TUNCER ÖZMEN 1. Enerji verici Yapıcı onarıcı Düzenleyici Karbonhidratlar Yağlar Proteinler Vitaminler Minareler ve su - + +

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TUNCER ÖZMEN 1. Enerji verici Yapıcı onarıcı Düzenleyici Karbonhidratlar + + - Yağlar + + + Proteinler + + + Vitaminler - - + Minareler ve su - + +"

Transkript

1 CANLILARIN TEMEL BĠLEġENLERĠ Besinler kimyasal yapılarına göre organik ve inorganik besinler olmak üzere ikiye ayrılır. Görevlerine göre enerji verici, yapıcı onarıcı ve düzenleyici olmak üzere 3 e ayrılır. ĠNORGANĠK BĠLEġĠKLER Yapılarında C,H ve O den en az biri eksiktir. Canlılar tarfından sentezleneyemeyip dışardan hazır olarak alınırlar. Enerji vermezler, sindirelmezler, hücre zarındaki porlardan geçerler. İnorganik bileşikler su, minareler, asit, baz, tuz ve CO2 gibi maddelerdir. SU : Canlı vücudunun önemli bir kısmını su oluşturur.(%65-%95).su çok iyi bir çözüçüdür.vücut ısısının düzenlenmesini sağlar. Enzimlerin çalışması için uygun ortamı sağlar.bazı metabolizma artıklarının atılmasını sağlar. Enzimlerin çalışması için ortamdaki su miktarı en az %15 olmalıdır. Yapısında bulunan H bağlarından dolayı su molekülleri bir çekim kuvveti uygular. Su dipol bir moleküldür.(kohezyon, adhezyon, yüzey gerilimi.) Özgül ısısı yüksektir.(gec ısınır gec sogur) Buharlaşan su ısı alır.(terleme, vücut ısısının ayarlanması) Dehidrasyon ;İki veya daha fazla organik besin yapıtaşının (Monomer birleşerek daha büyük organik besin (polimer) oluşturması su oluşması olayıdır. Bu olayda ATP harcanır ve oluşan bağ sayısı kadar su açığa çıkar yoğunluk azalır Not:Dehidrasyon olayında kurulan bağ sayısı ve açığa çıkan su sayısı hesaplanırken sorunun sorulma tarzı önemlidir.örneğin ;Yapımı devam eden bir polipeptid zincirine 20 molekül daha katılırsa 20H2O açığa çıkar ve 20 yeni bağ kurulur veya moleküller halka şeklinde bir yapı oluştursa kullanılan molekül kadar su ve bağ oluşur. Hidroliz ; Büyük moleküllü (Polimer) bileşiklerin su ile parçalanarak daha küçük parçalara ayrılmasıdır. ATP harcanmaz yoğunluk artar. MĠNARELLER: 70 kg ağırlığında bir insanda yaklaşık 3 kg minarel bulunur. Bu minareler vitamin,enzim,hormon,hemoglobin,klorofil gibi özel yapılara katılarak kas kasılması,sinirsel iletişim sağlanması kemik diş gibi bazı yapıların oluşturulması, Enzimlerin yapısına koenzim olarak düzenleyicidirler.(kofaktör) Vücut sıvısının ozmotik basıncının ayarlanması, Vücut mutlaka bulunması gereken elementlere temel elementler makroelementler (C,H,O,N,S,P,Ca,Mg,K,Fe) denir. Vücutta az miktarda alınması gereken elementlere İz elementleri mikroelementler (Cu,Zn ) denir. Kalsiyum ve fosfor kemiğin ve dişin yapısına katılır. kanın pıhtılaşması Demir hemoglobin yapımında kullanılır.azot büyümeyi sağlar.sodyum ve klor iyonları dokularda suyu tutarak vücudun su dengesini sağlar.kas ve sinir sisteminin çalışmasını sağlar.vücutta hücreler arası sıvı ile hücre sıvısı arasında bir sodyum /potasyum oranı vardır.bu denge hayvanlarda potasyumca zengin bitkilerin yenilmesi ile bozulur.bizde hayvanlara kaya tuzu (Sodyum) veririz. Enerji verici Yapıcı onarıcı Düzenleyici Karbonhidratlar Yağlar Proteinler Vitaminler Minareler ve su Organik Moleküller (BileĢikler) 1-)Karbonhidratlar 2-)Yağlar 3-)Proteinler 4-)Vitaminler 5-)Nükleik asitler 6- )ATP 7-)Enzim Organik moleküller sadece canlı organizmalar tarafından sentezlenebilen ve kullanılabilen moleküllerdir. Günümüzde bazı vitaminler sentetik olarak üretilmektedirler. Bütün organik besinlerin yapısında C,H,O atomları bir arada bulunur. Not:İnorganik maddelerden organik madde üretimini ototrof canlılar başarabilirken ;Organik maddelerden organik madde üretimini tüm canlılar gerçekleştirebilir.tüm canlı türleri tüm organik besin çeşitlerini üretemeyebilir. TUNCER ÖZMEN 1

2 Monomer ; Organik moleküllerde yapıtaşına denir.(glikoz,fruktoz, galaktoz, riboz,deoksiriboz,aa,gliserol,yağ asiti). Sindirilmezler. Pordan geçerler. Solunumla parçalanır. Üreticiler tarafından sentezlenebilirler. Polimer ; Monomerlerin birleşerek oluşturdukları organik bileşiklerdir. (Nişasta,glikojen,selüloz,protein,yağ,pepton). Sindirilirler. Pordan geçemezler. Tüm canlılar tarafından sentezlenebilirler. Organik moleküllerin enerji verme sırası : Karbonhidratlar Yağlar -- Proteinler(Eşey hücre proteinleri -- Kas hücre proteinler -- Sinir hücre proteinleri). Karbonhidrat, yağlar ve proteinler enerji elde etmek için kullanılabilir. Hücre zorunlu olmadıkça proteinleri enerji kaynağı olarak kullanmaz, çünkü proteinlerin esas görevi canlı yapısına katılmak ve enzim olarak görev yapmaktır. Nükleik asitler organik yapılı bileşikler olup canlı vücudunda kalıtım materyali olarak ve genetik bilgi deposu olarak iş görürler. Not: Enerji hammaddesi olarak kullanım sırası :açlık anı Karbonhidrat -- Yağ -- Protein Enerji potansiyeli sırası : Yağ -- Protein -- Karbonhidrat Yapı maddesi olarak önem sırası : Protein -- Yağ -- Karbonhidrat Sindirim kolaylığı : Karbonhidrat protein yağ KARBONHĠDRATLAR C,H,O elementlerinden oluşurlar. Genel formülü (CH2O)n. En önemli görevi enerji hammaddesi olarak kullanılmasıdır.bazı karbonhidratlar DNA,RNA,ATP;hücre zarı,hücre duvarı iskelet gibi bazı yapılara katılırlar.diğer bileşiklere göre az enerji verirler, fakat ilk enerji kaynağı olarak kullanılırlar çünkü parçalanmaları daha kolaydır. Monosakkaritler Disakkaritler Polisakkaritler -Glikoz -Sükroz -Nişasta -Fruktoz -Laktoz -Selüloz -Galaktoz -Maltoz -Glikojen -Kitin 1-)Monosakkaritler (Tek Ģekerler) Hidroliz ile daha küçük birimlere parçalanamazlar. Hücre zarındaki pordan gecebilirler. Ph etlilemezler. Solunumla parçalanabilirler. Suda çözünürler. Dehidrasyona katılabilirler. Glikozit bağı içermezler. Yapılarındaki mevcut karbon atomuna göre isimlendirilirler. Triozlar : 3 karbonlu şekerlerdir.glikoz ve fotosentezin karanlık devre reaksiyonlarında ara ürün olarak oluşurlar.örnek:pirüvik asit (C3H6O3), gliseraldehit. Pentozlar : 5 karbonlu şekerdir. Riboz ve deoksiribozdur. Riboz(C5H10O5) = RNA,ATP,NAD,FAD ın yapısında mevcuttur. Deoksiriboz(C5H10O4) = DNA nın yapısına katılır. Hekzozlar :6 karbonlu şekerlerdir.(glikoz,fruktoz,galaktoz) Glikoz(Üzüm şekeri ) Bal,üzüm ve incirde bol bulunur. Fruktoz(Meyve şekeri) Olgun meyvelerde ve balda bulunur. Laktoz(Süt şekeri) Süt ve süt ürünlerinde bulunur. Hepsinin formülü C6H12O6 dır.yalnız bunlar moleküllerindeki atomların farklı dizilişleri bakımından ayırt edilirler.kapalı formülleri aynı,açık formülleri farklı bileşiklere izomer bileşikler denir.glukoz,fruktoz ve galaktoz birbirinin izomeridir. Hücre zarından geçme sıraları: Galaktoz -- Glukoz -- Fruktoz dur. Glikoz ve früktoz bitkisel, galaktoz hayvansal bir şekerdir. 2-)Disakkaritler (Çift Ģekerler) İki monosakkaritin aralarında bir molekül su açığa çıkarıp Glikozit bağı ile bağlanması sonucu oluşur. Sindirilmeden pordan geçemezler. Suda çözünürler. Dehidrasyona uğrayabilirler. Ph etkilemezler. 1 tane gikozit bağı bulundururlar. Solunumda kullanılabilirler!... Glikoz+Fruktoz --- Sakkaroz(Sükroz)(Çay şekeri)+h2o (Bitkisel) Glikoz+Galaktoz --- Laktoz(Süt şekeri)+h2o (hayvansal) Glikoz+Glikoz --- Maltoz(Arpa şekeri)+h2o (Bitkisel) 3-)Polisakkaritler(Çok Ģekerler) Çok sayıda glikozun glikozid bağları ile bağlanması sonucu oluşurlar. n(glikoz) ---- polisakkarit + (n-1) su Sindirilmeden pordan geçemezler. TUNCER ÖZMEN 2

