Görünüm 2012 DEĞİŞİM RÜZGARI

Transkript

1 Görünüm 212 DEĞİŞİM RÜZGARI Değişim akıl almaz fırsatlar sunabilir; ancak, sahip olduklarının tümünü de götürebilir.

2 Görünüm 212: İçindekiler Genel Değerlendirme Küresel Gelişmeler Dünya Ekonomisi nin Görünümü Gelişmiş Ülkeler (Developed Markets) Potansiyel Büyüme Ülkeleri (Growth Markets) ABD Konut Piyasası ABD Ekonomisi: FED in Şifreleri Euro Bölgesi Avrupa Merkez Bankası Ülke Bazında Büyüme Piyasaları Özel Konu: ABD Seçim Yılı Özel Konu: Çin, Politik Gelişmeler Seçim Haritası Türkiye Ekonomisi Türkiye Ekonomisi nin Bileşenleri Enflasyon Endeksleri Dış Ticaret Cari Açık Dinamikleri Türk Lirası nın Seyri Kredi Gelişimi Kamu Maliyesi İşgücü Piyasası nda Eğilimler Yatırım ve Tasarruf Eğilimleri Özel Konu: Merkez Politikaları 2

3 Görünüm 212: İçindekiler Genel Değerlendirme Küresel Gelişmeler Dünya Ekonomisi nin Görünümü Gelişmiş Ülkeler (Developed Markets) Potansiyel Büyüme Ülkeleri (Growth Markets) ABD Konut Piyasası ABD Ekonomisi: FED in Şifreleri Euro Bölgesi Avrupa Merkez Bankası Ülke Bazında Büyüme Piyasaları Özel Konu: ABD Seçim Yılı Özel Konu: Çin, Politik Gelişmeler Seçim Haritası Türkiye Ekonomisi Türkiye Ekonomisi nin Bileşenleri Enflasyon Endeksleri Dış Ticaret Cari Açık Dinamikleri Türk Lirası nın Seyri Kredi Gelişimi Kamu Maliyesi İşgücü Piyasası nda Eğilimler Yatırım ve Tasarruf Eğilimleri Özel Konu: Merkez Politikaları 3

4 Görünüm 212 Wind of Change : Değişim Rüzgarı esmeye devam ediyor Muhafazakar İngiliz Başbakanı Harold Macmillan 196 yılında Güney Afrika Cumhuriyeti nin Cape Town şehrinde yaptığı konuşmada bir değişim rüzgarının Afrika kıtasında esmekte olduğunu ve bu durum hoşa gitse de gitmese de bir gerçek olarak kabul edilmesi gerektiğine dikkat çekiyordu. Tarihte metnin içinde geçen Wind of Change ifadesi ile bilinen konuşma ile İngiltere, Dünya ya artık sömürgecilik emellerinden vazgeçtiğini ilan ediyordu. Yarım yüzyıl sonra aynı değişim rüzgarı Afrika kıtasında bir kez daha esti, yerel halklar her geçen gün yaşamlarımızda daha çok yer edinen akıllı elektronik cihazlar ve sosyal medyanın da etkisi ile batı kültürüne daha yakın olabilmek için liderlerini ve yönetim biçimlerini değiştirmek için inisiyatifi ele aldılar. Macmillan konuşması ile yalnızca Afrika kıtasını değil, bütün Dünya ya olan bakışlarını belirtiyordu. Ve ilginç bir şekilde yine 211 yılında Avrupa devletleri içinde bulundukları krizden kurtulmak için Gelişmekte Olan Ülkeler den fon akışı talep etmek durumunda kaldılar. Bu da Avrupa nın yıldızının geçici bir süre de olsa parlaklığını kendi iradesi dışında kaybetmesi anlamına geliyor. Yıldızın parlamaya devam edip etmeyeceği ve ne kadar parlak olacağı 212 yılında gerçekleşecek gelişmelere yakından bağlı olacak. Uzun vadede mali yapıların entegrasyonu ile daha güçlü bir Avrupa bekliyor olmamıza rağmen bunun 212 yılına etkisi liderlerin ve yasa koyucuların ne kadar hızlı karar vereceklerine bağlı. ABD de ise tarihte ilk kez ve belki de bir insanın ömründe bir kere göreceği bir olay gerçekleşti. Kredi derecelendirme kuruluşu S&P, ABD nin mükemmel notunu kırdı. ABD deki kamu maliyesi politik kutuplaşma nedeni ile bir çıkmaz içine girmiş durumda. ABD nin kamu maliyesini ve maliye politikalarını nasıl düzelteceği de 212 yılında gerçekleşecek olan seçimlerin neticesine bağlı. Seçimlerin etkili olacağı tek ülke ABD değil. Çin, Fransa, ve Rusya başkanlık seçimi gerçekleştirecek önemli ekonomik aktörler. Jeo-politik risklerin her geçen gün daha fazla finansal piyasalara etki etmeye başladığı bir dönemde 212 yılında politik ve diplomatik gelişmelerin yakından takip edilmesi gerekecek. Kore deki liderlik değişiminin farklı etkileri olabileceği gibi İran da da ilişkilerin gerildiğini görebiliyoruz. 212 yılını seçimler dikte ederken 211 yılı son çeyreğinden itibaren Amerikan ekonomisinden gelen olumlu sinyallerin devam etmesi bekleniyor. Yine de bu büyümenin kaliteli bir büyüme olması ve ABD nin en önemli sorunu olan işsizliği istenen seviyelere çekmesi beklenmiyor. Bu tarzda kalitesiz bir büyümeye neden tabii ki Avrupa da 212 yılında yaşanacak olan durgunluk. İyimser tahmin bu durgunluğun yılın ilk yarısı için hakim konum, ikinci yarısı için ise trend altı bir büyüme. Ancak kötümser tahmini ise bu durgunluğun giderek bir depresyona dönüşmesi. Asya nın büyüme dinamikleri de 212 yılı için dünya genelinde çok da destekleyici olması beklenmemekte. Nedeni de yine Avrupa daki problemler. Mübarek istifa etti Japonya depremi Kötü ekonomik veri ABD kredi notu düşürüldü Papandreou istifa etti AB Liderler Zirvesi Kore lideri 13% 211 Yılı 12% 11% 1% 9% MSCI Dünya Petrol 8% Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 4

5 Görünüm 212: İçindekiler Genel Değerlendirme Küresel Gelişmeler Dünya Ekonomisi nin Görünümü Gelişmiş Ülkeler (Developed Markets) Potansiyel Büyüme Ülkeleri (Growth Markets) ABD Konut Piyasası ABD Ekonomisi: FED in Şifreleri Euro Bölgesi Avrupa Merkez Bankası Ülke Bazında Büyüme Piyasaları Özel Konu: ABD Seçim Yılı Özel Konu: Çin, Politik Gelişmeler Seçim Haritası Türkiye Ekonomisi Türkiye Ekonomisi nin Bileşenleri Enflasyon Endeksleri Dış Ticaret Cari Açık Dinamikleri Türk Lirası nın Seyri Kredi Gelişimi Kamu Maliyesi İşgücü Piyasası nda Eğilimler Yatırım ve Tasarruf Eğilimleri Özel Konu: Merkez Politikaları 5

6 G7 ve Büyüme Piyasaları Soğuk Savaş sonrası küreselleşme ile Büyüme Piyasaları G7 ye göre daha hızlı büyüdüler Tarih Turu Panel 1: GSYİH Büyüme Hızları (Yıllık) Önümüzdeki yılla ilgili değerlendirmeleri yapabilmek için tarihin hangi döneminde olduğumuzla ilgili bazı tespit ve gözlemler yapmak faydalı olabilir yılında Berlin Duvarı nın yıkılması ile iki bloğa bölünmüş Dünya, Soğuk Savaş tan çıkarak küreselleşme sürecine girdi. Amerikalı Siyaset Bilimcisi Francis Fukuyama, 1989 yılında yazdığı makalesinde insanlığın ulaşabileceği uygarlık seviyesine eriştiğini savunarak dönemin beklentilerini isabetli bir şekilde ortaya koyuyordu yılında görevine başlayan Başkan Bill Clinton, yalnızca Internet i teşvik ederek teknolojik olarak haberleşmenin hızlanması ile Dünya yı küçültüp sınırları kaldırmıyor aynı zamanda 1994 yılında geçerli olan NAFTA anlaşması ile Fukuyama nın tezini ve küreselleşme sürecini somut olarak destekliyordu. NAFTA ile Kuzey Amerika ülkeleri üçlü bir serbest Pazar haline gelirken, Avrupa ülkeleri 1991 yılında Maastricht anlaşması ile entegrasyonu pekiştirirken, bir yandan da Dünya nın geriye kalan ülkeleri Uruguay Turları ile GATT, Dünya Ticaret Organizasyonu (WTO) haline dönüşerek dünya genelinde malların serbest dolaşımının önünü açıyorlardı. Ülkelerarası ticaretin önündeki gümrük bariyerleri ortadan kalktıkça üretim ve teknoloji Gelişmiş Ülkeler den Gelişmekte Olan Ülkeler e kaydı ve bunun sonucu olarak hem Gelişmekte Olan Ülkeler Gelişmiş Ülkeler e göre daha yüksek büyüme hızlarına ulaştılar (Panel 1) hem de Dünya ekonomisindeki payları ciddi oranda arttı. (Panel 2) Dünya ekonomisinde gücü artan Büyüme piyasaları haliyle Gelişmiş Ülkeler deki kriz durumlarında da başvurulan kaynaklar haline geldiler. Giriş yazımızda da bahsettiğimiz gibi Avrupa içinde bulunduğu krizden çıkmak için Gelişmekte Olan Ekonomiler den fon akışı talep ediyor. Bu da süreç dahilinde büyüme piyasalarının önünü açarken gelişmiş ekonomilerin bir miktar geride kalmasına neden oluyor. 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% -8% 25% 2% 15% 1% 5% % -5% -1% -15% -2% 1% 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% ABD Kanada İngiltere Fransa Almanya İtalya Japonya Asya Krizi Çin Hindistan G. Kore Endonezya Türkiye Brezilya Meksika Rusya Asya Krizi Gelişmekte Olan Ülkeler Büyüme Piyasaları G7 Asya Krizi 21 Krizi Internet Balonu Lehman Lehman Ortalama %2.7 Lehman Panel 2: Farklı Piyasa Gruplarının Dünya Ekonomisindeki Payları 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 1% % Kaynak: IMF Diğer Gelişen Diğer Gelişmiş Büyüme Piyasaları G7 Kaynak: IMF 6

