CİN ARABASI İLE KARS GEZİSİ İSMAİL GÜNEŞ

Transkript

1

2 CİN ARABASI İLE KARS GEZİSİ İSMAİL GÜNEŞ

3 (CİN ARABASI İLE KARS GEZİSİ) Copyright 2018, (İsmail Güneş) Tüm hakları yazarına aittir. Yazarın izni alınmadan kısmen veya tamamen çoğaltılması veya farklı biçimlere çevrilmesi yasaktır. Materyal Bilgileri ISBN Eser Adı Cin Arabası ile Kars Gezisi Yazar İsmail Güneş Yayının Tarihi 2018 Materyal Türü Elektronik Kitap Elektronik Yayın PDF Formatı İnternet Kullanıcı Türü İnternet Adresi Konu Open Access ismailgunes.com/kars.pdf YETİŞKİN KÜLTÜR YAYIMLAR / Yaşam Tarzı Spor ve Eğlence / Seyahat ve Tatil (WT) / Gezi Yazıları (WTL) / Klasik Gezi Yazıları Konu Başlığı Gezi yazıları 3

4 Sevgili Kız Kardeşlerim Leyla, Feza ve Tuğba ya 4

5 Önsöz 2014 yılının Temmuz ayının ikinci haftası Adana nın yakıcı sıcaklarından kaçarak Kars yollarına gazeteci arkadaşım İsmail Başkan ile beraberce düştük. Doğu Ekspresi ile Kars a yolculuk yapmanın bu kadar popüler olmadığı hatta insanların çile olarak gördükleri bir zaman diliminde gittik. Gezi boyunca misafirperverlik gördük. Yemeklerimizi paylaştık, bizi çaysız bırakmadılar, hoş sohbetleriyle uzun yolda güzel zamanlar geçirdik. Kayseri de başlayan maceramızda yol boyunca planlanmayan gecikmeler olsa bile yaşanan ufak sıkıntılar Tren de yeni tanışmalara vesile oldu. Yola iki kişi çıktık altı arkadaş olarak Kars a indik. Ertesi gün sayımız arttı iki İranlı, iki Polonyalı, üç Güney Koreli ile beraber ani harabelerini geziyorduk. Karsta Aşıklar Otağına konuk olduk ve onların geleneksel sanatlarını yaşatma konusundaki emeklerine şahitlik ettik. Çekimler yapıp dertlerini dinledik. Kırk yıllık dostlar gibi ayrıldık. Yol boyunca eski öğrencilerim ile karşılaştım. Çerkez Erek ve Veysel Gündüz ün rehberliği ile bir anda Sarıkamış bizler için kısa zamanda çok şey gördüğümüz bir yere dönüştü. Şehitlikte elleri farklı renklere boyanmış Kader, Kars kalesinde çocuklar gezimize renk kattı. Kalede kefede çalışan Muhammed yaz yağmurunda sığındığımız 5

6 girdiğimiz kahvede Baltalı Mehmet, 35 yıllık yerel Serhat Gazetesinin sahibi Fikri Durgun bey ve arkadaşları eski Baro Başkanı Mustafa Aras ile tanışıp sohbet şansı bulduk. Toplum merkezi ziyaretimizde Mimar Metin Bey in özverili heykel çalışmalarına tanıklık ettik. Âşık Mahmut un Kars ın geçmişine ve bugününe dair tespitlerini dinledik. Henüz karsta üçüncü günümüzdü ve yolda giderken artık tanışık olduğumuz kişilerle selamlaşarak ilerlemeye bile başlamıştık. Kime ne sorduysak cevap aldık, el uzattıysak, selam verdiysek fazlasıyla karşılık bulduk. Gidişte ve dönüşte TCDD nin emektar tren çalışanları ile sohbetler ettik. Doğal, kültürel pek çok güzellik gördük. Ama içinde insan olmayan hikâyeler eksiktir. Bu gezide ben insanların güzel yanları ile karşılaştım. Anılar biriktirdim. Güçlü bir şekilde inandığım hayatta en büyük servet insan biriktirmektir düşüncesine olan inancımı arttı. Gezi sonunda ne öğrendim? Birinci öğrendiğim, bu ülkenin insanları birbirlerini daha çok ziyaret etmeli. Ön yargılardan arınmalı, beklemediğiniz yerlerde beklemediğiniz hayatlar ve değerler bulunuyor. İkinci öğrendiğim; insanlığın ortak değerleri olan kültürel hazinelerin, dili, dini, ırkı yoktur. Egemenlik süren ve bayrağını dalgalandıran her ülke bu hazineleri korumak zorundadır. 6