3 Polisakkaritler ikiye ayrılır. 1-)Depo polisakkaritleri: Nişasta ve Glikojendir. 2-)Yapısal polisakkaritler: Selüloz ve kitindir. NiĢasta ; Bitkilerde karbonhidratların depo şeklidir.çok sayıda glikozun (Glikozit Bağı) bağlanması ile oluşur.hayvan hücrelerinde bulunmaz ançak sindirime uğrar.esas olarak Löloplastlarda depo edilir.suda erimez ;Alkolde erir.buğday,patates,mısır,bakla vb bulunur. Not : Nişasta suda çözünmediği için hücre içi basıncı artırmaz. Glikojen ;Hayvanlarda karbonhidratların depo şeklidir.karaçiğer ve kasda bol miktarda bulunur.suda çözünür. Hayvan, mantar ve bakteri hücrelerinde bulunur. Selüloz ; Bitki hücrelerinde hücre çeperinin yapısını oluşturur. Hayvan hücrelerinde bulunmaz.insan ve omurgalı hayvanlarda selülozu sindiren enzimler bulunmaz. otçullarda simbiyoz bakteriler tarafından sindirilerek kullanılır. Suda çözünmez KitiN ;Omurgasız hayvanlarda özelikle eklem bacaklılarda (Böcek) dış iskeleti mantarlarda hücre çeperini oluşturur. Yumuşaktır Ca tuzları ile sertleşir. Ameliyat ipi olarakta kullanılır. Yapısında azot bulunur. Lignin; Selülozla birlikte destek dokuda bulunur. Sindirimi gercekleşmez. Daha karmaşık yapıdaki polisakkaritlerin arasında kanın pıhtılaşmasını önleyen Heparin de bulunur. YAĞLAR (LĠPĠTLER) Yapılarında C,H,O atomları yer alır.ancak bazı yağların yapısında P ve N gibi atomlarda bulunabilir. Yapılarındaki O2 oranı karbonhidratlara göre daha düşüktür bu nedenle de yapılarındaki hidrojen ve karbon oranı yüksek olur. Aynı karbon sayılı diğer besinlere göre daha fazla H içerirler. Bu yüzden daha hafif ve daha az yer kaplarlar. Solunumla parçalanmaları sonucu daha fazla su ve enerji oluşur. Yapılarındaki mevcut hidrojen ve karbon iyonu fazlalığı nedeniyle daha fazla enerji verirler.ançak oksijen azlığı nedeni ile zor yanarlar. Deri altında birikerek vücudun ısı kaybını önler ve mekanik darbelere karşı korur.daha hafif olması nedeniyle göçmen kuşlarda depo maddesi olarak kullanılırlar. Kış uykusuna yatan ve çölde yaşayan hayvanlarda bol bulunurlar. (metabolik su ve enerji). Glikolipit ve lipoprotein lere katılarak hücre zarında görev alırlar. Yağların kullanımı ve yıkımı uzun sürdüğünden, hücrelerde ikinci enerji kaynağı olarak iş görürler. En önemli yağlar ; -yağlar(nötr yağlar) -steroidler -fosfolipitler Fosfolipitler ;Hücre zarının yapısına katılır.fosfor içeren yağlardır. Zara kararlı yapı ve akıcı mozaik özellik katar. Steroidler ; D vitamini, eşeysel hormon ve kollesterol örnek verilir.kolesterol ;Hayvansal hücre zarının yapısına katılır fakat fazlalaşır ise damar sertliğine neden olur. Nötral yağlar ;yağların en önemli depo şeklidir. Doğal yağlar trigliserit diye adlandırılırlar.3 yağ asiti ve bir mol gliserolün 3 ester bağı ile bağlanması ile oluşurlar. 3 yağ asiti + 1 gliserol Yağ +3 H2O Yağ asitleri gliserol ile ester bağları ile bağlanır.bir gliserole bağlanan yağ asitleri farklı olabilir.bundan dolayı yağların bir çok türevi oluşur. Yağ asitleri ; Karbonlar arasındaki bütün bağlar tekli ise doymuģ yağ asiti (Bütürik asit,palmitik asit) denir.bunlar hayvansal kaynaklı (iç yağı,tere yağı) dırlar ve oda sıcaklığında katıdırlar.yağ asitinin durumuna göre yağlarda isim alır. Karbonlar arasında çift bağ varsa doymamıģ yağ asiti (Oleik asit,linoleik asit) denir.bunlar bitkisel kaynaklıdır ve oda sıcaklığında sıvıdırlar. Not : Doymamış yağlar hidrojen ile doyurularak katı hale geçirilirler. Böylece margarinler oluşur. Bazı doymamış yağ asitleri vücut da sentezlenmez besin ile alınması gereklidir.bunlara temel yağ asitleri denir.(omega-3, omega-6) PROTEĠNLER C,H,O ve N elementlerinden oluşurlar.bazı proteinlerde kükürt(s) ve fosfor(p) da bulunabilir.proteinler ribozom organelin de her canlı türü tarafından sentezlenebilir. Fakat amino asitler ribozomda sentezlenmez. Proteinler DNA tarafından sentezlettirildiği için her canlının proteini farklıdır.aminoasit diziliş sırasını genler belirler. Aminoasitlerin dizilişleri türlere özgüdür. Akrabalık belirler. Çok sayıda amino asitin peptid bağı ile birleşmesinden oluşurlar. TUNCER ÖZMEN 3

4 n.(amino asit) Protein+ (n-1) su yorum! (polipeptid, pepton, tripeptid, dipeptid) Proteinlerin parçalanması sonucu CO2,H2O,NH3 gibi artık ürünler oluşur. Proteinlerin yapı taşı amino asitlerdir.tabiat da 20 çeşit amino asit vardır. Ototrof canlılar 20 çeşit aa sentezlerken,hetetrof canlılar bir kısmını kendisi üretir,bir kısmını dışardan alır. 12 tanesini kendisi üretir,8 tanesini dışardan alır. Bu 8 çeşit amino asite esensiyal(temel) aa lar denir.mecbur kalındığı takdirde enerji verici olarak kullanılabilirler. Her bir aa de amino grubu ile karboksil grubu aynıdır.aa lerde farklı olan Radikal (R) gruplardır.20 farklı radikal grup vardır. Amino asitler birbirine amino (NH2) ve karboksil (COOH) grubları ile bağlanır.1.aa in COOH grubundaki karbon atomu ile 2.aa in amin (NH2) grubundan azot atomu arasında peptid bağı kurulur.bu arada bir molekül su açığa çıkar. Not : Proteinlerin birbirlerinden farklı olmasının nedeni içerdikleri aa lerin -sayısına,-çeşidine,-dizilişine,-kullanım miktarına bağlıdır. Amino asitlerin parçalanabilmesi için ilk önce amino gruplarını kaybetmesi gerekir.bunun sonucu olarak oluşan NH3 oldukça zehirli bir artık ürün olup bazı hayvan gruplarında bolca su ile seyreltilerek doğrudan dışarı atılırken bazı hayvan gruplarında üre yada ürik asite dönüştürülerek dışarı atılır. Amino asitlerin yapısında bulunan amino grubu bazik,karboksil grubu asidik özellik gösterdiği için amfoter özellik gösterir.böylece hücrede meydana gelen ph değişimleri tamponlanır. Fakat kendisi asit özelliği gösterir. Canlı vücudunda protein eksikliği durumunda bazı anormalliler ortaya çıkar.bu anormallikler yaraların geç iyileşmesi,alyuvar yapımında bozukluklar, enfeksiyonlara karşı bağışıklığın zayıflaması,kanda ozmotik basıncın azalması, büyümenin yavaşlaması sayılabilir. Enzimler,antijen,antikor,hormonların bir kısmı,hemoglobinin globin kısmı protein yapıdadır. Gliserol Amino asitler diğer organik bileşiklere Yağ asidi dönüşürken NH2(amino grubu) lerini kaybederler buna deaminasyon denir. Glikoz Aminoasit Kasların kasılmasını sağlayan aktin ve miyozinler protein yapıdadır.hücre içi ve hücre dışı ortamın ozmotik dengesinin korunmasında proteinlerde görev alır. Kanın osmotik basıncı kan proteinleriye sağlanır. Sıcaklıkla denatürasyona uğrarlar. VĠTAMĠNLER Vücutta düzenleyici fonksiyon görürler.bazıları enzimlerin (Koenzim) yapısına katılır.sindirime uğramazlar.sindirim sisteminden doğrudan kana emilirler. Pordan geçerler. Vücutta enerji verici olarak kullanılmazlar. Polimerleşmezler. Solunumda kullanılmazlar. Yeşil bitkiler ihtiyaç duydukları vitaminleri kendileri sentezlerler.insan ve hayvanlarda vitamin sentezi çok azdır. Bir canlı için vitamin olan bir diğeri için vitamin olmayabilir. Ör:C vitamini insan,maymun ve kobaylar için vitamin olmasına rağmen diğer hayvanlarda sentezlenebildiği için vitamin değildir.insanlar bazı provitaminleri vitaminlere çevirirler.(a ve D vitamini). Hetetrof canlılarda her vitamin,yalnızca kendine özgü reaksiyonun gerçekleşmesinde rol oynar.bir vitamin eksikliği başka bir vitaminle giderilemez. Not :Havuçta bulunan karoten(provitamin-a) karaciğerde A vitaminine,besinler ile alınan provitamin-d güneşin ultraviyole ışınları ile deride D vitaminine dönüştürülür. A,C,D,E vitaminleri oksijenden,a,b,e,k vitaminleri ışıktan,c ve E vitaminleri ise demir ve bakır gibi maddelerle temastan bozulur. Eksiklikleri veye fazlalıkları zararlı olabilir. Uzun süreli bekletmek, ısıtma,kurutma,kuvvetli ışık,metaller ile temas özellikle suda eriyen vitaminlerin yapısının bozulmasına neden olur. Kullanılmaları için çözünmeleri gerekir. Vitaminler suda ve yağda çözünen olmak üzere 2 ye ayrılır. -A,D,E,K vitaminleri yağda erirler,yani çözünürler.uzun süre bozulmadan kalabilirler.bunun için karaciğerde depolanırlar. Eksiklikleri gec hissedilir. İdrarda rastlanmaz. -B ve C vitaminleri suda erirler.suda çözünen vitaminler vücutta depo edilmediği için fazlası idrar ile dışarı atılır. Eksiklikleri çabuk hissedilir. -Vitaminlerin bazıları insan kalın bağırsağında yaşayan bazı bakteriler tarafından üretilebilir.b ve K vitaminleri. TUNCER ÖZMEN 4