7 Büyüme Piyasaları nı Tanımlamak İstatistikler yerine uygulanan siyasi ve ekonomik reformlar ülkelerin kaderini belirliyor Türkiye Türkiye Çin Çin Brezilya Brezilya G. Kore G. Kore Endonezya Endonezya Meksika Meksika Derinleşen Sermaye Piyasaları Dünya ekonomisinin halen yarısını G7 ülkeleri ve toplamda yaklaşık üçte ikisini gelişmiş ülkeler sağlamasına rağmen Panel 2 de gözle görülebildiği üzere ekonominin itiş gücü artık gelişmekte olan ülkelerden geliyor. Bu noktada yapmamız gereken ayrım ise gelişmekte olan ülkeler arasında büyüme potansiyeli barındıran Büyüme Piyasaları nı seçebilmek. Panel 3: Dünya Ekonomisinin Motorları Diğer Gelişmiş 16% Diğer Gelişen 11% Çin 9% Brezilya 3% Hindistan 3% G7 5% Rusya 2% Meksika 2% G. Kore 2% Türkiye 1% Endonezya 1% OECD üyesi olmadıkları için BRICS ülkeleri olarak tanımlanan Brezilya, Rusya, Hindistan, ve Çin dışında dünya ekonomisinde ekonomik büyüklükleri ve nüfus dinamikleri ile önemli pay sahibi olan Türkiye, Meksika, Güney Kore, ve Endonezya yakın geçmişteki performans ve makroekonomik güçleri ile potansiyel bulunduran ülkeler. Japonya 17% Almanya 1% Fransa 8% İngiltere 7% İtalya 7% Kanada 5% Yatırım yapmak için bir ülkenin yalnızca sayılabilir matematiksel ifade edilen ekonomik istatistikleri yeterli olmuyor. Ülkelerin hukuki ortamlarının yatırımcıların varlıklarını evrensel olarak güvence altına alıyor olması ve ülkelerin sosyal olarak siyasi belirsizlik bulundurmaması gerekiyor. Büyüme piyasası olarak belirlediğimiz ülkeleri incelediğimizde bu ülkelerin öne çıkan bir özelliğinin de yakın geçmişte gerçekleştirdikleri sosyal ve ekonomik reformlar olduğunu görüyoruz. Rusya, merkezi planlama ekonomisinden liberalizme geçerken önemli adımlar attığı gibi bunun neticesinde geçtiğimiz sene, 18 senelik müzakerelerin sonunda WTO üyesi oldu. Çin, halen kapalı bir ekonomi olsa da 23 yılında WTO üyesi oldu ve Hong Kong un İngiltere den geri alınmasını takiben kapitalist ekonomiye yaklaşan adımlar atmayı başardı. Güncel olarak yabancı yatırımcıların hakları ile ilgili aldığı haberleri de göz önüne alabiliriz. Ancak Çin in kurunu halen serbest bırakmaması bu ülkenin alması gereken daha çok yol olduğunu gösteriyor. Türkiye, 2 li yıllarda yakaladığı siyasi istikar ile birlikte başarı ile uyguladığı özelleştirme programı ve başarılı kamu maliyesi ile kredi derecelendirme kuruluşları tarafından yatırım yapılabilir seviyeye çıkarılmayı beklemeye başladı. 2, 1,8 1,6 1,4 1,2 1, x 1x 8x 6x 4x ABD 46% Panel 4: Büyüyen Piyasalar Halka açık şirket sayıları artarken * Kaynak: IMF, OECD aynı dönemde borsaların piyasa değerleri de katlandı. Yatırım iklimindeki gelişimi ise bu ülkelerin piyasalarının derinleşmesi ve artan değerleri ile teyit edebiliyoruz. (Panel 4) 2x x * Kaynak: Federation of World Exchanges *Çin verisi şirket sayısı için 21, piyasa değeri için 22 yılları itibari ile başlamıştır. 7

8 Büyüme Piyasaları nın Makro Ekonomileri Disiplinli Maliye Politikaları ile Büyüme Piyasaları geleceklerini sigortalamış durumdalar Disiplinli Kamu Maliyeleri Panel 5: Yapısal Bütçe Açığı Büyüme Piyasaları nın ekonomik performanslarını yakın mercek altına aldığımızda sağlıklı kamu maliyesi ile karşılaşıyoruz. 2.5%.% Almanya İtalya Kanada Fransa ABD Japonya İngiltere G7 ülkelerinin içinde bulunduğumuz süreçte kamu maliyelerinin ciddi şekilde bozulduğu görülüyor. Almanya ve İtalya hariç diğer ülkelerin geçtiğimiz 1 senelik süreçte yapısal bütçe açığı artarken İtalya daki düzelme ise sıkı maliye politikaları neticesinde oldu. Bu noktada ülkelerin toplam borç stoğunu GSYİH ile karşılaştırdığımızda Maastricht kriteri %6 seviyesine hiçbir G7 ülkesinin uymadığını görüyoruz. İtalya ya dikkatle bakınca bütçe açığında yakaladığı seviyenin borç stoğu ile olan uyumsuzluğu da gözüküyor. Borcunu kapatabilmek için güçlü bir büyümeye ihtiyacı olan İtalya nın kemer sıkma politikaları ile devam etmesi zorlaştırıcı bir faktör olmakla birlikte nüfusun sahip olduğu yüksek refah seviyesi dengeleyici unsuru oluşturmaktadır. Büyüme piyasalarının tümünün borç stoğu ise %6 Maastricht seviyesi ile tutarlı olduğunu görüyoruz ve geçtiğimiz süreçte büyüme piyasalarının disiplinli kamu maliyesi ile yapısal açıklarına çözüm getirebildiklerini ve sürdürülebilir seviyeleri yakaladıklarından bahsedebiliyoruz. Kamu maliyesi ve borç stoğu iyi seviyede olan Büyüme Piyasaları nın büyüme politikaları uygulayarak büyüme potansiyellerini gerçekleştirebilmeleri için mali açıdan bir kısıt bulunmuyor. -2.5% -5.% -7.5% -1.% -12.5% 2.5%.% -2.5% -5.% -7.5% -1.% -12.5% 9% 8% 7% 6% 5% 4% 3% 2% 2 21 G. Kore Endonezya Rusya* Çin Türkiye Brezilya Hindistan 2 21 Kaynak: IMF Panel 6: Büyüme Piyasaları Borç Stoğu Gelişimi Brezilya Hindistan Türkiye Kore Rusya 1% % Kaynak: Bloomberg Panel 7: Borç Stoğu / GSYİH Karşılaştırması G7 ve Büyüme Piyasaları ABD 12 Brezilya Kanada 8 6 Almanya Türkiye 4 3 Hindistan %6 Maastricht Seviyesi İngiltere Fransa Endonezya Kore İtalya Rusya Kaynak: Bloomberg *Rusya verisi yılları içindir. 8

9 G7: ABD Konut Piyasası Gordiyon un Kördüğümü nü Büyük İskender gibi bir darbe ile çözmek mümkün olmuyor FED in Şifreleri ABD ekonomisi G7 ülkeleri içinde önemli bir yer tutuyor. Krizde gelinen noktada düğüm Avrupa Borç Krizi olarak gözükse de hafızamızı tazeleyecek olursak bu krizi tetikleyen olaylar 26 ve 27 yıllarında ABD mortgage (konut kredisi) ve konut piyasalarında yaşananlardı. Panel 8: Konut Piyasası 2% 15% 1% 5% % -5% Vergi teşviği Haliyle bu krizin anahtarı da ABD konut piyasalarının elinde. Ancak ne yazık ki Büyük İskender in çözemediği düğümü kılıcı ile kesmesi gibi ani bir hamle ile konut piyasalarını açmak mümkün değil. Daha önce parasal genişleme yöntemini kullanan FED, en son Operation Twist olarak isimlendirilen strateji ile uzun vadeli faizlerin de aşağı gelmesini amaçlayan işlemi gerçekleştirdi. (Panel 9) Halen uygulama aşamasında olan bu işlem ile FED, bilançosundaki kısa vadeli devlet tahvillerini uzun vadeli tahvillerle değiştirim verim eğrisinin uzun tarafına alım baskısı yapıyor. Uzun tarafdaki faizlerin aşağı inmesi haliyle mortgage faizlerinin de aşağı gelmesini sağlıyor vekonut tarafındaki talebin belirli ölçüde artması bekleniyor. Son göstergeler ve yapılan çalışmalar artık konut piyasası için dibin görüldüğünü ve 212 yılında dönüşün başlayacağına işaret ediyorlar. Buradaki en önemli sinyal ise erimekte olan konut stokları. Çünkü mevcut stoklar erimedikçe konut piyasasının önünün açılması mümkün değil. Ek olarak tarihi yüksek seviyelerinde olan altın fiyatları, yatırımcılar için birikimlerini konut olarak değerlendirme fırsatı veriyor. Önümüzdeki süreçte yatırımcıların yüksek seviyelerden portföylerindeki altın satışı ile ellerindeki varlığı prim yapacak bir yatırım aracı ile yani bu durumda konut mülkiyeti ile değiştirmesi mümkün. Konut piyasasına itiş gücü vermesini beklediğimiz bir kaynak da haliyle bu oluyor. (Panel 9) Panel 9: Altın Fiyatları Bazında Konut Piyasası -1% -15% Mevsimsellikten Arındırılmış Fiyat Endeksi -2% Yıllık Fiyat Değişimi % (sol eksen) -25% % 8% 7% 6% 5% 4% 3% Konut fiyatlarının 212 yılında dip seviyeden dönmesi bekleniyor, 29 yılında gözlemlenen artış ise vergi teşvikinin sona ermesi ile etkisini yitirdi Konut balonu Stoklardaki erime cesaret verici Konut fiyatlarında iyileşme görülmesinin önemli bir etkeni erimekte olan konut stoğu olacaktır. Stok yüksek seviyelerde kaldığı sürece konut fiyatlarında iyileşme beklemek mümkün gözükmüyor Konut Kredi Faizi % 3 Yıllık ABD Hazine Tahvili % 2% % 3. % 2.5 % 2. % 1.5 % Yıl Sonu Temmuz Operation Twist, verim eğrisinin uzun tarafını aşağı indirdi. Uzun vadeli tahvil getirisindeki düşüş Mortgage kredilerini cazip hale getiriyor 1. %.5 %. % 6M 1Y 2Y 3Y 5Y 7Y 1Y Kaynak: Thomson Reuters DataStream, Bloomberg 9

