İsrail den Sığınma İsteyenlerin Hakları ve Bilmek İstedikleri Diğer Şeyler

Transkript

1 Hotline for Migrant Workers "You shall not wrong a stranger or oppress him, for you were strangers in the land of Egypt" Exodus 22:20 İsrail den Sığınma İsteyenlerin Hakları ve Bilmek İstedikleri Diğer Şeyler Hazırlanmasına Destek Olanlar: Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği Tel Aviv Üniversitesi Mülteci Hakları Hukuk Kliniği Göçmen İşçiler için Yardım Hattı Kav LaOved A.R.D.C. Afrikalı Mülteciler Gelişim Merkezi Assaf Mülteciler ve Sığınma Hakkı Talep Edenler için Yardım Mesila Tel Aviv deki Yabancılar için Destek ve Bilgi P.H.R. İnsan Hakları için Doktorlar Aralık 2009 Göçmen İşçiler için Yardım Hattı "Bir yabancıya yanlış yapmamalı ya da onu ezmemelisiniz çünkü siz de Mısır diyarında yabancıydınız" Exodus 22:20

2 2

3 Sevgili Sığınma Talepçisi, Bu kitapçıkta sana İsrail de yardımcı olacak bilgiler bulacaksın. İçinde haklarını, bu hakları almak için uygulayacağın stratejileri ve haklarını almak konuları ile daha genel konularda sana yardımcı olabilecek kuruluşların bir listesini bulabilirsin. İsrail, Mültecilerin Durumuyla İlgili 1951 Uluslararası Konvansiyonunu imzalamış olsa da, mültecilerin haklarını belirleyen ve yasal durumunu düzenleyen bir mevzuata sahip değildir. Yine de İsrail de bazı hakların bulunmaktadır. Pek çok İsrail sivil toplum kuruluşu (STK) sığınma talep edenlere bilgi ve çeşitli hizmetler sağlamaktadır. Bu kitapçıkta bu kuruluşlardan, İsrail deki Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği nden (UNHCR) ve Tel Aviv Belediyesi tarafından kurulmuş bir sağlık örgütü olan Mesila dan alınan bilgiler yer almaktadır. Her bir kuruluş kendisiyle ilgili bilgileri sağladı ve yazdıklarına dair sorumluluk kendilerine aittir. Umuyoruz ki bu kitapçık İsrail deki yeni hayatına uyum sağlamana yardımcı olur. İsrail in sığınma talep edenlerle ilgili devlet politikasındaki hızlı değişiklikler sebebiyle belirli sorunlar için ilgili kuruluşla irtibata geçmeni tavsiye ederiz. Bu kuruluşlardan güncel bilgiler ve sorunlarınla nasıl ilgileneceğine dair en iyi tavsiyeleri alabilirsin. İyi dileklerimizle,, Göçmen İşçiler için Yardım Hattı Çalışanları 3

4 UNHCR Nedir? UNHCR, Birleşmiş Milletler mülteci ajansıdır. Görevi mülteciler için uluslararası koruma sağlamak ve mültecilerin karşılaştıkları durumlara çözümler bulmaktır. UNHCR ayrıca 1951 Mülteci Konvansiyonunun uygulanışını da denetlemektedir. Bu Konvansiyon kimin mülteci olduğunu tanımlar ve mültecilerin eziyet ile karşılaşacakları yerlere dönüşlerini yasaklar. İsrail deki UNHCR ofisi Tel Aviv de yer almaktadır. Bu ofis İsrail Hükümetine, İsrail den korunma talep edenlerin başvurularının değerlendirilmesinde yardımcı olur ve Hükümete İsrail de kimlerin mülteci olarak sayılacağının belirlenmesinde kullanılacak net ve adil prosedürler önerir. İsrail deki Sığınma Hakkı Prosedürleri Hakkında Bilgiler Geri gönderilmekten korunma hakkı 1951 Mülteci Konvansiyonu, sığınma hakkı talep edenlerin hayatları veya özgürlüklerinin, ırkları, dinleri, uyrukları, herhangi bir sosyal gruba üyelikleri veya siyasi görüşleri sebebiyle tehdit altına girebileceği yerlere geri gönderilmelerini yasaklar. Geri göndermeme ilkesine koruma için başvurunun yapıldığı tarihten İç İşleri Bakanının son kararı vereceği tarihe kadar uyulmalıdır. Korunma için başvuruda bulunulması Sığınma talep eden kişi, mülteci olarak korunma arayan bir kişidir. Sığınma talep eden herkes Lod da bulunan İçişleri Bakanlığı Kabul Merkezine şahsen ve yazılı olarak başvuruda bulunmalıdır. Başvuru verildikten sonra her başvuru sahibi bir kayıt mülakatından geçer. Sığınma talep eden kişi gözaltında ise kayıt orada yapılır. Sığınma talep eden kişi İsrail e geldiğinde gözaltına alınmamışsa kayıt Lod da yapılacaktır. Sığınma talep edenlerin, İçişleri Bakanlığı veya Muhacirlik Mahkemesinin 4

