır. 6.2-Alternatif II : İzolatörlerde kullanılan değişik sayıda rasgele seçilmiş 10 adet çimento örnekleri üzerinde yapılan çimento genleşme testi. Test Yöntemi : ASTM C ve aşağıdaki koşullarla a) Basınç : 20.4 kg/cm² b) Sıcaklık : 216 C c) Süre : 3 Saat Kabul Kriteri : Bütün örneklerlerdeki genleşme % 0,12' den daha az olacaktır. 6.3-Teklif sahipleri tekliflerinde Oto-Clave testinde kullandıkları raporunu sunacaklardır. test metodunu belirtecekler ve ilgili test 6.4-Madde 6.2'ye göre herbir lot için yapılan oto clave testi sonucunda montajda kullanılan çimentonun ASTM C 151 standartına göre test edildiğinde çimentonun genleşmesinin % 0,12' den az olduğunu belirten uygunluk belgesi verilecektir. 7- İzolatör malzemelerinin karekteristiklerinin test edilmesi IEC ve 3 standardına göre test edilen porselen yalıtkan malzemesi, bu teknik şartnamenin 5.nci maddesinde ifade edilen karakteristiklere uygun olmalıdır. Test edilen izolatör malzemesi, gerçek bir izolatörden alınmış olmalıdır. Test sonuçlarının başarısız olması, tüm sevkiyatın ret edilmesine sebep olacaktır. 6.B.5.3 -TEST YÖNTEMLERİ VE RAPORLAR: Teklif sahipleri, istenen ya da benzer izolatör tipleri için daha önce yapılmış olan RIV ve CORONA testi raporlarını sunmalıdır. Teklif Sahipleri izolatörler için bağımsız, tanınmış ve deneyimli laboratuvarlarda son 5 yıl içerisinde yapılan tip testlerinin ( 6.B.5.2 ) raporlarını teklifleriyle birlikte mutlaka iş sahibine verecektir.

13 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-11 Yorulma testi veya Oto-Clave testi ya da termo mekanik, performans testi bağımsız bir test laboratuvarında yapılmaz ise, bu durumda bu testler, bağımsız bir laboratuvarın ya da konusunda uzman bir kuruluşun uzman mühendisinin gözlemi ve danışmanlığı altında izolatör imalatçılarının laboratuvarlarında yapılabilir. Bu durumda, yapılan testlerin raporları adı geçen laboratuvar ya da kuruluş tarafından onaylanıp imzalanacaktır. Söz konusu test raporları, teklifler ile beraber verilecektir. Eksik bilgi verilmesi, izolatör imalatçılarının yeterli görülmemesine neden olabilir. Ayrıca eğer teklif sahipleri aynı tipteki izolatörler için son 10 yıla ait tip test raporuna sahip değilse sözleşme imzasından sonra bu testler Teklif Sahibinin izolatör üreticisi tesislerinde veya uluslar arası bağımsız laboratuvarlarda (KEMA (Hollanda), CESİ (İtalya) ya da Swed Power (İsveç) laboratuvarlarında veya TEİAŞ' ın onayı alınması kaydıyla ) yapılabilecektir. Teklif sahipleri bütün bu test masraflarını birim fiatlara ve toplam teklif fiatlarına dahil edeceklerdir. Bütün test makineleri, araç ve teçhizatlar testler başlamadan önce hassas bir şekilde kalibre edilecektir Markalama : Herbir izolatör ünitesi, imalatçının adını veya sembolünü, imalat yılını ve elektromekanik dayanımını taşıyacaktır. Markalama okunaklı ve kalıcı olacaktır Ambalaj ve Sevkiyat : İzolatörler sert ve dayanıklı ağaçtan yapılmış sağlam tahta sandıklarda ambalajlanacak ve herbir sandıkta 6 ünitelik zincirler bulunacaktır. Sandıklar çelik çemberlerle bağlanacak ve sandıklara birbirini seri şekilde takibeden sıra numaraları verilecektir. Sevkiyatlarda ambalajlama izolatörleri ve metal kısımları, taşıma ile indirme ve bindirme sırasında meydana gelebilecek kırılma ve titreşimden dolayı oluşabilecek hasarlanmaya karşı koruyacak şekilde olacaktır. Her sandık aşağıdaki bilgileri verecek şekilde etiketlenecek yada uygun bir biçimde markalanacaktır: a- İmalatçının ismi yada sembolü f- Gideceği yer b- İŞ SAHİBİ nin ismi g- Sandığın kg. olarak brüt ağırlığı c- İmalat yılı h- Sandık numarası (Büyük rakamlarla ve silinmeyecek şekilde) d- İzolatörün tipi i- Her sandık "KIRILABİLİR" yazısını taşıyacaktır. e- Sözleşme referansı 7- HIRDAVAT MALZEMESİ : 7.1- Genel Teknik Koşullar : Bütün malzemeler bu şartnamenin ekinde bulunan detay resimleri ve tablolarda belirtilen parça numarası, ölçü, boyut, açı, malzeme ve kopma mukavemetleriyle uyum sağlayacak olup; Yüklenici veya imalatçısı tereddüte düşülen veya tam anlaşılamayan konularda İŞ SAHİBİ nin görüşünü alacaktır. İŞ SAHİBİ nin açıklama ve yorumları Yükleniciyi veya Yüklenici adına hırdavat malzemesi üreten imalatçıyı bağlayıcı niteliktedir. 