5 Not : E vitamini yağ dokusu ve az miktarda üreme organlarında depolanır. Vitaminlerin yararları : Hastalıklara karşı vücut direncinin artması; enzimlerin çalışmasının sağlanması; sinir ve sindirim sistemlerinin düzenli çalışması.büyümenin sağlanması. Vitamin Eksikliğindeki anormallikler A vitamini Gece körlüğü,büyümede gerileme, deride pullanma ve kuruma. D vitamini Raşitizm, osteomalazi,kemik ve dişlerde bozulmalar. E vitamini Kısırlık, erken ve ölü doğumlar, alyuvarlarda bozukluk ve halsizlik. E vitamini A vitaminin vitamin özelliklerini kaybetmesini önler. K vitamini Kanın pıhtılaşma sürecinde uzama. B vitamini Beriberi(B1),pellegra(B3) ve pernisiyoz(b12) anemi. C vitamini Vücut direnci azalması, diş etlerinde iltihaplanma ve çekilme şeklinde gözlenen skorbüt oluşur.skorbit KĠMYASAL ENERJĠ Canlılar hangi enerji tipine sahip olursa olsun temel enerji kaynağı güneştir. Fotosentez yapabilen hücreler organik madde üretirler,böylece ıģık enerjisi organik bileşiklerin yapısındaki atomlar arası bağlarda kimyasal bağ enerjisi şeklinde depo edilmiş olur. Hücre içerisinde yüksek düzeyde enerji dönüşümleri ve enerji çıkartan olaylar olduğu halde hücre bu durumdan fazla etkilenmez.etkilenmemesinin nedenleri : -Enerji açığa çıkaran olayların kontrollü bir şekilde basamak basamak yürütülmesi. -Enerji nin ihtiyaç halinde üretilip tekrar tüketilmesi -Enerji nin tüm vücut hücrelerinde aynı anda değil ihtiyaç duyulan hücrelerde üretilip tüketilmesi. -Açığa çıkan enerjinin önemli bir kısmının ısı enerjisine dönüştürülmesi METABOLİZMA Hücredeki tüm hayatsal faaliyetlere metabolizma denir. Özümleme (Anabolizma=Asimilasyon=Biyosentez) : Canlıda gerçekleşen yapım olaylarıdır.önemli özümleme olayları Protein sentezi,enzim sentezi ve fotosentez kemosentez olayı. Yadımlama(Katabolizma=Disimilasyon=Yıkım ) Canlıda gerçekleşen yıkım olayıdır.o2 li ve O2 siz solunum,sindirim Özümleme =Yadımlama => Metabolizma dengede. Özümleme >Yadımlama =>Metabolizma büyür. Özümleme < Yadımlama =>Metabolizma yaşlanır. Bazal metabolizma ; Bir canlının temel canlılık olaylarını devam ettirebilmesi için gereksinim duyduğu minimum düzeydeki enerji miktarına bazal metabolizma denir.sağlıklı bir insanın bazal metabolizma hızı yemek yedikten en az 12 saat sonra tam dinlenme halindeyken birim zamanda tükettiği O2 miktarına veya birim zamanda dışarı verdiği ısı miktarına bakılarak ölçülebilir. Bazal metabolizmanın hızı canlının ; yaşı,vücut düzeyi(boy,kilo),cinsiyet göre değişir.uyuyan insan,kış uykusuna yatan hayvan,endospor oluşturmuş bakteri,bitki tohumu bazal metabolizma durumundadır. Memeli hayvanlarda vücut büyüklüğü ile metabolizma hızı arasındaki ilişki; Vücut büyüklüğü ile ters orantılıdır. ÖSS sorusu :Bir insanın,belirli bir süre içerisinde,sadece canlılığını sürdürmek için kullandığı enerji miktarını belirlemede,aşağıdakilerden hangisi en uygun yoldur. Cevap :Dinlenme anında kullanılan oksijenin miktarının ölçülmesi. ATP ENERJĠSĠ (Adenozin trifosfat) ATP, kimyasal bağ enerjisinden sentezlenebilir.atp nin temel kaynağı ışık enerjisidir.atp de iki adet yüksek enerjili fosfat bağı vardır. TUNCER ÖZMEN 5

6 Not : Tüm canlılar metabolik olaylarda ATP enerjisi kullanır ve her hücre kendi ATP sini üretebilir.bu nedenle hücreler arası ATP transferi olmaz ve ATP depo edilmez.ancak ihtiyaç halinde üretilir ve tüketilir. ATP+H2O ADP+Pi+7300 cal (7,3 Kcal) (Enerji) Bir hücrede ATP sentezi enerji gerektiren endergonik bir olaydır ; yıkımı ise enerji veren ekzergonik bir reaksiyondur. Atp sentezi aynı zaman da bir dehidrasyon olayıdır ve fosforilasyon olarak tanımlanır. Atp yıkımı ise hidroliz olayı olup defosforilasyon denir. Dört yolla ATP sentezlenir 1-Substrat düzeyde fosforilasyon: Bütün canlılarda görülür, Sitoplazmik solunum enzimleri kullanılarak organik maddelerin yapısında bulunan bağ enerjisinin ATP enerjisi haline dönüşmesidir (glikoliz 4ATP, krebs 2ATP) 2-Oksidatif-fosforilasyon: Oksijenli solunum enzimi bulunduran canlılarda gerçekleşir, Organik maddeler oksijenli solunum enzimleri ile inorganik yapılara dönüştürülürken açığa çıkan H lerin O2 ye aktarılırken gerçekleşir (34 ATP), e.t.s. görev alır 3-Foto-fosforilasyon Klorofil taģıyan canlılarda gerçekleşir. Klorofil ve e.t.s etkisi ile güneş ışık enerjisinin dönüşümü ile gerçekleşir Enzim görev almaz (Devirli fotofosforilasyon 1ATP, devirsiz fotofosrilasyon 2ATP) 4-Kemosentetik-fosforilasyon: Oksidasyon enzimi taşıyan bakterilerce (kemosentetik) gerçekleştirilir, İnorganik maddelerin (H,Fe,N,NH3 vb.) oksidasyon enzimleri ile oksitlenmesi ile açığa çıkan kimyasal enerji ile gerçekleşir sadece bazı bakteriler yapar. Canlılar dünyasında iki yöntemle ATP üretimi gerçekleģir. A-Substrat düzeyde ATP sentezi Enerji veren egzergonik reaksiyonlarda enerji düzeyi yüksek moleküller kullanılarak, enzimler aracılığı ile ADP nin (enerji düzeyinin yükseltilmesi) ATP ye dönüştürülmesi. Bütün canlılarda görülür. B-Kemiosmoz yöntemi (Proton pompası) ile ATP sentezi Zarla ayrılmış iki ortam arasında oluşturulan H+ yoğunluk farkına bağlı olarak ATP sentezlenmesi. ATP evrensel enerji kaynağı molekülü olarak kabul edilir. Nedenleri: 1. Tüm hücrelerde ATP nin varlığı 2. Birçok metabolik (Katabolik veya anabolik) hücresel faaliyetlerinde ATP kullanımı 3.Hücrelerin ATP açlık etkisi hücrelerde ATP sentezlenmez ise canlılık durur. 4. Farklıda olsa ATP sentezine yönelik aktivitelerin bütün canlılarda olması 5. Bütün canlılarda aynı ATP (prokaryotik ve ökaryotik hücreler) aynı veya farklı olaylarda kullanılır TUNCER ÖZMEN 6

7 ENZĠMLER (BĠYOLOJĠK KATALĠZÖRLER) Katalizör :Bir reaksiyona girerek aktivasyon enerjisini düşürüp,reaksiyonun daha düşük sıcaklıkta gerçekleşmesini sağlayan kimyasal moleküllerdir. Canlılarda her kimyasal reaksiyonun başlangıcı için bir enerji engeli vardır. İşte reaksiyonun başlayabilmesi için gerekli olan en düşük enerji miktarına aktivasyon enerjisi denir. Enzimler canlı hücrelerdeki bütün biyokimyasal reaksiyonları hızlandıran ve bu enerji engelini azaltan biyolojik katalizördürler, reaksiyonları başlatamazlar. Canlı hücrelerin en önemli aktivasyon enerjileri ATP ve sıçaklıktır. Enzimler reaksiyonu başlatmaz,ançak başlamış reaksiyonu hızlandırır. Enzimlerin etki ettiği maddeye substrat denir.enzim isimlendirilmesinde enzim inaktif durumda substratının sonuna veya katalizlediği tepkimenin sonuna Jen eki ile (tripsinojen),enzim aktif durumda ise substratının sonuna az eki getirilerek yapılır(selülaz). Enzimler 2 ye ayrılır: a-)basit Enzim :Sadece proteinden oluşmuş enzimlerdir.(pepsin,üreaz) b-)bileģik Enzim:Proteine ilave olarak koenzim(vitamin) veya kofaktör (Mineral) ile çalışırlar. Apoenzim : Enzimin protein yapıdaki kısmına apoenzim denir.enzim çeşitliliği apoenzim kısmı ile sağlanır.dolayısı ile enzimin türünü ve etkileyeceği substrat maddesini apoenzim kısmı belirler.apoenzim tek başına iş göremez.enzimin hangi maddeye etki edeceğini protein kısım belirler. Apoenzim üzerinde substratın bağlanacağı aktif bölge bulunur.apoenzim yardımcı kısımdan daha büyüktür. Not : Bir apoenzim sadece bir koenzim ile çalıģırken ; Bir koenzim birden fazla apoenzim ile çalıģabilir. Koenzim :Apoenzimin aktifleşerek reaksiyonu gerçekleştirmesini sağlayan ve substratın kimyasal bağlarına etki edecek moleküllerdir.bunlar NAD,FAD, NADP ve özellikle B grubu vitaminlerdir. Kofaktör :Apoenzime bağlanan aktifleştirici kısım minarelerden oluşmuş ise kofaktör adını alır.ca,mg,zn K..vb. Holoenzim : Apoenzim ile koenzimin birlikte oluşturduğu gruba tam enzim anlamına gelen Holoenzim denir. Enzimlerin özellikleri : 1-)Enzimler genellikle spesifiktirler.yani her enzim belli bir reaksiyonu katalizler.enzimin etki ettiği maddeye substrat denir.her enzim ançak bir çeşit substrata etki edebilir.enzim substrat ilişkisi anahtar kilit uyumuna benzer. Fakat bir çeşit substrata farklı enzimler etki edebilir. 2-)Enzimler genellikle çift yönlü çalışırlar.yani tersinirdirler. 3-)Enzimler reaksiyondan etkilenmezler,girdikleri gibi çıkarlar.bu yüzden tekrar tekrar kullanılırlar. 4-)Enzimler etkinliklerini maddenin dış yüzeyinden başlatırlar.(bu yüzden kıyılmış et aynı miktar parça et den daha kolay sindirilir. 5-)Enzimler hücre içinde üretilir hücre içi ve hücre dışında da etkilidir. 6-)Enzimler genellikle takım halinde çalışırlar. 7-)Her enzim belli bir koenzim ile çalışır.ancak koenzimler farklı enzimler ile çalışabilir. 8-)Etki ediği maddenin sonuna az eki getirilir. 9-)Her hücrede tepkime çeşidi kadar enzim çeşidi vardır. 10-)Enzimler reaksiyonları çok hızlandırırlar. Enzimatik Tepkimelerin hızına etki eden faktörler : a-)sıcaklık Enzimler 0 C derece altında ve 55 C derece nin üstünde çalışamazlar. Yüksek Sıçaklıkta proteinin yapısı bozulur (Denatürasyon). 0 C derecenin altında enzimin yapısı bozulmaz sadece işlevi dondurulur.en ideal C derece de çalışırlar. b-) ph Her enzimin en iyi çalıştığı bir ph aralığı vardır.aşırı asidik ve bazik ortamlardan etkilenirler.örneğin ;Midedeki pepsin ph=2 de çalışırken,ince bağırsaktaki tripsin ph=8,5 de işgörür.genellikle nötr ortamlarda çalışırlar. c-)su Enzimlerin iş görebilmesi için ortamdaki su miktarı %15 den fazla olması gerekir.eğer %15 in altında ise enzimler çalışmaz.reçel ve pekmez buna örnektir. d-)aktivatörler TUNCER ÖZMEN 7

