Ebat: px
Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download ""

Transkript

1 ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ FARKLI LAMİNE AMBALAJLARIN ÖĞÜTÜLMÜŞ FINDIKLARDA OKSİDASYON VE TOPLAM TOKOFEROL DÜZEYİ ÜZERİNE ETKİLERİ Evrim Burcu UNCU GIDA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ANKARA 2008 Her hakkı saklıdır

2 Prof. Dr. Sedat VELİOĞLU danışmanlığında, Evrim Burcu UNCU tarafından hazırlanan bu çalışma 23/01/2008 tarihinde aşağıdaki jüri tarafından oybirliği ile Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı nda Farklı Lamine Ambalajların Öğütülmüş Fındıklarda Oksidasyon ve Toplam Tokoferol Düzeyi Üzerine Etkileri konulu YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak kabul edilmiştir. Başkan : Prof. Dr. Sedat VELİOĞLU Ankara Üniversitesi Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı Üye : Prof. Dr. Aziz TEKİN Ankara Üniversitesi Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı Üye : Doç. Dr. Hami ALPAS Orta Doğu Teknik Üniversitesi Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı Yukarıdaki sonucu onaylarım Prof. Dr. Ülkü MEHMETOĞLU Enstitü Müdürü

3 ÖZET Yüksek Lisans Tezi FARKLI LAMİNE AMBALAJLARIN ÖĞÜTÜLMÜŞ FINDIKLARDA OKSİDASYON VE TOPLAM TOKOFEROL DÜZEYİ ÜZERİNE ETKİLERİ Evrim Burcu UNCU Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı Danışman : Prof. Dr. Sedat VELİOĞLU Bu araştırmada, kavrulmamış ve kavrulmuş öğütülmüş fındıklarda depolama süresince, oksidasyon ve tokoferol miktarındaki değişim üzerine ambalaj materyallerinin etkileri incelenmiştir. Bu amaçla, kavrulmamış ve kavrulmuş öğütülmüş fındıklar, polietilen/poliamid (PE/PA), polietilentereftalat/polietilen (PET/PE) ve polietilentereftalat/alüminyum/polietilen (PET/Al/PE) olmak üzere farklı geçirgenlik özelliğine sahip üç ambalaj materyali kullanılarak hazırlanan ambalajlarda, vakum uygulandıktan sonra, 28±1 C sıcaklıkta 12 ay süre ile depolanmıştır. Başlangıç örneğinde ve depolama süresince 1., 2., 3., 6., 9., ve 12. aylarda alınan örneklerin ekstrakte edilen yağlarında, peroksit sayısı, tokoferol düzeyi ve 232nm ve 270 nm de özgül soğurma değerleri (K 232 ve K 270 ) belirlenmiştir. Depolama süresi sonunda kavrulmuş fındıklarda en düşük peroksit sayısı ve en yüksek tokoferol miktarı PET/Al/PE ile ambalajlanan fındıklarda bulunmuştur (sırasıyla 1.74 meq O 2 /kg ve 34.8 mg/100g). Kavrulmamış fındıklarda da benzer bir durum söz konusudur (sırasıyla 0.91 meq O 2 /kg ve 42.2 mg/100g). Bu sonuçlar, incelenenler arasında en uygun ambalaj materyalinin düşük oksijen geçirgenliği nedeniyle PET/Al/PE olduğunu göstermiştir. Depolama süresinin artışına bağlı olarak, her üç ambalajda depolanan örneklerde peroksit sayıları artmış, tokoferol miktarları ise düşmüştür. Ele alınan bu iki kriter açısından kavrulmamış fındıkların depolama stabiliteleri daha yüksek bulunmuştur. 232 nm ve 270 nm de özgül soğurma değerleri açısından da yukarıda sayılanlara benzer sonuçlar bulunmuştur. Sonuç olarak öğütülmüş fındıkların PET/Al/PE ambalajda 28 C sıcaklıkta 1 yıl süreyle sorunsuz olarak depolanabileceği anlaşılmıştır. Kalitenin korunması açısından bu ambalajı, PET/PE ve PE/PA izlemiştir. 2008, 50 sayfa Anahtar Kelimeler: Öğütülmüş fındık, ambalaj materyali, tokoferol, oksidasyon, kavurma, depolama. i

4 ABSTRACT Master Thesis EFFECTS OF DIFFERENT LAMINATED FILMS ON OXIDATION AND TOTAL TOCOPHEROL LEVEL IN GROUND HAZELNUTS Evrim Burcu UNCU Ankara University Graduate School of Natural and Applied Sciences Department of Food Engineering Supervisor : Prof. Dr. Sedat VELİOĞLU In this study, the effect of packaging materials on oxidation and tocopherol contents of raw and roasted hazelnuts were investigated during storage. For this purpose, raw and roasted ground hazelnut samples were packaged under vacuum with three different packaging material having various oxygen permeabilities, namely polyethylene/polyamide (PE/PA), polyethyleneterephthalate/polyethylene (PET/PE) and polyethyleneterephthalate/aluminium/polyethylene (PET/Al/PE). The samples were stored at 28 C for twelve months. Peroxide values, tocopherol contents and specific extinction values (K 232 ve K 270 ) of the oils extracted from the hazelnut samples were determined at 232 nm and 270 nm. They were withdrawn at the beginning and at the 1 st, 2 nd, 3 rd, 6 th, 9 th and 12 th months of the storage. At the end of the storage time, the lowest peroxide value and the highest tocopherol contents were determined in the roasted samples packaged with PET/Al/PE (1.74 meq O 2 /kg and 34.8 mg/100g, respectively). Similar results were also determined for raw hazelnuts (0.91 meq O 2 /kg and 42.2 mg/100g, respectively). These results demonstrated that PET/Al/PE was the most convenient one among the packaging materials tested because of its low oxygen permeability. Due to the extended time of storage, increased peroxide values and decreased tocopherol contents were determined in all samples packaged with different materials. Raw samples had higher storage stabilities in terms of these two factors. Similar results were obtained from the specific extinction values at 232 nm and 270 nm. As a result, it can be concluded that ground hazelnuts packaged with PET/Al/PE could be safely stored at 28 C for 1 year. It was followed by PET/PE and PE/PA in terms of quality. 2008, 50 pages Key Words: Ground hazelnut,,packaging material, tocopherol, oxidation, roasting, storage. ii

5 TEŞEKKÜR Yüksek lisans çalışmamın her aşamasında ilgi ve desteğini gördüğüm danışman hocam Prof. Dr. Sedat VELİOĞLU na, laboratuvar çalışmalarım sırasında destek ve yardımlarını gördüğüm Doç. Dr. Ender Sinan POYRAZOĞLU na, Araş. Gör. Oktay YEMİŞ e, Araş. Gör. Emre BAKKALBAŞI na, Araş. Gör. Hakan KARACA ya, Araş. Gör. Ferda SARI ya ve Dr. Melih ÇİZMECİ ye, bana burs imkanı sağlayan TÜBİTAK Bilim Adamı Yetiştirme Grubu (BAYG) na ve çalışmalarım süresince yardım ve desteklerini gördüğüm, her zaman yanımda olan sevgili AİLEME teşekkürlerimi sunarım. Evrim Burcu UNCU Ankara, Ocak 2008 iii

6 İÇİNDEKİLER ÖZET... i ABSTRACT... ii TEŞEKKÜR... iii SİMGELER DİZİNİ... v ŞEKİLLER DİZİNİ... vi ÇİZELGELER DİZİNİ... vii 1. GİRİŞ KURAMSAL TEMELLER VE KAYNAK ÖZETLERİ Fındığın Bileşimi, Değerlendirme Yöntemleri ve Depolamadaki Değişimler Plastik Ambalajlar, Geçirgenlik-Kimyasal Reaksiyon İlişkileri MATERYAL VE METOD Materyal Yöntem Ambalajlama ve depolama Analiz Yöntemleri Peroksit sayısı tayini α-tokoferol tayini K 232 ve K 270 değerleri tayini İstatistik analiz ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA Peroksit Sayısındaki Değişim α-tokoferol Miktarındaki Değişim K 232 ve K 270 Değerlerindeki Değişim SONUÇ KAYNAKLAR...42 ÖZGEÇMİŞ iv

7 SİMGELER DİZİNİ Kısaltmalar FAO FTG PE/PA PET/PE PET/Al/PE K 232 K 270 HPLC Birleşmiş Milletler Gıda ve Tarım Teşkilatı Fındık Tanıtım Grubu Polietilen/poliamid Polietilentereftalat/polietilen Polietilentereftalat/alüminyum/polietilen 232 nm de özgül soğurma değeri 270 nm de özgül soğurma değeri Yüksek performanslı sıvı kromatografisi v

8 ŞEKİLLER DİZİNİ Şekil 3.1 α-tokoferol standart kurvesi Şekil 4.1 Şekil 4.2 Şekil 4.3 Şekil 4.4 Farklı ambalajlarda 12 ay süre ile depolanan kavrulmamış ve kavrulmuş fındıklarda peroksit sayısındaki değişim Farklı ambalajlarda 12 ay süre ile depolanan kavrulmamış ve kavrulmuş fındıklarda α-tokoferol miktarındaki değişim Farklı ambalajlarda 12 ay süre ile depolanan kavrulmamış ve kavrulmuş fındıklarda K 232 değerindeki değişim Farklı ambalajlarda 12 ay süre ile depolanan kavrulmamış ve kavrulmuş fındıklarda K 270 değerindeki değişim vi

9 ÇİZELGELER DİZİNİ Çizelge 2.1 Tombul fındıkta temel bileşim unsurları... 5 Çizelge 2.2 Tombul fındıktaki yağ asidi kompozisyonu... 6 Çizelge 2.3 Tombul fındıktaki vitamin ve mineral madde kompozisyonu... 6 Çizelge 2.4 Ambalajın geçirgenlik özellikleriyle ilintili ürün reaksiyonları.. 13 Çizelge 3.1 Ambalaj malzemeleri ve geçirgenlik özellikleri Çizelge 3.2 HPLC çalışma koşulu Çizelge 4.1 Peroksit sayısı bakımından yapılan varyans analizi Çizelge 4.2 sonuçları... Peroksit sayısındaki değişime ait Duncan Çoklu Karşılaştırma Testi Çizelge 4.3 α -tokoferol içeriği bakımından yapılan varyans analizi sonuçları Çizelge 4.4 α-tokoferol miktarındaki değişime ait Duncan Çoklu Karşılaştırma Testi Çizelge 4.5 Çizelge 4.6 Çizelge 4.7 Çizelge nm deki özgül soğurma değeri (K 232 ) bakımından yapılan varyans analizi sonuçları nm deki özgül soğurma değerindeki (K 232 ) değişime ait Duncan Çoklu Karşılaştırma Testi nm deki özgül soğurma değeri (K 270 ) bakımından yapılan varyans analizi sonuçları nm de özgül soğurma değerindeki (K 270 ) değişime ait Duncan Çoklu Karşılaştırma Testi.. 38 vii

10 1. GİRİŞ Türkiye ekonomisi açısından büyük öneme sahip olan fındık, son yıllarda üretiminin artmasına karşın gerek iç tüketiminin, gerekse ihracatının yetersiz kalması nedeniyle stoklarda birikmektedir. Her yıl ülkemizde ihraç fazlası ton fındık bulunmaktadır (Özdemir 1997). Bu durum ise fındığın kalite değerlerinin korunarak depolanması konusunu gündeme getirmektedir. Önemli bir tarımsal ihraç ürünü olan fındıkta meydana gelebilecek kalite kayıplarının nedenlerini belirlemek ve gerekli önlemleri almak, kalitenin yükseltilmesi ve korunması bakımından önemlidir. Depolama, kırma, kavurma, paketleme ve taşıma gibi işleme ve muhafaza hataları nedeniyle fındıklarda meydana gelen lipit oksidasyonu sonucunda raf ömründe önemli düzeyde azalma meydana gelmektedir (Özdemir 1998). Ülkemiz açısından bu kadar büyük öneme sahip fındık, yüksek yağ içeriği ve doymamış yağ asitlerince zengin oluşu nedeniyle ürünün tüketici tarafından istenmeyecek hale gelmesine neden olan lipit oksidasyonuna karşı duyarlı bir gıda maddesidir. Oksidasyonun düzeyi, ambalaj ve depolama koşullarına bağlı olarak değişkenlik göstermektedir. Gıdaların ve dolayısıyla yağların kalitesini ve raf ömrünü belirleyen en önemli faktörlerden birinin oksidasyon olduğu açıktır. Depolama boyunca ışık, oksijen, sıcaklık, antioksidan varlığı gibi bir çok faktör fındık gibi yağ içeriği yüksek gıdaların depolama stabilitesini etkilemektedir. Bütün bunlar çeşitli muhafaza tekniklerini akla getirmektedir. Bunlardan biri de ambalajlamadır. Ürünün çevreyle etkileşimini anlayarak çevre koşullarına karşı ambalaj materyalinin gereken bariyer özelliklerini belirleyerek hedeflenen raf ömrüne ulaşılabilir. Fındıkta yapılan çalışmalarda; fındığın bileşimi (Garcia et al. 1994, Açkurt et al. 1999, Maguire 2004, Amaral et al. 2006a), depolama süresince yağ içeriği ve yağ asiti kompozisyonundaki değişim (Koyuncu 2003), kavurmanın etkisi (Özdemir et al. 2001a, Şimşek 2004, Amaral et al. 2006b), lipit karakteristikleri ve oksidatif stabilitesi (Alasavar et al. 2003), sıcaklığın, depolama koşullarının (Ayfer 1973, Martin et al. 2001) ve depolama süresinin etkisi (Çetin et al. 2000), farklı ambalaj kullanımının 1

11 fındık yağının depolama stabilitesine etkisi (Seydim ve Ertekin 2006) incelenmiş olmasına karşın, kavrulma durumunun ve buna ambalaj materyalinin etkisinin incelendiği araştırma sayısı oldukça sınırlıdır. Özellikle yeni bir ürün olması nedeniyle öğütülmüş fındığın oksidasyona duyarlılığı konusunda yeterli bilgi yoktur. Bu çalışmada amaç; farklı polimer filmler ile ambalajlanarak depolanan öğütülmüş kavrulmamış ve kavrulmuş fındıklarda ambalaj materyalinin depolama süresince, peroksit sayısı ve tokoferol miktarındaki ve K 232 ve K 270 değerlerindeki değişime etkisinin belirlenmesidir. 2

