İçindekiler 1. KİTAP: KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU'NA GÖRE HUKUKÎ SORUMLULUK VE TAZMİNAT - SİGORTA - RÜCU DAVALARI

Transkript

1 İçindekiler Beşinci Baskıya Sunuş 5 Önsöz 7 Kısaltmalar KİTAP: KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU'NA GÖRE HUKUKÎ SORUMLULUK VE TAZMİNAT - SİGORTA - RÜCU DAVALARI BİRİNCİ BÖlÜM KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNDAN DOĞAN MOTORLU ARAÇ İŞLETENİN VE TEŞEBBÜS SAHİBİNİN HUKUKÎ SORUMLULUĞU I. SORUMLULUĞUN HUKUKİ NİTELİĞİ VE KONUYA İLİŞKİN KAVRAMLAR 31 A. Sorumluluğun Hukuki Niteliği Genel Olarak Hukuki Sorumluluk ve Kusur Sorumluluğu Kusursuz Sorumluluk (Sebep Sorumluluğu) 33 a. Genel Olarak Kusursuz Sorumluluk 33 b. Olağan Sebep Sorumluluğu 34 c. Tehlike Sorumluluğu 34 B. işleten Kavramı Tanım ve Unsurları İşleten Çeşitleri 37 a. Gerçek İşleten 37 aa. Motorlu Araç Sahibi 37 bb. Aracın Mülkiyeti Muhafaza Kaydıyla Alıcısı 40 cc. Aracın Uzun Süreli Kiracısı, Ariyet ve Rehin Alanı 40 b. Farazi İşleten 42 c. Ortak İşleten kavramı 43 C. İşletenin Bağlı Olduğu Teşebbüs Sahibi Kavramı 43 D. işletenin Eylemlerinden Sorumlu Olduğu Kimseler Sürücü Diğer Yardımcı Kişiler 46 II. KAZAYA NEDEN OLAN ARACIN TRAFİK KAYDINA TEDBİR ŞERHİ VERİLMESİ VE ARACIN MUVAZAALI SATIŞININ İPTALİ 47 A. Kazaya Neden Olan Aracın Trafik Kaydına Tedbir Şerhi Verilmesi (KTK 85/11) Kanunî Düzenleme Hükmün Amacı ve Hukukî Konusu Cumhuriyet Savcısının Şerh Verme Yetki ve Görevi Maddenin Uygulama Şartları Şerhin Niteliği Şerhin Süresi ve Kaldırılması 50

2 10 KTK'ya Göre, Hukuki Sorumluluk, Tazminat, Sigorta, Rücu Davaları ve Trafik Suçları 7. Kötü Niyetli Satışlara Karşı Koruma 51 B. Zarara Neden Olanın Aracının Borçtan Kurtulmak Maksadıyla Muvazaalı Olarak Satılması Nedeniyle Satışın İptali Davası Muvazaalı Araç Satışının İptali Davası Muvazaalı Satışın İptali Davasıyla İlgili Kararlar 53 III. KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNA GÖRE SORUMLULUĞUN GENEL ŞARTLARI 55 A. Zararın Varlığı Şartı Zarar Kavramı ve Çeşitleri 55 a. Genel Olarak Zarar Kavramı 55 b. Zarar Çeşitleri 56 aa. Manevi Zarar 56 bb. Maddî Zarar 56 aaa. Kişiye İlişkin Zarar 56 bbb. Şeye (mala) ilişkin Zarar Karayolları Trafik Kanunu Kapsamındaki Zararlar Genel Hükümlere Tâbi olan Zarar 58 a. Maddi Zararlar 58 b. Manevî Zarar 59 B. Zararın Trafik Kazasından Doğması Şartı Genel Olarak Kaza ve Trafik Kazası Trafik Kazasının Unsurları 60 a. Kazanın Karayolunda Meydana Gelmesi 61 b. Kazaya Hareket Halindeki Bir veya Daha Çok Aracın Yol Açması 64 c. Olay Sonucu Kişiye veya Eşyaya İlişkin Bir Zarar Doğmalıdır 64 C. Kaza ve Zarara Motorlu Bir Aracın Neden Olması Şartı 64 D. Uygun İlliyet Bağı Bulunması Şartı 65 IV. MOTORLU ARACIN İŞLETİLMESİ" SIRASINDA MEYDANA GELEN ZARAR NEDENİYLE SORUMLULUK (KTK 85/1) 66 A. Sorumluluğun Hukukî Niteliği 66 B. İşletme Kavramı Genel Olarak Aracın Hareket Halinde Olup Olmamasına Göre İşletme Kavramı 69 a. Hareket Halindeki Araçlarda İşletme Kavramı 69 b. Duran Araçlarda İşletme Kavramı 69 C. KTK 85/I. Maddeye Göre Sorumluluğun Şartları 70 İlgili Kararlar (İşleten Kavramı - Sorumluluğun Şartları) 71 V. İŞLETİLME HALİNDE OLMAYAN MOTORLU ARACIN NEDEN OLDUĞU ZARARDAN SORUMLULUK (KTK 85/111) 109 A. Sorumluluğun Hukukî Niteliği 110 B. KTK 85/III. Maddeye Göre Sorumluluğun Şartlan Sorumluluğun Genel Şartları Sorumluluğun Özel Şartları 111 İlgili Kararlar 113 VI. KAZADAN SONRA YAPILAN YARDIM ÇALIŞMALARINDA YARDIM EDENİN MARUZ KALDIĞI ZARARDAN DOLAYI SORUMLULUK (KTK 85/IV) 117

