Ayrıntı: 989 İnceleme Dizisi: 274. Moda-loji: Moda Çalışmalarına Giriş Yuniya Kawamura. Kitabın Özgün Adı Fashion-ology

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Ayrıntı: 989 İnceleme Dizisi: 274. Moda-loji: Moda Çalışmalarına Giriş Yuniya Kawamura. Kitabın Özgün Adı Fashion-ology"

Yağmur Giray
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 YUNIYA KAWAMURA New York Devlet Üniversitesi Moda Teknolojisi Enstitüsü nde sosyoloji doçentidir. Japanese Revolution in Paris Fashion (Paris Modasında Japon Devrimi, 2004) ve Doing Research in Fashion and Dress (Moda ve Giysi Araştırması Yapmak, 2011) isimli eserlerin yazarıdır. Fashion Theory, Fashion Practice ve The International Journal of Fashion Studies gibi akademik moda dergilerinde editörlük de yapmaktadır.

2 Ayrıntı: 989 İnceleme Dizisi: 274 Moda-loji: Moda Çalışmalarına Giriş Yuniya Kawamura Kitabın Özgün Adı Fashion-ology İngilizce den Çeviren Şakir Özüdoğru Yayıma Hazırlayan Ayşe Çavdar Son Okuma Ahmet Batmaz Bu kitabın Türkçe yayım hakları Ayrıntı Yayınları na aittir. Yuniya Kawamura, 2005 First published in 2005 by Berg, Reprinted by Bloomsbury Academic 2013, 2014 Kapak Fotoğrafı Alexandra Bergman / Moment / Getty Images Turkey Kapak Tasarımı Arslan Kahraman Dizgi Hediye Gümen Baskı ve Cilt Kayhan Matbaacılık San. ve Tic. Ltd. Şti. Merkez Efendi Mah. Fazılpaşa Cad. No: 8/2 Topkapı/İstanbul Tel.: (0212) Sertifika No.: Birinci Basım: İstanbul, Mayıs 2016 Baskı Adedi 2000 ISBN Sertifika No.: AYRINTI YAYINLARI Basım Dağıtım San. ve Tic. A.Ş. Hobyar Mah. Cemal Nadir Sok. No.: 3 Cağaloğlu İstanbul Tel.: (0212) Faks: (0212) & info@ayrintiyayinlari.com.tr twitter.com/ayrintiyayinevi facebook.com/ayrintiyayinevi instagram.com/ayrintiyayinlari

3 Yuniya Kawamura Moda-loji: Moda Çalışmalarına Giriş

4 İNCELEME DİZİSİ SON ÇIKAN KİTAPLAR KÜRESELLEŞMENİN SONU MU? Arif Dirlik İSYAN PAZARLANIYOR Joseph Heath & Andrew Potter VAMPİRİN KÜLTÜR TARİHİ Gülay Er Pasin TUHAF ALAN Burcu Canar ÜTOPYA Nilnur Tandaçgüneş AKIL HASTALIĞI VE PSİKOLOJİ Michel Foucault İŞLETME HASTALIĞINA TUTULMUŞ TOPLUM Vincent de Gaulejac ETİN CİNSEL POLİTİKASI Carol J. Adams TOPLUMLA YÜZLEŞME Zülküf Kara ikomünizm Colin Cremin KÜRESEL ÇARKIN DIŞINDA KALANLAR Kathrin Hartmann AZINLIĞIN ZENGİNLİĞİ HEPİMİZİN ÇIKARINA MIDIR? Zygmunt Bauman PSİKOLOJİDE SÖZ VE ANLAM ANALİZİ Sibel A. Arkonaç ÇALIŞMA SORUNU Kathi Weeks BENLİK YANILSAMASI Bruce Hood VAHŞİ HUKUK Cormac Cullinan TÜRKİYE KENTLEŞMESİNİN TOPLUMSAL ARKEOLOJİSİ Erbatur Çavuşoğlu MARKSİZMDEN SONRA MARX Tom Rockmore OYUN, OYUNBAZLIK, YARATICILIK VE İNOVASYON Patrick Bateson & Paul Martin İLAHİ GAZAP: DEHA NEDİR? DÂHİ KİMDİR? Darrin M. McMahon HARCIYORUM ÖYLEYSE VARIM Ekonominin Gerçek Maliyeti Philip Roscoe KREDİOKRASİ ve Borç Reddi Davası Andrew Ross ZİHİN VE DOĞA ARASINDA Bir Psikoloji Tarihi Roger Smith ÖZGÜRLÜK Zygmunt Bauman ZAMANI YAŞAMAK Jean Chesneaux CAN ÇEKİŞEN İMPARATORLUK Francis Shor SÜREKLİ DEVRİM TEORİSİ Eşitsiz ve Bileşik Gelişim Siyaseti Michael Löwy ŞİDDETSİZ DİRENİŞ Felsefi Bir Giriş Todd May AYDINLAR SOSYALİZMİ Jan Waclaw Makhayski İLETİŞİM BİLİMLERİNİN UNUTULMUŞ KÖKENLERİ Der. Jacques Perriault