7.1.a-Çizimler ve Veriler : Yüklenici teklifiyle birlikte önerdiği hırdavat malzemelerinin ölçekli çizimlerini, 4 kopya halinde İŞ SAHİBİ ne verecektir. Çizimlerde metrik sistem birimleri kullanılacak ve aşağıdaki bilgiler verilecektir: -Her bir parçanın referans yada çizim numarası -Her bir kalemin ve parçalarının ayrı ayrı yan ve kesit görünüşleri -Her bir kalem ve parçanın ayrıntılı ölçüleri -Her bir parçanın maksimum gerilme dayanımı -Her bir parça ve zincirin ağırlıkları -Her bir parçanın kısa devre akım dayanımı -Her bir parça için kullanılan metal yada alaşımın cinsi -Her bir askı klempi için civata sıkma momenti ile sıyrılma gerilmesi arasındaki bağıntı -Toprak teli ve iletken topbaşları ve ekleri için, a- Sıkıştırmadan önce ve sonra, kabul edilebilir toleranslar içinde tüm boyutlar b- Garanti edilen minimum kayma kuvvetleri c- İmalatçının sıkıştırma kuvveti hakkındaki önerisi d- Önerilen sıkıştırma kalıplarının iç boyutları ve ayrıntılı çizimleri Yüklenici veya imalatçısı yukarıda belirtilen bilgileri içeren tüm çizimleri Sözleşmenin imzasından sonra 45 gün içerisinde İŞ SAHİBİ ne gönderecektir.

14 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-12 Hırdavat resimleri onaylanmadan önce yapılan imalatın sorumluluğu tümüyle Yükleniciye ait olacaktır. 7.1.b- Elektriksel Özellikler : Tüm izolatör takımları ve diğer hırdavat korona ve RIV performans gereklerini karşılayacaktır. Bu performans Nema Yayın No.107'deki " Radyo Gürültülerini Ölçme Yöntemleri"nde önerilen şekilde ölçülecektir. Alüminyum alaşımlı klempler dışında alüminyumdan yapılan tüm hırdavat malzemesi iletkene eşit yada daha yüksek bir iletkenlik özelliği taşıması amacıyla en az %99,5 saflıkta olacaktır. Tamir manşonları ve topbaşları gibi, iletkenle yada iletken malzeme ile direkt olarak temas eden bağlantı parçaları ve alüminyum malzemenin yüzeyi takılmadan önce tozlanma ve oksitlenmeden korunmak için ya gres yağıyla kaplanacak yada benzer bir yöntemle özel önlemler alınacaktır. Alüminyum kısımların kaynağı, imalattaki hatalardan veya keskin köşelerin bulunmasından dolayı oluşacak korona kayıplarını ve ayrıca kaynak yapılmış kısım içindeki hava kabarcıkları ile diğer yabancı maddelerin neden olduğu elektromanyetik alan yığılmalarını önleyecek şekilde yapılacaktır. Bu amaçla tüm köşeler ve çıkıntılar iyice yuvarlatılacaktır. 7.1.c- Mekanik Özellikler : Yalnız tek bir izolatör zincirinin bulunduğu askı ve gergi takımlarındaki herbir malzemenin maksimum gerilme dayanımı, takımda kullanılan izolatörün dayanımından daha yüksek olacaktır. İŞ SAHİBİ nce Teknik Şartname kapsamında başka bir direktif verilmedikçe takımda çift izolatör zinciri kullanıldığında bu dayanım izolatör dayanımının en az iki katı olacaktır. İletken ve toprak teli ekleri ile topbaşlarının gerilme dayanımları, iletken ve toprakteli dayanımlarının en az %95'i olacaktır. Diğer malzemelerin gerilme dayanımları,özel kullanım gereklerini emniyetli ve yeterli bir biçimde karşılayacak şekilde ayarlanacaktır. Tüm demir malzeme, ASTM-A 153'e, ASTM-A123'e, TS 914'e yada eşdeğerde bir standardın en son baskısına uygun olarak galvanizlenecektir. Yuvalı göz haricindeki diğer hırdavat malzemeleri kesinlikle temper dökümden imal edilmeyecektir. Tüm malzeme çapaksız, keskin köşesiz, yumrusuz, pürüzsüz ve birbirine takılan kısımların kolaylıkla takılıp çıkarılabilmesi amacıyla düzgün yüzeyli olacaktır. Vida-dişli parçalar dişler açıldıktan sonra galvanizlenecek ve fazla çinko dişler arasından temizlenecektir.delikler galvanizleme işleminden önce açılacaktır.tüm somunlar ve kontra somunlar galvanizlemeden sonra tekrar yuvalanacak ve anahtar kullanmaya gerek kalmadan civata dişlerinde kolayca dönebilecektir. Tüm kilitleme pimleri oksitlenmeyi önlemek amacıyla demir dışında bir metalden ya da paslanmaz çelikten yapılacaktır. 7.1.d- Testler : Yüklenici veya imalatçısı, hattın işletme durumunda gerilme altında bulunacak herbir malzemeyi, galvanizlenmeden önce maksimum kopma dayanımlarının % 40'ı bir kuvvetle 30 sn. müddetle çekme yoluyla rutin teste tabi tutacaktır. Yüklenici bu amaçla imalathanede bir çekme aleti bulundurmak zorundadır. Her elemanda rutin test sonucunun müsbet olması şarttır. Rutin test sonucu müsbet olmayan parçalar kabul edilmeyecek ve İŞ SAHİBİ nce imha ettirilecektir. İŞ SAHİBİ, Yüklenici veya imalatçının fabrikasında istediği kadar ve istediği parçalar üzerinde yukarıdaki şekilde rutin test yapabilir. Her parçanın İŞ SAHİBİ elemanında dahi rutin test sonucunun menfi olması halinde o teslimata ait parçanın tümü reddolunur. Ayrıca Yüklenici veya imalatçı herbir malzemeyi içindeki çatlak ve kusurları saptamak amacıyla manyetik akı, x-ışını yada kabul edilebilir başka bir yöntemle test edecektir. Sevkiyata hazır olan her partideki her cins malzemenin % 1'ine (herbirinin en az 5'ine) çekme testi uygulanacaktır.