8 Enzim reaksiyonlarını hızlandıran maddelere aktivatör denir. Koenzim ve kofaktörlerdir.(b grubu vitaminler, Optimum Sıçaklık ve ph) e-)ġnhibitörler (kompetitif olan olmayan) Enzim realsiyonlarını yavaşlatan veya engelleyen maddelere inhibitör denir.(bazı ilaçlar ve zehirler). f-)enzim/substrat yoğunluğu 1-Ortamda yeterli substrat varsa enzim yoğunluğu arttıkça tepkimenin hızı da artar. 2-Enzim miktarının sabit tutulduğu bir ortamda substrat yoğunluğu arttıkça tepkimenin hızı bir noktaya kadar artar sonra sabit gider. 3-Substrat Yüzeyi ; Enzim etkinliği substratın dış yüzeyinden başladığı için substart yüzeyi arttıkça tepkimenin hızı da artar. Gen-Enzim iliģkisi ;Her enzim bir gen tarafından sentezlenir. Enzimatik reaksiyonlar dizisi sonucu oluşan son ürünler,belli bir konsantrasyona erişince enzim faaliyeti durur.ortamda aşırı miktarda ürün olduğunda bu ürün enzim ile reaksiyona girerek (Feed-Back) reaksiyonu durdurur. Tek hücre proteini : Tek hücre proteini alg, bakteri,maya ve küflerin büyük miktarda üretilmesi ve bu canlı hücrelerin kurutulması ile elde edilir.tek hücre proteini,insan besinlerinden çorbalarda,hazır yemeklerde,vitamin ve diyet yiyeceklerinde katkı maddesi olarak kullanılır. TUNCER ÖZMEN 8

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf 2 KARBONHİDRAT LİPİT (YAĞ)

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf 2 KARBONHİDRAT LİPİT (YAĞ) YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 9. Sınıf 2 KARBONHİDRAT LİPİT (YAĞ) DOĞRU YANLIŞ SORULARI Depo yağlar iç organları basınç ve darbelerden korur. Steroitler hücre zarının yapısına katılır ve geçirgenliğini artırır.

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 9. Sınıf YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 9. Sınıf DOĞRU YANLIŞ SORULARI Nitel gözlemlerin güvenilirliği nicel gözlemlerden fazladır. Ökaryot hücrelerde kalıtım materyali çekirdek içinde bulunur. Ototrof beslenen canlılar

Detaylı

Canlının yapısında bulunan organik molekül grupları; o Karbonhidratlar o Yağlar o Proteinler o Enzimler o Vitaminler o Nükleik asitler ve o ATP

Canlının yapısında bulunan organik molekül grupları; o Karbonhidratlar o Yağlar o Proteinler o Enzimler o Vitaminler o Nükleik asitler ve o ATP Tamamı karbon ( C ) elementi taşıyan moleküllerden oluşan bir gruptur. Doğal organik bileşikler canlı vücudunda sentezlenir. Ancak günümüzde birçok organik bileşik ( vitamin, hormon, antibiyotik vb. )

Detaylı

CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER

CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN TEMEL BİLEŞENLER Canlıların yapısında bulunan moleküller yapısına göre 2 ye ayrılır: I. İnorganik Bileşikler: Bir canlı vücudunda sentezlenemeyen, dışardan hazır olarak aldığı

Detaylı

Organik Bileşikler. Karbonhidratlar. Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1

Organik Bileşikler. Karbonhidratlar. Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1 Organik Bileşikler YGS Biyoloji 1 Hazırladığımız bu yazıda; organik bileşikler ve organik bileşiklerin yapısını, canlılarda bulunan organik bileşikleri ve bunların görevlerini, kullanım alanlarını, canlılar

Detaylı

Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir.

Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. METABOLİZMA ve ENZİMLER METABOLİZMA Hücrelerde gerçekleşen yapım, yıkım ve dönüşüm olaylarının bütününe metabolizma denir. A. ÖZÜMLEME (ANABOLİZMA) Metabolizmanın yapım reaksiyonlarıdır. Bu tür olaylara

Detaylı

Organik bileşikler; karbonhidratlar, lipidler, proteinler, vitaminler ve nükleik asitler olmak üzere beş gruba ayrılır.

Organik bileşikler; karbonhidratlar, lipidler, proteinler, vitaminler ve nükleik asitler olmak üzere beş gruba ayrılır. ORGANİK BİLEŞİKLER **Organik bileşikler: Canlılar tarafından sentezlenirler. Yapılarında C, H, atomlarını bulundururlar. Organik bileşikler; karbonhidratlar, lipidler, proteinler, vitaminler ve nükleik

Detaylı

ayxmaz/biyoloji Adı: 1.Aşağıda verilen atomların bağ yapma sayılarını (H) ekleyerek gösterin. C N O H

ayxmaz/biyoloji Adı: 1.Aşağıda verilen atomların bağ yapma sayılarını (H) ekleyerek gösterin. C N O H Adı: 1.Aşağıda verilen atomların bağ yapma sayılarını (H) ekleyerek gösterin. C N O H 2.Radyoaktif izotoplar biyologları için önemlidir? Aşağıda radyoakif maddelerin kullanıldığı alanlar sıralanmıştır.bunlarla

Detaylı

M. (arpa şekeri) +su S (çay şekeri) + su L.. (süt şekeri)+ su

M. (arpa şekeri) +su S (çay şekeri) + su L.. (süt şekeri)+ su KARBONHİDRATLAR Karbonhidratlar yapılarında.. (C),.. (H) ve. (O) atomu bulunduran organik bileşiklerdir. Karbonhidratların formülü ( ) ile gösterilir. Nükleik asitlerin, ATP nin, hücre, bitkilerde yapısına

Detaylı

2. Kanun- Enerji dönüşümü sırasında bir miktar kullanılabilir kullanılamayan enerji ısı olarak kaybolur.

2. Kanun- Enerji dönüşümü sırasında bir miktar kullanılabilir kullanılamayan enerji ısı olarak kaybolur. Enerji Dönüşümleri Enerji Enerji; bir maddeyi taşıma veya değiştirme kapasitesi anlamına gelir. Enerji : Enerji bir formdan diğerine dönüştürülebilir. Kimyasal enerji ;moleküllerinin kimyasal bağlarının

Detaylı

9.Sınıf Biyoloji. Yaşam Bilimi Biyoloji. cevap anahtarı

9.Sınıf Biyoloji. Yaşam Bilimi Biyoloji. cevap anahtarı 9.Sınıf Biyoloji 1 Yaşam Bilimi Biyoloji cevap anahtarı 1 CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ *Canlıların temel bileşenleri: Canlıların temel bileşenleri; organik ve inorganik bileşikler olmak üzere ikiye ayrılır.

Detaylı

LYS BÝYOLOJÝ. Biyolojiye Giriþ ve Bilimsel Yöntem Canlýlarýn Temel Bileþenleri Enzimler Canlýlarýn Sýnýflandýrýlmasý

LYS BÝYOLOJÝ. Biyolojiye Giriþ ve Bilimsel Yöntem Canlýlarýn Temel Bileþenleri Enzimler Canlýlarýn Sýnýflandýrýlmasý LYS BÝYOLOJÝ Soru Çözüm Dersi Kitapçığı 1 (MF) Biyolojiye Giriþ ve Bilimsel Yöntem Canlýlarýn Temel Bileþenleri Enzimler Canlýlarýn Sýnýflandýrýlmasý Bu yayýnýn her hakký saklýdýr. Tüm haklarý bry Birey

Detaylı

ENDÜSTRIDE VE CANLILARDA ENERJI. Canlılarda Enerji

ENDÜSTRIDE VE CANLILARDA ENERJI. Canlılarda Enerji ENDÜSTRIDE VE CANLILARDA ENERJI Canlılarda Enerji Besinlerin Enerjiye Dönüşümü İnsanların gün boyunca hareketlerinin devamını, hastalanınca iyileşmelerini, fizyolojik ve psikolojik tepkilerinin devamlılığını

Detaylı

BESİNLERİN ENERJİYE DÖNÜŞÜMÜ

BESİNLERİN ENERJİYE DÖNÜŞÜMÜ BESİNLERİN ENERJİYE DÖNÜŞÜMÜ Bir fabrikanın çalışması ve üretimi için nasıl işçilere ve makinalara ihtiyaç varsa canlıların yaşamlarını sürdürebilmeleri için de enerjiye ihtiyaçları vardır. Enerji, bir

Detaylı

Kloroform, eter ve benzen gibi organik çözücülerde çözünen bunun yanı sıra suda çözünmeyen veya çok az çözünen organik molekül grubudur.