5 hakimlerini içeren ilgili mercileri, İsrail den korunma talep ettikleri ve İçişleri Bakanlığının Sığınma departmanıyla irtibata geçmek istedikleri konusunda bilgilendirmeleri kritik önemdedir. Bu yapıldıktan sonra süreç başlar ve sonucunda başvuru sahibinin durumu konusunda bir karar verilir. Bir talebin sunumu çişleri Bakanlığı, İsrail den sığınma talep eden kişileri Mülteci Durum Tespiti (MDT) isimli prosedür uyarınca mülakata tabi tutar. Bu, daha önce bahsedilmiş olan kayıt mülakatından daha detaylı ve uzun bir mülakattır. Mülakatlar genellikle, kişinin anavatanında konuşulan dilde gerçekleştirilir ve gerekmesi halinde çevirmenlerin yardımına başvurulur. Mülakat esnasında sığınma talep edenler, ülkelerinden neden ayrıldıkları ve geri dönmeleri halinde karşılaşabilecekleri zorluklarla ilgili sebepleri öne sürerek durumlarıyla ilgili ayrıntıları verirler. Sığınma talep eden kişi tarafından sunulan bilgiler, sığınma hakkı talep edenin anavatanıyla ilgili güvenilir bilgiler ve sığınma talep edenin talebiyle ilgili analiz, Ulusal Durum Belirleme Kurumu (UDBK) isimli bir Hükümet Danışma kuruluna aktarılır. UDBK her bir talebi bağımsız olarak ele alır ve karar vermesi için tavsiyesini İçişleri Bakanına iletir. Başvurunun kabul edilmesi veya reddedilmesi konusundaki tek yetkili İçişleri Bakanı veya onun tarafından atanmış olan kişidir. Mülakat esnasında özel yardım Dil sorunları veya geçmişteki bir deneyim (örneğin ciddi bir travmatik deneyim) gibi sebeplerle mülakatı yapan kişiyle hikayesini paylaşmakta zorluk yaşayan kişiler için, bunun sığınma talep eden kişiyi daha rahat ettirecek olması durumunda, mülakatı yapacak kişinin özellikle erkek veya kadın olması yönünde bir talep yapılabilmektedir. Sığınma talep eden kişinin daha başka özel ihtiyaçları olduğunda, mülakatta özel düzenlemeler yapılması için bir talepte bulunulabilir. 5

