NEONATOLOJİ EL KİTABI

Transkript

1

2 NEONATOLOJİ EL KİTABI Yedinci Baskı Editörler John P. Cloherty, MD Associate Clinical Professor ; Associate Neonatologist Neonatology Program at Harvard Brigham and Women s Hospital Beth Israel Deaconess Medical Center Children s Hospital Boston Eric C. Eichenwald, MD Associate Professor Chief, Division of Neonatology Vice-Chair, University of Texas Health Science Center Children s Memorial Hermann Hospital Houston, Texas Anne R. Hansen, MD, MPH Assistant Professor ; Medical Director, Neonatal Intensive Care Unit Children s Hospital Boston Ann R. Stark, MD Professor - Neonatology Baylor College of Medicine Houston, Texas Çeviri Editörü Murat Yurdakök Pediatri Profesörü Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Neonatoloji Bilim Dalı GÜNEŞ TIP KİTABEVLERİ

3 NEONATOLOJİ EL KİTABI Türkçe Telif Hakları 2014 ISBN: Orjinal Adı: Manual of Neonatal Care Yayınevi: Lippincott Williams & Wilkins Yazarlar: John P. Cloherty, Eric C. Eichenwald, Anne R. Hansen, Ann R. Stark Çeviri Editörü: Prof. Dr. Murat Yurdakök Orjinal ISBN: Kitabın 5846 ve 2936 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Yasası Hükümleri gereğince (kitabın bir bölümünden alıntı yapılamaz, fotokopi yöntemiyle çoğaltılamaz, resim, şekil, şema, grafik v.b. ler kopya edilemez) tüm hakları Güneş Tıp Kitabevleri Ltd Şti. ne aittir. Yayıncı ve Genel Yayın Yönetmeni: Murat Yılmaz Genel Yayın Yönetmeni Yardımcısı: Polat Yılmaz Yayın Danışmanı: Ali Aktaş Dizgi - Düzenleme: İhsan Ağın Kapak Tasarımı: İhsan Ağın Baskı: Ayrıntı Basım Yayın ve Matbaacılık Hiz. San. Tic. Ltd. Şti. İvedik Organize Sanayi Bölgesi 28. Cad. 770 Sok. No: 105-A Ostim/ANKARA Telefon: (0312) Faks: (0312) Sertifika No: UYARI Medikal bilgiler sürekli değişmekte ve yenilenmektedir. Standart güvenlik uygulamaları dikkate alınmalı, yeni araştırmalar ve klinik tecrübeler ışığında tedavilerde ve ilaç uygulamalarındaki değişikliklerin gerekli olabileceği bilinmelidir. Okuyuculara ilaçlar hakkında üretici firma tarafından sağlanan ilaca ait en son ürün bilgilerini, dozaj ve uygulama şekillerini ve kontrendikasyonları kontrol etmeleri tavsiye edilir. Her hasta için en iyi tedavi şeklini ve en doğru ilaçları ve dozlarını belirlemek uygulamayı yapan hekimin sorumluluğundadır. Yayıncı ve editörler bu yayından dolayı meydana gelebilecek hastaya ve ekipmanlara ait herhangi bir zarar veya hasardan sorumlu değildir. ANKARA M. Rauf nan Sokak No: S hhiye/ankara Tel: (0312) Faks: (0312) GÜNEfi TIP K TABEVLER STANBUL Gazeteciler Sitesi Sa lam Fikir Sokak No: 7/2 Esentepe/ stanbul Tel: (0212) Faks: (0212) KARTAL fiube Cevizli Mahallesi Denizer Cad. No: 19/C Kartal/ stanbul Tel&Faks: (0216)

4 Katkıda Bulunanlar Elisa Abdulhayoglu, MD Instructor ; Neonatologist Department of Neonatology Newton-Wellesley Hospital Newton, Massachusetts Steven A. Abrams, MD Professor Baylor College of Medicine Houston, Texas; Attending Physician Texas Children s Hospital Houston, Texas James M. Adams, MD Professor Baylor College of Medicine Houston, Texas; Attending Physician Neonatology Texas Children s Hospital Houston, Texas Pankaj B. Agrawal, MD, DM, MMSc Instructor ; Neonatologist Children s Hospital Boston Katherine W. Altshul, MD Instructor ; Pediatric/NICU Hospitalist Division of Newborn Medicine Brigham and Women s Hospital Diane M. Anderson, PhD, RD Associate Professor Baylor College of Medicine Houston, Texas; Neonatal Nutritionist Texas Children s Hospital Houston, Texas Theresa M. Andrews, RN, CCRN Staff Nurse III Neonatal Intensive Care Unit Children s Hospital Boston John H. Arnold, MD Associate Professor Department of Anesthesia ; Senior Associate Anesthesia & Critical Care Children s Hospital Boston David J. Askenazi, MD, MsPH Assistant Professor University of Alabama at Birmingham Birmingham, Alabama; Attending Physician Division of Nephrology and Transplantation Children s Hospital of Alabama Birmingham, Alabama Muhammad Aslam, MD Instructor ; Neonatologist Division of Newborn Medicine Children s Hospital Boston