Kloroform, eter ve benzen gibi organik çözücülerde çözünen bunun yanı sıra suda çözünmeyen veya çok az çözünen organik molekül grubudur. Kloroform, eter ve benzen gibi organik çözücülerde çözünen bunun yanı sıra suda çözünmeyen veya çok az çözünen organik molekül grubudur. Yağların suda çözünmemesi canlılığın devamı içi önemlidir. Çünkü

Detaylı

III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler

III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler III-Hayatın Oluşturan Kimyasal Birimler MBG 111 BİYOLOJİ I 3.1.Karbon:Biyolojik Moleküllerin İskeleti *Karbon bütün biyolojik moleküllerin omurgasıdır, çünkü dört kovalent bağ yapabilir ve uzun zincirler

Detaylı

Canlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir.

Canlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir. Canlıların yapısına en fazla oranda katılan organik molekül çeşididir. Deri, saç, tırnak, boynuz gibi oluşumların temel maddesi proteinlerdir. Proteinlerin yapısında; Karbon ( C ) Hidrojen ( H ) Oksijen

Detaylı

Akıllı Defter. 9.Sınıf Biyoloji. vitaminler,hormonlar,nükleik asitler. sembole tıklayınca etkinlik açılır. sembole tıklayınca ppt sunumu açılır

Akıllı Defter. 9.Sınıf Biyoloji. vitaminler,hormonlar,nükleik asitler. sembole tıklayınca etkinlik açılır. sembole tıklayınca ppt sunumu açılır 9.Sınıf Biyoloji 1 Akıllı Defter vitaminler,hormonlar,nükleik asitler sembole tıklayınca etkinlik açılır sembole tıklayınca ppt sunumu açılır sembole tıklayınca video açılır 1 VİTAMİNLER ***Vitaminler:

Detaylı

Aktivasyon enerjisi. Enzim kullanılmayan. enerjisi. Girenlerin toplam. enerjisi. Enzim kullanılan. Serbest kalan enerji. tepkimenin aktivasyon

Aktivasyon enerjisi. Enzim kullanılmayan. enerjisi. Girenlerin toplam. enerjisi. Enzim kullanılan. Serbest kalan enerji. tepkimenin aktivasyon ENZİMLER Enzimler Canlı sistemlerde meydana gelen tüm yapım ve yıkım reaksiyonlarına metabolizma denir Metabolizma faaliyetleri birer biyokimyasal tepkimedir. Ve bu tepkimelerin başlayabilmesi belirli

Detaylı

11. SINIF KONU ANLATIMI 2 ATP-2

11. SINIF KONU ANLATIMI 2 ATP-2 11. SINIF KONU ANLATIMI 2 ATP-2 Fotosentez ve kemosentez reaksiyonları hem endergonik hem ekzergonik reaksiyonlardır. ATP molekülü ile hücrenin endergonik ve ekzergonik reaksiyonları arasında enerji transferini

Detaylı

Suda çözünebilen nişasta molekülleri pityalin (amilaz) enzimiyle küçük moleküllere parçalanır.

Suda çözünebilen nişasta molekülleri pityalin (amilaz) enzimiyle küçük moleküllere parçalanır. CANLILARDA ENERJİ Besinlerin Enerjiye Dönüşümü Besin öğeleri: Karbonhidratlar, yağlar, proteinler, vitaminler, mineraller Besin maddelerindeki bu öğelerin vücut tarafından kullanılabilmesi için sindirilmesi

Detaylı

SINIF. Biyolojik Yorum - Bilimsel Yöntem - Alt Bilim Dalları ve Canlıların Ortak Özellikleri TEST

SINIF. Biyolojik Yorum - Bilimsel Yöntem - Alt Bilim Dalları ve Canlıların Ortak Özellikleri TEST 9. SINIF B Biyolojik Yorum - Bilimsel Yöntem - Alt Bilim Dalları ve Canlıların Ortak Özellikleri 1. Bilim ile ilgili aşağıda verilenlerden hangisi yanlıştır? A) Objektif düşünebilmeyi gerektirir. B) Mutlak

Detaylı

YAĞLAR (LİPİTLER) Yağların görevleri:

YAĞLAR (LİPİTLER) Yağların görevleri: LİPİTLER (YAĞLAR) YAĞLAR (LİPİTLER) Yapılarında C,H, O den başka N,P da bulunabilir. İçerikleri C miktarı O a göre daha fazla olduğu için çok enerji verirler. Yağlar solunumda kullanılınca çok oksijen

Detaylı

www.benimdershanem.esy.es BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ

www.benimdershanem.esy.es BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ www.benimdershanem.esy.es Bilgi paylaştıkça çoğalır. BİYOLOJİ DERS NOTLARI YGS-LGS CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ İNORGANİK BİLEŞİKLER Su ORGANİK BİLEŞİKLER GÖREVLERİNE GÖRE

Detaylı

TEST 1. Hücre Solunumu. 4. Aşağıda verilen moleküllerden hangisi oksijenli solunumda substrat olarak kullanılamaz? A) Glikoz B) Mineral C) Yağ asidi

TEST 1. Hücre Solunumu. 4. Aşağıda verilen moleküllerden hangisi oksijenli solunumda substrat olarak kullanılamaz? A) Glikoz B) Mineral C) Yağ asidi 1. Termometre Çimlenen bezelye tohumlar Termos Çimlenen bezelye tohumları oksijenli solunum yaptığına göre yukarıdaki düzenekle ilgili, I. Termostaki oksijen miktarı azalır. II. Termometredeki sıcaklık

Detaylı

Hücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.fazlalıkları karaciğerde depo edilir.

Hücre zarının yapısındaki yağlardan eriyerek hücre zarından geçerler.fazlalıkları karaciğerde depo edilir. DERS: BİYOLOJİ KONU: C.T.B(Vitaminler e Nükleik Asitler) VİTAMİNLER Bitkiler ihtiyaç duydukları bütün vitaminleri üretip, insanlar ise bir kısmını hazır alır. Özellikleri: Yapıcı, onarıcı, düzenleyicidirler.

Detaylı

OKSİJENLİ SOLUNUM

OKSİJENLİ SOLUNUM 1 ----------------------- OKSİJENLİ SOLUNUM ----------------------- **Oksijenli solunum (aerobik): Besinlerin, oksijen yardımıyla parçalanarak, ATP sentezlenmesine oksijenli solunum denir. Enzim C 6 H

Detaylı

CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ

CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ 1 CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ Canlıların temel bileşenleri; inorganik ve organik bileşikler olmak üzere ikiye ayrılır. **İnorganik bileşikler: Canlılar tarafından sentezlenemezler. Dışarıdan hazır olarak

Detaylı

Biyoloji Canlıların Temel Bileşenleri, Organik Bileşikler

Biyoloji Canlıların Temel Bileşenleri, Organik Bileşikler Biyoloji Canlıların Temel Bileşenleri, Organik Bileşikler Canlılardaki Organik Bileşikler: Canlı vücudunda biyosentez reaksiyonları sonuncu oluşturulan maddelerdir. Organik moleküllerin vücutta çeşitli

Detaylı

GENEL ÖZELLİKLERİ: Tüm canlılarda sudan sonra en fazla bulunan moleküllerdir. Canlının kuru ağırlığının %50 si proteindir. Oldukça büyük ve kompleks

GENEL ÖZELLİKLERİ: Tüm canlılarda sudan sonra en fazla bulunan moleküllerdir. Canlının kuru ağırlığının %50 si proteindir. Oldukça büyük ve kompleks PROTEİNLER GENEL ÖZELLİKLERİ: Tüm canlılarda sudan sonra en fazla bulunan moleküllerdir. Canlının kuru ağırlığının %50 si proteindir. Oldukça büyük ve kompleks maddelerdir. Hücrede ribozom organelinde

Detaylı

FOTOSENTEZ C 6 H 12 O 6 + 6 O 2. Fotosentez yapan canlılar: - Bitkiler - Mavi yeşil algler - Bazı bakteriler - Bazı protistalar. Glikoz IŞIK KLOROFİL

FOTOSENTEZ C 6 H 12 O 6 + 6 O 2. Fotosentez yapan canlılar: - Bitkiler - Mavi yeşil algler - Bazı bakteriler - Bazı protistalar. Glikoz IŞIK KLOROFİL Fotosentez FOTOSENTEZ Işık enerjisinin kullanılarak organik bileşiklerin üretilmesidir. Yeşil yapraklı bitkilerin inorganik maddelerden (H 2 O, CO 2 ), ışık enerjisi ve klorofil yardımı ile organik besin

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #18

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #18 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #18 1) Bakterilerin gerçekleştirdiği, I. Kimyasal enerji sayesinde besin sentezleme II. Işık enerjisini kimyasal bağ enerjisine dönüştürme III. Kimyasal bağ enerjisini ATP enerjisine

Detaylı

02 BİLİMSEL BİLGİNİN DOĞASI VE CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ

02 BİLİMSEL BİLGİNİN DOĞASI VE CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ Test Ünite 1 02 BİLİMSEL BİLGİNİN DOĞAS VE CANLLARN ORTAK ÖZELLİKLERİ 1. Bir bakteri türü üç ayrı petri kabına eşit miktarlarda ekiliyor. Daha sonra bu petri kaplarının ortalarına sırasıyla A, Bve C antibiyotiklerini

Detaylı

Adı ve Soyadı : Sınıfı ve Numarası : 1- DNA molekülünün görevlerini yazınız? * * 2- ATP molekülünün görevini açıklayınız?

