SAHADA ACİL SAĞLIK HİZMETLERİ UYGULAMALARI - 1

Transkript

1 S C SĞI Z UYGUI - 1

2 V YÖ S YÖ işisel oruyucu alzemelerini ullan Olay Yeri Güvenliği Var mı? V YI Güvenli ale Gelene adar ekle V asta Güvenliği Var mı? YI Güvenliğini Sağla ıbbi Yaralanma ve/veya hastalığın mekanizmasını değerlendir ravma astalık Öyküsünü al ravma Oluş eklini elirle Vaka Sayısını elirle ek Vaka se J yap irden Fazla ise Olay Yeri Yönetimine aşla iletişim kurup direktifleri yerine getir S YÖ 2

3 S YÖ Ğ - VPU astanın genel durumunu değerlendir, hayati tehlike söz konusu ise hemen müdahale et ilinç durumunu değerlendir? ilinç yok ilinç var YI aş geri-çene yukarı manevrası uygula Oksijen ver; Yüz askesi ie 15 lt/dak oksijen ver. asal kanül ile 2-6 lt/dak oksijen ver. avayolunu aç Spinal yaralanma şüphesi var mı? Gerektiğinde aspiratör ile havayolunu temizle. Gerektiğinde havayolu açıklığını orofaringeal veya nazofaringeal tüple sağla ravma şüphesi varsa boyunluk tak Solunumu değerlendir. (bak dinle hisset) Solunum var ve yeterli Solunum yok veya yetersiz V Çene itme manevrası uygula PV başla abız var üyük kanama var mı? Varsa kanama kontrolü yap astanın dolaşımını değerlendir. n fazla 10 sn. süreyle nabız kontrolü yap. yetişkin ve çocukta karotik, bebekte brakial/femoral nabız eri rengini, vücut ısısını ve vücut nemini değerlendirerek perfüzyonu kontrol et (G) Çocuk ve bebekde, oksijenasyon ve ventilasyona rağmen, kalp atımı <60 /dk Perfüzyon zayıf G süresi 2 sn üstünde 3 abız yok P başla Yetişkin ve çocuk ardiak rrest kış eması

4 S YÖ ÖYÜ V UY C I GSGOW oma skalasını içeren nörolojik değerlendirmeyi yap Vital bulguları sapta, (en az yandaki verileri içermeli) Solunum abız an asıncı eri rengi, Vücut sıcaklığı ve nemi Oksijen saturasyonu evcut hastalığın hikayesini ve geçmiş tıbbi hikayesini alın Fiziksel muayene yap elirti ve bulgular lerji ve alışkanlıklar. ullandığı ilaçlar Geçmiş medikal hikaye (tıbbi, cerrahi ve travma) ğızdan son alınanlar ( katı veya sıvı) astalığa veya travmaya sebep olan olay ilinçsiz hasta: hayati bir tehlike varmı diye hızlıca fiziksel muayene et ilinçli hasta: astanın şikayetleri ile ilgili olarak vücut sistemlerini değerlendir ravma: hayati tehlikeye sebep olacak yaralanması tespiti için hızlıca fiziksel travma muayenesini yap. ayat kurtarma değerlendirmeleri ve uygulamaları yapıldıktan sonra ambulansla hastaneye nakil sırasında detaylı fiziksel muayene uygulayın ravma : yaralanma odaklı muayene yap iğer değerlendirme teknikleri kciğer sesleri monitorizasyon G Oksijen satürasyonu apnografi uayene bulgularını kayıt et 4

5 S YÖ SÜ Ğ lk değerlendirme yenilenir ilinç düzeyini yeniden değerlendir avayolu yeniden değerlendir Solunum hızı ve kalitesini yeniden değerlendir abız, kanama kontrolü ve deri perfüzyonu dahil dolaşımı yeniden değerlendir astanın önceliklerini yeniden belirle Yaşamsal bulgular yeniden değerlendir ve kaydet asta yakınmaları ve yaralanmalara odaklı değerlendirme yinelenir 15 dakikada bir tekrarla ve kaydet Girişimleri değerlendir edaviye yanıt değerlendirilir. Stabil Stabil değil n fazla 5 dakikada bir tekrarla ve kaydet 5

6 alp urması - leri Yaşam esteği (Yetişkin) 1 soluk/ 5-6 saniyede 2 dakika da bir nabız kontrolü yap ahit olunmuş arrest ise; zaman kaybetmeden defibrilatörü bağla ( yoksa O) ok Uygulanabilir (VF/abızsız V) VF / abızsız V kış eması abız var ilinç kapalı avayolunu aç, Solunumu kontrol et (bak dinle hisset) 10 saniye süreyle nabzı kontrol et abız yok onitörize et itmi değerlendir leri ava Yolu Yöntemlerini kullanarak havayolunu sağla (ntübasyon lgoritması) Sağlanamıyorsa V ile devam et ntübasyon yapıldıktan sonra P; 100 kalp basısı/dak ve 8-10 soluk/dak olarak kesintisiz sürdür Solunum yok PV başla ahit olunmuş arrest değilse; 30 kalp basısı / 2 solunum (V ile ) 5 döngü uygula ok Uygulanmaz (/sistoli) SSO / kış eması IV veya IO yol aç Sağlık kuruluşuna yada doktora ulaşana kadar resüsitasyona devam et 6