5 iv KATKIDA BULUNANLAR Carlos A. Bacino, MD Associate Professor Department of Molecular and Human Genetics Baylor College of Medicine Houston, Texas; DirectorGenetics Clinic Texas Children s Hospital Houston, Texas Mandy Brown Belfort, MD, MPH Instructor ; Attending Neonatologist Division of Newborn Medicine Children s Hospital Boston Ann M. Bergin, MB, SCM Assistant Professor Neurology ; Staff PhysicianNeurology Children s Hospital Boston Kushal Y. Bhakta, MD Assistant Professor Neonatology University of California Irvine, California; Attending Neonatologist Neonatology Children s Hospital of Orange Country Orange, California Rosalind S. Brown, MD Associate Professor ; Director, Clinical Trials Research Division of Endocrinology Medicine Children s Hospital Boston Sandra K. Burchett, MD, MSc Associate Professor ; Clinical Director, Division of Infectious Diseases Associate Physician in Medicine Children s Hospital Boston Heather H. Burris, MD, PhD Instructor ; Neonatologist Department of Neonatology Beth Israel Deaconess Medical Center Carol Spruill Turnage, MSN, RN, CNS Neonatal Clinical Nurse Specialist Nursing-Neonatal Intensive Care Texas Children s Hospital Houston, Texas Kimberlee Chatson, MD Instructor Newborn Medicine ; Associate Medical Director Special Care Nursery Winchester Hospital Winchester, Massachusetts Chaitanya Chavda, MD Clinical Fellow Harvard Program in Newborn Medicine Helen A. Christou, MD Assistant Professor ; Neonatologist Division of Newborn Medicine Brigham and Women s Hospital, Children s Hospital

6 Katkıda Bulunanlar v John P. Cloherty, MD Associate Clinical Professor ; Associate Neonatologist Neonatology Program at Harvard Brigham and Women s Hospital Beth Israel Deaconess Medical Center Children s Hospital Boston William D. Cochran, MD Associate Clinical Professor (emeritus) ; Senior Associate in Medicine (emeritus) Newborn Intensive Care Unit Beth Israel Deaconess Medical Center Elizabeth G. Doherty, MD Instructor ; Neonatologist Division of Newborn Medicine Children s Hospital Boston and Winchester Hospital Winchester, Massachusetts Caryn E. Douma, MS, RN Project Manager for the Chief Nursing Officer Administration Children s Memorial Hermann Hospital Houston, Texas Dmitry Dukhovny, MD, MPH Instructor ; Neonatologist Department of Neonatology Beth Israel Deaconess Medical Center Stephanie Dukhovny, MD Clinical Fellow Maternal Fetal Medicine/Genetics Boston University School of Medicine ; Division of Maternal-Fetal Medicine Brigham and Women s Hospital Eric C. Eichenwald, MD Associate Professor Chief, Division of Neonatology Vice-Chair, University of Texas Health Science Center Children s Memorial Hermann Hospital Houston, Texas Ayman W. El-Hattab, MBBS Medical Biochemical Genetics Fellow Department of Molecular and Human Genetics Baylor College of Medicine Houston, Texas; Medical Biochemical Genetics Fellow Genetics Texas Children s Hospital Houston, Texas Deirdre M. Ellard, MS, RD, LDN, CNSD Neonatal Dietitian Department of Nutrition Brigham and Women s Hospital Caraciolo J. Fernandes, MD Associate Professor Neonatology Baylor College of Medicine Houston, Texas; Medical Director, Transport Section of Neonatology Texas Children s Hospital Houston, Texas

7 vi KATKIDA BULUNANLAR Jennifer Schonen Gardner, PharmD Neonatal Clinical Pharmacy Specialist Department of Pharmacy Texas Children s Hospital Houston, Texas Stuart L. Goldstein, MS Professor University of Cincinnati College of Medicine Cincinnati, Ohio; Director Center for Acute Care Nephrology Cincinnati Children s Hospital Medical Center Cincinnati, Ohio James E. Gray, MD, MS Assistant Professor ; Attending Neonatologist Department of Neonatology Beth Israel Deaconess Medical Center Mary Lucia P. Gregory, MD, MMSc Instructor ; Attending Neonatologist Department of Neonatology Beth Israel Deaconess Medical Center Munish Gupta, MD, MMSc Instructor ; Associate Director, Neonatal Intensive Care Unit Department of Neonatology Beth Israel Deaconess Medical Center Anne R. Hansen, MD, MPH Assistant Professor ; Medical Director, Neonatal Intensive Care Unit Children s Hospital Boston Linda J. Heffner, MD, PhD Professor and Chair Obstetrics and Gynecology Boston University School of Medicine ; ChiefObstetrics and Gynecology Boston Medical Center Nancy Hurst Assistant Professor Baylor College of Medicine Houston, Texas; Director Women s Support Services Texas Children s Hospital Houston, Texas Ruth A. Hynes Staff Nurse III Neonatal Intensive Care Unit Children s Hospital Boston Lise Johnson, MD Instructor ; Medical Director, Well New Born Nurseries Division of Newborn Medicine Brigham and Women s Hospital