3 İçindekiler VII. İŞLETENİN, ARACIN SÜRÜCÜSÜ VEYA YARDIMCI KİŞİLERİN KUSURLARINDAN DOLAYI SORUMLULUĞU (KTK 85/V) 118 İlgili Kararlar 120 VIH. İŞLETENİN SORUMLULUKTAN KURTULMASI 121 A. Genel Kurtuluş Nedeni; Mücbir Sebep veya Ağır Kusur (KTK M. 86/1) Genel Olarak Sorumluluktan Kurtulma Şartları 122 B. Özel Kurtuluş Nedeni; Aracın Çalınması veya Gaspedilmesi (KTK M. 107) 127 ilgili Kararlar 127 IX. İŞLETENİN SORUMLULUĞUNUN AZALTILMASI 130 A. Zarar Görenin Kusuru Nedeniyle İşletenin Sorumluluğunun Azaltılması (KTK 86/11) 130 Zarar Görenin (Müterafik) Kusuruna İlişkin Kararlar 131 B. Hatır Taşıması veya Aracın Hatır için Verilmesi Nedeniyle Sorumluluğun Azaltılması (KTK 87/1) Genel Olarak Hatır Taşıması ve Sonuçları Hatır Taşımasında İndirimin Miktarı Motorlu Aracın Maliki ile İşleteni Arasındaki Sorumluluk Araçta Taşınan Eşya Nedeniyle Sorumluluk Hatır Taşımasında Genel Hükümlerin Uygulanmasının Sonuçları 138 Hatır Taşıması ile İlgili Kararlar 139 X. BİRDEN FAZLA ZARAR VERENİN ÜÇÜNCÜ KİŞİYE VE BİRBİRLERİNE KARŞI SORUMLULUĞU (KTK m. 88) 149 A. Üçüncü Kişiye Karşı (Müteselsil) Sorumluluk 149 B. Birbirlerine Karşı Sorumlulukları 150 C. Borçlar Kanunu'na Göre Müteselsil (Zincirleme / Dayanışmalı) Sorumluluk Genel Olarak Tam Teselsül (BK 50) 152 a. Madde Metni 152 b. Sorumluluğun Şartları!53 aa. Kişiye ilişkin Şartlar 153 bö. Eyleme İlişkin Şartlar 153 cc. Zarara İlişkin Şart 154 c. Tam Teselsülün Sonuçları Eksik Teselsül (BK 51) 156 a. Madde Metni 156 b. Sorumluluğun Şartları 156 c. Eksik Teselsülün Sonuçları Müteselsil Sorumlunun Rücu Hakkı 157 a. Genel Olarak 157 b. Tam Teselsülde Rücu 157 Tam Teselsüldeki Rücuda Zamanaşımı 158 c. Eksik Teselsülde Rücu '59 Eksik Teselsüldeki Rücuda Zamanaşımı 160 Müteselsil Sorumlulukla İlgili Kararlar 161 XI. BİRDEN ÇOK İŞLETENİN BİRBİRLERİNE VERDİKLERİ ZARARDAN DOLAYI SORUMLULUKLARI (KTK m. 89) 176

4 12 KTK'ya Göre, Hukuki Sorumluluk, Tazminat, Sigorta, Rücu Davaları ve Trafik Suçları A. Genel Olarak 176 B. Kişiye İlişkin Zarardan Sorumluluk 177 C. Şeye (Eşyaya) İlişkin Zarardan Sorumluluk 177 D. İşletenlerin Birbirlerine Karşı Müteselsil Sorumlulukları 178 XII. MADDÎ VE MANEVÎ TAZMİNATIN BİÇİM VE KAPSAMI (KTK m. 90} 178 XIII. KARAYOLLARI TRAFİK KANUNUNDA SORUMLULUĞA İLİŞKİN ÖZEL DURUMLAR 179 A. Motorlu Araçların Römorkları ve Çekicilerle İlgili Sorumluluk (KTK 102) Madde Metni ve Tanımlar Çekicinin Neden Olduğu Zarardan Sorumluluk Römorkun (Yarı Römork ya da Karavanın) Neden Olduğu Zarardan Dolayı Sorumluluk Çekilen Aracın Neden Olduğu Zarardan Dolayı Sorumluluk 181 B. Motorsuz Taşıtlar ile Motorlu Bisiklet Sürücülerinin Sorumluluğu (KTK M. 103) Madde Metni ve Tanımlar Maddenin Kapsamı 181 C. Motorlu Araçlarla İlgili Mesleki Faaliyette Bulunanlann Sorumluluğu (KTK m. 104) Madde Metni Genel Olarak Sorumluluğun Şartları 184 İlgili Kararlar 186 D. Yarışlarla İlgili Sorumluluk (KTK M. 105) Madde Metni Yarışçılarda, Onlarla Birlikte Araçta Bulunanlarda ve Araçlarında Meydana Gelen Zarar Nedeniyle Sorumluluk (KTK 105/2) Üçüncü Kişilerin Uğrayacağı Zarardan Dolayı Sorumluluk (KTK 105/1) Sigortanın Sorumluluğu 193 E. Devlete ve Kamu Kuruluşlanna Ait Araçlardan Dolayı Sorumluluk (KTK M. 106) Devletin İşleten Olarak Sorumluluğu 194 a. Motorlu Araç işleteni Olarak Sorumluluk 194 b. Devlet Demiryollarının Sorumluluğu Devletin idarî Eylem ve İşlemlerinden Dolayı Sorumluluğu 195 a. Genel Olarak 195 b. Hizmet Kusuru Nedeniyle Sorumluluk 195 c. Kişisel Kusur Nedeniyle Sorumluluk İlgili Kararlar 197 a. Devlet Demiryollarının Sorumluluğu İle İlgili Kararlar 197 b. İdarî Eylemlerden (Hizmet Kusuru) Sorumlulukla İlgili Kararlar 203 c. Devletin İşleten Olarak Sorumluluğu ile İlgili Kararlar 213 F. Çalınan veya Gasp Edilen Araçlarda Sorumluluk (KTK M. 107) Madde Metni Sorumluluğun Genel Şartı Olarak Çalma veya Gasp Etme Eyleminin Varlığı Çalan veya Gasp Edenin Sorumluluğu işletenin Sorumluluğu 226 a. işletenin Sorumluluğu Kuralı 226 b. İşletenin Sorumlu Olduğu Kişiler 226 c. İşletenin Sorumluluktan Kurtulması 227

