TÜRKİYE NİN TİCARİ HİZMETLER ENDÜSTRİ İÇİ TİCARETİ

Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "TÜRKİYE NİN TİCARİ HİZMETLER ENDÜSTRİ İÇİ TİCARETİ"

Transkript

1 Clt 2, Sayı 2, 2010 ISSN: (Ole) TÜRKİYE NİN TİCARİ HİZMETLER ENDÜSTRİ İÇİ TİCARETİ Ahmet AYDIN Balıkesr Üverstes Badırma İ.İ.B.F. Kampüsü, Çaakkale Yolu 2.Km. Badırma/Balıkesr E-posta: Özet Bu çalışmaı amacı; Türkye çeştl ülkelerle ola tcar hzmetler edüstr ç tcaret hesaplaması ve temel özellkler değerledrlmesdr. Geelde tcar mallar edüstr ç tcaret hesapladığı çalışmalar bulumakla beraber, tcar hzmetler kousuda ver kısıtıı da etksyle herhag br aalz yapılamamamıştır. Bu bakımda çalışma, br lk olma özellğ taşımaktadır. Almaya, İtalya, Frasa ve Rusya Federasyou, Türkye hzmetler dış tcaretde öeml paya sahptr. Hzmetler tcaret, aa hzmet gruplarıa göre dağılımıda e büyük pay; taşımacılık, seyahat ve yapım-şaat hzmetlerdedr. Elde edle bulgular; EBOPS bazlı verlerdek yüksek toplulaştırma düzey edeyle, yüksek edüstr ç tcaret oraları le karşılaşıldığıı göstermştr. -Toplulaştırma düzey etksyle de olsa- mal tcaret bakımıda tamamlayıcılık soucu vere aalz, hzmetler tcaret bakımıda terse dömektedr. Türkye, tcar hzmetler dış tcaret bakımıda, AB (özellkle Türkye hzmetler dış tcaretde e yüksek paylara sahp ola Almaya ve Frasa) le rakp ekoomler koumudadır. Bldğ gb Türkye AB ye tam üyelğ ve hzmetler serbest dolaşımı kousuda e büyük traz ve egellemeler, bu k ülkede gelmektedr. Yapıla aalz, farklı br bakış açısıyla, bu egellemeler gerekçes blmsel olarak ortaya koymaktadır. Aahtar Kelmeler: Tcar Hzmetler, Edüstr İç Tcaret, Türkye Ala Taımı: Uluslararası Ekoom (Ekoom) TURKEY S INTRA INDUSTRY TRADE IN SERVICES Abstract The am of ths study s to calculate ad to evaluate the tra dustry trade (IIT) commercal servces betwee Turkey ad varous coutres. I geeral some studes are beg calculated merchadse IIT. However, there s o study o IIT servces because of data problem, except ths, o Turkey. Ths ca be cosdered as the ma cotrbuto of ths paper. Germay, Italy, Frace ad the Russa Federato are playg a mportat role Turkey s trade servces. Accordg to the dstrbuto of ma servces, trasportato, travel ad costructo-buldg servces are the largest groups. EBOPS based data calculatos ad emprcal fdgs suggest that albet wth the hgh level of aggregato, IIT servces are foud relatvely hgh compared wth commercal goods. Thus, complematarty relato of trade goods s reversed terms of trade servces. I terms of commercal servces trade, the EU (especally Germay ad Frace that have the hghest share total trade of Turkey) ad Turkey are competg ecoomes. As kow, the bggest obstacles ad cotradctos about Turkey's full 1

2 Clt 2, Sayı 2, 2010 ISSN: (Ole) membershp EU ad free movemet of labor comes from these two coutres. The aalyss gves the justfcato of ths ba wth scetfcally from a dfferet perspectve. Key Words: Commercal Servces, Itra Idustry Trade, Turkey JEL Classfcato: F12, F14, F16, L80 1. GİRİŞ Ver toplulaştırma düzeyde edüstr ç tcaret (EİT), ayı edüstr grubu kapsamıda yer ala ve tüketmde yakı kame ola, ama dış görüüm, kullaım özellkler ve kalte tbaryle farklılaşa malları eş-zamalı hraç ve thal kapsaya dış tcaret bçmdr. Daha geş pyasalarda yararlama mkâı vermes, ölçeğe göre arta getr ve ürü farklılaştırması edeyle EİT, edüstrler arası tcarete (EAT) göre daha yüksek kazaımlar sumaktadır. Üretle mal çeşd azalması, üretmde vermllğ ve uzmalaşmayı arttırarak ölçek ekoomler gelşmes sağlar. Tüketcler de daha fazla ürü seçeeğe sahp olurlar. Lteratürde yer ala heme heme bütü uygulamalı çalışmalar ve EİT aalzler, tcar mallar (commercal goods) tcaret kou almıştır. Hzmet sektörü, çoğu gelşmş ve gelşmekte ola ülkede GSYIH ı yarısıda fazlasıı oluşturmaktadır. Öreğ, düyaı öcü hzmet tcaretçs ola ABD GSYIH sı çde hzmetler sektörüü payı yaklaşık %80 cvarıdadır. Türkye GSYIH sıdak sektör payı se yaklaşık %60 dır. Ulusal ekoomlerdek bu ağırlığıa rağme, hzmetler uluslararası tcaret öüde cdd egeller bulumaktadır. Blg-letşm tekolojlerdek gelşme hızlamasıa kadar hzmetler tcaret hacm düşük kalmış ve tcarete kou olamamıştır. Hzmetler Tcaret Geel Alaşması ve bezer çok taraflı görüşmelerle hzmetler tcaret öüdek egeller kaldırılmaya çalışılmıştır. Bu kapsamda tcaret akımlarıı, kayakları dağılımı ve ulusal refah üzerdek etkler aalz yapılırke, hzmetler tcaret ele alımaması ç br ede yoktur (Lee & Lloyd,2002:159). Hzmetler EİT dek gelşme; uzmalaşma ve değşmde kayaklaa karşılaştırmalı üstülük kazaçları, ölçek ekoomler vb. grd avatajları, ayı sektör çde hareket ede faktörler düşük uyum malyetler vb. çeştl faydalar sumaktadır (Sche, 2005:3-17). Bu çalışmaı geel amacı; Türkye ç hesaplaa tcar hzmetler edüstr ç tcaret deksleryle, tcar hzmetlerdek uzmalaşmaı temel özellkler ortaya koyablmektr. Böylece, Türkye AB ve AB-Dışı ülkelerle hzmetler dış tcaret hag esasa göre gerçekleştğ tespt edleblecek ya Türkye tcaret ortakları le rakp m tamamlayıcı mı olduğu ortaya koulablecektr. Bu çerçevede öcelkle teork açıklamalara sora Türkye tcar hzmetler dış tcarete yöelk geel blglere yer verlecek, zleye bölümde, AB ve ABdışı ülkeler ayrımı kapsamıda, Türkye hzmetler edüstr ç tcaret le lgl blgler suulacak, souç bölümüde de ulaşıla bulgulara değlecektr. 2. TEORİK ÇERÇEVE Br ülke dış tcaretde EİT düzey artıkça, EAT azalmaktadır k bu durum, EAT le EİT arasıda tcaret kaymasıı şaret etmektedr. Grubel ve Lloyd a göre, ayı edüstr kapsamıda yer ala ürüler ayı döemde hem hraç hem de thalâtı EİT olarak taımlamıştır (Grubel&Lloyd, 1971:496; Grubel&Lloyd, 1975:1-20). EİT yüksek düzeyde olması karşılaştırmalı üstülük durumuu ortaya çıkmadığıı yasıtmaktadır (Küçükahmetoğlu, 2002:35). Arta EİT, ölçeğe göre arta getr ve ürü farklılaştırması edeyle dış tcarette lâve kazaçlara ede olmaktadır 2

3 Clt 2, Sayı 2, 2010 ISSN: (Ole) (Sharma, 2000: ; Marrewjk, 2002:202). Üretmde ölçeğe göre arta getr söz kousu olduğuda, karşılaştırmalı üstülükler tcaret ede olmakta çıkmakta, zevk ve terchler le faktör doatımları ayı olsa ble tcaret yapılablmektedr. EİT ölçülmes ç öerle edekslerde e yaygı kullaılaı Grubel ve Lloyd (GL) u öersdr. Belrl br ürü grubu () ç, EİT toplam tcaret çdek payı (Grubel&Lloyd, 1971:497; Grubel&Lloyd, 2003:20-21): X M ( X + M ) X M B = 1 veya B = dr. X + M X + M Eştlkte, X ve M : sırasıyla ürüü hracat ve thalâtıı temsl etmektedr. Bu edeks, yüzde csde de fade edleblmektedr. Her br edüstr hracatıı, toplam tcaret çdek payı farklı olduğuda, lgl edüstr grubua at EİT hesaplaırke ağırlıklı ortalaması alımaktadır. Ağırlıklı ortalama EİT edeks (B): B ( X + M ) = 1 = 1 = ( X + M ) = 1 X M 0 B 1 veya yüzde csde 0 B 100 Edeks değer sıfır se tam EAT, br se tam EİT söz kousudur. Acak ülkede toplam tcarettek degeszlğ ede olduğu dış tcaret açık ya da fazlası, degeszlğ büyüklüğüe göre EİT edeksde sapmalara yol açtığıda, GL edeks düzeltlmş bçm kullaılmaktadır (Grubel&Lloyd, 2003:22; Greeaway&Mler, 1986:67): C ( X + M ) = 1 = 1 = ( X + M ) X = 1 = 1 = 1 X M M GL edeks, dış tcaret edüstrler açısıda ülke rekabet gücü ve dış tcaret bçmlerdek gelşmeler açıklamasıa yardımcı olmaktadır. Bu çalışmada, hzmetler hracat ve thalatıı bleşm temelde, dış tcarete yöelk hzmet edüstrler EİT oraları, GL B j edeks kullaılarak hesaplamıştır. EİT aalzler geelde mal tcaret üzere yoğulaşsa da, hzmetler tcarete yöelk aalzler de bulumaktadır. Lee ve Lloyd (2002: ); OECD üyes 20 ülke ç, peryoduda, 1 basamaklı ayrıma göre hzmetler EİT araştırmışlardır. Çalışmada Türkye yılları ortalaması hzmetler EİT oraı 0,49 olarak hesaplamıştır. L ve Dğerler(2003:271), yılları tbaryle, doğruda yabacı yatırımları da kapsayacak şeklde, sgorta hzmetlerde ABD tcaret ortaklarıyla EİT araştırmıştır. ÇUŞ ler rolüe vurgu yapa aalzde, ABD le tcaret ortakları arasıdak tcaret yoğuluğuu, ürü farklılaştırmasıı teşvk ettğ ve tüketc refahıı arttırdığı tespt edlmştr. Sche(2005), Sche ve Dğerler(2005:9-19), ABD le Güey Afrka arasıdak edüstr ç hzmetler tcaret (EIHT) araştırmış, EİT yüksek olduğu edüstrler, EAT e göre lberalzasyo sürecde daha düşük uyum malyetleryle karşılaştığıı belrtmştr. Moshra ve Dğerler (2005) bakacılık hzmetlerde, L ve Dğerler (2003) se sgorta hzmetlerde ABD tcaret parterleryle EİT celeme kousu yapmışlardır. İşgücü pyasalarıda, spesfk olarak şsz kalmaı malyet, edüstrler-arası tcaret durumuda daha yüksek olmaktadır. Dğer br fadeyle, ayı sektör kapsamıda daha kolay uyum sağlaırke (EİT), edüstrler arasıda (EAT) uyum malyet daha yüksektr (Lovely&Nelso, 2002:204). 3