Adı ve Soyadı : Sınıfı ve Numarası : 1- DNA molekülünün görevlerini yazınız? * * 2- ATP molekülünün görevini açıklayınız? Adı ve Soyadı : Sınıfı ve Numarası : A 1- DNA molekülünün görevlerini yazınız? 2- ATP molekülünün görevini açıklayınız? 3- Hücre teorilerinin açıklayınız? 4- Ökaryatik hücre yapısına sahip canlıları yazınız?

Detaylı

MİNERALLER. Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI

MİNERALLER. Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI MİNERALLER Dr. Diyetisyen Hülya YARDIMCI MİNERALLER İnsan vücudunun yaklaşık %4-5 i minareldir.bununda yarıya yakını Ca, ¼ ü fosfordur. Mg, Na, Cl, S diğer makro minerallerdir. Bunların dışında kalanlar

Detaylı

VİTAMİN NEDİR? Vitaminler organik besinler grubunda bulunup

VİTAMİN NEDİR? Vitaminler organik besinler grubunda bulunup VİTAMİN NEDİR? Vitaminler organik besinler grubunda bulunup normal yaşamın sürdürülmesi için gerekli olan, yiyecekler içerisinde doğal olarak bulunan basit yapılı bileşiklerdir. VİTAMİNLERİN GENEL ÖZELLİKLERİ=)

Detaylı

ayxmaz/lisebiyoloji.com

ayxmaz/lisebiyoloji.com Adı/Soyadı: Sınıf/No: / Fotosentez İnceleme Çalışma 1. Verilen terimleri kullanarak aşağıdaki ifadeleri tamamlayın. A.Terimler: Klorofil, Kloroplast, Mavi ve kırmızı ışık dalgalarının,yeşil ışık dalgalarının,

Detaylı

Karbonhidratlar ve yağlar

Karbonhidratlar ve yağlar Karbonhidratlar ve yağlar A) KARBONHİDRATLAR (ŞEKERLER) Karbonhidratlar öncelikle yeşil bitkilerin fotosentezi sonucu oluşmaktadır. Yapılarında C, H, O atomları vardır. Karbonhidratlar yapılarındaki şeker

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI. 11. Sınıf

YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI. 11. Sınıf YAZILIYA HAZIRLIK TEST SORULARI 11. Sınıf 1) Oksijenli solunumda, oksijen molekülleri, I. Oksidatif fosforilasyon II. Glikoliz II. Krebs Evrelerinden hangilerinde kullanılır? A) Yalnız I B) Yalnız II C)

Detaylı

Pirüvik asit, PGAL (Fosfogliser aldehit) vb. Riboz ve deoksiriboz

Pirüvik asit, PGAL (Fosfogliser aldehit) vb. Riboz ve deoksiriboz Karbonhidrat çeşitleri KARBNİDRATLAR (CANLILARIN YAPISINDA BULUNAN RGANİK BİLEŞİKLER-1) RGANİK BİLEŞİKLER -Genel olarak yapısında C, ve bulunan, inorganik bileşiklerin aksine canlılar tarafından üretilebilen

Detaylı

YGS ANAHTAR SORULAR #2

YGS ANAHTAR SORULAR #2 YGS ANAHTAR SORULAR #2 1) Bir hayvan hücresinde laktoz yapımı ile ilgili olarak, sitoplazmadaki madde miktarının değişimlerini gösteren grafik aşağıdakilerden hangisi olamaz? A) Glikoz B) Su miktarı 2)

Detaylı

KARBOHİDRATLAR. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ

KARBOHİDRATLAR. Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ KARBOHİDRATLAR Yrd. Doç. Dr. Osman İBİŞ Karbohidratlar (CHO) şeker, nişasta, glikojen ve selüloz olarak canlılar aleminde en geniş yeri kaplayan makromoleküllerdir. İnsanlar, hayvanlar ve mikroorganizmalar

Detaylı

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur..

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. 1 BESLENME BİLİMİ 2 Yaşamımız süresince yaklaşık 60 ton besin tüketiyoruz. Besinler sağlığımız ve canlılığımızın devamını sağlar. Sağlıklı bir

Detaylı

Hücre Solunumu: Kimyasal Enerji Eldesi

Hücre Solunumu: Kimyasal Enerji Eldesi Hücre Solunumu: Kimyasal Enerji Eldesi Hücre solunumu ve fermentasyon enerji veren katabolik yollardır. Organik moleküllerin atomları enerji depolamaya müsaittir. Hücreler enzimler aracılığı ile organik

Detaylı

ORGANİK BİLEŞİKLER Karbon Dünyası

ORGANİK BİLEŞİKLER Karbon Dünyası ORGANİK BİLEŞİKLER Canlı Organizmalarda bulunan büyük ve karışık yapılı moleküller yani makromoleküllerdir Makromoleküllerin hepsinde karbon vardır. Karbon Dünyası Makromoleküller birbirlerine kovalent

Detaylı

FOTOSENTEZ. 1. Fotosentez, güneş enerjisini, besin içindeki saklı kimyasal bağ enerjisine çeviren olaydır.

FOTOSENTEZ. 1. Fotosentez, güneş enerjisini, besin içindeki saklı kimyasal bağ enerjisine çeviren olaydır. 1 FOTOSENTEZ *Fotosentez: Klorofilli canlıların, ışık enerjisini kullanarak; inorganik maddelerden organik besin sentezlemesine fotosentez denir. 1. Fotosentez, güneş enerjisini, besin içindeki saklı kimyasal

Detaylı

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 11. Sınıf 1 CANLILARDA ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ

YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI. 11. Sınıf 1 CANLILARDA ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ YAZILIYA HAZIRLIK SORULARI 11. Sınıf 1 CANLILARDA ENERJİ DÖNÜŞÜMLERİ Fotosentez ile ışık enerjisi kimyasal bağ enerjisine dönüştürülür. Kloroplastsız hücreler fotosentez yapamaz. DOĞRU YANLIŞ SORULARI

Detaylı

www.demiraylisesi.com

www.demiraylisesi.com YÖNETİCİ MOLEKÜLLER C, H, O, N, P atomlarından meydana gelir. Hücrenin en büyük yapılı molekülüdür. Yönetici moleküller hücreye ait genetik bilgiyi taşır, hayatsal faaliyetleri yönetir, genetik bilginin

Detaylı

12-A. Alt Bilim Dalları TEST

12-A. Alt Bilim Dalları TEST 12-A B TEST 1 Alt Bilim Dalları 1. Aşağıda biyolojiye ait bazı alt bilim dallarının görevleri verilmiştir. X : Doku ve organların çalışmasını, işlevini inceleyen bilim dalıdır. Y : Canlılardaki yapıların

Detaylı

Sunum ve Sistematik 1. ÜNİTE: CANLILARDA ENERJİ DÖNÜŞÜMÜ KONU ÖZETİ

Sunum ve Sistematik 1. ÜNİTE: CANLILARDA ENERJİ DÖNÜŞÜMÜ KONU ÖZETİ Sunum ve Sistematik 1. ÜNİTE: CANLILARDA ENERJİ DÖNÜŞÜMÜ KONU ÖZETİ Bu başlık altında, ünitenin en can alıcı bilgileri, kazanım sırasına göre en alt başlıklara ayrılarak hap bilgi niteliğinde konu özeti

Detaylı

o Serin o Triyonin o Sistein o Metiyonin o Arjinin o Histidin

o Serin o Triyonin o Sistein o Metiyonin o Arjinin o Histidin III.PROTEİNLER Karbon,hidrojen,oksijen ve azot elementlerinden oluşmuş organik bileşiklerdir.yapısında bazen sülfür,fosfor veya demir de bulunabilir. Proteinler canlılarda en fazla bulunan organik madde

Detaylı

VİTAMİNLER ERZURUM İBRAHİM HAKKI FEN LİSESİ

VİTAMİNLER ERZURUM İBRAHİM HAKKI FEN LİSESİ VİTAMİNLER VİTAMİNLERİN ÖZELLİKLERİ 1) Enerji vermezler. 2) Sindirilmezler, direkt kana karışırlar. 3) Organik maddedirler ve en basit organik moleküllerdir. 4) C, H, O ve N elementlerinden oluşur. VİTAMİN

Detaylı

CANLILAR VE ENERJİ İLŞKİLERİ

CANLILAR VE ENERJİ İLŞKİLERİ CANLILAR VE ENERJİ İLŞKİLERİ Besin Zincirindeki Enerji Akışı Madde Döngüleri Enerji Kaynakları ve Geri Dönüşüm Hazırlayan; Arif Özgür ÜLGER Besin Zincirindeki Enerji Akışı Bütün canlılar yaşamlarını devam

Detaylı

Karbohidratlar. Karbohidratların sınıflandırılması. Monosakkaritler

Karbohidratlar. Karbohidratların sınıflandırılması. Monosakkaritler Karbohidratlar Yeryüzünde en çok bulunan organik molekül grubudur, (CH 2 O) n genel formülüyle ifade edilebilirler. Genelde suda çözünürler, Güneş ışığının fotosentez yapan organizmalar tarafından tutulmasıyla

Detaylı

Öğr. Gör. Dr. İlker BÜYÜK (Botanik, 10. Hafta): Fotosentez FOTOSENTEZ

Öğr. Gör. Dr. İlker BÜYÜK (Botanik, 10. Hafta): Fotosentez FOTOSENTEZ FOTOSENTEZ Elektron Koparılması ve Floresans Enerjisi Elektronlar negatif (e - ) ve protonlar pozitif (p + ) yüklüdür. Bu nedenle protonlar elektronları çekerler. Elektronlar ise, belli bir enerjiye sahiptir

Detaylı

6. BÖLÜM MİKROBİYAL METABOLİZMA

6. BÖLÜM MİKROBİYAL METABOLİZMA 6. BÖLÜM MİKROBİYAL METABOLİZMA 1 METABOLİZMA Hücrede meydana gelen tüm reaksiyonlara denir Anabolizma: Basit moleküllerden kompleks moleküllerin sentezlendiği enerji gerektiren reaksiyonlardır X+Y+ENERJİ

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #6

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #6 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #6 1) Canlılar soylarının devam ettirebilmek için üreyerek yeni bireyler meydana getirir. Bu üreme olaylarıyla ilgili olarak; I. Bakterinin ikiye bölünerek kendine benzer yeni

Detaylı

CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ Canlının temel yapı ve görev birimi hücredir. Hücreyi oluşturan maddeler de atomlardan meydana gelmişlerdir.

CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ Canlının temel yapı ve görev birimi hücredir. Hücreyi oluşturan maddeler de atomlardan meydana gelmişlerdir. CANLILARIN TEMEL BİLEŞENLERİ Canlının temel yapı ve görev birimi hücredir. Hücreyi oluşturan maddeler de atomlardan meydana gelmişlerdir. Molekül Organeller Hücre Doku Organ Sistemler Organizma Atom :

Detaylı

Solunum. Solunum ve odunsu bitkilerin büyümesi arasında yüksek bir korelasyon bulunmaktadır (Kozlowski ve Pallardy, 1997).

Solunum. Solunum ve odunsu bitkilerin büyümesi arasında yüksek bir korelasyon bulunmaktadır (Kozlowski ve Pallardy, 1997). SOLUNUM Solunum Solunum, canlı hücrelerdeki organik maddelerin oksidasyonuyla, enerjinin açığa çıkarılması olayı olarak tanımlanır. Açığa çıkan enerji, kimyasal enerji (ATP) olarak depolanır. Solunum ürünleri,

Detaylı

9. SINIF KONU ANLATIMI 5 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU

9. SINIF KONU ANLATIMI 5 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU 9. SINIF KONU ANLATIMI 5 CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU Canlıların yapısına katılan maddeler çeşitli özellikler nedeni ile temel olarak iki grupta incelenir. Canlının Temel Bileşenleri

Detaylı

Yağ ihtiyacı nereden karşılanır?

Yağ ihtiyacı nereden karşılanır? Besinde Lipitler Besinsel Yağlar 1. Trigliseritler (%90) 2. Kolesterol (serbest ya da yağ asitlerine bağlı halde) 3. Serbest Yağ Asitleri 4. Fosfolipitler 5. Yağda Çözünen Vitaminler (A,D,E,K) Suda çözünmezler

Detaylı

13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU

13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU 13 HÜCRESEL SOLUNUM LAKTİK ASİT FERMANTASYONU Laktik Asit Fermantasyonu Glikozdan oksijen yokluğunda laktik asit üretilmesine LAKTİK ASİT FERMANTASYONU denir. Bütün canlılarda sitoplazmada gerçekleşir.

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 5. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU

ADIM ADIM YGS-LYS 5. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU ADIM ADIM YGS-LYS 5. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ -İNORGANİK MADDELER 1- SU Canlıların yapısına katılan maddeler çeşitli özellikler nedeni ile temel olarak iki grupta incelenir. Canlının Temel Bileşenleri

Detaylı

Canlılarda Enerjitik Olaylar, Fotosentez ve Kemosentez, Aerobik Solunum ve Fermantasyon

Canlılarda Enerjitik Olaylar, Fotosentez ve Kemosentez, Aerobik Solunum ve Fermantasyon Canlılarda Enerjitik Olaylar, Fotosentez ve Kemosentez, Aerobik Solunum ve Fermantasyon SOLUNUM İki çeşit solunum vardır HÜCRE DIŞI SOLUNUM: Canlıların dış ortamdan O 2 alıp, dış ortama

Detaylı

Doğadaki Enerji Akışı

Doğadaki Enerji Akışı Doğadaki Enerji Akışı Güneş enerjisi Kimyasal enerjisi ATP Fotosentez olayı ile enerjisi Hareket enerjisi Isı enerjisi ATP Enerjinin Temel Molekülü ATP + H 2 O ADP + H 2 O ADP + Pi + 7300 kalori AMP +

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #15

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #15 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #15 1) Bir hücrede meydana gelen bölünme evrelerinden birine ait şekil yukarıdaki gibi ise; I. Diploit kromozomludur. II. Glikozu nişasta şeklinde depolar. III. Sitoplazması boğumlanma

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #2

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #2 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #2 1) Aşağıdaki grafikte, ph derecesi ile X, Y ve Z enzimlerin tepkime hızı arasındaki ilişki gösterilmiştir. 2) Aşağıdaki şemada kloroplast ile mitokondri arasındaki madde alış

Detaylı

Biochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University

Biochemistry Chapter 4: Biomolecules. Hikmet Geçkil, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University Biochemistry Chapter 4: Biomolecules, Professor Department of Molecular Biology and Genetics Inonu University Biochemistry/Hikmet Geckil Chapter 4: Biomolecules 2 BİYOMOLEKÜLLER Bilim adamları hücreyi

Detaylı

Metabolizma. Metabolizmaya giriş. Metabolizmaya giriş. Metabolizmayı tanımlayacak olursak

Metabolizma. Metabolizmaya giriş. Metabolizmaya giriş. Metabolizmayı tanımlayacak olursak Metabolizma Yaşamak için beslenmek zorundayız. Çünkü; Besinlerden enerji elde ederiz ve bu enerji; Hücresel faaliyetleri sürdürmemiz, Hareket etmemiz, Taşınım olaylarını gerçekleştirebilmemiz, Vücut sıcaklığını

Detaylı

ADIM ADIM YGS-LYS 14. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ ORGANİK MADDELER 8- VİTAMİNLER

ADIM ADIM YGS-LYS 14. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ ORGANİK MADDELER 8- VİTAMİNLER ADIM ADIM YGS-LYS 14. ADIM CANLININ TEMEL BİLEŞENLERİ ORGANİK MADDELER 8- VİTAMİNLER 4) VİTAMİN Vücut metabolizması için gerekli olan ancak insan vücudunda üretilemeyen organik maddelerdir. Dışarıdan hazır

Detaylı

Biyoloji Canlılarda Solunum Enerjinin Açığa Çıkışı

Biyoloji Canlılarda Solunum Enerjinin Açığa Çıkışı Biyoloji Canlılarda Solunum Enerjinin Açığa Çıkışı Canlılarda Enerji Dönüşümleri Canlılarda Solunum: Enerjinin Açığa Çıkışı Canlı hücrede gerçekleşen tüm metabolik olaylar enerji gerektirir. Hayvanlar

Detaylı

YGS ANAHTAR SORULAR #1

YGS ANAHTAR SORULAR #1 YGS ANAHTAR SORULAR #1 1) Yıkımları sırasında Tüketilen O2 miktarı 2) H2O2 H2O2 H2O2 Grafikte bazı organik bileşiklerin yıkımları sırasında tüketilen oksijen miktarı verilmiştir. Buna göre organik bileşiklerin

Detaylı

Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya

Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya Outline (İzlence) 1. Hafta Biyokimya Nedir? Organizmadaki Organik Bileşiklerin Yapısı. 2. Hafta Enerji Sistemleri 3. Hafta

Detaylı

Spor alanında beslenme ile ilgili bilgileri bu ünite kapsamında sizlere vereceğiz. Ünite içeriğinde yer alan teorik bilgi ve sizlerin

Spor alanında beslenme ile ilgili bilgileri bu ünite kapsamında sizlere vereceğiz. Ünite içeriğinde yer alan teorik bilgi ve sizlerin 1 Giriş Spor alanında beslenme ile ilgili bilgileri bu ünite kapsamında sizlere vereceğiz. Ünite içeriğinde yer alan teorik bilgi ve sizlerin tamamlayacağı yazılı, sözlü ve uygulamalı görevler beslenme,

Detaylı

Ayhan KORKMAZ Sayfa 1 11.10.2010 ORGANIK BİLEŞİKLER

Ayhan KORKMAZ Sayfa 1 11.10.2010 ORGANIK BİLEŞİKLER Ayhan KORKMAZ Sayfa 1 11.10.2010 ORGANIK BİLEŞİKLER KARBONHİDRATLAR A-Monosakkaritler: 1-Hücre zarından geçerler 2-Hidrolize uğramazlar 3-Kan ve doku sıvısında bulunurlar 4-Karbonhidratların yapıtaşlarıdır

Detaylı

AEROBİK SOLUNUM (OKSİJENLİ SOLUNUM) 1. SINIF ÜNİTE, KONU, KAZANIM VE AÇIKLAMALARI 1..4. Hücresel Solunum Anahtar Kavramlar fermantasyon, glikoliz, mitokondri, oksijenli solunum, hücresel solunum, krebs

Detaylı

Kazanım Kavrama Testi. Biyolojik Yorum - Bilimsel Yöntem. MEB Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü

Kazanım Kavrama Testi. Biyolojik Yorum - Bilimsel Yöntem. MEB Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü Ölçme, Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü 9. avrama ım K T an Kaz ti es 1 SINIF Biyolojik Yorum - Bilimsel Yöntem 1. Bir öğrenci besin maddelerinin bitki gelişimi üzerindeki etkisini incelemek

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #12

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #12 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #12 1) İnsanda döllenme sırasında, I. Spermdeki çekirdek, sentrozomun yumurtaya geçmesi II. Spermdeki akrozomun patlayarak zona pellusidayı eritmesi III. Yumurtadaki salgı maddelerinin

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #17

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #17 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #17 1) Memeli bir hayvanın vücudunda gerçekleşen biyokimyasal tepkimelerden bazıları aşağıdaki gibidir. I Glikojen Glikoz ATP III Buna göre I, II ve III ile gösterilen metabolik

Detaylı

21.11.2008. I. Koenzim A nedir? II. Tarihsel Bakış III. Koenzim A nın yapısı IV. Asetil-CoA nedir? V. Koenzim A nın katıldığı reaksiyonlar VI.