12 2. KURAMSAL TEMELLER VE KAYNAK ÖZETLERİ 2.1 Fındığın Bileşimi, Değerlendirme Yöntemleri ve Depolamadaki Değişimler Fındık Corylus cinsine verilen isimdir. Fagales takımının Betulaceae familyası içindedir. Bu familyada başta Corylus avellana ve Corylus maxima olmak üzere çok sayıda bitki yer almaktadır (Köksal 2002). Fındık, dünya üzerinde kuzey enlemlerinde yetişebilen ve kendine özgü iklime ihtiyaç duyan, kıyılardan en çok 30 km içerlerde ve yüksekliği m yi geçmeyen yerlerde yetiştirilen bir bitkidir. (Anonymous 2004). Doğu Karadeniz bölgesi, fındığın anavatanı ve fındık kültürünün doğduğu yerdir. Bu bölgede dünyanın en kaliteli fındıkları yetiştirilmektedir (Özbek 1978). Fındık yetiştiriciliği yapan başlıca illerimiz; Ordu, Giresun, Trabzon dur. Ayrıca, diğer Karadeniz Bölgesi illeri ile Kocaeli ve Sakarya da da fındık yetiştiriciliği yapılmaktadır (Özdemir et al. 1998) yılı verilerine göre, dünya kabuklu fındık üretimi 659,000 ton dur. Dünyanın en büyük fındık üreticisi Türkiye (480,000 ton) dir. Bunu sırasıyla İtalya (80,000 ton), Amerika Birleşik Devletleri (32,000 ton) ve İspanya (22,000 ton) izlemektedir. Dünya fındık üretiminin %70 den fazlasını Türkiye sağlamaktadır. Bunu sırasıyla İtalya (%12), Amerika Bileşik Devletleri (%6) ve İspanya (%2) izlemektedir (FAO 2005). İhracatçılar Birliği verilerine göre, döneminde, Türkiye nin iç fındık ihracatı, ton ve elde ettiği gelir dolardır (Anonymous. 2007a). Karadeniz Bölgesi nde yaklaşık 8 milyon insan fındık tarımı, işlemesi, pazarlaması ve ihracatı ile uğraşmaktadır. Bu nedenle fındık, Türkiye ekonomisi için çok önemli bir yere sahiptir (Anonymous. 2007b). İhraç edilen fındığın işleme yöntemine göre yüzde dağılımı şu şekildedir: Kabuksuz 64.2; kabuklu 1.1; fındık unu 2.5; fındık füresi (püre) ve ezmesi 7.2; fındık yağı 0.8 ve diğer işlenmiş ürünler (kavrulmuş, beyazlatılmış, dilinmiş vs.) 24.2 (Anonymous 2002). Fındık, kabuklu halde, kavrulup-kavrulmaksızın, tuzlanıp veya tuzlanmadan, iç fındık ise ya doğal şekliyle ya da beyazlatılmış, kavrulmuş, dilinmiş, kıyılmış, un, püre veya ezme haline getirilmiş fındık ürünleri olarak piyasaya sunulmaktadır. İşlenmiş ürünler 3

13 içinde kavrulmuş fındık en büyük paya sahiptir Genellikle kavurma işlemi ile, fındığa özgü renk, aroma ile tekstür kazandırılmaktadır Aroma, tekstür ve tadın gelişmesini sağlamanın yanı sıra kavurma işlemi ile, fındık etrafını saran zar tabakası uzaklaştırılmakta, beyazlatılmakta, enzimler inaktif hale gelmekte, allerjen veya toksik bileşikler parçalanmaktadır (Richardson and Ebrahem 1997, Köksal and Okay 1997, Atakan ve Bostan 1998, Fellows 2000, Özdemir et al. 2001a, Demir et al. 2002, Saklar et al. 2003). Türkiye, kabuklu ve kabuksuz fındık ihracatında olduğu kadar işlemiş fındık ürünleri açısından da dünyada söz sahibidir. Önceleri kuruyemiş olarak tüketilen fındığın, gıda sanayinin gelişmesiyle birlikte kullanım alanı oldukça genişlemiştir. Fındık, organoleptik özellikleri nedeniyle pasta ve çikolata sanayii açısından önemli bir hammaddedir (Fallico et al. 2003). Fındığın %80 i çikolata, %15 i bisküvi, şekerleme ve pasta sanayiinde ve %5 i diğer gıda sektörlerinde kullanılmaktadır (Anonymous 1995, Köksal and Okay 1997). Fındık ve ürünleri ayrıca sütlü, meyveli, sebzeli tatlılarda, aşurelerde, kek, bisküvi ve pastalarda, dondurmada, şekerlemelerde, çikolatalarda, nuga, krokan, draje, helva üretiminde, tavuk, balık, sebze, erişte, makarna gibi ürünlerde, kokteyl ve kanepelerde, ayrıca ekmek üzerine sürülerek kahvaltılarda (Anonymous 1996), peynir ezmelerinde, şurup üretiminde, buğday ve çavdar unu katılarak ekmek üretiminde, aroma sağlayıcı olarak yoğurtlarda (Kinderlerer and Johnson 1992) kullanılmaktadır. Ekonomik değerlerinin yanı sıra, fındık; gıda ürünlerine özel bir lezzet sağlamakta ve insan sağlığı ve beslenmesinde önemli bir rol oynamaktadır (Pala et al. 1996). Fındık yağının içerdiği yüksek miktardaki oleik asit, kandaki serum kolesterol ve düşük yoğunluklu lipoprotein (LDL) miktarını düşürerek kalp-damar rahatsızlıklarını önlemede etkili rol oynamaktadır (Özdemir 1997, Alphan et al. 1997) Özellikle fındık yağı tekli ve çoklu doymamış yağ asitleri bakımından zengindir (Bonvehí and Coll 1993, Parcerisa et al. 1997, Özdemir et al. 2001b). Doymuş yağ asiti miktarı düşük ve tekli doymamış yağ asiti miktarı yüksek olan yiyeceklerin kolesterol düzeylerini düşürdükleri ve dengeledikleri, dolayısıyla kalp damar hastalıkları riskini azalttığı bilimsel çalışmalarda gösterilmiştir (Nydahl et al. 1994, Hu et al. 1998). 4

14 Fındık, içerdiği yüksek orandaki yağ, protein ve karbonhidrat nedeniyle iyi bir enerji kaynağıdır ( kcal/100g). İnsan vücudunun yağdan ve proteinden sağlanması gereken enerji ihtiyacı, 100 g fındıkla rahatlıkla sağlanabilmektedir. Yüz gram fındık, ergin bir insanın, enerji ihtiyacının (2800kcal/gün) %23'ünü, ağır işlerde çalışan bir işçinin enerji ihtiyacının (3500 kcal/gün) %18'ini karşılayabilmektedir (Şimşek ve Aslantaş 1999). Fındık; insan beslenmesi açısından öneme sahip oleik asiti, çoklu doymamış yağ asitlerinden linoleik asiti, Vitamin B1, Vitamin B2, Vitamin B6 ve Vitamin E gibi vitaminleri, P, Ca, Mg, Mn, K, Zn, Fe gibi mineral maddeleri içermektedir (Çizelge ). Fındığın bileşiminde kolesterol yoktur ve antioksidan özelliği olan E vitaminini bolca içerir, dolayısıyla kanser riskini azaltan besinler grubunda yer alır (Anonymous 2004, Baysal ve Criss 2004). Çizelge 2.1 Tombul fındıkta temel bileşim unsurları (%) (Baş et al.1986) Bileşim ögesi Miktar Su 4.83 Kül 2.07 Protein Yağ Karbonhidrat

15 Çizelge 2.2 Tombul fındıktaki yağ asidi kompozisyonu (yağın % si) (Baş et al. 1986) Yağ asiti Miktar Palmitik (C16:0) 4.5±0.23 Palmitoleik (C16:1) 0.22±0.04 Stearik (C18:0) 1.02±0.24 Oleik (C18:1) 82.61±0.51 Linoleik (C18:2) 11.65±0.70 Çizelge 2.3 Tombul fındıktaki vitamin ve mineral madde kompozisyonu (mg/100g) (Baş et al. 1986) Bileşim ögesi Miktar Vitaminler Vit B Vit B Vit B Vit E Mineraller Fosfor (P) 304 Kalsiyum (Ca) 119 Magnezyum (Mg) 157 Manganez (Mn) 7.3 Potasyum (K) 618 Çinko (Zn) 5.9 Demir (Fe) 3.3 Sodyum (Na) 4.8 6

16 Fındık, mineral maddeler açısından önemli bir kaynaktır. Nitekim, 100 gram fındık ile günlük Fe, Mg, Cu, Mn, K, P, Zn ve Ca ihtiyacı karşılanabilmektedir (Pala and Ünal 1997, Alphan et al. 1997, Botta et al. 1997, Ayfer vd. 1986). Fındık, bileşimindeki düşük Na, yüksek Mg, Ca ve K oranı ile kan basıncının düzenlenmesinde rol oynamaktadır (Anonymous 1991). Fındık, B6 vitamini ve E vitamini açısından iyi bir kaynaktır (Mehlenbacher et al. 1993, Pala et al. 1996, Richardson 1996, Açkurt et al. 1999). 25 g fındık ile günlük E vitamini gereksiminin %100 ü ve B6 vitamini gereksiniminin ise %25 i sağlanabilmektedir (Richardson 1996). Tokoferoller, özellikle katı ve sıvı yağlarda antioksidan etki gösteren, insan sağlığı için yararlı bileşiklerdir. İçinde kanser ve kalp-damar rahatsızlıklarının da bulunduğu pek çok hastalığa karşı koruyucu etkiye sahip tokoferoller, insan kanında meydana gelen lipit oksidasyonunu azaltarak kalbin çalışmasını rahatlatmaktadır (Richardson 1997, Pala et al. 1996). Ayrıca kas dokularının ve üreme sisteminin çalışması için elzem olan tokoferoller kansızlığa karşı da koruyucu etki göstermektedir (Alphan et al. 1997). Tokoferoller, canlı dokuda antioksidan özelliğe sahip olmalarının yanı sıra başta fındık olmak üzere pek çok gıdada da antioksidan etki göstermektedir. Tokoferollerin antioksidatif etkinliği, substratın konsantrasyonuna, bileşimine, ortam sıcaklığına ve oksidasyonun durumuna göre değişim göstermektedir (Stontag 1979, Bourgeois 1981, Pongracz 1984, Koskas et al. 1984, Dziezak 1986). 35 o C ye kadar olan ortam sıcaklıklarında tokoferollerin antioksidan etkileri, bunların biyolojik etkinlikleri ile aynı gitmektedir (α > β> γ> δ). 50 ila 100 o C arasındaki ortam sıcaklıklarında ise tamamen tersi bir durum söz konusu olmaktadır (Ergin 1991). Tokoferoller, mg/100g arası konsantrasyonda en fazla antioksidatif etkiyi göstermektedir. Vitamin E, antioksidan özelliğinden dolayı, kolay oksitlenebilen çeşitli bileşiklerin oksidasyonunu önlemektedir. Özellikle mide, bağırsak ve karaciğer hücrelerinde vitamin A nın oksidasyonunu önleyerek bu vitaminin organizmada etkisini artırmakta, karaciğerde depo edilmesine yardım etmekte ve doymamış yağ asitlerinin vücut dokularında oksidasyonunu önlemektedir. Vitamin A yetersizliğinde, yüksek dozda verilen E vitamininin, karaciğerde lizozomların dayanıklılığını artırdığı bulunmuştur. İnsanlarda kan hücrelerinin hidrojen peroksite hemolizinin, dolayısıyla aneminin 7

17 önlenmesinde vitamin E nin önemli etkisi olduğu belirlenmiştir (Baysal 1990). Bu olumlu etkilerinden dolayı, gerek depolama süresince ve sonunda, gerekse işleme tabi tutulan gıda maddelerinde son üründeki tokoferollerin, belirli oranların altına düşmesi istenmez. Lipit içeren gıdalarda ilk oksidasyon ürünleri, genellikle belirli bir depolama süresi geçtikten sonra ortaya çıkmaktadır (Kayahan 2003). Fındık, yüksek oranda yağ içermesi (yaklaşık %60) ve doymamış yağ asitlerince zengin olması nedeniyle acılaşmaya karşı oldukça duyarlıdır (Martin et al. 2001). Yağın oksidasyonuna karşı dayanıklılığında tokoferol içeriği büyük önem taşımaktadır. Fındık yağının oksidasyona karşı dayanıklılığının araştırıldığı bir çalışmada, tokoferol içerikleri ile doğru orantılı olarak değişen oksidatif stabilite değerleri elde edilmiştir (Savage et al. 1996). Şimşek (2004), artan kavurma sıcaklık ve sürelerinin fındıkların peroksit sayısında artışa, tokoferol miktarında ise düşüşe neden olduğunu belirlemiştir. Lipit oksidasyonu; başlangıç, gelişme ve bitiş olmak üzere üç aşamada meydana gelen serbest radikal oluşum mekanizmasıdır. Işık, ısı, ağır metal iyonları ve oksijene maruz kalan yağ asidinden (RH) hidrojen ayrılması ile başlamaktadır. Yapıdan hidrojen ayrılması sonucu, aktif radikal (R*) oluşmaktadır. Oksidasyon tepkimesi, aktif radikallere oksijenin moleküler formda bağlanması ve aktif peroksi radikallerinin (ROO*) oluşması ile gelişmektedir. Aktif peroksi radikalleri aynı zincir üzerinde bulunan veya başka bir yağ asiti molekülü zincirinden labil olan hidrojenlerden birini kendine çekip bağlanarak nötr duruma geçmekte ve ilk oksidasyon ürünleri olan hidroperoksitleri oluşturmaktadır. Hidroperositler kararsız bileşiklerdir bu nedenle, ikinci derecedeki oksidasyon ürünlerine parçalanmaktadırlar (Kayahan 2003). Oksidasyon ürünleri olan hidroperoksitler aktif oksidanlardır ve oda sıcaklığında, depolama boyunca diğer bileşiklerle reaksiyona girmekte ve ransit tattan sorumlu; monokarboksilik asit, aldehit, keton, hidrokarbon, ester ve lakton gibi karbonilli bileşikleri meydana getirmektedir (Chang et al. 1978, St. Angelo et al. 1979, Stevenson et al. 1979, Serim 1990, Fourie and Basson 1989a, Bett and Bobylston 1992, Liu and White 1992, Ünal ve İşçioğlu 1992). 8