7 Üçüncü öğrendiğim her zaman hızlı, süslü ve en son teknolojiye dayalı araçlarla seyahat etmek gerekmiyor. Bazen zamanı durdurup ruhunuzun dinginleşmesini sağlamak gerekiyor. Doğu ekspresi ile seyahat zamanı yavaşlatan, sabrınızı artıran, ruhunuzu dinlendiren ve iç dünyanıza yolculuk yapmak için size zaman tanıyan bir seyahat şekli. İşte bu seyahat anıları, mekânları siz değerli okuyucularımla paylaşmak istedim. Tel : e-posta : ismailgunes@gmail.com web : 7

8 BÖLÜM-1: ADANA DAN KAYSERİ YE Uzun yıllardır Türkiye içerisinde trene binmemiştim. Çünkü en son yaptığım tren seyahatimde Mersin den Adana ya dönerken trene taş atan çocukların gazabına uğramış, kafama isabet eden bir taş ile yaralanmıştım. Ondan yıllar öncede de Ankara ya trenle gitme arzum uzun zaman alınca çok sıkılmıştım. Ancak tüm tren hatları arasında özellikle Doğu Ekspresi her zaman ilgimi çekmişti. Bu ilginin en önemli nedeni ise trenin neredeyse tüm Türkiye yi boydan boya geçmesiydi. Bu tren 1991 de seferlere başladığı günden bu yana pek çok maceralı yolculuğa tanık olmuş, yaz kış demeden yavaş yavaş hedefine erişmişti. Ancak benim için asıl önemli olan 1933 ile 1939 yılları arasında inanılmaz bir çalışmayla Sivas- Erzurum hattının bitirilmesi ve o dönem için büyük bir olay olarak kabul edilen Edirne nin Doğu Anadolu ile kavuşma öyküsüydü. Bu öykü Türkiye Cumhuriyeti tarihinin en önemli olaylarından biriydi ve sizlerle paylaşmaya çalışacağım ilginç olaylarla doluydu. Demiryolunun son durağı olan Kars serhat şehri tarihi ve doğasıyla benim oldukça ilgimi çekiyordu. 8

9 Eğer Kars a gideceksem Doğu ekspresini kullanma fikri kulağa ilgi çekici geliyordu. Aklımda tarih içinde yolculuk edeceksem bu ancak ve ancak tren yolu ile mümkün olur düşüncesi hâkimdi. Otobüsle Kars a 15 saatte ulaşabilirdim. Ya da iki saatlik bir uçak yolculuğu ile Kars a inebilirdim. Ancak bunların hiç biri zamanın ruhunda yakalamak istediğim duyguyu, düşünceyi bana vermezdi. Tren yoluyla gideceğim kesindi. Ancak Adana dan yola çıkıp doğu ekspresi ile nerede buluşmalıydım. Birinci seçenek İstanbul a giderek Haydarpaşa-İzmit-Eskişehir- Ankara-Kırıkkale-Kayseri-Sivas-Erzincan-Erzurum- Kars hattında 1933 km yolu 38,5 tamamlamaktı. Bu seçenek hem uzun hem de benim asıl tanıklık etmek istediğim hikâyelere uzanmak için çok fazla zaman harcamamı gerektiriyordu. Bu seçeneği hemen eledim. İkinci seçenek olarak Ankara ya baktım. Ankara dan 26 saate yakın süren yolculuk fikri başlangıçta daha cazip geldi. Ancak bir süre sonra üçüncü seçeneği hayata geçirmeye karar verdim. Adana ya daha yakın olması nedeniyle Doğu Ekspresi ile buluşma noktasını Kayseri olarak seçtim. Yaptığım kısa incelemede 17 saat civarında bir yolculukla Kars a erişebilirdim. 9

10 Kafamda bu düşünceleri şekillendirirken eşe dosta Kars a gideceğim dediğimde gelen tepkiler oldukça ilginçti. Olumlu bakan pek fazla olduğunu söyleyemem. Aslında ben başlangıçta gitme nedenlerimi ifade etmedim. İnsanların algısını, yargılarını anlamak istiyordum. Aklımda neden gitmek istediğim hemen belirivermişti. Bu yazıyı sonuna kadar okuyanlar bu geziye neden çıktığımın yanıtını bulacaklardır. Yola çıkmadan 10 gün öncesinden başlayarak ne zaman gideceğimi kesin olarak bilmeden her ortamda ben Kars a gideceğim dedim durdum. Biraz da ertelemek, kendimi bağlamak adına bunu yaptım. Bu ortamların birinde gazeteci arkadaşım İsmail Başkan benle gelmek istediğini ancak ertesi gün arayıp kesin kararını bildireceğini söyledi. Ancak 3 gün geçmesine rağmen arkadaşımdan herhangi bir haber gelmeyeceğini vazgeçtiğini düşündüm. 10 Temmuz Perşembe gününe girdiğimiz ilk dakikalarda haritayı açtım ve gidemediğim illere baktım. Yüreğim hadi başla artık bu yolculuğa, tam zamanı diyordu. Sosyal medya üzerinden Kars hakkında önerisi olan arkadaşlar, önerilerini paylaşırsa sevinirim. Her an Kars yollarına düşebilirim diye bir mesaj yazdım. 10