7 abız yok alp urması (Yetişkin) SSO / P Uygula PV Oksijen ver n kısa zamanda ntübe et onitör/efibrilatör itmi eğerlendir? (en az 2 derivasyonda) SSO / erhal esintisiz P ( 2 dak) IV/IO yol varsa; I 1 mg IV/IO (3-5 dak da tekrarla) IV/IO yol yoksa; I 2 mg ntübasyon tüpünden 10 cc ye distile su veya SF le tamamlayarak verilebilir. lgili itim kış eması sistoli itmi eğerlendir? 20 dak.sonra SOYU IO 1mq/kg (en fazla 100 mq) vermeyi düşün Sağlık kuruluşuna yada doktora ulaşana kadar resüsitasyona devam et lektriksel aktivite varsa 10 sn. süreyle nabzı kontrol et abız var esüsitasyon sonrası bakım planla 7

8 abız yok alp urması (Yetişkin) VF / abızsız V P Uygula PV Oksijen ver onitör/efibrilatör bağla itmi eğerlendir VF / abızsız V 1.efibrilasyon 1 ok 200 J bifazik veya 360 J monofazik P 2 dak itmi eğerlendir VF / abızsız V 2. efibrilasyon 1 ok J bifazik veya 360 J monofazik P devam et 2 dak amar yolu varsa P sırasında; I 1 mg IV/IO (3-5 dak da tekrarla) IV/IO yol yoksa; I 2 mg den 10 cc ye SF le tamamlayarak lgili itim kış emasına Git itmi eğerlendir VF / abızsız V 3. efibrilasyon 1 ok J bifazik veya 360 J monofazik P devam et 2 dak amar yolu varsa P sırasında; IOOO 300 mg IV/IO (3-5 dak sonra yarı doz tekrar vermeyi düşün) yoksa %2 idokain IV/IO yol yoksa; IOI 2-3 mg/kg den 10 cc ye SF le tamamlayarak ver. 20 dak.sonra SOYU IO 1mq/kg (en fazla 100 mq) vermeyi düşün itim değişikliği varsa 10 saniye süreyle nabzı kontrol et abız var esüsitasyon sonrası bakım planla 8

9 radikardi (Yetişkin) avayolu aç ve solunumu sağla O2 ver onitör/efibrilatör bağla amaryolunu aç emodinamik stabilitenin sağlanamadığı düşük kalp hızları tropin 0.5 mg IV yeterli cevap? vet ayır tropin 0,5mg IV en fazla 3 mg olacak şekilde tekrar drenalin 2-10 mcg/dak unlardan en az bir tanesi var mı? Sistolik < 90 mmg alp atım hızı < 40 atım / dak bozan ventriküler aritmi alp yetersizliği ilinç düzeyinin azalması Göğüs ağrısı Solunum sıkıntısı vet vet ayır asistoli riski var mı? Yakın asistoli öbitz ip II V blok otal kalp bloğu + geniş QS Ventriküler duraklama > 3 sn ayır 9

10 aşikardi (Yetişkin) ardiyoversiyon (Senkron şok)* n çok 3 kez üzensiz orsade de pointes ise; agnesium 2 g /5 dak dozunda uygula *lektriksel kardiyoversiyonu daima sedasyon ve analjezi ile uygula QS düzenli mi? C nin desteklenmesi: Oksijen verilmesi; venöz damar yolunun açılması G uzun 2,, SpO2 monitorizasyonu Yapılabiliyorsa 12kanal G kaydı Geriye dönebilen sebeplerin tanısı ve tedavisi (ör. elektrolit bozulukları) Geniş (> 0.12 sn) üzenli Stabil değil Ventriküler aşilkardi ise veya tanımlanamayan bir riitm): miodaron 300 mg IV/ >10 dak. SV ile dal blok düşünülüyor ise: dar QS taşikardideki gibi adenosine ver asta stabil mi? Stabil olmayan hastanın bulguları: 1. ilinç düzeyinin azalması 2. Göğüs ağrısı 3. Sistolik < 90 mmg 4. alp yetersizliği (Semptomlar kalp hızı >150 vuru / dk iken ortaya çıkması) QS Stabil üzenli ar (< 0.12 sn) Vagal manevraları uygula ızlı bolus IV denozin 6 mg IV bolus; başarısız ise 12 mg uygula; gerekirse 12 mg daha uygula. denozin yoksa 0.25 mg/kg iltiazem uygula Sürekli G monitorizasyonu ormal sinus ritmi sağlandı mı? vet Sinüs ritmindeki 12 kanalg kaydı ekrarlarsa, tekrar adenozin uygula itim düzenli mi? ayır üzensiz alp hızını kontrolu ile: OPOO 5 mg IV düzelmezse 3 defa tekrarla oplam 15 mg geçme Yada iltiazem 0,25 mg/kg alp hızını kontrolu ile: OPOO 5 mg IV düzelmezse 3 defa tekrarla oplam 15 mg geçme

11 ilinç eğişiklikleri 300 mg/d üstünde PGS kış eması Uygula C yi değerlendir. ravma bulguları değerlendirilir. Oksijen /dak. Geri dönüşümsüz yüz maskesi ile uygula amar Yolu %0,9 acl () Glasgow oma Skoru (GS) 12 ölç Omurga immobilizasyonu sağla. 60 mg/d altında POGS kış eması Uygula edeni araştır Solunum baskılayan toksik madde alımı şüphesi varsa OSOOJ Z/OZ II akış şemasına bak Vital bulguları takip et ve onitörizasyon sidoz, alkol pilepsi nfeksiyon oz aşımı Üremi (böbrek yetersizliği ) ravma, tümör nsulin Psikoz nme 11