18 Fındık, içermiş olduğu yüksek düzeydeki doymamış yağ asitleri sebebiyle oldukça sağlıklı bir gıda maddesidir. Ancak bu yağ asitlerinin kolay bozulmasından dolayı da korunması oldukça zor bir gıda maddesidir. Gıdalardaki lipit oksidasyonu doymamış yağ asitleri ile ilişkilidir ve genellikle otokatalitik olarak gerçekleşir. Oksidasyon ürünleri zamana bağlı olarak artış gösterir (Martin et al. 2001). Uzun süreli depolamada fındıkta bulunan yağ asitlerinin oksidasyona uğrayarak parçalanması sonucunda fındığın besin ve kalite değerlerinin azaldığı bilinmektedir (Barthel et al. 1974, Bonvehi and Coll 1993, Pershern et al. 1995). On farklı fındık çeşidinin yağ ve yağ asitleri bileşimi üzerine yapılan bir çalışmada; yağ içeriğinin % arasında değiştiği belirlenmiştir. Bazı yağ asitlerinin cins ve düzeyleri şu şekildedir: Doymuş yağ asitlerinden palmitik (% ) ve stearik (% ), tekli çift bağ bulunduran yağ asitlerinden oleik (% ) ve palmitoleik (%0.2), çoklu doymamış yağ asitlerinden linoleik (% ) ve linolenik (%0.1) (Garcia et al. 1994). Yeni Zelanda da yetiştirilen fındık çeşitlerinin yağ bileşimi ve bu yağların oksidatif stabilitesi (ransimat değeri) üzerine yapılan bir araştırmada, çeşitlere göre toplam yağ miktarının %56-62 ve oksidatif stabilitenin ise saat arasında değiştiği belirlenmiştir. Toplam yağ asitlerinin % ini oleik asit oluştururken, aynı çeşitlere ait tokoferol miktarının ise mg/kg arasında değiştiği saptanmıştır (Savage et al. 1998). Yapılan bir diğer çalışmada ayçiçeğinden (72.6 mg/ 100g) sonra ortalama tokoferol miktarının en fazla fındıkta (36.6 mg/ 100g) olduğu, bunu sırasıyla badem (23.1 mg/ 100g), mısır (18.9 mg/ 100g), soya (4.6 mg/ 100g) ve cevizin (0.6 mg/ 100g) izlediği saptanmıştır (Ebrahem et al. 1994). 4 farklı badem çeşidinde yapılan bir araştırmada iki farklı sıcaklıkta (8 o C de 9 ay ve 36 o C de 4 ay) depolanan, kavrulmuş ve kavrulmamış badem örneklerinde nem, yağ içeriği, peroksit değeri ve α tokoferol içeriği belirlenmiştir. Ölçülen parametreler açısından, hava ve azot ile paketleme arasında belirgin bir farklılık gözlenmemiştir. 9 ay 9

19 süren çalışmada bademlerin kabuklu halde oda sıcaklığında kalitelerini koruduğu belirlenmiştir. Peroksit değerindeki artış ile α tokoferol içeriğindeki azalış arasında belirgin bir ilişki saptanmış ve α tokoferol içeriği depolama süresine bağlı olarak azalmıştır. Tokoferol, lipit peroksit radikallerini bastırma üzerine etkili olmuştur. Kavrulan bademler, kavrulmadan ambalajlananlardan daha yüksek değerler göstermiştir (Garcia-Pascaul et al. 2003). Lipit oksidasyonunda en önemli çevre faktörü oksijen varlığıdır. Cevizlerde oksidatif ransiditeyi azaltmak ve raf ömrünü uzatmak için oksijen geçirgenliği düşük ambalaj materyallerinden faydalanılması veya düşük oksijen geçirgenliğine sahip yenilebilir kaplamalar ile kaplanmasının iyi bir alternatif olduğu bildirilmiştir (Mate et al. 1996). Pershern et al. (1995), Barcelona, Ennis ve Tonda Gentile Delle Longe fındık çeşitlerinde toplam yağ, yağ asitleri bileşimi, α tokoferol ve lipoksigenaz aktivitesinin çeşitlere göre değişkenlik gösterdiğini belirlemişlerdir. Çalışmada, α tokoferol açısından daha zengin olan Tonda Gentile Delle Longe çeşidinin daha uzun raf ömrüne sahip olduğu saptanmıştır. Bir başka çalışmada, Türkiye den sağlanan fındık örnekleri, polietilen torbalarda karanlık ortamda ve oda koşullarında 3 yıl depolanmışlardır. Depolamanın ve 3. yılı sonunda örneklerdeki doymamış yağ asiti miktarının azaldığı, dolayısıyla iyot sayısının düştüğü belirlenmiştir. Aynı çalışmada ayrıca depolama sonucunda alkanal ve alkanoik asitler gibi uçucu bileşikler ile oksidasyona bağlı olarak acılaşmaya etkili olan hekzanal ve oktanal gibi arzu edilmeyen bileşiklerin miktarının da arttığı saptanmıştır (Kinderlerer and Johnson 1992). Yapılan bir çalışmada, 100, 120, 140 ve 160 o C de 15, 30, 45 ve 60 dakikalık kavurma işlemlerinin, yerfıstıklarında artan sıcaklık ve süreye bağlı olarak peroksit değerini artırdığı saptanmıştır (Mostafa 1987). Farklı oksijen konsantrasyonları ve bağıl nemin yerfıstığı ve ceviz yağının oksidasyonu üzerine etkisinin araştırıldığı bir çalışmada örneklerde oksidasyon prosesini takip amacıyla linoleik asit oksidasyonunun ana ürünü olan hekzanal miktarı ve oksidatif 10

20 ransiditenin miktarını belirlemede klasik metot olan peroksit sayısı belirlenmiştir. Yüksek ve düşük oksijen konsantrasyonunda depolanan cevizler arasında 28 günlük depolama sonucunda peroksit sayısı ve hekzanal değeri açısından önemli bir fark oluştuğu gözlenmiştir. Düşük oksijen uygulamasında peroksit sayısı ve hekzanal değerinin daha düşük olduğu ve yüksek oksijen konsantrasyonunda depolanan cevizler ile bu değerlerde oluşan farkın 6 hafta süresince sabit bir şekilde devam ettiği bildirilmiştir (Mate et al. 1996). Yapılan bir çalışmada, değişen sıcaklık ve sürelerde ( o C ve dakika) ısıl işlem görmüş fındıklar ile aynı fındıkların 2 ay depolanması sonunda, artan sıcaklık ve süre ile uzun süreli depolamanın peroksit değerini artırdığı, E vitamini içeriğini ise azalttığı saptanmıştır (Richardson and Ebrahem 1997). 11

21 2.2 Plastik Ambalajlar, Geçirgenlik-Kimyasal Reaksiyon İlişkileri Gıda tüketiminde en önemli nokta onun güvenli olması, başka bir deyişle, tüketimi sırasında zararlı olabilecek kimyasal veya mikrobiyal kontaminasyonlarla herhangi bir ilişkisinin bulunmamasıdır. İşte bu noktada ambalaj devreye girmektedir. Gıda sanayinde ambalaj, içine konulan gıdaların, son tüketiciye, bozulmadan, en az toplam maliyetle güvenilir bir şekilde ulaştırılmasını sağlayan bir araç olarak tanımlanmaktadır. Koruma, içerme, performans ve bilgi verme ambalajın temel fonksiyonlarıdır. Çeşitli dış etkilere karşı ürünü koruyan ambalajın oluşturulmasında kullanılan ambalaj malzemesinin özellikleri, belirtilen koşullarla uyumlu olmalı ve ürünü olumsuz etkileyen, önemleri ürünün çeşidine ve özelliklerine göre değişen etmenler belirlenmelidir. Ambalajın geçirgenlik özellikleriyle ilintili ürün reaksiyonları Çizelge 2.4 te belirtilmektedir (Üçüncü 2000). Ambalajlanmış gıdaların kalite ve raf ömrü kullanılan ambalaj materyalinin nem ve oksijene karşı bariyer özelliği tarafından tayin edilmektedir (Sharma et al. 1990). Bu nedenle de ambalajlamanın en önemli fonksiyonu, içerdiği ürünün stabilitesini etkileyen reaksiyonları en aza indirgemektir (Karel and Heidelburgh 1975, Gilbert and Mannheim 1982). Plastikler, normal sıcaklıkta genellikle katı halde bulunan basınç ve sıcaklıkta mekaniki veya kimyasal yolla şekillendirilebilen ve kalıplanabilen organik polimerik maddeler olarak tanımlanabilmektedir. Plastik ambalaj malzemeleriyle ambalajlanmış gıdaları bekleyen tehlike, ambalaj içerisine oksijen ve rutubet geçmesi veya gıdadan rutubet kaybı nedeniyle ağırlık kaybıdır. Çok katlı polimerik filmleri meydana getiren polimerlerin özelliklerini birleştirerek basit bir polimerik filmden daha etkili sonuç alınabilir (Fernandes and Mclellan 1992). 12

22 Çizelge 2.4 Ambalajın geçirgenlik özellikleriyle ilintili ürün reaksiyonları (Üçüncü 2000) Alma/Gereğinden fazla alma -Yumuşama/ Gevreklik kaybı -Topaklanma/ Akabilirlik kaybı -Topaklanma/instant çözünürlük kaybı -Erime -Kristallenme -Kimyasal reaksiyonlar -Enzimatik reaksiyonlar -Mikrobiyolojik reaksiyonlar -Oksidasyon -Aerobik mikroorganizma gelişiminin hızlanması -Kimyasal reaksiyonlar / yağ oksidasyonu -Mikroorganizma gelişiminin Baskılanması -Ürün dayanıklılığının uzaması -Oksidatif tepkimelerin başlamasını ve hızlanmasını teşvik -Yabancı kokuları çekme -Enzimatik değişikliklerle ürüne özgü aromada olumsuz değişiklikler SU BUHARI OKSİJEN KARBONDİOKSİT IŞIK AROMA/KOKU Verme/ Eksik -Kuruma -Sertleşme -Ufalanma -Yağ emülsiyonlarında su kaybı -Derin dondurulmuş ürünlerde don yanığı -Sıvılarda konsantrasyon değişiklikleri -Mikrobiyolojik reaksiyonlar -Redoks potansiyelinin değişmesi -Aerobik mikroorganizmaların gelişiminin durdurulması/ kusurlu olgunlaşma -Ürün dayanıklılığının uzaması -Renk kusurları -Mikroorganizma gelişiminin kolaylaşması -Ürün dayanıklılığının kısalması -Ambalajda gaz kısmi basınçlarında değişiklikler / gevşekyumuşak paketlerde vakum etkisi -Tipik aromanın kaybı 13

23 Yalnızca bir materyal kullanımı ile yeterli sonuç alınamayacak durumlarda kombinasyon uygulamalarına başvurulmaktadır. Burada temel amaç, çeşitli materyallerin üstün özelliklerini bir araya toplamaktır. İki veya daha fazla sayıda malzemenin, bir yapıştırıcı yardımıyla ve ısı ve basınç uygulanarak yeni bir malzeme haline getirilmesi işlemine laminasyon denilmektedir. Genel bir kural olarak, en koruyuculu katman, ambalajlanan ürüne en yakın bulunur (Üçüncü 2000). Poliamidler, amid grubu içeren, molekül ağırlığı yüksek polimerlerdir. Poliamidlere verilen genel isim naylondur. Bunların en önemlileri; PA 6, PA 6.6, PA 6/10, PA6/12, PA 11, PA 12 dir (Keleş 1998). Sert ve dayanıklı olan poliamidlerin olumsuz yanı, ısıl yapışma sıcaklığının yüksek ( o C) olmasıdır. Ayrıca su buharı geçirgenliği de yüksektir. Bu nedenlerle, kolay kaynaklanabilen bir plastik ile, genellikle LDPE ile birlikte kullanılmaktadır. Polifonksiyonal asit ve alkollerin kondensasyonu ile poliesterler elde edilir. Termoplastik poliesterlerin en önemlilerinden bir tanesi; polietilentereftalat (PET) tır. Çekme, gerilme ve kopma direnci çok yüksektir ve kolay kolay aşınmaz. Şeffaftır. Su buharı ve oksijen geçirmezlik özelliği iyidir. Naftanın parçalanmasıyla oluşan etilenin polimerizasyonu sonucunda elde edilen polimer polietilen dir. Polietilen üretim yöntemlerine göre alçak yoğunluklu (LDPE), orta yoğunluklu polietilen (MDPE) ve yüksek yoğunluklu polietilen (HDPE) olmak üzere 3 grupta toplanmaktadır. Renksiz, hemen hemen tatsız ve kokusuz olan polietilenler, polimerler arasında en inert ve dengeli olanlardandır (Üçüncü 2000). Ambalaj materyalinin ve onun oksijen geçirgenliğinin ayçiçeği ve zeytinyağının raf ömrü üzerine etkisi araştırılmış ve kullanılan ambalaj materyallerinden camın depolama stabilitesinin polietilenterefitalat (PET) tan daha fazla olduğu belirlemiştir (Kaya et al. 1993). Rouziere (1986), Sattar et al. (1990), Senesi et al. (1991, 1996) a göre, gaz ve/veya ışık geçirgenliği düşük ambalaj materyalleri veya ambalaj içinde modifiye atmosfer kullanılarak sert kabuklu meyvelerin raf ömrünü uzatmak mümkündür. 14

24 Yapılan bir çalışmada 24 o C ve 37 o C de 60 gün boyunca depolanan zeytinyağı, ayçiçek yağı ve palm yağının oksidasyon stabilitesi üzerine farklı oksijen geçirgenliğindeki plastik filmlerin etkisi araştırılmıştır. Çalışma, plastik geçirgenliğinin yağ stabilitesi üzerinde esas rol oynadığını göstermiştir. Oksidasyon stabilitesi yağ tipine göre etki düzeyi değişse de bu üç yağda da farklı ambalajların etkisi aynı olmuştur. Plastik filmlerin oksidasyon düzeyi üzerine etkileri, oksijen geçirgenliklerine göre değişim göstermektedir (Tawfik and Huyghebaert 1999). Seydim ve Ertekin (2006), farklı ambalaj kullanımının fındık yağının depolama stabilitesi üzerine etkisini araştırmışlardır. Renksiz cam şişe, renkli cam şişe, polietilentereftalat (PET) şişe ve teneke kutularda 1 yıl süreyle ışık altında oda sıcaklığında depolanan fındık yağlarında depoma stabilitesi, peroksit ve iyot sayısı testi ile tespit edilmiştir. 1 yıllık depolama süresi sonunda, peroksit sayısı (meq O 2 /kg), cam şişede, renkli cam şişede, PET ambalajda ve teneke kutuda depolanan fındık yağında sırasıyla; 1.98±0.04, 0.81±0.04, 2.85±0.035 ve 0.61±0.02 olarak belirlenmiştir. Depolama süresince peroksit değerindeki artış cam şişe, renkli cam şişe ve PET ambalajlarda önemli bulunmuştur. Yapılan bir çalışmada, cam şişede ve polietilen (PE) plastik şişede depolanan zeytinyağının oksidatif stabilitesi araştırılmış ve cam şişenin, polietilen plastik şişeden daha iyi koruma sağladığı belirlenmiştir (Kiritsakis 1984). Çetin et al. (2000) depolamanın çiğ iç fındığın kalitesi üzerine etkisini araştırmışlardır. Yapılan çalışmada, vakumlu paketleme, modifiye atmosfer paketleme ve vakumsuz paketleme olmak üzere 3 grup halinde ambalajlanan çiğ iç fındıkların 12 ay süre ile depolanması sonucunda peroksit değerlerinde artış olduğunu ve başlangıçta 0.14 olan peroksit değerinin muhafaza sonunda sırasıyla 0.30, 0.35 ve 0.85 meq O 2 /kg a yükseldiği tespit edilmiştir. Senesi et al. (1991), ambalajlama koşullarının bademlerin stabilitesi üzerine etkisini araştırmışlardır. Bademler, oksijen geçirgenliği, 8-10mL/24h/m 2 /bar olan ve oksijen geçirgenliği, ml/24h/m 2 /bar olan materyaller kullanılarak ambalajlanmış ve 15

