TÜRKİYE ODALAR VE BORSALAR BİRLİĞİ

Transkript

1 Sayfa 1 İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ Gözden Geçirme Notları 2011 Yılı Mayıs Ayı TÜFE Göstergeleri TÜİK tarafından tarihinde açıklanan Mayıs ayı Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) haber bültenine göre Endeks; Aylık bazda %2,42 Yıllık bazda %7,17 ve Oniki aylık ortalamalara göre de %6,64 oranlarında artış göstermiştir (Bkz; Grafik 1, Grafik 2). CNBC-e Mayıs ayı enflasyon anketine göre TÜFE de aylık bazda ortalama beklenti %1,08 düzeyinde iken endeks, beklentilerin çok üzerinde keskin bir yükseliş göstermiştir. TÜFE deki %2,42 lik artış 2008 yılı Ekim ayından bu yana gerçekleşen en yüksek oranlı artış olmuştur. Böylece Merkez Bankası nın enflasyonda yıl sonu için hedeflediği %5,5 düzeyinin gerçekleşmesinin zor olacağı tahmini ağırlık kazanmaktadır. Enflasyondaki yükseliş büyük ölçüde gıda ve giyim fiyatlarındaki yükselişten kaynaklanmıştır. TÜFE de kullanılan COICOP sınıflamasına göre ana harcama grupları düzeyinde TÜFE rakamları incelendiğinde, aylık olarak en fazla artışın %11,68 oranıyla giyim ve ayakkabı ana harcama grubu fiyatlarında olduğu görülmektedir. Diğer ana harcama gruplarındaki aylık değişimler ise; Gıda ve alkolsüz içeceklerde %4,71 Çeşitli mal ve hizmetlerde %1,47 Eğitimde %1,14 Eğlence ve kültürde %0,99 Lokanta ve otellerde %0,81 Ulaştırmada %0,63 Konutta %0,54

2 Sayfa 2 İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık Ev eşyasında %0,26 Sağlıkta %0,11 oranlarında artış olarak gerçekleşmiştir. Alkollü içecekler ve tütün grubu fiyatları bir önceki aya göre %0,01 oranında, haberleşme grubu fiyatları da %0,47 oranında düşüş göstermiştir. Değişim Oranı (%) 3,00 2,50 2,00 2,42 1,50 1,00 0,50 0,00 0,41 0,73 0,42 0,87-0,50-1,00-1,50-2, Kaynak: TÜİK. Grafik 1. Tüketici Fiyatları Endeksi (Bir Önceki Aya göre Değişim Oranları) Bir önceki yılın aynı ayına göre TÜFE de en yüksek artış %12,61 oranı ile gıda ve alkolsüz içecekler ana harcama grubunda gerçekleşmiştir. Ulaştırmada %8,69, çeşitli mal ve hizmetlerde %7,68, ev eşyasında %7,40, lokanta ve otellerde %7,20, giyim ve ayakkabıda %6,23, eğitimde %5,19, konutta %5,02 oranları ile artışın yüksek olduğu diğer ana harcama gruplarıdır. Aynı referans dönemi için alkollü içecekler ve tütün ana harcama grubunda %1,51, haberleşme ana harcama grubunda %0,29 ve eğlence kültür ana harcama grubunda da %0,20 oranlarında düşüş gerçekleşmiştir.

3 Sayfa 3 İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz Ağustos Eylül Ekim Kasım Aralık 4,16 3,99 4,90 4,26 6,40 7,17 7,58 7,29 8,19 8,37 8,33 9,56 9,10 8,62 9,24 10,13 10,19 Değişim Oranı (%) 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0, Kaynak: TÜİK. Grafik 2. Tüketici Fiyatları Endeksi (Bir Önceki Yılın Aynı Ayına göre Değişim Oranları) 2011 yılı Mayıs ayında fiyatı en fazla artış gösteren ürün ve hizmet sıralamasında; %30,95 oranındaki artış ile yurt içi bir hafta ve daha fazla süreli turlar ilk sırayı alırken bunu, %17,52 oranı ile patates, %16,68 oranı ile elma ve %15,88 oranı ile limon izlemiştir yılı Mayıs ayında fiyatı en fazla düşüş gösteren ürün ve hizmetler de; %53,29 oranı ile sivri biber, %32,13 oranı ile bezelye, %27,91 oranı ile salatalık ve %27,65 oranı ile de patlıcandır. Bahar ayına girilmesi ve mevsim koşullarının düzelmesiyle birlikte kışın yüksek oranda artış gösteren sebze fiyatları, yerini düşüşe bırakmış ve Mayıs ayında en fazla düşüş gösteren ürünler olmuştur. Mayıs ayına ait özel kapsamlı TÜFE göstergeleri incelendiğinde, H çekirdek fiyat göstergesinde (işlenmemiş gıda ürünleri, enerji, alkollü içkiler, tütün ürünleri ve altın hariç) aylık değişim %1,55; I çekirdek fiyat göstergesinde (enerji, gıda ve alkolsüz içecekler, alkollü içkiler ile tütün ürünleri ve altın hariç) ise aylık değişim %1,89 oranında olmuştur. Bir önceki yılın aynı ayına göre ise H çekirdek fiyat göstergesinde %5,14 ve I çekirdek fiyat göstergesinde %4,72 oranlarında artış olurken, en yüksek artış F çekirdek fiyat göstergesinde (enerji hariç, alkollü içkiler ile tütün ürünleri, fiyatları yönetilen/yönlendirilen diğer ürünler, dolaylı vergiler hariç) %7,95 oranı ile olmuştur.