4 Clt 2, Sayı 2, 2010 ISSN: (Ole) 3. HİZMETLER DIŞ TİCARETİ İLE İLGİLİ GENEL BİLGİLER Bu bölümde öce uluslararası hzmetler tcaret ve Türkye hzmetler dış tcarete lşk geel blglere değlecek, zleye bölümde de Türkye tcar hzmetler EİT celeecektr. Düya tcar hzmetler hracı; 1995 yılıda 1.185,1 mlyar $ ve 2000 yılıda 1.491,0 mlyar $ ke 2005 yılı tbaryle 2.414,3 mlyar $ a, düya tcar hzmetler thal se; 1995 yılıda 1.200,7 mlyar $ ve 2000 yılıda 1.474,6 mlyar $ ke 2005 yılıda 2.347,4 mlyar $ a ulaşmıştır yılı tbaryle Avrupa Brlğ(AB25) düya hzmetler hracatıdak payı %46,4 ke thalâttak payı %44,2 dr. Hzmetler hracatıı ülkelere göre dağılımıa bakıldığıda 2005(2000) yılı tbaryle; ABD %14,7(18,7), Almaya %6,2(5,3), İgltere %7,8(7,9), Frasa %4,8(5,4), Japoya %4,5(4,9), Ç %3,1(2,0), Rusya %1,0(0,6) ve Türkye %1,1(1,3) pay almışlardır. Bezer şeklde hzmetler thalâtıı dağılımıa göre 2005(2000) yılı tbaryle; ABD %12,0(14,1), Almaya %8,6(9,2), İgltere %6,6(6,5), Frasa %4,5(4,1), Japoya %5,6(7,7), Ç %3,5(2,4), Rusya %1,6(1,1) ve Türkye %0,5(0,5) pay almışlardır. Türkye 2005 yılı tbaryle blhassa hzmetler hracatı bakımıda; Poloya, Portekz, Macarsta gb pek çok AB ülkesde daha yüksek paya sahptr. Türkye, Düya Tcaret Örgütü öcü hzmet hracat ve thalâtçıları sıralamasıda ; hzmetler hracatıda 26, hzmetler thalâtıda se 39. sırada bulumaktadır (WTO, 2008). OECD ye üye ülkeler grup olarak et hzmetler hracatçısı durumudadır yılı tbaryle tcar mallarda OECD üyeler hracatları toplamı, düya mal hracatıı yaklaşık %64 üü oluştururke, toplam hzmet hracatları, düya toplam hzmet hracatıı %75 oluşturmaktadır (OECD, 2007a:8). Tablo 1. Türkye' AB, AB-Dışı ve Düya le Hzmetler Tcaret ( ) Kayak: Uted Natos(UN), Servces Trade Database(UN SERVICES)'de elektrok ortamda alıa verler kullaılarak tarafımızda hazırlamıştır. (erşm: ) Türkye AB ve AB-Dışı ülkelerle ola hzmetler tcarete lşk blgler ve buları Türkye- Düya hzmetler tcaret çdek orasal payları Tablo 1 de görülmektedr yılıda AB Türkye toplam hzmet hracatıdak payı %50,3 ke 2006 yılıda bu ora küçük br artışla %51,2 ye çıkmıştır. Ye AB Türkye toplam hzmet thaldek payı 2005 tbaryle %47,8 ke, 2006 yılıda öeml br artışla %59,6 ya yükselmştr. Bezer şeklde AB-Dışı ülkeler grubuu Türkye hzmet hracı çdek payı 2005 yılı tbaryle %49,7 de 2006 yılıda %48,8 e, hzmet thal çdek payı da AB payıdak artış edeyle 2005 dek %52,2 de 2006 yılıda %40,4 e gerlemştr. Hzmetler tcaretde, mal tcaretde kullaılmakta ola SITC bezer karşılaştırılablr ve detaylı br sııfladırma sstem bulumamaktadır. Geellkle OECD Hzmetler Sııfladırma Sstem (EBOPS) esas alımaktadır. EBOPS, sstem, Uluslararası Para Fou (IMF) u BMP 5 - Dış Ödemeler Deges Taımlaması le uyumlu acak daha detaylı br sııfladırma sstemdr (Lee & Lloyd, 2002 :167). Bu çerçevede yapıla araştırmalarda, ulusal ve uluslararası statstk 4

5 Clt 2, Sayı 2, 2010 ISSN: (Ole) kurumlarıda, doğruda Türkye hzmetler dış tcarete lşk detaylı verlere ulaşılamamıştır. Brleşmş Mlletler Hzmetler Tcaret Ver Bakası (UNSERVICES) da kayıtlı tüm ülkeler raportör alımış, parter olarak Türkye seçlmştr. Raportör ülkeler bldrdğ hracatı Türkye thalâtı, thalâtı da Türkye hracatı olduğu kabul edlmş, ya Türkye hzmetler dış tcaret verler, lgl ülkeler tcaret akımlarıı ters alıarak hesaplamıştır. Öreğ Raportör Almaya ı Türkye partere hzmet hracatı, Türkye Almaya ya hzmet thalâtı olarak değerledrlmştr. Exteded Balace of Paymets Servces Classfcato (EBOPS) - Geşletlmş Ödemeler Deges Hzmetler Sııfladırması sstemde, toplam hzmetler tcaret, 13 alt edüstrye ayrılmıştır. Bu edüstrler: 200-Toplam Hzmetler, Taşımacılık, Seyahat, Haberleşme Hzmetler, Yapım-İşaat Hzmetler, Sgorta Hzmetler, Fasal Hzmetler, Blgsayar ve Blşm Hzmetler, Patet ve Lsas Hakları, Dğer İşletme Hzmetler, Persoel, Kültür ve Rekreasyo Hzmetler, Hükümet Hzmetler, 983 Sııfladırılmamış Hzmetler dr. 200-Toplam Hzmetler e geş taım olup kamu hzmetler dahl tüm hzmetler kapsamaktadır kodlu kamu hzmetler harç, le arasıdak tüm gruplar tcar hzmetler kapsamıda değerledrlmektedr. Türkye hzmetler dış tcaretde 2005 yılı tbaryle, EBOPS hzmet sııfladırma ssteme gore sektörler payları Tablo 2 de görülmektedr. AB ülkelere (AB25) yapıla hzmetler hracatıda e büyük pay %68 le seyahat hzmetlerde olup, bu grubu %22 le taşımacılık hzmetler takp etmektedr. Bu k grup AB ye toplam hzmet hracatıı yaklaşık %90 ıı oluşturmaktadır. AB de yapıla hzmetler thalâtıda se e büyük pay %36 le taşımacılık hzmetler ve %29 le dğer şletme hzmetlerdedr. Seyahat hzmetler %18 le üçücü sıradadır. AB-Dışı ülkelere hracatı sektörel dağılımıa göre e büyük pay %60 le seyahat hzmetlerdeyke, kc sırada % 27 le yapım-şaat hzmetler gelmektedr. AB-Dışı da hzmet thalâtıda lk sırada %34 pay le yapım-şaat hzmetler bulumakta, bu grubu %31 le seyahat ve %26 le taşımacılık hzmetler zlemektedr. Tablo 2. Türkye' Tcar Hzmetler Tcaretde Sektörel Paylar (2005) Kayak: Uted Natos, Servces Trade Database(UN SERVICES)'de elektrok ortamda alıa verler kullaılarak tarafımızda hazırlamıştır. Hzmetler dış tcaret deges bakımıda, mal tcaretdek dış açığı akse, 1990 larda ber açık verlmemş, hatta 2003 de ber her yıl fazla verlmştr yılıda Türkye 13,4 mlyar $, ABD 82 mlyar $ hzmetler tcaret fazlası verrke, Japoya 49 mlyar $, Almaya 51 mlyar $ açık vermştr. Türkye mal ve hzmet dış tcaret GSYIH ya oraı 2005 de %30,7 ke 2006 da %32 ye çıkmıştır yılı tbaryle ayı ora; Belçka da %86, Çek Cumhuryet de %74, Macarsta da %77, Yuasta da %28, Portekz de %35, Almaya da %42, Slovak 5

6 Clt 2, Sayı 2, 2010 ISSN: (Ole) Cumhuryet de %88, İspaya da %29, İgltere de %30 ve ABD de %14,1 dr (OECD, 2007b: ). 4. TÜRKİYE NİN TİCARİ HİZMETLER ENDÜSTRİ İÇİ TİCARETİ Çalışmaı bu bölümüde, hzmetler tcaret aye mal tcaret gb değerledrlerek, EBOPS sııfladırma sstem 1 basamaklı ayrıma göre EİT oraları hesaplamıştır. Türkye tcar hzmetler dış tcaretde öeml yer tuta, 25 AB üyes, 7 s AB-Dışı olmak üzere toplam 32 tcaret ortağı ülke le hzmetler EİT hesaplamıştır. Blebldğ kadarıyla Türkye öreğde bu yaklaşım, ya hzmetler tcaretde EİT oralarıı hesaplaması lk defa yapılmaktadır. Aalzde GL edeks kullaılmaktadır. Öcelkle Türkye tcar hzmetler dış tcaretde, AB ve AB- Dışı ülkeler orasal paylarıa değlecektr (Tablo 3). Bu kou, mal tcaretdekde çok daha belrg şeklde, hzmetler dış tcaretde brkaç ülkeye yoğulaşma olduğu ç öem taşımaktadır. Tablo 3 dek verlere göre AB ülkeler, Türkye toplam tcar hzmetler hracatıdak payı %74, thalâtıdak payı %76 ve toplam hzmetler tcaret hacmdek payı %75 dr. Gerye kala AB-Dışı ülkeler hracatta %26, thalâtta %24 ve toplam tcaret hacmde %25 lk paya sahptrler. İhracattak %26 lık payı %20, thalâttak payı %15 ve toplam hzmetler tcaret hacmdek %25 lk payı %19 kadarı, ya üçte ksde fazlası tek başıa Rusya ya attr. Tablo 3. Türkye Tcar Hzmetler Dış Tcaret Ülkelere Göre Dağılımı(2005) Kayak: Uted Natos(UN), Servces Trade Database(UN SERVICES)'de elektrok ortamda alıa verler kullaılarak tarafımızda hazırlamıştır 6