25 vakum altında kapatılmıştır. 224 günlük depolama süresi sonunda tüm ambalajlarda peroksit değerinin başlangıçtakine göre artış gösterdiği görülmüştür. Başlangıç peroksit sayısı 1.33 meqo 2 /kg iken, 224 günlük depolama sonunda peroksit değerinin 8-10mL/24h/m 2 /bar olan ve ml/24h/m 2 /bar olan ambalaj materyallerinde sırasıyla 1.83 ve 1.70 meqo 2 /kg a yükseldiği bulunmuştur. Soyulmuş ve soyulmamış Romana ve Pizzuta çeşit bademler kavrulmuş ve daha sonra, farklı oksijen geçirgenliklerine sahip 2 farklı film (oksijen geçirgenliği; 2.5 cm 3 /m 2.gün den az olan OPET/PE/EVOH/PE ve oksijen geçirgenliği; 40 cm 3 /m 2.gün den düşük olan OPA/PE) kullanılarak vakum altında ambalajlanmıştır. 8 ay süre ile oda sıcaklığında ve karanlıkta depolanan örnekler belirli aralıklarla analiz edilmiştir. Oksidasyonun ambalajlamaya bağlı olduğu, oksijene karşı yüksek bariyer özelliğine sahip olan filmin, bademi daha iyi koruduğu belirlenmiştir (Severini et al. 2003). Farklı depolama koşulları ve ambalajlamanın antep fıstığı ezmesinin kalitesi üzerine etkisinin araştırıldığı bir çalışmada, kapalı cam kavanoz, vakumlu polipropilen ve vakumsuz polipropilen olmak üzere üç farklı ambalaj çeşidi ile, 4 ve 20 o C olmak üzere iki farklı depolama sıcaklığında 210 gün süreyle depolanan örneklerde peroksit sayısı analizi yapılmıştır. Peroksit sayısı; kapalı cam kavanozda, vakumlu ve vakumsuz polipropilen ambalajda depolanan örneklerde sırasıyla 0.31, 0.34 ve 0.40 meq/kg olarak bulunmuştur. Ambalajlama tipi, depolama sıcaklığı ve depolama süresinin antep fıstığında araştırılan parametrelerin üzerine etkisinin önemli olduğu belirlenmiştir (p<0.05) (Gamlı and Hayoğlu 2007). 16

26 3. MATERYAL VE YÖNTEM 3.1 Materyal Bu araştırmada Fındık Satış Kooperatifleri Birliği tarafından Giresun dan sağlanan 2004 yılı ürünü Tombul çeşidi fındıklar kullanılmıştır. Fındıklar kırıldıktan sonra bir grubuna C de 20 dakika süre ile kavurma işlemi uygulanırken diğer gruba herhangi bir işlem uygulanmamıştır. Her iki grupta bulunan fındıklar diskli değirmende öğütüldükten sonra gözenek boyutları 4x5 mm olan elekten elenmiş ve eleğin altına geçen kısım çalışmada kullanılmıştır. 3.2 Yöntem Ambalajlama ve depolama Araştırmada, Ambalaj Sanayicileri Derneği tarafından sağlanan farklı özellikte üç ambalaj materyali kullanılmıştır. Bunlar; PE/PA (80µPE/18µPA), PET/PE (12µPET/60µPE) ve PET/Al/PE (12µPET/9µAl/50µPE) lamine materyallerdir. Ambalaj materyalleri ısıl yapıştırma yoluyla poşet haline getirilerek, öğütülmüş kavrulmamış ve kavrulmuş fındıklar ambalajlara 20 şer gram olacak şekilde konulmuş ve vakum altında kapatılmıştır. Tüm çalışma iki tekerrürlü olarak gerçekleştirilmiştir. Polimer filmlerin geçirgenlik özellikleri Çizelge 3.1 de verilmiştir. Çizelge 3.1 Ambalaj malzemeleri ve geçirgenlik özellikleri Malzeme ve Oksijen Su Buharı kalınlığı (µ) geçirgenliği a geçirgenliği b PE/PA (80/18) PET/PE (12 /60) PET/Al/PE (12 /9 /50) <1 0 a ml/m 2.gün.atm (23 0 C) b g/ m 2.atm (37 0 C±1.1 0 C, %90±2 bağıl nem) 17

27 Üç farklı materyalle ambalajlanan fındıklar, 28±1 C sıcaklıkta 12 ay süre ile depolanmıştır. Başlangıç örneğinde ve 1., 2., 3., 6., 9., ve 12. aylarda alınan örneklerde yağ, soğuk yöntemle ekstrakte edilmiş ve bu örneklerde tokoferol miktarı, peroksit sayısı belirlenmiştir. Çalışmada değişimler 20±1 C de de incelenmişse de, incelenen kriterler açısından örnekler arasındaki fark çok sınırlı olduğundan değerlendirme yapılmamıştır. 3.3 Analiz Yöntemleri Peroksit sayısı tayini Çalışmada, AOCS Cd 8-53 standart metodu kullanılmıştır. 1 er gram yağ örneği erlenlere tartılıp, üzerine 30 ml asetik asit-kloroform (3:2 v/v) ve 0.5mL doymuş potasyum iyodür çözeltisi ilave edilmiştir. Bir dakika karıştırma işleminden sonra üzerine 30 ml destile su, 0.5 ml nişasta çözeltisi eklenip, karışım 0.01N sodyum tiyosülfat ile sarı renk görülene kadar titre edilmiştir. Ayrıca kör deneme ile gerekli düzeltme yapılmıştır. Peroksit sayısı metotta belirtilen formüle göre, meq O 2 /kg olarak hesaplanmıştır (Anonymous 1989a) α -tokoferol tayini Fındığın toplam tokoferol içeriğinin yaklaşık %85-90 ını α-tokoferol oluşturmaktadır (Alasavar et al. 2003, Amaral et al. 2006b). α-tokoferolün, toplam tokoferol içeriğinin büyük bir kısmını oluşturmasından yola çıkarak tarafımızdan yapılan çalışmada, toplam tokoferol düzeyindeki değişim, α-tokoferol düzeyindeki değişim üzerinden incelenmiştir. Başlangıçtaki ve depolanan örneklerin yağlarında α-tokoferol analizi AOCS Ce 8-89 (1992) no lu metoda göre yapılmıştır (Anonymous 1992, Yao et al. 1992, Chun et al. 2006). Buna göre, 1 g yağ 5 ml ye hekzan ile tamamlanarak elde edilen bu çözeltiden 20µL alınıp HPLC kolonuna enjekte edilmiştir. Analizde uygulanan HPLC çalışma koşulu ve kullanılan solvent Çizelge 3.2 de verilmiştir. 18

28 Çizelge 3.2 HPLC çalışma koşulu HPLC çalışma koşulu Sistem : Shimadzu Kolon : LiChrosorb Si60 (250X4mm, ID) 5µm Kolon Fırını : Shimadzu CTO-10A SVp System Kontroler : Shimadzu SCL-10 AVp Dedektör : Shimadzu SPD-M10A PDA Basınç : 250 kgf/cm 2 (max) Pompa : Shimadzu LC-10 AD-VP Mobil Faz : Hekzan:İzopropil alkol (99:1) Dalga Boyu : 295 nm Akış Hızı : 1 ml/dak (İsokratik akış) Kolon Sıcaklığı : 25 C Örnek Valfi : Rheodyne 7725i valf (20 µl örnek hacmi) Çalışmada, α- tokoferol standardıyla (Sigma Chemical Company, St. Louis, MO, USA) bir standart kurve elde edilmiştir. Örneklere ait HPLC kromatogramlarındaki pikler geliş zamanı ve spektrumlarına bakılarak tanımlanmış ve daha sonra standart kurveye ait denklem kullanılarak miktarları hesaplanmıştır. Sonuçlar mg/100g olarak verilmiştir. Standart kurve ve standart kurveye ait denklem Şekil 3.1 de verilmiştir. 19

29 Alan y = 7947,7x ,3 R 2 = 0, α-tokoferol (ppm) Şekil 3.1 α-tokoferol standart kurvesi K 232 ve K 270 değerleri tayini Depolama süresince oluşabilecek konjugasyonların belirlenmesinde, AOCS Ch 5-91 standart metodu kullanılmıştır (Anonymous 1989b). Ultraviyole dalga boylarında yapılan spektrofotometrik ölçümler, yağın kalitesi ve işleme sırasında yapısında meydana gelen değişim hakkında bilgi verebilmektedir. Yağlarda meydana gelen oksidasyon sonucunda oluşan birincil ve ikincil oksidasyon ürünleri spektrofotometrede 232nm ve 270 nm dalga boylarında absorbans oluşumlarına dayanmaktadır. Konjuge dien oluşumunun artmasıyla 232 nm de özgül soğurma değeri (K 232 ) de artış göstermektedir. İstenmeyen lezzet bileşiklerinden olan aldehit ve ketonların oluşumuna paralel olarak 270 nm dalga boyunda özgül soğurma değerinde (K 270 ) değerleri tayini artış görülmektedir. Buna göre, yağ örneklerinden dien analizi için 0,07 gram, trien analizi için ise 0,30 gram tartılmış ve 25mL ye hekzan ile tamamlanmıştır. Örneklerde absorbans ölçümleri yukarıda belirtilen dalga boylarında hekzana karşı spektrofotometrede (Shimadzu UV-VIS 1601, Kyoto-Japonya) yapılmıştır. Hesaplamada aşağıdaki formülden (1) yararlanılmıştır. 20

30 A λ K λ = (1) c x l Burada; K λ : λ dalga boyundaki spesifik soğurma A λ : λ dalga boyunda ölçülen absorbans c : Çözelti konsantrasyonu (g/100ml) l : Küvetteki ışık yolu (cm) İstatistik analiz Araştırma sonuçları varyans analizi ile değerlendirilmiştir. Varyans analizi Minitab 14 İstatistik Paket Programı kullanılarak yapılmıştır. Duncan Çoklu Karşılaştırma Testleri nin yapılmasında ise MSTAT-C İstatistik Paket Programı ndan yararlanılmıştır. 21

31 4. ARAŞTIRMA BULGULARI VE TARTIŞMA 4.1 Peroksit Sayısındaki Değişim Araştırmada ele alınan örneklerde yapılan peroksit sayısı bulgularına ait varyans analizi sonuçları Çizelge 4.1 de, ve oluşan değişime ilişkin Duncan Çoklu Karşılaştırma Testi sonuçları Çizelge 4.2 de verilmiştir. Ayrıca bu tablo esas alınarak hazırlanan grafik Şekil 4.1 de verilmiştir. Çizelge 4.1 Peroksit sayısı bakımından yapılan varyans analizi sonuçları VARYASYON KAYNAKLARI Peroksit Sayısı SD ŧ KT ŧ KO ŧ F ŧ Kavrulma * Ambalaj * Depolama Süresi * Kavrulma X Ambalaj * Kavrulma X Depolama Süresi * Ambalaj X Depolama Süresi * Kavrulma X Ambalaj X Depolama Süresi * * : p<0.01 düzeyinde önemli ŧ : SD: Serbestlik derecesi, KT: Kareler Toplamı, KO: Kareler ortalaması, F: F (Fisher) değeri Peroksit sayısındaki değişim bakımından elde edilen gözlem değerleri, varyans analizi tekniği ile değerlendirilmiş olup, Kavrulma*Ambalaj*Depolama Süresi interaksiyonu istatistik olarak önemli bulunmuştur (p<0.01). Farklı olan alt grup ortalamalarının 22

32 Çizelge 4.2 Peroksit sayısındaki * (meq O 2 /kg) değişime ait Duncan Çoklu Karşılaştırma Testi Kavrulma Ambalaj Materyali Depolama Süresi (Ay) Kontrol Kavrulmamış PE/PA 0,70±0.01 ae2 0.72±0.008 ade2 0.75±0.008 ad2 0.83±0.010 ac2 1.10±0.019 ab2 1.18±0.005 aa2 1.21±0.005 aa2 PET/PE 0,70±0.01 ae2 0.71±0.004 ae2 0.69±0.005 be2 0.79±0.008 ad2 0.91±0.012 bc2 1.09±0.013 bb2 1.15±0.012 ba2 PET/Al/PE 0,70±0.01 ad2 0.65±0.013 be2 0.70±0.006 bd2 0.72±0.012 bd2 0.77±0.004 cc2 0.83±0.014 cb2 0.91±0.013 ca2 23 Kavrulmuş PE/PA 1.29±0.02 af1 1.51±0.006 ae1 1.49±0.007 ae1 1.60±0.011 ad1 2.05±0.02 ac1 2.30±0.013 aa1 2.24±0.008 ab1 PET/PE 1.29±0.02 af1 1.30±0.003 bf1 1.41±0.005 be1 1.47±0.011 bd1 1.81±0.006 bc1 2.03±0.02 bb1 2.12±0.014 ba1 PET/Al/PE 1.29±0.02 ae1 1.31±0.003 be1 1.27±0.011 ce1 1.40±0.015 cd1 1.53±0.010 cc1 1.66±0.016 cb1 1.74±0.015 ca1 * Peroksit sayısı değerleri, aritmetik ortalama±standart hata olarak verilmiştir. A F: Aynı satırda değişik harfleri taşıyan ortalamalar arasındaki fark önemlidir (p<0.01). a c : Aynı sütunda değişik harfleri taşıyan ortalamalar arasındaki fark önemlidir (p<0.01). 1-2 : Kavrulmamış ve kavrulmuş gruplarda aynı ambalaj materyali ve aynı süre için değişik rakamları taşıyan ortalamalar arasındaki fark önemlidir (p<0.01).