5 İçindekiler 13 aa. Kusursuzluğun İspatı 227 bb. İşletenin Kusursuz Sayılması İçin Alması Gereken Tedbirler 228 d. İşletenin Rücu Hakkı Çalınan veya Gasp Edilen Araç Sürücüsünün Sorumluluğu Araçtaki Yolculara Karşı Sorumluluk Çalınan ya da Gasp Edilen Araçlarla İlgili Garanti Fonunun Sorumluluğu İlgili Kararlar 231 İİUNCİ BÖlÜM TRAFİK KAZALARI NEDENİYLE (DOĞRUDAN) GENEL HÜKÜMLERE GÖRE SORUMLULUK HALLERİ I. İŞLETEN OLMAYAN SÜRÜCÜNÜN SORUMLULUĞU 245 II. YAYALARIN SORUMLULUĞU 246 III. YAPIMCININ (İMALATÇININ) SORUMLULUĞU 248 A Sayılı Kanundan Önceki Uygulama 248 B Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun Uyarınca Yapımcının Sorumluluğu Genel Olarak Sorumluluğun Kapsamı Sorumluluğun Şartları Kurtuluş Kanıtı Hakların Yarışması Zamanaşımı 252 İlgili Kararlar 252 IV. TAŞIYICININ (NAKLİYECİNİN) SORUMLULUĞU 257 A. Sorumluluğun Hukuksal Kaynağı 257 B. Karayolu Taşıma Kanununa Göre Taşıyıcının Sorumluluğu Kanunun Kapsamı Taşımacının Sorumluluğu 258 a. Genel Olarak 258 b. Yolcu Taşımasında Sorumluluk 259 c. Eşya Taşımasında Sorumluluk Hüküm Bulunmayan Durumda Uygulanacak Mevzuat 260 C. Ticaret Kanunu Hükümlerinde Taşıyıcının Sorumluluğu Sorumluluğa İlişkin Kavramlar 260 a. Taşıyıcı Kavramı 260 b. Taşıma Sözleşmesi 260 c. Ara/Alt Taşıyıcı 262 d. Taşıma İşleri Komisyoncusu 264 e. Acente 2. Sorumluluğun Niteliği ve Kapsamı Eşya Taşımasında Sorumluluk Yolcu Taşımasında Sorumluluk Zararın Saptanması 270 a. Eşya Taşımasında Zarann Saptanması 270 aa. Ziya Halinde Zararın Saptanması

6 14 KTK'ya Göre, Hukuki Sorumluluk, Tazminat, Sigorta, Rücu Davaları ve Trafik Suçları bb. Hasar Halinde Zararın Saptanması 271 b. Yolcu Taşımasında Zararın Saptanması 272 aa. Maddî Zararların Saptanması 272 bb. Manevî Zararın Saptanması Görevli ve Yetkili Mahkeme Faiz Zamanaşımı 274 D. Taşıyıcının Sorumluluğu ile İlgili Kararlar Eşya Taşıması ile İlgili Kararlar Yolcu Taşıması ile İlgili Kararlar Trenle Taşımayla İlgili Kararlar (DDY'nin Sorumluluğu) Faizle İlgili Kararlar Zamanaşımı ile İlgili Kararlar Yetki ve Görevle İlgili Kararlar 296 V. KÜÇÜK VE KISITLILARIN EYLEMLERİNDEN DOLAYI SORUMLULUK 297 A. Aile Başkanının (Reisinin) Sorumluluğu (MK m. 369) Sorumluluğun Mahiyeti Aile ve Aile Başkanı Kavramları Sorumluluğun Şartları 300 a. Bir Zarar Doğmalıdır 300 b. Kurtuluş Kanıtı Getirilememiş Olmalıdır 301 c. Uygun İlliyet Bağı Bulunmalıdır Zamanaşımı Davalı Sıfatı 302 B. Temyiz Gücü Olmayanın Sorumluluğu (BK m. 54) Yasal Düzenleme Genel Olarak Sorumluluğun Mahiyeti 303 İlgili Kararlar 304 VI. ADAM ÇALIŞTIRANIN SORUMLULUĞU (BKm. 55} 305 A. Genel Açıklamalar 305 B. Sorumluluğun Şartları Sorumluluğun Genel Şartları Sorumluğun Özel Şartlan 307 C. Adam Çalıştıranın Yardımcı Kişiye Rücuu 309 İlgili Kararlar 310 VII. HAYVAN TUTUCUSUNUN SORUMLULUĞU {BKm. 56) 316 A. Genel Açıklamalar 316 B. Sorumluluğun Şartları 316 C. Hayvan Tutucusunun Rücu Hakkı 319 İlgili Kararlar 319 ÜÇÜNCÜ BÖIÜM TRAFİĞE İLİŞKİN SİGORTALAR VE GARANTİ SİGORTASI HESABI I. ZORUNLU MALÎ SORUMLULUK (TRAFİK) SİGORTASI 323