7 Clt 2, Sayı 2, 2010 ISSN: (Ole) Tablo 3 dek verler AB ülkeler bazıda celedğde, e yüksek payı Almaya ya at olduğu görülmektedr. Almaya, Türkye toplam hzmet hracatıı %35, thalâtıı %19 ve toplam hzmetler tcaret hacm de %30 uu oluşturmaktadır. Toplam hracatı %10 u İgltere, %7 s İtalya ve % 5 kadarı Frasa ya yapılmıştır. İthalâttak paylara göre; Almaya ve Frasa %16, İgltere %7 lk paya sahptr. Şu halde, toplam hzmetler hracatıı %77 s beş ülkeye(almaya- Rusya-Frasa-İtalya-İgltere) yapılmıştır. Türkye tcar hzmetler EİT edeksler Tablo 4 de suulmuştur. Tablou aalze geçmede öce, Türkye-Almaya hzmetler tcaret yoğuluğu ve orasal büyüklüğü le lgl br tesptte bulumakta yarar vardır. Almaya gerek Türk vatadaşlarıı üfus bakımıda yoğu olduğu, gerekse mal tcaretde öeml paya sahp ola geleeksel br tcaret ortağıdır. Arada tarh, sosyal ve ekoomk bağlar bulumaktadır. Bu edede kayakladığıı düşüdüğümüz şeklde, tüm tcar hzmet sııfladırma gruplarıda hracat ve thalâtı olduğu adr ülkelerde brsdr. Bu alamda tarh-sosyal-kültürel ve ekoomk yakılığı, hzmetler tcarete yasıdığı değerledrlmştr. Aa ülke grupları tbaryle hzmetler tcarete bakıldığıda, AB seyahat, sgortacılık ve patet-lsas hzmetler dışıdak tüm hzmet gruplarıda yüksek derecede EİT olduğu alaşılmaktadır. Taşımacılık(0,74), Haberleşme(0,69), Yapım-şaat(0,98), Fasal Hzmetler(0,95), Blg-Blşm hzmetler(0,79), Dğer İşletme Hzmetler(0,72), Persoel-Kültür-Rekreasyo hzmetler(0,95) EİT yapısı sergleye edüstr gruplarıdır. Acak AB le hzmetler tcaretde 200(1-10)-Tcar hzmetler toplamıda EİT açıkça ortaya çıkmamıştır (çok düşük olmasa da edeks değer(0,42)<0,50 dr). Bu souçta, AB-Türkye hzmetler tcaretde öeml paya sahp ola seyahat edüstrsde EİT düşük olmasıı etkl olduğu düşüülmüştür k aslıda ye de ora çok düşük değldr. AB-Dışı 8 ülke toplamıda ye AB deke bezer bulgularla karşılaşılmıştır. Seyahat hzmetlerde EİT oraı spete düşüktür. Tcar hzmetler toplamıda edeks 0,46 olarak hesaplamıştır. AB oraıda yüksektr ama gee de 0,50 altıdadır (Tablo 4). Taşımacılık edüstrsdek EİT oralarıı, AB ülkeler bazıda, çoğu ülkede yüksek EİT değerlere sahp olduğu tabloda görülmektedr. Frasa, Almaya, Yuasta, Macarsta, İtalya, Hollada, Poloya, İsveç ve İgltere gb AB üyeler heme heme tamamıa yakııda EİT oraları yüksektr. Seyahat hzmetlerde yüksek EİT gözlee ülkeler; Çek Cumhuryet Yuasta, İtalya, Portekz ve Sloveya dır. Yapım-şaat grubuda Avusturya, Belçka, Almaya ve İtalya le tcarette yüksek EİT gözlemştr. Patet ve lsas grubuda Macarsta(0,67) ve Sloveya(0,50) dışıda hçbr ülkeyle EİT yoktur. 7

8 Clt 2, Sayı 2, 2010 ISSN: (Ole) Tablo 4. Türkye' Tcar Hzmetler Edüstr-ç Tcaret (2005) NOT: x : tcaret yok alamıa gelmektedr. Kayak: UNITED NATIONS Servce Trade Database(UN SERVICES)'de elektrok ortamda tem edle verler kullaılarak tarafımızda hesaplamıştır Almaya le hzmetler tcaretde edüstrler durumua yakıda bakıldığıda; taşımacılık hzmetler(0,86), yapım-şaat(0,86), fasal hzmetler(0,51), blg. ve blşm(0,94), dğer şl. hzmetler(0,74) edüstrlerde EİT yüksektr. 200(1-10)-tcar hzmetler toplamıda EİT oraı 0,25 dr ve EAT telğ serglemektedr. Romaya le haberleşme hzmetler ve persoel-kültürrekreasyo, Hırvatsta le dğer şletme hzmetler, Avusturya le sgortacılık, Damarka le blgblşm hzmetler kapsamıda TAM EİT, ya 1,00 edeks değer gözlemştr. EİT ayrıca hesapladığı so sütudak 200-Tüm Hzmetler grubu, elektrok ortamda alıa aa verler toplamı olarak statstkler yayılaya kuruluş tarafıda verle değerdr. Acak kamu hzmetler gb tcar olmaya hzmetler de kapsadığı ç aalzde dkkate alımamıştır. Tamame blg amaçlı olarak tabloda yer verlmştr k, souçlarıa bakıldığıda AB de 4, AB-Dışıda 3 ülke dışıda tüm ülkelerde EİT varmış gb br souç vermştr. Bu yaıltıcıdır. Tcar hzmetler toplamı olarak 200(1-10) başlığı le görüle sütu, eldek verlerde hareketle tarafımızda hesaplamış ve aalz bu grup bakımıda değerledrlmştr. Dolayısıyla, ver ola 200 toplamıı, tcar hzmetler toplamıymış gb dkkate alımamasıı sabetl olduğu değerledrlmştr. Tek yölü tcaret görüle ülkeler olsa da, hzmetler tcaret çde öeml paya sahp ola ülkeler de dahl çoğu ülkede, mal tcaretde karşılaşıla EİT oralarıda daha yüksek EİT değerler gözlemştr. 8

9 Clt 2, Sayı 2, 2010 ISSN: (Ole) Toplulaştırma düzey yükseklğ (ayrıştırma düzey düşüklüğü) EİT oralarıı yüksek çıkmasıda etkl olmuş da olablr. Acak heüz Türkye hzmetler tcaretde hesaplamış, karşılaştırılablr EİT oraları olmadığı ç bulgulara htyatla yaklaşılması gerektğ değerledrlmektedr. 5. SONUÇ Tcar mallar kapsamıda yapıla bu aalzlere lâve olarak, lk kez bu çalışmada tcar hzmetler dış tcaretde EİT oraları ülkeler bazıda hesaplaarak, tıpkı mal tcaretde olduğu gb yorumlamaya çalışılmıştır. Tcar hzmet edüstrlerde uzmalaşma ve tcarette kazaçlarda, geleeksel tcaret bçmlerde daha yüksek düzeylere çıkılmasıa mkâ taıya EİT bçm, Türkye hzmetler tcaretde yoğu ve güçlü şeklde görüldüğü, acak brkaç ülkede yoğulaşa hzmetler tcaret çok sağlıklı br yapıda olmadığı alaşılmıştır. Ölçek ekoomler ve farklılaştırılmış ürüler yaratma kapastes le doğruda bağlatılı ola EİT oralarıı yükselmes, ekoom rekabet gücü kazamaya başladığıı ve global ekoomye etegrasyo sürec hızladığıı şaret etmektedr. KAYNAKLAR Greeaway, Davd & Chrs Mler, The Ecoomcs of Itra-Idustry Trade. Basl Blackwell, Oxford: 1986 Grubel, H. & P.J. Lloyd, The Emprcal Measuremet of Itra-Idustry Trade, Ecoomc Record, Vol.47, 1971, ss Grubel,Herbert & P.J.Lloyd, Itra-Idustry Trade, Theory ad Measuremet of Iteratoal Trade Dfferetated Products. Halsted Press-Joh Wley ad Sos Ltd, New York: 1975 Grubel, Herbert & P.J. Lloyd (Eds.), Itra-Idustry Trade. (The Iteratoal Lbrary of Crtcal Wrtgs Ecoomcs Seres). Edward Elgar Publshg, Chelteham: 2003 Küçükahmetoğlu, Osma, Edüstr-ç Tcaret ve Türkye, İktsat, İşletme ve Fas, 17(90), 2002, ss Lee, H.H. & P.J.Lloyd, Itra-Idustry Trade Servces, Froters of Research o Itra- Idustry Trade. P.J. Lloyd ad Hyu-Hoo Lee(eds.), Palgrave-Macmlla, 2002, ss L, Doghu, Farborz Moshra & Ah-Boo Sm. The Determats Of Itra-Idustry Trade Isurace Servces, Joural of Rsk ad Isurace, 70(2), 2003, ss Lovely, Mary E. ve Douglas R. Nelso. Itra-Idustry Trade As A Idcator Of Labor Market Adjustmet, Weltwrtschaftlches Archv/Revew of World Ecoomcs, Vol.138, 2002, ss Marrewjk, Charles, Iteratoal Trade ad the World Ecoomy, Oxford Uversty Press, New York: 2002 Moshra, Farborz ve Dğerler, Itra-Idustry Trade Facal Servces, Joural of Iteratoal Moey ad Face, Vol.24, 2005, ss.1090 Sharma, Kshor, Patter ad Determats of Itra-Idustry Trade Australa Maufacturg, The Australa Ecoomc Revew, 33(3), 2000, ss

10 Clt 2, Sayı 2, 2010 ISSN: (Ole) Sche, Moses M., South Afrca-US Itra Idustry Trade I Servces, Yayılamamış Doktora Tez, Uversty of Pretora, 2005 Sche, Moses M., Chrs Harmse & Fras Kafer. Determats of South Afrca-US Itra- Idustry Trade Servces, Uversty of Pretora, Workg Paper No: WTO, Iteratoal Trade Statstcs 2006: Leadg Exporters ad Importers of Commercal Servces ( erşm: OECD, Ma Ecoomc Idcators, Nov. 2007, 2007a OECD, OECD Factbook 2008: Ecoomc, Evrometal ad Socal Statstcs Database; WTO, Iteratoal Trade Statstcs(ITS), 2007, 2007b, ss Uted Natos, Servces Trade Database(UN Servces), 10

YER ÖLÇÜLERİ. Yer ölçüleri, verilerin merkezini veya yığılma noktasını belirleyen istatistiklerdir.

YER ÖLÇÜLERİ. Yer ölçüleri, verilerin merkezini veya yığılma noktasını belirleyen istatistiklerdir. YER ÖLÇÜLERİ Yer ölçüler, verler merkez veya yığılma oktasıı belrleye statstklerdr. Grafkler bze verler yığılma oktaları hakkıda ö blg vermede yardımcı olurlar. Acak bu değerler gerçek değerler değldr,

Detaylı

TÜRKİYE ŞEKERPANCARI ÜRETİMİNDE FAKTÖR TALEP ANALİZİ ( ) (TRANSLOG MALİYET FONKSİYONU UYGULAMASI) Yaşar AKÇAY 1 Kemal ESENGÜN 2

TÜRKİYE ŞEKERPANCARI ÜRETİMİNDE FAKTÖR TALEP ANALİZİ ( ) (TRANSLOG MALİYET FONKSİYONU UYGULAMASI) Yaşar AKÇAY 1 Kemal ESENGÜN 2 l Ta rr ım ı Ekooms Kog rres 6-8 - Eylül l 2000 Tek rrdağ TÜRKİYE ŞEKERPANCARI ÜRETİMİNDE FAKTÖR TALEP ANALİZİ (980-998) (TRANLOG MALİYET FONKİYONU UYGULAMAI) Yaşar AKÇAY Kemal EENGÜN 2. GİRİŞ Türkye tarımı

Detaylı

MERKEZİ EĞİLİM ÖLÇÜLERİ

MERKEZİ EĞİLİM ÖLÇÜLERİ MERKEZİ EĞİLİM ÖLÇÜLERİ Gözlee ver düzeleerek çzelgelerle, graklerle suulması çoğu kez yeterl olmaz. Geel durumu yasıtacak br takım ölçülere gereksm vardır. Bu ölçüler verler yalızca özlü br bçmde belrtmekle

Detaylı

= k. Aritmetik Ortalama. Tanımlayıcı İstatistikler TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER. Sınıflanmış Seriler İçin Aritmetik Ortalama

= k. Aritmetik Ortalama. Tanımlayıcı İstatistikler TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER. Sınıflanmış Seriler İçin Aritmetik Ortalama TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER Taımlayıcı İstatstkler MERKEZİ EĞİLİM ÖLÇÜLERİ Dr. Mehmet AKSARAYLI D.E.Ü. İ.İ.B.F..B.F. EKONOMETRİ BÖLÜMÜ mehmet.aksarayl aksarayl@deu.edu.tr Yer Ölçüler (Merkez Eğlm Ölçüler)

Detaylı

Regresyon ve Korelasyon Analizi. Regresyon Analizi

Regresyon ve Korelasyon Analizi. Regresyon Analizi Regresyo ve Korelasyo Aalz Regresyo Aalz Regresyo Aalz Regresyo aalz, aralarıda sebep-souç lşks bulua k veya daha fazla değşke arasıdak lşky belrlemek ve bu lşky kullaarak o kou le lgl tahmler (estmato)

Detaylı

İki veri setinin yapısının karşılaştırılması

İki veri setinin yapısının karşılaştırılması İk ver set yapısıı karşılaştırılması Dağılım: 6,6,6 Ortalama: 6 Medya: 6 Mod: 6 td. apma: 0 Dağılım: 0,6,1 Ortalama: 6 Medya: 6 Mod: çoklu mod td: apma: 6 Amaç: Görüe Ötese Bakablmek Verler değşkelk durumuu

Detaylı

Tarihli Mühendislik ekonomisi final sınavı. Sınav süresince görevlilere soru sormayın. Başarılar dilerim.