8 Katkıda Bulunanlar vii Yvette R. Johnson, MD, MPH Assistant Professor Baylor College of Medicine Houston, Texas; Medical Director of the Perinatal Outcomes Database Section of Neonatology Texas Children s Hospital Houston, Texas Marsha R. Joselow Social Worker Pediatric Advanced Care Team Children s Hospital Boston and Dana- Farber Cancer Institute James R. Kasser, MD Catharina Ormandy Professor of Orthopaedic Surgery ; Orthopaedic Surgeon-in-Chief Department of Orthopaedic Surgery Children s Hospital Boston Kirsten A. Kienstra, MD Assistant Professor Neonatology Baylor College of Medicine Houston, Texas; Attending Physician Neonatology Texas Children s Hospital Houston, Texas Aimee Knorr, MD Instructor ; Staff Physician Newborn Medicine Director of Newborn Hearing Screening at Winchester Hospital Winchester, Massachusetts Michelle A. LaBrecque, MSN Clinical Nurse Specialist Neonatal Intensive Care Unit Children s Hospital Boston Aviva Lee-Parritz, MD Associate Professor Obstetrics and Gynecology Boston University, School of Medicine ; Vice-Chair Obstetrics and Gynecology Boston Medical Center Joseph R. Madsen, MD Associate Professor Department of Surgery ; Director, Neurodynamics Laboratory Director, Epilepsy Surgery Program Neurosurgery Children s Hospital Boston Lucila Marquez, MD Clinical Fellow, Section of Infectious Diseases Baylor College of Medicine Houston, Texas Camilia R. Martin, MD, MS Associate Professor ; Associate Director Neonatal Intensive Care Unit Beth Israel Deaconess Medical Center Thomas F. McElrath, MD, PhD Associate Professor Department of Obstetrics and Gynecology ; Division of Maternal-Fetal Medicine Brigham and Women s Hospital

9 viii KATKIDA BULUNANLAR Tiffany M. McKee-Garrett, MD Assistant Professor Neonatology Baylor College of Medicine Houston, Texas; Attending Physician Texas Children s Hospital Houston, Texas Ellis J. Neufeld, MD, PhD Professor ; Associate Chief Division of Hematology/Oncology Children s Hospital Boston Deirdre O Reilly, MD, MPH Instructor ; Neonatologist Division of Newborn Medicine Children s Hospital Boston Debra Palazzi, MD Assistant Professor Department of Pediatric, Section of Infectious Diseases Baylor College of Medicine Houston, Texas; Attending Physician Section of Infectious Diseases Texas Children s Hospital Houston, Texas Mohan Pammi, MD, MRCP Assistant Professor Neonatology Baylor College of Medicine Houston, Texas; Attending Physician Neonatology Texas Children s Hospital Houston, Texas Lu-Ann Papile, MD Professor Neonatology Baylor College of Medicine Houston, Texas; Attending Physician Neonatology Texas Children s Hospital Houston, Texas Richard B. Parad, MD, MPH Associate Professor ; Attending Neonatologist Division of Newborn Medicine Brigham and Women s Hospital Frank X. Placencia, MD Assistant Professor Neonatology Baylor College of Medicine Houston, Texas; Attending Physician Neonatology Texas Children s Hospital Houston, Texas Muralidhar H. Premkumar, MBBS, DNB, MRCPCH Assistant Professor Neonatology Baylor College of Medicine Houston, Texas; Attending Physician Neonatology Texas Children s Hospital Houston, Texas Karen M. Puopolo, MD, PhD Assistant Professor ; Attending Physician Division of Newborn Medicine Brigham and Women s Hospital

10 Katkıda Bulunanlar ix Steven A. Ringer, MD, PhD Associate Professor ; Chief Division of Newborn Medicine Brigham and Women s Hospital Matthew Saxonhouse, MD Attending Neonatologist Pediatrix Medical Group Carolinas Medical Center-NE Concord, New Carolina Lori A. Sielski, MD Associate Professor Neonatology Baylor College of Medicine Houston, Texas; Director of Newborn Nursery Ben Taub General Hospital Houston, Texas Steven R. Sloan, MD, MPH Assistant Professor Department of Pathology ; Blood Bank Medical Director Department of Laboratory Medicine Children s Hospital Boston Vincent C. Smith, MD, MPH Instructor ; Associate Director, Neonatal Intensive Care Unit Department of Neonatology Beth Israel Deaconess Medical Center Martha Sola-Visner, MD Assistant Professor ; Neonatologist Division of Newborn Medicine Children s Hospital Boston Janet S. Soul, MD, CM, FRCPC Assistant Professor Department of Neurology ; Director, Clinical Neonatal Neurology Neurology Children s Hospital Boston Norman P. Spack, MD Assistant Professor ; Associate in Endocrinology Endocrine Division Children s Hospital Boston Ann R. Stark, MD Professor Neonatology Baylor College of Medicine Houston, Texas Jane E. Stewart, MD Assistant Professor Department of Pediatrics ; Associate Director Department of Neonatology Beth Israel Deaconess Medical Center

