SER XWEBÛN. Çözüm Reber Apo nun yol haritas nda. 15 A ustos At l m n n 26. y l nda JI SERXWEBÛN Û AZADIYÊ BI RÛMETTIR TIfiTEK NÎNE

Transkript

1 SER XWEBÛN JI SERXWEBÛN Û AZADIYÊ BI RÛMETTIR TIfiTEK NÎNE ku rd.o rg Sal: 28 / Hejmar: 332 / Tebax A ustos At l m n n 26. y l nda w w w.a rs iv a Çözüm Reber Apo nun yol haritas nda

2 RÊBER APO DE ERLEND R YOR fianl 15 A ustos At l m ve do ru devrimci siyasetin zaferi Partimizin silahl direniflinin 8. y l ve bunun üst bir evreye s çrat lm fl biçimi olan 15 A ustos At l m n n ise I. y l n geride b rakm fl bulunuyoruz. Tarihsel ve güncel somut gerçeklerimiz, bu süreçte ileriye yönelik yaflanmas gereken düflünce ve eylem ile afl lmas gereken, çürüyen yap lar n ne oldu unu, her zamankinden daha parlak bir biçimde ortaya koymaktad r. Salt bir silahl direnifl olmaktan da öteye, çok çeflitli özelliklere sahip olan bu tarihsel at l m n, gerek geçmiflin ayd nlat lmas ve gerekse daha da önemli olarak, önümüzdeki dönemin devrimci kazan mlar n n neler olabilece inin hesaplanmas aç s ndan, derinli ine kavranmas nda hayati önemi vard r. Geliflmenin alt ndaki do ru düflünce kadar, onun ruhunu ve bu ruhun biçimlenmesi için adeta ç plak yüre ini ortaya koyarcas na sergilenen efline ender rastlan r direniflçili inin de ö retece i çok fley vard r. Hemen belirtmek gerekir ki, direniflin herhangi bir sömürgecili e karfl de il, insanl k tarihinin tan d en barbar ve günümüzde faflist bask ve sömürüyü en çok gelifltiren, ça d fl ve ça d fl oldu u kadar da, kendini en ince yöntemlerle gizleyen bir egemen s n fa, emperyalizmin en tehlikeli bir iflbirçikçisine karfl, kendi öz tarihinden ve ça dafl insanl k gelifliminden uzak b rak lm fl, unutulmufl bir halk olan Kürt halk ad na verildi i, asla unutulmamal d r. flte bu gerçek beyinlerimize kaz n rcas na kavran r ve sürekli yo un bir tarzda dile getirilirse, at l m n önemi ancak o zaman ortaya ç kabilecektir. 15 A ustos At l m, yaln zca Partimiz ve halk m z aç s ndan tarihsel bir rol oynamakla s n rl kalan bir eylem de ildir. O baflta Türk sömürgecili i olmak üzere, bütün bir kapitalist emperyalist düzenin temsilcilerini sarsm fl ve onlar telafla bo an bir yang n n alevlerini tutuflturmufltur. Bu yang n yaln zca bulundu u yeri sarmakla kalmam fl, alevlerinin s cakl Kürdistan, Türkiye ve Ortado u halklar baflta olmak üzere, ilerici dünya halklar n n yüreklerini s t rken, sömürgeciler ve her türden iflbirlikçi ve uflaklar na ise, terler döktürmüfltür. Bu at l m n yaratt yeni geliflmeler karfl s nda, çeflitli güçler mevcut politikalar n gözden geçirmek, yeni çözümler ve aray fllara girmek zorunda kalm fllard r. Bu eylemlerin yaratt çok yönlü etkileri kavrayabilmek ve sonuçlar n de erlendirebilmek için, onun ortaya ç kt ortam n ve dönemin özelliklerine bakmak, bu eylemler karfl s nda çeflitli güçlerin içine girdikleri tutumlar incelemek gerekmektedir. Bu yap ld nda, ancak onun tarihe damgas n vuran karakteri ve rolü anlafl labilecektir. 15 A ustos At l m, Türk sömürgecilerinin devlet yap s içerisinde faflist kurumlaflmay önemli oranda sa lad ve bu faflist özü gizleyecek biçim de iflikliklerine gitmek amac yla planlar oluflturdu u bir dönemde gerçeklefltirildi. 12 Eylül darbesinin ard ndan, h zla sürdürülen çal flmalarla dörtbafl mamur bir faflist düzen, tüm topluma egemen k l nm flt r. Ancak içte ve d flta yönelecek muhalefeti etkisizlefltirmek için, uygulamalar n göz boyay c bir tarzda yürütülmemesi gerekmektedir. Bu amaçla "Demokrasiye dönüfl" aldatmacas na baflvurulur, düzenin fideli inde oluflturulmufl partilerle, seçimlere gidilir. Türkiye'nin belli flehirlerinden bafllayarak, s k yönetim görünüflte kald r lmaya bafllan r. Yap lan planlar gere i muhalefet etkisiz k l nm fl oldu undan, 83'le birlikte "Ülkede demokrasi tesis edilecektir." Cunta azg nca sald r lar nda oldu u gibi, bu gözboyama faaliyetinde de gerek içteki ve gerekse d fltaki dayanaklar ndan tam destek almaktad r. Böylece iktidar n sa lama ba lama çabas içindedir. Faflist cuntaya haz rl ks z yakalanan sol hareket ise, geçmifl hatalar n n, bölünmüfllü ünün kefaretini çok a r bir tarzda ödemifl, yaln zca darbeler alt nda ezilmekle de kalmayarak, soylu davas na sahip ç kamaz hale getirilmifltir. Tutuklananlar d fl nda kalan kesim, örgütsüz bir tarzda ç kt Avrupa'da tasfiye ile yüzyüze b rak larak teslim al nm flt r. Tasfiyecili in çemberinden bir türlü ç kamayan sol hareketler, yaln zca kendi kendilerini tüketmekle de kalmayarak, geçmifl tarihlerinde de ortaya ç kt gibi, 12 Eylül rejiminin politikalar n n adeta birer uygulay c s haline dönüfltürülmüfllerdir... * Bu yazı Reber Apo nun 85 yılı çözümlemesinden alınmıştır

3 çindekiler Yol haritas n n pratikleflmesi için mücadele edelim 29 Mart seçimlerinden sonra siyasal geliflmeler yeni bir evreye girmifltir. Özellikle de Önderli imizin 15 A ustos ta yol haritas haz rlayaca m demesinden sonra Türkiye siyaseti Kürt sorunuyla ilgili geliflmelere kilitlenmifltir. Hükümet Kürt aç l m ndan, demokratikleflme içinde Kürt sorununun çözümünden söz... (2 de) Yöntem ve hakikat rejimi üzerine Reber Apo Evrenselde gerçekleflmifl bir oluflumu say sala bo mak pek aç klay c olmamaktad r. Kald ki, dünyan n hikmetlerini kavraman n henüz bafllang c nday z. Kavray fl n bizi neyle buluflturaca henüz meçhuldür. S kça söylenen... (17 de) fianl 15 A ustos At l m n n 25. y ldönümü herkese kutlu olsun De erli Yoldafllar! Kürt ün kötü talihini yenen ve bizi bu günlere getiren büyük 15 A ustos At l m m z n 25. y ldönümünü yafl yoruz. 15 A ustos direnifl ve dirilifl bayram m z n tüm yoldafllara ve halk m za...(28 de) 7. Kongra Gel Genel Kurulu sürecin kazan lmas nda güçlü bir zemin olacakt r Kongra Gel 7. Genel Kurulu, Önder Apo nun bafllatt Kürdistan Özgürlük Hareketinin 36 y ll k mücadelesinde verdi i büyük emekler, ödedi i a r bedeller, halktan ve gerilladan toplam... (38 de) E er insanl m kabul etmezseniz bu sorun çözülmez Reber Apo Bar fla ça r yürüyüflleri yap l yor. 1 Eyül de Diyarbak r merkezde büyük bir bar fl yürüyüflü olaca söyleniyor. KCK eylemsizlik karar n 1 Eylül e kadar uzatm fl. Nedir durum? Amanoslarda... (47 de) Demokratikleflmede topluluklar ekonomisinin rolü Devletin büyüklü ü demokrasinin azl, demokrasinin büyüklü ü devletin azl ise Ortado u da demokratikleflmeyi do ru anlamak, demokratikleflmeyi... (60 ta) Demokratik Toplum Kongresi demokratik dönüflümün iradi güç haline gelmesidir Kürt Halk Önderli i defalarca Kürt Demokratik Toplum Kongresinin toplanmas n istedi. Kürt sorununun demokratik çözümü ve Türkiye nin demokratikleflmesi aç s ndan... (65 te) Alevilik üzerine -I- Tarihi bulgular Kürtlerin ve eski Ortado u toplumlar n n toplumsall n geliflmesinde ve neolitik sistemin kuruluflundaki baflat rollerini... (72 de) Kültür ajanl Kürt kültürüne en a r sald r d r Kültür, bir toplumun zihniyetini, düflünme kal plar n, dilini ifadelendirirken genifl anlamda buna maddi birikimlerinin de eklenmesini... (83 te) 15 A ustos öncesi gerilla Erzak ve genel lojistik olanaklar m z çok yetersiz ve s n rl yd. En temel zorunlu ihtiyaçlar m z n ço undan hemen hemen sürekli yoksunduk. Unumuz ve ekme imiz hiç yok gibiydi... (92 de)

4 2 29 Mart seçimlerinden sonra siyasal geliflmeler yeni bir evreye girmifltir. Özellikle de Önderli imizin 15 A ustos ta yol haritas haz rlayaca m demesinden sonra Türkiye siyaseti Kürt sorunuyla ilgili geliflmelere kilitlenmifltir. Hükümet Kürt aç l m ndan, demokratikleflme içinde Kürt sorununun çözümünden söz ediyor, bu yönlü çal flmalar yürütüyor. Ancak esas olarak Türkiye kamuoyu Önder Apo nun 15 A ustos ta aç klayaca yol haritas n bekliyor (bu yaz yay nland nda yol haritas aç klanm fl olacakt r) Önder Apo yol haritas n aç klayaca m demesiyle birlikte, hükümet de Kürt aç l m denen bir yaklafl mla kendi yol haritas n haz rlama çabas içine girmifltir. Türkiye deki bu geliflmelerin arkas nda bir tarih vard r. Türkiye bugün Kürt aç l m ndan söz ediyorsa, bu yönlü Türkiye kamuoyunda çok yo un tart flmalar oluyorsa buna yol açan temel etken kuflkusuz Kürt halk n n onlarca y ld r yürüttü ü demokrasi ve özgürlük mücadelesidir. Bu mücadelenin sonucu Türkiye toplumunda, Türkiye siyasetinde ve çeflitli güç odaklar içinde bu sorunun art k eski yöntemlerle çözülemeyece i kanaatini do urmufltur. Daha do rusu art k eski politikalar n meflruiyetinin kalmad n görerek Kürt sorunu konusunda kendisine yeni bir meflruiyet arama çabas içine girmifllerdir. Bu, yeni meflruiyet arama çabas, Kürt sorununun çözümünü mü hedeflemektedir, yoksa Kürt halk - n n özgürlük mücadelesi karfl s nda meflruiyetini kaybetmifl politikalar na yeni meflruiyet zeminleri bularak Kürt Özgürlük Hareketine karfl yeni bir tasfiye sald r s bafllatma amac m güdüyor bunu süreç içinde görece iz. Ancak sürecin ikili karakterde oldu unu söylemek daha do ru olur. Bu sürecin demokrasi güçlerinin kararl duruflu, do ru politikas ve mücadelesiyle çözümle sonuçlanmas da mümkündür. Ancak Türk devletinin art k yürümeyen politikalar na meflruiyet kazanarak bu zemine dayan p yeni bir sald r hamlesi bafllatmas da güçlü bir olas - l k olarak görülmelidir. Özgürlük mücadelesinin ulaflt düzey bugünkü siyasal ortam do urmufltur SERXWEBÛN A ustos 2009 Yol haritas n n pratikleflmesi için mücadele edelim Önder Apo nun aç klayaca yol haritas na yaklafl m, Kürt sorununun demokratik çözümüne nas l yaklafl ld n da ortaya koyacakt r. Öte yandan Önder Apo nun yol haritas na gösterilecek yaklafl m, siyasal sürecin hangi yöne evirilece ini de belirleyecektir. Bu aç dan böyle önemli bir yol haritas aç klanacakken, tüm bas n ve kamuoyu böyle bir yol haritas n beklerken hükümetin ve hükümete yak n çevrelerin, mral muhatap al namaz, demeleri daha flimdiden yol haritas na olumsuz yaklafl laca n ortaya koyar ki bu da gerçekten tehlikeli bir durumdur. Bu aç dan bir an önce bu olumsuz yaklafl mdan vazgeçilmelidir Ancak flu kesindir ki, Kürt sorunu konusunda flimdiye kadar yap lmayan düzeyde tart flmalar yap lmaktad r. Kürt sorununun çözülmesi gerekti i konusunda kamuoyunda yo un bir tart flma vard r. Birçok ayd n, yazar Kürt sorununun çözümü konusunda düflüncelerini dile getirmektedir. Türkiye toplumu hiçbir dönemde olmad kadar Kürt sorununun çözümüne f rsat ve zemin sunan bir yaklafl m ortaya koymaktad r. Sorunun bir terör sorunu olarak görülmesi yaklafl m zay flam fl, Kürtlerin haklar temelinde bir sorun oldu u genel e ilim haline gelmifltir. Bu genel e ilime ra men Türkiye siyasetinde Kürt sorununa çözüm getirecek kararl bir irade ne kadar geliflmifl denilirse, buna olumlu cevap vermek zordur. Türkiye de hâlâ eski zihniyet kal plar - na göre düflünme devam etmektedir. Kürt sorununun eski yöntemlerle çözülemeyece i ve Kürt Özgürlük Hareketinin bast r lamayaca anlafl lm flt r. Bunun sonucu bir fleyler yapmadan Kürt toplumuyla birlikte yaflanmayaca kanaatine var lm flt r. Ancak eski zihniyet tümden afl lamad için Kürtlerin temel demokratik haklar n tan yarak sorunun kal c bir çözüme kavuflturulmas konusunda ciddi yaklafl m zay fl klar görülmektedir. Ancak mevcut gelinen aflamay da küçümsemiyor ve Özgürlük Hareketinin yürüttü ü mücadelenin bir sonucu olarak de erlendiriyoruz. Onlarca y ld r yürütülen mücadele Kürt sorununun demokratik çözümü için önemli bir zemin oluflturmufltur. Tabii bunu esas olarak yaratan da ortaya ç karan da dayatan da Kürt toplumundaki büyük de iflimlerdir, örgütlülük düzeyidir. Kürt halk n n demokratik siyasal çözüm olmadan bu mücadeleyi b rakmayaca konusunda ortaya koydu u kararl tutumdur. Tart flmay bafllatan, yaratan, ortaya ç karan esas olarak Türkiye deki zihniyet de iflimi, politika de iflimi de ildir. Kesinlikle Kürt halk n n özgürlük mücadelesinin ulaflt düzey bugünkü düflünsel ve siyasal ortam do urmufltur. Kürt halk bütün bast rma çabalar na ra men onlarca y ll k mücadeleyle özgürlük ve demokraside srarl oldu unu gösteren destans bir direnifl göstermifltir. Bu-