6 Kararın sebeplerinin anlaşılması Eğer İsrail de mülteci olma başvurusu İçişleri Bakanı tarafından reddedildiyse, başvuru sahibine reddedilme sebebini ayrıntılarıyla açıklayan bir yazı verilecektir. Başvuru sahibi bu yazıda belirtilen süre içinde İsrail den ayrılabilir veya karara itiraz edebilir. Olumsuz bir karara itiraz edilmesi Sığınma başvurusu reddedilen bir kişi itirazda bulunma hakkına sahiptir. Sığınma talep eden kişiyi başvurusunun reddedildiği konusunda bilgilendiren yazıda itiraz süreciyle ilgili bilgi ve itirazın ne zamana kadar yapılabileceği belirtilecektir. Yazılı olarak yapılması gereken itiraz, sığınma talep eden kişinin sunacak yeni delilleri olmaması veya MDT mülakatı esnasında durumunu net bir şekilde ifade edememiş olması durumları dışında normalde başarılı olmayacaktır. Bir itiraz incelenirken korunmanın uzatılması Sığınma talep eden kişi korunmaya devam etme hakkına sahiptir ve nihai MDT kararı verilene kadar İsrail de kalabilir. İtiraz da reddedilirse, UNHCR nin başvuru sahibine yardımcı olmaya devam etmesi artık mümkün olmayacaktır. Bu durumda, başvuru sahibi itiraz mektubunda İçişleri Bakanının belirttiği tarihte İsrail den ayrılmalıdır. Bu talimatlara uymayan başvuru sahipleri, Göçmenlik Dairesi tarafından sınır dışı edilene kadarki süre içinde tutuklanabilir ve gözaltında tutulabilir. Sığınma talep edenlerin gözaltında tutulması İsrail e geldiklerinde gözaltına alınan sığınma talepçileriyle İçişleri Bakanlığına bağlı Hükümet görevlileri, İsrail Hapishaneleri Yetkilileri ve Muhacirlik Mahkemesi hakimleri görüşecektir. Korunma talebi yapıldıktan ve kayıt süreci tamamlandıktan sonra, İçişleri Bakanı veya Muhacirlik Mahkemesi tarafından gözaltından serbest bırakılma yönünde bir karar verilebilir. 6

7 Ülkede Yasadışı Bulunuş UNHCR veya İçişleri Bakanlığını kayıtlarını yaptırmış olan sığınma talepçileri normalde İsrail de yasadışı bir şekilde bulundukları için gözaltına alınmamalıdır. Eğer İçişleri Bakanlığı nezdinde kayda alınmış bir sığınma talepçisi İsrail de yasadışı bir şekilde bulunduğu için tutuklanırsa UNHCR beklemeksizin bu konuda bilgilendirilmelidir. Sığınma talepçileri ve mültecilerin kendilerini konuk eden ülkeye karşı bir sorumlulukları bulunmaktadır ve bu ülkenin yasa ve düzenlemelerine uymaları gerekmektedir. İsrail de suç işleyen sığınma talepçileri ve mülteciler İsrail yasalarına uygun olarak tutuklanarak hapse atılabilir ve suçlarından ötürü çektikleri ceza müddetçe UNHCR onlara yardımda bulunamaz. İsrail de Çalışmak Sığınma talebinde bulunanlara otomatik olarak İsrail de çalışma izni verilmez. Genel olarak bu izin İçişleri Bakanlığı tarafından sığınma talepçileri arasından yalnızca başvurularının dayandığı temel güçlü olanlara verilir. Bir sığınma talepçisinin başvuru yapma veya kayıt sürecine başlamış olması bu kişiye otomatik olarak İsrail de çalışma hakkı vermez. Sığınma talep edenlerin yükümlülükleri Sığınma talep edenler tüm İsrail otoriteleri ve UHNCR ile işbirliği içinde olmalıdır. Sığınma talebinde bulunanlar, kimlik belgeleri, pasaportları, vizeleri ve izinleri ile mülakatlara davetiye mektupları gibi belgelerini her zaman için yanlarında bulundurmalıdır. İstendiğinde belgelerin sağlanamaması İsrail otoriteleri tarafından tutuklanmalarına sebep olabilir. İletişim Bilgileri Adres: 119 Hahashmonaim St, Second Floor, Tel Aviv Telefon: Faks: E-posta adresi: 7