12 naflaksi (Yetişkin) C yi değerlendir ava yolu, solunum ve dolaşım desteği sağla Oksijen maske ile 5-10 /dak uygula. njioödem varlığında erken entübasyon planla amar Yolu ç %0,9 acl afif orta atak da - 1:1000 0,3-0,5 mg (0.01 mg/kg) I ( yileşme olmazsa dk sonra tekrar) iddetli atak da - 1: ,1 mg IV, yavaş (5 dk içinde tekrar) 1-4 µg/dk IV infuzyon dozu IISII : I veya IV veriniz. Yüz kızarıklığı, aşıntı abartı, işme Siyanoz, Sulunum Sıkıntısı apşırma, Öksürme ırıltı,wheezing, Stridor arinks ödemi, laringospazm ronkospazm, Vazodilatasyon aşikardi, ipotansiyon ulantı/kusma, arın krampları shal, aş dönmesi aş ağrısı, onvülsiyon Yaşamsal bulguları kontrol et; abız an asıncı Solunum Oksijen saturasyonu Solunum sıkıntısı varsa Salbutamol mg nebül ipoperfüzyon sürüyorsa, 20 m/kg izotonik IV olarak verilir elirtiler sürüyorsa PIZOO IV 1-2 dak. içinde veya I 1 mg/kg ( en fazla 125 mg) 12

13 YI Yanma Sürecini urdur C yi değerlendir. Oksijen /dak. Geri önüşümsüz Yüz askesi ile uygula ermal Yanık: usluk Suyu ile yıka, kurula oz imyasal Yanık: Sil, Süpür, Yıka, urula, Sıvı imyasal: Yıka, Sil, urula Solunum sıkıntısı varsa, havayolunu açık tut nhalasyon yanığı, boyunda sirküler yanık varsa erken entübasyonu düşün Yanık bölgedeki giysiler çıkartılır. eri veya doku kaldırılmamalı/soyulmamalıdır okuzlar kuralını kullanarak yanığın boyutunu ve şiddet derecesini değerlendir %20 den fazla ise IV yoldan serum fizyolojik verilir Yanık Yüzeyi Islak Pansuman ile örtülür %20 den az ise O-POVOI kış emasına Git ğrı kontrolü için OFI 0.1 mg/kg sulandırılarak IV (1 mg/dakika hızda) veya 0.1 mg/kg I verilebilir (10 mg ı aşmayacak şekilde) 13

14 YI okuzlar uralı ÇOCU 14

15 GÖĞÜS ĞISI (V OY) C yi değerlendir Gerektiğinde, P ve defibrilasyona hazırlıklı ol. Oksijen maske ile 4 /dak uygula. (O2 saturasyonu %90 ın üzerinde tutulmalıdır) astanın öyküsünü al. astayı rahatlat Yaşamsal ulgulara bak ve monitörize et amar Yolu %0,9 acl () skemik göğüs ağrısı ise setil Salisilik sit 300 mg PO ver lgili itim kış eması 5 mg S SO veriniz. 3-5 dakikada bir tekrarla (toplam 3 doz) (ipotansiyon veya bradikardi yoksa) ğrı sürerse, 1 mg/dakikada en fazla 5 mg OF uygula danışarak akut koroner sendromu bulunanlarda OPOO uygula 15

16 ÇVS C P C yi değerlendir. astayı serin ortama al, soğuk uygula Isı rampları: as seyirmeleri, alt ekstremiteler ve abdomende ağrılı spazmları, bulantı, kusma, güçsüzlük ve diaforezi Isı Yorgunluğu:solukluk, yoğun terleme, ortostatik hipotansiyon, baş ağrısı, güçsüzlük, bitkinlik ve susuzluk Isı Çarpması: bilinç durumunda değişiklik, beden ısısında artış, minimal ya da çok az terleme, kollaps, şok, nefes darlığı, bulantı ve kusma Oksijen Geri önüşümsüz Yüz askesi ile 5 /dak uygula. ilinç değişikliği V YO onitörizasyon amar Yolu aç ğızdan ehidratasyonu sağla ok ulguları varsa POVO kış eması Uygula ( ehidratasyon solusyonu veya 3 litre su içinde ½ çay kaşığı tuz ) 16

17 ÇVS C PO C yi değerlendir VF iski olduğu için uygulamalarda kaba hareketlerden kaçın YO leri Yaşam esteği Uygulamalarına başla ve sağlık kuruluşuna varana kadar sürdür abzı değerlendir Giysileri ıslak ise çıkar Sıcak ortam ve battaniye ile pasif ısıt V 17

18 PGS (Yetişkin) C yi değerlendir ravma bulgularını değerlendir Gerekli şekilde spinal immobilizasyon Gerekliyse geri dönüşümsüz yüz maskesi ile 5 /dak Oksijen uygula amar yolu aç (SF) GS 12 VY I S IZ GUOZ ÜZY SP Glukoz>300 mg/dl ise V SF başla ok ve dehidratasyon bulguları varsa ipovolemik ok kış şemasına uygula onitörize ederek hızla hastaneye naklet 18

19 POGS (Yetişkin) C yi değerlendir ravma bulgularını değerlendir Gerekli şekilde spinal immobilizasyon Gerekliyse geri dönüşümsüz yüz maskesi ile 5 /dak Oksijen uygula amar yolu aç (SF) GS 12 VY I S IZ GUOZ ÜZY SP Glukoz<60 mg/dl ve/veya klinik ipoglisemiyi düşündürüyorsa ilinç açık ğızdan şekerli sıvı ver Gerekirse 15 dk da bir tekrar ilinç kapalı 25 gr a kadar %20 extroz V puşe yap GS 12 veya altındaysa her 2 dak da bir tekrarla 19

20 avayolu ıkanması ilinç Var ilincini eğerlendir. ilinç Yok 1 Yaş ve Üstü 1 Yaş ltı Sözlü Cevap ısmi ıkanma Öksürmesini ve nefes almasını öğütle oğuluyor musun diye sor areketle Cevap am ıkanma eimlich anevrası Uygula Öksürme veya Ses var am tıkanmayı yakın takip et Öksürme veya Ses yok 5 kez sırta vur ve 5 kez göğüs basısı uygula ilinç aybı Gelişirse am tıkanma ve diğer yöntemlerle havayolu açılamıyorsa ğne ile rikotirotomi yap CP Protokolunu Uygula 20