5 A ustos 2009 SERXWEBÛN 3 günkü bütün geliflmelerin arkas ndaki tarihi böyle anlamak gerekir. Nitekim onlarca y ld r sürdürülen mücadelenin bugün anlaml bir bar flla sonuçland - r lmas yaklafl m içinde olan Önder Apo, yol haritas n aç klama tarihini 15 A ustos olarak deklere etmifltir. Ordu ve AKP nin Hareketimizi tasfiye etme d fl nda ortak noktalar kalmam flt On y llard r sürdürülen mücadeleyle bugünkü geliflmeler ortaya ç kar lmakla birlikte, özellikle son iki y ld r sürdürülen mücadelenin mevcut durumu ortaya ç kard n söylemek de yanl fl olmayacakt r. Devlet ve hükümet içinde olmak üzere demokratik güçler ve çeflitli çevrelerden gelen istek sonucu Ekim inde tek tarafl ateflkes ilan edilmifltir. Ne var ki Türk devleti ve hükümeti Ekim inde ilan etti imiz ateflkes karfl s nda hiçbir ciddi ad m atmad gibi, ateflkes yap lmas n isteyen birçok çevre de sessiz kalm flt r. Devlet, bu süreci Kürt Özgürlük Hareketi ni tasfiye süreci olarak kullanmak istemifltir. Ancak Önder Apo ateflkesin daha bafllamas yla birlikte, e er bir çözüm yoksa bunu bir oyun sayar m, de- erlendirmesinde bulunarak Örgütü ve halk duyarl hale getirip, Türk devletinin bu süreci tasfiye süreci haline getirmesinin önüne geçmifltir. Önder Apo e er ad mlar at lmazsa 18 May s kararlaflmas n n ortaya ç kmas gerekti ini belirtmifltir. Bunun anlam : Haki Karer arkadafl n flahadetinden sonra gerçekleflen birinci 18 May s kararlaflmas nda oldu u gibi tasfiyeye karfl mücadeleyi yükseltecek bir döneme girilece idir. Gerçekten de bu süreçte Türk devleti bir tasfiye sald r s planlam flt r Nisan nda AKP hükümetine e-muht ra veren ordu ve bunun Genelkurmay Baflkan Yaflar Büyükan t, May s ay nda Erdo an la Dolmabahçe de görüflerek Kürt Özgürlük Hareketi nin tasfiyesi konusunda anlaflm fllard r. Önceden Abdullah Gül ün cumhurbaflkan olmas na itiraz eden ve AKP nin önünü t kayarak hükümetten düflürmek isteyen ordu, Dolmabahçe görüflmesiyle hem 22 Temmuz da yap lacak seçimlerde AKP hükümetinin yeniden iktidar olmas n n önünü açm fl hem de Abdullah Gül ün seçimden sonra cumhurbaflkan olmas na onay vermifltir. Kendi aralar nda büyük çekiflme ve çat flma içinde olan ordu ve AKP nin Kürt sorununun tasfiyesi konusunda anlaflmalar irdelenmesi gereken bir durumdur. Bu gerçeklik flunu da göstermifltir: ki taraf da Kürt Özgürlük Hareketi ni tasfiye ederek kendine göre bir hamle yapmak istemektedir. Ya da iki taraf n Kürt Özgürlük Hareketi ni tasfiye etme d fl nda ortak noktalar kalmam flt r. Birbirlerine muhtaç olduklar için her ikisi de bu ortak noktada birlikte yürüme ihtiyac duymufllard r. Nitekim 22 Temmuz seçimlerinden sonra Kürt Özgürlük Hareketi ni tasfiye etme kararlar n derhal devreye sokmufllard r. O güne kadar içerde hal ettik mi ki s n r d fl na ç kal m diyen AKP hükümeti, savafl tezkeresi haz rlama çal flmas bafllatm fl ve savafl tezkeresinin ç kmas konusunda bütün di er siyasi partilerle ortak bir karara varm flt r. Ordu-AKP uzlaflmas etraf nda CHP de bu uzlaflmaya kat lm flt r. Di er bütün toplumsal ve siyasal kesimler de bu uzlaflmaya dahil edilerek Kürt Özgürlük Hareketi nin hem siyasal hem sosyal olarak kuflat l p ezilmesi hedeflenmifltir. Bunun diplomatik aya da ABD ile tamamlanmak istemifltir. Kürt Özgürlük Hareketi hükümetin bu politikalar n görmüfl ve bu tasfiye sald r lar n bofla ç karmak için daha üst düzeyde bir direnme karar alm flt r. Yi it komutan Adil in komutas nda Gabar daki operasyon birliklerine karfl yap lan büyük eylem bu direnifl sürecini bafllatm flt r. Daha sonraki Oramar eylemi de Adil yoldafl n bafllatt bu yeni direnifl dönemine girildi ini ve daha kapsaml direnilece ini her kese göstermifltir. PKK nin tasfiyesi karfl l nda Güney Kürdistan tan mada uzlafl lm flt r AKP-ordu uzlaflmas, siyasi ve sosyal kuflatmas n diplomatik kuflatmayla tamamlay p çok kapsaml askeri sald r - larla Kürt Özgürlük Hareketi ni tasfiye etme planlamas yapm flt r. Bunun bir gere i olarak Baflbakan ABD ye gitmifl, Bush la büyük pazarl klar yap lm flt r. Bunun sonucu Bush PKK yi sadece Türkiye nin de il, ABD nin ve Irak n da düflman ilan etmifltir. PKK nin tasfiyesi konusunda Türk devletine dünya kamuoyu önünde destek vermifltir. Bu destek karfl l nda Türkiye hükümetinden Güney Kürdistan la iliflkilerinin geliflmesini istemifltir. Nitekim Erdo- an-bush görüflmesinden sonra Deniz Baykal da Güney Kürdistanl güçlerle görüflme yap labilece ini, PKK nin böylelikle etkisiz k l nabilece ini söylemifl ve eski kat yaklafl mlar ndan vazgeçmifltir. Bu geliflmeler de göstermifltir ki, Kürt Özgürlük Hareketini tasfiye etme konusunda ABD ye belirli tavizler verilmifltir. Daha do rusu PKK nin tasfiye edilmesi karfl l nda, Güney Kürdistan tan ma uzlaflmas yap lm flt r.

6 4 SERXWEBÛN A ustos 2009 Kuflkusuz ABD nin Türkiye yi kendi politikalar n n içine tam çekmeden, Türkiye ye tümüyle her türlü deste i vermesi de söz konusu de ildir. Bu yönüyle de 5 Kas m görüflmesinden Kürt Özgürlük Hareketi ne karfl önemli bir destek alsa da bu deste in s n rs z ve tam bir destek olmad daha sonraki geliflmelerden anlafl lm flt r. Direnifl gelifltirilerek Türk devletinin tasfiye planlar bofla ç kar lm flt r Bu tasfiye konseptinin gere i 5 Kas m görüflmelerinden sonra Aral k ay yla birlikte hava operasyonlar artt - r lm flt r. Kendilerinin de bas na yans tt gibi hava operasyonlar yla gerilla güçlerini darbeleme ve tasfiye etme konusunda ciddi beklentileri olmufltur. Nitekim her hava operasyonundan sonra yüzlerce gerillan n öldü ü haberlerini vermifllerdir. Öyle anlafl l yor ki bu hava operasyonlar yla y prat p kara operasyonlar yla da son darbeyi vurmay amaçlam fllard r. Nitekim hava operasyonlar süreklileflmifl, 21 fiubat 2008 de de HPG Anakarargâh n bulundu u Zap a operasyon yap lm flt r. Böylece Kürt Özgürlük Hareketi ya teslim al nmak ya da çok y prat lm fl bir biçimde güçsüz düflürülmek istenmifltir. Ancak tasfiye konseptini bilen ve buna göre haz rl klar n yapan Kürt Özgürlük Hareketi Zap ta ve Zagros alan nda büyük bir direnifl gelifltirerek Türk devletinin tasfiye planlar n bofla ç karm flt r. Böylelikle diplomatik, siyasal, sosyal kuflatma temelinde askeri darbe vurarak ezme hesaplar suya düflmüfltür. Zap direniflinin yaratt önemli siyasal sonuçlar olmufltur. AKP-ordu uzlaflmas na itirazlar geliflmifltir. CHP ve MHP bu uzlaflmaya karfl ç kmakla kalmam fl, orduyu y pratan de erlendirmelerde bulunmufllard r. En önemlisi de ordu içinde Ergenekon denilen, ordunun AKP ile uzlaflmas na karfl ç kan kesimler Zap yenilgisinden sonra ordunun AKP ile ittifak n tamamen bozmas n ve AKP hükümetinin düflürülmesine yönelik bir yaklafl m içinde olmas n dayatm fllard r. Bugüne kadar istemeyerek ordu-akp uzlaflmas na destek veren bu kesimler Zap tan sonra bu uzlaflmaya aç ktan karfl ç km fllard r. Ordu-AKP uzlaflmas n n PKK yi tasfiye etmede bir sonuç vermedi ini görerek ordu içinde uzlaflmadan yana olan kesimlere karfl tutum alm fllard r. Böylelikle ordu içinde bir mücadele bafllam flt r. Bu durum, Genelkurmay la AKP aras nda yeni bir uzlaflmay beraberinde getirmifltir. Bunun sonucu Genelkurmay hem AKP ile uzlaflmas n sürdürüp d fl deste i almak ve bu temelde Irak ve Güney Kürdistanl güçleri PKK nin üzerine sürmek hem de ordu içinde kendine muhalif kesimleri saf d - fl etmek için Ergenekon davas na izin vermifltir. Di er taraftan da kapatma davas yla AKP yi s k flt r p AKP-ordu uzlaflmas nda inisiyatifi elinde tutmaya çal flm flt r. Özcesi AKP nin kapat lmamas, PKK nin tasfiyesi ve Ergenekon denilen kesimlerin askeri ve sivil bürokrasi içinde temizlenmesi üzerinden Erdo an-baflbu uzlaflmas gerçekleflmifltir. Daha do rusu Erdo an-büyükan t uzlaflmas yenilenmifltir. Yanl fl hesap mral dan dönmüfltür Bu uzlaflman n Dolmabahçe uzlaflmas ndan fark ise Kürt Özgürlük Hareketine karfl savaflta baflar l olmak; siyasal, sosyal ve diplomatik kuflatmay daha güçlü hale getirmek için Kürt sorununda bireysel kültürel haklarla s n rl baz ad mlar atma karar na var lmas d r. Daha sonra TRT 6 n n aç lmas, devletçi ve sa c tutumuyla bilinen üniversitelerde Kürdoloji bölümlerinin kurulaca ndan söz edilmesi de Erdo an la Baflbu aras nda yap lan uzlaflman n sonucudur. AKP ile Genelkurmay uzlaflmas Önderlik üzerinde kuraca bask lardan sonuç al rlarsa askeri, siyasi, sosyal alanda yapacaklar hamlelerle de sonuç alacaklar n düflünmüfllerdir. Ancak yanl fl hesap mral dan dönmüfltür. Kürt Halk Önderi devletin dayatmalar na aç kça karfl koymufltur. Hiçbir dayatmaya boyun e meyece ini ortaya koyan bir direnifl sergilemifltir. Bu direnifl derhal Kürt halk n n serh ldanlar nda yank s n bulmufltur. Nitekim yediden yetmifle herkes Önder Apo yu sahiplenerek, Önder Apo nun mral da gösterdi i direnifli kendi direnifliyle güçlendirerek, Türk devletinin Önderli- i, gerillay, toplumu bask alt na alarak mücadeleyi geriletmesinin önüne geçmifltir. Nitekim yerel seçimlere do ru gidilirken sonbahar aylar Kürt halk yla devlet aras nda k ran k rana bir mücadele içinde geçmifltir. Devlet toplumun iradesini k rarak, zay f düflürerek TRT 6 ve Kürdoloji gibi ad mlarla teslim al p sistem içilefltirerek mücadeleyi kontrol alt na almak istemifltir. Bast r lm fl, ezilmifl Kürt toplumu ve Özgürlük Hareketi nin TRT 6 ve Kürdoloji gibi s n rl ad mlar kabul ederek Türk devletinin politikas na boyun e mesi istenmifltir. Ancak buna karfl Kürt halk da Kürt Özgürlük Hareketi de gerilla da direnifl içinde olmufltur. deolojik ve örgütsel sald r lar PKK 10. Kongresiyle bofla ç kar lm flt r Türk devleti 29 Mart seçimlerini Kürt Özgürlük Hareketi ni ezme ve bir daha aya a kalkamaz hale getirme stratejisinin arac haline getirmek istemifltir. Bunun için bütün devlet imkânlar kullan lm flt r. 29 Mart ta DTP yenilgiye u rat larak Kürt halk n n siyasi taleplerinin olmad ileri sürülüp sald r larla Kürt Özgürlük Hareketi marjinal k l nmak istenmifltir. Bunun için de Hewler de toplanacak Kürt konferans yla da silah b rakt rma karar ald r l p Güneylilerin de kendileriyle birlikte Kürt Özgürlük Hareketinin üzerine yürümesi sa lanacak, böylece Kürt Özgürlük Hareketi nin on y llard r süren direnifli bast r lacakt r. AKP-ordu uzlaflmas na dayal bu bast rma hareketine karfl Kürt Özgürlük Hareketi askeri, siyasi ve ideolojik olarak büyük bir direnifl içine girmifltir. Özellikle 2007 May s ay ndaki 5. Genel kuruldan sonra bafllayan ideolojik ve örgütsel mücadele ve hamleler 2008 y l nda KCK 6. Genel Kurulu ve PKK 10. Kongresi yle taçlanm fl, bütün çal flmalarda baflar n n en temel zemini olan ideolojik mücadele ve örgütsel duruflta Kürt Özgürlük Hareketi üstünlü ü ele geçirmifltir. Türk devletinin yürüttü ü ideolojik sald r lar hem örgüt içinde hem toplum içinde gerile