10 G7: ABD Ekonomisi Atlantik in Batı Yakası nda gelişmeler diğer yakaya göre umut verici 1994 Oca Nis Tem Eki Oca 9 2 Nis 9 21 Tem Eki 9 24 Oca 1 25 Nis Tem 1 28 Eki 1 29 Oca Nis Tem Eki 11 Ekonominin Bileşenleri Konut piyasasında beklediğimiz iyileşme bir yana ABD de esas kırmızı alarm veren olaylar büyümenin hızı ve kalitesi, enflasyon, tüketici güveni ve bu güvene bağlı hane halkının tüketim oranı. Aslında büyüme tarafında ABD den olumlu sinyaller geliyor. Hem imalat endeksleri hem de sipariş endeksleri üretim tarafında inişli çıkışlı da olsa artan bir eğilim olduğuna işaret ediyor. FED in bu noktada yapacakları haliyle daha da önem kazanıyor. Başkan Bernanke, ekonomik buhranın analizini yapmış iyi bir akademisyen. Bernanke, krizlerden genişleyici politikalar ile çıkılabileceğini düşünen birisi. Hatta bu yüzden kendisine yaptığı bir benzetme nedeniyle Helikopter Ben lakabı takılmış durumda. Japonya nın kayıp 1 yılının merkez bankasının geç kalan politikaları nedeniyle oluştuğunu düşünen birisi. Ekonominin yeteri hıza ulaşamaması durumunda masada yeni bir parasal genişleme bulunuyor. Parasal genişlemelerin en büyük korkusu ve yan etkisi enflasyon olsa da OECD nin hesaplamalarına göre ABD ekonomisinin potansiyelini yakalaması 216 yılına kadar mümkün gözükmüyor. Bu da haliyle enflasyonist baskıların azalması ve FED in daha geniş manevra alanına sahip olması demek. Ek olarak işsizlik oranlarındaki yüksek seviyelerde maaş tarafında oluşacak talep enflasyonunun da önündeki bir diğer engel. 16% 14% 12% 1% 8% 6% 4% 2% % -2% Panel 1: FED in Manevra Alanları Çekirdek YoY TÜFE YoY -4% % 1% 8% 6% 4% 2% Manşet enflasyon panik ataklar gösterirken çekirdek enflasyon istikarlı II. Dünya Savaşı sonrası Amerikan halkı en yüksek işsizlik dönemlerinden birisine tanıklık ediyor % % 3% 1% -1% -3% %2 seviyesinde istikrarlı seyreden enflasyon, II. Dünya Savaşı sonrası gözlenen yüksek seviyelerdeki işsizlik oranı ve hesaplanan çıktı açığı FED e enflasyon korkusu olmadan gerek gördüğü takdirde parasal genişleme yapma şansı tanıyor. Output Gap % FED Bilanço Büyüklüğü (USD trilyon) Q E 3? % -3 Panel 11: Üretim Göstergeleri ISM, gerilemeye işaret eden 5 sınırının üzerinde olması piyasaların mevcut seviyesini korumaya yeterli bir sebep Kaynak: Bloomberg 3% 2% 1% % -1% -2% -3% -4% -5% Toplam Uçak ve Savunma Sanayi Hariç Kaynak: OECD, Bloomberg Dayanıklı tüketim malları siparişlerinde 21 yılından beri görülen zigzaglar sancılı büyüme sürecine işaret ediyor 1

11 Euro Bölgesi Cephaneliğini kuvvetlendiren Avrupa, borç ablukasını geri püskürtecektir Avrupa daki Riskler ve Savunma Mekanizmaları Euro Bölgesi nin içinde bulunduğu süreçteki sıkıntıları doğru tespit edebilmek gerekiyor. Bir yanda ABD ile karşılaştırıldığında Atlantik in karşı kıyısının 28 yılında sorunları doğru teşhis edip gerekli aksiyonları alırken Avrupa lı komşularımızın bu konuda yeterli başarıyı gösteremediklerini söylerken spesifik endişe kaynaklarını da ortaya koyabilmeliyiz. Panel 12: Kaynaklar (milyar Euro) Avrupa Kurtarma Fonu nun kullanılan kaynakları sonrası 284 milyar Euro kalıyor. Yunanistan Portekiz Irlanda EFSF Endişe kaynakları 1) yükselen devlet tahvil riskleri (sovereign risk), 2) bankaların sermaye açığı 3) likidite yetersizliği olarak ortaya çıkıyorlar Program ülkeleri hariç Euro bölgesi ülkelerin 212 yılının ilk yarısında özellikle de ilk çeyreğinde itfa olacak olan faiz ödemeleri ile birlikte 467 milyar Euro tutarında devlet tahvili bulunuyor. Avrupa Kurtarma Fonu nun ilk aşamada 44 milyar Euro olan kapasitesinden geriye program ülkeleri için kullanılan (Yunanistan 112 milyar Euro, İrlanda 17.7 milyar Euro, Portekiz 26 milyar Euro) tahmini tutar düşüldüğünde 28 milyar Euro civarında bir miktar ortaya çıkıyor. Bu fon elindeki kaynakları başlangıç tarihi öne çekilen Kalıcı Fon a (ESM) 212 yılı ortasında devredecek. Kalıcı fondan da 1 milyar Euro daha kaynak eklenmiş olacak. IMF tarafına baktığımızda ise ülkelerin söz verdikleri fonların toplamı 285 milyar Euro, bu iki miktarı topladığımızda yılın ilk bölümünün ve geriye kalanının kurtarılması mümkün gözüküyor. Ek olarak 9 Aralık tarihinde gerçekleşen AB Liderler Zirvesi nde alınan kararlar doğrultusunda ülkelerin merkez bankaları aracılığı ile IMF e 15 milyar Euro ek kaynak sağlaması mümkün olacak. 5 milyar Euro nun da bölge dışı ülkelerden geleceğini varsayarsak devlet tahvili (sovereign) tarafı 212 için kontrol altında gözüküyor Güçler birleştirildiğinde koordine bir efor ile 212 yılının kazasız atlatılması mümkün gözüküyor. ESM IMF IMF - dolayli LTRO , 1,2 Kaynak: Bloomberg, EFSF, IMF Panel 13: Euro Bölgesi nin 212 yılındaki finansman ihtiyacı (milyar Euro) 5 45 Yüksek orandaki faizler ve banka sermayeleri içinse Avrupa Merkez Bankası 21 Aralık tarihinde 3 yıllık sınırsız düşük masraflı fonlama opsiyonu ile bankalara 489 milyar Euro kaynak sağladı. Bu kaynağın bir miktarını devlet tahvillerine yatıracak olan bankaların en azından kısa süreli faizleri düşürerek gelen kazancı da bilançolarına sermaye olarak yazmaları mümkün olacak Diger Belcika Hollanda Ispanya Almanya Fransa Italya Q1/212 Q2/212 Q3/212 Q4/212 Kaynak: Bloomberg 11