21 ipovolemik ok (Yetişkin) C yi değerlendir. şağıdaki bulguları değerlendir; ooperasyon, ipoperfüzyon, akipne, Filiform abız, Ortostatik ipotansiyon, ulantı,susama issi,doğum sonrası kanama aske ile 5 /dak. oksijen desteği sağlayın. Gerekirse PV ile solunumu destekleyin ış kanamayı kontrol altına al. irek ası, lavasyon, asınç noktaları ok Pozisyonu Uygula. afa Yaralanmasını gözet. (amile ise sola yatır) Vucut ısını koru.. Islak giysileri çıkar. attaniye ile sar. amar yolunu aç (V/O) (Çocukta 90 sn içinde venöz yol açılamıyorsa IO yol aç) u arada nakli geciktirme Sıvı replasmanı sağlayın. onitorize edin, Solunumu değerlendirin (ispne, raller, ronküs,spo2) 20 ml/kg V bolus (SF) dak içinde uygulayın. 20 dak.da bir toplam 3 kez tekrarla iletişim kurup direktifleri yerine getirin. 21

22 ardiyojenik ok (Yetişkin) C yi değerlendir. Oksijen desteği sağlayın.aske ile 4-6 /dak. Gerekirse V ile destekle şağıdaki işaretleri değerlendir. ooperasyonu, ipoperfüzyonu, akipneyi, Filiform abızı, Ortostatik ipotansiyonu, ulantıyı,susama issi ok Pozisyonu Uygula.. afa Yaralanmasını gözet. (amile ise sola yatır) Sıvı yolu açın.. (V/O) u arada ransportu geciktirmeyin ğer solunum sesleri normalse, kalp atım hızı 60 ile 150 arasındaysa, sistolik basınç 90 dan fazlaysa ve şok semptomları bulunuyorsa 250 ml bolus SF sıvı verilir respiratuar distress oluşursa (dispne, raller, hışıltı, SpO2 de düşme) IV sıvıyı azalt. perfüzyon gelişirse sıvı vermeyi yavaşlat ve hastayı monitörize et perfüzyon gelişmezse veya pulmoner ödem nedeniyle sıvı verilemiyorsa ve sistolik basınç 90 nın altındaysa astayı gözlemeye devam et. iletişim kurup direktifleri yerine getir.. ğer yanıt yoksa ve kontrendikasyon oluşmadıysa 5-20 mcg/kg/dk. IV opamin (Sistolik 100 olmalı) 22

23 Spinal mmobilizasyon Genel hasta yönetimini uygula Selektif Spinal mmobilizasyon gerçekleştir lle baş ve boyun stabilizasyonunu gerçekleştir Uygun büyüklükteki sevikal kolları tak 4 ekstremitenin duyusal ve motor fonksiyonlarına bak astanın önceliğine bağlı olarak gereken spinal immobilizasyon cihazını veya gereken prosedürleri uygula Stabil, oturur pozisyonda bulunan düşük öncelikli hastalar Yüksek öncelikli hastalar, hızlı hareket etmeyi gerektiren tehlikeli alanlar veya daha ciddi hastalara ulaşabilmek için Supin pozsiyondaki hastalar ayakta duran hastalar kstrikasyon yeleği veya kısa tahta ızlı ekstrikasyon prosedürü Uzun sırt tahtası veya kaşık sedye ızlı uzaklaştırma 4 ekstremitenin duyusal ve motor fonksiyonları tekrarla devamlı değerlendirme yap n kısa zamanda transport 23

24 Selektif Spinal mmobilizasyon Yaralanma mekanizmasını değerlendir üşük riskli yaralanma Güvenilir anamnez/muayene Uyanık ve oryanye mi? Zehirlenmemiş mi? Psikolojik/psikiyatrik problem yok mu? afa yaralanması yok. u?(ilinç kaybı da dahil) ahatsız edici yaralanma yok mu? Yeterli iletişim kurabilmek mümkün mü? V Spinal ağrı veya hissizlik ksiyal omuru palpe et astaya destek gerekiyor mu? V YI Yüksek riskli yaralanma Spinal yaralanmanın da olduğu yüksek riskli bir kısım yaralanma nedenleri: aşa, boyna, gövdeye, pelvise şiddetli darbe Yüksek hızlı motorlu araçla kaza racın çarptığı yaya Patlama raçtan fırlama Sığ suya dalma kazası Yüksekten düşme ksiyal yük Omurgaya veya yakınına penetran travma aşta veya boyunda spor yaralanması I O I Z YI ormal duyusal/motor muayene areket edebiliyor mu? ütün ekstremiteleri simetrik hareket edebiliyor mu? afif dokunmanın fark edebiliyor mu? V YI mmobilizasyon tavsiye edilmez 24