7 A ustos 2009 SERXWEBÛN 5 tilerek Özgürlük Hareketi nin moral düzeyi de toplumun moral düzeyi de yükseltilmifltir. Bu temelde de siyasi ve askeri çal flmalar baflta olmak üzere bütün di er çal flmalar geliflme göstererek Türk devletinin çok boyutlu sald r lar bofla ç kar lm flt r. 29 Mart seçimleri Zap taki askeri sald r lar n bofla ç kar lmas gibi, siyasi sald r lar n bofla ç kar lmas anlam na gelmifltir. Zaten ideolojik ve örgütsel sald r - lar 10. Kongreyle bofla ç kar lm flt. Tüm bu kapsaml sald r lar ve buna karfl gösterilen kapsaml direnifller 29 Mart tan sonra siyasal geliflmelere yeni bir do rultu kazand rm flt r. Devlet eski politikalar sürdürmenin imkân n n kalmad n görmüfltür 29 Mart tan sonra Kürt Özgürlük Hareketi nin inisiyatif kazand n ve bu inisiyatifin kendisini zorlayaca n gören Türk devleti, Kürt halk n n her alanda geliflen özgürlük mücadelesini durdurmak için bir planlama dahilinde sald r bafllatm flt r. Bir taraftan örgütlü gücümüzü zay flatmak isterken, di- er taraftan Zap direniflinden sonra lker Baflbu la Erdo an n yapt anlaflma gere i TRT 6 gibi ad mlar bir k s m bireysel haklarla destekleyerek politik meflruiyetini güçlendirip Kürt Özgürlük Hareketi nin elindeki siyasi inisiyatifi ele geçirmek ve bu temelde yeni sald r lar bafllatmak karar alm fllard r. Nitekim Cumhurbaflkan iyi fleyler olacak diyerek Kürt sorununda baz ad mlar atacaklar mesaj n vermifltir. Devlet de ordu da görmüfltür ki eski politikalar n sürdürmenin imkân kalmam flt r. Eski politikalarda srar n, Kürt Özgürlük Mücadelesinin daha da geliflmesi ve kendilerinin daha da zor duruma düflmesiyle sonuçlanaca n görmüfllerdir. Cumhurbaflkan ve hükümetin Kürt sorunundan yeniden söz etmelerinin temel nedeni budur. Kürt Özgürlük Hareketi daha 29 Mart seçimlerinden önce siyasal mücadelenin geliflece ini görmüfltür. Bu nedenle 29 Mart seçimlerinden sonra halk n gösterdi i tutum gere i siyasal mücadeleyi daha da gelifltirme, Kürt sorununu demokratik siyasal temelde çözme iradesini daha aç k biçimde ortaya koyma karar na varm flt r. Nitekim 13 Nisan da çat flmas zl k karar n 1 Haziran a kadar uzatm fl ve Kürt sorununun demokratik çözümü için ad mlar atma ça r s nda bulunmufltur. Ancak Türk devletinin kal c bir çözüm gerçeklefltirme politikas olmad ndan, esas olarak siyasal meflruiyetini güçlendirecek ve Kürt Özgürlük Hareketi nin taban n daraltacak bir politikayla bu süreci geçifltirmek istedi i görülmüfltür. Nitekim bu tür politikalar ve s n rl baz ad mlarla çeflitli kesimleri yan na alarak -inkâr ve imha konseptinden vazgeçmeyerek- zay flayan meflruiyetini ortadan kald r p kendi konumunu güçlendirmeyi temel hedef edinmifltir. Çünkü kal c çözümden yana bir tutum olsayd, Kürt Özgürlük Hareketi nin 13 Nisan daki aç klamas - na karfl daha yumuflak bir yaklafl m içinde olur, DTP ye yönelik siyasal operasyonlar gerçeklefltirmezdi. Ancak kal c bir çözüm de il de baz ad mlar at p bunu Kürt Özgürlük Hareketi ne dayatma politikas içinde olduklar ndan askeri, siyasi, diplomatik ve ideolojik sald r lar durmam flt r. Önder Apo Türk devletini gerçek çözüme zorlamaktad r Devletin kal c olmayan ve süreci geçifltirmeyi öngören bu politikalar na ra men Kürt Özgürlük Hareketi hem uluslararas ve bölgesel koflullar n hem Kürt halk n n geldi i örgütleme ve bilinç düzeyini hem de Türkiye toplumundaki Kürt sorununun çözümü konusundaki ortaya ç kan e ilimleri görerek demokratik siyasi çözümde srar etme karar alm flt r. Nitekim Önder Apo, A ustos ta yol haritas n aç klayaca m diyerek, ortaya ç kan bu olumlu süreçte de Kürt sorununa kal c çözüm getirmek istemeyen Türkiye nin bu politikas n bofla ç karmak ve onu çözüme zorlamak istemektedir. Önder Apo nun bu hamlesi Türkiye nin yar m yamalak baz fleyleri yaparak mevcut süreci çarçur etme politikas n zor duruma sokmufltur. Bugün Türkiye deki tart flmalar ve Kürt aç l m denen söylemleri ortaya ç karan gerçeklik budur. Kürt Halk Önderinin ve Özgürlük Hareketinin çözüm konusunda ortaya koydu u bu siyasi irade, Türkiye hükümetini ve devletini s k flt rm flt r. Nitekim Önderli in yol haritas n aç klayaca m demesiyle birlikte Türkiye hükümeti telafla düflmüfltür. Çünkü böyle bir yol haritas karfl s nda s n rl baz fleyler yaparak süreci geçifltirmek istedi i taktirde çok zor duruma düflece ini anlam flt r. Bu nedenle aylard r haz rlad klar plan n sosyal ve siyasal deste ini artt rmak ve böylelikle Önder Apo nun inisiyatifini bofla ç kararak kendi düflündükleri çözüm daha do rusu çözümsüzlükanlay fl n Kürt Özgürlük Hareketine kabul ettirmek için yo un bir çaba içine girmifllerdir. Hükümetin bu konuda ald kararlar, yapt giriflimler ve çiflleri bakan n n görevlendirilmesini bu çerçevede anlamak gerekir. Hükümetin Kürt halk n n beklentilerini karfl layacak bir çözümü yoktur Hükümet e er bütün çevrelere dan - flaca z, bütün çevrelerle tart flaca z, herkesin görüflünü alaca z biçiminde bir yaklafl m ortaya koymuflsa, bunun nedeni: Önder Apo nun ortaya koyaca- yol haritas karfl s nda kendi politikalar n n bofla ç kaca ve gerçek yüzlerinin aç a ç kaca n görmeleridir. Bu aç dan kendi gerçek yüzlerini gizlemek için sanki Kürt halk n n taleplerini karfl layacak kal c bir çözüm olacakm fl havas n pompalamaya çal flmaktad rlar. Hükümetin tam bir çözümden yana oldu una kamuoyu inand r lmak istenilmektedir. Nitekim Türkiye ve Kürt kamuoyunda sorunun çözülece i beklentisi yarat lm flt r. CHP nin ve MHP nin tepkisini kendilerinin gerçek bir çözüm politikas oldu u biçiminde gösterme gayreti içindedirler. CHP nin ve MHP nin sald r lar n ortaya koyacaklar program ve giriflimler için meflruiyet kazand r c ve güçlendirici bir etken olarak kullanmaktad rlar. AKP hükümeti bir taraftan çözüm için iyimserlik havas yaratmaya çal fl rken, kendi yapacaklar n huzur ve bar fl projesi olarak adland r p d fl güçlerin Kürt sorununu kullanmas n n önüne

8 6 SERXWEBÛN A ustos 2009 geçeceklerini belirtilirken, di er taraftan Kürt sorununun kal c çözümü aç s ndan olmazsa olmaz konularda k rm z çizgileri oldu unu beyan etmektedir. Sorunun çözümü aç s ndan en temel konu olan muhatapl k hakk nda ben muhatap almadan bu sorunu çözerim havas içerisindedir. Çözümün en temel konusu olacak Kürt demokratik siyasi iradesini tan may, Kürtlerin demokratik siyasi iradeleriyle Türkiye siyaseti içinde yer almalar n kabul etmeyen bir yaklafl m içindedirler. Kürt halk n n kendi demokratik kurumlaflmalar yla siyasal, sosyal, ekonomik yaflam n düzenleme talebine karfl ç kmaktad rlar. Kürt halk n n her alanda kendi demokratik yaflam n kuracak bir demokratik siyasi iradeye gerek olmad n söyleyen yaklafl mlar, hükümetin çözüm aç s ndan gerekli olan en temel konularda tutucu ve eski zihniyetin s n rlar d fl na ç kmad n ortaya koymaktad r. Kimlik ve kültürel haklar konusundaysa bireysel haklar çerçevesini aflmayan baz fleylerle kendilerini s n rland rm fllard r. Kürt toplumunun toplum olmaktan kaynakl haklar n kabul etmeyen, bunlar n kabul edilmeyece ini ortaya koyan bir yaklafl m içindedirler. Dolay s yla hükümetin Kürt sorununun çözümü konusunda ciddi bir yaklafl m içinde olmad n, aksine Kürt sorununun çözümündeki temel demokratikleflme ad mlar ve tan nmas gereken temel haklar konusunda çok geri bir konumda oldu- unu göstermektedir. Asimilasyondan ve kültürel soyk r mdan vazgeçilmifl de ildir Eski politikalarda, zihniyette ne kadar srar edilirse edilsin, göz boyama ve zaman kazanma ad mlar yla asimilasyon ve yok etme politikalar ne kadar sürdürülürse sürdürülsün, Kürtleri iradesiz b rakma, iradelerini tan mama yaklafl mlar bir dönem daha sürdürülse de bu politikalar n ömrünün sonuna gelinmifltir Sözde inkârc l k b rak lm fl gibidir, Kürt var denilmektedir, ama asimilasyondan, kültürel soyk r mdan vazgeçilmifl de ildir. Kürt halk n n demokratik bir siyasi irade ve bu temelde kendi demokratik kurumlaflmas n kabul etmemedeki yönündeki inat devam etmektedir. Her ne kadar baz lar, devlet ve hükümet inkârc l k politikas izlemiyor, inkârc l ktan vazgeçmifltir, kültürel olarak varl n koruma aç s ndan engeller ortadan kalkm flt r dese de gerçek böyle de ildir. Bu, tamamen bir demagojidir. nkâr kavram n, asimilasyon kavram n, kültürel soyk r m kavram n kendine göre yorumlamad r. Ya da hâlâ yürüyen büyük asimilasyon ve kültürel soyk r m sald r lar - na karfl gözlerini kapayarak ve Kürtlerin de gözlerini kapatmas n isteyerek bu politikan n kabul edilmesini istemektir. Baz kifliliklerin ve çevrelerin inkârc l k bitmifltir söyleminin inkârc l, asimilasyonu, erimeyi, soyk r m günlük yaflayan Kürt halk karfl s nda hiçbir anlam ve de eri yoktur. Devlet çözüm konusunda tutarl olmasa da cin flifleden ç km flt r De iflen fleyler de var tabii. Tart flma düzeyinin bu noktaya gelmesi, tart flman n kapsaml laflmas, siyasetin bu sorun etraf nda yo unlaflmas Türk devletinin y llard r izledi i politikan n bofla ç kt n n kan t d r. Kürtlerin iradesini k rma, onlar n direniflini engelleme çabalar n n, bütün bast rma hareketlerinin sonuç almad bu tart flmalarla kan tlanm flt r. Bu aç dan Türkiye de sorununun çözümü için elveriflli bir zeminin var oldu u görülmektedir. Her ne kadar hükümet ve devlet çözüm konusunda tutarl bir yaklafl m içinde olmasa da cin flifleden ç km flt r. Eski politikalarda, zihniyette ne kadar srar edilirse edilsin, göz boyama ve zaman kazanma ad mlar yla asimilasyon ve yok etme politikalar ne kadar sürdürülürse sürdürülsün, Kürtleri iradesiz b rakma, iradelerini tan mama yaklafl mlar bir dönem daha sürdürülse de bu politikalar n ömrünün sonuna gelinmifltir. nkâr ve imha politikas n yeni koflullarda sürdürme politikalar na meflruiyet kazand rma çal flmalar n n sonuç vermeyece ini flimdiden belirtebiliriz. Bunlar yamalamad r. Bu yamalamalarla lime lime olmufl, inand r c l ve etkisi kalmam fl politikalar ayakta tutmak mümkün de ildir. Eski politikalar yeni biçimde cilalayarak sürdürmenin, bu kadar politikleflmifl, on y llard r mücadele veren Kürt halk gerçe inde bir etkisinin olmayaca n rahatl kla söylemek mümkündür. Yamalama oyalama tutumlar na karfl Kürt toplumunda tepki geliflecektir Kürt toplumu Türk devletinin s n rl baz ad mlarla bu süreci geçifltirme politikalar n kesinlikle bofla ç karacakt r. Sadece PKK taban da de il, PKK nin d fl nda kalan Kürt çevreleri de oyalama, yamalama politikalar n, giriflimlerini kesinlikle kabul etmeyecektir. Hatta bu yamalama, oyalama tutumlar na karfl Kürt toplumundan büyük tepki geliflecektir. Devlet ve hükümet, Kürt toplumunun demokratik iradesini tan mayan s n rl baz ad mlarla Kürt siyasi cephesini, Kürt toplumsal taban - n bölmeyi amaçlasa da, AKP nin bu yamalama politikas Kürt toplumunun tümü taraf ndan reddedilecektir. AKP hükümetinin ve devletinin Kürt siyasetini ve toplumsal yaflam n parçalama giriflimleri bu tür yaklafl mlarla sonuç alamaz; sonuç almas mümkün de ildir. Daha do rusu art k Kürt toplumsal yap s n, Kürt siyasi güçlerini parçalamak ve buna dayanarak Kürt Özgürlük Hareketini ezmek mümkün de- ildir. Belki toplumsal taban olmayan ve siyasi etkisi s n rl baz Kürt çevreleri AKP hükümetine, AKP hükümetinin çözüm olmayan politikalar na destek verebilir, ancak bunlar n da Kürt siyasal yaflam ve toplumsal yaflam içinde bir de erinin olmad bilinmelidir. AKP ve ordu uzlaflmas askeri hamle yapm fl, baflar l olmam fl, siyasi hamle yapm fl baflar l olmam fl, ideolojik hamle yapm fl baflar l olmam flt r. Bu nedenle bu tart flmalar günde-

9 A ustos 2009 SERXWEBÛN 7 me gelmifltir. Kürt Özgürlük Hareketi nin çözüm politikalar Türkiye toplumunda ve uluslararas alanda etkisini bulmufltur. Bunun görülmesi gerekmektedir. deolojik, askeri ve siyasi hamle bofla ç km flken yeniden oyalamak için bir siyasi hamle yapmak, buna dayanarak bir askeri hamle gerçeklefltirmek, bu siyasi ve askeri hamlenin ideolojik ve siyasi argümanlar n yaratma çabas na girmek Türkiye aç - s nda zaman kaybetmekten baflka bir sonuç vermeyecektir. Çünkü Kürt Özgürlük Hareketi hiçbir dönemde olmad kadar güçlüdür. Baz lar n n dedi i gibi hükümetin aç l m politikalar Kürt Özgürlük Hareketinin zay flamas sonucu gündeme gelmemifltir. Türkiye de demokratik siyasal alanda 100 kiflinin tutuklanmas n Kürt Özgürlük Hareketi nin zay flamas olarak de erlendirmek, Kürt Özgürlük Hareketi nin toplumda yaratt derin etkiyi ve sars lmayacak iliflkileri anlamamak olur. Kürt sorununun çözümünü isteyen güçler daha cesaretli olmak zorundad r Kürt Özgürlük Hareketi, bilinci ve kültürüyle ulusal ve toplumsal yap da kal c laflm fl de erler yaratm flt r. Kürt Özgürlük Hareketi nin ideolojik siyasal yaklafl mlar, örgüt anlay fl, demokratik zihniyeti ve kurumlaflma çabalar bugün topluma mal olmufltur. Bu aç dan Kürt Özgürlük Hareketi ne baz askeri ve siyasi operasyonlarla darbe vurarak kendine göre sorunu çözme hesaplar bofla ç kmaya mahkûmdur. Kürt Özgürlük Hareketi ne art k askeri alanda, siyasi alanda, sosyal alanda, ideolojik alanda flöyle bir darbe vurmak ve buna dayal olarak Kürt halk üzerindeki egemenli i yeni biçimde sürdürmek mümkün de ildir. Kürt Özgürlük Hareketi alaca hiçbir darbeyle y k lacak basit, küçük bir hareket de ildir. Toplumsal hareket olma özelli i kapsaml ideolojik yo rulmalar ve süreklileflen siyasi mücadele içinde flekillenmifltir. Bu nedenle dünyan n baflka yerinde oldu u gibi herhangi bir harekete bir darbe vuruldu unda iradesinin k r lmas ve geliflmesinin durdurulmas gibi sonuçlar Kürt Özgürlük Hareketi ne karfl yürütülen politikalar aç s ndan geçerli de ildir. Bunu Türk devleti de siyasi güçleri de her türlü siyasal ve sosyal kesimler de bilmek durumundad r. fiunu aç kça belirtmek gerekiyor, Türkiye de Kürt sorununun demokratik çözümünü isteyen güçler daha da cesaretli olmak durumdad r. Çünkü koflullar Kürt sorununun çözümü aç - s ndan elveriflli hale gelmifltir. Art k Türkiye toplumunda ve tüm sosyal çevrelerde bu sorun çözülsün diyenlerin say s artm flt r. Çözümü isteyenler hiçbir dönemde olmad kadar ço alm flken çözüm istemeyenlerin gücü zay flam flt r. Son birkaç ayl k süreç bu gerçe i aç a ç karm flt r. Konunun sürekli gündemde kalmas, toplumda geliflen bu çözüm e iliminin sonucudur. Ekonomik çevreler, sosyal çevreler bu sorunun çözülmesini istemektedir. Sorunun çözümü konusunda Türkiye de çok önemli düzeyde ve kapsamda bir siyasal ve toplumsal yelpaze ortaya ç km flt r. Çözüm için ortaya ç kan bu toplumsal ve siyasal birikimi küçümsememek gerekmektedir. CHP nin olumsuzlu u kendi taban n n yaklafl m n yans tan bir tutum de ildir MHP ve CHP nin kat tutumlar toplumun çok s n rl kesiminde yank bulmaktad r. CHP nin taban da Kürt sorununun çözümü ortaya ç kt nda kesinlikle bunu onaylayacakt r. CHP nin yönetimi ve belirli kesimleri bu sorunun çözümüne karfl ç kmaktad r. Yoksa CHP Kürt sorununun çözümü konusunda taban n olumsuz bir biçimde harekete geçiremez. Kendi taban na dayanarak Kürt sorununun çözümüne engel olamaz. CHP daha çok asker sivil bürokrasi ve çeflitli kesimleri bu konuda etkileyebilir. Ama taban n n yüzde i bu sorunda kesinlikle yönetim gibi düflünmemektedir. CHP ye giden oylar kesinlikle AKP ye tepkiden dolay giden oylard r. AKP nin geri, kasaba politikac - s, kültürel ve toplumsal düzeyde dogmatik yanlar na tepki gösterdiklerinden dolay baflka bir alternatif, demokratik güç bulamad klar ndan CHP ye yönelmifllerdir. Yani demokratik güçler, sol ve sosyalist güçler güçlü bir alternatif ortaya ç karamad klar için sola, demokrasi güçlerine yak n çevreler de CHP ye oy vermeye mahkûm olmufllard r. Bu yönüyle CHP ile taban n tümüyle özdefllefltirmek do ru de ildir. Bu nedenle de CHP nin olumsuzlu u tabana dayanan de il de farkl güçlere dayanan bir yaklafl m olarak görülmelidir. Kürt sorununun çözümü konusunda en fazla sorun yaratacak olan MHP dir. MHP nin taban geçmiflten beri milliyetçi ve flovenist bir karakterde flekillenmifltir. Kürt halk na ve özgürlük mücadelesine karfl flartland r lm fl bir taband r. Bu yönüyle MHP nin çözümsüzlükte srar etmesi CHP ninkinden farkl d r. Çünkü CHP nin izledi- i politika tabans zd r. Bir tabana dayanarak politika üretme yerine, asker ve sivil bürokrasi ve çeflitli çevrelerle iliflkisinin gere i çözümsüzlü ünde srar etmektedir. Ama MHP öyle de ildir. MHP nin taban çözümsüzlük politikalar na destek verecek bir taband r. MHP ve CHP devletin onlara verdi i rol gere i bu politikay uyguluyor olabilirler Burada bir konunun alt n çizmekte fayda var: AKP bu politikalar orduyla birlikte uygulamaktad r. lker Baflbu da Genelkurmay ekibi de bu iflin içindedir. Bu aç dan MHP ve CHP nin politikalar n baflka bir biçimde de erlendirmek de mümkündür. Ya da AKP nin devlet politikas izliyoruz demesi, akla farkl fleyleri getirmektedir. Acaba ordu bunlara baflka bir rol mü vermifltir? AKP-ordu uzlaflmas n n bireysel haklar temelinde baz s n rl ad mlarla Kürt Özgürlük Hareketi ni etkisizlefltirmek, daha sonra da uygulayaca politikalarla, alaca tedbirlerle kültürel soyk - r m devam ettirmek istedi ini belirtmifltik. Bu aç dan da MHP ve CHP politikalar ölümü gösterip s tmaya raz etme biçiminde de de erlendirilebilir. Bu konuda AKP ile MHP, AKP ile CHP anlaflm flt r demiyoruz, ama AKP ile ittifak içinde olan ordunun ve yeni derin devletin MHP yi ve CHP yi bu yönlü yönlendirdi inden söz etmek mümkündür. Bu yönüyle AKP ve ordunun s n rl baz ad mlara dayanan politikalar n n bir plan dahilinde yürütecekleri, bu konu