Tarihli Mühendislik ekonomisi final sınavı. Sınav süresince görevlilere soru sormayın. Başarılar dilerim. 6..27 Tarhl Mühedslk ekooms fal sıavı Süre 9 dakka Sıav Saat: Sıav süresce görevllere soru sormayı. Başarılar dlerm. D: SOYD: ÖĞRENCİ NO: İMZ: Tek ödemel akümüle değer faktörü Tek ödemel gücel değer faktörü

Detaylı

FİNANSAL YÖNETİM. Finansal Yönetim Örnek Sorular Güz 2015. Yrd. Doç. Dr. Rüstem Barış Yeşilay 1. Örnek. Örnek. Örnek. Örnek. Örnek

FİNANSAL YÖNETİM. Finansal Yönetim Örnek Sorular Güz 2015. Yrd. Doç. Dr. Rüstem Barış Yeşilay 1. Örnek. Örnek. Örnek. Örnek. Örnek Fasal Yöetm Örek lar Güz 2015 Güz 2015 Fasal Yöetm Örek lar 2 Örek FİNNSL YÖNETİM ÖRNEKLER 1000 TL %10 fazde kaç yıl süreyle yatırıldığıda 1600 TL olur? =1000 TL, FV=1600 TL, =0.1 FV (1 ) FV 1600 (1 )

Detaylı

Olabilirlik Oranı Yöntemine Dayalı, Yapısal Homojen Olmayan Varyans Testlerinin Piyasa Modeli İçin Karşılaştırılması

Olabilirlik Oranı Yöntemine Dayalı, Yapısal Homojen Olmayan Varyans Testlerinin Piyasa Modeli İçin Karşılaştırılması Dokuz Eylül Üverstes İktsad ve İdar Blmler Fakültes Dergs, Clt:6, Sayı:, Yıl:011, ss.135-144 Olablrlk Oraı Yöteme Dayalı, Yaısal Homoje Olmaya Varyas Testler Pyasa Model İç Karşılaştırılması Flz KARDİYEN

Detaylı

Genelleştirilmiş Ortalama Fonksiyonu ve Bazı Önemli Eşitsizliklerin Öğretimi Üzerine

Genelleştirilmiş Ortalama Fonksiyonu ve Bazı Önemli Eşitsizliklerin Öğretimi Üzerine Geelleşrlmş Oralama Foksyou ve Bazı Öeml Eşszlkler Öğrem Üzere Gabl ADİLOV, Gülek TINAZTEPE & Serap KEALİ * Öze Armek oralama, Geomerk oralama, Harmok oralama, Kuvadrak oralama ve bular arasıdak lşk vere

Detaylı

Zaman Skalasında Box-Cox Regresyon Yöntemi

Zaman Skalasında Box-Cox Regresyon Yöntemi Dokuz Eylül Üverstes İktsad ve İdar Blmler Fakültes Dergs, Clt:7, Sayı:, Yıl:0, ss.57-70. Zama Skalasıda Bo-Co Regresyo Yötem Atlla Özur İŞÇİ Sbel PAŞALI GÖKTAŞ ATMACA 3 M. Nyaz ÇANKAYA 4 Özet Hata term

Detaylı

Tanımlayıcı İstatistikler

Tanımlayıcı İstatistikler Taımlayıcı İstatstkler Taımlayıcı İstatstkler br değerler dzs statstksel olarak geel özellkler taımlaya ölçülerdr Taımlayıcı İstatstkler Yer Göstere Ölçüler Yaygılık Ölçüler Yer Göstere Ölçüler Br dağılımı

Detaylı

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE ENDÜSTRİ İÇİ TİCARETİN YAPISI

TÜRKİYE EKONOMİSİNDE ENDÜSTRİ İÇİ TİCARETİN YAPISI TÜRKİYE EKONOMİSİNDE ENDÜSTRİ İÇİ TİCARETİN YAPISI Dr. Ahmet AYDIN ÖZET Bu çalışmanın temel amacı gttkçe önemn artıran Endüstr-ç Tcaret Teorsn (EİT) kullanarak Türkye nn dış tcaret yapısını kapsamlı br

Detaylı

EMEKLİLİK YATIRIM FONLARI DEĞERLENDİRMESİ AÇIKLAMA NOTLARI VE VARSAYIMLAR

EMEKLİLİK YATIRIM FONLARI DEĞERLENDİRMESİ AÇIKLAMA NOTLARI VE VARSAYIMLAR EMEKLİLİK YATIRIM FONLARI DEĞERLENDİRMESİ AÇIKLAMA NOTLARI VE VARSAYIMLAR 2013 yılı fo getrs 02/01/2013-02/01/2014 tarhl brm pay değerler kullaılması le hesaplamıştır. 2013 yılı karşılaştırma ölçütü getrs

Detaylı

Tahmin Edicilerin ve Test Đstatistiklerinin Simülasyon ile Karşılaştırılması

Tahmin Edicilerin ve Test Đstatistiklerinin Simülasyon ile Karşılaştırılması . Ders ĐSTATĐSTĐKTE SĐMÜLASYON Tahm Edcler ve Test Đstatstkler Smülasyo le Karşılaştırılması Đstatstk rasgelelk olgusu çere olay süreç ve sstemler modellemesde özellkle bu modellerde souç çıkarmada ve

Detaylı

YILLIK ÜCRETLİ İZİN YÖNETMELİĞİ (03.03.2004 tarihli ve 25391 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Dayanak

YILLIK ÜCRETLİ İZİN YÖNETMELİĞİ (03.03.2004 tarihli ve 25391 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmıştır.) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Dayanak YILLIK ÜCRETLİ İZİN YÖNETMELİĞİ (03.03.2004 tarhl ve 25391 sayılı Resm Gazete'de yayımlamıştır.) Amaç BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam ve Dayaak Madde 1 Bu Yöetmelğ amacı, 4857 sayılı İş Kauuu 53 ücü maddes

Detaylı

BEKLENEN DEĞER VE VARYANS

BEKLENEN DEĞER VE VARYANS BEKLEE DEĞER VE VARYAS.1. İadel ve adesz öreklemede tüm mümkü örekler.. Beklee değer.3. Varyas.4. İk değşke ortak dağılımı.5. İstatstksel bağımsızlık.6. Tesadüf değşkeler doğrusal kombasyolarıı beklee

Detaylı

RANKI 2 OLAN SERBEST LIE CEBİRLERİNİN OTOMORFİZM GRUPLARININ SUNUMLARI 1 Reports Of Free Groups Otomorfizm Rank 2 Lie Algebras

RANKI 2 OLAN SERBEST LIE CEBİRLERİNİN OTOMORFİZM GRUPLARININ SUNUMLARI 1 Reports Of Free Groups Otomorfizm Rank 2 Lie Algebras RANKI OLAN SERBEST LIE CEBİRLERİNİN OTOMORFİZM GRUPLARININ SUNUMLARI Reports Of Free Groups Otomorfzm Rak Le Algebras Özge ÖZTEKİN Matematk Aa Blm Dalı Name EKİCİ Matematk Aa Blm Dalı ÖZET Bu çalışmada,

Detaylı

ETKİN SINIR VE BETA KATSAYI KISITLI PORTFÖY SEÇİM MODELİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

ETKİN SINIR VE BETA KATSAYI KISITLI PORTFÖY SEÇİM MODELİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA İstabul Tcaret Üverstes Fe Blmler Dergs Yıl: 11 Sayı: Güz 01 s. 19-35 ETKİN SINIR VE BETA KATSAYI KISITLI PORTFÖY SEÇİM MODELİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA Cası KAYA 1, Oza KOCADAĞLI Gelş: 30.05.01 Kabul: 14.1.01

Detaylı

Quality Planning and Control

Quality Planning and Control Qualty Plag ad Cotrol END 3618 KALİTE PLANLAMA VE KONTROL Prof. Dr. Mehmet ÇAKMAKÇI Dokuz Eylül Üverstes Edüstr Mühedslğ Aablm Dalı 1 Qualty Maagemet İstatstksel Proses Kotrol Kotrol Kartları 2 END 3618

Detaylı

ÖLÇÜM, ÖLÇÜM HATALARI ve ANLAMLI RAKAMLAR

ÖLÇÜM, ÖLÇÜM HATALARI ve ANLAMLI RAKAMLAR ÖLÇÜM, ÖLÇÜM HATALARI ve ANLAMLI RAKAMLAR Ölçme, her deeysel blm temel oluşturur. Fzk blmde de teorler sıaması ç çeştl deeyler tasarlaır ve bu deeyler sırasıda çok çeştl ölçümler yapılır. Br fzksel celğ

Detaylı

Kuruluş Yeri Seçiminde Bulanık TOPSIS Yöntemi ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama

Kuruluş Yeri Seçiminde Bulanık TOPSIS Yöntemi ve Bankacılık Sektöründe Bir Uygulama KMÜ Sosyal ve Ekoomk Araştırmalar Dergs (8): 37-45, 00 ISSN: 309-93, wwwkmuedutr Kuruluş Yer Seçmde Bulaık TOPSIS Yötem ve Bakacılık Sektörüde Br Uygulama Nha Tırmıkçıoğlu Çıar Yıldız Tekk Üverstes, Kmya-Metalür

Detaylı

Gamma ve Weibull Dağılımları Arasında Kullback-Leibler Uzaklığına Dayalı Ayrım

Gamma ve Weibull Dağılımları Arasında Kullback-Leibler Uzaklığına Dayalı Ayrım Afyo Kocatepe Üverstes Fe ve Mühedslk Blmler Dergs Afyo Kocatepe Uversty Joural of Scece ad Egeerg AKÜ FEMÜBİD 7 (27) 234 (5-55) AKU J. Sc.Eg.7 (27) 234 (5-55) DOI:.5578/fmbd.6774 Gamma ve Webull Dağılımları

Detaylı

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences

Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi Pamukkale University Journal of Engineering Sciences Pamukkale Üverstes Mühedslk Blmler Dergs Pamukkale Uversty Joural of Egeerg Sceces Kabul Edlmş Araştırma Makales (Düzelememş Sürüm) Accepted Research Artcle (Ucorrected Verso) Makale Başlığı / Ttle Karayolu