11 x KATKIDA BULUNANLAR V. Reid Sutton, MD Associate Professor Department of Molecular and Human Genetics Baylor College of Medicine Houston, Texas; Genetics Texas Children s Hospital Houston, Texas Linda J. Van Marter, MD, PhD Associate Professor ; Senior Associate in Newborn Medicine and Director of Clinical Research Division of Newborn Medicine Children s Hospital Boston Deborah K. VanderVeen, MD Assistant Professor Department of Ophthalmology ; Associate in Ophthalmology Department of Ophthalmology Children s Hospital Boston Louis Vernacchio, MD, MSc Assistant Clinical Professor ; Division of General Pediatrics Children s Hospital Boston Ari J. Wassner, MD Clinical Fellow ; Fellow in Endocrinology Children s Hospital Boston Gil Wernovsky, MD, FACC, FAPP Associate Professor University of Pennsylvania School of Medicine Philadelphia, Pennsylvania; Director Program Development Staff Cardiologist Cardiac Intensive Care Unit Cardiac Center at the Children s Hospital of Philadelphia Philadelphia, Pennsylvania Richard E. Wilker, MD Instructor ; Chief of Neonatology Newton-Wellesley Hospital Newton, Massachusetts Louise E. Wilkins-Haug, MD, PhD Associate Professor Department of Obstetrics and Gynecology ; Division Director Division of Maternal-Fetal Medicine and Reproductive Genetics Brigham and Women s Hospital Gerhard K. Wolf, MD Assistant Professor of Anesthesia ; Associate in Critical Care Medicine Anesthesia, Division of Critical Care Medicine Children s Hospital Boston John A. F. Zupancic, MD, ScD Assistant Professor ; Department of Neonatology Beth Israel Deaconess Medical Center

12 Çeviriye Katkıda Bulunanlar Leman Akcan Pediatri Başasistanı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Pınar Zengin Akkuş Pediatri Asistanı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı A. Sevgi Köstel Bal Pediatri Başasistanı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Davut Bozkaya Pediatri Uzmanı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Deniz Anuk İnce Pediatri Yardımcı Doçenti Gazi Osman Paşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Merve Çiçek Kanatlı Pediatri Asistanı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Seda Karaali Pediatri Asistanı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Musa Gürel Kukul Pediatri Asistanı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Tuğba Alarcon Martinez Pediatri Asistanı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Zeynelabidin Öztürk Pediatri Başasistanı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Melis Pehlivantürk Pediatri Başasistanı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Erdal Sağ Pediatri Asistanı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Şahin Takcı Pediatri Yardımcı Doçenti Gazi Osman Paşa Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Yılmaz Yıldız Pediatri Asistanı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı Gökçen Kartal Pediatri Başasistanı Hacettepe Üniversitesi Tıp Fakültesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı

13 Önsöz The Manual of Neonatal Care in bu baskısı, altıncı baskıdan bu yana meydana gelen fetal, perinatal ve neonatal bakımdaki değişiklikleri yansıtacak biçimde güncellenmiş ve kapsamlıca gözden geçirilmiştir. Ek olarak, Harvard dan Anne Hansen, yeni editör ve çalışma arkadaşımız olarak aramıza katılmıştır. Elkitabında, fetus ve yenidoğanda karşılaşılan durumların değerlendirilmesi ve yönetimi konusundaki güncel ve pratik yaklaşımlar, çağdaş bakım veren büyük klinik servislerde de uygulandığı şekliyle tanımlanmıştır. Pratik uygulamalarımızın temeli elimizdeki en iyi kanıtlara dayanmaktadır. Bununla birlikte, pek çok tartışmalı alanın olduğunu, bir sorun için birden fazla yaklaşım bulunduğunu biliyoruz. Klinik deneyim, disiplinler arası işbirliği, takım çalışması, aile-odaklı bakımı içeren değerlere bağlılığımız tüm kitapta açık olarak görülmektedir. Emzirme, Gelişimsel Bakım, Kayıp, Karar Alma ve Etik İkilemler bölümlerinde ailelerin desteklenmesine yönelik yaklaşımımız yansıtılmıştır. Yılda in üzerinde bebeğin doğduğu Beth Israel Deaconess Medical Center (BIDMC), Brigham and Women s Hospital (BWH) (önceki adıyla Boston Lying-In Hospital ve Boston Hospital for Women ), Beverly Hospital, Saint Elizabeth s Medical Center, Holy Family Hospital, Good Samaritan Medical Center, South Shore Hospital ve Winchester Hospital merkezlerinde 57 neonatolog ve 18 yan dal asistanı çalışmakta ve bu merkezlerde Harvard The Children s Hospital Boston Neonatoloji-Perinatoloji Programı uygulanmaktadır. Ayrıca karmaşık tıbbi ve cerrahi problemler nedeniyle Children s Hospital Boston a gönderilen yılda 650 yenidoğana da hizmet vermektedir. Harvard Neonatal-Perinatal Fellowship Programı ndaki yan dal asistanları, Beth Israel Deaconess Medical Center Children s Hospital a ek olarak, Brigham and Women s Hospital ve Massaschusetts General Hospital da eğitim almaktadır. Bu kitabın hazırlanması Jessica DeNaples ve Katie Scarpelli nin yönetici asistanlığı olmaksızın gerçekleştirmek mümkün olmazdı. Ayrıca Lippincott Williams & Wilkins ten Nicole Walz, Sonya Seigafuse ve Ave McCracken a değerli yardımlarından dolayı teşekkür ederiz. Başta editörlerin yenidoğan tıbbı eğitimini aldıkları Harvard daki öğretim üyeleri ile iş arkadaşlarımız ve stajyerlerimiz olmak üzere yenidoğan bakımında ilerleme sağlayan çok sayıda kişinin çabasını takdir ediyoruz. Yenidoğan fizyolojisi konusunda Clement Smith ve Nicholas M. Nelson a, Boston Lying- In Hospital da yenidoğan bakımına katkılarından ötürü Steward Clifford, William D. Cochran, John Hubbell ve Manning Sears a minnettarız. Harvard daki Newborn Medicine Programı nın önceki ve günümüzdeki yöneticileri olan H. William Taeusch Jr, Barry T. Smith, Michael F. Ebstein, Merton Bernfield, Ann R. Stark, Gary A. Silverman ve Stella Kourembanas a teşekkür ederiz.

14 xiv ÖNSÖZ Bu kitabı, tüm dünya bebeklerinin bakımına olan katkılarından ve editörler dahil pek çok kişiye sunduğu kişisel desteklerinden ötürü Mary Ellen Avery ile akademik pediatrideki önderliği, bebek ve çocuklara en iyi nitelikli bakımının sunulmasındaki desteği ve sayısız pediatristin eğitimindeki katkılarından dolayı Ralph D. Feigin e ithaf ediyoruz. Son olarak, bu baskının içerdiği bilginin kullanırlığını sınayan hemşirelere, asistanlara, yan dal asistanlarına, anne-babalara ve bebeklere teşekkür ederiz. John P. Cloherty Eric C. Eichenwald Anne R. Hansen Ann R. Stark

15 Çeviri Editörünün Önsözü Türkiye yenidoğan ölümlerini son on yılda yarıya indirerek, Dünya Sağlık Örgütü nün örnek gösterdiği ülkelerden biri olmuştur. 1 Yenidoğan bebek ölüm hızı bin canlı doğumda 2000 yılında 21 iken, 2010 yılında 10 a düşmüştür. OECD ülkelerinin 30 yılda yapabildiğini, Türkiye 10 yılda başarmıştır. 2 Bu başarı büyük ölçüde sağlık hizmetlerinde yenidoğan ölümlerine önem verilmesi ve özellikle kız çocuklarının eğitim düzeylerinin artırılması ile sağlanmıştır. 3 Sağlık hizmetlerinin düşük sosyo-ekonomik bölgelere daha fazla ulaştırılması ve yenidoğan yoğun bakım ünitelerinin alt-yapılarının daha iyileştirilmesi, hekim ve hemşirelerin eğitim düzeylerinin yükseltmesi ile yenidoğan bebek ölüm hızları gelişmiş ülkelerde olduğu gibi binde 5 in altına inecektir. 4 Bugüne kadar hekim ve hemşire arkadaşlarımızın neonatoloji eğitimleri için genel pediatri kitaplarının dışında çok sayıda kitap hazırladık: Yenidoğanın Akciğer Hastalıkları (1992), Yenidoğan Bebeğe Girişimler (1993), Yenidoğan Bebeklerin Beslenmesi (1996), Yenidoğan Bebeğin Mekanik Ventilasyonu (1999), Yenidoğan Bakımında Hacettepe Uygulamaları (2001 ve 2009), Prematürelerin Beslenmesi (2002), Yenidoğanda Pulmoner Grafikler (2003), Avery nin Yenidoğan Hastalıkları El Kitabı (çeviri, 2004), Neonatoloji (2004), Yenidoğanda Solunum Desteği (2005), Yenidoğan Hemşireliği (çeviri, 2012), Prenatal Pediatri (2012). Çevirisini yaptığımız Cloherty ve arkadaşlarının Manual of Neonatal Care ile bunlara bir tane daha ekliyoruz. Bu eserin ortaya çıkmasında katkısı olan herkese teşekkür ediyor, beğeninize sunuyoruz. Murat Yurdakök 1. March of Dimes, PMNCH, Save the Children, WHO. Born Too Soon: The Global Action Report on Preterm Birth. Howson CP, MV Kinney MV, JE Lawn JE (eds). World Health Organization. Geneva, UNICEF Report Levels and Trends in Child Mortality, Geneva: UNICEF, World Health Organization, The World Bank, the United Nations Population Division, Kültürsay N. The status of women and of maternal and perinatal health in Turkey. Turk J Pediatr 2011; 53: Baris E, Mollahaliloglu S, Aydin S. Healthcare in Turkey: from laggard to leader. BMJ 21;342:c7456.