10 8 SERXWEBÛN A ustos 2009 da birçok taktik ve aldatmaya baflvuracaklar aç kt r. Çözüm yerine tasfiyenin zeminini güçlendirme, bunun için ad mlar atma söz konusu oldu undan, demokrasi güçlerinin ve Kürt halk n n iradesini dikkate alan, bu konudaki çözüm taleplerini dikkate alan bir yaklafl m yerine, kapal kap lar ard nda planlad klar program ad m ad m dayatacaklar görülmelidir. Bugün Kürt halk önemli bir örgütsel ve siyasi güç haline gelmifltir Bu politikan n ç kmaz oldu u konusunda hükümeti uyarmak istiyoruz. Türkiye toplumunun, Kürt toplumunun, ayd n ve yazarlar n ve çeflitli sosyal kesimlerin Kürt sorununun çözümü konusunda verdi i deste i böyle bir tasfiye plan çerçevesinde kullanmak ve sorunu çözümsüz k lmak, Türkiye ye yap lacak en büyük kötülüktür, en büyük sayg s zl kt r. Uluslararas ve bölgesel koflullar yan nda Türkiye toplumu her bak mdan bu sorunu çözmeye haz r hale gelmiflken bunu bir y l daha çözümsüz b rakmak, Türkiye ye bir y l de il, onlarca y l kaybettirir. Bu sorun er-geç çözülecektir. Art k Kürt halk n n ulaflt örgütlenme ve bilinç düzeyi, dünyadaki siyasal zihniyet kesinlikle Türkiye nin eski politikalar sürdürmesine imkân vermemektedir. Her ne kadar Türkiye benim stratejik de erim var, ABD nin deste ini al r m, Irak la, ran la, Suriye ile iliflki kurar m, Güney Kürdistanl güçleri de bu iflin içine katarak PKK yi tasfiye ederim diyorsa bu bir yan lg d r. Asl nda bu 19 ve 20. yüzy l n siyasi ve diplomatik paradigmas n n ortaya ç kard bir flartlanm fll kt r. Çünkü 150 y ld r Türkiye hep siyasal dengeler üzerine yürümüfl, siyasal dengeler üzerinde politika yaparak sorunlar çözmeye çal flm flt r. Geçmifl yüzy l n politikalar buna belirli bir imkân da veriyordu. D fl dengelere dayanarak, bölgedeki çeliflkilere dayanarak Kürt halk üzerinde bir egemenlik kuruluyordu. Ancak geçmiflte her fleyden önce Kürt halk bir irade de ildi, örgütlü güç de ildi. Bugün Kürt halk önemli bir örgütsel ve siyasi güç haline geldi i gibi, bu yüzy l di er yüzy llardan çok farkl özelliklere sahiptir. Bu yönüyle stratejik öneme dayanarak ben ezerim, çözerim yaklafl mlar eski düzeyde sonuçlar alamaz. Tabii ki flu anda da Türkiye nin Ortado u da siyasi ve stratejik önemi vard r, ama bu siyasi ve stratejik önem geçmifl y llardaki gibi Kürt halk n n özgürlük ve demokrasi mücadelesini bast racak, bu inkârc l ve asimilasyonu sürdürecek düzeyde Türkiye ye imkân ve f rsat vermemektedir. Bu aç dan dünya, bölge, Kürdistan ve Türkiye koflullar ya da Türkiye nin stratejik de erinin b rakal m Türkiye nin Kürt sorunu üzerinde eski politikalar yürütmesine f rsat vermesini, aksine mevcut politikalar sürdürdü ü taktirde, stratejik ve siyasi önemini kaybetmeyle karfl karfl ya kalacakt r. Ortado u ve dünya politikas ndaki etkinli ini kaybedecektir. Bu gerçeklik içinde bak ld nda eski politikalar b - rak p yeni yaklafl mla Kürt sorununu çözmek mümkündür. Bu çerçevede koflullar Kürt sorununun çözümü aç - s ndan tarihi bir f rsat sunmaktad r. Türkiye de toplumun bu sorun demokratik siyasal temelde çözülsün dedi i, Kürtlerin ise her zaman oldu u gibi bugün de bir çözüm iradesi ortaya koydu u aç kt r. Sorunu çözümsüz b - rakmaktan vazgeçip bu müsait koflullar do ru kullanarak sorunu çözüp Türkiye nin Ortado u da ve dünyada etkili büyük devlet olmas n n önünü açmak gerekmektedir. Mevcut durumda Türkiye devletine ve hükümetine düflen sorumluluk budur. MHP nin yapt milliyetçilik Türkiye yi bat rma milliyetçili idir CHP ve MHP de kendilerini çeflitli çevrelere kulland rmaktan vazgeçmelidirler. CHP yi de MHP yi de sorunun çözümsüzlü ünden ç kar elde eden çevreler kullan yor. CHP sosyal demokrat bir parti olacaksa bunlara alet olmamal d r. Aksine Kürt sorununun çözümünde AKP den daha demokratik, daha radikal olarak sosyal demokrat olman n gere ini yerine getirerek Kürt halk yla Türkiye halk n n birli ini sa lamas gerekmektedir. Böyle bir politikayla demokratik birli in çimentosu olma rolünü oynayabilir. Hâlâ da bu rolü oynama f rsat vard r. Türkiye halk da CHP nin böyle bir yaklafl m içinde olmas n beklemektedir. CHP nin taban n n beklentisi de budur. Mevcut durumda CHP yönetimi srarla devletçi zihniyet genlerini b rakmayarak sanki eski politikalarla bu ifli sürdürebilirmifl gibi bir yan lg yla hem kendini hem de Türkiye yi bat rmaktad r. MHP milliyetçi bir partidir. Bu konuda hassasiyetleri olabilir, ama Önder Apo nun belirtti i gibi Türk Kürtsüz olamaz. Türkler tarihte hep Kürtlerle ittifak yaparak Anadolu da güç olmufllard r. Balkanlarda, Ortado u da güç olmufllard r. Alparslan dönemi de Yavuz dönemi de Atatürk dönemi de ve di er dönemler de iyi incelenirse Kürtlerle iliflkiler iki halka da kazand rm fl; Kürtlerle kavgal oldu u dönemlerde en az Kürtler kadar Türkler de kaybetmifltir. Bu aç dan e er MHP gerçekten

11 A ustos 2009 SERXWEBÛN 9 Türkiye yi seviyorsa, Türkiye nin güç olmas n istiyorsa, art k milliyetçilik kavram n da farkl biçimde de erlendirmesi gerekiyor. Kürtlerin ulusal demokratik haklar n n inkâr edildi i floven milliyetçili in art k MHP ye de Türkiye ye de bir faydas yoktur. Aksine Kürtlerle Türklerin ortaklaflarak Ortado u da güç olmas n kendi politikalar n n yeni vizyonu haline getirmeleri gerekmektedir. E er MHP Türkiye siyasetinde bir rol oynamak istiyorsa böyle bir yaklafl m içinde olmal d r. Yoksa MHP nin yapt milliyetçilik Türkiye yi bat rma milliyetçili i olur. MHP de il da a da n eteklerine bile varamaz MHP ben da a ç kar m diyor. MHP da a ç karak hiçbir sonuç alamaz. Herhalde bir milyonluk ordu, iki yüz binlik polisiyle, istihbaratlar yla, bütün di er kurumlar yla devletin baflaramad n MHP baflaracak de ildir. Bu bak mdan hamaset yapmaktad r, demagoji yapmaktad r. Kald ki MHP nin öyle Kürt Özgürlük Hareketini, gerilla gücünü ezecek gücü de yoktur. Da a de il, da- n eteklerine bile varamaz. Belki de PKK lileri en iyi MHP liler tan r öncesi de MHP liler herkese kabaday l k yapm fllard r, ama Apocularla karfl laflt klar her yerde sert kayaya çarpt klar - n görmüfllerdir. Devlet Bahçeli bunu iyi bilir, eski MHP liler bunu iyi bilir. Da a ç kaca m sözleri asl nda Türk ordusuna da polisine de flimdiye kadar ki Türkiye hükümetlerine de hakarettir. Türkiye ordusu da polisi de PKK ye karfl iyi savaflm flt r. M T i de elinden geleni yapm flt r. zlenen devlet politikalar konusunda her kurum üzerine düfleni yapm flt r. Ne var ki Türk devletinin yürüttü ü dava haks z bir dava oldu undan karfl s nda hakl bir mücadele yürüten örgüt karfl s nda baflar s z kalm flt r. Bundan sonra da baflar s z olmaya mahkûmdurlar. PKK ve gerilla Türk ordusunu yenemeyebilir, Türkiye yi tümden y kma gücü göstermeyebilir, bu ayr bir sorun. Ama Türk devleti de bu sorunla uzun süre u raflamaz, kaybeder. PKK ile ve onun özgürlük savaflç lar yla uzun süre savaflmak Türkiye nin kendi kendini bitirmesi anlam na gelir. E er MHP, PKK bizim ordumuz ve devletimizi y kamaz, o zaman biz sonuna kadar Kürtlerle savaflal m derse, PKK nin y kamad ordu, PKK nin y kamad devlet PKK ye karfl savafl içinde y pranarak çözülür, etkisiz hale gelir ve y k l r. Bunun bütün Türk devlet yetkilileri, ideologlar ve herkes taraf ndan bilinmesi gerekir. Her ne kadar lker Baflbu Özgürlük Mücadelesinin kazanma umudunu k rmaktan söz etse de esas kazanma umudu k r lacak olan Türkiye dir. Kald ki daha flimdiden Türkiye nin kazanma umudu k r lm flt r. E er bugün Kürt sorunu fliddetle çözülmez, siyasal yollarla bir çözüm bulal m noktas na gelinmiflse bunun sonucudur. Bu aç dan biz Kürt aç l m ve Kürt sorunuyla ilgili tart flmalara bafllam flken herkesin pozitif rol almas n, engelleyici olmaktan ç kmas n bekliyoruz. Tabii Türkiye hükümetinin de ordusuyla birlikte uygulamak istedi i tasfiye plan ndan vazgeçmesi ve bu tasfiye plan çerçevesinde çeflitli güçleri Kürt Özgürlük Hareketi ne karfl kullanma yaklafl m n ve plan n bir tarafa b rakmas gerekir. Bunun yerine çözüm politikas nda srarl olmal, kal c çözümün tüm ad mlar n tereddütsüz atmal ve bunu Türkiye halk na, Türkiye kamuoyuna izah etmelidirler. Bu ad mlar n Türkiye yi bölmedi ini, bölmeyece- ini ortaya koymal d rlar. Hükümeti, ordusu, polisiyle, devlet bu ad mlar atarsa, Kürt Özgürlük Hareketi de PKK de DTP de herkes bu çözüme destek vermeye, bu konuda iki halk n birli ini güçlendirmeye, Türkiye yi güçlendirmeye, bu konuda çaba göstermeye haz rd r. Tabii ki AKP hükümetiyle çeflitli güçler aras nda bir kavga vard r. Bu kavga sürmektedir. Bu nedenle de siyasal mücadele sertleflti i için di er alanlarda birbirleriyle k yas ya mücadele eden siyasi güçler bir taraf n bu büyük sorunu çözerek güç kazanmas - n istemezler. Bu yönüyle zaten CHP nin, MHP nin ve ordunun yaklafl mlar AKP nin Kürt sorununun çözümünde bir aktör olmas n de il de Kürt Özgürlük Mücadelesinin bast r lmas nda rol almas n dayatmaktad rlar. Ordu da CHP de hâlâ AKP yi böyle görmektedir. MHP de AKP nin bunun d fl nda bir rol oynamas n kabul etmemektedir. Geliflmelerin yönü Önderli in yol haritas n aç klamas yla netleflecektir Ordu da asl nda Kürt Özgürlük Hareketi nin tasfiyesi konusunda baz bireysel haklar, s n rl ad mlar atmas d - fl nda AKP nin sorunu köklü çözecek bir politika izlemesini kabul etmemektedir. Zaten AKP ile üzerine anlaflt klar Kürt politikas bu çerçevededir. Çünkü AKP Kürt sorununu çözerse elinin daha da güçlenece ini, Türkiye nin klasik iktidar bloklar yerine AKP ve yandafllar - n n Türkiye devleti içinde etkili olaca - n düflünmektedirler. Dolay s yla AKP nin Kürt sorununu çözme zihniyeti olup olmad konusundan ayr olarak AKP nin Kürt sorununu çözmüfl bir parti gibi görülmesini istemeyecekleri aç kt r. Ama di er taraftan da Kürt halk n n özgürlük mücadelesi ve uluslararas durum orduyu zorlamaktad r. flte bu çeliflkiler yuma n çözecek olan Kürt Özgürlük Hareketi nin ve demokrasi güçlerinin mücadele gücüdür. Demokrasi güçlerinin mücadele gücüne, durufluna, etkisine göre süreç ya çözüme do ru evirilecektir ya da AKP ile ordunun üzerinde anlaflt klar bireysel haklarla s n rl bir tasfiye konsepti srarla pratiklefltirilmeye çal fl lacakt r. Esas olarak da bu geliflmelerin yönünün nereye gidece i, kimlerin hangi cephede yer alaca Önderli in yol haritas n aç klamas yla netleflecektir. Çünkü flu anda da Önderli in yol haritas üzerinde bir mücadele sürdürülmektedir. Önderlik yaz larla, aç klamalarla, de erlendirmelerle bask alt na al nmaya çal fl lmaktad r. Önderli in aç klayaca yol haritas üzerinde böyle bir bask kurulurken, di er taraftan da Önderli in yol haritas n daha flimdiden bofla ç karmak için ç tay yüksek tutuyor ve kabul edilmeyecek taleplerde bulunuyorlar biçiminde bir propaganda yürütmektedirler. Önderli in yol haritas n görmeden ç tan n yüksek tutuldu unu, çözümsüzlü ün dayat ld n söylemek, asl nda kendilerinin bir çözüm politikalar olmad n n ve Kürt halk n n hakl