7 İçindekiler 15 A. Sigorta Yapma Zorunluluğu ve Genel Açıklamalar 323 B. Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortasının Kapsamı Taşıt Yönünden Kazanın Oluştuğu Yer Yönünden Sorumluluğun Türü Bakımından Tazminatın (Zararın) Türü Bakımından 325 C. Sigorta Kapsamı Dışında Kalan Hususlar 326 D. Gerçek Zararın Giderilmesi İlkesi 326 E. Tarafların Yükümlülükleri Sigorta Ettirenin Yükümlülüğü 327 a. Sigorta Ettirenin Prim Ödeme Yükümlülüğü 327 b. Sigorta Ettirenin İhbar Yükümlülüğü Sigortacının Ödeme Yükümlülüğü 329 F. İşletenin Değişmesi 331 G. Sigortacının Sorumluluktan Kurtulması veya Sorumluluğunun Azaltılması (KTK 86. Maddesinin Sigortacıya Uygulanması) Genel Açıklamalar Zarar Görenlerin Çokluğu Durumunda Tazminatın İndirilmesi (m.96) 333 H. Sigorta Alacağının İcra Takibine Konu Olması ve İnkâr Tazminatı 334 I. Yargılama Giderleri 335 J. Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortasında Faiz 335 K. Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortasında Zamanaşımı 336 Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortası ile İlgili Kararlar 338 II. İHTİYARİ MALÎ SORUMLULUK SİGORTASI 418 A. Tanım ve Kapsam 418 B. Sigortacının Zararı Ödeme Yükümlülüğüne Hâkim Olan İlkeler Sınırlı Sorumluluk İlkesi Zararın Garameten Giderim ilkesi Gerçek Zararın Ödenmesi İlkesi Kusur Esasına Göre Sorumluluk İlkesi 420 C. İşletenin Değişmesi 420 D. Zarar Görene Karşı İleri Sürülemeyen Nedenler 421 E. Faiz Alacağı 421 F. İcra Takibi ve İcra İnkâr Tazminatı 421 G. Zamanaşımı H. Görevli Mahkeme I. Yetkili Mahkeme 422 İhtiyari Malî Sorumluluk Sigortası ile İlgili Kararlar 422 III. KASKO SİGORTASI 444 A. Niteliği ve Kapsamı B. Teminat Dışında Kalan Hususlar Sözleşmede Aksi Düzenlenmemişse Teminat Dışı Kalan Hâller Kesin Olarak Teminat Dışı Kalan Hâller 446 a. Genel Olarak 4Z1 4?

8 16 KTK'ya Göre, Hukuki Sorumluluk, Tazminat, Sigorta, Rücu Davaları ve Trafik Suçları b. Ehliyetsiz Araç Kullanmak 447 c. Alkol veya Uyuşturucu Alarak Araç Kullanılması 447 d. İstiap Haddinden Fazla Yük veya Yolcu Taşınması 448 e. Kasıtla Verilen Zararlar 448 C. Sorumluluğun Başlangıcı 449 D. Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri Rizikodan Önceki İhbar Yükümlülüğü 449 a. Sözleşmenin Kurulması Aşamasındaki Yükümlülük. 449 b. Sözleşmenin devamı Sırasındaki Yükümlülük Rizikodan Sonraki İhbar Yükümlülüğü Rizikodan Sonraki Diğer Yükümlülükler 450 E. Kasko Sigorta Tazminatının Belirlenmesi Genel Olarak 451 a. Eksik Sigorta Hali 451 b. Enflasyon Endeksli Sigorta Aracın Hasarı veya Zıyaı (Tahribi) Halinde Tazminatın Belirlenmesi Aracın Çalınması Halinde Tazminatın Belirlenmesi 453 F. Kasko Tazminatının Ödenmesi 454 G. Görevli Mahkeme 455 H. Yetkili Mahkeme 456 I. Kasko Sigortasında Zamanaşımı 456 J. Kasko Sigortasında Faiz Alacağı 456 K. Sigorta Alacağının İcra Yoluyla Takibi ve İcra İnkâr Tazminatı 458 L Araç Malikinin veya Menfaat Sahibinin Değişmesi 459 Kasko Sigortası ile İlgili Kararlar 459 IV. OTOBÜS ZORUNLU KOLTUK FERDİ KAZA SİGORTASI 523 A. Sigortanın Niteliği ve Yasal Dayanağı 523 B. Sigortanın Tarafları Sigortacı Sigorta Ettiren 524 a. Otobüs İşleteni 524 b. Taşımacı Sigortalı 524 a. Yolcu...Z... b. Sürücü 525 c. Sürücü Yardımcıları 525 C. Sigortanın Kapsamı 525 D. Sigortanın Karşıladığı Zararlar 526 E. Tarafların Yükümlülükleri Sigorta Ettirenin Yükümlülükleri Sigortalının Yükümlülükleri Sigortacının Yükümlülükleri a. Genel Olarak."...'.'.'...'."...!.'.'.' b. Sigortacının Ödeme Sorumluluğunun Şartlan 527 aa. Ön Şartlar 527 bb. Ödenecek Bedelin Saptanması

9 İçindekiler F. Sigorta Alacağının Muacceliyeti 5 2 g İlgili Kararlar V. KARA TAŞIMA (NAKLİYAT) SİGORTASI 537 A. Niteliği ve Hukuksal Kaynağı 537 B. Sigorta Sözleşmesinin Yapılması 537 C. Sigortanın Kapsamı 538 D. Sigorta Tazminatının Belirlenmesi 539 Kara Taşıma Sigortası ile İlgili Kararlar 540 VI. ZORUNLU KARAYOLU TAŞIMACILIK MALİ SORUMLULUK SİGORTASI 545 A. Genel Olarak Yasal Dayanak ve Kapsam 545 B. Sigorta Teminat Kapsamı Sigorta Teminatları Sigorta Teminatı Dışında Kalan Hususlar Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortasının, Zorunlu Trafik Sigortasına Önceliği Kuralı 546 C Sorumluluktan Kurtuluş ve Tazminatın Azaltılması Sorumluluktan Kurtuluş Nedenleri Tazminatın Azaltılması Nedenleri 547 a. Zarar Görenin Kusuru 547 b. Hak Sahiplerinin Çokluğu 547 D. Sözleşmenin Kurulması ve Tarafların Yükümlülükleri Sözleşmenin Kurulması ve Sona Ermesi Sigortalının Değişmesi Tarafların Yükümlülükleri 548 a. Sigortalının Yükümlülükleri 548 b. Sigortacının Teminatı Ödeme Yükümlüğü 548 c. Gerçek Zararın Ödenmesi İlkesi 548 E. Zamanaşımı F. Yetkili Mahkeme ve İcra Daireleri 549 VII. KARAYOLU TRAFİK GARANTİ SİGORTASI HESABININ SORUMLULUĞU 549 A. Madde Metni B. Sorumluluğun Kapsamı 550 C Garanti Sigortası Hesabına Başvuru Süresi ve Usulü 551 D. Başvuru Adresi ve Dilekçe Örneği 552 E. Garanti Sigortası Hesabına Karşı Dava Açılması 552 F. Zamanaşımı 553 İlgili Kararlar VIII. YEŞİLKART SİGORTASINDAN DOĞAN SORUMLULUK 565 A. Türkiye Motorlu Taşıt Bürosu ve Yabancı Plakalı Araçların Yeşilkart Sigortası Nedeniyle Sorumluluğu İlgili Kararlar «X. TRAFİK KAZASINDA YARALANANLARA SAĞLIK KURUMLARINDA YAPILAN TEDAVİ GİDERLERİNDEN DOLAYI ZORUNLU TRAFİK SİGORTASI VE GARANTİ SİGORTASI HESABININ SORUMLULUKLARI