15 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-13 Örnekler malzeme arasından gelişigüzel seçilecek ve eğer test edilen örnekler resimlerde belirtilen dayanım değerlerini verirse çekme deneyi sonuçları yeterli kabul edilecektir. Örneklerden yalnızca birinin bile istenen dayanımın altında olması halinde, test edilen örnek sayısının iki katı alınarak yeniden çekme testi uygulanacaktır. İkinci testte görülen herhangi bir başarısızlık, partideki o cins malzemenin reddi için yeterli bir neden olacaktır. Tüm demir malzeme İŞ SAHİBİ nce gerekli görülen ASTM Standartları veya TS 914'ün son baskılarına göre galvaniz testine tabi tutulacaktır. Burada belirtilen testler dışında hırdavat malzemelerinin herbiri için spesifik olarak gereken diğer testler müteakip maddelerde açıklanmıştır.yüklenici veya imalatçısı malzemenin imalatında ve testinde esas alınan standartların orijinallerini yada onaylı kopyalarını teklifiyle birlikte İŞ SAHİBİ ne verecektir. 7.1.e- Test Raporları : Yüklenici imal veya temin ettiği hırdavat malzemesi partisini test tarihinden en az 15 gün önce yazılı olarak İŞ SAHİBİ ne bildirecek ve bu esnada teste hazır olan malzemelerin referans yada çizim numaralarını ve partideki her malzemenin kesin miktarını kapsayan bir listeyi de yazısıyla birlikte İŞ SAHİBİ ne verecektir.test raporları tüm verileri, test edilen örnek sayısını ve diğer gerekli bilgileri kapsayacak şekilde ayrıntılı olarak hazırlanacaktır. 7.1.f- Markalama : Herbir malzeme imalatçıyı, malzemenin numarasını ve mukavemetini tanımlayan semboller taşıyacaktır. Markalar okunaklı, dayanıklı ve kabartma şeklinde olacaktır. 7.1.g- Ambalaj ve Sevkiyat : Yüklenici veya imalatçısı teslim ve sevke hazır tüm malzemeyi sevkiyat, indirme ve bindirme sırasında herhangi bir hasara uğramasını önleyecek bir şekilde yeni tahta sandıklar içinde ambalajlayacak ve sandıkları çelik çemberle saracaktır. Tüm hırdavat elle taşıması kolay ve en çok 150 kg. ağırlıkta olacak şekilde paketlenecektir. Hırdavat komple birimler halinde takımlanacak ve aynı kategorideki takımlar aynı sandıklarda olacak şekilde ambalajlanacaktır. Herbir sandık yada ambalaj aşağıdaki bilgileri verecek şekilde etiketlenecek yada uygun bir biçimde markalanacaktır : - İmalatçının ismi yada sembolü - İŞ SAHİBİ nin ismi - İmalat yılı - Sözleşme referansı - Gideceği yer - Parçanın adı ve resim numarası - Herbir sandıktaki takım yada kalemlerin sayısı - Herbir sandığın net ve brüt ağırlığı - Sandık numarası 7.2- İletken ve Toprak Teli İçin Askı ve Gergi Takım Hırdavatları : 7.2.a-Teknik Özellikler : İletken ve toprak teli askı ve gergi takımları için İŞ SAHİBİ nce düzenlenmiş resimler bu şartnamenin ekinde yer almakta olup, takımlar ve bu takımları teşkil eden hırdavatlarla ilgili teknik özellikler resimler üzerinde belirtilmiştir. Toprak teli askı ve gergi takımları 11mm çapındaki 19 lifli EHS toprak telini taşıyacak güçte olacaktır. Demirden, döğme çelikten, çelik dökümden veya temper dökümden mamul bütün malzeme imalatı müteakip üzerlerindeki pürüz ve çapaklar giderildikten sonra çinko ile sıcak daldırma usulü galvanizlenecektir. Galvanizlemeden sonra da parça üzerinde çapak ve pürüzler olmayacaktır. Parçalar normal çalışma şekline uygun olarak birbirine rahat geçecek ve gerekli oynaklığı verecek şekilde olacaktır. Galvanizlemeden sonra ve montajdan önce yivli kısımlarda pafta veya kılavuz ile işlem yapılmayacaktır. "U" civatası ve benzeri yardımcı parçalar mutlaka kıvrılıp şekil verildikten sonra galvanizlenecektir. Yüklenici veya imalatçısı temper dökümden imal edeceği parçaların hırdavat zincirinde yeralan demirden mamul diğer parçalarla birarada çalışma uygunluğunu, özellikle temper dökümden mamul yuvalı parçaların top ve yuvalarının gerekli oynaklığı, oturan yüzeylerinin her noktadan temasının sağlanmasını ve yüzeylerin düzgünlüğünü temin etmekle sorumludur. Yuvalı göz ve toplu göz hırdavatlarına ait top ve yuva norm ölçüleri şartname ekindeki tabloda verilmekte olup, bu ölçülere uyulması zorunludur.