12 Avrupa Merkez Bankası Süper Mario başlangıcı haklarını ilerdeki zor bölümlere saklayarak geçmek üzere May 21 Haz 21 Tem 21 Ağu 21 Eyl 21 Eki 21 Kas 21 Ara 21 Oca 211 Şub 211 Mar 211 Nis 211 May 211 Haz 211 Tem 211 Ağu 211 Eyl 211 Eki 211 Şapkadan Çıkan Tavşanlar Panel 14: LTRO Etkisi Avrupa Merkez Bankası nı, içinde bulunduğu durumu, kullanabileceği araçları, ve şu ana kadar yaptıklarını daha yakından incelemek faydalı olabilir. Klasik bir metod Avrupa Merkez Bankası nın devlet tahvillerini satın alarak faiz seviyelerini aşağı indirmesi olabilir. Ancak gerek bankanın kuruluş ilkeleri gereği uluslararası bir kurum olması nedeniyle bankanın bunu yapması ilkesel sorulara neden olabilir. Ek olarak Banka nın sonsuza dek devlet tahvilleri alabilmesi mümkün değil. Avrupa Merkez Bankası nın yeni başkanı Mario Draghi yapıcı bir hamle ile Aralık ayı para politikası kurulu toplantısında bankalara daha önce 28 krizi zamanında uygulanan bir yöntem ile uzun dönem fonlama imkanı sağladı. LTRO (Long Term Refinancing Option) ile bankalara sınırsız fonlama yapacaklarını açıklayan Avrupa Merkez Bankası 21 Aralık tarihinde gerçekleştirdiği ihalede 489 milyar Euro talep gördü. Fonlama 28 yılında bir senelik bir seçenek olarak bankalara sunulurken bu seferki üç senelik bir seçenek olarak bankalara sunuldu. Bu süreç içerisinde Avrupa Merkez Bankası bu sene tartışmalı olarak faizi iki kez 25 er baz puan artırıp getirdiği %1.5 seviyesinden yine iki farklı seferde %1. seviyesine indirdi. Böylece Avrupalı bankaların 3 senelik fonlamalaya güncel faiz seviyesinden erişimleri sağlandı. Önümüzdeki süreçte Avrupa Merkez Bankası nın faizleri düşürmeye devam edeceğini düşünürsek bankaların maliyeti de paralel olarak gerilemeye devam edecektir. Bankaların bu kaynakları nasıl kullanabileceğini inceleyecek olursak, 3 sene içerisinde geri ödemeleri gereken ucuz faizle elde ettikleri miktarın belirli bir bölümü ile önümüzdeki süreçte ödemeleri gereken kredilerini kapatırken bir bölümünü de getirisi yüksek seviyelere ulaşmış olan devlet tahvillerine yatırabilirler. % -1% -2% -3% -4% -5% -6% -7% 25,1 2,1 15,1 1,1 Geri ödeme süresi 3 yıl olan LTRO sonrası 3 yıla kadar vadeli devlet tahvilleri faizlerinde gerileme görmek mümkün 5,1 1 1 Yıl 2 Yıl 3 Yıl 5 Yıl Avrupa Merkez Bankası Devlet Tahvil Alımları Belçika Fransa İspanya İtalya 187 milyar Euro tutarındaki toplam miktar; yapılan hesap ve analizlere göre Avrupa Merkez Bankası nın 139 milyar Euro devlet tahvil alımı için cephane si kaldığına işaret ediyor Yunanistan İrlanda Portekiz İtalya Grafikleri incelediğimizde 3 yıla kadar vadeli devlet tahvillerinin getirilerindeki düşüş bahsettiğimiz işleme ışık tutuyor. Bu hızla giderse Avrupa Merkez Bankası nın cephane si 6 ayda tükenecektir Kaynak: Bloomberg Bankaların düşük faizle elde ettikleri kaynağı yüksek getirili enstrümanlar ile kullanmaları sonucu elde edecekleri karları da bilançolarına yansıttıkları zaman gerek duyulan sermaye güçlendirilmesi de otomatik olarak gerçekleşmiş olacak. 12

13 Büyüme Piyasaları: B, R, I Küresel şartların etkisi ile yavaşlasalar da bu yıl da küresel büyümenin dinamoları Mart 8 Mar 7 Mart 7 Haz 7 Haziran 8 Haziran 7 Eyl 7 Eylül 7 Eylül 8 Ara 7 Aralık 7 Aralık 8 Mar 8 Mart 8 Haz 8 Mart 9 Haziran 8 Eyl 8 Eylül 8 Haziran 9 Ara 8 Aralık 8 Eylül 9 Mar 9 Mart 9 Haz 9 Aralık 9 Haziran 9 Eyl 9 Mart 1 Eylül 9 Ara 9 Aralık 9 Haziran 1 Mar 1 Mart 1 Eylül 1 Haz 1 Haziran 1 Eyl 1 Aralık 1 Eylül 1 Ara 1 Aralık 1 Mart 11 Mar 11 Mart 11 Haziran 11 Haz 11 Haziran 11 Eyl 11 Eylül 11 Eylül 11 Ülkelerin Makro Fotoğrafı Brezilya, yükselen enflasyon endişesi ile 21 yılı içinde faizleri hızla yükseltmişti. Ek olarak maliye tarafında da işi sıkı tutmaktaydı. Ancak artan küresel riskler Merkez Bankası nın politikasını gevşeterek faiz indirimine yol açtı. Önümüzdeki sene de faizlerin düşme eğiliminde olması beklenebilir. Çünkü merkez bankasının amacı olası bir ekonomik yavaşlamaya karşı önlemleri zamanında alabilmek. Artmakta olan ücretler ise bir yandan enflasyona yukarı yönlü baskı yaparken diğer yandan küresel koşullar dahilinde ekonominin iç talep tarafında güçlenmesine yardımcı oluyor. 3% 2% 1% % -1% -2% -3% -4% -5% Panel 15: Büyüme Piyasaları Özet Grafikler B Brezilya: Yavaşlayan ekonominin faiz indirimi ve genişleyici maliye politikaları hızlanması bekleniyor. Enflasyon ikinci planda GSYİH Büyüme Hızı (%) Politika Faizi (%) 15% 14% 13% 12% 11% 1% 9% 8% Brezilya daki faiz indirimi aslında Türkiye açısından avantajlı bir durum. Dünya genelinde gelişmiş ülkelerde düşük faiz döneminde gelişmekte olan ülkelerin de faizleri aşağı çekmesi Türkiye nin cari açığını fonlamasına yardımcı olabilecek etkenler. Görece daha yüksek efektif faiz oranı ile Türkiye ye fonların gelmeye devam etmesi ve cari açığın finanse edilmesi mümkün olacak. Önümüzdeki sene Brezilya ekonomisini iç talep sürüklüyor olacak. Güçlenen Real ülkenin uluslararası pazarlarda mallarının rekabet gücünü kıran bir unsur. R Rusya: Artan perakende satışlar ve sınai üretim ekonomik büyümenin devam edeceğine işaret ederken, petrol fiyatları aşağı yönlü risk unsuru 15% 1% 5% % -5% -1% -15% Sınai Üretim Perakende Satışlar 25% 2% 15% 1% 5% % -5% -1% Rusya ekonomisi ise kriz sonrası yakaladığı büyüme hızını koruyacaktır. Kamu maliyesi bir miktar bozulmuş olsa dahi petrol fiyatlarında yaşanacak bir şok dışında küresel etkilere önceki krize nazaran Ruslar daha hazırlıklı giriyorlar. Sınai üretim ve perakende satış gibi iç talebi gösteren veriler istikrarlı seyirlerini sürdürüyorlar. -2% 15% 1% 5% % -5% GSYİH Büyüme Hızı (%) Petrol Fiyatı (Brent) -15% yılında Rusya için kilit konu ise Mart ayının başında yapılacak seçimler. Putin in iktidar olma hırsı devam ederse reform sürecinin sekteye uğraması orta vadede Rus ekonomisi için ciddi bir risk unsuru. Hindistan ise bir yanda yavaşlayan ekonomi ile uğraşırken bir yanda ise artan enflasyon ile başa çıkmaya çalışıyor. Hindistan Rupee si değer kaybeden para birimlerinden ve enflasyona Türkiye de olduğu gibi olumsuz etki ediyor. 21 yılından beri 13 kez arka arkaya politika faizini artıran Merkez Bankası nın (RBI) Aralık ayında mola vermesi ekonomik açıdan olumlu karşılandı. -1% -15% 12% 11% 1% I Hindistan: Yavaşlayan ekonomi yükselen enflasyon bileşimi kafaları karıştırıyor 9% 8% 7% 6% 5% 4% GSYİH Büyüme Hızı (%) Enflasyon (%) % 16% 14% 12% 1% 8% 6% 4% Kaynak: Bloomberg 13

14 Büyüme Piyasaları: Çin Dünya nın 2. büyük ekonomisi için slogan 212 de istikrarın sürdürülebilmesi Ekonomik Büyüme Dünya nın belirsiz, karmaşık ve her zamankinden daha çok Çin e bağımlı olduğu bir dönemde 212 ye dair bir portre çizerken Çin i daha detaylı incelemeyi uygun gördük. Son yirmi yıldır kaydettiği istikrarlı büyümenin ardından Çin, Dünya nın ikinci büyük ekonomisi olmayı başardı. Ancak bir takım iç ve dış faktörlerin etkisiyle Çin in büyümesi bu yıl 3 çeyrek üst üste yavaşladı. Asya uzmanları, bu sene %9,2 olan GSYİH büyümesinin 212 de %7-%8 civarında olması beklentisinde. Bu beklentiyi doğuran sebepler ise; Çin in ihracatında (Euro bölgesi borç krizi nedeniyle daralan talepten ötürü) bir büyüme öngörülmüyor olması ve emlak/inşaat piyasasında devam edeceği düşünülen belirgin yavaşlama. Çin GSYİH Büyümesi (sabit fiyatlar, 3.çeyrek) 16% 15% 14% 13% 12% 11% 1% 9% 8% 7% 6% Kaynak: Thomson Reuters Datastream İktidardaki komünist partinin gerçekleştirdiği yıllık Merkezi İktisadi Çalışma Konferansı nda alınan kararlara göre; 212 nin ana politika teması, ülkenin siyasi ileri gelenlerinin çoğunun değişeceği bir yılda, istikrarın sürdürülebilirliği idi. Burada istikrardan kast edilen temel ve sağlam bir makro ekonomik politika sürdürebilmek, düzenli büyüme sağlamak, insanların yaşama standartlarında iyileştirme ve stabil tüketici fiyatlarıyla sosyal stabiliteyi sağlamak. Bunu desteklemek amacıyla Çin Merkez Bankası 212 de uygulanacak politikaların daha ihtiyatlı, hedefe yönelik, esnek ve sağgörülü olacağı mesajını verdi. Geçen senenin konu başlığı enflasyonu kontrol altına almak iken bu senenin ana politika amacı büyüme idi. 12% 1% 8% 6% 4% 2% % -2% -4% Çin Ödemeler Dengesi (%GSYİH) Bu politikalara ana hatlarıyla değinirsek konu başlıklarını iç talebe dayalı bir büyüme sürecini teşvik etmek ve toplu konut projelerine ağırlık vermek olarak sıralayabiliriz. Kaynak: Thomson Reuters Datastream 14