10 18 KTK'ya Göre, Hukuki Sorumluluk, Tazminat, Sigorta, Rûcu Davaları ve Trafik Suçları A. Yasal Düzenleme 575 B. Sorumlulukla İlgili Genel Açıklama 576 İlgili Kararlar 576 DÖRdÜNCÜ BÖlÜM RÜCU DAVALARI I. SOSYAL SİGORTALAR KANUNUNA GÖRE RÜCU DAVALARI 579 A. Genel Olarak Sorumluluğun Kaynağı 579 B. Trafik İş Kazası Nedeniyle Rücu Davası (SSK m. 26) Rücu Davasının Konusu ve Tazminatın Belirlenmesi İş Kazası Olgusu Kusur Esası Rücu Borçluları ve Davalıları 587 C. 506 Sayılı Kanunun 39. Maddesine Göre Rücu Davası 588 D. Görevli Mahkeme 589 E. Yetkili Mahkeme 589 F. Zamanaşımı 589 G. Faiz 591 İlgili Kararlar Sayılı SSK'nın 26. Maddesi ile İlgili Kararlar Sayılı SSK'nın 39. Maddesi ile İlgili Kararlar 612 II. BAĞ -KUR KANUNUNA GÖRE RÜCU DAVALARI 615 A. Madde Metni ve Genel Açıklamalar 615 B. Rücu Alacağının Konusu ve Miktarı 616 C. Davalı 616 D. Zamanaşımı 617 E. Faiz Alacağı 617 F. Görevli ve Yetkili Mahkeme 617 İlgili Kararlar 618 III. ÖZEL SİGORTALARIN RÜCU DAVALARI 631 A. Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortasında Sigortacının Rücu Davası Genel Olarak Ağır Kusur veya Kasıt Nedeniyle Rücu İstiap Haddinin Aşılması Nedeniyle Rücu Rizikodan Sonra İhbar ve Diğer Yükümlülüklerin Yerine Getirilmemesi Nedeniyle Rücu Hakkı Aracın Çalınması ya da Gasp Edilmesi Durumunda Rücu Hakkı İlgili Kararlar 634 B. İhtiyari MaR Sorumluluk Sigortasında Sigortacının Rücu Davası 664 İhtiyari Malî Sorumluluk Sigortasında Rücu Davası ile İlgili Kararlar 665 C. Kasko Sigortasında Sigortacının Rücu Davası 667 Kasko Rücu Davaları ile İlgili Kararlar 670 D. Otobüs Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortasında Sigortacının Rücu Davası 735 E. Kara Taşıma Sigortasında Sigortacının Rücu Davası 736

11 İçindekiler İlgili Kararlar 736 F. Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası Rücu Davası Zarar Sorumlusu Üçüncü Kişiye Rücu Sigortalıya Rücu Zamanaşımı 746 G. Karayolu Trafik Garanti Sigortası Hesabı'nın Rücu Davası Kazaya Neden Olan Aracın ve İşletenin Tespit Edilememesi Halinde Rücu Motorlu Aracın ZMSS Yaptırmadan Trafiğe Çıkması Halinde Rücu ZMSS Yapan Sigortacının Ruhsatının İptali ya da İflası Halinde Fonun Rücu Hakkı Çalınmış veya Gasp Edilmiş Aracın Kazaya Neden Olması Halinde Rücu Hakkı Kusurlarıyla Zarara Neden Olanlara Rücu Kazazedelere Yapılan Tedavi Giderleri Nedeniyle Rücu 748 İlgili Kararlar 748 IV. ZARAR SORUMLUSUNA DEVLETİN RÜCU HAKKI 750 A. Devletin Rücu Hakkının Yasal Dayanağı ve Hükümleri 750 B. İlgili Kararlar Devlete Ait Aracın Kazaya Karışması Nedeniyle Rücu Davaları Sayılı Nakdi Tazminat Yasasına Dayalı Rücu Davası 757 BEŞINCI BÖIÜM YARGITAY UYGULAMASINDA TRAFİK KAZALARINDAN DOĞAN ZARAR VE TAZMİNATIN BELİRLENMESİ I. MADDİ TAZMİNATIN BELİRLENMESİYLE İLGİLİ YARGITAY KARARLARI 769 A. Maddi Tazminatın Şartları ve Tazminat Türleriyle İlgili Kararlar İlliyet (Nedensellik) Bağı ile İlgili Kararlar Destekten Yoksun Kalma Zararı ve Bilirkişi Raporu ile İlgili Kararlar Kazanç Kaybı - Geçici İşgöremezlik Zararı ve Dolaylı Zararlar Çalışma Gücünün Kaybı (Sürekli İşgöremezlik Zararı) ile İlgili Kararlar Tedavi Giderleri ile İlgili Kararlar Maddî Zarar ve Hasarla İlgili Kararlar Ulaşım Gideri ile İlgili Kararlar Cenaze Giderleri ile İlgili Kararlar 836 B. Maddi Tazminatın Belirlenmesiyle İlgili Kararlar Zarar ve Tazminattan İndirim Nedenleri ve Usulü Zarar Verenin Bölüşük (Muterafik)Kusuru ile İlgili Kararlar Munzam Zarar ile İlgili Kararlar Kazada Tarafların Kusuru ve Zararla İlgili Bilirkişi Raporları Araçtaki Teknik Arıza ve sorumluluk Yabancı Araç Zararı - Yabancı Para ile Dava 884 C Usul Hükümleriyle İlgili Kararlar Husumet (Taraf Sıfatı) ve Yargı Yolu ile İlgili Kararlar Usuli Kazanılmış Hak ile İlgili Kararlar Kısmi ve Ek Dava ile İlgili Kararlar Dava Dilekçesindeki Taleple Bağlılık Kuralı 906