12 10 SERXWEBÛN A ustos 2009 politikalar na cevap vermeyecek konumda bulunduklar n n kan t d r. Herhalde Kürt halk n n temel demokratik haklar n kabul etme düzeyine gelmedikleri için, böyle bir programlar olmad için özellikle hükümete yak n çevreler, DTP ç tay yüksek tutuyor, Kürt Özgürlük Hareketi ç tay yüksek tutuyor, Apo ç tay yüksek tutuyor diyerek kendilerinin çözüm getirmeyecek projelerine flimdiden meflruiyet ve hakl l k kazand rmaya çal flt klar görülmektedir. Bu tür tart flmalar Önder Apo nun ve Kürt Özgürlük Hareketi nin çözüm politikas ve ortaya konulacak yol haritas n bofla ç karma ve kendi çözüm politikalar n dayatma olarak görmek gerekmektedir. Bu aç dan bu tür yaklafl mlara karfl da bütün demokrasi güçlerinin duyarl olmas önemlidir. Önder Apo nun ve Kürt Özgürlük Hareketi nin çözüm yönlü politikalar n bofla ç karmak isteyenlere karfl hem ideolojik ve düflünsel alanda hem de siyasal, örgütsel ve eylemsel alanda mücadeleyi gelifltirerek bu tür çözümsüzlükte srar politikalar n bofla ç kar p Önderli in yol haritas nda ortaya koydu u çözüm modelinin gerçekleflmesi için mücadele etmek sürecin do ru yönlendirilmesi aç s ndan gereklidir. Radikal demokratlara sol ve sosyalist güçlere önemli görevler düflmektedir Türkiye deki gerçekler gösteriyor ki Türkiye nin demokratikleflmesi ve Kürt sorununun kal c demokratik çözümü demokrasi ve özgürlük güçlerini bir araya getirip bunlar mücadele içine sokmakla gerçekleflir. Kürt halk n n özgürlük ve demokrasi mücadelesi ve Türkiye deki demokrasi güçleri mücadele ederek sorunu bu noktaya getirmifllerdir. Kal c çözümü getirmek için de yine bu güçlerin mücadelesi etkili ve belirleyici olacakt r. Bu nedenle Kürt demokratik gücü ve hareketi kendi gücüne güvenmelidir. Mücadele ve sa lam durufl olmad taktirde bu sorunun kendili inden çözülece i beklenmemelidir. Bu defa da hükümet ve ordunun ortaya ç kan bu zemini çözüm için de il de tasfiye için kullanma hesaplar bofla ç kar l rsa gerçek ve kal c çözümden kaçamayacaklard r. Kürdüyle, Türküyle bütün toplumsal güçler mücadeleye sevk edildi i taktirde Kürt sorununun çözümü için elveriflli psikolojik ve siyasal ortam n çözümle sonuçlanaca n görmek gerekiyor. Bunun için Önder Apo demokrasi güçlerinin bir konferans gerçeklefltirerek demokrasi hareketi ortaya ç karmalar n önerdi. Özellikle de Türkiye deki demokrasi cephesinin kurulmas aç s ndan da radikal demokratlara temel görev verdi. Radikal demokratlar çal flmadan, mücadele etmeden, örgütlenmeden Türkiye nin demokratikleflmeyece- inin alt n çizdi. Liberal demokratlar, muhafazakâr demokratlar bir araya getirecek olan n da radikal demokratlar olaca n söyledi. Bu aç dan radikal demokratlara, sol ve sosyalist güçlere önemli görevler düflmektedir. Kad n hareketine, gençlik hareketine önemli görevler düflmektedir. Kad n hareketi ve gençlik hareketi Kürt sorununun çözümü konusunda mücadeleyi yükseltirken, di er taraftan Türkiye deki kad n hareketleri ve gençlik hareketleriyle ortak mücadele platformlar yaratarak Türkiye de Kürt sorununun çözümü için oluflan mevcut olumlu zemini daha da etkileme, gelifltirme ve bir sonuca götürme çabas n sürdürmeleri gerekir. Herkes bilmelidir ki Kürt sorununda çözüm tart flmalar, Türk devletinin Kürt Özgürlük Mücadelesini askeri zorla ezemeyece inin anlafl lmas sonucu gerçekleflmifltir. E er Türkiye Zap ta baflar l olsayd, 29 Mart seçimlerinde istedi i sonucu alsayd, Önderlik üzerinde irade k rma politikas sonuç verseydi, Kürt halk direnmeseydi bugünkü tart flma ve giriflimler kesinlikle gündeme gelmezdi. Bu aç dan sorunun çözümünü gerçeklefltirmek için de Türk devletinin savaflla, zorla, bask yla sonuç alamayaca n bütün mücadele alanlar n n göstermesi gerekir. Siyasal alan n da askeri alan n da toplumsal alan n da Türk devletinin bask larla sonuç alamayaca n durufllar yla ortaya koymalar gerekir. Yoksa Tamil gerçekli inde görüldü ü gibi Türk devleti ve hükümeti ezebilece ini düflündü ü an daha sert politikalara yönelebilir. Sri Lanka yla Tamiller anlaflma noktas na gelmifller, hatta Tamiller hedeflerinin hemen hemen ço una masa bafl nda ulaflm fllard r. Hükümet Tamillerin istemlerinin ço unlu unu kabul etmiflti. Ne zamanki hükümet Tamilleri uluslararas alanda, siyasal, sosyal ve askeri alanda zay f görerek üzerine gidip ezece ini düflünmüflse, tüm anlaflmalar bir tarafa b rakarak askeri sald r yla sonuç almaya yönelmifltir. Bu yönüyle bu tür sorunlar söz konusu oldu unda, Türkiye gibi tam demokratikleflmemifl, demokratik zihniyeti kökleflmemifl toplumlarda temel demokratikleflme sorununun kal c çözümü aç s ndan demokrasi güçlerinin duruflunu sa lam tutmas gerekir. Yoksa Türkiye de de bugünkü tart flmalar her an bast r labilir ve farkl yere çekilebilir. 7. Genel Kurul Önder Apo nun projesini destekliyoruz demifltir Kürt Özgürlük Hareketi Önderli in yol haritas n destekleyece ini Kongra Gel 7. Genel Kurul unda aç klam flt r. 7. Genel Kurul un yap lmas ve ald kararlar Önder Apo nun yol haritas n n pratiklefltirilmesi ve Türk devletinin çözüme zorlanmas aç s ndan önemli bir ad m olmufltur. Türk devletinin zay flad lar, flöyle marjinallefltiler dedi i bir dönemde Kürt Özgürlük Hareketi nin kongrelerini, kurullar n, toplant lar n zaman nda yaparak siyasal mücadele üzerindeki inisiyatifini ve etkinli ini sürdürmesi, Türk devletinin bu sorunu çözmekten baflka bir yolu kalmad n ortaya koyan en önemli göstergelerden biridir. 7. Genel Kurul ald kararla; demokratik çözümden yanay z, Önder Apo nun projesini destekliyoruz, demifltir. Demokratik çözüm için mücadele eden, demokratik çözüm için ad m atan herkesimi destekleyeceklerini, cesaretlendireceklerini aç kça ortaya koymufllard r. Ancak Kürt sorununu çözme yerine s n rl baz ad mlar atarak, buna dayan p Kürt Özgürlük Hareketi ni tasfiye etmek için askeri, siyasi, diplomatik sald r y gerçeklefltirme tutumlar na karfl da haz rl kl olduklar n ilan etmifllerdir. Bu aç dan da meflru savunman n daha da güçlendirilmesi karar al nm flt r. Bu, tabii ki Türk devletinin

13 A ustos 2009 SERXWEBÛN 11 mevcut oluflmufl olgun çözüm ortam n istismar etmesinin önüne geçmek için ortaya konulan kararl bir durufltur. Kürtler gerekirse özgürlükçü ve demokratik yaflamlar n ayr örgütleyecektir 7. Genel Kurul da meflru savunman n güçlendirilmesi yan nda Kürt demokratik kurumlaflmas n n güçlendirilmesi karar da al nm flt r. Çünkü örgütlenme ve demokratik kurumlaflma direniflin en temel zeminidir. Demokratik kurumlaflma güçlendikçe, bu temelde Kürt demokratik siyasi iradesi ortaya ç kt kça, bu ayn zamanda her türlü sald r ya karfl direnifl anlam na geldi i gibi, Kürt sorununun siyasi çözümünü yak nlaflt rma, kal c laflt rma da anlam na gelmektedir. Bunun için Önderli- in yol haritas na verilecek en büyük cevaplardan biri olarak da Kürt halk - n n komünleriyle, meclisleriyle, kooperatifleriyle, akademileriyle demokratik örgütlenmesini ve kurumlaflmas n tamamlayarak alternatif bir sitem haline gelmesi gerekti i belirtilmifltir. Zaten al nan kararlardan birisi de Kürt halk - n n, Kürt Özgürlük Hareketi nin Türkiye nin politikalar na mahkûm ve muhtaç olmad n n ortaya konulmas d r. Türkiye Kürt sorununu demokratik temelde çözmezse Kürt halk demokratik kurumlaflma temelinde siyasal, sosyal, ekonomik ve kültürel alanda kendi özgürlükçü ve demokratik sistemini kurarak özgür ve demokratik yaflam n gerçeklefltirme iradesini gösterecektir. Türkiye ile ayn s n rlar içinde yaflama iradesi ve kararl l göstermekle birlikte gerekirse özgürlükçü ve demokratik yaflam n ayr örgütleyerek, ayr bir sistem haline gelmeyi ve böylece Kürt sorununu demokratik temelde kendi iradesiyle çözme karar n da ortaya koyacakt r. Türk devleti hem sorunu çözmede ciddi ad m atmaz hem de Kürt halk n n demokratik siyasi iradesinin kurumlaflmas na engel olmaya çal fl rsa bunun tümden kopuflla sonuçlanaca konusunda uyar lar n da yapm flt r. Zaten mevcut durumda Türkiye ile Kürt toplumu aras nda önemli bir kopukluk vard r. E er Türk devleti Kürt Tam demokratikleflmifl bir ülkede gerillan n ne olaca kolayl kla çözülebilir. Dolay s yla silah b rakma ve gerillan n yurtd fl na ç kar lmas tart flmalar n tamamen anlams z, hiçbir de eri olmayan ve pratikte uygulanmas da mümkün olmayan, bilerek ifli yokufla sürmek için gündeme konulan bir dayatma olarak de erlendirmek gerekir halk n n demokratik siyasi iradesini tan ma yerine bast rma yolunu tercih ederse tabii ki Kürt Özgürlük Mücadelesi Türkiye nin bu dayatmalar na boyun e meyerek farkl aray fllar n içine girecektir. Çözümsüzlük karfl s nda bu, Kürt halk n n en temel meflru hakk d r. Önderli in yol haritas n aç klayaca- m dedi i ve Kürt halk n n çözüm do rultusunda demokratik siyasi iradesini aç kça ortaya koydu u bir süreçte belirli kesimlerin gerilla s n r d fl na ç ks n, silah b raks n dayatmalar yapmas da manidard r. Türkiye de Kürt sorununun çözümü konusunda kararl bir irade olup olmad konusunda kuflkular daha da artt rmaktad r. Çünkü gerilla s n r d fl na ç ks n ya da silah b - raks n demek ifli yokufla sürmektir, çözümsüzlükte srar etmektir. CHP gibi baz güçler, PKK silah b rakmadan çözüm olmaz dedi i gibi, kimi yazarlar ve baz çevreler de PKK silah b rakmadan Türkiye nin çözümü kabul etmesi mümkün de ildir; Türkiye silah dayatmas alt nda çözümü kabul edemez gibi demagojilerle çözümsüzlükte srar eden inkâr ve imha politikalar na gerekçe bulmak istemektedirler. Halbuki Kürt Özgürlük Hareketi ateflkes ilan etmifl, tek tarafl çat flmas zl k durumundad r. E er Türk ordusu operasyon yapmaz ve elini tetikten çekerse çat flmalar n tümden son bulaca kal c bir ateflkes durumu yaflan r. Ancak Türk ordusu yapt operasyonlar n sonucu ortaya ç kan çat flmalar ve ölümleri, bak n gerilla s n r d fl na ç kmaz, silahl olursa çat flmalar devam eder gibi bir argüman haline getirmektedir. Kürt Özgülük Hareketi nin tek tarafl ateflkes ilan etti i, çat flmas zl k ortam n sürdürdü ü bir süreçte bu operasyonlar n gerçekleflmesi, gerilla üzerinde silah b rakt rma ya da s n r d fl na ç kma dayatmas yapmak içindir. Silah b rak lmad ve s n r d fl na ç k lmad müddetçe çat flmalar ç kmakta, ölüm olmaktad r diyerek gerilla silah b raks n, s n r d fl na ç ks n dayatmalar na meflruiyet kazand rmaya çal flmaktad rlar. yi niyetli olmayan bu tür yaklafl mlar Kürt Özgürlük Hareketi taraf ndan kesinlikle reddedilmektedir. Bu tür istemleri çözüm isteyenlerin ileri sürmemesi gerekti ini, bu tür istemlerin ve taleplerin çözüm istemeyenlerin politikalar n güçlendirdi ini söylemektedir. Demokratik çözümde gerilla toplumsal savunma gücü olarak da kalabilir Çözüm isteyenler için çat flmas zl k karar yeterlidir. Kald ki Kürt Özgürlük Hareketi geçmiflte silahl güçlerini s n r d fl na da ç karm flt r. Geri çekilme sürecinde yüzlerce gerilla pusuya düflürülerek flehit edilmifltir. Bu yönüyle baz lar n n d flar ç ks n, ordu operasyon yapmaz gibi yaklafl mlar kesinlikle hiçbir de eri olmayan söylemlerdir. Siyasette bu tür söz vermelerin hiçbir anlam yoktur. Hele Türk devletinin inkâr ve imha politikas düflünüldü ünde, Kürtlerin bafl na Ortado u da birçok oyunun oynand akla getirildi inde b rakal m gerilla güçlerinin s n r d fl na ç kmas n, bunun düflünülmesinin bile mümkün olmad - n n bilinmesi gerekir. Kald ki Kürt sorunu çözüldü ünde gerilla sorun olmaktan ç kar. Gerilla, demokratik çözüm içinde bir statüye kavuflarak Kürdistan da toplumsal huzur sa layan, topluma karfl yap lan sald r lar engelleyen toplumsal savunma gücü olarak da kalabilir. Tam demokratikleflmifl bir ülkede gerillan n durumunun ne olaca kolayl kla çözülebilir. Dolay - s yla silah b rakma ve gerillan n yurtd fl na ç kar lmas tart flmalar n tamamen anlams z, hiçbir de eri olmayan ve pratikte uygulanmas da mümkün