15 Büyüme Piyasaları: Çin Emlak balonunun patlamadan havasının alınması önemli bir başarı olacak İç Talep ve Emlak Piyasası İç talebi canlı tutmak, küresel pazardaki olumsuz gelişmeler nedeniyle büyük önem kazanmış durumda. Bu politikanın alt metnini oluşturan eylemleri; munzam karşılık oranlarının düşürülmesi ve vergi kesintisinde indirim yapılması şeklinde sıralayabiliriz. Böylelikle toplumsal refah arttırılarak ve kredi politikaları gevşetilerek harcamalar teşvik edilmekte. 23% 21% 19% 17% 15% Toplu konut projelerine bu kadar öncelik 13% verilmesinin nedeni ise Çin de oluşan emlak balonu ve 11% bu balonun havasının kademeli olarak boşaltılmaya çalışılması. 9% Çin Munzam Karşılıklar (%) Küçük ölçekli Bankalar Büyük ölçekli Bankalar Kırsal kesim, Kooperatif ve diğer küçük Bankalar Çin in uzun dönemli yatırıma meyilli toplumsal yapısı ve diğer yatırım araçlarınının cazip olmaması nedeniyle zaman içerisinde emlak piyasasında aşırı bir talep oluştu. Bu talep sonucu konut fiyatları artarak bir balon oluşturdu. 7% 5% Kaynak: Thomson Reuters Datastream Emlak piyasası, GSYİH nın %13 ünü oluşturmakta ve inşaat, çelik, çimento sanayi için hayati önem taşımaktadır. Ayrıca hızla artan emlak fiyatları vatandaşlar arasında kızgınlığa ve isyana neden olmakta. Yani pahalı konutlar hem finansal hem de sosyal bir tehdit oluşturmakta Çin Sanayi Üretim Endeksi (1 ay değişim) Bu nedenlerden ötürü 21 Ocak ayından beri Çin hükümeti spekülasyonları önlemek için bir takım önlemler almakta ve gün geçtikçe artan kısıtlayıcı politikalar izlemekte. Bunlar; arttırılan peşinat fiyatları, kişilerin alabileceği ev adedine getirilen sınırlamalar, dar gelirli kesim için uygun konut projeleri inşaatı ve emlak vergisi pilot projesi. Yaygın inanışa göre baskılanan talep halen bozulmamış bir şekilde beklemekte ve sıkılaştırma politikaları kaldırılırsa satışlar ve fiyatlar eski seviyesine geri dönebilir KİT'ler Özel Çok Ortaklı Sanayi Üretim Endeksi Kaynak: Thomson Reuters Datastream 15

16 Büyüme Piyasaları: Çin Faiz oranı ile oynamak aşağı ve yukarı yönlü riskler barındırıyor Stratejinin Merkezi Toplu Konut Projesi Bu nedenle hükümet, İktisadi Çalışma Konferansında yapılan açıklamalarda, konut fiyatlarını makul bir seviyeye çekene kadar şaşmaz sıkı kısıtlamalarını sürdürme niyetinde olduğunu vurguladı. Yavaşlayan üretim ve konut yatırımlarındaki azalmayı, daha güçlü altyapı ve toplu konut yatırımları telafi edebilir. Bu sayede Çin Halk Cumhuriyeti yumuşak iniş senaryosunu daha mümkün kılabilir. Beklenti ise emlak piyasası büyümesinin bu seneki %3 luk artışının, 212 de %15-%2 lere düşmesi yönünde Çin Gayrimenkul Görünüm ve Geliştirme Endeksleri (2=1) Sonuç olarak 212 senesinde toplam konut inşaatının önceki senelere oranla önemli ölçüde azalacağı; ancak bir çöküşü önlemeye yetecek kadar büyümenin devam edeceği öngörülmekte. 85 Görünüm Endeksi Geliştirme Endeksi Bu tahminlerdeki en büyük çekince ise hükümetin yeterli miktarda finansmanı toparlayıp toparlayamayacağı ve buna bağlı olarak yerel yönetim teşviklerinin toplu konut projesinde daha fazla gerçek aksiyon u hayata geçirip geçiremeyeceği. Dahası ticari konut inşaatlarının düşüşü ile toplu konut projelerinin inşaatının hız kazanması arasında bir zaman boşluğu oluşabilir. Bu boşluğun meydana geldiği birkaç ayda toplam inşaat miktarında sert bir düşüş deneyimlenebilir. Bu da yapı ve inşaat malzemelerinin siparişinde ve endüstriyel üretimde daralma yaratabilir Çin Merkez Bankası Politika Faiz Oranları Kaynak: Thomson Reuters Datastream Çin de reel mevduat faiz oranları ise halen negatif ve zaman içinde pozitife getirilme ihtiyacı içinde. Ancak ekonomik döngünün bu aşamasında, genişletici para politikası güdülürken çelişkili bir hareket olacağından dolayı faiz arttırımına dair bir iştah yok. Öte yandan faizlerin düşürülmesi de hali hazırda gevşetilen para politikasında aşırı ısınmaya neden olabileceği için şu an için gereksiz görülebilir. Bu nedenle faiz oranlarında belirgin bir değişim öngörülmemekte Borç verme oranı Borç verme oranı 1-3 yıl Kaynak: Thomson Reuters Datastream 16

17 Büyüme Piyasaları: Çin Aşağı yönde gelişen enflasyonun küresel sebeplerle deflasyona dönüşmesi mümkün mü? Enflasyon Enflasyon cephesine değinecek olursak; 211 yılı Haziran ayında, aşırı artan gıda fiyatları nedeniyle tüketici fiyat endeksi son 3 yılın zirvesine ulaştı. Yüksek baz etkisi ve artış hızında yavaşlama sayesinde, enflasyon bu tarihten sonra aşağı yönlü bir trend çizdi. Dünya ekonomisi, 212 de derinleşen borç krizi ve yavaş ilerleyen toparlanma süreci nedeniyle atıl kapasite yükü altında olacak. Çin de zayıf ihracat talebi ve yavaşlayan inşaat sektörüyle bundan nasibini alacak. Hafifleyen ekonomik büyüme maaş artışlarını da sınırlandıracak. Yurtdışındaki düşük toplam talep artışı ve yurtiçindeki durgunluk, gıda dışı enflasyonu da kısıtlayacak. 1% 8% 6% 4% 2% % Çin Tüketici Fiyatları (yıllık % artış) Uzmanlar TÜFE nin 211 sonunda %4 dolaylarında seyretmesini beklerken, yıl ortalamasının %5,4 olmasını, 212 de ise %3,5 e kadar düşmesini bekliyor. Bu düşüşün ardındaki sebep ise yerel ve küresel sahada toplam talebin zayıflaması ve gıda fiyatlarının ılımlı hale gelmesi. 212 için tahminleri dönemsel olarak ele alıp çekincelere değinirsek; baz etkisi ve azalan gıda fiyatları göz önünde bulundurulunca enflasyonun ilk 3 çeyrek azalan bir desen oluşturması ve 3.çeyreği %3 ile sonlandırması tahmin ediliyor. Yukarı yönlü risklere sıralı olarak bakarsak; 2.çeyrekte kötü hava koşulları belli aylarda enflasyonu arttırıp aşağı yönlü trendi raydan çıkarabilir. Buna ilaveten düşen enflasyon baskısı ışığında devlet; enerji, su, doğalgaz, elektrik gibi belediye hizmetlerinin fiyatını ayarlama fırsatını kaçırmayabilir. Belli bir süre düşüş gösterdikten sonra 212 sonlarına doğru domuz döngüsü yeniden başlayabilir ve domuz fiyatları artabilir. Son olarak önümüzdeki yıl makro politikalar fazla gevşetilebilir. Aşağı yönlü risk ise küresel bir resesyon Çin üzerinde deflasyona yol açıcı bir etki yapabilir. -2% -4% Kaynak: Thomson Reuters Datastream Sonuç olarak önümüzdeki yıl gıda döngüsüne bağlı olarak enflasyonun azalması beklenirken, yapısal faktörler devreye girince ve göreceli fiyatlar düzenlenince yükseltilmiş enflasyon beklentisi %4-%5 aralığında olabilir. 212 yılına ait tahminlerdeki riskler ise; dış cephede Euro bölgesi krizi daha da derinleşebilir ve bu da küresel bir bunalıma neden olurken Çin in ihracatında %1-%12 lik bir düşüşe yol açabilir. İç cephede ise kış aylarına doğru tüm inşaat sektöründe keskin bir düşüş görebiliriz buna bağlı olarak yapı malzemelerinde ve endüstriyel üretimde ciddi daralma görülebilir. Bu en kötü senaryolar gerçekleşirse büyüme artışında bir miktar daha azalma görülebilir. 17