16 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-14 Yüksek rüzgar yükleri için, direk ve izolatör zinciri arasındaki şakılda oynaklık yeteneğinin bulunması gerekir. Hiçbir zincir takımında kanca kullanılmasına izin verilmeyecektir. Askı takımları korona ve radyo girişim gerilimini (RIV) korona halkaları kullanılmaksızın karşılayacak biçimde dizayn edilecektir. Hırdavat takımları, enerjili hattın bakımı için uygun dizayna sahip olacaktır. İmalatçı, eğrilik yarıçapı ve uzunluğu detay resimlerinde verilen ölçülere aynen uymak koşuluyla askı klemplerinin dizaynında serbesttir. Askı klempleri hem yatay hem de dikey yönlerde serbest salınım yapabilecek tipte olacaktır. Askı ve gergi klempleri anti-manyetik tipte, histerezis ve korona kayıplarına engel olacak biçimde, çapaksız, çıkıntısız, pürüzsüz olacaktır. Klemp bağlantıları titreşimden etkilenmiyecek şekilde esnek olacak ve iletken ekseninden bağlanacaktır. Klempler alüminyum alaşımdan imal edilecektir. 7.2.b-Testler : Şartname konusu hırdavat malzemesi temper döküm için TS.519(DDTB-40) numaralı Standarda ve bu standartta belirtilen diğer standartlara, çelik döküm için ASTM-A27 Standardına, döğme demir(steel forged) için ASTM-A 235 Standardına, alüminyum ve alaşımı dökümü için ASA H.35.1 Standardına ve bu standartlarda belirtilen diğer standartlara uygun olarak imal ve test edilecektir. Malzemenin sözkonusu standartların en son baskılarında öngörülen bütün özellikler ve değerleri sağlaması gerekmektedir ve tüm test masrafları Yükleniciye aittir. Bunun yanısıra Yüklenici veya imalatçısı ilgili Türk Standartlarına veya yukarıda belirtilen standartlara eşit veya yüksek kaliteyi garanti eden diğer yeterli görülen standartları da kullanabilir. Şartname konusu malzemelerin istenen özellikleri sağlayıp sağlamadığını saptamak amacıyla yapılacak testler başlıca iki grupta toplanır. 7.2.b.1- İmalat Sırasındaki Testler : Döküm malzemesinin özelliklerinin yukarıda belirtilen standartlara ve bu şartnamede öngörülen değerlere uygun olup olmadığını anlamak amacıyla yapılacak çubuk testlerini teminen seçilecek çubuklar için, Yüklenici veya imalatçısı döküm yapacağı günü en az bir hafta önce İŞ SAHİBİ nce bildirecek ve İŞ SAHİBİ isterse bir kontrol mühendisini döküm esnasında hazır bulunduracaktır. Her döküm partisi için döküm ocağının cins ve kapasitesine bakılmaksızın, bu ocakta her seferinde eritilecek malzemeden, yukarıda bahsedilen standartlara uygun test çubuğu dökülecek ve bu test çubuklarına döküm numarası kabartma şeklinde işlenecek, temper dökümde çubuklar ve elemanlar birlikte temperlenecektir. Malzemelerin ve test çubuklarının temper işlemi için tav ocağına yerleştirilmeleri ve çıkartılmaları Kontrol mühendisinin nezaretinde yapılacak, test çubukları temperlemeyi müteakip hiçbir biçim değiştirme ve talaş kaldırma işlemine tabi tutulmadan teste gönderilecektir. Her dökümde malzeme teslimine kadar ayrı bir yerde saklanmak üzere dökülen elemanların parça numarası ve adetleri föylere işlenecektir. Ayrıca dökülen parçalar üzerinde de parça numaraları ve Yüklenici veya imalatçısının İŞ SAHİBİ nce uygun görülecek rumuzu uygun yerlere kabartma şeklinde işlenecektir. Temperleme işlemi sona erince, fırın açılır açılmaz test çubukları küçük bir tahta sandığa konarak kapatılır ve İŞ SAHİBİ nce elemanı tarafından sandık mühürlenerek imalatçıya teslim edilir. İmalatçı çubukları hemen çekme ve sertlik deneylerinin yapılacağı yere gönderir. Ambalajın açılması yine bir İŞ SAHİBİ elemanının huzurunda olacaktır.diğer dökümlerde yukarıdaki benzeri işlem karşılıklı mutabakatla yapılacaktır. Bir temper partisinde kaç parti döküm varsa, her parti döküm için standardında öngörülen sayıda çubuk çekilecektir. Herhangi bir grup çubuk olumsuz sonuç verdiğinde, bu çubukla birlikte dökülen parçaların tümü reddolunur. Çubuk deneyleri olumlu sonuç verdiği takdirde ikinci grup deneyler yapılacaktır. Diğer döküm çeşitleri için de benzer usul tatbik edilir. 7.2.b.2- Kabul Testleri : Testler imalatçı firmanın laboratuvarında yapılacak olup, imalatçı firma testlerle ilgili tüm test cihazlarına sahip olacaktır. Eğer imalatçı firma tarafından İŞ SAHİBİ nce kabul edilen başka laboratuvarda testlerin yapılması önerilirse bununla ilgili tüm hazırlıklar ve randevular önceden alınacak ve tüm testler İŞ SAHİBİ nin elemanları huzurunda yapılacaktır. Xz