4 Sayfa 4 İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ Türkiye İstatistiki Bölge Birimleri Sınıflaması İBBS Düzey 2 ye göre 26 istatistiki bölge içerisinde, TÜFE nin aylık olarak en fazla artış gösterdiği bölge %4,18 oranındaki artış ile TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) olmuş, bunu %3,71 oranındaki artış ile TR22 (Balıkesir, Çanakkale), %3,53 oranındaki artış ile TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın) olmuştur. Fiyatların aylık olarak en az artış gösterdiği bölgeler ise; %0,80 oranı ile TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) ve %1,05 oranındaki artış ile de TR32 (Aydın, Denizli, Muğla) olmuştur (Bkz; Tablo 1) yılı Mayıs ayında endekste kapsanan 445 maddeden; %21,6 sı olan 96 maddenin ortalama fiyatlarında herhangi bir değişim olmazken, %57,5 i olan 256 maddenin ortalama fiyatlarında artış ve %20,9 u olan 93 maddenin de ortalama fiyatlarında ise düşüş gerçekleşmiştir.

5 Sayfa 5 İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ Tablo 1. İstatistiki Bölgelere göre Tüketici Fiyatları Endeksi Değişim Oranları (2003=100) İstatistiki Bölgeler (İBBS) Düzey 2 TÜRKİYE Bir önceki aya oranı (Mayıs 2011) 2,42 Bir önceki yılın Aralık ayına oranı (Mayıs 2011/Aralık 2011) 4,93 Bir önceki yılın aynı ayına oranı (Mayıs 2011/Mayıs 2010) 7,17 Oniki aylık ortalamalara oranı (01 Haziran Mayıs 2011/ 01 Haziran Mayıs 2010) 6,64 TR10 (İstanbul) TR21 (Tekirdağ, Edirne, Kırklareli) TR22 (Balıkesir, Çanakkale) TR31 (İzmir) TR32 (Aydın, Denizli, Muğla) TR33 (Manisa, Afyon, Kütahya, Uşak) TR41 (Bursa, Eskişehir, Bilecik) TR42 (Kocaeli, Sakarya, Düzce, Bolu, Yalova) TR51 (Ankara) TR52 (Konya, Karaman) TR61 (Antalya, Isparta, Burdur) TR62 (Adana, Mersin) TR63 (Hatay, K.Maraş, Osmaniye) TR71 (Kırıkkale, Aksaray, Niğde, Nevşehir, Kırşehir) TR72 (Kayseri, Sivas, Yozgat) TR81 (Zonguldak, Karabük, Bartın) TR82 (Kastamonu, Çankırı, Sinop) TR83 (Samsun, Tokat, Çorum, Amasya) TR90 (Trabzon, Ordu, Giresun, Rize, Artvin, Gümüşhane) TRA1 (Erzurum, Erzincan, Bayburt) TRA2 (Ağrı, Kars, Iğdır, Ardahan) TRB1 (Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli) TRB2 (Van, Muş, Bitlis, Hakkari) TRC1 (Gaziantep, Adıyaman, Kilis) TRC2 (Şanlıurfa, Diyarbakır) TRC3 (Mardin, Batman, Şırnak, Siirt) 2,19 3,07 3,71 3,06 1,05 1,62 2,69 4,18 2,24 1,39 2,12 1,10 1,92 1,65 2,10 3,53 2,03 2,05 2,24 1,48 1,36 1,55 1,30 0,80 0,84 1,27 4,42 5,83 5,83 5,49 7,86 7,02 5,67 7,74 7,37 5,77 8,23 7,16 3,96 7,34 7,15 4,12 7,86 7,48 5,20 7,03 6,65 6,60 7,61 5,50 5,50 6,69 6,70 3,37 7,49 7,93 5,54 7,06 6,53 3,53 6,38 6,95 4,14 7,70 7,13 3,98 7,43 7,49 4,95 7,08 7,38 5,72 7,87 6,36 4,54 7,55 7,64 4,55 6,79 6,73 4,66 7,07 6,98 4,51 7,62 8,09 4,48 7,17 8,61 3,97 6,81 7,25 3,53 6,91 6,95 3,14 8,00 7,61 3,71 7,79 7,56 4,04 8,20 6,05 Kaynak: TÜİK.