25 / CVO C yi değerlendir. ava yolu, solunum ve dolaşımla ilgili problemlere dikkat et. spirasyon, üst havayolu obstrüksiyonu ve hipoventilasyon için hazır ol. Cincinati astane öncesi inme skalası imikler (asta güler veya dişlerini gösterir.) ormal- yüzün her iki tarafta eşit hareket eder. normal- yüzün her iki tarafı eşit hareket etmez. ol hareketi ( asta gözlerini kapatır ve kollarını 10 sn. boyunca uzatır.) ormal- ollar ya aynı şekilde hareket eder veya hareket etmezler. normal- ollar paralel hareket etmez. bnormal konuşma: ormal: asta kelimleri doğru söyler, kelimelerini ağzında yuvarlamaz. normal: elimeleri ağzında geveler, yanlış kelimeler veya konuşamaz. Yorumlama: u 3 işaretten biri anormalse inme olma ihtimali %72 dir. / sistolik >220 ise 1 amp Furocemid (asix) IV yap aske ile l/dk. O2 ver Gerekirse V kullan asta, hipoperfüzyon belirtileri göstermiyorsa baş ve gövdeyi 30 derece yükselt glikoz seviyesini ölç Cincinnati astane öncesi inme skalasını uygula. amar yolunu aç, sıvı ver (%0,9 Cl) ardiyak monitörizasyon. / takibi evamlı değerlendirme yap glikoz <60 veya hipoglisemi bulguları varsa hipoglisemi protokolünü uygula. / sistolik =<200 ise düşürmeye çalışma ızlı ama dikkatli transport et. Olabildiğince erken taşınan hastaneye bilgi ver. aşıma süresi 10 dk. dan kısa olmalıdır. 25

26 Yeterli Suda oğulma C yi değerlendir Solunum Oksijen Saturasyonu an ekeri itm düzensizliği ipotermi laç, lkol alımı Çocuk istismarını araştır Yetersiz %100 Oksijen ver oyunluk ak (alma-tlama) Islak ıyafetleri Çıkar Isıt amar Yolu Ç %100 oksijen ile V uygula oyunluk ak spirasyon Uygula Gerekiyorsa G Sonda tak Solunum Yetersiz ise P Protokolünü uygula ardiyak monitorizasyon yap astayı izlemeye devam et Sıcak tut 26

27 OSOOJ-Z/OZ II Çevre güvenliğini sağla addeyi tanımla ve hastaya dekontaminasyon uygulandığından emin ol ÇI ise ğızdan 1g/kg sıvı aktif kömür içirmeye çalış. Genel hasta yönetimini uygula C yi değerlendir, problemleri çöz ilinç ontrolü 5 /dk. O2 ver. Gerekirse balon maske kullan PI ise Protokolle bildirilmemiş yüksek doz, zehirlenme ve maruz kalma durumları için ile iletişim kur. elirtildiği gibi gözleme devam et 27

28 Z/OZ II arkotikler/opiadlar Genel hasta yönetimini uygula avayolu, solunum, dolaşımla alakalı problemlere müdahale et /dk. O2 ver. Gerekirse V kullan ızlı bir kan şekeri ölçümü yap amar yolunu aç (SF) Solunum depresyonu varsa trakeal entubasyon yap Glukoz <60 mg/dl veya klinik olarak hipoglisemi belirti ve bulgularının olması durumunda POGS POOOÜ bakın Solunum depresyonu varsa; 0.1 mg/kg OS 0.4 mg/dk hızda, IV verilir.( maksimum 2 mg ) ğer IV verilemezse; 0.8 mg OS I 2 kez yapılabilir (toplam doz 1.6 mg) Solunum eforu geri gelir veya ajitasyon olursa IV injeksiyon sonlandırılır. ok ve dehidratasyon bulguları varsa ipovolemik ok kış şemasına uy 28

29 OSYO; 1. 4 yaş altında, 2. iğer yöntemler kullanılabiliyorsa, 3. avayolu açıklığı varsa, 4. rikotiroid membran ayırd edilemiyorsa UYGUZ rikotirotomi, iroid ve krikoid kıkırdaklar arasındaki krikotiroid membranı belirle.. embranı alkol veya polividon iyod ile temizle yaş için 3,5mm ve 8yaş üzerinde 8mm havayolu kullanılır. Ö O 1. avayolu travmlaarı spinal travmalarla birliktedir. Öncelikle servikal omurga sabitlenmiş olmalıdır. 2. ümkün olduğunca aseptik çalışılmalıdır. ıkırdakları sabitleyerek, krikotiroid membranı hisset ve orta hattan kısa saplı bisturi ile 1cm lik kesi yap. 18 no kateterin(f) ucuna 6cc enjektör takarak, ön-arka planda 45 derecelik açı ile ilerlet.. ontrol için enjektöre serbest hava gelişini kontrol et F kateteri yerinde bırakacak şekilde iğne ve enjektörü çıkart. el rehberi takarak hava yolunda 1-2 cm ilerlet. el rehberi yerinde bırakarak kateteri çıkart ilatatöre konnektörü takarak, ilerlet.. O: ava yolu kateteri için kayganlaştırıcı kullanılabilir. irwayı tel rehberin üzerinden üstten tel rehber görünene kadar ilerlet.. am olarak trakea nın içinde emin olunduktan sonra airvayı trakea içine yerleştir.. el rehber ve dilatörü aynı anda çıkart.. cil havayolu kateterini standart şekilde sabitle. cil havayolu kateterine 15-22mm adaptör tak.. 29

