2 Ders Kodu: TEK3713PDS 3 Ders Türü: Seçmeli 4 Ders Seviyesi Lisans

Transkript

1 TARIM SİGORTALARI 1 Ders Adi: TARIM SİGORTALARI 2 Ders Kodu: TEK3713PDS 3 Ders Türü: Seçmeli 4 Ders Seviyesi Lisans 5 Dersin Verildiği Yıl: 3 6 Dersin Verildiği Yarıyıl 5 7 Dersin AKTS Kredisi: Teorik Ders Saati (saat/hafta) Uygulama Ders Saati(saat/Hafta) Laboratuvar Ders Saati (saat/hafta) : 0 11 Dersin Önkoşulu: Yok 12 Dersin Dili: Türkçe 13 Dersin Veriliş Şekli: Yüz yüze 14 Dersin Koordinatörü: Doç.Dr. ŞULE TURHAN 15 Dersi Veren Diğer Öğretim Elemanları: 16 Koordinatör İletişim Bilgileri: 17 Dersin WEB adresi: 18 Dersin Amacı: 19 Dersin Öğrenme Kazanımları: 20 Dersin İçeriği: Hafta DERS İÇERİKLERİ Teorik Doç. Dr. Şule TURHAN U.Ü. Ziraat Fak. Tarım Ekonomisi Bölümü Görükle Bursa sbudak@uludag.edu.tr tel: Ülkemiz ve tarım sektörü açısından büyük bir öneme sahip olan tarım sigortası kavramının tanıtılması yanısıra tarım sigortalarının anlam ve öneminin benimsetilmesi ve risk yönetimi kavramı ile tarım sigortalarının uygulanma yöntemleri konularında bilgi ve becerilerin kazandırılması Öğrenci tarım sigortaları kavramını, genel sigortacılık içerisindeki yeri ve çeşitleri hakkında bilgi edinir. Tarım sigortalarının tarım sektörü içerisindeki rolünü ve önemini kavrar. Öğrenciler tarımsal faaliyeti etkileyen riskler hakkında bilgi sahibi olur ve risk bölgeleri için oluşturulan risk haritalarını okuyabilme becerisi kazanır. Tarım sigortasındaki hasar oranlarının belirlenmesinde kullanılan yöntemleri bilir. Tarım sigortalarının uygulanmasındaki sorun ve çözüm önerileri hakkında genel bilgi edinilir. 6 Uygulanmakta olan tarım sigortası yöntemlerini bilir. 7 Öğrencilerin tarım sigortaları hakkında edinmiş oldukları teorik bilgileri pratikte kullanmaları sağlanır. 8 Tarım sigortası uygulayan şirketlerin işleyişlerini bilir Uygulama