14 12 SERXWEBÛN A ustos 2009 gözükmeyen ve bilerek ifli yokufla sürmek için gündeme konulan bir dayatma olarak de erlendirmek gerekir. Demokratik Toplum Kongresi ne dar bir siyasal ufukla yaklafl lmamal d r Kürt sorunun demokratik çözümünde meflru savunma kadar demokratik örgütlenmeler de önemli olmaktad r. Özellikle Önderli in ortaya koydu u Demokratik Toplum Kongresi nin kurumlaflmas ve sürekli toplant halinde olmas, Kürt halk - n n siyasal, sosyal, kültürel sorunlar konusunda kararlar almas önemlidir. Demokratik Toplum Kongresi- nin kurumlaflmas, bütün illerde, ilçelerde meclislerin kurulmas, komünlere, kooperatiflere ve akademilere dayanarak bu meclislerin içinin doldurulmas Kürt halk n n kendi demokratik çözüm politikalar n ve araçlar n ortaya ç karmas aç s ndan çok önemlidir. Kad n, gençlik ve her türlü sosyal kesimlerin sokak, mahalle ve yerel birimlerden bafllayarak örgütlenip kendi temsilcileriyle ilçe, il ve genel meclise kat lmalar, Kürt sorununun demokratik siyasi çözümünün Kürt aya n n tamamlanmas anlam na gelir. Bu yönüyle Önderli- in yol haritas na verilecek en do ru cevaplardan biri de Önderli in vurgulad gibi Demokratik Toplum Kongresi nin gerçekleflmesidir. Önderli in Demokratik Toplum Kongresi nin sürekli toplant halinde olmas n istemesinin bir nedeni de ortaya koydu u yol haritas n n Kürt aya - n n ortaya ç kmas n istedi i içindir. Demokratik Toplum Kongresi ne dar bir siyasal ufukla yaklaflmak Kürt sorununun çözümü aç s ndan çok kritik bir noktaya gelindi i bir süreçte Kürt toplumu ve halk aç s ndan ciddi bir yetersizlik ve zaaf olur. Demokratik Toplum Kongresi nin kurumlaflmas asl nda muhatapl k sorununu da önemli oranda çözer. Kurumsal muhatap Demokratik Toplum Kongresi olur. Dolay s yla demokratik toplum kongresinin kendisini örgütlemesi ve muhatap haline getirmesi çok çok önemlidir. Büyük savafllar n bar fl n da bu büyük savaflanlar yapar Tabii ki bu muhatapl da somut olarak yürütecek konumda olan, pozisyonu buna müsait olan Kürt Halk Önderidir. Çünkü bu sorunu en iyi anlayan, tarihselli ini ve güncel karakterini en iyi bilen, Türk devletini en iyi tan yan, Kürt sorununun demokratik çözümüyle Türkiye nin demokratikleflmesi diyalekti ini en iyi ortaya koyabilecek bir birikimin sahibidir. Hem Kürt halk n n hem Türkiye toplumunun ihtiyaçlar temelinde optimum bir çözüm yaklafl m n ortaya koyacak tek kiflidir. Kald ki Kürt Halk Önderi yaln z bugün de il, eskiden beri bu sorunun muhatab d r. Bu yönüyle Önder Apo yu muhatap almamak, çözümün d fl nda tutmak kesinlikle çözümsüzlükte srar etmektir. Kürt siyasi güçleri aras nda, özgürlük güçleri aras nda kesinlikle parçalanma yaratmaya yönelik bir yaklafl md r. Çünkü Kürt siyasi güçlerini, hareketlerini, toplumunu bir bütün olarak etraf nda birlefltirecek, herkesin üzerinde birleflti i tek kifli, tek kurum Kürt Halk Önderli idir. Demokratik Toplum Kongresi nin de çözüm iradesini en iyi biçimde ortaya koyacak, sonuca götürecek olan bu liderliktir. Kad n yla, genciyle, emekçisiyle bütün Kürtlerin benim siyasi iradem dedi i ve Önderi olarak gördü- ü bir lideri, bir kiflili i bu sorunun d fl nda tutmak, muhatap almadan bu sorunu çözmeye çal flmak bir iyi niyet ürünü olamaz. E er gerçekten çözüm isteniyorsa, böyle bir çözüme gerçekten huzur ve bar fl projesi denilecekse, o zaman devlet ya da siyasi güçler olaylara olgulara kan davas olarak bakamazlar. flte biz kavga ettik, savaflt k, bu nedenle oturamay z, muhatap alamay z diyemezler. Dünyada birbirleriyle en büyük savafl yürütenler bile bir araya gelmifl ve bar flm fllard r. Büyük savafllar n bar fl - n da bu büyük savaflanlar yapar. Savafl yap lacak, savafl sürecek, ama savafl durdurma ve çözüm bu savafl yürütenler d fl nda aranacak! Bunun kadar saçma, anlams z ve çözümsüzlükte srar etme anlam na gelen daha baflka bir geri davran fl olamaz. Kürt Halk Önderine yaklafl m savafl ve bar fl gerekçesidir Bütün toplum Önder Apo nun muhatap al nmas n istemektedir. DTP de Demokratik Toplum Kongresi de bunu söylemektedir. PKK ve KCK nin bütün kongrelerinde, genel kurullar nda ald ilk karar Kürt sorununun çözümünde muhatab n Kürt Halk Önderi oldu udur. Defalarca Kürt Halk Önderine yaklafl m n savafl ve bar fl gerekçesi oldu u yönünde kararlar al nm flt r. Bu mücadeleyi yürüten Özgürlük Hareketi ve kurumlar Önder Apo yu muhatap gösteriyorsa, o zaman Türk devletinin farkl muhatap aramas ya da muhataps z çözmesi kesinlikle kabul edilemez. E er demokrasiden ve demokratl ktan söz ediyorsak, padiflah gibi, herhangi bir diktatör gibi herhangi bir konuda ben karar al r m herkes uyar denilemez. Demokrasilerde sorun muhataplar yla çözülür. Hangi toplumsal kesimin sorunu tart fl l yorsa, bir karar al nacaksa o toplumsal kesimle tart fl l r, o muhatap al n r ve böylece bir uzlaflmaya var larak sorunlar çözülür. Dünyada bunun d - fl nda bir sorun çözme yöntemi yoktur. Bu yöntem d fl nda yap lmak istenen tüm giriflimler, çözümler ise sonuç almam flt r, sonuç almas da mümkün de ildir. Bu gerçek iyi bilindi inden birçok ayd n, yazar, siyasetçi, demokrat Önder Apo nun muhatap al nmas n istemektedirler. Sorunun çözümünün sorunu en iyi bilenler taraf ndan yap laca n bilen bu çevreler yaz lar yla, de erlendirmeleriyle hükümetin do ru bir çözüm yaklafl m için do ru bir muhatap seçmesi gerekti ini vurgulamaktad rlar. Kürt Özgürlük Hareketi de Önder Apo yu muhatap almayan bir çözümün sa l kl olmayaca n aç kça söylemifltir. Kald ki Önder Apo da çözüm için en do ru muhatab n kendisi oldu unu, kendisiyle görüflüldü ü taktirde bu sorunun daha sa l kl çözülebilece ini vurgulam flt r.

15 A ustos 2009 SERXWEBÛN 13 Kürt sorunu pazarl k konusu yap larak zaman kaybedilemez Önder Apo nun muhatap al n p al nmayaca konusu, Önder Apo nun haz rlayaca yol haritas na gösterilecek tutumla anlafl lacakt r. Aç kça belirtilmelidir ki Önder Apo nun aç klayaca yol haritas na yaklafl m, Kürt sorununun demokratik çözümüne nas l yaklafl ld n da ortaya koyacakt r. Öte yandan Önder Apo nun yol haritas na gösterilecek yaklafl m, siyasal sürecin hangi yöne evirilece ini de belirleyecektir. Bu aç dan böyle önemli bir yol haritas aç klanacakken, tüm bas n ve kamuoyu böyle bir yol haritas n beklerken hükümetin ve hükümete yak n çevrelerin, mral muhatap al namaz, demeleri daha flimdiden yol haritas na olumsuz yaklafl laca n ortaya koyar ki bu da gerçekten tehlikeli bir durumdur. Bu aç dan bir an önce bu olumsuz yaklafl mdan vazgeçilmelidir. Yol haritas na da do ru yaklafl lmal - d r. Önder Apo yol haritas n pazarl k konusu yapmak ve Türkiye yi s k flt rmak için de il, kesinlikle bu sorunun kal c demokratik çözümü için sunmaktad r. Kürt sorunu art k pazarl k yap larak zaman kaybedilecek bir durumda de ildir. Bu yönüyle çözüm zihniyeti olur ve iyi niyet gösterilirse Kürt sorunu bir günde çözülecek bir sorundur. Pratikleflme konusunda s k nt lar ortaya ç kabilir, ama önemli olan yasal ve anayasal güvencelerin sa lanmas - d r. Kürt sorununun çözümünün gerçekleflmesinin ifadesi olacak kurumlaflmalar n önünün aç lmas, desteklenmesi, engelleyici tutumlara karfl konulmas çözüm aç s ndan ilerlemeyi ifade edecektir. Ancak zaman içinde çözülecek sorunlar da vard r. Örne in Kürdistan da y k lm fl ekonominin düzeltilmesi için ekonomik yat r mlar n teflvik edilmesi gibi konular bir günlük iki günlük ifller de ildir. Anadilde e itim karar al n r, ama bunun pratikleflmesi için bir-iki y l haz rl k ve kurumlaflmayla geçebilir. Önemli olan bu konularda özgürlükçü ve demokratik bir yaklafl m içinde olmak, asimilasyoncu ve inkârc politikalardan vazgeçerek Kürt kimli inin, dilinin, kültürünün özgürce geliflebilmesi önündeki bütün engelleri kald rmakt r. Kürt sorununun çözümü konusunda zihniyette de yaklafl mda da olgunlaflma geliflmifltir. Neyin çözüm olaca, neyin çözüm olmayaca bilinmektedir. Do ru bir niyet varsa Önder Apo nun yol haritas yla birlikte sorunun çözüm mecras na girece ini düflünüyoruz. Ama çözüm niyeti yoksa da Türk devletinin ve hükümetinin yüzü aç a ç kacakt r. Yol haritas reddedildi i taktirde Kürt halk ve demokrasi güçleri Önderli in yol haritas n n pratiklefltirilmesi için mücadelesini sürdürecektir. Kürt sorununun çözümsüzlü ü Türkiye nin aya ndaki ba d r Önderli in yol haritas na karfl çeflitli çevreler düflünce belirtiyor. Düflünceleri genelde olumludur. Hâlâ Türkiye deki inkâr ve imha zihniyetini aflmayan, hâlâ Kürt halk n irade olarak görmeyen, biz bir fleyler veririz Kürtler de kabul eder gibi zihniyeti de iflmemifl, klasik politikalar n ufkunu aflamam fl dar yaklafl mlar olmakla birlikte, toplumda genel e ilimin çözüm yönünde oldu unu söylemek yanl fl olmayacakt r. Asl nda Türkiye toplumu da art k bu sorunun uzamas n istemiyor. Bu sorunun çözümsüzlü ü koflullar nda Türkiye ekonomik, siyasal, diplomatik ve moral alan nda çok fley kaybetmektedir. Türkiye deki çeflitli siyasi çevrelerin ve flahsiyetlerin dedi i gibi, Kürt sorununun çözümsüzlü ü Türkiye nin aya ndaki ba d r. Kürt sorununu çözmek Türkiye nin aya ndaki ba lar çözmektir. Bu aç dan da çözümsüzlükte srar eden çevrelerin engellerini aflmak zor olmayacakt r. Yeter ki demokratik siyasi güçlerin çözüm iradesi olsun. Bu aç nda Önderlik hükümete cesaretli olun ve risk al n diyor. Bu, cesaret ve risk almak Türkiye ye de AKP hükümetine de kaybettirmeyecektir. Bu cesaret ve risk en büyük kazanman n cesareti ve riski olacakt r. Tabii ki Önderli in yol haritas na yaklafl mda ve sorunun çözümünde uluslararas güçlerin de bölgesel güçlerin de katk s olabilir. Özellikle de Güney Kürdistanl siyasi güçlerin Önder Apo nun yol haritas na destek vermesi gerekmektedir. E er Güney Kürdistanl güçler ve tüm Kürt siyasi güçler Önder Apo nun yol haritas na destek verirlerse Türkiye sorunu çözmek zorunda kal r. Çünkü Türkiye ve bölge ülkeleri Kürtlerin birlik olamamas ndan, hatta aralar ndaki sorunlar ndan dolay çözümsüzlük politikas nda srar etmektedirler. E er Kürtler ulusal birlik politikas izler, bölünmüfllükleri, parçalanm fll klar ve aralar ndaki kavgalar nedeniyle baflta Türkiye olmak üzere bölge ülkelerine cesaret vermezlerse kesinlikle Kürt sorunun çözümü bölge ülkeleri aç s ndan kaç n lmaz hale gelir. Zaten Önder Apo da bu gerçe i iyi bildi inden Ulusal Konferans n toplanmas n istemifltir. Befl ilke ve dört öneri etraf nda Ulusal Konferans toplan p kararlar al n rsa Kürtler aras nda demokratik birli in bu temelde gerçekleflece ini, bunun sonucunda Kürt sorununun demokratik çözümü temelinde bölge ülkelerinin demokratikleflti ini ve bunun da demokratik Ortado u konfederasyonunu ortaya ç karaca n söylemektedir. Önder Apo, Kürt sorununun çözümünün böyle çok önemli sonuçlar ortaya ç karaca- n vurgulamaktad r. Gerçekten de Kürt sorunu çözüldü ü taktirde bölge ülkeleri demokratikleflecek, bölge ülkeleri de demokratikleflti i taktirde aralar ndaki güç birli i daha da artarak demokratik Ortado u konfederasyonu temelinde Ortado u, dünyan n ekonomik, sosyal, kültürel alanda çekim merkezi haline gelecektir. Türkiye deki Kürt sorununun çözümünün böyle bir bölgesel ve evrensel de eri vard r. Türkiye deki siyasetçiler bu ufku ortaya koyabilecekler mi, bu ufukta soruna bakabilecekler mi bunu zaman gösterecektir. Kürtler aras birlik, Türk devletinin ve di er ülkelerin siyasi karar al c lar - n bir çözüme zorlayacakt r. Bu yönüyle tüm Kürt siyasi güçleri kendi aralar ndaki birli i en baflta da Önder Apo nun yol haritas çerçevesinde göstermelidirler. Bununla sadece Kuzey in kurtulmas gerçekleflmez, Do u Kürdistan n da Güneybat Kürdistan n da özgür ve demokratik yaflam n n gerçeklefltirilmesi yak nlafl r. Güney Kürdistan federasyonu esas olarak da kendi