Detaylı

ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ ve ÖRNEKLEM GENİŞLİĞİ

ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ ve ÖRNEKLEM GENİŞLİĞİ 03.05.013 ÖRNEKLEME YÖNTEMLERİ ve ÖRNEKLEM GENİŞLİĞİ 1 Nede Örekleme? Öreklemde çalışmak ktlede çalışmakta daha kolaydır. Ktle üzerde çalışmak çok daha masraflı olablr. Çoğu durumda tüm ktleye ulaşmak

Detaylı

Giriş. Değişkenlik Ölçüleri İSTATİSTİK I. Ders 5 Değişkenlik ve Asimetri Ölçüleri. Değişkenlik. X i ve Y i aşağıdaki gibi iki seri verilmiş olsun:

Giriş. Değişkenlik Ölçüleri İSTATİSTİK I. Ders 5 Değişkenlik ve Asimetri Ölçüleri. Değişkenlik. X i ve Y i aşağıdaki gibi iki seri verilmiş olsun: Grş İSTATİSTİK I Ders Değşkelk ve Asmetr Ölçüler Ortalamalar, serler karşılaştırılmasıda her zama yeterl ölçüler değldr. Ayı ortalamayı sahp serler arklı dağılım göstereblrler. Bu edele serler karşılaştırılmasıda,

Detaylı

Parametrik Olmayan İstatistik Çözümlü Sorular - 2

Parametrik Olmayan İstatistik Çözümlü Sorular - 2 Parametrk Olmaya İstatstk Çözümlü Sorular - Soru Böbrek hastalarıa at Kreat (KRT) değerlere lşk br araştırma yapılmak stemektedr. Buu ç rasgele seçle hastaya at Kreat değerler aşağıdak gb elde edlmştr

Detaylı

Bağıl Değerlendirme Sisteminin Simülasyon Yöntemi ile Test Edilmesi: Kilis 7 Aralık Üniversitesi Örneği

Bağıl Değerlendirme Sisteminin Simülasyon Yöntemi ile Test Edilmesi: Kilis 7 Aralık Üniversitesi Örneği Akademk Blşm 11 - III. Akademk Blşm Koferası Bldrler 2-4 Şubat 2011 İöü Üverstes, Malatya Bağıl Değerledrme Sstem Smülasyo Yötem le Test Edlmes: Kls 7 Aralık Üverstes Öreğ Kls 7 Aralık Üverstes, Blgsayar

Detaylı

WEİBULL DAĞILIMININ ÖLÇEK VE BİÇİM PARAMETRELERİ İÇİN İSTATİSTİKSEL TAHMİN YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

WEİBULL DAĞILIMININ ÖLÇEK VE BİÇİM PARAMETRELERİ İÇİN İSTATİSTİKSEL TAHMİN YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI İstabul Tcaret Üverstes Sosal Blmler Dergs Yıl:8 Saı:5 Bahar 2009 s.73-87 WEİBULL DAĞILIMII ÖLÇEK VE BİÇİM PARAMETRELERİ İÇİ İSTATİSTİKSEL TAHMİ YÖTEMLERİİ KARŞILAŞTIRILMASI Flz ÇAKIR ZEYTİOĞLU* ÖZET Güümüzde

Detaylı

Yüksek Mertebeden Sistemler İçin Ayrıştırma Temelli Bir Kontrol Yöntemi

Yüksek Mertebeden Sistemler İçin Ayrıştırma Temelli Bir Kontrol Yöntemi Yüksek Mertebede Sstemler İç Ayrıştırma Temell Br Kotrol Yötem Osma Çakıroğlu, Müjde Güzelkaya, İbrahm Eks 3 Kotrol ve Otomasyo Mühedslğ Bölümü Elektrk Elektrok Fakültes İstabul Tekk Üverstes,34369, Maslak,

Detaylı

PORTFÖY OPTİMİZASYONUNDA ORTALAMA MUTLAK SAPMA MODELİ VE MARKOWITZ MODELİNİN KULLANIMI VE İMKB VERİLERİNE UYGULANMASI

PORTFÖY OPTİMİZASYONUNDA ORTALAMA MUTLAK SAPMA MODELİ VE MARKOWITZ MODELİNİN KULLANIMI VE İMKB VERİLERİNE UYGULANMASI Süleyma Demrel Üverstes İktsad ve İdar Blmler Fakültes Dergs Y.2008, C.3, S.2 s.335-350. Suleyma Demrel Uversty The Joural of Faculty of Ecoomcs ad Admstratve Sceces Y.2008, vol.3, No.2 pp.335-350. PORTFÖY

Detaylı

Rasgele sayıda bağımlı aktüeryal risklerin beklenen değeri için alt ve üst sınırlar

Rasgele sayıda bağımlı aktüeryal risklerin beklenen değeri için alt ve üst sınırlar www.saskcler.org İsaskçler Dergs (8) 64-74 İsaskçler Dergs Rasgele sayıda bağımlı aküeryal rskler beklee değer ç al ve üs sıırlar Fah Tak Kırıkkale Üverses Fe-Edebya Faküles, İsask Bölümü 7-ahşha,Kırıkkale,

Detaylı

AES S Kutusuna Benzer S Kutuları Üreten Simulatör

AES S Kutusuna Benzer S Kutuları Üreten Simulatör AES S Kutusua Bezer S Kutuları Ürete Smulatör M.Tolga SAKALLI Trakya Üverstes Blgsayar Mühedslğ tolga@trakya.edu.tr Erca BULUŞ Trakya Üverstes Blgsayar Mühedslğ ercab@trakya.edu.tr Adaç ŞAHİN Trakya Üverstes

Detaylı

ORTAK BAĞIMSIZ DENETİM VE MALİ MÜŞAVİRLİK LİMİTED ŞİRKETİ

ORTAK BAĞIMSIZ DENETİM VE MALİ MÜŞAVİRLİK LİMİTED ŞİRKETİ ORTAK BAĞIMSI Z DENETİ M VE MALİ MÜŞAVİ RLİK LİMİTED ŞİRKETİ 6102 SAYILI YENİ TÜRK TİCARET KANUNUNUN ANONİM VE LİMİTED ŞİRKETLERE GETİRDİKLERİ www.ortakusavr.co Sayfa 1 ÖNSÖZ Tcar hayatııza br çok yelk

Detaylı

Değişkenler Arasındaki İlişkiler Regresyon ve Korelasyon. Dr. Musa KILIÇ

Değişkenler Arasındaki İlişkiler Regresyon ve Korelasyon. Dr. Musa KILIÇ Değşkeler Arasıdak İlşkler Regresyo ve Korelasyo Dr. Musa KILIÇ http://ks.deu.edu.tr/musa.klc 1. Grş Buda öcek bölümlerde celedğmz koular, br tek değşke ç yorumlamalar yapmaya yöelk statstk yötemler üzerde

Detaylı

BİR KARMAŞIK SİSTEMİN GÜVENİLİRLİK BLOK DİYAGRAMI İÇİN OLASILIK YOĞUNLUK FONKSİYONUNUN OLUŞTURULMASI VE İSTATİSTİKSEL GÜVENİLİRLİK HESAPLAMALARI*

BİR KARMAŞIK SİSTEMİN GÜVENİLİRLİK BLOK DİYAGRAMI İÇİN OLASILIK YOĞUNLUK FONKSİYONUNUN OLUŞTURULMASI VE İSTATİSTİKSEL GÜVENİLİRLİK HESAPLAMALARI* BİR KARMAŞIK SİSTEMİN GÜVENİLİRLİK BLOK DİYAGRAMI İÇİN OLILIK YOĞUNLUK FONKSİYONUNUN OLUŞTURULMI VE İSTATİSTİKSEL GÜVENİLİRLİK HESAPLAMALARI* Costructo O Probablty Desty Fucto For The Relablty Block Dagram

Detaylı

Servis Yönlendirmeli Sistemlerde Güven Yayılımı

Servis Yönlendirmeli Sistemlerde Güven Yayılımı Servs Yöledrmel Sstemlerde Güve Yayılımı Mahr Kutay, S Zafer Dcle, M Ufuk Çağlaya Dokuz Eylül Üverstes, Elektrk-Elektrok Mühedslğ Bölümü, İzmr Boğazç Üverstes Blgsayar Mühedslğ Bölümü, İstabul Dokuz Eylül

Detaylı

Mühendislikte Olasılık, İstatistik, Risk ve Güvenilirlik Altay Gündüz. Mühendisler için İstatistik Prof. Dr. Mehmetçik Bayazıt, Prof. Dr.

Mühendislikte Olasılık, İstatistik, Risk ve Güvenilirlik Altay Gündüz. Mühendisler için İstatistik Prof. Dr. Mehmetçik Bayazıt, Prof. Dr. İSTATİSTİK DERSİ (BAÜ Müh-Mm Fakültes Dr. Bau Yağcı KAYNAKLAR Mühedslkte Olasılık, İstatstk, Rsk ve Güvelrlk Altay Güdüz Blgsayar (Ecel Destekl Uygulamalı İstatstk Pro. Dr. Mustaa Akkurt Mühedsler ç İstatstk

Detaylı

TALEP TAHMİNLERİ. Y.Doç.Dr. Alpagut YAVUZ

TALEP TAHMİNLERİ. Y.Doç.Dr. Alpagut YAVUZ TALEP TAHMİNLERİ Y.Doç.Dr. Alpagut YAVUZ Yöetm e temel foksyolarıda br ola plalama, e kaba taımıyla, şletme geleceğe yöelk alıa kararları br bleşkesdr. Geleceğe yöelk alıa kararları başarısı yöetcler yaptıkları

Detaylı

Bir Alışveriş Merkezinde Hizmet Sektörü Đçin En Kısa Yol Problemi ile Bir Çözüm

Bir Alışveriş Merkezinde Hizmet Sektörü Đçin En Kısa Yol Problemi ile Bir Çözüm Br Alışverş Merkezde Hzmet Sektörü Đç E Kısa Yol Problem le Br Çözüm Pıar Düdar, Mehmet Al Balcı, Zeyep Örs Yorgacıoğlu Ege Üverstes, Matematk Bölümü, Đzmr Yaşar Üverstes, Matematk Bölümü, Đzmr par.dudar@ege.edu.tr,

Detaylı

Türkiye ile Orta Asya Türk Cumhuriyetleri Arasındaki Endüstri-İçi Ticaretin Analizi

Türkiye ile Orta Asya Türk Cumhuriyetleri Arasındaki Endüstri-İçi Ticaretin Analizi 386 INTERNATIONAL CONFERENCE ON EURASIAN ECONOMIES 2010 Türkiye ile Orta Asya Türk Cumhuriyetleri Arasındaki Endüstri-İçi Ticaretin Analizi Murat Ozan Başkol, Uludağ Üniversitesi Abstract Intra-Industry

Detaylı

Kısa Vadeli Sermaye Girişi Modellemesi: Türkiye Örneği

Kısa Vadeli Sermaye Girişi Modellemesi: Türkiye Örneği Dokuz Eylül Ünverstes İktsad ve İdar Blmler Fakültes Dergs, Clt:24, Sayı:1, Yıl:2009, ss.105-122. Kısa Vadel Sermaye Grş Modellemes: Türkye Örneğ Mehmet AKSARAYLI 1 Özhan TUNCAY 2 Alınma Tarh: 04-2008,

Detaylı

GRİ MARKOV KESTİRİM MODELİ KULLANILARAK DÖVİZ KURU TAHMİNİ

GRİ MARKOV KESTİRİM MODELİ KULLANILARAK DÖVİZ KURU TAHMİNİ Joural of Ecoomcs, Face ad Accoutg (JEFA), ISSN: 48-6697 Year: 4 Volume: Issue: 3 CURRENCY EXCHANGE RATE ESTIMATION USING THE GREY MARKOV PREDICTION MODEL Omer Oala¹ ¹Marmara Uversty. omeroala@marmara.edu.tr

Detaylı

Operasyonel Risk İleri Ölçüm Modelleri

Operasyonel Risk İleri Ölçüm Modelleri Bakacılar Dergs, Sayı 58, 006 Grş Operasyoel Rsk İler Ölçüm Modeller Çalışma k bölümde oluşmaktadır. İlk bölümde operasyoel rskler ölçülmes kapsamıda hag ler ölçüm modeller kullaılması gerektğ, söz kousu

Detaylı

SESSION 1. Asst. Prof. Dr. Fatih Ecer (Afyon Kocatepe University, Turkey) Abstract

SESSION 1. Asst. Prof. Dr. Fatih Ecer (Afyon Kocatepe University, Turkey) Abstract SESSION 1 Türkye dek Kout Fyatlarıı Tahmde Hedok Regresyo Yötem le Yapay Sr Ağlarıı Karşılaştırılması Comparso of Hedoc Regresso Method ad Artfcal Neural Networks to Predct Housg Prces Turkey Asst. Prof.