8 Université de Tel Aviv Programme sur les Droits des Réfugiés PROGRAMME D'EDUCATION JURIDIQUE CLINIQUE ELGA CEGLA FACULTE DE DROIT BUCHMANN İsrail e Sığınma için Başvurma Konusundaki Haklar ve Bilgiler Her kişinin sığınma talebinde bulunma hakkı bulunmaktadır. Kimin mülteci olduğunun tanımı, Mültecilerin Durumuyla İlgili 1951 tarihli Uluslararası Konvansiyonda yer almaktadır. Konvansiyondaki açıklama şudur: Bir mülteci "ırkı, dini, uyruğu, belirli bir sosyal gruba üyeliği veya siyasi görüşü sebebiyle eziyete maruz kalacağına dair haklı bir korku duyan, uyruğunda bulunduğu ülkenin dışında bulunan ve bu ülkenin korumasından yararlanamayan veya korkusu sebebiyle yararlanmak istemeyen kişidir; " İsrail Mülteciler Konvansiyonunu imzalamıştır ve sığınma taleplerinin yapılacağı yer İsrail İçişleri Bakanlığıdır.. Başvuru öncelikle İçişleri Bakanlığının 9 David Hamelch st. Lod adresinde bulunan Kayıt Birimine yapılır. Daha sonra bu başvuru İçişleri Bakanlığının 125 Derech Shlomo st. Apt. 5, Tel Aviv adresinde bulunan MDT (Mülteci Durum Tespiti) Birimine gönderilir. MDT Birimi başvuru sahibiyle mülakat gerçekleştirir ve İçişleri Bakanlığı nda bulunan Mülteci Danışma Kuruluna gönderilmek üzere bir tavsiye hazırlar. Nihai karar İçişleri Bakanlığınca verilir. İsrail ayrıca bazen Mülteciler Konvansiyonuna göre mülteci sayılmayan kişilere de, ülkelerindeki durum güvenle geri dönmelerine imkan vermiyorsa, koruma sağlamaktadır. Tüm basvuru sahipleri asağıdaki temel haklardan yararlanabilir: Sığınma için, başvuru sahibinin talebini destekleyeceğini düşündüğü tüm 8

9 kanıtlarla birlikte, talepte bulunmak; hapisteki bir kişi de sığınma için başvuru da bulunabilmektedir; İtiraz süreci de dahil olmak üzere, talebin incelendiği süre boyunca sınır dışı edilmeye dair korumaya sahip olmak; "İsrail den Sığınma Talep Edenlere Nasıl Muamele Edileceğine Dair Düzenlemeler" uyarınca, sığınma talep edenin başvurusuyla ilgili nihai karar verilene kadar çalışma izni alma hakkı bulunur; Süreç boyunca bir avukat tarafından temsil edilmek; Gerekli niteliklere sahip bir çevirmenin yardımıyla mülakatları anadilinde yapmak. İsteyen kadınlar, bir kadın tarafından mülakata alınmayı talep edebilir ve ergin olmayan çocuklar mülakatın özel ihtiyaçlarına uyarlanmasını isteme hakkına sahiptir; Sığınma başvurusu reddedilirse, başvuru sahibinin reddin sebepleriyle ilgili ayrıntılı bilgi alma hakkı bulunur; Sığınma talebinin reddedilmesine itiraz etmek ve nihai bir karar verilene kadar İsrail de kalmak; Sığınma talebi reddedilse bile, insanı sebeplere dayanılarak İsrail de kalmak için bir talepte bulunulabilir. Mülteci Hakları Kliniği, Tel Aviv Üniversitesi nin Hukuk Fakültesinde bulunmaktadır ve sığınma hakkı talep edenler ile mültecilere hukuki destek sağlamaktadır. Destek sağladığınız bazı konular şunlardır: Gözaltından serbest bırakılma, sığınma talebinde bulunulması, sığınma başvurusu reddedilirse itirazda bulunulması, aile birleştirme ve mültecilerin İsrail deki günlük hayatlarında karşılaştıkları çeşitli sorunlar. Mülteci Hakları programına telefon ile ulaşılabilmektedir: , veya faksla: Hapishanede tutulan kişiler, Mülteci İşçiler için Yardım Hattını arayarak bizimle iletişim kurmalarını isteyebilir ve biz de gelip onları hapishanede ziyaret ederiz. Önceden randevu almadan ofisimize gelmemenizi rica ediyoruz. Bize gelen tüm isteklerle ilgilenemiyoruz ve bu sebeple baştan özür diliyoruz. 9