12 20 KTK'ya Göre, Hukuki Sorumluluk, Tazminat, Sigorta, Rücu Davaları ve Trafik Suçları 5. Davanın Islahı ve Değerin Artırılması Takas - Mahsup Talebi Dava Sırasında Ödeme Yapılması, Davanın Kabul veya Reddi ve Yargı Giderleri İcra Takibi - İtirazın İptali ve İcra İnkâr Tazminatı ile İlgili Kararlar 918 II. MANEVİ ZARAR VE TAZMİNATLA İLGİLİ KARARLAR 930 A. Yasal Dayanak ve Kapsam 930 B. Manevi Tazminatla İlgili Kararlar Manevî Tazminat ile ilgili Genel Nitelikli Kararlar Bölüşük (Müterafik) Kusurla İlgili Kararlar 953 III. TAZMİNAT DAVALARINDA FAİZ UYGULAMASI.' 954 A Sayılı Kanunî Faiz ve Temerrüt Faizine İlişkin Kanun Ve 4489 Sayılı Kanunla İlgili Açıklamalar Sayılı Kanun Metni ve 5335 Sayılı Kanunlarla Getirilen Değişiklikle İlgili Açıklamalar 955 a. Kanunî Faiz ve Ovanı 955 b. Temerrüt Faizi 956 c. Ticari Temerrüt Faizi 956 d. Haksız Fiillerde Uygulanan Faiz Tür ve Oranı 956 aa. Ticari Olmayan Alacaklarda Haksız Fiil Faizi 957 bb. Ticari İş Niteliğindeki Alacaklarda Haksız Fiil Faizi 957 e. Önceki Tarihli Faiz Alacaklarının Hesaplanması Bütçe Kanunu ile Yapılan Değişildik 958 B. Faiz Oranlarına İlişkin Tablolar Merkez Bankasınca Uygulanan Reeskont ve Avans Faiz Oranları Yıllara Göre Geçerli "Kanunî Faiz" Oranları Ticari Dava ve Takiplerde Uygulanan Kısa Vadeli Reeskont Faiz Oranları 961 C. Faizle İlgili Kararlar Sayılı Kanun Uygulaması İle ilgili Kararlar Maddi Tazminatta Faiz Uygulamasıyla İlgili Kararlar Manevi Tazminatta Faiz Uygulaması ile İlgili Kararlar 985 AITINCI BÖLÜM TRAFİK KAZALARINDAN DOĞAN DAVALARDA USULE VE UYGULAMAYA İLİŞKİN KONULAR I. SORUMLULUĞA İLİŞKİN ANLAŞMALAR VE İBRA 987 A. Sorumluluğa İlişkin Anlaşma 987 B. İbra 987 İlgili Kararlar 988 II. YETKİLİ MAHKEME 997 A. Genel Olarak Yetki 997 B. Motorlu Araç Kazalarında Yetki 997 C. Yetki İtirazı 999 İlgili Kararlar 1000 III. ZAMANAŞIMI 1019

13 İçindekiler A. Borçlar Kanununun 60. Maddesine Göre Zamanaşımı ı o ı g 1. Maddenin Kapsamı IQ ig 2. Bir Yıllık Zamanaşımı Uygulaması 2Q 10 a. Zararın Öğrenilmesi, b. Failin (Sorumlunun) Öğrenilmesi I O On Yıllık Zamanaşımı Uygulaması Ceza Kanunundaki Zamanaşımının Uygulanması 1022 a. Genel Olarak 1022 b. Uygulama Şartları 1024 aa. Zarar Veren Fiil Suç Teşkil Etmelidir 1024 bb. Ceza Zamanaşımı Süresi Daha Uzun Olmalıdır 1025 cc. Ceza Zamanaşımı Uygulamasında Karşılaşılan Sorunlar 1025 c. Zamanaşımının Kesilmesi 1026 aa. Genel Olarak 1026 bb. Hukuk Davasının Açılması ve Kesilme 1027 cc. Ceza Davasının Açılması veya Ceza Davasına Katılma Ek Süre 1029 B Sayılı KTK'nın 109. Maddesine Göre Zamanaşımı Madde Metni Maddî ve Manevî Tazminat Ayrımı KTK 109. Maddenin Kapsamı 1030 a. Kapsamla İlgili Tartışmalar 1030 b. Yargıtay'ın Uygulaması Zarar Görenin Zarar Sorumlusundan Alacağı Yönünden Zamanaşımı 1033 a. Zarann ve Failin Öğrenilmesi 1033 b. İki Yıllık Zamanaşımı 1033 c On Yıllık Zamanaşımı 1033 d. Ceza Zamanaşımı 5. Zarar Görenin Sigortacıdan Alacağı Yönünden Zamanaşımı Rücu Davalarında Zamanaşmı Zamanaşımının Kesilmesi C Zamanaşımı Def inin İleri Sürülmesi Zamanaşımı ile İlgili Kararlar 1037 IV. KAZA TESPİT TUTANAĞI VE HÜKÜMLERİ 1065 A. Genel Olarak B. Kaza Tespit Tutanağı ile İlgili Kararlar V. DELİL TESPİT DAVASI '0? 3 A. Genel Olarak Hasar ve Kusurun Tespiti ve Usulü 1073 B. Delil Tespitinin Şartları C Delil Tespit Usulü ve Hükümleri D. Delil Tespiti İle ilgili Kararlar ]O O75 VI. DİLEKÇE ÖRNEKLERİ A. Trafik Kazasında Aracın Hasarı, Yaralanma ve Ölüm Nedeniyle Maddî ve Manevî Tazminat Davası Açılması B. Trafik Kazası Nedeniyle Yaralının Yakınlarının BK 47 ve 49. Maddelerine Göre Manevî Tazminat İstekleri I 0 7 S 1O