Detaylı

MOBİPA MOBİLYA TEKSTİL İNŞAAT NAKLİYE PETROL ÜRÜNLERİ. SÜPERMARKET VE TuRİzM SANAYİ VE TİcARET ANONİM ŞİRKETİ

MOBİPA MOBİLYA TEKSTİL İNŞAAT NAKLİYE PETROL ÜRÜNLERİ. SÜPERMARKET VE TuRİzM SANAYİ VE TİcARET ANONİM ŞİRKETİ MOBİPA MOBİLYA TEKSTİL İNŞAAT NAKLİYE PETROL ÜRÜNLERİ SÜPERMARKET VE TuRİzM SANAYİ VE TİcARET ANONİM ŞİRKETİ 2011-2012-2013 MALİ yılına İLİşKİN YÖNETİM KURULU FAALİYET RAPORU ("Şrket") 01012011-31 ı22013

Detaylı

İSTATİSTİK. Doç. Dr. Suat ŞAHİNLER Arş.Gör. Özkan GÖRGÜLÜ

İSTATİSTİK. Doç. Dr. Suat ŞAHİNLER Arş.Gör. Özkan GÖRGÜLÜ İSTATİSTİK Doç. Dr. Suat ŞAHİNLER Arş.Gör. Özka GÖRGÜLÜ Tavsye Edle Kayak Ktaplar Her öğrec keds tuttuğu düzel otlar.. Akar, M. ve S. Şahler, (997). İstatstk. Ç.Ü. Zraat Fakültes Geel Yayı No: 74, Ders

Detaylı

KONTROL KARTLARI 1)DEĞİŞKENLER İÇİN KONTROL KARTLARI

KONTROL KARTLARI 1)DEĞİŞKENLER İÇİN KONTROL KARTLARI 1 KONTOL KATLAI 1)DEĞİŞKENLE İÇİN KONTOL KATLAI Ölçe,gözle veya deey yolu le elde edle verler değşke(ölçüleblr-sürekl) ve özellk (sayılablr-keskl) olak üzere başlıca k gruba ayrılır. Değşke verler belrl

Detaylı

S.Erhan 1 ve M.Dicleli 2

S.Erhan 1 ve M.Dicleli 2 1. Türkye Deprem Mühedslğ ve Ssmoloj Koferası 11-14 Ekm 2011 ODTÜ ANKARA ÖZET: SİSMİK YÜKLERİN İNTEGRAL KÖPRÜ KAZIKLARINDA DÜŞÜK DEVİRLİ YORULMAYA ETKİLERİ S.Erha 1 ve M.Dclel 2 1 Araştırma Görevls, Mühedslk

Detaylı

Lojistik Regresyonda Meydana Gelen Aşırı Yayılımın İncelenmesi

Lojistik Regresyonda Meydana Gelen Aşırı Yayılımın İncelenmesi Yüzücü Yıl Üverstes, Zraat Fakültes, Tarım Blmler Dergs (J. Agrc. Sc.), 008, 18(1): 1-5 Araştırma Makales/Artcle Gelş Tarh: 10.06.007 Kabul Tarh: 7.1.007 Lojstk Regresyoda Meydaa Gele Aşırı Yayılımı İcelemes

Detaylı

Tanımlayıcı İstatistikler

Tanımlayıcı İstatistikler TANIMLAYICI İSTATİSTİKLER MERKEZİ EĞİLİM ÖLÇÜLERİ Dr. Mehmet AKSARAYLI D.E.Ü. İ.İ.B.F. EKONOMETRİ BÖLÜMÜ mehmet.aksarayl@deu.edu.tr Taımlayıcı İstatstkler Yer Ölçüler (Merkez Eğlm Ölçüler) Duyarlı Ortalamalar

Detaylı

ARAŞTIRMA MAKALESİ / RESEARCH ARTICLE

ARAŞTIRMA MAKALESİ / RESEARCH ARTICLE ANADOLU ÜNİVERSİTESİ BİLİM VE TEKNOLOJİ DERGİSİ A Uygulamalı Blmler ve Mühedslk ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SCIENCE AND TECHNOLOGY A Appled Sceces ad Egeerg Clt/Vol.: 3-Sayı/No: : 5-63 (202 ARAŞTIRMA

Detaylı

Doç. Dr. M. Mete DOĞANAY Prof. Dr. Ramazan AKTAŞ

Doç. Dr. M. Mete DOĞANAY Prof. Dr. Ramazan AKTAŞ TAHVİL DEĞERLEMESİ Doç. Dr. M. Mee DOĞANAY Prof. Dr. Ramaza AKTAŞ 1 İçerik Tahvil ve Özellikleri Faiz Oraı ve Tahvil Değeri Arasıdaki İlişki Tahvili Geiri Oraı ve Vadeye Kadar Geirisi Faiz Oraı Riski Verim

Detaylı

CHAID Algoritması ile Balık Eti Tüketimini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi

CHAID Algoritması ile Balık Eti Tüketimini Etkileyen Faktörlerin İncelenmesi Gazosmapaşa Üverstes Zraat Fakültes Dergs Joural of AgrculturalFaculty of GazosmapasaUversty http://zraatderg.gop.edu.tr/ Araştırma Makales/ResearchArtcle JAFAG ISSN: 1300-910 E-ISSN: 147-8848 (018) 35

Detaylı

EMEKLİLİK YATIRIM FONLARI DEĞERLENDİRMESİ AÇIKLAMA NOTLARI VE VARSAYIMLAR

EMEKLİLİK YATIRIM FONLARI DEĞERLENDİRMESİ AÇIKLAMA NOTLARI VE VARSAYIMLAR EMEKLİLİK YATIRIM FONLARI DEĞERLENDİRMESİ AÇIKLAMA NOTLARI VE VARSAYIMLAR 2015 yılı fo getrs 02/01/2015-04/01/2016 tarhl brm pay değerler kullaılması le hesaplamıştır. 2015 yılı karşılaştırma ölçütü getrs

Detaylı

EGITIM AMAÇLI PNÖMATIK SERVO-KONTROL DÜZENEGIN DENEYSEL DEGERLENDIRMESI

EGITIM AMAÇLI PNÖMATIK SERVO-KONTROL DÜZENEGIN DENEYSEL DEGERLENDIRMESI 03 III. ULUSAL HIDROLIK PNÖMATIK KONGRESI VE SERGISI 411 EGITIM AMAÇLI PNÖMATIK SERVO-KONTROL DÜZENEGIN DENEYSEL DEGERLENDIRMESI Mehmet YUNT Ark YETIS Koray K. SAFAK Osma S. TÜRKAY ÖZET Pömatk sstemler

Detaylı

BAZI YARIGRUP AİLELERİ ve YAPILARI İÇİN SONLULUK KOŞULLARI ve ETKİNLİK *

BAZI YARIGRUP AİLELERİ ve YAPILARI İÇİN SONLULUK KOŞULLARI ve ETKİNLİK * BAZI YARIGRUP AİLELERİ ve YAPILARI İÇİN SONLULUK KOŞULLARI ve ETKİNLİK * Fteess Codtos For Soe Segroup Fales ad Costructos ad Effcecy Basr ÇALIŞKAN Mateatk Aabl Dalı Hayrullah AYIK Mateatk Aabl Dalı ÖZET

Detaylı

YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI III. Dinamik Programlama. Örnek 3: Tıbbi Müdahale Ekiplerinin Ülkelere Dağıtımı

YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI III. Dinamik Programlama. Örnek 3: Tıbbi Müdahale Ekiplerinin Ülkelere Dağıtımı YÖNEYLEM ARAŞTIRMASI III Hafta Determstk Damk Programlama (devam) Damk Programlama Geçe derste küçük ölçekl problemler damk programlamayla yelemel olarak asıl çözüldüğüü gördük. Bu derste, öreklere devam

Detaylı

GÜMRÜK TARİFE UYGULAMALARI. İstanbul Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü

GÜMRÜK TARİFE UYGULAMALARI. İstanbul Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü GÜMRÜK TARİFE UYGULAMALARI İstabul Gümrük ve Ticaret Bölge Müdürlüğü SINIFLANDIRMA Sııfladırma Türk Gümrük Tarife Cetvelide eşyaı yer aldığı Gümrük Tarife İstatistik Pozisyouu tespit edilme işlemi olarak

Detaylı

GÜÇLÜ BETA HESAPLAMALARI. Güray Küçükkocaoğlu-Arzdar Kiracı

GÜÇLÜ BETA HESAPLAMALARI. Güray Küçükkocaoğlu-Arzdar Kiracı GÜÇLÜ BETA HESAPLAMALAI Güray Küçükkocaoğlu-Arzdar Kracı Özet Bu çalışaı aacı Fasal Varlıkları Fyatlaa Model (Captal Asset Prcg Model) Beta katsayısıı hesaplarke yaygı olarak kulladığı sırada e küçük kareler

Detaylı

1. GAZLARIN DAVRANI I

1. GAZLARIN DAVRANI I . GZLRIN DRNI I İdeal Gazlar ç: lm 0 RT İdeal gazlar ç: RT Hacm() basıçla() değşk sıcaklıklarda değşm ekl.. de gösterlmştr. T >T 8 T T T 3 asıç T 4 T T 5 T 7 T 8 Molar Hacm ekl.. Gerçek br gazı değşk sıcaklıklardak

Detaylı

ISF404 SERMAYE PİYASALARI VE MENKUL KIYMETYÖNETİMİ

ISF404 SERMAYE PİYASALARI VE MENKUL KIYMETYÖNETİMİ 8. HAFTA ISF404 SERMAYE PİYASALARI VE MENKUL KIYMETYÖNETİMİ PORTFÖY YÖNETİMİ II Doç.Dr. Murat YILDIRIM muratyildirim@karabuk.edu.tr Geleeksel Portföy Yaklaşımı, Bu yaklaşıma göre portföy bir bilim değil,

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 3: MERKEZİ EĞİLİM VE DAĞILMA ÖLÇÜLERİ Prof. Dr. İrfa KAYMAZ Taım Araştırma souçlarıı açıklamasıda frekas tablosu ve poligou isteile bilgiyi her zama sağlamayabilir. Verileri