16 İçindekiler Prenatal Değerlendirme Fetal Değerlendirme ve Prenatal Tanı 1 Louise E. Wilkins-Haug ve Linda J. Heffner Çeviri: Merve Çiçek Kanatlı Diyabetes Mellitus 11 Aviva Lee-Parritz ve John P. Cloherty Çeviri: Merve Çiçek Kanatlı Tiroid Bozuklukları 24 Mandy Brown Belfort ve Rosalind S. Brown Çeviri: Merve Çiçek Kanatlı Preeklampsi ve İlişkili Durumlar 39 Thomas F. McElrath Çeviri: Merve Çiçek Kanatlı Doğumdan Hemen Sonra Değerlendirme ve Tedavi Doğum Odasında Canlandırma 47 Steven A. Ringer Çeviri: Musa Gürel Kukul Doğum Yaralanması 63 Elisa Abdulhayoglu Çeviri: Musa Gürel Kukul Yüksek-Riskli Yenidoğanlar 74 Vincent C. Smith Çeviri: Musa Gürel Kukul Yenidoğanın Öyküsünün Değerlendirilmesi ve Fizik Muayenesi 91 Lise Johnson ve William D. Cochran Çeviri: Musa Gürel Kukul İyi Durumdaki Yenidoğanın Bakımı 103 Lori A. Sielski ve Tiffany M. McKee-Garrett Çeviri: Musa Gürel Kukul

17 xviii İÇİNDEKİLER Genel Yenidoğan Bakımı Yenidoğanın Sık Görülen Genetik Problemleri 111 Carlos A. Bacino Çeviri: Davut Bozkaya Çoğul Doğumlar 124 Yvette R. Johnson Çeviri: Davut Bozkaya Maternal Madde Suistimali, Maruziyeti ve Yoksunluk 134 Katherine W. Altshul Çeviri: Davut Bozkaya İleri Derecede Düşük Doğum Ağırlıklı Bebeğin Bakımı 154 Steven A. Ringer Çeviri: Davut Bozkaya Gelişimsel Destek Bakım 166 Carol Spruill Turnage ve Lu-Ann Papile Çeviri: Davut Bozkaya Isı Kontrolü 178 Kimberlee Chatson Çeviri: Davut Bozkaya Çok Düşük Doğum Ağırlıklı ve Çok Erken Doğmuş Bebeklerin İzlemi 185 Jane E. Stewart ve Marsha R. Joselow Çeviri: Davut Bozkaya Yenidoğan Nakli 192 Caraciolo J. Fernandes Çeviri: Davut Bozkaya Taburculuk Planlanması 203 Ruth A. Hynes ve Theresa M. Andrews Çeviri: Davut Bozkaya Karar Verme ve Etik İkilemler 219 Frank X. Placencia Çeviri: Davut Bozkaya

18 Yenidoğanlarda Yaşam Sonu Bakımın Yönetilmesi 225 Caryn E. Douma Çeviri: Davut Bozkaya Sıvı, Elektrolit, Beslenme, Gastrointestinal ve Böbrek Hastalıkları Beslenme 230 Deirdre M. Ellard ve Diane M. Anderson Çeviri: Melis Pehlivantürk Emzirme 263 Nancy Hurst Çeviri: Melis Pehlivantürk Sıvı ve Elektrolit Tedavisi 269 Elizabeth G. Doherty Çeviri: Melis Pehlivantürk Hipoglisemi ve Hiperglisemi 284 Richard E. Wilker Çeviri: Melis Pehlivantürk Serum Kalsiyum ve Magnezyum Bozuklukları 297 Steven A. Abrams Çeviri: Melis Pehlivantürk Yenidoğanda Hiperbilirübinemi 304 Mary Lucia P. Gregory, Camilia R. Martin, John P. Cloherty Çeviri: Leman Akcan Nekrotizan Enterokolit 340 Muralidhar H. Premkumar Çeviri: Leman Akcan Böbrek Hastalıkları 350 David J. Askenazi ve Stuart L. Goldstein Çeviri: Yılmaz Yıldız Solunum Hastalıkları Mekanik Ventilasyon 377 Eric C. Eichenwald Çeviri: Deniz Anuk İnce İçindekiler xix