30 efibrilasyon onitörü aç ead II derivasyonu seç Uygulayacağın enerji düzeyini seç astanın göğsünde kaşıkların konulacapı yerlere jel sür Ventriküler fibrilasyon ve nabızsız ventriküler taşikardide uygulanır. Ö 1. Göğüs masajı kesinti süresini azaltınız. 2. itim kontrolünü kısa tutunuz, abız kontrolünü eğer organize ritim görürseniz yapınız. 3. Çocuklarda mümkün olan en büyük paddle kullanınız, iki paddle arasında 3cm olmasına özen gösteriniz n uygun Paddle boyutu: a. rişkin Paddle: 8-10cm çaplıdır. 10 kg üzerinde veya 1yaşından büyük çocuklarda kullanılır. b. Çocuk paddle 10kg altındaki çocuklarda kullanılır. aşıkları sternum-apeks üzerine yerleştir 1.aşığı sternumun sağında klavikulanın altına, 2.aşığı 4-5 interkostal aralıkta ön aksiller hatta onitörü izleyerek VF/ nabızsızv olduğuna emin ol.. Yükle (CG) düğmesine bas.. Yükleme tamamlandığında en kısa zamanda uygulanmalıdır. er bir şok uygulamasından önce güçlü bir sesle: a., O IYOU, ZII cihazların ve kendinizin temasının olmadığına emin ol.. b., S ZISI Görsel olarak solunum desteği veren ve çevredeki diğerlerinin temasının olmadığından emin olun. Oksijen verilmekteyse, oksijeni kes ve. hastaayırtın ve c. ÜÇ, S ZI ok uygulamadan önce bir kere daha hazır olduğunuzdan emin ol.. er iki kaşık üzerine kg ağırlık verecek şekildde baskı uygula aşıklardaki O (ISCG) tuşlarına aynı anda bas.. ok uygulaması ardından hemen P a başlayın. n az 5 döngü veya 2 dk P uygulayın ve ritmi izleyin 30

31 OO ÜSYO Standart kişisel korunma tedbirlerini al. Gözlük, maske eldiven ve önlük SYO: 1. ardiyak veya respiratuar arrest. 2. Öğürme refleksi olmayan tıbbi veya travma acil tastaları OISYO 1. 8 yaşından küçük çocuklar. 2. Öğürme refleksi olan hastalar 3. piglotit ava yolunu aç ve hastayı%100 oksijene bağlanmış V ile en az 30 sn havalandır astanın basal solunum seslerini dinle alzemelerini kontrol et uygun ölçüde endotrakeal tüp, cuff kontrolu endotrakeal tüpün distal ucunun suda eriyen lubrican veya lidokain jel ile kayganlaştırılması ğer gerekli ise tüpün içine stile yerleştirilmesi ve bu stilenin tüpüp distal ucundan 2 cm geride tutulması aringoskopun çalıştığına ve parlak ışık verdiğine emin ol spiratoru hazırla, uygun ucu tak aş ve boyunu koklama pozisyonuna getir. Servikal yaralanma şüphesi varsa baş boyunu nötral pozisyonda bırak aringoskopun sapını sol elle kavrayarakı, kaşığı hastanın ağzının sağ tarafından sokup, dili sola al aringoskopun kaşığını orta hattan dil köküne kadar yavaşça ilerlet. piglotu gör ve laringoskopun kaşığının ucunu uygun yere yerleştir. a. ğri kaşık valleculaya kadar ilerlet b. üz kaşık epiglotun altına yerleştir arinoskopu dişlere dayamadan yukarıya ve öne doğru kaldır Sol el bileği sabit bir şekilde laringoskopu kol ve omuzları kullanarak dil ve mandibulayı yerle 45 açı yapacak ve glottis görünene kadar kaldır. Gerekliyse bir kişi görmeyi kolaylaştırmak için krikoid kıkırdağa bası yapsın. ndotrakeal tüpü kalem tutar gibi sağ eline al ve yere paralel tut.astanın ağzının sağ köşesinden tüpüp distal ucu farinkse girecek şekilde it. ndotrakeal tüpü ses tellerinin arasından balonlu kısım görünmez olana kadar (1-2 cm) it. üpün ses tellerinin arasından geçtiğine emin ol. Serbest kalan elinle tüpü sabitleninceye kadar tut. istal balonu hava kaçağı olmayacak şekilde enjektörle 5-10 cc hava ile şişir. alon-maskeyi endotrakeal tüpe bağla %100 O2 bağlanmış balon maske ile hastayı solut. alon maske ile havalandır ve bu arada tüpün yerini doğrula P esnasında 8-10 /dak. nefes ver ve 100 /dak masaj yap.asaja solunum için ara verme..ndotrakeal tüpü sabitle. 31 elli aralıklarla ve hasta her hareket ettiğinde tüpün yerini tekrar control et

32 OO ÜSYO omplikasyonlar ndotrekeal tüpü hastaya yerleştirinceye kadar kontaminasyonu önlemek için koruyucu kabı içinde sakla. akma dişler entübastyon öncesi çıkarılmalıdır. işleri laringoskopa dayanak noktası olarak kullanma. rişkin rkek tüp boyu: I. rişkin rkek tüp boyu: I. rkek tüp derinliği: işlerden 22 cm. adın tüp derinliği: işlerden: 21 cm üp boutu formula (2 yaşından büyük çocuklar için) tüp (mm) = (16 + yaş(yıl))/ 4 SSYO astanın bilinci yerine gelirse veya öğürme refleksi geri dönerse ve hastanın hava yolu kalmak zorunda ise ve de hemodinamik olarak stabilse, IZO 2,5 mg iv verilebilir. er 5 dakikada 2,5 mg tekrarlanabilir. V yol yoksa verilebilir. ÖSOFG USYO 1. alonu söndür. 2. htiyaç varsa Orofarinksi aspire et. 3. ğer entübe edilecekse re- intübasyon öncesi hastaya oksijen ver. SÜSYO kstübasyon endikasyonu olan hasta hava yolu açıklığını koruyabilen ve devam ettirebilen hastadır. asta sedatize değilse tekrar entübasyon riski azdır. 1. Yeterli oksijenizasyonu sağla. 2.astanın bilinci açık olduğunu konfirme et. 3. Orofarinksi aspire et 4. alonu söndür. 5. asta öksürürken veya ekspirasyon esnasında tüpü çikart. OO USYO 1. Sabitleme aparatını çıkart 2. alonu söndür. 3. ğer sağ anabronş entübe edilmişse hastanın sol akciğerini dinleyerek ve ventilasyona devam ederek tüpü yavaşça geriye çek. 4. Sol akciğerden ses işitmye başlayınca dur.. 5. er iki akciğer eşit havalanıyor mu? ontrol et.. 6üpün yerini not al. alonu şişir ve tüpü sabitle. 32