2 İlk derste öğrencilere, derste anlatılacak konular ve işleniş biçimi, okutulacak ders kitabı, sınav vize ve quiz sayıları ve bunların sınava olan katkıları, öğretim üyesinin adı, soyadı ve görüşme saatleri hakkında bilgiler verilir. Bu kısa tanıtımdan sonra sigorta sektörünün tarım sektörü içerisindeki önemi kısaca özetlenir. Sigorta için yapılan tanımlar incelendikten sonra Türk Ticaret Kanunu nda yer alan sigorta tanımı yapılır. Dünyada sigortacılık ile ilgili yapılan ilk düzenlemeler anlatılır. Genel olarak bir sigorta sınıflandırılması yapılarak tarım sigortalarının hangi sigorta çeşidi içerisinde olduğu nedenleri ile açıklanır. Dünyada çeşitli ülkelerde uygulanan tarım sigortalarının kapsamları hakkında bilgi verilir ve dünyada uygulanan tarım sigortası çeşitlerinin sınıflandırılması tablo yardımı ile açıklanır. Tarımsal üretimin gerçekleşmesini sağlayan tarım işletmeleri hakkında genel bilgi verilir. Türkiye deki tarım arazileri ve bu araziler üzerindeki mevcut işletmeler ile ilgili genel bir değerlendirme yapıldıktan sonra tarım sigortalarının uygulanmasında niçin sorunlar yaşandığı açıklanır. Tarımda önemli bir yere sahip olan risk ve belirsizlik kavramları hakkında bilgi verilir ve bu kavramlar arasındaki fark açıklanır. Tarımsal risklerin kapsadığı konular örnekler yardımı ile açıklanır veya tarımsal üretimi etkileyen riskler sınıflandırılır. Bu derste tarımsal üretim faaliyetini etkileyen risk çeşitleri açıklanır. Tarımsal üretimde çeşitli şekillerde hasara neden olan meteorolojik risklerin sigortalanabilirlikleri ve sigortada kıymet takdiri açısından gösterdikleri özellikler incelenir. Türkiye tarımını etkileyen risk faktörlerinden dolu, don ve kuraklık konusunda Türkiye ve dünyadaki durum veriler yardımı ile açıklanır. Tarımsal üretimin miktar ve kalitesi üzerine etkisi büyük olan bitki ile hayvan hastalık ve zararları hakkında bilgi verilir ve mevcut risklerin üreticilere olan etkileri incelenir. Tarım sigortalarında tarımsal kıymet takdirinin kullanımı açıklanır. Tarımsal kıymet takdirinin tanımı yapılır ve kıymet takdiri işlemleri gruplandırılır. Tarım sigortalarında ağırlıklı olarak kullanılan kıymet takdiri ilke ve yöntemleri sıralanır. Üreticilerin sigorta sözleşmeleri yaptırabilmeleri için ödemeleri gereken prim miktarının nasıl belirlenmesi gerektiği konusu hakkında bilgi verilir. Genel olarak tarımsal sigortalarda kıymet takdiri işlemlerinin başarılı olarak yürütülebilmesi için gereken koşullar açıklanır. Tarımsal sigortada kullanılan kıymet takdiri yöntemleri kısaca özetlenir ve sigorta bedelinin tanımı yapılarak sigorta bedelinin belirlenmesinde gereken unsurlar izah edilir. Sigorta bedelinin saptanmasında sık kullanılan yöntemler formül olarak ifade edilir ve örnekler yardımı ile açıklanır.