33 2,5 2 (A) PE/PA PET/PE PET/Al/PE Peroksit sayısı (meq O2/kg yağ) 1,5 1 0, Depolama süresi (ay) 2,5 2 (B) PE/PA PET/PE PET/Al/PE Peroksit sayısı (meq O2/kg yağ) 1,5 1 0, Depolama süresi (ay) Şekil 4.1 Farklı ambalajlarda 12 ay süre ile depolanan kavrulmamış (A) ve kavrulmuş (B) fındıklarda peroksit sayısındaki değişim 24

34 belirlenmesinde ise Duncan Çoklu Karşılaştırma Testi kullanılmıştır (Çizelge 4.2 ) (p<0.01). 12 aylık depolama sonunda en yüksek peroksit sayısı, oksijen geçirgenliği 71 ml/m 2.gün.atm olan PE/PA ile ambalajlanan fındıklarda belirlenmiştir (sırasıyla 1.21 ve 2.24 meqo 2 /kg). En düşük peroksit sayısı ise oksijen geçirgenliği 1mL/m 2.gün.atm den küçük olan PET/Al/PE ile ambalajlanan fındıklarda saptanmıştır (sırasıyla 0.91 ve 1.74 meqo 2 /kg). Bu sonuç, ambalaj materyallerinin oksijen geçirgenliğinin peroksit sayısındaki değişim üzerine etkisinin istatistiki olarak önemli olduğunu göstermektedir (Çizelge 4.1 ve Çizelge 4.2). Farklı ambalaj kullanımının fındık yağının depolama stabilitesi üzerine etkisinin araştırıldığı bir çalışmada başlangıç peroksit sayısı meqo 2 /kg olarak 0.45 düzeyinde olup, bu değer 12 aylık depolama sonunda cam şişede 1.98 e, renkli cam şişede 0.81 e, PET ambalajda 2.85 e ve teneke kutuda 0.61 meqo 2 /kg a yükselmiştir. Peroksit değeri artışı depolama süresince cam şişe, renkli cam şişe ve PET ambalajlarda önemli bulunmuştur (Seydim ve Ertekin 2006). Her ne kadar çalışılan materyal doğrudan fındık değil, fındık yağı da olsa gerek depolama süresinin etkisi, gerekse ambalaj materyalinin etkisi bakımından tarafımızdan yapılan çalışmadaki sonuçlara benzerlik gösterdiği görülmektedir. Soyulmuş ve soyulmamış Romana ve Pizzuta çeşit bademler kavurma işleminden sonra farklı oksijen geçirgenliklerine sahip 2 farklı film kullanılarak vakum altında ambalajlanmıştır. 8 ay süre ile oda sıcaklığında ve karanlıkta depolanan örnekler belirli aralıklarla analiz edilmiştir. Oksidasyonun ambalajlamaya bağlı olduğu, oksijene karşı yüksek bariyer özelliğine sahip olan filmin, bademi daha iyi koruduğu belirlenmiştir (Severini et al. 2003). Tarafımızdan yapılan çalışmada da benzer sonuçlara ulaşılmıştır. Fındıkların depolama süresi uzadıkça, peroksit sayısında artış olduğu gözlenmiştir (Çizelge 4.2, Şekil 4.1). Nitekim, kavrulmamış fındıkların yağındaki peroksit sayısı başlangıçta 0.70 meqo 2 /kg kadarken, depolama süresi sonunda PE/PA, PET/PE ve PET/Al/PE ambalaj materyallerinde depolanan örneklerde meqo 2 /kg olarak sırasıyla, 1.21, 1.15 ve 0.91 e yükseldiği görülmüştür. Kavrulmuş fındıkların peroksit değerleri incelendiğinde ise, aynı ambalaj materyallerinde başlangıç peroksit sayısı değeri 1.29 meqo 2 /kg kadarken, bu değer depolama süresince artmış olup depolama sonunda 25

35 sırasıyla meqo 2 /kg olarak, 2.24, 2.12 ve 1.74 değerine ulaşmıştır. Dolayısıyla PET/Al/PE ambalaj materyalinde depolamanın peroksit sayısı açısından daha olumlu sonuç verdiği anlaşılmıştır. Nitekim, Martin et al. (2001) da yaptıkları çalışmada örneklerin peroksit sayısının depolama süresince artma eğiliminde olduğu, özellikle de depolamanın altıncı ayında önemli düzeylere ulaştığı belirtmektedir. İşlem görmemiş Tombul iç fındık çeşidinin, beyazlatılmış iç ve kavrulmuş içlerin 12 ay süre ile depolanmaları sonunda peroksit değerlerinde yükselme belirlenmiştir (Baş 1990). Çetin et al. (2000), depolamanın çiğ iç fındığın kalitesi üzerine etkisini araştırmışlardır. Yapılan çalışmada, vakumlu paketleme, modifiye atmosfer paketleme ve vakumsuz paketleme olmak üzere 3 grup halinde ambalajlanan çiğ iç fındıkların, 12 ay süre ile depolanması sonucunda peroksit değerlerinde artış olduğunu ve başlangıçta 0.14 olan peroksit değerinin muhafaza sonunda sırasıyla 0.30, 0.35 ve 0.85 meqo 2 /kg a yükseldiği tespit edilmiştir. 12 aylık depolama süresince her üç ambalajlama tipinde de peroksit sayısında, artış görülmüştür. Çalışmada kullanılan ambalaj materyalinin özelliği hakkında herhangi bir bilgi bulunmamasına rağmen, 12 aylık depolama süresince, peroksit sayısında artış göstermesi bakımından tarafımızdan ulaşılan bulgularla uyum içerisindedir. Örneklerin kavrulma durumu göz önüne alındığında, kavrulmamış örneklerde peroksit değerindeki artışın daha az olduğu görülmektedir (Çizelge 4.1, Çizelge 4.2). Nitekim, başlangıç değerleri baz alındığında, PET/Al/PE ambalaj materyalinde depolanan kavrulmamış fındıklarda 12 ayın sonunda peroksit değeri başlangıçtakine göre % 30 artarken, bu değer kavrulmuş fındıklarda % 35 e ulaşmıştır. Kavrulmamış fındıklardaki hücresel yapı oksijenle yağın temas etmesini engelleyecek mükemmelliktedir ve dolayısıyla, fındıkların depolama süresince oksidatif stabilitesi yüksektir. Ancak kavurmanın etkisi ile yağ içeren gözeneklerin ağsı yapısı bozulmakta ve dolayısıyla fındıklar oksidatif acılaşmanın gelişmesine daha hassas duruma gelmektedir (Perren et al. 1996). Nitekim, tarafımızdan yapılan çalışmada kavurma işlemi ile daha başlangıçta peroksit değerinde önemli bir artış meydana gelmiştir (kavrulmamış: 0.70 meqo 2 /kg. kavrulmuş: 1.29 meqo 2 /kg). Şimşek (2004), kavurma işleminin fındıkların peroksit sayısı üzerine etkili olduğunu, 165 o C de 20 dakikalık bir kavurma işlemi sonunda Tombul çeşidine ait fındık örneklerinde peroksit sayısının den 1.34 meqo 2 /kg a 26

Türkiye, dünya fındık üretiminin yaklaşık % 70 ini, dünya fındık ihracatının ise % 70-80 ini tek başına gerçekleştirmekte.

Türkiye, dünya fındık üretiminin yaklaşık % 70 ini, dünya fındık ihracatının ise % 70-80 ini tek başına gerçekleştirmekte. FINDIK Türkiye, dünya fındık üretiminin yaklaşık % 70 ini, dünya fındık ihracatının ise % 70-80 ini tek başına gerçekleştirmekte. Fındık bu yönleriyle ülkemizin gerek üretim, gerekse ihracat yönünden dünya

Detaylı

TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ

TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ TOPRAK MAHSULLERİ OFİSİ GENEL MÜDÜRLÜĞÜ SAYI: 2011/01 FINDIK BÜLTENİ 02.02.2011 1- FINDIK ALIMLARI: A)2006/10865 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile Toprak Mahsulleri Ofisine fındık alım görevi verilmiştir.

Detaylı

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur..

Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. Can boğazdan gelir.. Deveyi yardan uçuran bir tutam ottur.. 1 BESLENME BİLİMİ 2 Yaşamımız süresince yaklaşık 60 ton besin tüketiyoruz. Besinler sağlığımız ve canlılığımızın devamını sağlar. Sağlıklı bir

Detaylı

Türk Gıda Kodeksi Yemeklik Zeytinyağı ve Yemeklik Prina Yağı Tebliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ Resmi Gazete 1 Aralık 2000 - Sayı: 24247

Türk Gıda Kodeksi Yemeklik Zeytinyağı ve Yemeklik Prina Yağı Tebliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ Resmi Gazete 1 Aralık 2000 - Sayı: 24247 Türk Gıda Kodeksi Yemeklik Zeytinyağı ve Yemeklik Prina Yağı Tebliğinde Değişiklik Yapılması Hakkında Tebliğ Resmi Gazete 1 Aralık 2000 - Sayı: 24247 Resmi Gazete 25 Nisan 1998 - Sayı: 23323 Tarım ve Köyişleri

Detaylı

Pazardan Sofraya:Pazarlama ve Tüketim Beslenmede Balığın Yeri ve Önemi

Pazardan Sofraya:Pazarlama ve Tüketim Beslenmede Balığın Yeri ve Önemi Pazardan Sofraya:Pazarlama ve Tüketim Beslenmede Balığın Yeri ve Önemi Prof. Dr. Yasemen YANAR Çukurova Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Avlama ve İşleme Teknolojisi Bölüm Başkanı Tarih boyunca medeniyetler

Detaylı

DERS ĐÇERĐKLERĐ GÜZ YARIYILI: GMB 501 Uzmanlık Alan Dersi (4 0 0)

DERS ĐÇERĐKLERĐ GÜZ YARIYILI: GMB 501 Uzmanlık Alan Dersi (4 0 0) DERS ĐÇERĐKLERĐ GÜZ YARIYILI: GMB 501 Uzmanlık Alan Dersi (4 0 0) Gıda Mühendisliği Anabilim Dalında Enstitümüz tarafından yüksek lisans tez programları kabul edilen yüksek lisans öğrencileri için danışman

Detaylı

Meyve ve Sebze Depolanması ve İhracatında Kullanılan Modifiye Atmosfer Ambalajlarındaki Gelişmeler Doç. Dr. Fatih ŞEN

Meyve ve Sebze Depolanması ve İhracatında Kullanılan Modifiye Atmosfer Ambalajlarındaki Gelişmeler Doç. Dr. Fatih ŞEN Meyve ve Sebze Depolanması ve İhracatında Kullanılan Modifiye Atmosfer Ambalajlarındaki Gelişmeler Doç. Dr. Fatih ŞEN Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Bahçe Bitkileri Bölümü fatih.sen@ege.edu.tr Modifiye

Detaylı

Gıda Kimyası II Gıdaların işlenmesi sırasında ortaya çıkan reaksiyonlar. Vural Gökmen

Gıda Kimyası II Gıdaların işlenmesi sırasında ortaya çıkan reaksiyonlar. Vural Gökmen Gıda Kimyası II Gıdaların işlenmesi sırasında ortaya çıkan reaksiyonlar Vural Gökmen Gıda İşleme Gıda işlemenin derecesi (şiddeti) Gıda işlemenin nedenleri Gıda işleme şekilleri Aşırı işlenmişgıdalar üzerinekaygılar

Detaylı

sağlık ve kalite garantisi AMBALAJ

sağlık ve kalite garantisi AMBALAJ ultra bariyerli ı s ı l dirençli Filmler l Esnek filmlerde teknolojinin son geldiği nokta; ultra bariyerli ALOx fimler ile fırın ve mikro-dalga kullanımına da uygun, ısıl direnci yüksek (-40 C/+200 C)

Detaylı

Raf ömrü çalışmaları

Raf ömrü çalışmaları Raf ömrü çalışmaları Prof. Dr. İsmail Sait DOĞAN Gıda grupları Bozulurluğu yüksek olan gıdalar (raf ömrü günlerle ölçülür). Süt, et, yeşil sebze Orta derecede bozulabilir gıdalar (raf ömrü haftalar ile

Detaylı

Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da

Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da Zeytinyağı ve Çocukluk İnsanın çocukluk döneminde incelenmesi gereken en önemli yönü, gösterdiği bedensel gelişmedir. Doğumdan sonraki altı ay ya da bir yıllık sürede, bebeğin en önemli gıdasını anne sütü

Detaylı

YETERLİ DENGELİ BESLENME

YETERLİ DENGELİ BESLENME YETERLİ DENGELİ BESLENME Yeterli ve dengeli beslenme için günlük ihtiyaç duyulan ENERJİ ve BESİN ÖGELERİ besinlerle vücuda alınır. BESİNLER Besinler içerdikleri besin ögelerine göre 5 TEMEL BESİN GRUBU

Detaylı

Stabilize Keten Tohumu Katkısının Tarhananın Besinsel Özelliklerindeki Değişime Etkisinin Araştırılması

Stabilize Keten Tohumu Katkısının Tarhananın Besinsel Özelliklerindeki Değişime Etkisinin Araştırılması Stabilize Keten Tohumu Katkısının Tarhananın Besinsel Özelliklerindeki Değişime Etkisinin Araştırılması Necati Barış Tuncel, Ayşen Uygur, Yonca KARAGÜL YÜCEER ÇANAKKALE ONSEKİZ MART ÜNİVERSİTESİ MÜHENDİSLİK

Detaylı

GIDA AMBALAJLAMA TEKNOLOJİSİNDE NDE SON GELİŞMELER

GIDA AMBALAJLAMA TEKNOLOJİSİNDE NDE SON GELİŞMELER GIDA AMBALAJLAMA TEKNOLOJİSİNDE NDE SON GELİŞMELER YRD. DOÇ.DR.FİLİZ AKSU İSTANBUL AYDIN ÜNİVERSİTESİ GIDA TEKNOLOJİSİ PROGRAMI İÇERİK AMBALAJ TANIMLAMASI VE FONKSİYONLARI AMBALAJIN DEĞİŞİM SÜRECİNDEKİ

Detaylı

İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm HİJYEN ve SANİTASYON İkinci Bölüm GIDA HİJYENİ, TANIMI ve ÖNEMİ Üçüncü Bölüm PERSONEL HİJYENİ

İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm HİJYEN ve SANİTASYON İkinci Bölüm GIDA HİJYENİ, TANIMI ve ÖNEMİ Üçüncü Bölüm PERSONEL HİJYENİ İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm HİJYEN ve SANİTASYON Hijyenin Tanımı ve Önemi... 1 Sanitasyon Tanımı ve Önemi... 1 Kişisel Hijyen... 2 Toplu Beslenme Sistemlerinde (TBS) Hijyenin Önemi... 3 Toplu Beslenme Sistemlerinde

Detaylı

ZEYTİNYAĞI VE PİRİNA YAĞI TEBLİĞİ

ZEYTİNYAĞI VE PİRİNA YAĞI TEBLİĞİ ZEYTİNYAĞI VE PİRİNA YAĞI TEBLİĞİ Yetki Kanunu: Türk Gıda Kodeksi Yayımlandığı R.Gazete: 07.08.2010-27665 Tebliğ No: 2010/35 Amaç MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı, zeytinyağları ve pirina yağlarının tekniğine

Detaylı

GIDA AMBALAJLAMA. Yrd.Doç. Dr. H. ALİ GÜLEÇ ggulec@gmail.com

GIDA AMBALAJLAMA. Yrd.Doç. Dr. H. ALİ GÜLEÇ ggulec@gmail.com GIDA AMBALAJLAMA Yrd.Doç. Dr. H. ALİ GÜLEÇ ggulec@gmail.com Aseptik ambalajlama tekniği; Ambalaj malzemesinin sterilizasyonu, Steril atmosferde ambalajın oluşturulması veya daha önceden hazırlanmış steril

Detaylı

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu

Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yakın Doğu Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksek Okulu Yaşlı Bakım-Ebelik 2. Ders YB 205 Beslenme İkeleri 2015 Uzm. Dyt. Emine Ömerağa emine.omeraga@neu.edu.tr BESLENME Dünya Sağlık Örgütü (WHO-DSÖ)

Detaylı

SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ

SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ SÜTÜN BİLEŞİMİ ve BESİN DEĞERİ Prof. Dr. Metin ATAMER Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Süt Teknolojisi Bölümü Aralık 2006 ANKARA Sütün Tanımı ve Genel Nitelikleri Süt; dişi memeli hayvanların, doğumundan

Detaylı

Yedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 5-8 Eylül 2006, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir ÇD12

Yedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, 5-8 Eylül 2006, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir ÇD12 Yedinci Ulusal Kimya Mühendisliği Kongresi, -8 Eylül 6, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir ÇD OKSİJEN EMİCİ VE FARKLI AMBALAJ MALZEMELERİ KULLANIMININ TOST EKMEĞİ ÖZELLİKLERİNE ETKİSİNİN İNCELENMESİ SELDA

Detaylı

YAĞ MODİFİKASYON TEKNİKLERİ

YAĞ MODİFİKASYON TEKNİKLERİ YAĞ MODİFİKASYON TEKNİKLERİ Neden Modifikasyon? Yağlara belirli fiziksel özellikler kazandırmak Değişik amaçlarla kullanıma uygun yağlar üretmek Oksidatif stabiliteyi yükseltmek Fonksiyonel yağlar üretmek

Detaylı

TÜRKĠYE CUMHURĠYETĠ ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ BĠLĠMSEL ARAġTIRMA PROJESĠ KESĠN RAPORU

TÜRKĠYE CUMHURĠYETĠ ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ BĠLĠMSEL ARAġTIRMA PROJESĠ KESĠN RAPORU 1 TÜRKĠYE CUMHURĠYETĠ ANKARA ÜNĠVERSĠTESĠ BĠLĠMSEL ARAġTIRMA PROJESĠ KESĠN RAPORU Proje BaĢlığı Bazı İşlenmiş Fındık Ürünlerinin Raf Ömrü Üzerine Araştırmalar Proje Yürütücüsü Prof. Dr. A.İlhami KÖKSAL

Detaylı

NIRLINE. NIRLINE ile Ham Maddelerinizde Yağ Asidi Tayini, Sürdürülebilir Besleme ile Sizi Geleceğe Taşır!

NIRLINE. NIRLINE ile Ham Maddelerinizde Yağ Asidi Tayini, Sürdürülebilir Besleme ile Sizi Geleceğe Taşır! ile Ham Maddelerinizde Yağ Asidi Tayini, Sürdürülebilir Besleme ile Sizi Geleceğe Taşır! KONU Yağ Asidi Profillerinin Hayvan Beslemedeki Önemi ve Analizleri İLGİ ile Ham Maddelerinizde Yağ Asidi Tayini,

Detaylı

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein, kalsiyum ve fosfor alımı nedeniyle; kemiklerin ve dişlerin gelişiminde Önemlidir.

Detaylı

TÜRKİYE İLAÇ VE TIBBİ CİHAZ KURUMU KOZMETİK ÜRÜNLERİN STABİLİTESİNE VE AÇILDIKTAN SONRA KULLANIM SÜRESİNE İLİŞKİN KILAVUZ SÜRÜM 1.

TÜRKİYE İLAÇ VE TIBBİ CİHAZ KURUMU KOZMETİK ÜRÜNLERİN STABİLİTESİNE VE AÇILDIKTAN SONRA KULLANIM SÜRESİNE İLİŞKİN KILAVUZ SÜRÜM 1. TÜRKİYE İLAÇ VE TIBBİ CİHAZ KURUMU KOZMETİK ÜRÜNLERİN STABİLİTESİNE VE AÇILDIKTAN SONRA KULLANIM SÜRESİNE İLİŞKİN KILAVUZ SÜRÜM 1.0 Amaç MADDE 1- (1) Kozmetik ürünlerin üreticileri tarafından raf ömürleri

Detaylı

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ

BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ BESİN GRUPLARININ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ SÜT VE SÜT ÜRÜNLERİ YETERLİ VE DENGELİ BESLENMEDEKİ ÖNEMİ Büyüme ve gelişmeyi sağlar. Özellikle çocuk ve adölesanlarda protein,

Detaylı

Hd 50. Hidrojen Molekülleri. Hidrojen bakımından zengin alkali su. Gerekli mineral takviyeleri. Üstün antioksidan etkisi

Hd 50. Hidrojen Molekülleri. Hidrojen bakımından zengin alkali su. Gerekli mineral takviyeleri. Üstün antioksidan etkisi Hd 50 Hidrojen Molekülleri Hidrojen bakımından zengin alkali su Üstün antioksidan etkisi Gerekli mineral takviyeleri Dayanıklı ve mükemmel performans Hidrojen molekülleri doğal ortamda bulunur, basit yapıdadır

Detaylı

ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ BAZI İŞLENMİŞ FINDIK ÜRÜNLERİNİN RAF ÖMRÜ ÜZERİNE ARAŞTIRMALAR TUĞBA DEMİRCİ ERCOŞKUN BAHÇE BİTKİLERİ ANABİLİM DALI ANKARA 2009 Her hakkı saklıdır.

Detaylı

Kloroform, eter ve benzen gibi organik çözücülerde çözünen bunun yanı sıra suda çözünmeyen veya çok az çözünen organik molekül grubudur.

Kloroform, eter ve benzen gibi organik çözücülerde çözünen bunun yanı sıra suda çözünmeyen veya çok az çözünen organik molekül grubudur. Kloroform, eter ve benzen gibi organik çözücülerde çözünen bunun yanı sıra suda çözünmeyen veya çok az çözünen organik molekül grubudur. Yağların suda çözünmemesi canlılığın devamı içi önemlidir. Çünkü

Detaylı

Effect of Various Packaging Materials on Hazelnut Oil Quality during Storage

Effect of Various Packaging Materials on Hazelnut Oil Quality during Storage Süleyman Demirel Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 10-3 (2006),341-345 Farklı Ambalaj Kullanımının Fındık Yağının Depolama Stabilitesi Üzerine Etkisi Atıf Can SEYDİM, Bilge ERTEKİN Süleyman

Detaylı

Tebliğ. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından:

Tebliğ. Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: Tebliğ TÜRK GIDA KODEKSĠ BĠTKĠ ADI ĠLE ANILAN YAĞLAR TEBLĠĞĠ (Tebliğ No: 2011/Taslak) Amaç MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı, bu Tebliğ kapsamında yer alan bitki adı

Detaylı

PEYNİR ALTI SUYU VE YOĞURT SUYUNDA Zn Ve TOPLAM ANTİOKSİDAN KAPASİTESİ TAYİNİ DANIŞMANLAR. 29 Haziran-08 Temmuz MALATYA

PEYNİR ALTI SUYU VE YOĞURT SUYUNDA Zn Ve TOPLAM ANTİOKSİDAN KAPASİTESİ TAYİNİ DANIŞMANLAR. 29 Haziran-08 Temmuz MALATYA TÜBİTAK -BİDEB Kimya Lisans Öğrencileri Kimyagerlik, Kimya Öğretmenliği, Kimya Mühendisliği- Biyomühendislik Araştırma Projesi Eğitimi Çalıştayı KİMYA-3 (ÇALIŞTAY 2012) PEYNİR ALTI SUYU VE YOĞURT SUYUNDA

Detaylı

TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI

TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI TÜRKİYE DE EN FAZLA GÖRÜLEN BESLENME HATALARI Türkiye beslenme durumu yönünden hem gelişmekte olan, hem de gelişmiş ülkelerin sorunlarını birlikte içeren bir görünüme sahiptir. Ülkemizde halkın beslenme

Detaylı

SIKÇA KARŞILAŞILAN HİLELER VE SAPTAMA YÖNTEMLERİ

SIKÇA KARŞILAŞILAN HİLELER VE SAPTAMA YÖNTEMLERİ SIKÇA KARŞILAŞILAN HİLELER VE SAPTAMA YÖNTEMLERİ Doğada yeterli ve dengeli beslenmenin gerektirdiği ögelerin tümünü amaca uygun biçimde içeren ve her yaştaki insanın beslenme kaynağı olarak kullanılabilecek

Detaylı

Birinci derece (n=1) reaksiyonlar

Birinci derece (n=1) reaksiyonlar Birinci derece (n=1) reaksiyonlar Eğer (A B) reaksiyonunun hızı, reaksiyona giren ya da oluşan ürünlerden birisinin konsantrasyonunun birinci kuvvetine bağlı ise, bu tip reaksiyonlara birinci dereceden

Detaylı

BAL TANIMI BALIN BİLEŞİMİNİ OLUŞTURAN MADDELER

BAL TANIMI BALIN BİLEŞİMİNİ OLUŞTURAN MADDELER BAL TANIMI Bal, Türk Gıda Kodeksi 2000/39 sayılı Bal Tebliğinde "Bal; bal arılarının çiçek nektarlarını, bitkilerin veya bitkiler üzerinde yaşayan bazı canlıların salgılarını topladıktan sonra, kendine

Detaylı

BESLENME VE SAĞLIK AÇISINDAN KEÇİ SÜTÜNÜN NİTELİKLERİ

BESLENME VE SAĞLIK AÇISINDAN KEÇİ SÜTÜNÜN NİTELİKLERİ BESLENME VE SAĞLIK AÇISINDAN KEÇİ SÜTÜNÜN NİTELİKLERİ Keçi, kuru ve sıcak yerlerde ve özellikle tarımsal açıdan geri kalmış bölgelerde yaşayan insanlar için çok önemli bir besin ve gelir kaynağıdır. Gerek

Detaylı

Sous vide. vakum ambalaj ve vakum altında pişirme

Sous vide. vakum ambalaj ve vakum altında pişirme Sous vide Aslında Sous vide 'vakumlu ambalajlanmış gıdalar daha sonra pişirilmiş, soğutulmuş ve soğuk zinzirde saklanan bir süreç' olarak ta tanımlanır. Bu yöntemde yüksek duyusal kalitedeki ürünler damak

Detaylı

ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 6.ÜNİTE: Canlılar ve Enerji ilişkileri

ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 6.ÜNİTE: Canlılar ve Enerji ilişkileri ÖĞRENME ALANI: Canlılar ve Hayat 6.ÜNİTE: Canlılar ve Enerji ilişkileri Ayrıca bitkilerin yapraklarına yeşil rengi de klorofil adı verilen bu yapılar verir. Besin Zinciri: - Aynı ekosistemde yaşayan canlıların

Detaylı

UYGULAMA NOTU. HPLC ile Gıda Ürünlerinde Fenolik Bileşen Analizi. Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi HAZIRLAYAN

UYGULAMA NOTU. HPLC ile Gıda Ürünlerinde Fenolik Bileşen Analizi. Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi HAZIRLAYAN UYGULAMA NOTU Yüksek Performanslı Sıvı Kromatografi L018 HPLC ile Gıda Ürünlerinde Fenolik Bileşen Analizi HAZIRLAYAN Uzm. Kim. Ozan Halisçelik ve Kim. Ömer H. Turmuş Ant Teknik Cihazlar Ltd. Şti. KONU:

Detaylı

zeytinist

zeytinist 1 T.C. BALIKESİR ÜNİVERSİTESİ EDREMİT MESLEK YÜKSEKOKULU Zeytincilik ve Zeytin İşleme Teknolojisi Programı Öğr. Gör. Mücahit KIVRAK 0 505 772 44 46 kivrak@gmail.com www.mucahitkivrak.com.tr 2 3 FINDIK

Detaylı

Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü ANTİOKSİDANLAR

Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü ANTİOKSİDANLAR Dr. Hülya ÇAKMAK Gıda Mühendisliği Bölümü ANTİOKSİDANLAR ANTİOKSİDANLAR Aktif oksijen türevleri (ROS) normal metabolizma sırasında vücudumuzun ürettiği yan ürünlerdir. Ancak bazı dış kaynaklardan da serbest

Detaylı

Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz. Diyetisyen Serap Orak Tufan

Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz. Diyetisyen Serap Orak Tufan Sağlıklı besleniyoruz Sağlıkla büyüyoruz Diyetisyen Serap Orak Tufan İstanbul 2015 NEDEN OKULA GİDERİZ? PEKİ NEDEN YEMEK YERİZ? Hastalanmamak için Daha Güçlü olmak için Daha çabuk büyümek için Karnımızı

Detaylı

Sporcu Beslenmesi Ve Makarna. Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı

Sporcu Beslenmesi Ve Makarna. Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı Sporcu Beslenmesi Ve Makarna Prof. Dr. Funda ELMACIOĞLU Beslenme ve Diyetetik Bölümü Bölüm Başkanı BESLENME Genetik yapı PERFORMANS Fiziksel kondisyon Yaş Cinsiyet Yaş Enerji gereksinimi Vücut bileşimi

Detaylı

I. KISIM: Temel Bilgiler ve Muhafaza

I. KISIM: Temel Bilgiler ve Muhafaza İçindekiler I. KISIM: Temel Bilgiler ve Muhafaza 1. Sebzeciliğin Önemi... 3 1.1. İnsan Beslenmesindeki Önemi...4 1.1.1. Sebzelerin Besin Değeri... 5 1.1.1.a. Su... 5 1.1.1.b. Protein... 6 1.1.1.c. Karbonhidratlar...