17 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-15 Göz ve Boyut Kontrolu : Deney için alınan numuneler dış görünüm ve boyut kontroluna tabi tutulacaktır. Malzemeler çapaksız, pürüzsüz, keskin köşesiz, yumrusuz olacak, birbirine takılan kısımlar ile civata ve somunların kolayca çalışması sağlanacaktır. Boyut kontrolu yapılan numunelerdeki ölçüler, detay resimlerine uygun olacak ve ölçüler toleranslar dahilinde kalacaktır.bu özellikleri sağlamayan malzemelerin tümü reddedilecektir. Mukavemet Testleri: Bu gruptaki testler, parçaların mukavemet özelliklerini kontrol için yapılacaktır. Mukavemet testleri parçanın ve zincirin kullanma yerlerindeki durumuna uygun şekilde yapılacaktır. İmal edilen her elemandan teslim edilecek partinin % 1'i miktarında (min.5 - max.15 ) adet, siyah ve galvanizli örnek çekmeye tabi tutulacaktır. Test parçaları herhangi bir teslimat için hazırlanmış yığınlar arasından rastgele seçilecektir. Şartname eki resimlerde gösterilen parça mukavemetleri minimum değerler olup, her elemanın en az bu kopma mukavemetini sağlaması gerekmektedir. Bütün hırdavatların, anılan standartlara uygun olarak aşağıdaki testleri yapılacaktır. -Gözle muayene. -Boyut kontrolu. -Hırdavat takımlarının kontrolu. -Çekme testi (mekanik test) Çekme testi sevkiyata hazır olan her tip malzemenin % 1'ine uygulanacaktır (Herbirinden enaz 5 ençok 15 adet). Bu örnekler malzemenin arasından rastgele seçilecektir. Eğer test örnekleri imalatçının gönderdiği ve onaylanan resimlerdeki kuvvetlere dayanırsa, çekme testi sonuçları tatminkar kabul edilecektir.eğer bir örnek bile gereken kuvvete dayanamazsa (ancak bu kuvvet gereken kuvvetin % 80'inden düşük olamaz; düşük olursa o sevkiyat red edilir).ilk seçilen örnek sayının iki misli yeni örnek alınarak tekrar teste tabi tutulur.ikinci testde herhangi bir başarılı olamama durumu o sevkiyatın reddedilmesi için yeterli nedendir. Test için seçilen örneklere, başlangıçta nihai kopma kuvvetinin %60'ı bir dakika süre ile uygulanacak sonra çekme kuvveti sıfıra düşürülecektir test örneğinde kalıcı bir bozulma olmayacaktır. Sonra çekme kuvveti, test edilen örneğin nihai kopma kuvvetinin % 100'üne çıkarılacak ve bu kuvvet bir dakika süre ile uygulanacaktır. Test edilen malzeme belirtilen kopma kuvvetine bir dakikalık süre boyunca dayanmalıdır. Galvaniz Testleri: Bir teslimat partisinin tümü galvanizlendikten sonra bu test yapılacaktır. Yüklenici veya imalatçısı öngörülen galvaniz testleri için lüzumlu vasıta ve şartları hazırlamakla sorumludur. Demirden, çelik dökümden, temper dökümden veya dövme çelikten mamul tüm malzemeler CuSO4 ile yapılan daldırma (ASTM-A 239/The Preece Test) deneyinde asgari 7 daldırmaya dayanacaktır. 7.2.b.3-Tip Testleri : Sözleşme konusu işler için her bir hırdavat imalatçısına bir veya birden fazla partide yapılacak siparişin tamamı için bir kez olmak üzere korona, RIV, ve kısa devre testleri tip testi olarak yaptırılacaktır. Kısa devre akımı ile ilgili elektriksel testler tip testleri olarak yapılacaktır. Bunun için hırdavat takımları tepe değeri 79 ka. 0.2 saniyede ortalama değeri 31.5 ka r.m.s olan bir kısa devre akımına dayanacak şekilde dizayn edilecektir. Korona ve RIV testleri Nema 107 ve IEC 437 no.lu standartlardaki test yöntemiyle test edilecek olup, 103 kv'da hırdavat takımlarında görülen koronanın ortadan kalkması ve iletkenlerin asıldığı noktada ölçülen RIV değerinin 250 mikrovoltdan büyük olmaması gerekmektedir İletken ve Toprak Teli Ekleri ve Topbaşları : 7.3.a- Teknik Özellikler: 7.3.a.1- İletken Topbaşları: İletkenler için topbaşları, biri %99,5 saflıkta alüminyum ve diğeri özel işlemden geçmiş çelik olmak üzere iki ayrı parçadan oluşan tüp biçimi, hekzagonal sıkıştırmalı tipte olacaktır.