Detaylı

İşletme İstatistiği. [Type the document subtitle] Ege Yazgan ve Yüce Zerey 10/21/2003

İşletme İstatistiği. [Type the document subtitle] Ege Yazgan ve Yüce Zerey 10/21/2003 ISTANBUL BİLGİ UNİVERSİTY İşletme İstatstğ [Type the documet subttle] Ege Yazga ve Yüce Zerey 1/1/3 [Type the abstract of the documet here. The abstract s typcally a short summary of the cotets of the

Detaylı

Filbert Matrislerinin Normları İçin Alt ve Üst Sınırlar. The Upper and Lower Bounds For Norms of Filbert Matrices

Filbert Matrislerinin Normları İçin Alt ve Üst Sınırlar. The Upper and Lower Bounds For Norms of Filbert Matrices lert Matrsler Normları İç lt ve Üst Sıırlar Sülema Demrel Üverstes B Türe E Sarııar e Blmler Esttüsü Dergs - (00 - lert Matrsler Normları İç lt ve Üst Sıırlar Bahr TÜREN E SRIPINR Sülema Demrel Üverstes

Detaylı

Sayısal Türev Sayısal İntegrasyon İnterpolasyon Ekstrapolasyon. Bölüm Üç

Sayısal Türev Sayısal İntegrasyon İnterpolasyon Ekstrapolasyon. Bölüm Üç Sayısal Türev Sayısal İtegrasyo İterpolasyo Ekstrapolasyo Bölüm Üç Bölüm III 8 III-. Pvot Noktaları Br ( ) oksyouu değer, geellkle ekse üzerdek ayrık oktalarda belrler. Bu oktalara pvot oktaları der. Bu

Detaylı

Gaunt Katsayılarının Binom Katsayıları Kullanılarak Hesaplanması

Gaunt Katsayılarının Binom Katsayıları Kullanılarak Hesaplanması EN AKÜLTESİ EN DERGİSİ E06 4 9-5 Araştıra Maales Gelş Receved :6/0/06 Kabul Accepted :/0/06 Erha AKIN Selçu Üverstes e aültes z Bölüü Kapüs 450 Koya Türye e-al: ea@selcu.edu.tr Öz: Bu çalışada Gaut atsayıları

Detaylı

Üretim ve Kalkınma Ekonomisi Sorunları ve Yönetimi Sadettin Özen 1, Samet Gürsev 2

Üretim ve Kalkınma Ekonomisi Sorunları ve Yönetimi Sadettin Özen 1, Samet Gürsev 2 Bu bldr 1- Mart 14 tarhlerde düzelee Üretm Ekooms Kogresde suulmuştur. Özet Üretm ve Kalkıma Ekooms Soruları ve Yöetm Sadett Öze 1, Samet Gürsev Üretm ve kalkıma ekooms temel soruu, taleb, sektörler özgü

Detaylı

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ T.C. SELÇUK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ BAZI DAĞILIMLAR İÇİN EN ÇOK OLABİLİRLİK VE FARKLI KAYIP FONKSİYONLARI ALTINDA BAYES TAHMİN EDİCİLERİNİN PERFORMANSLARININ KARŞILAŞTIRILMASI Gülca GENCER

Detaylı

Tanımlayıcı İstatistikler (Descriptive Statistics) Dr. Musa KILIÇ

Tanımlayıcı İstatistikler (Descriptive Statistics) Dr. Musa KILIÇ Taımlayıcı İstatstkler (Descrptve Statstcs) Dr. Musa KILIÇ TANIMLAYICI ÖRNEK İSTATİSTİKLERİ YER ÖLÇÜLERİ (Frekas dağılışıı abss eksedek durumuu belrtr.) DEĞİŞİM ÖLÇÜLERİ ( Frekas dağılışıı şekl belrtr.).

Detaylı

Veteriner İlaçları Satış Yetkisinin Veteriner Hekimliği Açısından Değerlendirilmesi: II. İlaç Satış Yetkisinin Vizyon ve Bilanço Üzerine Etkileri [1]

Veteriner İlaçları Satış Yetkisinin Veteriner Hekimliği Açısından Değerlendirilmesi: II. İlaç Satış Yetkisinin Vizyon ve Bilanço Üzerine Etkileri [1] Kafkas Uiv Vet Fak Derg 6 ():, 00 DOI:0./kvfd.00.6 RESEARCH ARTICLE Veterier İlaçları Satış Yetkisii Veterier Hekimliği Açısıda Değerledirilmesi: II. İlaç Satış Yetkisii Vizyo ve Bilaço Üzerie Etkileri

Detaylı

TARTIŞMA METNİ 2012/71 http ://www.tek.org.tr İMALAT SANAYİNDE YAPISAL DEĞİŞİM VE ÜRETKENLİK: TÜRKİYE, AKDENİZ BÖLGESİ VE MERSİN İLİ KARŞILAŞTIRMASI

TARTIŞMA METNİ 2012/71 http ://www.tek.org.tr İMALAT SANAYİNDE YAPISAL DEĞİŞİM VE ÜRETKENLİK: TÜRKİYE, AKDENİZ BÖLGESİ VE MERSİN İLİ KARŞILAŞTIRMASI TÜRKİYE EKONOMİ KURUMU TARTIŞMA METNİ 202/7 hp ://www.ek.org.r İMALAT SANAYİNDE YAPISAL DEĞİŞİM VE ÜRETKENLİK: TÜRKİYE, AKDENİZ BÖLGESİ VE MERSİN İLİ KARŞILAŞTIRMASI Me Alıok ve İsmal Tucer Bu çalışma

Detaylı

Polinom İnterpolasyonu

Polinom İnterpolasyonu Polom İterpolasyou (Ara Değer Bulma Br foksyou solu sayıdak, K, R oktalarıda aldığı f (, f (,, f ( değerler bls (foksyou keds blmyor. Bu oktalarda geçe. derecede br tek, P a + a + a + + a (... polumu vardır

Detaylı

BULANIK ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ YÖNTEMİNDE DUYARLILIK ANALİZLERİ: YENİ BİR ALTERNATİFİN EKLENMESİ - ENERJİ KAYNAĞININ SEÇİMİ ÜZERİNDE BİR UYGULAMA

BULANIK ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ YÖNTEMİNDE DUYARLILIK ANALİZLERİ: YENİ BİR ALTERNATİFİN EKLENMESİ - ENERJİ KAYNAĞININ SEÇİMİ ÜZERİNDE BİR UYGULAMA İstabul Tcaret Üverstes Fe Bller Dergs Yıl:7 Sayı:4 Güz 2008/2 s.5-34 BULANIK ANALİTİK HİYERARŞİ SÜRECİ YÖNTEMİNDE DUYARLILIK ANALİZLERİ: YENİ BİR ALTERNATİFİN EKLENMESİ - ENERJİ KAYNAĞININ SEÇİMİ ÜZERİNDE

Detaylı

Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründe Endüstri-İçi Ticaretin Analizi: Türkiye ve Çin Örneği

Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründe Endüstri-İçi Ticaretin Analizi: Türkiye ve Çin Örneği İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi Cilt 3, Sayı 1, 2015, ss.1-9 ISSN:2147-804X http://www.isletmeiktisat.com Tekstil ve Hazır Giyim Sektöründe Endüstri-İçi Ticaretin Analizi: Türkiye ve Çin Örneği

Detaylı

PSİKİYATRİ POLİKLİNİĞİNDE KONTROL SÜREKLİLİĞİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI

PSİKİYATRİ POLİKLİNİĞİNDE KONTROL SÜREKLİLİĞİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI Kriz Dergisi 3 (1-2): 133-137 PSİKİYATRİ POLİKLİNİĞİNDE KONTROL SÜREKLİLİĞİNİ ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN ARAŞTIRILMASI Ayça GÜRDAL*, Hasa MIRSAL" GİRİŞ VE AMAÇ Ayakta tedavi sürekliliği, diğer tıp dallarıda

Detaylı

Tuğba SARAÇ Yük. Endüstri Mühendisi TAI, Ankara tsarac@tai.com.tr. Özet. 1. Giriş. 2. Gözden Geçirmeler. Abstract

Tuğba SARAÇ Yük. Endüstri Mühendisi TAI, Ankara tsarac@tai.com.tr. Özet. 1. Giriş. 2. Gözden Geçirmeler. Abstract YKGS2008: Yazılım Kaltes ve Yazılım Gelştrme Araçları 2008 (9-0 ekm 2008, İstabul) Yazılım Ürü Gözde Geçrmeler Öem, Hazırlık Sürec ve Br Uygulama Öreğ The Importace of the Software Product Revews, Preparato

Detaylı

İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi Journal of Advanced Technology Sciences ISSN:2147-3455

İleri Teknoloji Bilimleri Dergisi Journal of Advanced Technology Sciences ISSN:2147-3455 İler Tekoloj Blmler Dergs Joural of Advaced Techology Sceces ISSN:47-3455 GÜÇ SİSTEMLERİNDE HARMONİKLERİN KRİTİK DEĞERLERE ETKİSİ Yusuf ALAŞAHAN İsmal ERCAN Al ÖZTÜRK 3 Salh TOSUN 4,4 Düzce Üv, Tekoloj

Detaylı

İŞLETMELERDE DAĞITIM SİSTEMİ MALİYETLERİ MİNİMİZASYONU İÇİN ÇÖZÜM MODELİ: BİR FİRMA UYGULAMASI

İŞLETMELERDE DAĞITIM SİSTEMİ MALİYETLERİ MİNİMİZASYONU İÇİN ÇÖZÜM MODELİ: BİR FİRMA UYGULAMASI İŞLETMELERDE DAĞITIM SİSTEMİ MALİYETLERİ MİNİMİZASYONU İÇİN ÇÖZÜM MODELİ: BİR FİRMA UYGULAMASI Ahmet ERGÜLEN * Halm KAZAN ** Muhtt KAPLAN *** ÖZET Arta rekabet şartları çersde karlılıklarıı korumak ve

Detaylı

İKİ ÖLÇÜTLÜ PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ: MAKSİMUM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM ERKEN BİTİRME

İKİ ÖLÇÜTLÜ PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ: MAKSİMUM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM ERKEN BİTİRME V. Ulusal Üretim Araştırmaları Sempozyumu, İstabul Ticaret Üversitesi, 25-27 Kasım 2005 İKİ ÖLÇÜTLÜ PARALEL MAKİNELİ ÇİZELGELEME PROBLEMİ: MAKSİMUM TAMAMLANMA ZAMANI VE MAKSİMUM ERKEN BİTİRME Tamer EREN

Detaylı

İstatistik ve Olasılık

İstatistik ve Olasılık İstatistik ve Olasılık Ders 3: MERKEZİ EĞİLİM VE DAĞILMA ÖLÇÜLERİ Prof. Dr. İrfa KAYMAZ Taım Araştırma souçlarıı açıklamasıda frekas tablosu ve poligou isteile bilgiyi her zama sağlamayabilir. Verileri

Detaylı

ÜRETİM PLANLAMASINDA HEDEF PROGRAMLAMA VE BULANIK HEDEF PROGRAMLAMA YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI

ÜRETİM PLANLAMASINDA HEDEF PROGRAMLAMA VE BULANIK HEDEF PROGRAMLAMA YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Öer.C.9.S.. Temmuz 00.-. ÜRETİM PLANLAMASINDA HEDEF PROGRAMLAMA VE BULANIK HEDEF PROGRAMLAMA YÖNTEMLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI Semra ERPOLAT Mmar Sa Güzel Saatlar Üverstes Fe Edebyat Fakültes, İstatstk Bölümü,