5 Yuniya Kawamura Moda-loji: Moda Çalışmalarına Giriş

7 Ailem, Yoya, Yoka ve Maya Kawamura ya...

9 İçindekiler Teşekkür Giriş...15 Modanın Etimolojisi...19 Bir Kavram ve Bir Olgu Olarak Moda...21 Modanın Yandaşları ve Düşmanları...24 Sosyal Bilimlerde Moda Çalışmaları...34 Kitabın Ana Hatları Sosyolojide Moda Söylemi ve Ampirik Çalışmalar...42 Modanın Klasik Sosyolojik Söylemi...43 Moda, Modernite ve Sosyal Dolaşım...50 Moda Olgusunun Kökeni...53 Güncel Sosyolojik Moda Çalışmaları...56 Moda ve Kültür Sosyolojisi...61 İmal Edilmiş Kültürel Bir Sembol Olarak Moda...63 Sonuç...68

10 3. Kurumsallaşmış Bir Sistem Olarak Moda...70 Modabiliminin Analitik Çerçevesi...72 Sistem Tarafından Desteklenen Bir Mit Olarak Moda...76 Moda Sistemlerine Farklı Yaklaşımlar...80 Moda Sisteminin Başlangıcı...85 Kolektif Etkinlik Olarak Moda Üretimi...87 Ampirik Çalışma: Bir Prototip Olarak Fransız Sistemi...89 Sonuç Tasarımcılar: Modanın Kişileştirilmesi...95 Moda Çalışmalarında Tasarımcılar...96 Tasarımcılar, Yaratıcılık ve Sosyal Yapı Tasarımcı Yaratıcılığının Meşrulaştırılması Yıldız Tasarımcılar Sistemi Moda Sisteminde Tasarımcılar Arasındaki Hiyerarşi Sonuç Üretim, Eşik Bekçiliği ve Moda Yayılımı Moda Yayılım Teorileri Eşik Bekçileri: Estetik Yargılarda Bulunmak Moda Bebeklerinden Defilelere Yayılım Stratejileri Reklam Aracılığıyla Moda Propagandası Sonuç Modanın Benimsenmesi ve Tüketimi Tüketim: Tarihsel Bir Bakış Sembolik Bir Strateji Olarak Moda Tüketimi Tüketim ve Sosyal Statü Modern ve Postmodern Zamanlarda Tüketiciler Sonuç Sonuç Kaynakça Dizin...185