16 14 SERXWEBÛN A ustos 2009 hukukunu ve hakk n böylece güvenceye al r. Kesinlikle Güney Kürdistan daki kazan mlar n ve geliflmelerin güvencesi de d fl güçler de ildir. Tüm parçalar n özgür ve demokratik yaflam n n güvencesi Kürt sorununun çözülmesi temelinde bölge ülkelerinin demokratikleflmesidir. Bölge ülkeleri demokratikleflirse bütün ülkelerde Kürt halk ulusal demokratik haklar n güvenceye kavuflturmufl olur. Güvencenin esas, bölge ülkelerinin demokratikleflmesinden geçer. Bunun da öncüsü ya da buna yol açacak olan en temel halka ise Kuzey Kürdistan da Kürt sorununun demokratik çözümü olacakt r. Seçimler gösterdi ki Güney halk KDP-YNK yönetiminden rahats zd r Güney Kürdistan daki seçimler hem tüm Kürdistan parçalar n ilgilendiriyordu hem de bölge ülkeleri dikkatle takip ediyorlard. Güney Kürdistan da seçimlerin olmas bafll bafl na önemlidir. Demokratik kültürün yerleflmesi, farkl düflüncelerin ve örgütlenmelerin ortaya ç kmas, toplumun demokratikleflmesi ve özgürleflmesi aç s ndan önemli bir ad md r. Bu yönüyle bu seçimlerin Güney Kürdistan ve bütün Kürdistan aç s ndan olumlu bir geliflme oldu unu söylemek mümkündür. Bu seçimlerin ortaya ç kard en önemli gerçek ise, Güney Kürdistan halk n n mevcut hükümeti ve iktidar oluflturan KDP ve YNK ittifak ndan rahats z olmas d r. Bu seçim KDP ve YNK ittifak na dayal hükümetin, yönetimin siyasal alanda antidemokratik oldu u gibi, ekonomik alanda da sosyal alanda da adalet sa layamad, özellikle rantç l n baflta ekonomik ve siyasal alanda olmak üzere Güney Kürdistan da hâkim oldu unu ortaya koymufltur. Seçimde önemli baflar sa layan Goran listesinin baflar s n n alt nda yatan gerçek budur. KDP ve YNK ittifak na dayanan yönetimin ve iktidar gücünün halktan kopmas Goran listesinin baflar s n getirmifltir. Güney Kürdistan da ekonomik, siyasal, sosyal, kültürel alanda yozlaflma, çürüme gerçekten de üst boyutlara ulaflm flt r. Mevcut ekonomik ve siyasal elitle toplum aras ndaki uçurum gerçekten de fazlad r. Dünyan n hiçbir yerinde olmayacak kadar toplumla yönetim aras nda uçurum ortaya ç km flt r. Bir nevi sonradan görme gibi ele geçirilen siyasal ve ekonomik imkânlar belirli zümreler taraf ndan yutulmaktad r. Vur patlas n çal oynas n biçiminde bir yaflam biçimi ortaya ç km flt r. Halk yoksulluk ve sefalet içindeyken, ekonomik ve sosyal elit sefahat içinde yaflamaktad r. Bu aç dan Noflirvan Mustafa ise toplumdaki bu tepkileri görerek daha demokratik bir söylemle seçim yar fl na girmifl ve sonuçta tepki oylar n alm flt r. Goran listesi tepki oylar n alan bir hareket olarak de erlendirilmeli KDP ve YNK toplumun tabandan gelen demokratik örgütlenme tepkilerine f rsat vermedi i için ister istemez bir alternatif ya YNK nin ya da KDP nin içinden ç kacakt. Tabii KDP nin içinden ç kma koflullar zay ft r. KDP bu konuda daha otoriter, daha hâkimdir. YNK ise geçmiflten beri farkl gruplar n daha fazla içinde yer ald, bu yönüyle de KDP ye göre daha demokratik bir örgütlenme modeline sahipti. Ya da KDP kadar kat de ildir. Bu durum toplum içinde YNK ve KDP d fl nda bir muhalefet geliflmesine izin vermese bile, YNK içinde bir muhalefetin ortaya ç kmas yla sonuçlanm flt r. Noflirvan Mustafa ve çevresindeki kesimlerde siyasal yaflam n daha fazla demokratikleflmesini, ekonomik yaflamda mevcut elitin etkisinin s n rlanmas n, daha adil bir bölüflümün ortaya ç kmas n isteyen çevrelerin oldu u kesindir. Noflirvan Mustafa n n etraf ndan oluflan gruplaflma içinde daha demokratik, daha özgürlükçü bir yaflam isteyen çevrelerin oldu unu söylemek gerekir. Buna ra men bu grubu toplum taban nda demokratik temelde örgütlenerek ortaya ç kan bir alternatif muhalefet hareket olarak de erlendirmek de abart l olur. Bu aç dan esas olarak tepki oylar n alan bir hareket olarak de erlendirmek yerindedir. Bu seçim sonuçlar Güney Kürdistan da toplumsal muhalefetin, siyasal muhalefetin güçlü oldu unu göstermektedir. Asl nda KDP politikalar kat olmasayd belki de bugün daha farkl muhalefetler de ortaya ç kabilirdi. Belki de Noflirvan Mustafa oylar n daha da fazla art rabilirdi. fiunu söylemek mümkündür: Goran listesi yüzde 25 civar nda oy alm flt r, ama toplumun yar s na yak n n n mevcut yönetimden rahats z oldu unu söylemek yanl fl olmayacakt r. Tabii bu seçim sonuçlar sonucu ortaya ç kan Goran listesinde yer alanlar demokraside ne kadar tutarl olur, demokratik tutarl l ne kadar gelifltirebilirler kesin bir fley söylemek flimdiden mümkün de ildir, ama bir aray fl içinde olan, en az ndan eski politikalardan rahats zl k duyan bir grup olarak Güney Kürdistan siyasetine bir zenginlik ve dinamizm getirece i aç kt r. Bu seçim sonuçlar Noflirvan Mustafa n n grubunun kazanmas ndan çok, KDP ve YNK d fl nda bir aray fl n ortaya ç kmas, bu yönüyle demokratik özgürlükler aç s ndan aray fl içinde olanlara

17 A ustos 2009 SERXWEBÛN 15 cesaret vermesi bak m ndan önemli görülmelidir. Bu, mevcut yönetimlere bir rahats zl n oldu u görülerek bu temelde yeni demokratik alternatifin ç kmas - n teflvik edecek bir ortam ve sonucun ortaya ç kmas, Güney Kürdistan aç - s ndan önemlidir. Bu seçim sonuçlar - n n ortaya ç kmas nda Kuzey Kürdistan da geliflen özgürlük ve demokrasi mücadelesinin do rudan etkisi vard r. Kuzey Kürdistan daki demokratik sosyal devrim, kültürel devrim ve demokratik siyasal düzey Güney Kürdistan da derinden etkilemektedir. Kuzey Kürdistan da önemli düzeyde ortaya ç kan siyasetin ve toplumun demokratikleflmesi, örgütlenerek güç olmas gerçe inin bundan sonra Güney Kürdistan a daha fazla yans yaca n ve etkili olaca n söyleyebiliriz. Kesinlikle Güney Kürdistan art k eskisi gibi olmayacakt r. Güney Kürdistan da da toplum demokratik temelde örgütlenerek demokratik siyasi iradesini ortaya ç karacakt r. Belki de Güney Kürdistan için en büyük kazan m bu olacakt r. Ya da Güney Kürdistan da ortaya ç kan kazan mlar n güvencesi, toplumsallaflmas ve halka ait hale getirilmesi bu süreçle bafllam flt r. Bundan sonra bu süreç daha da geliflecektir. Bunlar Noflirvan Mustafa ekibinin durumundan ba ms z olarak ortaya ç kan objektif geliflmelerdir. Esas olarak da Kürt halk n n onlarca y ld r yürüttü ü demokrasi ve özgürlük mücadelesinin ortaya ç kard demokratik birikimin bu seçimde Goran listesi flahs nda d fla vurulmas yaflanm flt r. Noflirvan Mustafa ve Goran listesi konusunda daha da sorgulay c yaklaflmak gerekir. Bu hareketin ne kadar demokratik oldu u, ne kadar demokrasiyi derinlefltirece i konusu söz konusu oldu unda ise tutarl bir demokrasi hareketinden çok, Türkiye deki AKP hükümetine benzer bir biçimde mevcut yönetimlere olan tepkileri demokrasi ve adalet söylemiyle de erlendirerek toplumdan destek alan bir hareket olarak görmek daha do rudur. Güney Kürdistan daki halk n durumunu ortaya koymas aç s ndan önemlidir. Bu yönüyle mevcut siyasal ve sosyal ortam de erlendirerek toplumdaki demokratik örgütlenmeyi gelifltirerek toplumun demokratikleflmesi gelifltirilmelidir. Bunun yan nda ortaya ç kan Goran listesinin daha demokratik, daha özgürlükçü olmas, daha tutarl olmas konusunda da demokratik güçlerin ve halk n bu grubu takip etmesi, izlemesi, eksik ve yetersiz politikalar n elefltirmesi gerekmektedir. Bu yönüyle sadece KDP ve YNK nin de il de bu kesimin de sürekli elefltirilmesi, sorgulanmas gerçek bir özgürlükçü, demokratik çizgiye çekilmesi konusunda mücadele edilmesi önemlidir. Yine dört parçada ulusal birli in sa lanmas konusunda demokratik bir kamuoyunun oluflmas konusunda da bu grubun pozitif rol oynamas için halk n ve demokratik güçlerin duyarl olmas gerekmektedir. Yoksa KDP ve YNK karfl s nda baflar kazand denilerek olumlu yaklafl p bu grubu kendi haline b rakmak kesinlikle do ru olmayacakt r. Çünkü bu ekibin tabandan demokratik örgütlenme temelinde toplumun demokratik dinamizminin ortaya ç kard bir hareket olmad da bilinmelidir. Güney Kürdistan seçimleri yeni bir dönemi bafllatm flt r Tabii ki Noflirvan Mustafa n n söylemlerindeki demokratik vurgular ve dil dikkate al n r ve önemsenir. Ama bunlar n demokrasi ve özgürlük anlay fl n n hem örgütsüz ve tutars z oldu- u hem de daha çok da Avrupa etkili oldu u görülmektedir. A rl kl olarak da biraz Avrupa sosyal demokratlar na benzeyen, öykünen bir yaklafl m gösterece i anlafl lmaktad r. Sonuç itibariyle Güney Kürdistan seçimleri yeni bir dönem bafllatm flt r. Kürdistan daki siyasal dinamizmi artt rm flt r. Böylelikle sadece bir elit kesimin de il de tüm Kürdistan toplumunun politikleflece i, politikaya kat l m iste inin artt bir süreç içine girilmifl bulunmaktad r. Bu aç dan bu seçim sonuçlar n n Güney Kürdistan n demokratikleflmesi ve Kürdistan n bütün parçalar ndaki demokrasi hareketinin güçlenmesi aç s ndan da olumlu etkileri olaca n söylemek gerekir. Art k Güney Kürdistan da farkl siyasi güçler siyasi rekabet içine girme imkân bulacaklard r. Bunun da Kürt toplumunun demokratik temelde örgütlenip enerjisini aç a ç karma aç s ndan hay rl sonuçlar getirece ini düflünmekteyiz. Ortado u da siyasal dengeler yerine oturmam flt r Tüm bu siyasal geliflmeler flunu göstermektedir: Ortado u da; Güney Kürdistan da, ran da, Suriye de siyasal dengeler yerine oturmam flt r. Tüm bunlar n nedeni, mevcut siyasal hareketlerin, devletlerin, örgütlerin, uluslarars güçlerin toplumlar n demokratik iradesini dikkate alan bir politika izleyememeleridir. Bu da ister istemez bölge ülkelerinde istikrar getirmemektedir. ran da mevcut çalkant devam etmektedir. Ahmedinejad kazanm fl olsa bile muhalefetin mücadelesi sürecektir. Bu muhalefet de öyle s radan bir muhalefet de ildir, ciddi bir muhalefettir. Nas l ki Güney Kürdistan daki muhalefeti önemsiyor, belirli sonuçlar olaca n söylüyorsak, ran daki muhalefetin de önemli sonuçlar olacakt r. Öyle küçümsenemez. Radikal de ildir, slamc d r denilerek geçifltirilemez. Bu tür yaklafl mlar yanl flt r. Oradaki muhalefet tabii ki ran koflullar na göre flekillenecektir. Eski cumhurbaflkanlar, baflbakanlar, meclis baflkanlar olmas ve bunlar n hepsinin siyasal literatürünün slami olmas, onlar n yürüttü ü mücadelenin demokratik olmad, ran da bir de iflim yaratmayaca anlam na gelmez. ran koflullar nda demokrasi de böyle geliflecektir. Kald ki ran da slam karfl tl yap larak ne demokrasi ne de özgürlük mücadelesi yürütülebilir. Bu yönüyle ran daki muhalefeti küçümsememek gerekir. Öte yandan çeflitli çevrelerin dedi i gibi ran daki muhalefet ne ABD nin ne ngiltere nin ne d fl güçlerin etkisindedir. A rl kl olarak ran n iç dinamiklerine dayanmaktad r. ran n demokratik iç dinamikleri kesinlikle küçümsenmemelidir. 30 y l önce ran da büyük bir halk devrimi gerçekleflmifltir. Bu halk devriminin içinde komünistler de sosyal demokratlar da sosyalistler de slami sosyalist oldu unu söyleyen

18 16 SERXWEBÛN A ustos 2009 ler de vard. Kürtler vard, di er halk topluluklar vard. Böyle genifl yelpazede bir halk devrimi gerçekleflti. Bu yönüyle bu büyük devrimin toplumda yaratt demokratik kültürün olmayaca n, demokratik zihniyetin olmayaca n, demokrasi taleplerinin olmayaca n söylemek ran tan mamakt r; hatta büyük 1979 devrimini tümden inkâr etmektir. Önceki ran tarihini inkâr etmektir. Bu aç dan ran daki geliflmeleri ciddiye almak, önemli görmek ve iç dinamiklere dayal bir demokrasi hareketi oldu u tespitinde bulunmak gerekir. Bu yönüyle ran daki rejimin belirli demokratik aç l mlarla yumuflamas, demokratik aç l mlara zorlanmas mümkündür. Mevcut rejim ya büyük bir çat flmay göze alacakt r ya da ran slami rengini koruyarak, slami özünden sapmadan, ama daha demokratik, daha özgürlükçü bir rejime yumuflak geçifl yapacakt r. Yoksa çat flman n sertleflmesi de gündeme gelebilir. ran daki muhalefet iç dinamiklere dayanmaktad r fiu anda ran daki muhalefetin arkas nda d fl güçler yoktur, bu yönlü söylemler mevcut ran rejiminin propagandas d r. Muhalefeti bast rmak için kullan lan bir argümand r. Ancak çat flmalar çok sertleflirse d fl güçlerin devreye girmesi mümkün olur. Çünkü çat flmalar n sertleflti i süreçte herkes bu çat flmadan kazançl ç kmak için çok farkl iliflkilere girebilir. Ama flu anda hâlâ ran n iç dinamiklerine dayanan etkili bir muhalif hareket oldu unu ve bunun durmayaca n ve bir dahaki cumhurbaflkanl seçimlerine gelindi inde ran n çehresinin de iflece ini söylemek rahatl kla mümkündür. Suriye de asl nda bütün bu geliflmelerden etkilenecektir. Suriye de kendi rejimini, kendi iç dinamiklerini ve dengelerini daha demokratik ve özgürlükçü kurmaya mahkûmdur. Bundan kaç namaz. Tabii ki Kürt halk n n demokratik örgütlenmesi, özgürlükçü duruflu da Suriye nin demokratikleflmesinde mutlaka rol oynayacakt r. E er Güneybat Kürdistan daki Özgürlük Hareketi daha iyi örgütlenir, mevcut örgütlenmesini daha iyi gelifltirir ve iyi yönlendirirse Suriye nin demokratikleflmesi ve Kürdistan n özgürleflmesi aç s ndan güçlü bir rol oynayabilir. Hatta flunu söyleyebiliriz: Suriye nin demokratikleflmesi ve Kürt sorununun demokratik çözümü aç s ndan en önemli gücün Kürt Özgürlük Hareketinin oldu u tart flmas zd r. ABD nin Irak tan çekilmesiyle birlikte Irak ta siyasal bir çekiflmenin geliflece i aç kt r. fiiiler kendi güçlerini etkili k lmak isterken, Sünniler de devlet içine daha fazla yerleflmek isteyecektir. Bu yönüyle ABD nin Irak tan çekilmesi, Irak ta istikrar kurdu u biçimde yorumlanamaz. Ama düflük yo- unluklu bir çat flma ve krizi kontrol edecek bir askeri siyasi mücadeleyi sürdürmeyi göze alm flt r. Bu yönüyle önümüzdeki dönemde gerçekten Irak içinde yer yer çat flmalar, kavgalar, uzlaflmalar gündeme gelecektir. Dört parçadaki Kürt halk Kürtler aras çat flma istemiyor Irak hükümeti Türkiye ile iliflkilerini gelifltirerek Güney Kürdistan daki federasyonu s n rlama politikas izlemektedir. Türkiye ile Irak aras nda böyle bir iliflkinin sürdü ünü belirtmek mümkündür. Güney Kürdistan la Irak aras ndaki sorunlar n k sa sürede çözülece ini bekleyemeyiz. Öte yandan Türkiye nin Güney Kürdistanl güçleri Kürt Özgürlük Hareketi üzerine sürme koflullar da öyle Türkiye nin düflündü ü gibi artmam flt r, daha da zay flam flt r. fiunu rahatl kla söyleyebiliriz: Gelinen aflamada Güneyli güçleri Kürt Özgürlük Hareketinin üzerine sürmek eskisine göre daha da zorlaflm flt r. Kürt toplumunda, Güney Kürdistan da demokratik irade ortaya ç kt kça Kürt demokratik kamuoyu olufltukça bu tür çat flmalar yaratmak zordur. fiu anda Kuzey de de Güney de de Güneybat da da Do uda da Kürt halk Kürtler aras çat flma istemiyor. Bu, giderek bir toplumsal e ilime dönüflmüfltür. Eskiden Kürt örgütleri merkezi olarak karar al r ve kavgalar ç karabilirlerdi ya da belirli güçlerin iste i do rultusunda bir karar al p pratiklefltirebilirlerdi, ama flimdi bunun imkân eskiye göre azalm flt r. Çünkü art k bir Kürt demokratik kamuoyundan söz etmek mümkündür. Kürt halk da belirli bir irade kazanm flt r. Bu bak mdan Türkiye nin Güneyli güçleri Kürt Özgürlük Hareketi ni ezme biçiminde kullanmas kolay de ildir. Belki baz destekler verebilir. Zaten flimdi de vermektedir. Gerilladaki kaç fllar teflvik etmede ve kaçanlar n korunmas nda en temel rol oynad klar bilinmektedir. Yine ideolojik, siyasi sald r larda Türkiye ile Güneyli güçler belirli düzeyde iflbirli i yapmaktad r. Bu, dün de vard bugün de devam etmektedir. Asl nda Türkiye de Kürt sorunun çözüm tart flmalar n n bu kadar geliflmesi, hükümetin Kürt sorununun çözümü konusunda inisiyatif kazanmak için baz ad mlar atma ihtiyac duymas n n bir yönü de Güneyli güçleri istedi i gibi kullanamamas d r. Baz ad mlar atarlarsa, Güneyli güçleri ve Türkiye içinde Güneylilerle iliflki içinde olanlar ikna edeceklerini bu temelde de PKK yi s k flt racaklar n düflünmektedirler. Bu nedenle de Türkiye de yeni bir siyasal konsept benimsenmifltir. Sonuç olarak Türkiye nin aç l m ve çözüm tan mlamalar yla patriklefltirmeye çal flt yeni konsept ne kadar Özgürlük Hareketinin tasfiyesi için bir zemin olarak kullan l r ne kadar çözüme evirilir bunu önümüzdeki dönemdeki mücadele belirleyecektir. Kürt halk, Kürt Özgürlük Mücadelesi iyi örgütlenir, iyi mücadele ederse mevcut Türkiye deki siyasal durumun çözümle sonuçlanmas ihtimali de yüksektir. Bu aç dan ne Kürt halk n n mücadelesinin yaratt sonuçlar azd r ne Kürt halk n n örgütlenme düzeyi zay ft r ne de Türkiye de demokrasi ve Kürt sorununun çözümünü isteyen güçlerin durumu zay ft r. Tüm bunlar bir arada düflünüldü ünde iyi mücadele edilir ve örgütlenilirse Türkiye hükümeti daha da s k flt r labilir ve çözüme do ru ilerletilebilir. Her ne kadar kendi aralar ndaki çat flma çözümü zorlaflt r rsa da mücadele iyi yap ld taktirde çözümü dayatmak ve gerçeklefltirmek yine de mümkündür.