18 Büyüme Piyasaları: Çin Çin de altyapı yatırımlarının nasıl gelişeceği merakla bekleniyor Yatırım ve Tüketim Çin de sabit yatırımların büyümesi 211 yılının ikinci yarısında azalmaya başladı. Düşüşe etki eden önemli kalemlerden biri demiryolu yatırımlarındaki azalış. Çin otoriteleri yaptığı son açıklamada demiryolu yatırımlarının 212 yılında da düşeceğini bildirdiler. Bu düşüşün arkasında demiryolu bakanlığındaki (yolsuzluktan ve Temmuz ayındaki büyük tren kazasından dolayı) yönetim değişikliği ile yeni yönetimin büyüme konusunda daha hassas davranması bulunuyor. Avrupa da yaşanan borç krizinin etkisiyle yatırımcıların yatırım seviyelerini azaltması, demiryolu bakanlığının birikmiş borçları ve nakit sıkışıklığı ise diğer nedenler. Geçtiğimiz günlerde yapılan üç gün süren yıllık Merkezi İktisadi Çalışma Konferansı nda 211 yılı için öne çıkan enflasyon endişelerinin yerini büyüme problemi aldığını belirtmiştik. Konferans tan çıkan diğer önemli bir mesaj da yönetim değişikliğinin olacağı önümüzdeki sene içinde istikrarı sürdürmenin önemiydi. Bu bakımdan 28 deki gibi büyük çapta bir teşvik beklenmiyor. Azalan ihracat ve gayrimenkul yatırımları düşünüldüğünde, toplam sabit yatırımların önümüzdeki yılda da büyümesi düşük seviyelerde devam edecek gibi görünüyor. Çin ekonomisi büyümesini sürdürürken, büyümeyi oluşturan bileşikler arasında dengesizlik göze çarpıyor. Büyüme, genelde artan devlet harcamaları ve KİT ler tarafından yapılan yatırımlarla desteklenirken, özel tüketim tarafında zayıf kalıyor. 212 de inşaat yatırımlarında ve ihracatta meydana gelecek düşüş ile istihdam ve gelirde azalma beklenirken bunun da tüketimi negatif etkilemesi bekleniyor. Fakat öte yandan, hükümetin aldığı bir takım önlemler tüketimi artırıcı yönde etki yapacak. Toplu konut projelerinin, sağlık sektöründe yapılacak yatırımların ve gayrimenkul fiyatlarının düşmesinin düşük gelirli kesimde harcamaları artıracağı düşünülüyor. Aynı zamanda azalan gıda enflasyonu ve genel enflasyon ile gelir vergisindeki kesintiler de harcamayı artıracak diğer etkenler arasında. Beklenti harcamalardaki artışın önümüzdeki yılda da devam edeceği yönünde. 45% 4% 35% 3% 25% Toplam Sabit Yatırım (Yıllık Değişim) 2% Kaynak: Bloomberg 12% 11% 1% 9% 8% 7% 6% 5% 4% Çin'de Toplam Tüketim (Yıllık Değişim) Kaynak:Bloomberg 18

19 Büyüme Piyasaları: Çin Çin, para birimini değerlenmekten daha ne kadar süre koruyabilir? Dış Ticaret ve Kur Politikası Ekim ayında ihracat %15,9 büyüme ile son aylardaki en düşük artışı kaydederken, ithalat %28,7 arttı. Bu da aylık dış ticaret fazlasını 17 milyar dolar ile sınırladı. 28 yılında 3 milyar dolar olan dış ticaret fazlasının bu yıl 15 milyar dolara kadar düşme riski var. Global talepteki düşüşün 212 nin ilk yarısında devam etmesi bekleniyor ve diğer taraftan dönemsel olarak ilk çeyrekte Çin in (geleneksel yılbaşından dolayı) ithalatı artma eğiliminde. Bu durumda, Çin in uzun bir aradan sonra dış ticaret açığı vermesi ihtimaller arasında. Çin in azalan ihracatı, Çin e ara ürün ihraç eden diğer Asya ekonomilerini de olumsuz yönde etkileyecektir. Aynı zamanda Çin ile ABD arasındaki ticaret dengesizliği Amerikan iç politikasında da tartışma konusu. Cumhuriyetçi adayların en kuvvetlilerinden biri görünen Mitt Romney, Çin i para birimi Yuan ı manipüle ederek ihracat avantajı elde etmekle suçlayıp, eğer seçilirse Çin e ticari yaptırımlar uygulayacağını söylemişti. Öte yandan Çin, dış ticaretteki zayıflama ile zarar gören küçük ve orta boy işletmelere mali desteği artırarak oluşacak sosyal problemleri engellemeye çalışıyor. Diğer yandan kur tarafına baktığımızda, 21 yılında daha esnek kur rejimine geçilmesinden bugüne kadar % 7,48 değer kazanan Yuan, geçtiğimiz bir yıl içinde yaklaşık %4,67 değer kazandı. Önümüzdeki yıl için ihracattaki daralma endişelerinden dolayı Yuan ın değer kazanma ivmesinde bir yavaşlama olacağı düşünülüyor. Bu bağlamda, 212 de Yuan ın %3 ila %4,5 arası değer kazanması beklenebilir. Öte yandan uluslarası arenada Çin in üzerindeki, ticaret dengeleri açısından, Yuan ın değerlenmesi yönündeki baskılar uzun vadede Yuan ın değer kazanmaya devam edeceğini gösteriyor. 211 in son haftasında Japonya yla karşılıklı ticaretin Yen-Yuan üzerinden yapılması için yapılan anlaşma (her ne kadar ne zaman başlayacağı belli olmasa da), Yuan ın önümüzdeki yıllarda uluslararası bir para olmasının ve daha esnek bir Yuan politikasının izleneceğinin belirtisi. 1% 8% 6% 4% 2% % -2% -4% -6% Kaynak:Bloomberg Çin İthalat İhracat (Yıllık Değişim) İthalat Yuan Dolar Kuru Dolar değerli Yuan değerli Kaynak: Bloomberg İhracat +%4,67 19

20 Özel Konu: ABD Seçim Yılı Zaman çabuk geçti, ABD de yeni seçim dönemi geldi... ABD de Seçim Süreci ve 28 Seçimleri ABD de 212 yılı Kasım ayında yapılacak seçimler öncesinde seçim sistemi ve 28 deki seçim süreci hakkında özet bir bilginin faydalı olacağını düşündük. ABD de partilerin kendi başkan adaylarını seçimler yolu ile belirlediği ön seçimlerin ardından, başkan adaylarının oylanması, seçmenlerin oy kullanarak seçtikleri seçiciler kurulu tarafından gerçekleştirilmektedir. Her eyalette seçimler ile oluşan seçici kurul, başkan adaylarını seçmektedir. Seçilen Başkan, seçim sonuçlarının ABD Kongresi nde oylanmasını takiben ilk 2 Ocak ta yemin ederek göreve başlamaktadır. 28 yılı Kasım ayında da benzeri süreç gerçekleşmiştir. Yaklaşık 5 ay süren ön seçim sürecinden sonra Demokrat Parti nin adayı olarak Obama, Cumhuriyetçi Parti nin adayı olarak da McCain netleşmiştir. 4 Kasım 28 tarihinde sonuçlanan seçimlerde ise Obama başkanlığını ilan etmiştir. 28 Seçimi Başkan Adayları Seçimlerin ardından Başkan Obama, mali politikalar ile ülkenin önemli sorunlarından olan işsizlikle mücadele etmeye çalışmıştır. Ancak ne yazik ki kriz öncesi dönemde ortalama %4,5-5 seviyelerinde olan ABD işsizliği, krizin ardından %1 seviyesini aşmış ve uzun süre %9 seviyelerinin üzerinde kalmıştır. 212 Cumhuriyetçi Parti Aday Adayları En son Kasım ayında %8,6 seviyesine gerileyen işsizlik oranı, ABD de ekonomik aktivitenin bir miktar istihdam yaratmaya başladığı sinyalini vermektedir. Ancak Obama nın son dönemde bu konuda atmaya çalıştığı adımların sekteye uğraması, işsizlikteki iyileşmenin devamı açısından soru işaretleri taşımaktadır. Nitekim Obama nın 447 milyar dolar lık son istihdam paketi Senato da onaylanmamıştır. Ayrıca ABD de bütçe açığının 1,2 trilyon dolar azaltmakla görevli süper komitenin uzlaşmaya varamaması, federal kurumlara gelmesi gereken fon akışı için kısa vadeli çözümler (en son alınan 915 milyar dolarlık harcama tasarısı kararı gibi) sağlanması da önümüzdeki dönemde ABD ekonomisinde Obama yönetimini sıkıntıya sokabilecek konuların başında gelmektedir. 2