18 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-16 Her tip iletken için bağlantı uçları tüp şeklinde kompresyonlu olacaktır.topbaşı uçları iletkenin kopma mukavemetinin asgari % 95'ine eşit olacaktır.iletken topbaşları, civata bağlantılı papuçlarla beraber, tüp biçimi sıkıştırmalı tip jumper terminalleriyle donatılmış olacaktır. Topbaşları, uygulanacakları iletkenlerin geçirgenliğinden daha fazla bir geçirgenliğe sahip olacak şekilde dizayn edileceklerdir. Topbaşı klempleri oksitlenmeyi önleyici bileşimli macun konulması için alüminyum tıpaları ihtiva edecek ve jumper klemensleri civatalar vasıtasıyla topbaşlarına bağlanacaktır. 7.3.a.2- İletken ve Toprak Teli Ekleri: İletken ekleri çelik ve alüminyum eklerden müteşekkil iki parça olacaktır.çelik koruma telleri ekleri ise tek parçalı çelik ekden ibaret olacaktır. Ekler kullanıldıkları iletkenlerin veya çelik koruma tellerinin kopma mukavemetlerinin en az % 95'ine dayanabilecek kopma mukavemetine haiz olacaktır. İletken ekleri uygulanacakları iletkenlerin geçirgenliğinden daha fazla bir geçirgenliğe sahip olacak tarzda dizayn edilecektir. İletkenlere ait kompresyon tipi ek, biri % 99,5 saflıkta alüminyum ve diğeri özel işlemden geçmiş çelik olmak üzere iki ayrı parçadan oluşan tüp biçimi hekzagonal sıkıştırmalı tipte olacak ve oksitlenmeyi önleyici macun konulması için alüminyum tıpası bulunacaktır. Toprak teline ait kompresyon tipi ekler ise paslanmaz çelikten yapılan, tüp biçimi tek bir parçadan oluşan hekzagonal sıkıştırmalı biçimde olacaktır. 7.3.a.3-Tamir Manşonları : % 99,5 saflıktaki alüminyumdan mamul tüp biçimi, hekzagonal sıkıştırmalı tip tamir manşonları, çok zorunlu hallerde ve önceden İŞ SAHİBİ nden izin almak koşuluyla kopuk yada hasar görmüş iletkenlerin sağlamlaştırılmalarında kullanılacaktır. Tamir manşonları kullanıldıkları iletkenlerin kopma mukavemetlerinin en az % 95'ine dayanabilecek mukavemete haiz olacaklardır. 7.3.a.4- Paralel Oluklu Civatalı Klempler ve Topraklama Klempleri : Toprak telini eklemek için kullanılacak paralel oluklu civatalı klempler ve topraklama klempleri sıcak daldırma ile galvanizlenmiş çelikten yapılacak ve civata, somun, rondela ve yayları ile birlikte takımlanmış olacaktır. 7.3.b-Testler: 7.3.b 1- Ekler ve Topbaşları için Testler: Ekler ve topbaşları, aşağıdaki test koşullarını yerine getirecek ve takımdaki titreşim etkilerini en aza indirecek biçimde dizayn edilecektir. Direnç ve periyodik ısınma testleri sözleşme konusu hatlar için herbir hırdavat imalatçısına bir veya birden fazla partide yapılacak siparişin tamamı için bir kez yapılacaktır. Mekanik Test: Hırdavat, iletken yada toprak teli üzerine takılacak ve sistem bir germe makinası üzerine monte edilerek, olanakların elverdiği ölçüde uygulamadakine yakın bir duruma getirilecektir. İletkendeki şişmeleri önlemek üzere tedbir alınacaktır. Test altındaki hırdavatla takımdaki herhangi bir klemp yada ek arasında kalan iletken yada toprak teli uzunluğu,iletken yada toprak teli çapının 100 katından daha az olmayacaktır. İletken ya da toprak teli kopma yükünün % 50'si kadar bir germe yükü test örneği üzerine uygulanacak ve iletken yada toprak teli, hırdavattaki hareket kolaylıkla anlaşılacak şekilde işaretlenecektir.sonra germe yükü, ara vermeksizin kopma yükünün % 95'ine yükseltilecek ve sistem bu yük altında 1 dakika bekletilecektir.iletken ve toprak telinde, bu 1 dakikalık süre içinde hırdavata göre kaymadan dolayı hiçbir hareket olmayacak, hırdavatta da hiçbir hasar yada bozulma görülmeyecektir. Direnç Testi(Yalnız İletken için): Bu test ekler ve hırdavatın parçalarını oluşturan jumper bağlantıları da dahil olmak üzere topbaşları için yapılacaktır. Hırdavat, iletken üzerine işletmede uygulandığı şekilde takılacaktır. Elektriksel direnç, her iki yanda tam hırdavatın bitiminde iletken üzerine alınan noktalar arasında ölçülecek ve eşdeğer uzunluktaki iletkenin ölçülmüş direncinin % 75'ini aşmayacaktır. Bu test, doğru veya alternatif akımla herhangi bir şebeke frekansında yapılabilecektir. Monte edilmiş olan ek malzemelerinin uç noktalarından itibaren, iletken çapının 50 katından az olmayan bir mesafede akım tatbik