Detaylı

ANE - AEGON EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş.DENGELİ EYF

ANE - AEGON EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş.DENGELİ EYF AEGON EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş. DENGELİ EMEKLİLİK YATIRIM FONU FON KURULU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK FAALİYET RAPORU Bu rapor AEGON Emekllk ve Hayat A.Ş Dengel Emekllk Yatırım Fonu nun 01.07.2011 30.09.2011 dönemne

Detaylı

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 9 Sayı: 1 s. 1-7 Ocak 2007 HİDROLİK PROBLEMLERİNİN ÇÖZÜMÜNDE TAŞIMA MATRİSİ YÖNTEMİ

DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLTESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ Cilt: 9 Sayı: 1 s. 1-7 Ocak 2007 HİDROLİK PROBLEMLERİNİN ÇÖZÜMÜNDE TAŞIMA MATRİSİ YÖNTEMİ DEÜ MÜHENDİSLİK FAKÜLESİ FEN ve MÜHENDİSLİK DERGİSİ lt: 9 Sayı: s -7 Ocak 7 HİDROLİK PROBLEMLERİNİN ÇÖÜMÜNDE AŞIMA MARİSİ YÖNEMİ (MEHOD OF RANSFER MARIX O HE ANALYSIS OF HYDRAULI PROBLEMS) Rasoul DANESHFARA*,

Detaylı

YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Cilt:13 Sayı:1 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA

YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Cilt:13 Sayı:1 Celal Bayar Üniversitesi İ.İ.B.F. MANİSA YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:2006 Clt:3 Sayı: Celal Bayar Ünverstes İ.İ.B.F. MANİSA Bulanık Araç Rotalama Problemlerne Br Model Öners ve Br Uygulama Doç. Dr. İbrahm GÜNGÖR Süleyman Demrel Ünverstes, İ.İ.B.F.,

Detaylı

a IIR süzgeç katsayıları ve N ( M) de = s 1 (3) 3. GÜRÜLTÜ GİDERİMİ UYGULAMASI

a IIR süzgeç katsayıları ve N ( M) de = s 1 (3) 3. GÜRÜLTÜ GİDERİMİ UYGULAMASI Fırat Ünverstes-Elazığ MİTRAL KAPAK İŞARETİ ÜZERİNDEKİ ANATOMİK VE ELEKTRONİK GÜRÜLTÜLERİN ABC ALGORİTMASI İLE TASARLANAN IIR SÜZGEÇLERLE SÜZÜLMESİ N. Karaboğa 1, E. Uzunhsarcıklı, F.Latfoğlu 3, T. Koza

Detaylı

Önceki bölümde özetlenen Taylor metodlarında yerel kesme hata mertebesinin yüksek oluşu istenilen bir özelliktir. Diğer taraftan

Önceki bölümde özetlenen Taylor metodlarında yerel kesme hata mertebesinin yüksek oluşu istenilen bir özelliktir. Diğer taraftan III.5.RUNGE-KUTTA METODLARI Öcek bölümde özelee Talor meodlarıda erel kesme aa merebes üksek oluşu sele br özellkr. Dğer araa ürevler buluma ve esaplaması pek çok problem ç karmaşık ve zama alıcı olduğuda

Detaylı

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ

ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ Ayça Hatce TÜRKAN GÜVENİLİRLİK ANALİZİNDE KULLANILAN İSTATİSTİKSEL DAĞILIM MODELLERİ İSTATİSTİK ANABİLİM DALI ADANA, 007 ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ

Detaylı

Eczacılık Fakültesi Öğrencilerinin Mesleğe Yaklaşımları Pharmacy Students' Approach to Their Profession

Eczacılık Fakültesi Öğrencilerinin Mesleğe Yaklaşımları Pharmacy Students' Approach to Their Profession Eczacılık Fakültesi Öğrecilerii Mesleğe Yaklaşımları Pharmacy Studets' Approach to Their Professio Işıl ŞİMŞEK* Yıldır ATAKURT** Bihter YAZICIOĞLU*** ÖZET Bu çalışmada, Eczacılık Fakültesi öğrecilerii

Detaylı

İÇME SUYU ŞEBEKELERİNİN GÜVENİLİRLİĞİ

İÇME SUYU ŞEBEKELERİNİN GÜVENİLİRLİĞİ Türkye İnşaat Mühendslğ, XVII. Teknk Kongre, İstanbul, 2004 İÇME SUYU ŞEBEKELERİNİN GÜVENİLİRLİĞİ Nur MERZİ 1, Metn NOHUTCU, Evren YILDIZ 1 Orta Doğu Teknk Ünverstes, İnşaat Mühendslğ Bölümü, 06531 Ankara

Detaylı

Türkiye nin Serbest Ticaret Anlaşmaları Kapsamında Endüstri-İçi Ticareti Üzerine Bir İnceleme 1

Türkiye nin Serbest Ticaret Anlaşmaları Kapsamında Endüstri-İçi Ticareti Üzerine Bir İnceleme 1 Aksaray Ünverstes İktsad ve İdar Blmler Fakültes Dergs.8 (2).27-41 2016 Aksaray Ünverstes İktsad ve İdar Blmler Fakültes http://bfderg.aksaray.edu.tr Türkye nn Serbest Tcaret Anlaşmaları Kapsamında Endüstr-İç

Detaylı

Bir KANUN ve Bir TEOREM. Büyük Sayılar Kanunu

Bir KANUN ve Bir TEOREM. Büyük Sayılar Kanunu Br KANUN ve Br TEOREM Büyük Türkçe Sözlük kau Đg. law Doğa olaylarıı oluş edeler ortaya koya ve gelecektek olayları öcede kestrme olaağı vere bağıtı; Newto kauu, Kepler kauları. (BSTS / Gökblm Termler

Detaylı

TEDARİKÇİ SEÇİMİ İÇİN BİR KARAR DESTEK SİSTEMİ A DECISION SUPPORT SYSTEMS FOR SUPPLIER SELECTION

TEDARİKÇİ SEÇİMİ İÇİN BİR KARAR DESTEK SİSTEMİ A DECISION SUPPORT SYSTEMS FOR SUPPLIER SELECTION Süleyma Demrel Üverstes Mühedslk Blmler ve Tasarım Dergs 3(2), 9-04, 205 ISSN: 308-6693 Araştırma Makales Suleyma Demrel Uversty Joural of Egeerg Sceces ad Desg 3(2), 9-04, 205 ISSN: 308-6693 Research

Detaylı

ANE-AEGON EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş.DENGELİ EYF

ANE-AEGON EMEKLİLİK VE HAYAT A.Ş.DENGELİ EYF AEGON EMEKLĐLĐK VE HAYAT A.Ş. DENGELĐ EMEKLĐLĐK YATIRIM FONU FON KURULU ÜÇÜNCÜ 3 AYLIK FAALĐYET RAPORU Bu rapor Aegon Emekllk ve Hayat A.Ş Dengel Emekllk Yatırım Fonu nun 01.07.2009 30.09.2009 dönemne

Detaylı

T.c. MALİYE BAKANLIGI. KÜTAHYA VALİLİGİNE (Defterdarlık Personel Müdürlüğü)

T.c. MALİYE BAKANLIGI. KÜTAHYA VALİLİGİNE (Defterdarlık Personel Müdürlüğü) Sayı : 7291 1396-903.99-E.1 16043 Konu : Seyahat Kartları T.c. MALİYE BAKANLIGI Gelr İdares Başkanlığı İnsan Kaynakları Dare Başkanlığı SÜREl 04/12/2015 KÜTAHYA VALİLİGİNE (Defterdarlık Personel Müdürlüğü)

Detaylı

Yığın Hacminin Tahmini İçin Bulanık Doğrusal Regresyon Modelinde Ters Tahmin Metodu

Yığın Hacminin Tahmini İçin Bulanık Doğrusal Regresyon Modelinde Ters Tahmin Metodu S Ü Fe Ed Fa Fe Derg Saı (003) 65-0, KONYA Yığı Hacm Tahm İç Bulaı Doğrusal Regreso Modelde Ters Tahm Metodu Mustafa SEMİZ, Aşır GENÇ Özet: Bu çalışmada ığı hacm tahm ç farlı br alaşım suulmatadır. Yığı

Detaylı

Politeknik Dergisi, 2015; 18 (1) : Journal of Polytechnic, 2015; 18 (1) : 35-42

Politeknik Dergisi, 2015; 18 (1) : Journal of Polytechnic, 2015; 18 (1) : 35-42 Poltekk Dergs, 015; 18 (1) : 35-4 Joural of Polytechc, 015; 18 (1) : 35-4 Atakya Bölgesde Rüzgâr Gücü Yoğuluğu ve Rüzgâr Hızı Dağılımı Parametreler İstatstksel Aalz İlker Mert *, Cuma Karakuş ** * Dezclk

Detaylı

TÜRK HİZMETLER SEKTÖRÜNDE HECKSCHER-OHLIN MODELİNİN TESTİ TESTING THE HECKSCHER-OHLIN MODEL IN THE SERVICE SECTOR OF TURKEY

TÜRK HİZMETLER SEKTÖRÜNDE HECKSCHER-OHLIN MODELİNİN TESTİ TESTING THE HECKSCHER-OHLIN MODEL IN THE SERVICE SECTOR OF TURKEY Doğuş Ünverstes Dergs, 12 (2) 2011, 200-212 TÜRK HİZMETLER SEKTÖRÜNDE HECKSCHER-OHLIN MODELİNİN TESTİ TESTING THE HECKSCHER-OHLIN MODEL IN THE SERVICE SECTOR OF TURKEY Necla AYAŞ (1), Hasan VERGİL (2),

Detaylı

BULANIK AHP YAKLAŞIMINDA DUYARLILIK ANALİZLERİ: YENİ BİR HAMMADDE TEDARİKÇİSİNİN ÇÖZÜME EKLENMESİ

BULANIK AHP YAKLAŞIMINDA DUYARLILIK ANALİZLERİ: YENİ BİR HAMMADDE TEDARİKÇİSİNİN ÇÖZÜME EKLENMESİ İstabul Tcaret Üverstes Fe Bller Dergs Yıl:7 Sayı:3 Bahar 2008/ s.5-72 BULANIK AHP YAKLAŞIMINDA DUYARLILIK ANALİZLERİ: YENİ BİR HAMMADDE TEDARİKÇİSİNİN ÇÖZÜME EKLENMESİ Aşkı ÖZDAĞOĞLU ÖZET Mateatksel progralaa

Detaylı

OECD ÜLKELERİNDE BÜTÇE AÇIKLARI VE DIŞ TİCARET AÇIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN CADF VE EŞ BÜTÜNLEME TESTLERİYLE İNCELENMESİ

OECD ÜLKELERİNDE BÜTÇE AÇIKLARI VE DIŞ TİCARET AÇIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN CADF VE EŞ BÜTÜNLEME TESTLERİYLE İNCELENMESİ İstanbul Tcaret Ünverstes Sosyal Blmler Dergs Yıl:7 Sayı:13 Bahar 2008 s.301-322 OECD ÜLKELERİNDE BÜTÇE AÇIKLARI VE DIŞ TİCARET AÇIKLARI ARASINDAKİ İLİŞKİNİN CADF VE EŞ BÜTÜNLEME TESTLERİYLE İNCELENMESİ

Detaylı