10 Hotline for Migrant Workers "You shall not wrong a stranger or oppress him, for you were strangers in the land of Egypt" Exodus 22:20 Göçmen Đsçiler için Yardım Hattı "Bir yabancıya yanlış yapmamalı ya da onu ezmemelisiniz çünkü siz de Mısır diyarında yabancıydınız" Exodus 22:20 Gözaltında Tutulan Sığınma Talebi Sahiplerine Yönelik Haklar ve Bilgiler Göçmen İşçiler Yardım Hattı (GİYH), göçmen işçiler, insan ticareti kurbanları ve mültecilerin haklarını korumak için çalışan sivil bir insan hakları örgütüdür. GİYH nin faaliyetleri arasında, haklar konusunda bilgi, hukuki danışmanlık ve temsilcilik sağlanması, kamu bilincinin artırılması ve göçmenlik politikasının desteklenmesi bulunmaktadır. Gözaltına alınmış olanlara odaklanmaktayız. İsrail e Giriş Yasası ülkeye yasadışı bir şekilde giriş yapmış olduğundan şüphelenilen kişilerin gözaltına alınmasına izin verir. Eğer herhangi bir sebepten ötürü tutuklandıysanız aşağıdaki haklara sahipsiniz: Tutuklanmanız Esnasındaki Haklarınız: Bunu yapmalarına izin veren bir arama izni olmadıkça polisin evinize girme hakkı yoktur. Polis memurları ev sakinlerine izni göstermelidirler. Karar anladığınız bir dilde, yazılı biçimde olmalı ve evin tam adresini içermelidir. 10

11 Tutuklama esnasında şiddet kullanılmamalıdır. Tutuklanmaya direnirseniz, bir polis memuru tutuklanmanızı sağlamak için makul oranda güç kullanabilir. Tutuklandığınızı bildirmek için bir telefon görüşmesi yapma hakkınız bulunmaktadır. İdari Tutuklama ve Salıverme Prosedürü Sınır Kontrol Memuru: Tutuklanmanızdan itibaren 24 saat içinde, İçişleri Bakanlığını temsilen sizi dinleyecek olan bir sınır kontrol memurunun huzuruna getirilmeniz gerekir. Bu memur davanızı incelemelidir ve sınır dışı edilme veya gözaltına aldırma kararını vermeye yetkilidir. Ayrıca sizi gözaltından serbest bıraktırma yetkisine de sahiptir. İdari Mahkeme: Dört günü geçmemek üzere, tutuklanmanızdan hemen sonra gözaltında tutulduğunuz yerde bulunan bir idari mahkemenin huzuruna çıkarılmanız gerekir. Mahkeme gözaltına alınma kararınızı inceler ve salıverilmenize karar verme yetkisine sahiptir. Eğer sınır dışı edilmeniz yönünde bir karar verildiyse, bu kararın kendi dilinizde yazılmış bir suretini alma hakkınız bulunur. Sınır dışı edilme kararının size verilmesinden itibaren karara itirazda bulunmak için 72 saatlik bir süreniz bulunmaktadır. Bu süre zarfında iddialarınızı Sınır Kontrol Memuruna sunmanız gerekir. Tutuklanmanızdan önce sığınma talebinde bulunduysanız ve bunu kanıtlayacak belgeler yanınızdaysa, bunu sizi tutuklayan memura, sınır kontrol memuruna ve İdari Mahkemeye bildirmeniz önemlidir. Eğer sığınma talep etmek istiyorsanız ve herhangi bir sebepten ötürü bunu tutuklanmanızdan önce yapmadıysanız, herhangi bir yerde ve karşılaştığınız tüm memurlara (polis/sınır kontrol memuru/mahkeme/hapishane memuru, vb.) anavatanınıza dönme konusundaki korkunuzu dile getirebilirsiniz. Sığınma talep edenler davaları henüz görüşülüyorken İsrail den sınır dışı edilmemelidirler. 11