11 Yazdığım mesaja değişik yorumlar geldi. Kars ta hiçbir şey bulamazsın, Edirne tarafına git, güzeldir git, kışın gitmelisin gibi yazanlar oldu. Aslında beklediğim kadar açıklayıcı ve bilgilendirici öneri gelmedi. Buna rağmen kafamda şekillenen yolculuğu yaşamak adına kararımı o gece verdim. Yazmış olduğum mesaja İsmail Başkan dan tarih belirle gidelim diye yanıt geldi. Aslında tarihi belirlemiştim. Cuma gecesi yola çıkacaktım. O sırada internetten Kayseri otobüsüne ve Kayseri den Doğu Ekspresine tam biletimi almak üzereyken İsmail Başkan beni aradı ve gelmek istediğini söyledi. Bu konuşmadan sonra internete girerek önce TCDD web sitesi üzerinden kişi başına 69 TL ödeyerek yataklı vagon kısmından Kayseri-Kars biletini aldım. Ardından da Cuma yı Cumartesiye bağlayan gece da trenin hareket edeceğini düşünerek, her olasılığa karşı birazda zaman aralığı bırakarak yine internet üzerinden Adana-Kayseri otobüs biletini 11 Temmuz Cuma Saat için aldım. Böylece bilet işlemlerini tamamlayarak yolculuğun birinci adımını atmış oldum. Daha sonra İsmail Başkan ın elektronik postasına cevaben yanına alması gerekenler konusunda birkaç öneride bulundum. Havanın soğuk olacağını mont alması gerektiğini, trende şarj şansı bulamayabileceğimizi, yedek batarya almasını, yolun uzun olduğunu ve yengeye börek yaptırsa iyi olabileceğini 11

12 söyledim. Ancak arkadaşımla ertesi gün yolculuk için buluştuğumuzda yanında ne börek vardı ne de şarj aleti. Neyse ki yanına mont almayı unutmamıştı. 11 Temmuz 2014 Cuma günü da Lider Adana Seyahat ile Kayseri ye hareket ettik. Otobüsümüz oldukça konforluydu. Ben kulaklığı takıp müzik dinlemeyi tercih ederken İsmail Başkan yolculuk boyunca Okey oyunundaki yeteneklerini gösterdi. Yolda cep telefonu üzerinden sık sık internete giriyordum. Facebook sayfamda Ve ilk hedef Kayseri, sonrası Doğu Ekspresi. Çok uzun bir yolculuk ile Kars mesajını paylaştım. Hemen ardından bir dakika bile geçmeden Kayseri den Turgut Altay ın gel gel buradan uğurlarız seni sayın hocam mesajı geldi. Enişte olmak kolay bir görev değildi. Daha sonra yoldayken Turgut ile telefonla görüştük ve bizi otogardan alacağını söyledi. Rahat bir yolculuktan sonra saat 21 e gelirken Kayseri'ye ulaştık. Otogara vardığımızda Turgut orda değildi telefon açıp yola çıkmadıysa servisle merkeze inebileceğimizi söyledim. Turgut da yolda olduğunu söyledi ve 10 dakika sonra Turgut bizi ünlü 1987 model hiç eskimeyen, sağlam Mercedes i ile karşıladı ve Turgut un evine gittik. Yoldaki mesajlaşmadan sonra Nurgül bize çok güzel yemekler hazırlamıştı. Önce sohbet ile hasret giderdik. Ardından 12