3 5 6 7 Sigorta bedeline bağlı olan prim miktarı ve tarife fiyatı konusu formül ve örnekler yardımı ile açıklanır. Hasar oranlarının belirlenmesi konusunda ise genel olarak hasar tanımı yapılır. Hasarın oluşabileceği durumlar incelenir ve hasar oranlarının belirlenmesinde ürün gelişme devrelerinin önemi izah edilir. Hasar oranlarını belirlerken kullanılacak kriterler belirlenir ve hasar oranın hesaplanışına ilişkin bilgiler formüller yardımı ile anlatılır. Ortalama hasar oranının ve hasar miktarının nasıl bulunduğu açıklanır. Tazminatın tanımı yapılır ve tazmin edilecek zarar miktarları da sigorta çeşitleri açısından örneklerle gösterilir. Tarımsal sigortaya duyulan gereksinim ve tarımsal sigortanın başlangıcına ilişkin bilgiler verilir. Tarım sigorta ile ilgili çıkarılan yasalar hakkında ve kurulan sigorta şirketleri ilgili bilgiler verilir. Türkiye de tarım sigortalarında yıllar itibariyle meydana gelen gelişmeler, branşlar toplamına göre çizelgeler yardımı ile incelenir. Türkiye de yaygın olarak uygulanan tarımsal sigorta çeşitleri ve bu sigortaların kapsamları hakkında bilgi verilir. Tarımsal sigorta da tanıtım ve pazarlamanın nasıl yapılması gerektiği konusu hakkında bilgi verilir. Dünyada tarım sigortaları alanında büyük öneme sahip olan serbest tarife sisteminin, ülkemizde de uygulaması sonucunda bize sağladığı avantajların neler olduğu konusu açıklanır. Dolu sigortasında kademeli sigorta fiyatlarının uygulanma nedenleri hakkında bilgi verilir. Türkiye de geçerli olan dolu tehlike bölgeleri ve tarife fiyatları haritalar ve çizelgeler yardımı ile açıklanır. Dolu sigortası ürün sınıfları ve tarife fiyatları, hayvan hayat sigortası ve besi hayvanları sigortası tarife fiyatları konusunda bilgi verilir. Dolu sigortası genel şartlarında bazı ürünler için belirlenen ana ve yan ürün kıymetlerinin sigorta bedelleri içindeki oranları incelenir ve dolu sigortası, yangın sigortası primlerinin nasıl hesaplandığı açıklanır. 8 Ders tekrarı ve Ara Sınav 9 Bu derste hasar oranlarının belirlenmesi konusu incelenir. Zararlanmalardan dolayı meydana gelebilecek hasar oranının doğru olarak takdir edilebilmesi için eksperin uymak zorunda olduğu kriterler açıklanır. Eksperin hasar oranı ile ilgili dikkat etmesi gereken kriterler sıralandıktan sonra üreticilerin doğru bir hasar tespiti için dikkat etmesi gereken noktalar açıklanır. Sigorta eksperlerinin kaç grupta toplandığı konusunda bilgi verilir. Örnek tarım sigortasında yapılan hasar tespitinin kaç şekilde yapıldığı açıklanır ve her aşama hakkındaki açıklamalar örnekler yardımı ile anlatılır. Eksperlerin raporunda yer alan hususlar hakkında bilgi verilir.

4 Tarım ürünlerinde olabilecek farklı özellikteki sigortaların bu arada yangın sigortası ve hayvan sigortası hasar tespitinin nasıl yapıldığı hasar miktarının hesaplanışı konusu örnek olarak açıklanır. Hayvan sigortalarında meydana gelen ölüm oranlarında uygulanacak muafiyet sınırları ve hasar tespitinde kullanılan değerlendirme oranları örnekler yardımı ile kısaca özetlenir. Tarımsal yapı sigortalarının, seraların ve alet makinaların sigortalarında yapılan hasar tespitinin hangi fiyat veya kıymet değeri üzerinden nasıl yapıldığı ile ilgili bilgiler verilir. Hasar ödemeleri ve tazminatın hesabı konusu incelenir. Tazminatın tanımı yapılır ve tazminat ödemedeki amaç ve miktar belirlenir. Hayvan sigortalarında kullanılacak muafiyet oranı belirlenerek hayvan sigortalarındaki tazminat hesabı formül yardımı ile açıklanır. Tarım sigortalarında tazminat hesaplamasına esas oluşturan hasar oranlarının belirlenmesinde hangi sigorta sorunlarının ortaya çıktığı açıklanır. Aşkın ve eksik sigorta tanımları yapılarak, her iki durumda, tazminatın nasıl hesaplanacağı ve ülkemizdeki uygulamalar örnekler yardımı ile açıklanır. Tazminatın nasıl, kim tarafından ve ne kadar süre içerisinde ödenmesi gerektiği konusu hakkında bilgi verilir. Tarım sigortalarının tarım sektörü ve dolayısıyla genel ekonomi üzerine olan yansımaları ile ilgili bilgi verilir. Tarım sigortalarının hedefleri sınıflandırılır ve ekonomik yönden tarım sigortalarının sektördeki rolü açıklanır. Tarım sigortaları yoluyla tarımsal gelirde istikrarın sağlanabilmesi için gerekli olan koşul ve sınırlılıklar hakkında bilgi verilir. Sigortalama sonucu tarım işletmesinin sağlayabileceği net gelirin nasıl hesaplanacağı konusu formül yardımı ile açıklanır. Tarım sigortalarının işleyişi ile sigorta işletmelerinin yapısı arasındaki ilişki incelenir. Tarım sigortalarının yürütüldüğü işletme şekilleri sıralanarak örnekler yardımı ile açıklanır. Türkiye de tarımsal sigorta yapan şirketlerin kurumsal yapısının işleyişi şema yardımı ile anlatılır. Ziraat mühendislerinin tarımsal sigortada yaptıkları hasar tespitleri hakkında bilgi verilir ve Türkiye de hasar organizasyonu konusu şekil yardımı ile açıklanır. 13 Sigorta işletmelerinin, özellikle yığın olarak hasarın oluştuğu dönemlerde mal sigortalarının hasar ödemeleri sırasında sorunlarla karşılaşmamaları için almaları gereken tedbirlerin neler olduğu konusunda bilgi verilir. Konservasyon kavramı tanımlanır ve bir örnek yardımı ile açıklanır. Koasürans ve reasürans kavramları tanımlanır ve bu kavramlar ile ilgili açıklayıcı örnekler verilir. Reasürans ın yapılmasında önemli olan alternatifler sıralanır. Şirketlerin yükümlülüklerinin karşılama yeterliliklerinin kaç şekilde olduğu incelenir.