19 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-17 edilecek ve hesaplamalarda eşdeğer dirençlerin dikkate alınması bakımından, iletken sarımları ile ek malzemesinin bağlantıları arasında tam bir temas sağlanacaktır. 7.3.b 2- Tamir Manşonları için testler: Tamir manşonları, dış tabakadaki liflerin 1/6'sından çok olmayan kopuk lifli bir iletkeni tamir edecek biçimde dizayn edilecektir. Tamir manşonları aşağıdaki testleri sağlayacaktır. Mekanik Test: Tamir manşonuna uygulanabilir bir iletken parçası alınacak ve dış tabakadaki lif sayısının 1/6'sı kadar birbirine bitişik lif koparılacaktır. Kesikler iletken çapının 3 katı olan bir mesafeye yayılacaktır. Sonra bir tamir manşonu işletmede uygulandığı şekilde bu hasarlı iletken üzerine takılacaktır. İletkendeki şişmeleri önleyecek tedbirler alınarak sistem germe testi makinası üzerine monte edilecek ve işletme koşullarına benzetilerek sabitleştirilecektir. Tamir manşonunun her iki yanında kalan iletken uzunluğu iletken çapının 100 katından daha az olmayacaktır. İletkene kopma yükünün % 50'si kadar bir germe yükü uygulanacak ve iletken, ekteki kayma kolaylıkla anlaşılacak şekilde işaretlenecektir. Sonra germe yükü ara vermeksizin, kopma yükünün % 95'ine yükseltilecek ve sistem bu yük altında 1 dakika bekletilecektir. Eke bağlı olarak bu 1 dakikalık süre içinde iletkende hiçbir kayma olmayacaktır. Direnç Testi: Kullanılacak tamir manşonuna uygun tipte ve ebatta belirli uzunlukta bir iletken seçilecek ve dış tabakadaki birbirine bitişik sarımlar hasarlanacaktır. Bu hasarlanan sarım sayısı, dış tabakadaki toplam sarım sayısının 1/6'sına en yakın oranda olacaktır. Bir sarımdan fazlasının hasara uğraması halinde takriben üç iletken çapı mesafeye kesikler yayılacaktır. Bundan sonra imalatçının tavsiyesine uygun olarak hasara uğramış iletkeni korumak için tamir manşonu monte edilecektir. Elektriki direnç, manşonun uç noktaları arasında ve iletkenin üzerinde bu iki uç nokta arasında ölçülecektir. Ölçülen değer eşdeğer uzunluktaki hasara uğramamış iletken direncinin % 75'ini geçmeyecektir. Bu test, doğru veya alternatif akımla herhangi bir uygun şebeke frekansında yapılacaktır. Manşondan itibaren iletken çapının 50 katından az olmayan bir mesafede akım uçları bağlanacak ve hesaplamalarda eşdeğer dirençlerin dikkate alınması bakımından iletken sarımları ile ek malzemesinin bağlantıları arasında tam bir temas sağlanacaktır. 8- TİTREŞİM AMORTİSÖRLERİ (DAMPERLER): Titreşim amortisörleri bu şartnamenin ekindeki prensip resmine benzer şekilde Stock-Bridge tipte olacak ve Yüklenicinin teklifiyle birlikte verilerek İŞ SAHİBİ nce onaylanan kullanma tablolarına uygun adetlerde sadece iletkenlere takılacaktır. Fiber optik toprak teli (OPGW) ve al.