14 22 KTK'ya Göre, Hukuki Sorumluluk, Tazminat, Sigorta, Rücu Davaları ve Trafik Suçlan C. Trafik Kazası Nedeniyle Hakkında Tazminat Davası Açılan Davalının Vereceği Cevap Dilekçesi Örneği 1081 D. Cevaba Cevap Dilekçesi (3 No.lu Örnek Olayla İlgili Olarak) 1082 E. Delil ve Hasar Tespit Davası (Dilekçesi) 1082 F. Cumhuriyet Savcısından Kazaya Karışan Aracın Trafik Kaydına Tedbir Şerhi Konulması İstenmesi G. Savcının Koydurduğu Tedbir Şerhinin Kaldırılması İçin Mahkemeye Başvurulması 1084 H. Tedbir Şerhinin (Devamı İle) İhtiyati Tedbire Dönüştürülmesi İsteği 1085 I. Zorunlu Malî Sorumluluk Sigortacısından Zarar Gören Tarafından Sigorta Bedelinin İstenilmesi 1086 J. Garanti Sigortası Hesabından Teminat Miktarının İstenilmesi 1087 K. Ceza Davasına Katılma isteği KİTAP: TRAFİK KABAHATLERİYLE İLGİLİ GENEL HÜKÜMLER VE TRAFİK KAZALARINDAN KAYNAKLANAN CEZA DAVALARI BİRİNCİ BölÜM TRAFİK KABAHATLERİ İLE İLGİLİ CENEL HÜKÜMLER I. GENEL OLARAK 1091 II. SUÇ VE CEZA TUTANAKLARININ DÜZENLENMESİ 1091 A. Ceza Tutanağı ve Suç Tutanağı 1091 B. Suç ve Ceza Tutanaklarını Düzenlemeye Yetkili Olanlar 1092 III. TÜRK CEZA KANUNU VE KABAHATLER KANUNU İLE KARAYOLLARI TRAFİK KANUNU ARASINDAKİ İLİŞKİ 1093 A. Genel Olarak 1093 B. İdarenin Düzenleyici İşlemleriyle Suç ve Ceza Konulması Yasağı (Kanunilik İlkesi) 1093 C. Türk Ceza Kanununun Bazı Genel Hükümlerinin Kabahatler ve Dolayısıyla 2918 sayılı Yasada Düzenlenen Fiiller Bakımından Uygulanması 1094 D. Türk Ceza Kanunda Düzenlenen Bazı Suçların 2918 sayılı Yasada Düzenlenen Suçlarla İlişkisi Genel Olarak Alkol Miktarı Uyuşturucu veya Keyif Verici Madde Kullanılması Suçun Meydana Geldiği Yerler 1098 E. Kabahatler Kanunu ile 2918 Sayılı Yasa Arasındaki İlişki 1098 IV. İDARİ PARA CEZALARININ HESAPLANMASI 1099 A. Genel Olarak 1099 B sayılı Yasayla Değişik 5252 sayılı Yasanın 7. Maddesi ile İdari Para Cezasına Dönüştürülen Kanun Maddelerindeki İdari Para Cezalarının Hesaplanması Genel Olarak Yasal Düzenlemenin Yetersizliği ve İsabetsizliği Mevcut Düzenleme Çerçevesinde Sorunun Ne Şekilde Çözümlenebileceği 1102 V. İDARİ YAPTIRIM KARARI VERME YETKİSİ 110* A. Genel Olarak 1104

15 İçindekiler B. Trafik Görevlilerinin İdari Yaptırım Kararı Verme Yetkisi Genel Olarak n İdari Para Cezası Sürücü Belgesinin Geri Alınması j 105 C Cumhuriyet Savcısının İdari Yaptırım Kararı Vermesi 1105 D. Mahkeme Tarafından İdari Yaptırım Kararı Verilmesi 1108 E. Takdir Yetkisi 1 I o g VI. YER İTİBARİYLE YETKİLİ C.BAŞSAVCILIĞI VE MAHKEME 1109 VII. BAZI GÖREVLİLER HAKKINDA İDARİ YAPTIRIM KARARI VERİLMESİ USULLERİ 1111 A. Hakim ve Savcılar i m B. Noterler ve Fahri Trafik Müfettişleri 1114 VIII. KANUN YOLLARI 1115 A. Genel Olarak 1115 B. Başvuru Yolu 1116 C İtiraz 1117 D. İdare Tarafından Uygulanan İdari Yaptırımlara Karşı Başvurulabilecek Kanun Yollan İdari Para Cezaları 1117 a. Yüze Karşı Düzenlenen Tutanaklarla Verilen Cezalar 1117 b. Tescil Plakasına Göre verilen İdari Para Cezaları Sürücü Belgesinin Geri Alınması 1120 E. Cumhuriyet Savcısının Verdiği İdari Yaptırımlar 1121 F. Mahkemece Tayin Olunan idari Yaptırımlar 1122 G. Aynı İşlemle ilgili Olarak İdari Yargının Görev Alanına Girmeyen Bir Karar Verilmiş Olması 1128 H. Başvuru Yolu ve İtiraza İlişkin Düzenlemenin Değerlendirilmesi 1129 J. İdari Yaptırımlara İlişkin Kararların Yargıtay Tarafından İncelenebilip incelenemeyeceği Sorunu 1134 IX. MANEVİ UNSUR 1135 X. İÇTİMA 1135 XI. İŞTİRAK "37 XII. TEŞEBBÜS XIII. TEKERRÜR (SUÇUN TEKRARI) 1138 XIV. HATA 11 4 XV. HUKUKA UYGUNLUK NEDENLERİ VE KUSURLULUĞU ORTADAN KALDIRAN NEDENLER XVI. KÜÇÜKLER VE AKIL HASTALARI 1141 XVII. ZAMANAŞIMI A. Soruşturma Zamanaşımı: " 4 î B. Yerine Getirme Zamanaşımı " 4 3 İlgili Kararlar 1. Uyuşmazlık Mahkemesi Kararları 2. Yargıtay Kararları 3. Danıştay Kararları H m