13 harika Kayseri mantısını yedik. Yemeğimizi takiben tatlımızı yedik ardından çayımızı içip kısa bir şehir turu için evdekilerle vedalaşıp çıktık. Turgut bizi önce Hisarcık tepesine ardından Talas tarafındaki hâkim bir noktaya götürdü. Tüm Kayseri ayaklarımızın altındaydı. Fotoğraflarımızı çektik. Kayseri tren garına civarında geldik. Dışarıdan estetik bir görünüme sahip olan binanın fotoğraflarını çektik. Kayseri 29 Mayıs 1927 de Ankara ile tren yolu bağlantısına kavuşmuş. Turgut bize Kayseri Garının Erkilet bölgesine taşınacağını ve TCDD ye ait bu alanında belediye tarafından alındığını ve bu binanın belediye binası olarak kullanılmasının düşünüldüğünü söyledi. Gar binasının kent merkezinde kalması ve şehri adeta ortadan bölüyor görüntüsü nedeniyle bu karar bana çok rasyonel göründü. Hatta keşke benzer bir şey Adana da yapılsa diye düşündüm. 13

14 BÖLÜM-2: DOĞU EKSPRESİ İLE TANIŞMA Gece Saat da gelmesi gereken tren 10 dakika gecikmeyle Kayseri Garına geldi. Turgut bir poşet dolusu suyu bize teslim etti ve de vedalaşarak trene bindik. Görevliler yataklı vagondaki odamızı gösterdiler ardından da kompartımanın anahtarını getirerek teslim ettiler. Eşyalarımızı ayrılan bölmelere koyduk. Ardından ilk işimiz vagon görevlimizle tanışmak oldu. Vagon görevlimiz Karadenizli Tahsin Bey di. Doğu Ekspresi Treni 7 vagondan oluşuyordu. İkinci, üçüncü ve dördüncü vagonlar pulman yatar koltuklar bulunuyordu. Koltuklar rahat ve araları geniş görünüyordu. Beş no'lu vagon ise Ray Restaurant a ait yemek yenilebilen kısımdı. 6. vagon örtülü kuşet denilen açıldığında yatak, kapandığında koltuk olan 4 kişilik bölümdü. 7. vagon ise bizimde bulunduğumuz yataklı vagondu ve trenin en sonundaydı. Yataklı vagon her biri iki kişilik 10 odadan oluşuyor. Personel için ayrılan bir oda ve her iki tarafın en başında tuvaletler bulunuyor. Bir tarafta alafranga diğer tarafta ise alaturka tuvalet bulunuyor. 14

15 Kompartımana girince hızla iç mekâna göz gezdirdim. Kompartımanda 220 volt elektrik olamayabileceğini düşünüyordum. İlk sürpriz el yüz yıkamak için kurulan lavabonun üst kısmındaki elektrik prizi oldu. Bu işimizi kolaylaştıracaktı. Ben her olasılığa karşı yanıma cep telefonu için ikinci bir batarya almıştım. Aklımda yanıma üçlü priz alma fikri olmasına rağmen unutmuştum. Onun yerine bir fişe bağlı 4 USB bağlantısı olan şarj aleti almıştım. Bir de ayrıca doğrudan fişe takabileceğim bir şarj aleti. Ancak tek priz olması 3 lü prizin tren yolculuğunda ne kadar gerekli olduğunu gösterdi. İsmail Başkan yanına telefon şarj cihazı almamıştı, ortak kullanacaktık. Ayrıca bir dizüstü bilgisayar, 2 fotoğraf makinesi ve bir kamera içinde şarja ihtiyaç duyacaktık. Yanımıza çay, kahve ve küçük bir su ısıtıcı alınmasının da faydalı olacağını anladığımda artık bunlar için çok geçti ve biz trendeydik. Yemekli vagon olması nasılsa işlerimizi kolaylaştırır bunlara gereksinim duymayız diye düşünüyordum. Kompartımanda iç mekân oldukça temizdi. Lavabonun yanına sıvı sabun monte edilmiş, paketlenmiş halde küçük katı sabun, iki adet el havlusu konulmuştu. Lavabonun üst kısmında ise ayna bulunuyordu. Yataklar altlı üstlü ranza şeklindeydi. Çarşaflar tertemizdi ve battaniye bulunuyordu. Buzdolabı ve yanındaki mini dolabın üst kısmı çekildiğinde 15