21 Özel Konu: ABD Seçim Yılı II. Dünya Savaşı sonrasında hiçbir başkan %7.2 yi aşan işszilk oranı ile yeniden seçilemedi ABD de 212 Seçimleri ABD de 212 seçimleri için bilinmesi gereken ilk konu daha önceki başkanın ikinci kez başkanlığa aday olmasının önünde herhangi bir engelin olmadığıdır. Ancak ABD de bir başkan en fazla iki dönem başkanlık yapabilmektedir. Bu bağlamda Başkan Obama nın 212 seçimlerinde tekrar aday olması söz konusudur. Geçmiş dönemlere bakıldığında üç Başkan haricinde ABD Başkanlarının ikinci kez seçildiği ve görevlerine devam ettiği görülmektedir. İkinci kez seçilemeyen başkanlar ise 1976 yılında ABD Başkanlığı na seçilen 198 seçimlerini Ronald Reagan a karşı kaybeden Jimmy Carter ve 1988 yılında Başkanlık görevine başlayıp, 1992 seçimlerini Bill Clinton a karşı kaybeden George H.W. Bush tur ABD de İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%) %7,2 işsizlik oranı yeniden seçilebilmek için kritik seviye Kuşkusuz ki seçim süreçlerinde seçmen görüşlerini etkileyen en temel faktör olan ekonomik görünüm, ABD deki 212 seçimleri için de belirleyici olacaktır. 212 seçimleri için ekonominin negatif bir faktör olarak devreye girmesi ve bu durumun Başkan Obama nın oylarına da yansıyabileceği konuşulmaktadır. Nitekim Gallup un araştırmasına göre ekonominin görünümünü zayıf gören ABD vatandaşlarının oranı %49 dur. Küresel krizin ortasında göreve başlamış olan Başkan Obama nın parasal ve mali politikalarına karşılık ekonomide görülen zayıf görünüm nedeniyle seçim sürecinde zorlanabileceği beklenmektedir. Özellikle %8,6 seviyesinde olan işsizlik oranının Obama ya oy kaybettireceği düşünülmektedir. ABD tarihinde Franklin Delano Roosevelt den sonra işsizliğin %7,2 nin üzerinde olduğu dönemlerde yapılan seçimlerde ikinci kez başkanlığın kazanılmadığı dikkate alınırsa, yüksek işsizlik Obama nın oy potansiyelini etkileyebilecektir. Genel görüş Obama nın 28 seçimlerine göre zor durumda olduğu yönündedir. Ancak burada esas teşkil edecek konu, Obama nın rakibi olacak Cumhuriyetçi Parti adayının kim olacağıdır. Kısaca Obama nın oy sayısı, Cumhuriyetçi adayın ismine göre şekillenecektir. Demokrat Parti nin adayı olarak öne çıkan isim Başkan Obama görülürken; Cumhuriyetçi kanattan adaylar 8 kişi olarak görülmektedir, ancak aralarından Obama yı zorlaması beklenen kişi Massachusetts eski valisi Mitt Romney dir. Kaynak: CEIC 1945 sonrasında ABD ekonomisinde hiç bir başkan %7,2 nin üzerindeki işsizlik ortamının olduğu bir ortamda yeniden seçilememiştir. Cumhuriyetçi Parti Ekonomi Politikası döneminde başkanlık yapan Ronald Regan ile özdeşleşen neo-liberal politika bir anlamda Cumhuriyetçi Parti nin politikası ile özdeşiktir. Neo-liberal politika gereği daha serbest bir piyasa ekonomisi, daha küçük bir devlet temel alınmaktadır. Bu bağlamda 212 seçimlerinde Cumhuriyetçi parti adayları arasından bir başkan çıkması halinde ABD ekonomi politikasında bir miktar değişiklik olması beklenmektedir. Bunun ilk yansımaları da üretim kesimi üzerinde devam eden vergi yüklerinin hafifletilmesi, Obama döneminde ek paketlerle desteklenen sosyal harcamaların bir miktar kısıtlanması söz konusu olabilecektir. Şirketlerin vergi yüklerinin azaltılması karlılığı olumlu etkileyecek beklentisi ile ilk etapta hisse senetleri piyasası üzerinde hareketlenmeye neden olabilecektir. Ancak olası sosyal kesintilere halktan tepkiler gelmesi muhtemeldir. 21

22 Özel Konu: Çin, Politik Gelişmeler Demokratik seçimlerin yapılmadığı bir ülkede iktidar değişimine tanıklık edeceğiz Çin in Politik Yapısı ve Gelişmeler Çin de yaklaşan seçimlerin, meydana getireceği politik, sosyal ve ekonomik değişimler açısından büyük önem taşıdığını düşünüyoruz. 212 nin son çeyreğinde, Çin Komünist Partisi nin dokuz üyeli Politbüro Yürütme Komitesi nin yedi üyesinin (devlet başkanı Hu Jintao ve prömiyer Wen Jiabao dahil olmak üzere) değişeceği büyük bir siyasi geçiş gerçekleşecek. 212 seçiminden sonra iktidara gelecek olanlar; ülkenin politik ve ideolojik ilişkilerinden, ekonomik ve finansal yönetiminden, dış politikadan, kamu güvenliğinden ve askeri operasyonlardan sorumlu olacaklar. Yeni gelecek olan liderlerin anlam ve önemini vurgulamadan önce Çin in kendine özgü ve karmaşık politik yapısına ve seçim sistemine değinmekte fayda görüyoruz. Anlaşılması gereken en temel şey politik yapının parti, devlet ve ordudan oluşmakta olduğudur. Parti en üstün mercide olup devlete ve orduya hükmetmektedir. Çin Halk Cumhuriyeti halkın demokratik diktatörlüğüyle yönetilen sosyalist bir devlettir. Çin Komünist Partisi liderliğindeki Çok Partili İşbirliği ve Siyasi Danışma Sistemi, Çin in temel siyasi sistemidir. Birçok partinin var olduğu Çin de, iktidardaki Çin Komünist Partisi nin yanı sıra sekiz demokratik parti daha vardır. Çin Komünist Partisi, demokratik partilerle uzun vadede bir arada yaşama, birbirini denetleme, kader birliği içinde olma ilkeleri doğrultusunda işbirliği yapmaktadır. Çin deki bütün demokratik partiler, muhalefet partileri değil, siyasete katılım partileridir (kollektif liderlik). Çin Komünist Partisinin üye sayısı 78 milyon civarındadır ve parti liderleri bir göreve atayacağı adayları bu havuzdan seçer Parti, beş senede bir Ulusal Halk Kongresi düzenler. 2, civarindaki delege, köklü parti üyelerinden seçilir. Ulusal Halk Kongresinin iki temel görevi vardır. Bunlardan ilki; devlet başkanı gibi kıdemli liderlerin parti ideolojisindeki ayarlamalarını (yeni yön veren teori ya da konseptleri) bildirme. Diğeri ise; kongre delegeleri tarafından, üst kademelerce ön elemesi yapılmış adaylar arasından Parti nin Merkezi Komitesini seçme. Merkezi komite, partinin çekirdek yönetimini temsil eder. Gerçek gücü elinde bulunduran 35 kişilik bu komiteye hareket ettirenler ya da sarsanlar demek yanlış olmaz. Bu komitede hükümet bakanları, partinin yüksek dereceli yetkilileri, en üst rütbede ordu generalleri ve devlete ait en güçlü şirketlerin CEO ları yer alır. Bu komite tarafından tayin edilen 25 kişi Politbüro yu nam-ı diğer Çin in kardinal kolejini oluşturmakta. Bu birim daha da daralıp, partiyi fiilen yöneten 5-9 kişilik Politbüro Yürütme Komitesi ni oluşturmaktadır. Sonuç olarak Çin Komünist Parti anayasasına göre; Politbüro üyeleri Merkezi Komite den, Politbüro Yürütme Komitesi Politbüro dan, Çin Komünist Parti Genel Sekreterliği de Politbüro Yürütme Komitesi nden gelmeli. Ulusal Parti Kongreleri arasındaki beş yıllık süreçte merkezi komite genel kurul toplantısı nda buluşarak önemli politika ve liderlik değişimlerini onaylarlar. Bu kararlar genelde yukarıdan aşağıya dikte edilmesine rağmen, merkezi komite üyeleri gerçek güç ve nüfuzu elinde bulundurmakta, perde arkasında politika oyunları oynanırken, nihai kararları şekillendirmede önemli rolü bulunmaktadır. 22

23 Özel Konu: Çin, Politik Gelişmeler Asya-Pasifik te sular ısınırken yeni nesil liderler mercek altında olacaklar Önde gelen parti organları, Merkezi Komite gibi daha düşük düzeyli yönetim organlarının üyelerinin seçimini yönlendirmekte ve üyelerin bir üst düzey pozisyon için (bir sonraki Politbüro ya da Politbüro Yürütme Komitesi) aday listesini onaylamakta. Politbüro Yürütme Komitesinin yeni bileşiminin - özellikle kuşaksal özellikler, bireysel özgün farklılıklar, grup dinamizmi ve zıt güçlerin dengesi kompozisyonu- Çin in ekonomik önceliklerinde, sosyal stabilitesinde, politik yörüngesinde ve dış ilişkilerinde çok büyük etkisi olacaktır. Çin in yükselen liderleri Dünya nın en kalabalık ülkesini yönetirken gerek yurtiçinde gerekse küresel çerçevede değişken ve kompleks bir ortamla karşı karşıya kalacaklar. Son yaşanan finansal çıkmazlar, Çin in kırılganlıklarını gözler önüne serdi. Uluslararası ölçekte bakılınca; küresel ekonomik yavaşlama Çin in mallarına olan talebi azalttı.bu da, ekonomik modeli ihracata dayalı olan Çin in büyüme hızını olumsuz yönde etkiledi. Birçok iş yeri kapandı, insanlar işsiz kaldı. Domestik açıdan bakınca ise hızlı büyümenin istemeden ortaya çıkan olumsuz sonuçları; zengin ve fakir kesim arasındaki uçurumun derinleşmesi, sosyal güvence yardımlarının azalması ve halk arasında huzursuzluk şeklindeydi. Daha dengeli bir ekonomik gelişme stratejisi gütme, siyasi ve toplumsal istikrarı sağlama; rejimin devamı ve ekonomik büyümenin sürdürülebilir olması açısından adeta bir ön koşul. Çin in Dünya ekonomisi üzerinde ve Asya Pasifik bölgesi güvenliğinde bu kadar etkili olduğu bir dönemde; yeni nesil liderlerin ekonomik ajandasını, sosyopolitik girişimlerini ve yurtdışı politikalarını ilgiyle takip ediyor olacağız. 23