11 Teşekkür B eni azimle yüreklendiren New York Devlet Üniversitesi/Moda Teknolojisi Enstitüsü (F.I.T.) Sosyal Bilimler Bölümü Başkanı Carol Poll a minnettarım. Desteğinden, bilgisinden ve dostluğundan olabildiğince beslendim. Aynı zamanda F.I.T. teki diğer çalışma arkadaşlarım Yasemin Çelik e, Toake Endoh a, Jean-Ellen Giblin e, Kevin MacDonald a, Joseph Maiorca ya, Meg Miele ye, Ernst Poole ye, Roberta Paley e, Laura Sidrowicz e, Spencer Schein e ve Lou Zaera ya da minnettarlığımı sunuyorum. F.I.T. Müzesi nin yöneticisi Valerie Steele bu kitabın doktora tezimden alınan bazı bölümlerini okudu ve bilgilendirici yorumlar yaptı. Bu kitabın bazı kısımları birkaç akademik konferansta sunuldu: Temmuz 2003 te Avustralya, Brisbane de Moda, 11

12 Moda-loji Giysi ve Tüketim hakkında uluslararası bir konferansta; 2004 Şubat ında New York ta Doğu Sosyolojisi Topluluğu nda; 2004 Mayıs ında Teksas, Houston da Amerika Kostüm Topluluğu nda, 2004 Ağustos unda Kyoto, Japonya da IFHE de (Uluslararası Ev Ekonomisi Federasyonu). Bu yolculuklar için bana finansal destek sağlayan F.I.T. teki Sosyal Bilimler Okulu Dekanı Reginetta Haboucha ya ve Eğitim Enstitüsü ne teşekkür ederim. Ayrıca, bana yapıcı yorumlarda bulunan ve ilk taslağımı iki ayrı yayına dönüştürmemi öneren Giysi, Beden, Kültür Serisi nin editörü Joanne Eicher e teşekkür ederim. Diğer tüm editörlerin yanı sıra Berg Yayınları nın idari müdürü Kathryn Earle ye ve üretim müdürü Ken Bruce a minnettarım. Sürekli gönderdikleri e-postalarla yayın sürecinin her adımı hakkında beni bilgilendirdiler. New York ta bulunan Nihon Kezai Shimbun daki eski çalışma arkadaşlarım Susumu Kurata ya, Norimichi Okai ye, Tsuneo Kita ya, Hiromichi Kaneko ya, Yuji Sonomoto ya, Hisao Saida ya ve Ryo Abe ye minnettarım, çalışmama olan ilgilerini her fırsatta dile getirdiler. Bana ta Yeni Zelanda dan moda ile ilgili makaleler gönderen ve beni Sydney de Powerhouse Müzesi nde düzenlenen Japon moda fotoğrafçılığı sergisine götüren Yuri Sakashita-Fyfe ye de teşekkür ederim. Dostluğuna kıymet biçilemez. Ayrıca, sabırları ve güler yüzlü yardımları için Forney Kütüphanesi ndeki, Paris Ulusal Kütüphanesi ndeki, Kolombiya Üniversitesi ndeki, Fransız Moda Enstitüsü ndeki, Moda Teknolojisi Enstitüsü ndeki ve Bunka Moda Okulu ndaki kütüphane çalışanlarına teşekkür ederim. Özellikle bu projenin son aşamasında ihtiyacım olan manevi desteği bana verdiği için Aki Kikuchi ye büyük bir minnet borcum var. Bu kitap aileme adanmıştır: çalışmalarıma devam edip hayatta istediğim yolu seçmeme izin veren babam Yoya 12

13 Yuniya Kawamura Kawamura ya; her hafta beni arayıp halimi hatırımı soran annem Yoko Kawamura ya ve meşgul olduğum her zaman bana yemekler yapan kardeşim Maya Kawamura ya. Onların sevgisi ve desteği olmasa bugün olduğum kişi olmazdım. Yuniya Kawamura New York 13