5 14 Tarım sigortalarının uygulanmasını güçleştiren faktörler açıklanır. Tarım sigortaları sektörünün en önemli sorunları maddeler halinde sıralanır ve her madde nedenleri ile birlikte çeşitli örnekleri de kullanmak suretiyle açıklanır. Tarım sigortaları ile ilgili olarak geliştirilecek politikaların hem sigorta çeşidi hem de ürünler bazında gerçekleştirilebilmesi ile ilgili olarak durum tartışmaları yapılır. 21 Ders Kitabı, Referanslar ve/veya Diğer Kaynaklar: ÇETİN, B., 2007, Tarım Sigortaları, Nobel Yayınları No:1110, ISBN , Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, 256 s. Tanrıvermiş, H., 1994, Tarım Sigortaları, Matsa Basımevi, Ankara Ahsan, S., M., 1985, Agricultural Insurance: A New Policy for Developing Countries, Gower Publishing Company, USA Pekiner, K., 1981, Sigorta İşletmeciliği Prensipleri- Hesap Bünyesi, İÜ Yayınları:2826, İşletme Fakültesi Yayınları:124, Formül Matbaası, İstanbul Çetin, B., Tarımsal Sigorta İşletmeciliği, Öz-Han Matbaası, 2003, Bursa, 145s. 22 Değerlendirme YARIYIL İÇİ ÇALIŞMALARI SAYISI KATKI YÜZDESİ Ara Sınav Kısa Sınav Ödev Yıl Sonu Sınavı Toplam Yıl içi çalışmalarının Başarıya Oranı Finalin Başarıya Oranı Toplam AKTS / İŞ YÜKÜ TABLOSU ETKİNLİK SAYISI Süresi (Saat) Toplam İş Yükü (Saat) Teorik Dersler Uygulamalı Dersler Sınıf Dışı Ders Çalışma Süresi (Ön çalışma, pekiştirme) Ödevler Projeler Arazi Çalışmaları Arasınavlar Diğer Yarıyıl Sonu Sınavı Toplam İş Yükü Toplam İş Yükü / 30 saat 3.00 Dersin AKTS Kredisi 3.00

6 25 PROGRAM YETERLİLİKLERİ İLE DERS ÖĞRETİM KAZANIMLARI İLİŞKİSİ TABLOSU PY1 PY2 PY3 PY4 PY5 PY6 PY7 PY8 PY9 PY10 PY11 PY12 PY13 PY14 PY15 PY16 Katkı Düzeyi: ÖK: Öğrenme kazanımlar PY: Program yeterlilikleri 1 çok düşük 2 Düşük 3 Orta 4 Yüksek 5 Çok Yüksek