21.11.2008. I. Koenzim A nedir? II. Tarihsel Bakış III. Koenzim A nın yapısı IV. Asetil-CoA nedir? V. Koenzim A nın katıldığı reaksiyonlar VI. Hazırlayan: Sibel ÖCAL 0501150027 I. Koenzim A nedir? II. Tarihsel Bakış III. Koenzim A nın yapısı IV. Asetil-CoA nedir? V. Koenzim A nın katıldığı reaksiyonlar VI. Eksikliği 1 2 Pantotenik asit (Vitamin

Detaylı

00220 Gıda Biyokimyası

00220 Gıda Biyokimyası 00220 Gıda Biyokimyası Hazırlayan: Doç.Gökhan DURMAZ 00220 Gıda Biyokimyası-Şubat 2013 1 Bu notların hazırlanmasında aşağıdaki eserlerden yararlanılmıştır; Biyokimya, Engin Gözükara, Nobel Tip Kitabevi,

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #22

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #22 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #22 1) Zigottan başlayıp yeni bir bireyin meydana gelmesiyle sonlanan olayların hepsine birden gelişme denir. Embriyonun gelişimi sırasında, I. Morula II. Gastrula III. Blastula

Detaylı

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #4

YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #4 YGS YE HAZIRLIK DENEMESi #4 1) Bir hücrenin X maddesini difüzyonla almakta olduğu görülmüştür. Bu hücre ve içerisinde bulunduğu ortamla ilgili, I. Ortamdaki X yoğunluğu hücreden daha fazladır. II. X in

Detaylı

HÜCREDE MADDE ALIŞ VERİŞİ

HÜCREDE MADDE ALIŞ VERİŞİ 1 HÜCREDE MADDE ALIŞ VERİŞİ Zardan Geçebilecek Büyüklüklteki Maddelerin Alış Verişi Zardan Geçemeyecek Büyüklükteki Maddederin Alış Verişi Pasif Taşıma Aktif Taşıma Endositoz Ekzositoz Difüzyon Ozmoz Fagositoz

Detaylı

6. glikolizde enerji kazanım hesaplamalarında; Substrat düzeyinde -ATP üretimi yaklaşık yüzde kaç hesaplanır? a. % 0 b. % 2 c. % 10 d. % 38 e.

6. glikolizde enerji kazanım hesaplamalarında; Substrat düzeyinde -ATP üretimi yaklaşık yüzde kaç hesaplanır? a. % 0 b. % 2 c. % 10 d. % 38 e. www.lisebiyoloji.com ayxmaz/biyoloji Test Çoktan Seçmeli 1. Hangi terim moleküllerin parçalanması ile açığa çıkan enerjinin depolandığı metabolik yolları ifade eder? a. anabolik yollar b. Katabolik yollar

Detaylı

ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 6.ÜNİTE: Canlılar ve Enerji ilişkileri

ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 6.ÜNİTE: Canlılar ve Enerji ilişkileri ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 6.ÜNİTE: Canlılar ve Enerji ilişkileri Ayrıca bitkilerin yapraklarına yeşil rengi de klorofil adı verilen bu yapılar verir. Besin Zinciri: - Aynı ekosistemde yaşayan canlıların

Detaylı

ENERJİ VE YAŞAM NEJLA ADA

ENERJİ VE YAŞAM NEJLA ADA ENERJİ VE YAŞAM 1 NEJLA ADA 2010282058 CANLILAR VE ENERJİ GÜNEŞ 2 Yakıt olarak kullandığımız kömür ve odun bitkilerden elde edilir. Petrol ise bitki ve hayvan artıklarından oluşur. O halde yakıtlarımızdaki

Detaylı

İal-biyoloji METABOLİZMA/SOLUNUM. 1.Metabolizma ölçümünde dikkate edilecek koşullar nelerdir?

İal-biyoloji METABOLİZMA/SOLUNUM. 1.Metabolizma ölçümünde dikkate edilecek koşullar nelerdir? METABOLİZMA/SOLUNUM 1.Metabolizma ölçümünde dikkate edilecek koşullar nelerdir? 2.Solunum evrelerinde elektron vericiler (giren madde) ve elektron alıcıları (son) yazınız Evreler Elektron vericiler Elektron

Detaylı

Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya

Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya Dr. M. Emin KAFKAS İnönü Üniversitesi Antrenörlük Eğitimi Bölümü 2015/Malatya Outline (İzlence) 1. Hafta Biyokimya Nedir? Organizmadaki Organik Bileşiklerin Yapısı. 2. Hafta Enerji Sistemleri 3. Hafta

Detaylı

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ

CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ 1 CANLILARIN ORTAK ÖZELLİKLERİ 1.Hücresel yapıdan oluşur 2.Beslenir 3.Solunum yapar 4.Boşaltım yapar 5.Canlılar hareket eder 6.Çevresel uyarılara tepki gösterir 7.Büyür ve gelişir (Organizasyon) 8.Üreme

Detaylı

Biyoloji sözlüğü. Organizmanın yaşam ortamındaki toprak, su, iklim, inorganik. maddeler gibi biyolojik olmayan faktörlerin tümü.

Biyoloji sözlüğü. Organizmanın yaşam ortamındaki toprak, su, iklim, inorganik. maddeler gibi biyolojik olmayan faktörlerin tümü. Biyoloji sözlüğü -A- Organizmanın yaşam ortamındaki toprak, su, iklim, inorganik maddeler gibi biyolojik olmayan faktörlerin tümü. Belirli çevre koşullarında canlının yaşama ve üreme şansını arttıran kalıtsal

Detaylı

12. SINIF KONU ANLATIMI 23 BİTKİLERDE BESLENME BİTKİLERDE TAŞIMA

12. SINIF KONU ANLATIMI 23 BİTKİLERDE BESLENME BİTKİLERDE TAŞIMA 12. SINIF KONU ANLATIMI 23 BİTKİLERDE BESLENME BİTKİLERDE TAŞIMA BİTKİLERDE BESLENME Bitkiler inorganik ve organik maddelere ihtiyaç duyarlar. İnorganik maddeleri hazır almalarına rağmen organik maddeleri

Detaylı

Sunum ve Sistematik 1. ÜNİTE: HÜCRE, ORGANİZMA VE METABOLİZMA KONU ÖZETİ

Sunum ve Sistematik 1. ÜNİTE: HÜCRE, ORGANİZMA VE METABOLİZMA KONU ÖZETİ Sunum ve Sistematik 1. ÜNİTE: HÜCRE, ORGANİZMA VE METABOLİZMA KONU ÖZETİ Bu başlık altında, ünitenin en can alıcı bilgileri, kazanım sırasına göre en alt başlıklara ayrılarak hap bilgi niteliğinde konu

Detaylı

BELKİDE BİYOLOJİNİN EN TEMEL KONUSU EN ZEVKLİ KONUSUNA BAŞLAYALIM ARKADAŞLAR!!!

BELKİDE BİYOLOJİNİN EN TEMEL KONUSU EN ZEVKLİ KONUSUNA BAŞLAYALIM ARKADAŞLAR!!! DERS : BİYOLOJİ KONU: HÜCRE BELKİDE BİYOLOJİNİN EN TEMEL KONUSU EN ZEVKLİ KONUSUNA BAŞLAYALIM ARKADAŞLAR!!! Canlıların canlılık özelliği gösteren en küçük yapı birimidir.( Virüsler hariç) Şekil: Bir hayvan

Detaylı

ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER

ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER ELEMENTLER VE BİLEŞİKLER 1- Elementler ve Elementlerin Özellikleri a) ELEMENTLER Aynı cins atomlardan oluşan, fiziksel ya da kimyasal yollarla kendinden daha basit ve farklı maddelere ayrılamayan saf maddelere

Detaylı

2015-2016 Eğitim Öğretim Yılı Giresun Kale Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 9. Sınıflar Biyoloji Notu II Sayfa:1

2015-2016 Eğitim Öğretim Yılı Giresun Kale Mesleki ve Teknik Anadolu Lisesi 9. Sınıflar Biyoloji Notu II Sayfa:1 2. ENZİMLER Hücrelerdeki biyolojik katalizörlerdir, biyokimyasal tepkimelerin gerçekleşmesinde görevlidirler. Katalizörler, kimyasal tepkimelerin hızını arttıran ve tepkimeden etkilenmeden çıkan moleküllerdir.

Detaylı

3.1. Karbonhidratların Tanımı 3.2. Karbonhidratların Sınıflandırılması 3.3. Monosakkaritler ve Monosakkarit Türevleri Monosakkaritler

3.1. Karbonhidratların Tanımı 3.2. Karbonhidratların Sınıflandırılması 3.3. Monosakkaritler ve Monosakkarit Türevleri Monosakkaritler 3.1. Karbonhidratların Tanımı 3.2. Karbonhidratların Sınıflandırılması 3.3. Monosakkaritler ve Monosakkarit Türevleri 3.3.1. Monosakkaritler 3.3.1.1. Monosakkaritlerin isimlendirilmesi 3.3.2. Monosakkaritlerin

Detaylı

BİY 315 BİYOKİMYA GİRİŞ. Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ Güz Yarı Dönemi

BİY 315 BİYOKİMYA GİRİŞ. Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ Güz Yarı Dönemi BİY 315 BİYOKİMYA GİRİŞ Yrd. Doç. Dr. Ebru SAATÇİ 2008-2009 Güz Yarı Dönemi 1 Anlatım Planı 1. Makromoleküller ve Su 2. Amino asitler ve Peptidler 3. Proteinler 4. Enzimler 5. Karbohidratlar 6. Nükleik

Detaylı

MAKROMOLEKÜLLERİN YAPI VE İŞLEVLERİ

MAKROMOLEKÜLLERİN YAPI VE İŞLEVLERİ MAKROMOLEKÜLLERİN YAPI VE İŞLEVLERİ Polimerlerin yapısı Polimer, birbirinin aynısı veya benzeri yapıtaşlarının kovalent bağlarla bağlanarak oluşturdukları uzun bir moleküldür. Polimerlerin yapıtaşı olarak

Detaylı

BİTKİ BESLEME DERS NOTLARI

BİTKİ BESLEME DERS NOTLARI BİTKİ BESLEME DERS NOTLARI Dr. Metin AYDIN KONYA 2011 BİTKİ BESİN ELEMENTLERİNİN GÖREVLERİ, ALINIŞ FORMLARI ve KAYNAKLARI Besin Elementi Bitkideki Görevi Alınış Formu Kaynakları Karbon (C) Karbonhidratların

Detaylı