15 1 Giriş Modabiliminin* konusu modadır. Giysi ya da giyim değildir, bu da moda ve giysi/giyimin farklı kavramlar ve varlıklar olduğu ve bu konularda yapılan araştırmaların birbirinden ayrılabileceği ya da ayrılması gerektiği anlamına gelir. Modabilimi modaya dair sosyolojik bir araştırmadır ve modayı hem bu kavramı hem de moda olgusunu/pratiğini üreten kurumlar sistemi 1 olarak ele alır. Sanatsal üretim * Yazarın türettiği fashion-ology terimini modabilimi olarak çevirmeyi daha uygun buldum. (ç.n.) 1. Kurum düzenli olarak ve devamlı tekrarlanan, sosyal normlar tarafından tasdik edilen ve sürdürülen aynı zamanda sosyal yapıda dikkate değer bir öneme sahip olan sosyal pratikleri tanımlamak için yaygın bir 15

16 Moda-loji pratiklerini ve kurumlarını inceleyen sanat sosyolojisine (Wolff 1993: 139) benzer olarak, modabilimi bunların yanında insanların akıllarında hayat bulan ve kendine ait bir öze ve yaşama sahip olan moda inancının sosyal üretim süreci ile de ilgilenir. Giyim unsurları moda olarak yaftalanmak için bu dönüşüm sürecinden geçmek zorundadır. Moda üretimine ilişkin tartışmalarda kurumsal etkenleri görmezden gelmeye ve ihmal etmeye yönelik genel bir eğilim vardır. Bu kitap öncelikle modanın üretiminde, dağıtımında, yayılımında, kabulünde, benimsenmesinde ve tüketiminde yer alan toplumsal mizaca odaklanıyor; böylece, moda üretimini ve tüketimini giyim üretiminden ve tüketiminden ayırabiliriz. Bu nedenle, araştırmanın nesnesi sürecin kendisi olduğundan modanın modabilimsel açıdan incelenmesi için modayı açıklayan görsel bir malzemeye ihtiyaç yoktur, çünkü mesele giyim değildir. Yine de, maddi olmayan bir nesne olan moda ile maddi bir nesne olan giyim arasındaki bağlantıyı inkâr etmek zordur, çünkü Brenninkmeyer ın (1963: 6) işaret ettiği gibi, giyim ve giysi modanın üretiminin hammaddeleridir. Moda, bir inanç olarak, giyim aracılığıyla ifade edilir. Modabilimi yaratıcı tasarımcının bir dâhi olduğu mitini çürütür. Moda tek bir birey tarafından değil moda üretimine dahil olan herkes tarafından yaratılır, bu nedenle moda kolektif bir etkinliktir. Dahası, bir giysi biçimi ya da bu giysi biçimini kullanma şekli, toplumda geniş bir kesim tarafından benimsenene ve kullanılana kadar biçimde kullanılan bir terimdir. Terim, yerleşik davranış örüntülerine gönderme yapar ve bir rol çokluğunu birleştiren genel birim olarak kabul edilir. Geleneksel olarak beş çeşit kurum tanımlanmıştır: 1) ekonomik, 2) politik, 3) katmanlaşmaya dayanan, 4) ailevi ve medeni ve 5) dini, bilimsel ve sanatsal etkinliklerle ilgili olan kültürel. Kurumsallaşma, sosyal pratiklerin kurumsal olarak tanımlanabilmeleri için yeterli düzeyde düzenli ve devamlı bir hale geldiği süreçtir. Bu düşünce, sosyal pratiklerde ortaya çıkan değişimlerin hem varolan kurumları değiştirdiğini hem de yeni biçimler yarattığını vurgular. 16

Benzer belgeler

Bölümlerimiz. İletişim Bilimleri Bölümü. Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü. Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü. Gazetecilik Bölümü

Bölümlerimiz. İletişim Bilimleri Bölümü. Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü. Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü. Gazetecilik Bölümü Bölümlerimiz İletişim Bilimleri Bölümü Radyo, Televizyon ve Sinema Bölümü Halkla İlişkiler ve Reklamcılık Bölümü Gazetecilik Bölümü İletişim Bilimleri Bölümü Lisans programı 2012-2013 yılında 60 öğrenciyle