12 Gözaltındayken sahip olduğunuz haklar: Bir telefon uygun şekilde erişime sahip olmak. UNHCR nin temsilcileri, avukat ve Göçmen İşçiler Yardım Hattı gönüllüleri ile görüşmek. Günde üç besleyici öğün; sabun, şampuan ve diş macunu gibi hijyen ürünleri; mevsime uygun giysiler (kendi giysileriniz yoksa) ve battaniye almak. İhtiyacınız varsa tıbbi yardım almak. Hapisteki İsrailli suçlulardan ayrı tutulmak. Günde en az bir saat hücrenizden hapishanenin bahçesine çıkmak. Salıverildiğinizde tüm kişisel eşyalarınız ve belgelerinizi geri almak. Salıverilme Koşulları Aşağıda listelenen salıverme koşullarından birine uygun olduğunuza ikna olmaları halinde hem Sınır Kontrol Memuru hem de İdari Mahkemenin sizi serbest bırakma yetkileri bulunmaktadır: İsrail de izin ile oturuyorsanız ve tutuklanmanız yasalara aykırı ise. İçişleri Bakanından yanıt bekleyen bir sığınma talepçisiyseniz İsrail e yasadışı yoldan yanlışlıkla veya kendi suçunuz olmadan girdiyseniz ve belirli bir tarihte İsrail den ayrılacaksanız. İsrail den belirli bir tarihte bağımsız olarak ayrılacaksanız ve ayrılmadığınız takdirde yeriniz bulunabilecek durumdaysa. Gözaltına alınmak sağlığınıza zarar verebilirse. Serbest bırakılmanız için size özel insani bir sebep varsa. Gözaltına alınmanızdan ötürü sorumluluğunuz altında bulunan ergin olmayan bir çocuk gözetimsiz kalacaksa. Üst üste 60 gün boyunca gözaltında kalmış iseniz. Tüm bu koşullar otoriteler ile işbirliği halinde olmanız ve kamuyu tehdit edecek bir güvenlik veya sağlık tehlikesi arz etmiyorsanız geçerlidir. 12

13 Bu haklardan herhangi birinin ihlal edildiğini düsünüyorsanız lütfen bizimle irtibata geçin. Göçmen Đsçiler Yardım Hattı gönüllüleri asağıdakileri sağlamak için çalısmaktadır: Gözaltına alınmış sığınma talepçilerinin haklarını korumak. Sığınma talebinde bulunanlar ve ailelerinin gözaltından salıverilmelerini hızlandırmak. Hapishanelerde ve başka yerlerde bulunan akraba ve tanıdıkları bulmak. Hapishanedeki sığınma talepçileri ile UNHCR ve sığınma talepçilerine ek hizmetler sağlayan diğer örgütler arasında iletişim kurmak. Gerektiği takdirde, belirli durumlarda, Göçmen İşçiler Yardım Hattı yasal danışmanlık ve temsilcilik de sağlayacaktır. Gönüllülerimiz hapishaneleri haftada birkaç kez ziyaret etmektedir. Kartvizitleri ve üzerinde Göçmen İşçiler Yardım Hattı (Hotline for Migrant Workers) yazılı olan sarı gömlekleri vasıtasıyla tanınabilirler. Göçmen İşçiler Yardım Hattına telefonla da ulaşabilirsiniz: Ofislerimizin açık olduğu gün ve saatler: Paz, Pzt, Çar ve Perşembe 09:00 ila 16:00; Salı 09:00 ila 13:00 ve 17:00 ila 21:00. Haklarınızı bilmenize yardımcı olmak istiyoruz. Hizmetlerimiz ücretsizdir. 13