33 rişkin spirasyonu spiratörler gereksinim olmadan öncesinde düzenli olarak kontrol edilmelidir. ataryalarının şarjının yüklü olmasına dikkat edilmelidir. Gözlerin korunmasına özen gösterilmelidir. Yüz maskesi ve gözlük kullanılması gerekir. ıkanıklık tipi ve yaşa özgü uygun cihaz ve malzeme kullanılmalıdır. a. onsil tip: ğız ve orofarinksteki üyük partiküllerin ve hacimli sekresyonların uzaklaştırılmasında kullanılır. b. Whistle tip: asofarinksdeki ve sert kateterlerin kullanılamayacağı diğer durumlarda kullanılır. Üst solunum yolları aspirasyonunda tonsil tip (Yankauer) veya whistle tip (esnek) emici kateterler kullanılır. Ö 1. rişkinlerde, 300 mm g emme gücü olmalıdır. 2. Çocuklarda, en çok 120 mm g.emiş gücü olmalıdır. 3. Çocuklarda, doğru kateter boyu uygulanacak resüstasyona bağlıdır. asofaringeal aspirasyonda burun deliğinden küçük olmalıdır. ndotrakeal tüp çapının iki katı olmalıdır. 4. ıçkırık, kusma ve aspirasyon öncesinde aspirasyon uygulanmamalıdır Olanaklı ise, aske ile %100 oksijenasyon uygulanmalıdır. spiratörü açınız. ateteri takınız. ateteri emiş yapmadan ağız boşluğa sokun. il tabanına yerleştiriniz. spirasyona başlayınız. ateter ucunu bir yandan diğerine hareket ettiriniz. 15 saniyeden fazla aspire etmeyiniz. a. ebek ve çocuklarda daha kısa süreli uygulayınız b. spiratörle hızla uzaklaştırılmayan vaka sekresyonları ve kusmuğu için vaka döndürülerek orofarinks temizlenmelidir. c. Vakanın ürettiği kaba sekresyon 15 saniyede hızla uzaklaştırılamıyorsa, 2 dakika ventile edilmeli, ardından tekrar aspire edilmelidir. Gereken durumlarda kateter ve tüp içindeki kurumayı engellemek için su ile çalkalanmalıdır. 33

34 rakeoronşial spirasyon Standart koruyucu malzemeler, özellikle göz koruyucular kullanılmalıdır. alon maske işle %100 Oksijenasyonu sağlanmalıdır. ateter boyu uygun şekilde ayarlanmalıdır. Uygun boy; suprasternal çentik ile hava yolu girişi arasındaki mesafedir. ateter paketini açın ateter ucu suda çözünen jel veya SF ile kayganlaştırılmalıdır. u yolla endotrakeal tüpün içinden geçiş kolaylaştırılmış olacaktır. ndotrakeal tüp açılarak aspirasyon kateteri sokulmalıdır. ateteri önceden belirlenen derinliğe kadar ilerletilmelidir. rakeobronşial aspirasyon mukus tıkaçları ve entübe hastalarda sekresyonları uzaklaştırmak için kullanılmaktadır. UYI rakeobronşial aspirasyon hipoksiye neden olabileceği için öncesinde ve sonrasında oksijenasyon sağlanmalıdır. 2. ümkün olduğunca steril olunmalıdır. 3. Olanaklı ise kalp ritmi monitörize edilmelidir. isritmi veya bradikardi gelişirse sonlandırılarak oksijenize edilmelidir. 4. Çocuklarda aspirasyonun gücü mmg arasında tutulmalıdır. spiratörü ve aspirasyon kontrol birimini açın. O: ndotrakeal tüpe sıkılacak 3-5 m SF ile koyulaşmış sekresyonu açmak için sulandırılmalıdır. ateteri parmak uçlarında döndürerek hareket ettirin. spirasyon süresini 15 saniye ile sınırlayın. ebek ve çocuklarda uygulama süresi kısaltılmalıdır. spirasyon kateterini ve tüpü SF ile yıkayın ve vakanın havayolunu kontrol ederek, tekrar aspirasyon gereksinimini değerlendirin. Vakaya balon valv maske ile %100 oksijen verin. 34