6 Sayfa 6 İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ AVRUPA BİRLİĞİ ÜLKELERİ İLE KIYASLAMA EURO BÖLGESİ ENFLASYON GÖSTERGELERİ 1 EUROSTAT tarafından açıklanan MUICP (Monetary Union Index of Consumer Prices) a göre Euro bölgesi 2011 yılı Nisan ayı için geçici sonuçlara göre enflasyon; Bir önceki aya göre %0,6 Bir önceki yılın aynı ayına göre %2,8 ve Oniki aylık ortalamalara göre de %2,1 oranlarında artmıştır yılı Nisan ayı itibariyle %1,6 oranında olan enflasyonun yükseliş eğilimi göstererek 1.2 puan artışla 2011 yılı Nisan ayında %2,8 oranına yükseldiği görülürken, genel olarak bakıldığında Euro bölgesinde küresel krizin etkilerinin hala sürdüğü söylenebilir. Ana harcama grupları itibariyle TÜFE deki aylık değişim oranlarına bakıldığında; Nisan ayında %0,4 oranı ile haberleşme ana harcama grubu fiyatlarında düşüş olurken, diğer ana harcama gruplarının fiyatlarında artış olmuştur. İlgili dönem için artışın en yüksek olduğu ana harcama grubu %2,6 oranı ile giyim, %1,1 oranı ile ulaştırma, %0,6 oranı ile konut, %0,3 oranları ile ev eşyası ve diğer ana harcama grupları olmuştur. Yıllık olarak TÜFE deki değişimlere bakıldığında yine haberleşme grubunda %0,9 oranında düşüş olurken, ulaştırmada %5,9 oranında, konutta %5,0 oranında, alkollü içecekler ve tütün de %3,4 oranında artışlar gerçekleşmiştir. Özel kapsamlı çekirdek fiyat göstergelerinin geçici sonuçlarına göre 2011 yılı Nisan ayında, aylık olarak ve bir önceki yılın aynı ayına göre en yüksek artışı sırasıyla %1,5 ve %12,5 oranları ile enerji grubunda gerçekleşmiştir (Bkz, Tablo 2). 1 Avrupa Birliği İstatistik Ofisi (EUROSTAT) ın veri açıklama takviminde en son açıklanan Nisan ayı göstergelerine ilişkin geçici tahmini sonuçlara yer verilmiştir.

7 Sayfa 7 İKTİSADİ RAPORLAMA VE İSTATİSTİK MÜDÜRLÜĞÜ Tablo 2. Ana Harcama Grupları İtibariyle Euro Bölgesi Tüketici Fiyatları Değişim Oranları Yıllık Yüzde Değişim 12 Aylık Aylık Euro Bölgesi (MUICP) Nis.11 (*) Mar.11 Şub.11 Oca.11 Nis.10 Yüzde Değişim (*) Yüzde Değişim (*) Toplam 2,8 2,7 2,4 2,3 1,6 2,1 0,6 Gıda 2,0 2,0 2,0 1,5 0,0 1,3 0,2 Alkol ve Tütün 3,4 3,6 3,5 3,7 4,2 3,5 0,2 Giyim 1,3 1,2-2,6-0,5 1,3 0,6 2,6 Konut 5,0 5,1 4,9 4,5 1,7 3,5 0,6 Ev Eşyası 1,0 0,9 0,8 0,8 0,7 0,7 0,3 Sağlık 1,6 1,3 1,2 1,3 0,5 1,0 0,2 Ulaştırma 5,9 5,6 5,7 5,1 5,9 4,8 1,1 Haberleşme -0,9-0,6-0,4-0,2-0,6-0,7-0,4 Eğlence ve Kültür 0,9-0,3 0,0 0,1-1,0 0,0 0,1 Eğitim 1,8 1,7 1,5 1,5 1,7 1,7 0,0 Otel ve Lokanta 1,7 1,8 1,7 1,6 1,0 1,4 0,2 Diğer 2,8 2,8 2,6 2,4 1,9 2,4 0,3 Enerji hariç 1,8 1,5 1,3 1,3 0,9 1,2 0,4 Enerji, gıda, alkol hariç 1,6 1,3 1,0 1,1 0,9 1,1 0,5 Enerji, işlenmemiş gıda hariç 1,8 1,5 1,1 1,2 0,8 1,2 0,5 Enerji, mevsimlik gıda ürünleri hariç 1,8 1,5 1,1 1,2 0,8 1,1 0,5 Tütün hariç 2,8 2,6 2,4 2,2 1,5 2,0 0,6 Enerji 12,5 13,0 13,1 12,0 9,1 9,7 1,5 Gıda, Alkol ve Tütün 2,2 2,4 2,3 1,9 0,8 1,7 0,2 Kaynak: EUROSTAT. (*): Geçici verilerdir. Özel Kapsamlı TÜFE Bu konuyla ilgili bir sonraki haber bülteninin yayımlama tarihini adresinde YAYINLAR başlığı altında, Takvimden görebilirsiniz.