14 Sığınma Talep Edenler ve Mültecilerin İstihdam Alanında Bilmesi Gerekenler ve Hakları Kav LaOved (İşçiler Yardım Hattı) işle ilgili tüm konularda çok küçük bir ücret karşılığında hukuki danışmanlık ve yardım sağlayan kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. Yardım göçmen işçiler, sığınma talep edenler ve İsrail de çalışan mülteciler dahil olmak üzere işçilere sağlanmaktadır. İstihdam ve maaş konularında sorunlar yaşayan tüm sığınma talepçileri, Salı ve Perşembe günler saat 9:00 ila 16:00 arasında 17 Y.L. Peretz Street in Tel Aviv (eski merkez otobüs duraklarının yakınında) adresinde bulunan ofisimize gelebilirler. Lütfen yanınızda kimlik belgelerinizin yanı sıra işiniz ile ilgili sahip olduğunuz tüm belgeleri (iş kartı, maaş makbuzu, işverenin kartviziti, kendi notlarınız, vb.) getirin. İstihdam ve maaş konularında ipuçları Yeni bir işe başlarken: İşverenden taahhüt edilen maaşı ve çalışma koşullarını belirten yazılı bir belge 1. isteyin. İşyerinizle ilgili mümkün olduğu kadar çok bilgiyi yazın. Örneğin, eğer bir 2. restoranda işe başlıyorsanız, restoranın adını, müdürün tam adını (adı ve soyadı), sizi restorana göndermiş olan işçi bulma memurunun tam adını, restoranın adresini ve işçi bulma kurumunun adresini yazın. Mümkünse müdürlerden kartvizit isteyin. Maaşları ödemekten kimin sorumlu olduğunu bulun ve işe başlamadan önce 3. bu kişiyle maaşların ne şekilde ödeneceği konusunda anlaşın. 14

15 4. 5. Geçerli bir pasaportu olmayan göçmenler ve geçerli bir pasaportu veya BM tarafından verilmiş fotoğraflı bir korunma belgeleri olmayan Sudan lı göçmenler İsrail de banka hesabı açamazlar. Eğer banka hesabı açamıyorsanız işvereninizin bunu bildiğinden kesinlikle emin olmalı ve her ay ödemenizi nakit olarak alacağınızı belirtmelisiniz. Mümkünse, işverenden bu konudaki anlaşmanıza maaşınız ve çalışma koşullarınızı belirten belgede yer vermesini isteyin. İşçi bulma kurumları yerine kendi başınıza veya arkadaşlarınız aracılığıyla iş bulmaya çalışın. Tecrübelerimiz, sorunların çoğunun işçi bulma kurumları tarafından maaşların ödenmemesinden kaynaklandığını göstermektedir. Çalışma süresince: 1. İşyerinizde bir çalışma saati bulunsa da, her gün işe başladığınız ve bitirdiğiniz saatleri bir günlük veya deftere mutlaka kaydedin. Ayrıca her bir ay için size yalpan ödemeyi ve ödemeyi almış olduğunuz tarihi de yazmalısınız. Fazladan ödeme aldığınızda bunu kaydedin (yol parası, avans ödemeleri, borçlar, vs.) 2. İşvereninize verdiğiniz çalışma saatleri raporunun bir kopyasını saklayın. Maaş makbuzu alıyorsanız bunları da mutlaka saklayın. 3. Not: İşe gidiş ve gelişte harcadığınız süreler ve mola süreleriniz maaşınız hesaplanırken çalışma saatlerinize dahil edilmez. Çalıştığınız bir yerden ayrılırken: İşinizden ayrılmak istiyorsanız bunu işvereninize önceden söylemenizi 1. öneririz. Bir çalışan, çalıştığı işten ayrılmadan önce bildirimde bulunmalıdır. Eğer bildirimde bulunmadan ayrılırsa, işveren gerekli olan bildirim süresi kadar çalışma gününü maaştan düşebilir ilk çalışma yılınızdaki her bir ay için bir gün düşülür. 15

16 2. İşvereninizden maaşınızı işten ayrılacağınız gün ödemesini isteyebilirsiniz, fakat çoğu durumda işveren bunu yapamaz, çünkü muhasebe sistemi bilgisayara bağlıdır ve maaşları her ayın dokuzundan sonrası için hazırlayabilir. Unutmayın ki işveren maaşınızı bir sonraki ayın 9 undan önce ödemek zorunda değildir. İş ve maaşlar hakkında bilgiler Bu sayfalardaki bilgiler özellikle saatlik ücret alan işçileri ilgilendirmektedir, çünkü İsrail deki neredeyse tüm sığınma talepçileri ve mültecilere bu şekilde ödeme yapılmaktadır. Aşağıda belirtilen asgari ücret Ağustos 2008 itibariyle doğrudur ve devlerin verdiği kararlara göre zaman zaman güncellenmektedir (miktar her zaman yükselir!). İsrail de çalışan tüm işçiler (çalışma vizeleri olsun ya da olmasın) aşağıdaki hakların tümüne sahiptirler: 16