24 Seçim Haritası 212 yılını Dünya genelindeki seçimler ve olası iktidar değişiklikleri dikte edecek Finlandiya 22 Ocak Başkanlık Slovenya 8 Ekim Başkanlık Meksika 1 Temmuz Başkanlık ABD 6 Kasım Başkanlık Venezüella 7 Ekim Başkanlık Fransa 22 Nisan Başkanlık Mısır Mart Başkanlık İran 29 Mart Meclis Yemen 21 Şubat Başkanlık Hindistan Yıl İçi Meclis Rusya 4 Mart Başkanlık Çin Yıl Sonu Başkanlık Tayvan 14 Ocak Başkanlık Kore Aralık Başkanlık Tarih Bayrak Ülke Seçim 14 Ocak Tayvan Başkanlık 22 Ocak Finlandiya Başkanlık 21 Şubat Yemen Başkanlık 4 Mart Rusya Başkanlık 29 Mart İran Meclis Mart Ayı Mısır Başkanlık 22 Nisan Fransa Başkanlık 1 Temmuz Meksika Başkanlık 7 Ekim Venezüella Başkanlık 8 Ekim Slovenya Başkanlık 6 Kasım ABD Başkanlık Aralık Ayı Kore Başkanlık Yıl Sonu Çin Başkanlık* Yıl İçi Hindistan Meclis *Çin Halk Cumhuriyeti nde demokratik genel seçimler yapılmamaktadır. 24

25 Görünüm 212: İçindekiler Genel Değerlendirme Küresel Gelişmeler Dünya Ekonomisi nin Görünümü Gelişmiş Ülkeler (Developed Markets) Potansiyel Büyüme Ülkeleri (Growth Markets) ABD Konut Piyasası ABD Ekonomisi: FED in Şifreleri Euro Bölgesi Avrupa Merkez Bankası Ülke Bazında Büyüme Piyasaları Özel Konu: ABD Seçim Yılı Özel Konu: Çin, Politik Gelişmeler Seçim Haritası Türkiye Ekonomisi Türkiye Ekonomisi nin Bileşenleri Enflasyon Endeksleri Dış Ticaret Cari Açık Dinamikleri Türk Lirası nın Seyri Kredi Gelişimi Kamu Maliyesi İşgücü Piyasası nda Eğilimler Yatırım ve Tasarruf Eğilimleri Özel Konu: Merkez Politikaları 25

26 Türkiye Ekonomisinin Bileşenleri Büyüme rekortmeni Türkiye 21 1.Ç Haziran 99 Mar.8 Ocak 21 4.Ç Haz.8 Ağustos 22 3.Ç Mart 1 Eyl.8 Ekim Ç Ara.8 Mayıs Ç Mar.9 Aralık 2 Temmuz Ç Haz.9 Şubat Ç Eyl.9 Eylül 4 Nisan 5 Ara Ç Kasım 5 Mar Ç Haziran 6 Ocak 7 Haz Ç Ağustos 7 Eyl.1 Mart Ç Ekim 8 Ara Ç Mayıs 9 Mar.11 Aralık Ç Temmuz 1 Haz Ç Şubat 11 Eyl.11 Eylül Ç Yüksek Büyüme İle Geçen 211 Çeyrekler İtibarıyla GSYİH Değişimi 211 yılı başında kriz dönemininin ardından GSYİH da kayıpların telafisi olarak görülen büyüme eğilimi, yıl içinde hızlanarak dünyanın sayılı ekonomik büyüme performansları arasında ön sıralarda yerini aldı. Yılın üçüncü çeyreğinde %8,2; ilk dokuz ayında %9,6 oranında büyüyen GSYİH, aynı dönemde %9,2 oranında büyüyen Çin ekonomisini de geride bıraktı ve Türkiye, söz konusu dönemde dünyanın en hızlı büyüyen ekonomisi konumuna yükseldi. 15% 1% 5% % -5% -1% -15% -2% Türkiye nin büyüme performansı gelişmiş ekonomiler olarak görülen ABD ekonomisi, Euro Bölgesi ve Avrupa ülkeleri ile karşılaştırıldığında daha da net şekilde öne çıkmaktadır. Açıklanmış son veri olan üçüncü çeyrek büyüme rakamları açısından bakarsak ABD ekonomisinin %2; Euro Bölgesi nin %1,4; İngiltere nin %,5 Almanya nın %2,6 büyüdüğü bir ortamda Türkiye deki büyüme hızı oldukça başarılıdır. Büyüme bileşenlerinde hem talep hem de yatırım tarafının etkisi olduğu görülmektedir. Yılın ilk dokuz ayında özel sektör tüketimi bir önceki yıl aynı döneme göre %9,2; kamu kesimi harcamaları ise %1,2 oranında artmıştır. Yatırım tarafında ise, kamu yatırımlarında aynı dönemde görülen %5 lik artışa karşılık özel sektör yatırımlarının %29,4 oranında arttığı görülmektedir. GSYİH (%,YoY) Karşılaştırmalı GSYİH Gelişimi (%, YoY) ABD GSYİH Türkiye Euro Bölgesi Almanya Çin İngiltere GSYİH nın bileşenleri açısından en çok önem arz eden konu özel sektör yatırımlarındaki artıştır. Bu durum ekonomik aktörlerin geleceğe bakışlarının olumlu olduğunu göstermekte ve üretime yönelik katkı sağlamaktadır. 1% GSYİH Bileşenleri 15 Büyüme açısından önemli olan ve Türkiye olarak büyüme modelimizde geliştirmek istediğimiz nokta olan ihracatta da yılın dokuz ayı boyunca artış sürmüştür. İlk üç çeyrek boyunca ihracat (sabit fiyatlar ile) bir önceki yıla göre %6,7 oranında artış göstermiştir. Değer kaybeden TL ile yılın son çeyreğinde ve önümüzdeki yılda ihracatın büyüme üzerinde olumlu katkısı olması kuvvetle muhtemeldir. 8% 6% 4% 2% % -2% Yılın son çeyreği açısından öncü olabilecek göstergelere baktığımızda ise ekonomik aktivitenin halen güçlü görünümünü koruduğu görülmektedir. Özel Sektör Yatırımları (%GSYİH) Net İhracat Kamu Yatırımları (%GSYİH) Devlet Harcamaları (%GSYİH) Özel Kesim Tüketimi (%GSYİH) Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış GSYİH (%, YoY) Kaynak: TUİK, CEIC 26

27 Türkiye Ekonomisinin Bileşenleri Ekonomimizden umudumuzu kesmiş değiliz, yumuşak iniş senaryosunu fiyatlıyoruz Ocak 7 Mart 7 Mayıs 7 Temmuz 7 Eylül 7 Kasım 7 Ocak 8 Mart 8 Mayıs 8 Temmuz 8 Eylül 8 Kasım 8 Ocak 9 Mart 9 Mayıs 9 Temmuz 9 Eylül 9 Kasım 9 Ocak 1 Mart 1 Mayıs 1 Temmuz 1 Eylül 1 Kasım 1 Ocak 11 Mart 11 Mayıs 11 Temmuz 11 Eylül 11 Kasım 11 İlk temel göstergeler olan kapasite kullanım oranı ve sanayi üretimi endeksi de bu yönde sinyal vermektedir. Kapasite kullanım oranı endeksi Ekim ayında yükselişini sürdürmüş, Kasım ayında da yataya yakın görünüm sergilemiştir. Aralık ayında kapasite kullanım oranı gerilemiş görülmesine karşın, mevsimsel etkilerden arındırıldığında artış eğilimini devam ettirmiştir. Sanayi üretiminde ise Ekim ayında bir önceki yıla göre %7,3 lük bir artış görülmüştür. Bu durum son çeyrekte ekonomide büyüme oranının bir miktar hız kesmekle birlikte yine yüksek seyredeceğini ve Türkiye nin %8,5 lere yaklaşabilecek rekora yakın bir büyüme ile yılı tamamlayabileceğini göstermektedir. Peki ya 212 de durum ne olacak? Türkiye nin büyüme görünümü açısından dünyanın geri kalanından özellikle de gelişmiş ülkelerden olumlu yönde ayrıştığı görünümün, 212 de de devam edeceğini düşünüyoruz. Ancak tabii ki büyüme oranlarında önemli ölçüde bir gerileme ile bu ayrışmanın süreceğini düşünüyoruz. Çin büyümesinde yavaşlamanın, Avrupa ülkelerinde resesyon olasılıklarının, ABD de oldukça zayıf büyümenin konuşulmakta olduğu piyasalarda Türkiye için devletin OVP ile öngördüğü büyüme oranı 212 için %4 oranındadır. IMF ise son yayınladığı «Dünya Ekonomik Görünüm» raporunda Türkiye büyümesinin %2,2 seviyelerinde gerçekleşeceğini öngörmüştür. Yatırım bankaları arasında %,5-%4 arasında değişen beklentiler konuşulmaktadır. TCMB nin 21 Kasım ayından bu yana cari açığı dengelemek adına aldığı önlemlerin, kredi genişleme hızını baskılamaya yönelik çalışmaların, son dönemde TL de artan değer kaybının ve ÖTV artışlarının etkisi ile iç talepte büyüme hızının düşeceği düşünülmektedir. İhracat tarafında ise TL de artan değer kaybının rekabet artırıcı etkisi ile en büyük ihracat partnerimiz olan Avrupa ülkelerinde görülmesi muhtemel resesyonun negatif etkisinin çarpışacağı bir ortam olacaktır. Bu ortamın Türkiye de ekonomik büyüme hızında belli ölçüde azalışı beraberinde getirecek olmasına karşın, %3-4 civarında, OVP beklentilerine yakın bir büyüme gerçekleşeceği yönünde piyasaya göre daha iyimser bir beklentiye sahibiz Dünya ve Ülke Grupları İçin IMF Büyüme Tahminleri (%) Ülkelere Göre IMF Büyüme Tahminleri (%) Sanayi Üretimi ve Kapasite Kullanım Oranı Kapasite Kullanım Oranı (%) (sol eksen) Sanayi Üretimi Endeksi Kaynak: IMF, CEIC 27