Detaylı

FENOLİK BİLEŞİKLER 4

FENOLİK BİLEŞİKLER 4 ÇALIŞMANIN AMACI Bu çalışmada Giresun/Şebinkarahisar yöresinde üretilen dut ve karadut pekmezlerinde insan sağlığı açısından gerekli olan toplam fenolik içeriği ile olumsuz işleme, taşıma ve depolama koşullarından

Detaylı

TGK- GIDALARDAKĐ MĐKOTOKSĐN LĐMĐTLERĐNĐN RESMĐ KONTROLÜ ĐÇĐN NUMUNE ALMA, NUMUNE HAZIRLAMA VE ANALĐZ METODU KRĐTERLERĐ TEBLĐĞĐ (TEBLĐĞ NO: 2011/32)

TGK- GIDALARDAKĐ MĐKOTOKSĐN LĐMĐTLERĐNĐN RESMĐ KONTROLÜ ĐÇĐN NUMUNE ALMA, NUMUNE HAZIRLAMA VE ANALĐZ METODU KRĐTERLERĐ TEBLĐĞĐ (TEBLĐĞ NO: 2011/32) TGK- GIDALARDAKĐ MĐKOTOKSĐN LĐMĐTLERĐNĐN RESMĐ KONTROLÜ ĐÇĐN NUMUNE ALMA, NUMUNE HAZIRLAMA VE ANALĐZ METODU KRĐTERLERĐ TEBLĐĞĐ (TEBLĐĞ NO: 2011/32) 15 Ağustos 2011 PAZARTESĐ Resmî Gazete Sayı : 28026 Amaç

Detaylı

Farklı Pişirme Metotları ve Seviyelerinin Tavuk Pirzolalarında Heterosiklik Aromatik Amin Oluşumu Üzerine Etkileri

Farklı Pişirme Metotları ve Seviyelerinin Tavuk Pirzolalarında Heterosiklik Aromatik Amin Oluşumu Üzerine Etkileri Farklı Pişirme Metotları ve Seviyelerinin Tavuk Pirzolalarında Heterosiklik Aromatik Amin Oluşumu Üzerine Etkileri Fatih Öz, Güzin Kaban, Mükerrem Kaya Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği

Detaylı

ığına Etkileri Prof. Dr. Selma Türkay ve Çevreye Etkileri,Biyodizelin Önemi Sempozyumu 10 Ocak 2008-İstanbul

ığına Etkileri Prof. Dr. Selma Türkay ve Çevreye Etkileri,Biyodizelin Önemi Sempozyumu 10 Ocak 2008-İstanbul Atık k Bitkisel Yağlar ların İnsan Sağlığı ığına Etkileri Prof. Dr. Selma Türkay İTÜ Kimya MühendisliM hendisliği i BölümüB Atık k bitkisel Yağlar ların İnsan Sağlığı ve Çevreye Etkileri,Biyodizelin Önemi

Detaylı

SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE

SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE SAĞLIKLI BESLENME BİRECİK MESLEKİ VE TEKNİK ANADOLU LİSESİ ZEYNEP ŞAHAN KARADERE Sağlıklı büyümek ve gelişmek için yeterli ve dengeli beslenmeliyiz. BESLENME İnsanın yaşına, cinsiyetine, çalışma ve özel

Detaylı

Gıdalarda Raf Ömrünün Belirlenmesi

Gıdalarda Raf Ömrünün Belirlenmesi Gıdalarda Raf Ömrünün Belirlenmesi Gelişen dünyamızda her geçen gün insanların alışkanlıkları da değişiklik göstermektedir. İnsanlar eski zamanlarda, kendi tüketecekleri yoğurt, peynir, ekmek ve sebze-meyve

Detaylı

Patatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi

Patatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi Patatesin Dünyadaki Açlığın ve Yoksulluğun Azaltılmasındaki Yeri ve Önemi Prof. Dr. Necmi İŞLER M.K.Ü. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü Antakya/HATAY Güney Amerika kökenli bir bitki olan patates

Detaylı

DENEY-12 : Polimerlerin tanınması

DENEY-12 : Polimerlerin tanınması 1 Konu : Polimerler Süre : 45 dakika Açıklama : Öğrenciler polimerleri tanımak için yoğunluğu bilinen çözeltilerin içine plastik örnekler koyarlar. Araç ve gereçler (bir grup için) Tüplük Baget 7 farklı

Detaylı

* Yapılarında C, H, O bulunur. Bazılarında C, H, O dan başka N, P, S bulunur.

* Yapılarında C, H, O bulunur. Bazılarında C, H, O dan başka N, P, S bulunur. Lipitler ortak özellikleri su ile karışmamak olan organik maddelerdir ve kimyasal olarak yağ asitlerinin bir alkolle esterleşmesinden oluşur. 1.1. Lipitlerin Yapısı ve Ortak Özellikleri * Yapılarında C,

Detaylı

Antosiyanin İçeriği (mg/l)

Antosiyanin İçeriği (mg/l) Doç. Dr. H. Ali GÜLEÇ Araş. Gör. Kadir ÇINAR Trakya Üniversitesi Gıda Mühendisliği Bölümü TEPKİME KİNETİĞİ SORU SETİ-1 1. 160 mg/l düzeyinde antosiyanin içeren vişne suyunun 80 C da sabit sıcaklıkta ısıtılması

Detaylı

EKMEKSİZ DİYET OLUR MU? ŞİŞMANLIĞIN TEK SUÇLUSU EKMEK Mİ? Dilara Koçak Beslenme ve Diyet Uzmanı 8 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr

EKMEKSİZ DİYET OLUR MU? ŞİŞMANLIĞIN TEK SUÇLUSU EKMEK Mİ? Dilara Koçak Beslenme ve Diyet Uzmanı 8 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr EKMEKSİZ DİYET OLUR MU? ŞİŞMANLIĞIN TEK SUÇLUSU EKMEK Mİ? Dilara Koçak Beslenme ve Diyet Uzmanı 8 Mart 2013 www.dilarakocak.com.tr Ağacın kökü toprak İnsanın kökü EKMEK tir. 2 BİR AYDA 7-12 KG. VERMEK

Detaylı

Minavit Enjeksiyonluk Çözelti

Minavit Enjeksiyonluk Çözelti Prospektüs ; berrak sarı renkli çözelti olup her ml'si 500.000 IU Vitamin A, 75.000 IU Vitamin D 3 ve 50 mg Vitamin E içerir. FARMAKOLOJİK ÖZELLİKLERİ uygun farmasötik şekli, içerdiği A, D 3 ve E vitamin

Detaylı

Üniversitesi, Ziraat Fakultesi, Bahçe Bitkileri Bolumu Balcalı, Adana. (Sorumlu Yazar)

Üniversitesi, Ziraat Fakultesi, Bahçe Bitkileri Bolumu Balcalı, Adana. (Sorumlu Yazar) VII. Bahçe Ürünlerinde Muhafaza ve Pazarlama Sempozyumu, 04-07 Ekim 2016 ISSN: 2148-0036 Yıl /Year: 2017 Cilt(Sayı)/Vol.(Issue): 1(Özel) Sayfa/Page: 9-14 Araştırma Makalesi 1Çukurova Üniversitesi, Ziraat

Detaylı

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ GIDA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ GIDA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL GDM-5501 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0 8 0 9 GDM-5601 TEZ HAZIRLIK ÇALIŞMASI Z 0 1 1 0 1 20 1 21 12 30 İKİNCİ YARIYIL GDM-5502 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0 8

Detaylı

ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ. 1 ph 14,00. 2 Elektriksel İletkenlik 14,00

ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ. 1 ph 14,00. 2 Elektriksel İletkenlik 14,00 ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ/İSTASYONLARI MÜDÜRLÜKLERİ DÖNER SERMAYE İŞLETMELERİ 2014 YILI BİRİM FİYAT LİSTESİ Sıra No: SULAMA SUYU ANALİZLERİ: 2014 FİYATI 1 ph 14,00 2 Elektriksel İletkenlik 14,00 3 Sodyum (Na)

Detaylı

TÜRK GIDA KODEKSİ ZEYTİNYAĞI VE PİRİNA YAĞI TEBLİĞİ (Tebliğ No:.)

TÜRK GIDA KODEKSİ ZEYTİNYAĞI VE PİRİNA YAĞI TEBLİĞİ (Tebliğ No:.) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: TÜRK GIDA KODEKSİ ZEYTİNYAĞI VE PİRİNA YAĞI TEBLİĞİ (Tebliğ No:.) Amaç MADDE 1 (1) Bu Tebliğin amacı, zeytinyağları ve pirina yağlarının tekniğine uygun ve hijyenik

Detaylı

Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss Walbaum, 1792) Yavrularının İlk Dönemlerde Büyüme Performansı ve Ölüm Oranı Üzerine Tuzluluğun Etkisi

Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss Walbaum, 1792) Yavrularının İlk Dönemlerde Büyüme Performansı ve Ölüm Oranı Üzerine Tuzluluğun Etkisi Gökkuşağı Alabalığı (Oncorhynchus mykiss Walbaum, 1792) Yavrularının İlk Dönemlerde Büyüme Performansı ve Ölüm Oranı Üzerine Tuzluluğun Etkisi Halim İbrahim ERBAŞ Nadir BAŞÇINAR Mehmet KOCABAŞ Şebnem ATASARAL

Detaylı

YAĞLAR (LİPİTLER) Yağların görevleri:

YAĞLAR (LİPİTLER) Yağların görevleri: LİPİTLER (YAĞLAR) YAĞLAR (LİPİTLER) Yapılarında C,H, O den başka N,P da bulunabilir. İçerikleri C miktarı O a göre daha fazla olduğu için çok enerji verirler. Yağlar solunumda kullanılınca çok oksijen

Detaylı

LİPİDLER VE METABOLİZMASI

LİPİDLER VE METABOLİZMASI LİPİDLER VE METABOLİZMASI Lipidler bitki ve hayvan dokusunda bulunup, suda çözünmeyen, fakat eter, aseton, kloroform ve benzen gibi polar olmayan çözücülerde çözünen organik bileşiklerdir. Lipidler Weende

Detaylı

Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU

Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU 173 Prof. Dr. Sedat BOYACIOĞLU Hiçbir canlının beslenmeden yaşamını sürdürmesi mümkün değildir. Bu, her yaşta olmak üzere, insanlar için de geçerlidir. Özellikle bebekler ve

Detaylı

ZEYTİNYAĞI KALİTE KONTROLÜ

ZEYTİNYAĞI KALİTE KONTROLÜ ZEYTİNYAĞINDA KALİTE KONTROL PARAMETRELERİ ZEYTİNYAĞI KALİTE KONTROLÜ çeşitli özelliklerine göre sınıflandırıldıktan sonra; sağlık ve beslenme açısından, hile açısından ve duyusal açıdan kalite kontrolü

Detaylı

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ GIDA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI DOKTORA PROGRAMI

AFYON KOCATEPE ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ GIDA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI BAŞKANLIĞI DOKTORA PROGRAMI DOKTORA PROGRAMI BİRİNCİ YIL BİRİNCİ YARIYIL ADI GDM-6501 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0 8 0 9 GDM-6601 TEZ HAZIRLIK ÇALIŞMASI Z 0 1 1 0 1 20 1 21 12 30 İKİNCİ YARIYIL ADI GDM-6502 UZMANLIK ALAN DERSİ Z 8 0

Detaylı

ALERJEN MADDELER VEYA ÜRÜNLER

ALERJEN MADDELER VEYA ÜRÜNLER YEDİNCİ BÖLÜM 11.Çeşitli ve Son Hükümler 11.1.Ürün takip sistemi MADDE 45 (1) Bakanlık gerekli gördüğü durumlarda, belirli gıda veya gıda gruplarına yönelik olarak ürünün izlenebilirliğini temin etmek

Detaylı

YAĞ HAMMADDELERİ VE YAĞLI TOHUMLARA DEĞER BİÇİLMESİ

YAĞ HAMMADDELERİ VE YAĞLI TOHUMLARA DEĞER BİÇİLMESİ YAĞ HAMMADDELERİ VE YAĞLI TOHUMLARA DEĞER BİÇİLMESİ Yağ Hammaddeleri İklim ve toprak koşullarının uygun olması nedeni ile ülkemizde ayçiçeği, pamuk tohumu (çiğit), susam, haşhaş, kanola (kolza), keten,

Detaylı

BT 10 DALINDAN VE YERDEN TOPLANAN ZEYTİNLERDEN ELDE EDİLEN YAĞLARIN KALİTELERİNİN SAPTANMASI

BT 10 DALINDAN VE YERDEN TOPLANAN ZEYTİNLERDEN ELDE EDİLEN YAĞLARIN KALİTELERİNİN SAPTANMASI BT 10 DALINDAN VE YERDEN TOPLANAN ZEYTİNLERDEN ELDE EDİLEN YAĞLARIN KALİTELERİNİN SAPTANMASI Edma Perini, Dilek Turan, Mehmet Gönen, Evren Altıok Kimya Mühendisliği Bölümü, Mühendislik Fakültesi, İzmir

Detaylı

Kanola Bitkisi, Yağı ve Özelikleri

Kanola Bitkisi, Yağı ve Özelikleri Kanola Bitkisi, Yağı ve Özelikleri Kanola, kolza bitkisinden geliştirilen ve şifalı özellik gösteren yağa verilen isimdi. Daha sonra, kolza bitkisinin istenmeyen özelliklerini elemeye yönelik bazı bitki

Detaylı

Kabak Çekirdeği Kabuğu ve Pirolizinin Buğday ın Gelişimi ve Bitki Besin Elementi. İçeriklerine Etkisi EMRE CAN KAYA

Kabak Çekirdeği Kabuğu ve Pirolizinin Buğday ın Gelişimi ve Bitki Besin Elementi. İçeriklerine Etkisi EMRE CAN KAYA Kabak Çekirdeği Kabuğu ve Pirolizinin Buğday ın Gelişimi ve Bitki Besin Elementi EMRE CAN KAYA NAZLI ZEYNEP ARIÖZ AYŞENUR ŞAHIN ABDULLAH BARAN İçeriklerine Etkisi 1. GİRİŞ Tarımda kimyasal girdilerin azaltılması