19 xx İÇİNDEKİLER Kan Gazı ve Pulmoner Fonksiyon Monitörizasyonu 393 James M. Adams Çeviri: Şahin Takcı Apne 397 Ann R. Stark Çeviri: Şahin Takcı Yenidoğanın Geçici Takipnesi 403 Kristen A. Kienstra Çeviri: Şahin Takcı Respiratuar Distres Sendromu 406 Kushal Y. Bhakta Çeviri: Deniz Anuk İnce Bronkopulmoner Displazi/Kronik Akciğer Hastalığı 417 Richard B. Parad Çeviri: Şahin Takcı Mekonyum Aspirasyonu 429 Heather H. Burris Çeviri: Deniz Anuk İnce Persistan Pulmoner Hipertansiyon 435 Linda J. Van Marter Çeviri: Deniz Anuk İnce Pulmoner Kanama 443 Kirsten A. Kienstra Çeviri: Şahin Takcı Pulmoner Hava Kaçağı 446 Mohan Pammi Çeviri: Şahin Takcı Ekstrakorporeal Membran Oksijenasyonu 454 Gerhard K. Wolf ve John H. Arnold Çeviri: Deniz Anuk İnce

20 İçindekiler xxi Kalp-damar Hastalıkları Şok 463 Pankaj B. Agrawal Çeviri: Erdal Sağ Kalp Hastalıkları 469 Stephanie Burns Wechsler ve Gil Wernovsky Çeviri: Erdal Sağ Hematolojik Hastalıklar Yenidoğanda Kullanılan Kan Ürünleri 529 Steven R. Sloan Çeviri: Tuğba Alarcon Martinez Kanama 538 Ellis J. Neufeld Çeviri: Tuğba Alarcon Martinez Tromboz 546 Munish Gupta Çeviri: Tuğba Alarcon Martinez Anemi 563 Helen A. Christou Çeviri: Tuğba Alarcon Martinez Polisitemi 572 Deirdre O Reily Çeviri: Tuğba Alarcon Martinez Trombositopeni 578 Chaitanya Chavda, Matthew Saxonhouse ve Martha Sola-Visner Çeviri: Tuğba Alarcon Martinez Enfeksiyon Hastalıkları 48 Viral Enfeksiyonlar 588 Sandra K. Burchett Çeviri: A. Sevgi Köstel Bal

21 xxii İÇİNDEKİLER Bakteriyel ve Fungal Enfeksiyonlar 624 Karen M. Puopolo Çeviri: A. Sevgi Köstel Bal Konjenital Toksoplazmozis 656 Lucila Marquez ve Debra Palazzi Çeviri: A. Sevgi Köstel Bal Sifiliz 664 Louis Vernacchio Çeviri: Yılmaz Yıldız Tüberküloz 672 Dmitry Dukhovny ve John P. Cloherty Çeviri: A. Sevgi Köstel Bal Lyme Hastalığı 683 Muhammad Aslam Çeviri: Yılmaz Yıldız Nörolojik Hastalıklar Kafa İçi Kanama 686 Yvette R. Johnson Çeviri: Seda Karaali Perinatal Asfiksi ve Hipoksik-İskemik Ensefalopati 711 Anne R. Hansen ve Janet S. Soul Çeviri: Seda Karaali Konvülsiyonlar 729 Ann M. Bergin Çeviri: Seda Karaali Nöral Tüp Bozuklukları 743 Joseph R. Madsen ve Anne R. Hansen Çeviri: Seda Karaali Kemik Hastalıkları 58 Ortopedik Sorunlar 757 James R. Kasser Çeviri: Zeynelabidin Öztürk

22 İçindekiler Prematürite Osteopenisi (Metabolik Kemik Hastalığı) 762 Steven A. Abrams Çeviri: Zeynelabidin Öztürk Metabolik Hastalıklar Kalıtsal Metabolizma Bozuklukları 767 Ayman W. El Hattab ve Reid Sutton Çeviri: Zeynelabidin Öztürk Cinsel Gelişme Cinsiyet Gelişimi Bozuklukları 791 Ari J. Wassner ve Norman P. Spack Çeviri: Zeynelabidin Öztürk Cerrahi Yenidoğanda Cerrahi Aciller 808 Steven A. Ringer ve Anne R. Hansen Çeviri: Zeynelabidin Öztürk Dermatoloji Deri Bakımı 831 Caryn E. Douma Çeviri: Zeynelabidin Öztürk Görme ve İşitme Bozuklukları Prematürelik Retinopatisi 840 Deborah K. VanderVeen ve John A. F.Zupancic Çeviri: Pınar Zengin Akkuş Yoğun Bakım Ünitesinden Taburcu Olan Bebeklerde İşitme Kaybı 846 Jane E. Stewart ve Amiee Knorr Çeviri: Pınar Zengin Akkuş xxiii