-alloy çelik toprak telinde de stockbidge damper kullanılacaktır. Titreşim amortisörünün ağırlıkları çelik bağlantı halatı üzerine preslenecek ve bağlantı halatı da greslenmiş veya paslanmaz çelikten olacaktır. Alüminyum alaşımlı klemp ise en çok binde ikilik bir toleransla dengelenmiş karşılıklı ağırlıkları taşıyan çelik bağlantı halatı üzerine preslenecektir. Damper ağırlıkları 900 kg çekme kuvvetine dayanacaktır. İmalatta kullanılan malzeme ve testler en son standartlara uygun olacak ve teklif mektuplarında kullanılan standartlar mutlaka belirtilerek en son baskılarına ait birer kopyası İŞ SAHİBİ ne verilecektir. Sözleşme konusu hatlarda kullanılacak damperleri ve kullanım miktar ve aralıklarını belirlemek için, Teknik Şartnamenin ÇDE Bölümündeki direklerin buz yükü bölgelerine göre kullanma karakteristikleri ve ruling menzil değerleri ve maksimum gerilme değerleri dikkate alınarak hatların en düşük ortam sıcaklığındaki ek yüksüz gerilme değerleri, +15 C'deki EDS değerleri ve hatta dik yönde + 5 C'deki rüzgar yükleri teklif sahiplerince hesaplanacak ve HER BUZ YÜKÜ BÖLGESİ İÇİN vibrasyona karşı en uygun damper ve kullanma karakteristiği saptanarak tekliflerle birlikte gerekli tüm bilgiler İŞ SAHİBİ ne verilecektir. Teklifler verilirken hatlarda kullanılması önerilen damperlere ait test raporları, frekansa karşı eğilme gerilmesi gibi diyagramlar da mutlaka verilecektir. Testler: Sözleşme konusu hatlar için herbir damper imalatçısına bir veya birden fazla partide yapılacak siparişin tamamı için bir kez aşağıda belirtilen tip testi, herbir parti sipariş içinse aşağıdaki kabul testleri yapılacaktır. 1- Tip Testi: Hatlarda kullanılacak stockbridge damperlerde tip testi olarak Yorulma Testleri yapılacak olup, bu testte damperlerin en az 100 milyon cycle'lık bir vibrasyona dayanması ve test sonunda damperde hiç bir

20 H.KIBTEK/04 HAT MALZEMELERİ TEKNİK ŞARTNAMESİ HM-18 deformasyon görülmeyip testten önce ölçülen elastik sönümlendirme karakteristiklerindeki azalma %25 oranını aşmamalıdır. 2- Kabul Testleri: Damperlerin kabul testlerinde sevkiyata hazır olan her partideki her cins damperin % 1'i (min.5-max.15) miktarındaki test numunelerine yukarıda iletken askı ve gergi takımları için belirtilen test prensiplerine uygun olarak, -Göz ve boyut kontrolü -Mekanik mukavemet testi (Damper karşı ağırlıklarının çekilmesi) -Klemp sıkıştırma testi (Detay resimlerinde sıkıştırma kuvveti verilecektir) -Galvaniz testi yapılacaktır. 9- ŞARTNAME EKLERİ : Hat Malzemesi Teknik Şartnamesinde sözü edilen konulara ilişkin olarak 104 adet ek ilişikte yer almakta olup, bu eklerin kapsamı aşağıda belirtilmiştir: a-477, 795, 954,1272 MCM ACSR iletkenlerin karakteristiklerine ilişkin tablo b-yüklenicinin teklif mektubuyla birlikte doldurarak İŞ SAHİBİ ne vereceği iletkenlerin garanti edilen teknik özellikler listesi c-toprak teli karakteristiklerine ilişkin tablo d-izolatör ünitesi prensip resmi e-izolatör için İŞ SAHİBİ nce istenen ve Yüklenici tarafından teklifler sırasında doldurulacak garanti edilen teknik özellikleri gösteren liste f-yüklenicinin teklifiyle birlikte vereceği izolatör zincir özellikleri tablosu g-yuvalı ve toplu göz hırdavatları için top ve yuva normları h-titreşim amortisörü (damper) prensip resmi i-toprak telinin hırdavat detay resimleri j-iletken hırdavat detay resimleri İLETKENLERİN GARANTİ EDİLEN TEKNİK ÖZELLİKLER LİSTESİ BU LİSTE TEKLİF SAHİPLERİNCE DOLDURULACAK VE TEKLİF MEKTUBUNUN EKİNDE İŞ SAHİBİNE VERİLECEKTİR KOMPLE İLETKEN 477 MCM 795 MCM 954 MCM HAWK DRAKE CARDİNAL İmalatçı Firma Büküm Şekli..... Komple İletken Çapı Toplam Kesit Alanı İletken Birim Ağırlığı İletken KopmaYükü(Örgüden sonra) Toplam Alüminyum Kesit Alanı Toplam Alüminyum Birim Ağırlığı Çelik Öz Çapı Çelik Öz Kesit Alanı Çelik Öz Birim Ağırlığı 25 C de 50 Hz AC Direnci 50 Hz de Xa 50 Hz de X a GMR Komple İletken İlk Esneklik Modülü Komple İletken Son Esneklik Modülü Lineer Genleşme Katsayısı AkımTaşıma Kapasitesi Makaradaki İletken Uzunluğu