Detaylı

9.7 ISIL İŞLEM SIRASINDA GIDA BİLEŞENLERİNİN PARÇALANMASI

9.7 ISIL İŞLEM SIRASINDA GIDA BİLEŞENLERİNİN PARÇALANMASI 9.7 ISIL İŞLEM SIRASINDA GIDA BİLEŞENLERİNİN PARÇALANMASI 9.7.1 Sabit Sıcaklıkta Yürütülen Isıl işlemde Bileşenlerin Parçalanması 9.7.2 Değişen Sıcaklıkta Yürütülen Isıl İşlemde Bileşim Öğelerinin Parçalanması

Detaylı

Hedefe Spesifik Beslenme Katkıları

Hedefe Spesifik Beslenme Katkıları Hedefe Spesifik Beslenme Katkıları Hayvan Beslemede Vitamin ve Minerallerin Önemi Vitaminler, çiftlik hayvanlarının, büyümesi, gelişmesi, üremesi, kısaca yaşaması ve verim vermesi için gerekli metabolik

Detaylı

GIDA ve TARIM KİMYASI LABORATUVARI TEST VE ANALİZLERİ - 2015

GIDA ve TARIM KİMYASI LABORATUVARI TEST VE ANALİZLERİ - 2015 BİTKİSEL VE HAYVANSAL YAĞ ANALİZLERİ GT 1 KIRILMA İNDİSİ TS 4960 EN ISO 6320 50 GT 2 ÖZGÜL AĞIRLIK (YOĞUNLUK) TS 4959 40 GT 3 İYOT SAYISI (Katı ve Sıvı Yağlarda) EN ISO 3961 60 GT 4 İYOT SAYISI (Ekstre

Detaylı

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI

ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI ÇEV416 ENDÜSTRİYEL ATIKSULARIN ARITILMASI 9.Çözünmüş İnorganik ve Organik Katıların Giderimi Yrd. Doç. Dr. Kadir GEDİK İnorganiklerin Giderimi Çözünmüş maddelerin çapları

Detaylı

Besin Değerleri Tablosu ve İçerik Bilgisi

Besin Değerleri Tablosu ve İçerik Bilgisi Besin Değerleri Tablosu ve İçerik Bilgisi ALERJEN UYARISI Ürünlerimiz gluten, süt, yumurta, fındık gibi sert kabuklu meyveler, soya ve susam içerebilir. Detaylı bilgi için, ürün içerik bilgilerini incelemenizi

Detaylı

İÇİNDEKİLER. Birinci Bölüm. Gıda Teknolojisinin Tarihçesi, Tanımı, Yöntemleri

İÇİNDEKİLER. Birinci Bölüm. Gıda Teknolojisinin Tarihçesi, Tanımı, Yöntemleri İÇİNDEKİLER Birinci Bölüm Gıda Teknolojisinin Tarihçesi, Tanımı, Yöntemleri Gıda Teknolojisinin Tanımı... 6 İşlenmiş Besin Satın Alırken Dikkat Edilecek Hususlar... 6 Gıdaların Geometrik Özellikleri...

Detaylı

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun

BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun BARTIN ÜNİVERSİTESİ METALURJİ VE MALZEME MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ MALZEME LABORATUVARI-I DERSİ OKSİTLİ BAKIR CEVHERİNİN LİÇİ DENEYİ DENEYİN AMACI: Uygun bir reaktif kullanarak oksitli bakır cevherindeki bakırı

Detaylı

GİRİŞ. Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi. Ana Gıda Grupları

GİRİŞ. Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi. Ana Gıda Grupları SAĞLIKLI BESLENME GİRİŞ Sağlıklı Beslenme ve Vücudumuzun Sağlıklı Beslenme Piramidi Ana Gıda Grupları Meyve ve Sebzeler Hububat ve Bakliyat Süt ürünleri Nişasta, Şeker ve Yağlar Vitaminler ve Mineraller

Detaylı

Öğrenim hayatımın en önemli dönemlerini sağladığı destekle sürdürdüğüm, sevgili teyzemiz İnayet Doğru nun anısına ithaf ediyorum...

Öğrenim hayatımın en önemli dönemlerini sağladığı destekle sürdürdüğüm, sevgili teyzemiz İnayet Doğru nun anısına ithaf ediyorum... ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ FARKLI AMBALAJ MATERYALLERİ VE DEPO KOŞULLARININ CEVİZ İÇİ BİLEŞİMİNE ETKİSİ Emre BAKKALBAŞI GIDA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ANKARA 2009 Her Hakkı

Detaylı

BACTOGEN ORGANİK GÜBRELER,

BACTOGEN ORGANİK GÜBRELER, BACTOGEN ORGANİK GÜBRELER, mikrobiyal formülasyondan ve bitki menşeli doğal ürünlerden oluşur. Bu grupta yer alan gübreler organik tarım modelinde gübre girdisi olarak kullanılırlar. Bitkilerin ihtiyaç

Detaylı

ÖZET Yüksek Lisans Tezi İÇ ZARI AYRILMIŞ VE AYRILMAMIŞ FINDIKLARDAN ELDE EDİLEN YAĞLARIN OKSİDASYON STABİLİTESİNİN ARAŞTIRILMASI Tuba YETİM Ankara Üni

ÖZET Yüksek Lisans Tezi İÇ ZARI AYRILMIŞ VE AYRILMAMIŞ FINDIKLARDAN ELDE EDİLEN YAĞLARIN OKSİDASYON STABİLİTESİNİN ARAŞTIRILMASI Tuba YETİM Ankara Üni ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ YÜKSEK LİSANS TEZİ İÇ ZARI AYRILMIŞ VE AYRILMAMIŞ FINDIKLARDAN ELDE EDİLEN YAĞLARIN OKSİDASYON STABİLİTESİNİN ARAŞTIRILMASI Tuba YETİM GIDA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM

Detaylı

ET TEKNOLOJİSİNDE DÜŞÜK SICAKLIK UYGULAMALARI. K.Candoğan-ET

ET TEKNOLOJİSİNDE DÜŞÜK SICAKLIK UYGULAMALARI. K.Candoğan-ET ET TEKNOLOJİSİNDE DÜŞÜK SICAKLIK UYGULAMALARI Teknolojik Temel İşlemler Hamburger, köfte Küçük parça et ürünleri Sucuk Salam, sosis Jambon Büyük parça et ürünleri Pastırma Pişirme Soğutma Dondurma Kurutma

Detaylı

FIRINCILIK ÜRÜNLERİNDE MUHAFAZA YÖNTEMLERİ. Yrd.Doç.Dr.Müge H.ERTOP

FIRINCILIK ÜRÜNLERİNDE MUHAFAZA YÖNTEMLERİ. Yrd.Doç.Dr.Müge H.ERTOP FIRINCILIK ÜRÜNLERİNDE MUHAFAZA YÖNTEMLERİ Yrd.Doç.Dr.Müge H.ERTOP Fırıncılık ürünlerinin tanımı ve sınıflandırılması Raf ömrü ve raf ömrünü etkileyen etmenler Gıdaların ambalajlanması Günümüz gıda ambalajları

Detaylı

FARMASÖTİK TEKNOLOJİ I «ÇÖZELTİLER»

FARMASÖTİK TEKNOLOJİ I «ÇÖZELTİLER» FARMASÖTİK TEKNOLOJİ I «ÇÖZELTİLER» Çözeltiler sıvı dozaj şekilleridir. Bir katı, sıvı veya gazın bir başka katı, sıvı veya gaz içinde tektür bir şekilde dağılması ile hazırlanır. Eczacılıkta çok sık tercih

Detaylı

YARASA VE ÇİFTLİK GÜBRESİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ve BUĞDAY BİTKİSİNİN VERİM PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ

YARASA VE ÇİFTLİK GÜBRESİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ve BUĞDAY BİTKİSİNİN VERİM PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ ATATÜRK ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ YARASA VE ÇİFTLİK GÜBRESİNİN BAZI TOPRAK ÖZELLİKLERİ ve BUĞDAY BİTKİSİNİN VERİM PARAMETRELERİ ÜZERİNE ETKİSİ TARIMSAL YAPILAR VE SULAMA ANABİLİM

Detaylı

N = No [2] t/g. No : Başlangıçtaki m.o. sayısı, N : t süre sonundaki m.o. sayısı, t : Süre, G : Bölünme süresi.

N = No [2] t/g. No : Başlangıçtaki m.o. sayısı, N : t süre sonundaki m.o. sayısı, t : Süre, G : Bölünme süresi. Örnek 14 : Bölünme süresi (g) (generation time) m.o. ların çoğalma hızının bir göstergesidir. Ortamdaki canlı m.o ların sayısının (N), zamana (t) göre değişimi aşağıdaki eksponansiyel (üssel) eşitlikle

Detaylı

DEĞİŞİK KAVURMA PROSESLERİNİN BAZI FINDIK ÇEŞİTLERİNDE OLUŞTURDUĞU BİYOKİMYASAL DEĞİŞİKLİKLER

DEĞİŞİK KAVURMA PROSESLERİNİN BAZI FINDIK ÇEŞİTLERİNDE OLUŞTURDUĞU BİYOKİMYASAL DEĞİŞİKLİKLER ANKARA ÜNİVERSİTESİ FEN BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ DOKTORA TEZİ DEĞİŞİK KAVURMA PROSESLERİNİN BAZI FINDIK ÇEŞİTLERİNDE OLUŞTURDUĞU BİYOKİMYASAL DEĞİŞİKLİKLER Atilla ŞİMŞEK GIDA MÜHENDİSLİĞİ ANABİLİM DALI ANKARA

Detaylı

Abidin Tatlı ile Pazar Resitali

Abidin Tatlı ile Pazar Resitali Abidin Tatlı ile Pazar Resitali ZEYTİNYAĞININ BİLEŞENLERİ HAFIZALARINIZI TAZALEMEYE NE DERSİNİZ Researcher Writer Degustation, Instructor And Degustator ZEYTİNYAĞI Zeytinyağı, zeytin (Olea europeae L.)

Detaylı

ÖZET. Yüksek Lisans Tezi. BAZI BTKSEL ÇAYLARIN MNERAL MADDE ÇER ÜZERNE FARKLI DEMLEME ve KAYNATMA SÜRELERNN ETKS

ÖZET. Yüksek Lisans Tezi. BAZI BTKSEL ÇAYLARIN MNERAL MADDE ÇER ÜZERNE FARKLI DEMLEME ve KAYNATMA SÜRELERNN ETKS ÖZET Yüksek Lisans Tezi BAZI BTKSEL ÇAYLARIN MNERAL MADDE ÇER ÜZERNE FARKLI DEMLEME ve KAYNATMA SÜRELERNN ETKS Tolga UÇAR Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Gıda Mühendislii Anabilim Dalı Danıman:

Detaylı

Şeyma ŞİŞİK OĞRAŞ,Güzin KABAN, Mükerrem KAYA

Şeyma ŞİŞİK OĞRAŞ,Güzin KABAN, Mükerrem KAYA Şeyma ŞİŞİK OĞRAŞ,Güzin KABAN, Mükerrem KAYA Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Gıda Mühendisliği Bölümü,ERZURUM Ankara Kavurma? Kavurma, kasaplık hayvan karkas etlerinin 7 cm yi geçmeyecek büyüklükte

Detaylı

Ek-1/B TÜRK STANDARTLARINA GÖRE TİCARİ KALİTE DENETİMİNE TABİ ÜRÜNLER Bitkisel Yemeklik Yağlar

Ek-1/B TÜRK STANDARTLARINA GÖRE TİCARİ KALİTE DENETİMİNE TABİ ÜRÜNLER Bitkisel Yemeklik Yağlar Ek-1/B TÜRK STANDARTLARINA GÖRE TİCARİ KALİTE DENETİMİNE TABİ ÜRÜNLER Bitkisel Yemeklik Yağlar No GTİP Madde İsmi İlgili Standart Standardın Farklı Uygulanacak Maddesi 1 107.90.90.00.00 Diğerleri (Soya

Detaylı

Premium quality Dry Dog

Premium quality Dry Dog ECOPET Premium quality Dry Dog Food Happy pet. Happy you. Puppy Formula ECOPET Alimento completo ed equilibrato per cuccioli e per cagne in gestazione o in allattamento Happy pet. Happy you. Farmina Pet

Detaylı

TÜRK GIDA KODEKSİ KİLO VERME AMAÇLI ENERJİSİ KISITLANMIŞ GIDALAR TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO: 2012/ )

TÜRK GIDA KODEKSİ KİLO VERME AMAÇLI ENERJİSİ KISITLANMIŞ GIDALAR TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO: 2012/ ) Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığından: TÜRK GIDA KODEKSİ KİLO VERME AMAÇLI ENERJİSİ KISITLANMIŞ GIDALAR TEBLİĞİ (TEBLİĞ NO: 2012/ ) Amaç MADDE 1- (1) Bu Tebliğin amacı, kilo verme amacıyla enerjisi

Detaylı

MEYVE VE SEBZE TAŞIMADA: İZLENEBİLİRLİK

MEYVE VE SEBZE TAŞIMADA: İZLENEBİLİRLİK MEYVE VE SEBZE TAŞIMADA: İZLENEBİLİRLİK PROF. DR. FATİH ŞEN EGE ÜNİVERSİTESİ ZİRAAT FAKÜLTESİ BAHÇE BİTKİLERİ BÖLÜMÜ fatih.sen@ege.edu.tr Meyve ve sebzeler, hasat edildikten sonra da metabolik olaylarını

Detaylı

6-Maddelerin daha az çözünür tuz ve esterleri kullanılabilir. 7-Isı, ışık ve metaller gibi katalizörlerin etkisi önlenebilir.

6-Maddelerin daha az çözünür tuz ve esterleri kullanılabilir. 7-Isı, ışık ve metaller gibi katalizörlerin etkisi önlenebilir. Hidrolize engel olmak veya hidroliz hızını yavaşlatmak için alınabilecek önlemler nelerdir? 1-pH ayarlanabilir. 2-Çözücü tipi değiştirilebilir. 3-Kompleks oluşturulabilir. 4-Yüzey aktif maddeler ilave

Detaylı

ISIL İŞLEMİN SÜT BİLEŞENLERİNE ETKİSİ

ISIL İŞLEMİN SÜT BİLEŞENLERİNE ETKİSİ ISIL İŞLEMİN SÜT BİLEŞENLERİNE ETKİSİ Yaşar Karaca 1 ve Z. Guzel-Seydim 2 1 Tarım Kredi Kooperatifi, Beyşehir 2 Gıda Mühendisliği Bölümü, Suleyman Demirel Universitesi, Isparta 2 Süt Bütün memeli hayvanların

Detaylı