23 xxiv İÇİNDEKİLER Uygulamalar 66 Yenidoğanda Sık Kullanılan Uygulamalar 851 Steven A. Ringer ve James E. Gray Çeviri: Pınar Zengin Akkuş Ağrı ve Stres Kontrolü 67 Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitelerinde Ağrı ve Stresin Önlenmesi ve Tedavisi 870 Carol Spruill Turnage ve Michelle A. LaBrecque Çeviri: Pınar Zengin Akkuş Ek Bölüm A: Yenidoğan Yoğun Bakım Ünitesi İçin İlaç Rehberi 886 Caryn E.Douma ve Jenifer Schonen Gardner Çeviri: Gökçen Kartal Ek Bölüm B: Maternal İlaç Kullanımının Fetus Üzerine Etkisi 932 Stephanie Dukhovny Çeviri: Gökçen Kartal Ek Bölüm C: Maternal İlaçlar ve Emzirme 973 Karen M. Puopolo Çeviri: Gökçen Kartal Dizin 985

24 1 Fetal Değerlendirme ve Prenatal Tanı Louise E. Wilkins-Haug ve Linda J. Heffner Çeviri: Merve Çiçek Kanatlı I. GEBELİK YAŞININ DEĞERLENDİRİLMESİ hem kadın doğum hem de çocuk hekimince önemlidir ve kabul edilebilir bir doğruluk gerektirir. Koryon villus örneklemesi (CVS) ve amniyosentez gibi elektif obstetrik girişimler uygun bir zamanlamayla yapılmalıdır. Gebelik yaşının belirlenmesi, prematüre doğum engellenemediğinde prognoz tayini, doğumun yönetimi ve yenidoğanın ilk tedavi planı açısından da önem taşır. A. Gebelik yaşının klinik tahmini sıklıkla son adetin ilk günü esas alınarak hesaplanır. Fizik muayene, fetal kalp seslerinin oskültasyonu ve anne tarafından algılanan fetal hareketlerin değerlendirilmesi yardımcı olabilir. B. Gebelik yaşının ultrasonografi ile tahmini. İlk trimester boyunca fetal başkuyruk mesafesi (CRL) gebelik yaşının tahmininde güvenilirlikle kullanılır. CRL ölçümüne göre tahmin edilen yaşın gerçek gebelik yaşı ile en fazla 7 gün farkla uyumlu olması beklenir. İkinci ve üçüncü trimester boyunca biparietal çap (BPD) ve femur uzunluğu ölçümleri en doğru tahmini verir. Fetal başın transvers görüntülerinin belirlenmiş kesin kriterlerle ölçümü doğru tahmini sağlar. Bununla birlikte, gebelik haftasının artmasıyla, normal biyolojik çeşitlilik nedeniyle BPD ye göre yapılan yaş tahmininin doğruluğu azalır. Gebeliğin 14 ve 20. haftaları arasında yapılan ölçümlerde 11 güne kadar, 20 ve 28. haftalar arasında 14 güne kadar, 29 ve 40. haftalar arasında 21 güne kadar varyasyon olabilir. Kalsifiye femur uzunluğunun ölçümü BPD ölçümlerinin doğruluğunu artırmak için veya BPD nin ölçülemediği (örn. angaje olmuş fetal baş), geçersiz olduğu (örn. hidrosefali) durumlarda yalnız başına gebelik yaşı tayininde kullanır. II. FETAL HASTALIKLARIN PRENATAL TANISI konusunda gelişmeler devam etmektedir. Testlerin artan doğruluğuyla birlikte pek çok hastalığın genetik veya gelişimsel temeli ortaya konulmaktadır. Testleri iki tipe ayırmak mümkündür: tarama testleri ve tanısal işlemler. Anneden kan örneği alınması ya da ultrasonografi gibi tarama testleri invaziv olmayan testlerdir, ancak genellikle özgül değildir. Pozitif bir serum tarama testi, aile öyküsü, anomali ya da anöploidi düşündüren ultrasonografi bulgusu hastayı ve hekimi tanısal işlemlere yönlendirebilir. Fetal materyal temini gerektiren tanısal işlemler, anne ve fetus için küçük bir risk artışı getirmekle birlikte, hastalık şüphesini doğrulayabilir ya da dışlayabilir. A. Gebelik sırasında maternal serum analizi ile tarama bir kadının nöral tüp defekti (NTD) ya da trizomi 21 (Down sendromu), trizomi 18 (Edward sendromu) gibi anöploidisi olan fetus taşıyor olma riskini bireysel olarak belirlemeye yarar. 1. Maternal serum alfa-fetoproteinin (MSAFP) ölçümü ile gebelik haftalarında yapılan tarama NTD riski içindir. Açık spina bifidalı fetusların %70-85 inde ve anensafalili fetusların %90 ında MSAFP, gebelik yaşı- 1