19 A ustos 2009 SERXWEBÛN YÖNTEM VE HAK KAT T REJ M ÜZER NE Kapitalist modernite de dahil, tüm uygarl k sistemleri insan tarih ve toplumdan kopuk olarak incelediler. Daha do rusu, insana dair tart fl lan, oluflan tüm düflünce ve yap lar tarih ve toplumdan kopuk, hatta toplum üstü bireylerin eseri olarak ortaya konuldu. Buradan da örtük ve ç plak krallarla maskeli ve maskesiz tanr lar icat edildi. Hâlbuki topluma iliflkin anlay fl m z derinlefltirirken, tüm bu krallar ve tanr lar çözümleyebilece imiz gibi, hangi düflüncelerden ve özellikle zorbal k ve sömürü üreten toplumsal sistemlerden kaynakland klar n da aç klayabilece iz Dar görüfllülü ü aflmaya çal fl yoruz Evrenselde gerçekleflmifl bir oluflumu say sala bo mak pek aç klay c olmamaktad r. Kald ki, dünyan n hikmetlerini kavraman n henüz bafllang - c nday z. Kavray fl n bizi neyle buluflturaca henüz meçhuldür. S kça söylenen Her canl n n bir evreni vard r anlay fl n göz ard etmemek gerekir. Yine paralel evrenler anlay fl n düflünmenin de izah edici yanlar olabilir. fiöyle bir örnek verirsek, meram - m z daha iyi anlatm fl olabiliriz: nsan n bir dokusundaki canl hücre kendine göre bir varl kt r. Hatta beyin hücrelerinde düflünce gerçekleflmektedir. Bu nitelikte hücreler, evren düflündü ümüz kadard r diyebilirler mi? Di er bir yandan bu hücreler insan ve insan d fl ndaki muazzam evrenden habersizdir. Ama bu durum insan ve di er makro-mikro evrenlerin varl n ortadan kald ramaz. Acaba insan da makro evren içinde böylesi bir hücreye kadar indirgeyemez miyiz? E er buna rahatl kla cesaret edebilirsek, farkl aç dan evrenlerin varl na hükmedebiliriz. Paralel evren den kast - m z, her evren bir faza (evreye, safhaya), dalga boyutuna ba l ysa, böyle yorumlan yorsa, o zaman say lamayacak kadar evren gerçekleflmeleri olabilir. nsan da do uran dalga sistemi bu evrenlerden sadece biridir. Bu anlat mlardan kast m z spekülasyon gelifltirmek de ildir. Dar görüfllülü ü aflmaya çal fl yoruz. Yöntem hastal klar n n ve ço u hiyerarflik ve devlet düzenli zorlamalar n ürünü olan bilinç ve inanç çarp tmalar n n tuza ndan kurtulmak istiyoruz. Düflünce yap m z san ld ndan daha fazla yalan ve çarp tma makinesi olan hiyerarflik ve devlet mekanizmalar n n ürünüdür. Ayr ca bunlar birçok do ru düflünceyi de yok etmifllerdir. Hayvanlar âlemi bafll bafl na bir sistemdir. Bafllang c nda bitki ve hayvan hücresini ortaklafla temsil eden türe rastlanm flt r. Zaten dikkatli bir gözlem, bitkisel âlem olmadan hayvanlar âlemine geçifl olamayaca n gösterebilecektir. Bitkisel yaflam hayvansal yaflam n önkofluludur. Daha da önemlisi, geliflkin bir bitki varl geliflkin bir hayvan varl - n n kofluludur. Potansiyel canl l k hayvanlar âleminde görme, duyma, ac, arzu, k zma, sevme gibi daha geliflkin hislere, duygulara yol açabilmektedir. Sürekli yiyecek peflinde koflma, açl k ihtiyac n daha yak ndan incelemeyi gerektirmektedir. Açl n yoksun kal nan enerji ile ba rahatl kla kurulabilir. Bir kez daha enerjiyle canl l k aras ndaki iliflki karfl m za ç kmaktad r. Açl k giderildi inde gerçekleflmifl olan fley, ihtiyaç duyulan enerjinin depolanmas d r. Cinsellik ihtiyac da yak ndan gözlemlenmeyi gerektirir. Kendini son derece arzulu ve fliddetli hissettiren bu ihtiyaç, yaflam sürdürme gibi bir 17 Reber Apo nun UYGARLIK kitab ndan al nm flt r II. Bölüm fonksiyonu ifade etmektedir. Enerjinin cinsellik oluflumundaki yo unlu- u yine yaflamsall kla ba n düflündürtmektedir. Fakat cinselli i yaflam n tek sürdürücü etkeni olarak düflünmemek gerekir. Belki de en ilkel yaflam sürdürme olgusu cinsel tarzd r. Bu tarz, niceliksel temelde yaflam n sürdürülmesidir. Çeflitlenme ve evrim yaflam n daha zenginleflmifl biçimlerine yol açar. Ayr ca cinsel birleflme sadece yaflam tutkusunu, güdüsünü de il, ölüm korkusunu, daha do rusu ölümün kendisini birlikte tafl r. Her cinsel birleflme k smen ölümdür. Baz hayvanlar birlefltikten sonra hemen ölürler. O halde cinselli e yo un ba l l k, yaflam n en ilkel halini ve ölümün gerçekleflmesini de ça r flt r r. Sadece cinselli e mahkûmiyet, ölüm seçene ini güçlendirir. Cinsellik di er sevgi ve güzellik duygular na ne kadar dönüflür ve yaflan rsa, o kadar ölümsüzlü- e yaklafl r. Sanat eserlerindeki ölümsüzlük bu alg n n sonucudur. Cinsel üremeyi bir savunma tarz olarak da yorumlayabiliriz. Ne kadar ürersen o kadar kendini varm fl, sürecekmifl ve savunacakm fl gibi hissedebilirsin. nsan toplumunda cinsellik ve üremeyi daha yak ndan tart flaca z. Yaflam tekrarlama niteli inde sürdürme garantisi veren cinsel eylemdeki hazz aflk olarak de erlendirmek büyük hatad r. Tersine, cinsel eyleme dayal haz aflk n inkâr d r. Kapitalist moder-

20 18 SERXWEBÛN A ustos 2009 nite cinsiyetçili i kanser gibi ço altarak, aflk ad alt nda toplumu öldürmektedir. Gerçek aflk evrenin oluflum dilinden duyulan büyük heyecand r. Mevlana n n Âlemde ne varsa aflk imifl, gerisi k yl u kal imifl sözü hakiki bir aflk yorumu olabilir. Aflk cinsel hazz n afl lmas na, daha do rusu insan ahlak ndaki karfl l kl özgürlük düzeyinin geliflimine ba l d r. Cinsel flehvet özgürlük yitimiyle, maddi hareketsizlikle de ba lant l d r. Sadece kad n-erkek aras nda de il, tüm evren unsurlar aras ndaki aflk oluflum ahengine ba lamak en do rusudur. Hissin, duygunun geliflimi bafll bafl na bir mucizedir. Örne in görmeyi nas l yorumlamal y z? Görmenin canl l n en geliflkin bir ö esi oldu u kesindir. Ifl ks z görmenin düflünülemeyece i de aç kt r. Görmüfl olmak bir düflüncedir. Cinsellik baflta olmak üzere, tüm canl l k özelliklerini bir düflünce biçimi olarak görmek önemlidir. Canl l n kendisi bir anlamda ö renme yetisidir. Bu anlamda Descartes in Düflünüyorum, öyleyse var m deyifli yerindedir. Daha da genellefltirirsek, evrenin kurallar dahilindeki döngüsünü de ö renme olarak yorumlayabiliriz. Kurallar ö renmeyi hat rlat r. Fakat yine göze dayal ö renme muhteflem bir geliflmedir. fiu söz anlafl l rd r: Tanr kendini gözlemek için evreni yaratt. Hegel deki kendi fark na varmak için Geist n maddeleflti i yarg s da görmeyle ba lant l d r. Görmek, görülmek belki de oluflumun esas gayelerindendir. Zevkin ve ac n n ö retici de eri yüksektir Bitki ve hayvanlar âleminde tan d m z tüm yaflam özelliklerini insanda gözlemek mümkündür. nsan beynindeki düflünme yetene inin muazzam gücü yeni bir oluflumu belki de gereksiz k lmaktad r. Canl lar n temel özelli i olan ö renmenin, düflünmenin yetisi olarak beyinsel geliflme zirveseldir. Evrenin kendini tan mas insanda gerçekleflmektedir Zevk ve ac duygular da hayvan canl l nda kendini hissettirir. ki his de yaflam n fark n hat rlat r. Ne kadar zevklenilirse yaflam o denli fark edilir, benimsenir; ne kadar ac duyulursa, yine yaflam o denli fark edilir ve bu sefer benimsenmez ve sürdürülmek istenmez. kisi de ö renmenin keskin okullar d r. Zevkin ve ac n n ö retici de eri yüksektir. Zevk büyük ö retir, fakat u runa her tür ç lg nl - a da yol açabilir. Ac yine büyük ö reticidir, dolay s yla yaflam n de erinin güçlü takdirine yol açar. Zevkin sonu ac ya oldukça yak nken, ac n n da sonunda zevkli yaflam flans yüksektir. Yaflamlar kendi aralar ndaki fark daha iyi görmek, daha çok zevklenmek, ac çekmek biçimindeki ö renmelerle ortaya koyarlar. Ölümle yaflam aras ndaki iliflki oldukça metafizik karakterde oldu u için, insan toplumunda ele almak daha do ru bir yaklafl m olacakt r. Hayvanlar bahsinde ilgilenmeyi gerektiren önemli bir husus etle beslenme meselesidir. Hayvanlar âleminin hepsi bitkilerle beslendi inde yaflamlar - n gerçeklefltirebilirler. Et yeme ihtiyac zorunlu de ildir. Fakat yayg n bir etoburlular kümesi vard r. Bunlar nas l izah etmeliyiz? Burada karfl - m za ç kan afl r üremenin yaflam üzerindeki tehdidi, çözümleyici bir unsur olabilir. Cinsel üreme yaflam garanti alt na almak için bir yol iken, afl r s çeflitli yaflam olanaklar n yok edebilir. Örne in farelerin ço alma h z bitkileri yok edebilir. Koyun, keçi, s r gibi hayvanlar da bitkileri yok edebilir. Ayr ca kufllar âleminde de dengesiz ço almalar vard r. Bu durumda devreye y lan, aslan ve flahinin girmesi, sadece yok etme amaçl olmay p, hayvanlar âleminin sürdürülebilirli i aç s ndan bir zorunluluk olarak ortaya ç kmaktad r. Böylesi bir iflbölümünü do ada büyük adaletsizlik olarak görmek sak ncal olabilir. Fakat burada ince bir denge vard r. Bu denge afl l p ortal y lan, aslan ve flahin doldurursa, geriye çok az canl hayvan kal r. Do al sistemlerin kendilerini düzenlemesi çok müthifl bir fleydir. Toplumsuz insan primat olmaktan öteye gidemez Cinsel üremenin insan toplumundaki düzenlenmesinin büyük önemini, yaflam n sürdürülmesindeki yerini ve ahlakla ba lant s n kapsaml ca de erlendirece iz. nsan temel araflt rma konusu almakla biyolojik âlem aras ndaki iliflkiye yeniden dönersek, bu âlemdeki tüm gerçekleflmeler insanda özetlenmifl gibidir. Bitki ve hayvanlar âleminde tan d m z tüm yaflam özelliklerini insanda gözlemek mümkündür. Bir anlamda insan bitkiler ve hayvanlar âleminin hem geliflim amac, hem de mirasç s durumundad r. nsanüstü bir canl ancak varsay m olarak düflünülebilir. Zaten insan beynindeki düflünme yetene inin muazzam gücü yeni bir oluflumu belki de gereksiz k lmaktad r. Canl lar n temel özelli i olan ö renmenin, düflünmenin yetisi olarak beyinsel geliflme zirveseldir. Evrenin kendini tan mas insanda gerçekleflmektedir. Kutsal Kitap ta geçen Tan nmak için insan yaratt m ayeti belki de bu anlamdad r. fiüphesiz insan tüm bitki ve hayvan canl l n n birikimi iken, tersi do ru olamaz; yani tüm bitki ve hayvanlar toplasan z da bir insan etmez. Burada karfl m za insan ayr bir âlem olarak alma gere i do maktad r. Kastetti imiz insan merkezli bir evren anlay fl de ildir. Panteizmden (do atanr birli i) de bahsetmiyorum. Kendine özgü tür olarak insan n fark n aç klamak gere ini duyuyorum. nsan ayr bir âlem olarak ele al nmay gerektirecek kadar önemlidir. Üçüncü olarak, o halde insan, kendine özgü bir toplumda kendini gerçeklefltirmifl tür olarak araflt rma konusu yapmak anlaml bir yöntem olup hakikat aray fl ve rejimi aç s ndan önemlidir. nsan n primatlardan kopuflu, türsel geliflme evreleri konumuz aç -