16 24 KTK'ya Göre, Hukuki Sorumluluk, Tazminat, Sigorta, Rücu Davaları ve Trafik Suçları EKLER 1167 Tahsilat Genel Tebliği 1167 İçişleri Bakanlığı Emniyet Genel Müdürlüğü Uygulama Talimatı 1177 Karar Örnekleri 1180 İkİNci Bölüm TRAFİK KAZALARINDAN KAYNAKLANAN CEZA DAVALARI I. TAKSİRLE ADAM ÖLDÜRME 1185 AÇIKLAMALAR 1185 A. Taksir Kavramı 1185 B. Taksirin Unsurları Suçun Taksirle İşlenebilen Bir Suç Olması Hareketin İradi Olması Neticenin Öngörülebilir Olması Nedensellik ilişkisi (İlliyet Bağı) 1187 C. Taksirin Şekilleri 1187 D. Suçun Faili 1188 E. Suçun Maddi Unsuru 1188 F. Suçun Manevi Unsuru 1188 G. Kusur ve Kusurun Belirlenmesi Sayılı TCK'nın 22 ve 85. Maddelerine Göre Sayılı TCK'nın 455. Maddesine Göre 1190 H. Ağırlatıcı Nedenler (Nitelikli Haller) Sayılı TCK'nın 85. Maddesine Göre sayılı Yasanın 455. Maddesine Göre 1193 I. Hafifletici Nedenler Sayılı TCK'nın 455. Maddesine Göre Sayılı Türk Ceza Kanunun 85. Maddesine Göre 1195 J. Suçun Özel Görünüş Halleri Teşebbüs Teselsüi Tekerrür İştirak 1196 K. Yaptırım Sayılı TCK'nın 455. Maddesi Sayılı Türk Ceza Kanununun 85. Maddesi 1196 L. Ceza Verilmeyen ve Cezada İndirim Öngörülen Hal 1196 M. Bilinçli Taksir Halinde Hükmedilen Hapis Cezasının Para Cezasına Çevrilip Çevrilemeyeceği Sorunu Sayılı TCK'nına Göre sayılı TCK'nına Göre 1199 N. Görev 1200 İlgili Kararlar 1200

17 İçindekiler 25 II. TAKSİRLE YARALAMA 1210 AÇIKLAMALAR 1211 A. Genel Olarak 1211 B. Suçun Faili 1211 C. Suçun Maddi Unsuru 1211 D. Suçun Manevi Unsuru 1212 E. Suça Etki Eden Nedenler Taksirle Müessir Fiil Suçunun Hafif Hali Taksirle Müessir Fiil Suçunun Ağır Hali 1213 F. Taksirle Müessir Fiil Suçunun Ağıriatıcı Nedenleri sayılı TCK'nın 459/3. Maddesi Suçun Bilinçli Taksirle İşlenmesi Sayılı TCK'nın 89/2-3. Maddesi 1215 G. Hafifletici Neden sayılı TCK'nın 459. Maddesi sayılı TCK'nın 89. Maddesi H. Suçun Özel Görünüş Şekilleri I. Kovuşturma sayılı TCK'nın 459. Maddesi sayılı TCK'nın 89. Maddesi J. Bilinçli Taksir Halinde Hükmedilen Hapis Cezasının Para Cezasına Çevrilip Çevrilemeyeceği Sorunu K. Görev. İlgili Kararlar IV. TRAFİK KAZALARINDA KEŞİF, BİLİRKİŞİ VE KUSUR DURUMU 1229 A. Genel Olarak B. Olay Yerinde Keşif Yapılması 1. Kazanın Meydana Geldiği Yol Üzerindeki Delillerin Tespit Edilmesi Kazaya Karışan Araçların İncelenmesi C Bilirkişi Raporu ve Kusurun Tespiti 1. Genel Olarak 2. Bilirkişi Raporunun Hukuksal Kıymeti 3. Kusur Durumunun Belirlenmesi D. Trafik Kazalarında Zabıtanın Yapması Gereken İşler E. Hız Sınırları, Hesaplamalar ve Tablolar 1. Genel Olarak,., 2. Fren Mesafesinin Hesaplanması 3. Fren Mesafesiyle İlgili Tablolar İlgili Kararlar I Î I221 1Z ÜÇÜNCÜ BÖIÜM İLGİLİ MEVZUAT I- GARANTİ SİGORTASI HESABI YÖNETMELİĞİ 1251

18 26 KTK'ya Göre, Hukuki Sorumluluk, Tazminat, Sigorta, Rücu Davaları ve Trafik Suçları II. SİGORTA GENEL ŞARTLARI 1258 A. Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mal? Sorumluluk Sigortası (Trafik Sigortası) Genel Şartları (KZMSSGŞ) veya (TZSSGŞ) 1258 B. Motorlu Kara Taşıt Araçları İhtiyari Malî Sorumluluk Sigortası Genel Şartları (İMSSGŞ) 1263 C. Kara Taşıtları Kasko Sigortası Genel Şartları (KTKSGŞ) 1268 D. Otobüs Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası Genel Şartları (OZKSGŞ) 1276 E. Emtia Nakliyat Sigortası Genel Şartları (ENSGŞ) 1284 F. Taşıma Sigortasına Eklenebilecek Klozlar Kamyon Klozu ; Demiryolu ile Yapılan Nakliyata Mahsus Kloz 1290 G. Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası Genel Şartları (Karayolu Taşıma Kanunu Kapsamında) 1291 Kaynaklar 1299 İndeks 1305