16 masa oluyordu. Dar bir alan için gerekli detaylar düşünülmüş ve oldukça ergonomik bir tasarımla yerleştirilmişti. Kompartıman hakkında ilk izlenimimiz oldukça olumluydu ve burada rahat rahat uzun saatleri geçirebileceğimizi gördük. Yerleşmemize rağmen tren bir türlü hareket etmeyince kompartımandan çıktık, o esnada tren görevlileri ile sohbet ettik. Diğer taraftan da işçiler yoğun bir şekilde ortaya çıkan teknik sorunu çözmek için uğraşıyordu. Zaman geçtikçe biz görevliler Tahsin ve Ergüder Beyle sohbeti koyulaştırmıştık. Uzun sohbet sonrası tekrar kompartımana döndük. Bir süre sonra görevlimiz Tahsin Bey geldi ve yemekli vagonu kesiyorlar. Kalkmadan önce isterseniz oradan bir şeyler alın dedi. Vagon kesmek terimi ile böylece tanışmış olduk. Demiryollarının kendine özgü kelimeleri vardı. Bunlardan en çok kullanılanları öğrenmekte fayda var. Cümlenin kuruluşuna göre bir sorun olduğunu anlamıştık. Sonuçta kesmek olumlu bir anlam ifade etmiyordu. Olayın olduğu 5. Vagona doğru ilerleyince kesmek ile kastedilenin arıza çıkaran vagonun 7 vagondan oluşan katarımızdan ayrılması olduğunu anladık. Yemekli vagona gittik ancak vagon görevlileri eşyaları kucaklamış indiriyorlardı. Oradan bir şey alma şansımız olmadığını görünce hadi büfeye gidelim 16

17 diyerek trenden indik ve Kayseri garındaki tek büfeden alışveriş yaptık. 4 sandviç, pişmiş yumurta, iki kahvaltı tabağı, domates, salatalık, içecekler, kek, bisküvi gibi şeyler alarak buzdolabına yerleştirdik. Böylece 17 saatlik yolda aç kalmayacaktık. Ankara dan bu yana yolda olan ve trende uyuyan kişiler acaba bizler kadar hazırlıklımı diye merak ettim. Saat i gösterirken trenimiz yemekli vagonu Kayseri de bırakıp yola çıktı. Gömeç, Sarımsaklı, Tuzhisar, Sarıoğlan ve iki makas değişim noktasını geçerek ilerledik. Tren oldukça rahattı, uzun yıllar önceki kara tren yolculuklarında zihnimde gürültü ve sürekli sarsıntı vardı. Ancak düşündüğümün tersine tren sarsmıyordu hatta otobüs yolculuğundan daha rahat gelmişti. Kompartıman sıcaklığı 21 dereceye ayarlanmıştı, klimalar çalışıyordu. Yatağa uzanıp uykuya dalmaya çalıştım. Bu arada İsmail Başkan kafasını koyar koymaz uyumuştu bile. Ancak ben her zamanki gibi gece uyumakta zorluk çekerken bu kez trenin aheste gidişinde dalıp gitmiştim. Ne kadar uyuduğumu kestiremiyordum ama gözümü açtığımda bir istasyondaydık ve tren duruyordu. Sivas a gelmesek de çok yaklaştığımız düşünüyordum. Ancak dışarı baktığımda Karaözü İstasyonunu yazıyordu. Tren bu istasyonda 2 saate yakın süre daha durmaya devam etti. Listeden bulunduğumuz yere bakınca Kayseri den 17

18 sadece 1 saat ileri gittiğimizi gördüm. Maalesef yeni bir vagonda daha arıza vardı. Vagondan çıkıp dolaştım ortada kimseler yoktu. Sigara içtim, gün ağarırken fotoğraflar çektim. Sonunda tren hareket etti. Ancak daha yolun başındaydık ve 4 saatlik bir gecikmemiz vardı. Yol arkadaşım hiçbir şeyden habersiz horlamaya devam ediyordu. O saatten sonra uyuyamadım. Sabah olmuştu ve yavaş yavaş insanlar uyanıyordu. Nerde olduğumuzu soruyorlardı. Herkes olmamız gereken yerin çok gerisinde olduğumuzu fark etmiş ancak nedenini anlamaya çalışıyordu. Herkes uyanırken ben uyumaya çalıştım ama oda mümkün olmadı. Kompartımandan çıkanlar önce kahvaltı yapabilme umuduyla 5. vagona doğru ilerliyor ve ardından umutsuz yüz ifadesiyle geri vagona dönüyorlardı. Gece olan bitenden haberi olmayanlar vardı. Belli ki pek çoğu hazırlıksızdı. Herkes Sivas garında yiyecek bir şeyler bulmayı umut ediyordu. Sabahın ilk saatlerinde kompartımandan dışarı çıkanlarla tanışmalar başladı. Yan kompartımanda yer alan Ike ve Chris ellerindeki listeye göre gecikme olduğunu anlamışlardı ama nedenini merak ediyorlardı. Onlara gece uyumayan biri olarak durumu açıkladım. Ayaküstü sohbet devam ederken bu kez Amerikalı iki genç de bize katıldı. Benzer açıklamayı 18