35 1. Venriküler fibrilasyon ve nabızsız ventriküler taşikardiler. 2. Zehirlenmeler ya da ilaca bağlı taşikardiler. Senkronize ardiyoversiyon IZO ile sedasyon yapın onitörü açın erivasyon II yi seçin. erivasyonun kaşık modunda olmadığından emin olun. ağlantıların doğru olduğundan emin olun ( ırmızı sağ,sarı sol omuz üzerinde"). onitörün hasta ritmini artifakt olmadan gösterdiğine emin olun. üm taşikardiler (150/dk üzerindeki) ciddi belirti ve bulgular verir. Supraventriküler taşikardi (SV) trial fibrilasyon trial flutter Ventriküler taşikardi UYI 1. akikada 150 nin altında olan taşikardilerde kardiyoversiyon gerekmez. 2. er kardiversiyondan sonra senkronize modunun aktive edilmesi gerekir. 3. ardiyoversiyon VF ye yol açarsa derhal defibrilasyon uygulanmalıdır. 4. Senkronize kardiyoversiyon vakanın monitöre bağlanarak I, II, III derivasyonları görülmüş olmalıdır. Sadece kaşıklar üzerinden izlenmesi yeterli olmaz. 5. ardiyoversiyon gerekiyor ve senkronize şok uygulanması olanaksız ise (vaka ritmi düzensiz ise) yüksek enerjili senkronize olmayan şok uygulanmalıdır. Senkronizasyon modunda olmak için SYC düğmesine basılmış olmalıdır. Uygun nerji düzeyini seçin: letici pedleri (veya jel sürülmüş kaşıkları) vakaya uygulayın. Senkronize modunda dalgalarının yönünü kontrol edin er bir dalgası senkronize göstergesi olana kadar dalgasını ayarlayın. aşıkların pozisyonunu ayarlayın (sternum-apeks) onitörde CG yükle düğmesine basın 1.O 100 J 2.O 200 J 3.O 300 J 4.O 360 J Yükleme tamamlandığında en kısa zamanda uygulanmalıdır. er bir şok uygulamasından önce güçlü bir sesle: a. O IYOU, ZII cihazların ve kendinizin temasının olmadığına emin olun. b., S ZISI Görsel olarak solunum desteği veren ve çevredeki diğerlerinin temasının olmadığından emin olun. Oksijen verilmekteyse, vakadan ayırtın ve oksijeni kesin. c. ÜÇ, S ZI ok uygulamadan önce bir kere daha hazır olduğunuzdan emin olun akım üyelerini uyarın: efibrilatör yükleniyor ZI!" Son kez monitöre bakarak taşikardinin sürdüğünü kontrol edin. er iki kaşık üzerine kg ağırlık uygulayın oşalt ISCG düğmelerine basın ve sağlanana kadar bekleyin. (üğmelere basıldıktan sonra senkronizasyon sağlanması için 1-2 saniye gecikme olabilir.) 35 onitörü kontrol edin. aşikardi sürüyorsa kardiyoversiyon algoritmine göre enerjiyi arttırın. er uygulamadan sonra tekrar SYC moduna geçişi sağlayın. cil defibrilasyon gereği için cihazlar otomatik olarak senkronize modundan çıkmaktadır.

36 GSOW O SOSI (GS) (eye göz yanıtı) (otor motor yanıt) 4 spontan açık 6 emirlere uyuyor V5 oryente 3 söz ile açık 5 ağrıya lokalize V4 konfüze V (Verbal sözel yanıt) 2 ağrı ile açık 4 ağrıya çekme (fleksiyon) V3 anlamsız kelimeler 1 yanıtsız 3 ağrıya dekortike V2 anlamsız sesler 2 ağrıya deserebre V1 yanıtsız 1 ağrıya yanıtsız otal Skor: 15 36

37 P V SOU PU ÖÇÜ (-)1 Vücut ğırlığı > 20 kg kg < 10 kg ava Yolu ütünlüğü ormal orunabilir korunamaz Sistolik an asıncı > 90 mmg mmg < 50 mmg ilinç çık ulanık oma/eserebre skelet ormal apalı ırık çık / Çoklu ırık eri ormal üçük Yaralar üyük / Penetre Yara ot: an basıncı için uygun manşon yoksa nabız bakılır abız adyal abız + Femoral abız + abız lınamıyor Skor -6 ile +12 arasında değişir 8 puan potansiyel olarak ciddi travmayı ifade eder. Vakanın ilk değerlendirmesinde, hava yolunun ve dolaşımının sağlanmasından sonra stabilleşip, yaralanma açısından tam bir değerlendirmesi yapılır 37

38 P GSOW O SOSI (GS) Cevap Çocuk ebek Puan Göz açılması Sözel cevap endiliğinden endiliğinden 4 Sesli uyarı ile Sesli uyarı ile 3 ğrılı uyarı ile ğrılı uyarı ile 2 Yok Yok 1 Uygun cevap -gu sesleri 5 Cevap vermede zorlanma edirgin, ağlama 4 Uygunsuz cevap ğrılı uyarana ağlayarak cevap 3 otor cevap nlaşılmaz kelime ve sesler ğrılı uyarana inilti ile cevap 2 Yok Yok 1 omutlara uyar endiliğinden ve amaçlı hareket eder 6 ğrılı uyaran verilen yeri bulur okunulan yeri çeker 5 ğrılı uyaran verilen yeri çeker ğrılı uyaran verilen yeri çeker 4 ğrılı uyarana karşı fleksiyon cevabı ğrılı uyaranla dekortike postür 3 ğrılı uyarana karşı ekstansiyon cevabı ğrılı uyaranla karşı deserebre postür 2 Yok Yok 1 u skalada en kötü skor 3, en iyi skor ise 15 puandır. F VSI Ç 13 puan ve üzeri = afif derecede kafa travması 8-12 puan = Orta derecede kafa travması < 8 puan = oma ya da ileri derecede kafa travması O Ç < 8 puan = oma 38

39 ullanılacak laçlar Onaysız ullanılan laçlar drenalin tropin til klorid sprey %0.9 acl çözeltisi setil Salisilik asit sordil 5 mg dil altı inger aktad Parasetamol tb extroz % Onay stenecek laçlar %2 lik idokain * ntihistaminik eta blokör iazepam iltiazem opamin obutamin* idazolam Verapamil miadoron * naljezik (V opiat) alokson Jetokain ktif kömür sordil 5mg S aptopril 25mg üm sıvılar agnezyum Sülfat * Flumazenil orfin aco3 amp ortikosteroid panutin amp( Pentothal 1gr amp idazolam (ormicum) 5 mg.amp ntiemetik Salbutamol nhaler Furosemid * Sadece esusitasyonda Onaysız kullanılacak ullanılmayacak laçlar: minokardol, Spazmolitik, alsiyum amp, Prilocain (Citanest) flk, itroderm S, 39