17 İşçilerin Hakları (Saatlik Ücretle Çalışanlar) Kav LaOved est un organisme non lucratif qui fournit consultation, orientation et aide juridique aux travailleurs. Les droits suivants sont garantis par la loi israélienne à tous les travailleurs en Israël, israéliens ou étrangers (avec ou sans visa): Asgari Ücret Ödeme Zamanı Fazla Mesai Çalışma Saatlerinin Kaydının Tutulması Yol Parası Haftalık tatil günü Tam zamanlı bir işte NIS (ayda 186 saat); Saatte 20,70 NIS. Ücretlerin en geç her ayın 9'unda ödenmelidir (bir önceki ay için).. Günde 8 saati aşan her saat. Fazla mesai her bir gün çalışılan saat için hesaplanır (diğer günlerin çalışma saatlerinden düşülmez). Ödeme: İlk iki saat - %125 (Saatte 24,9 NIS); ilk iki saatten sonraki tüm saatler - %150 (Saatte 29,9 NIS). İşvereninizle anlaşmazlığa düşmeniz halinde kullanabilmeniz için her gün kaç saat çalıştığınızı (başlangıç ve bitiş saatleri) yazmanız önemlidir. İşvereniniz, günlük en fazla 22,06 NIS olmak üzere, işe gidip gelirken harcamış olduğunuz yol parasını size geri vermek zorundadır. Haftada 36 saat devamlı olmak üzere tatil yapmanız gerekir ve dininizin gerektirdiği istirahat günü buna dahildir. Eğer istirahat gününüzde çalıştıysanız günlük ücretinizin %150 sini almalı ve bunun yanı sıra başka bir gün istirahat etmelisiniz. 17

18 Yıllık İzin Tatiller İyileşme ücretleri İşin kapsamının hesaplanması Hastalık ücreti Çalıştığınız ilk dört sene süresince yıllık izin hakkınız iki haftadır (haftalık dinlenme gününüz dahil). Bu sebeple örneğin haftada bir kez çalışan ve her seferinde 150 NIS kazanan bir işçi 2 gün ücretli yıllık izin kullanma hakkına sahip olur (150 x 2 gün tatil = 300 NIS). Dört yılın sonunda yıllık izin günü artar. Üç ay çalıştıktan sonra, dininize göre dokuz tatil günü için ödeme alma hakkı kazanırsınız (eğer bu günler haftalık istirahat gününüze denk gelmiyorsa). Eğer tatil normal çalışma gününüze denk geliyorsa, bu gün için normal maaşınıza oranla tatil ödemesi alma hakkı kazanırsınız. Eğer tatil gününüzde çalışıyorsanız, günlük ücretinizin %150 si oranında ödeme almanız gerekir ve bu ödeme tatil ödemesine ek olarak yapılmaktadır (toplamda %250). Tam bir yıl çalışmış olan bir işçi günlük sabit 340 NIS olan bir tutarda iyileşme ücreti almaya hak kazanır. İlk yıl için - 5 iyileşme günü, ikinci ve üçüncü yıl için 6 gün ve dördüncü ila onuncu yıllar arası için 7 gün. Yarı zamanlı çalışanlar için hesaplama işin kapsamına göre yapılır. Haftalık çalışma saatleri 4,3 (aydaki hafta sayısı) ile çarpılır ve 186 ya (tam zamanlı işler için aylık çalışma saati) bölünür. Doktordan rapor getirirseniz işvereniniz hasta olmanızdan ötürü çalışmadığınız günlerden ötürü size maaşınızı ödemelidir. Hasta olduğunuz ilk gün için ödeme almazsınız; hasta olduğunuz ikinci ve üçüncü günler için günlük maaşınızın %37,5 ini; hasta olduğunuz dördüncü gün ve sonrası için günlük maaşınızın %75 ini alırsınız.. 18

19 Kıdem tazminatı İşten Çıkarma/ İşten Ayrılmadan Önce Bildirimde Bulunulması Kısmi Yılla ilgili Haklar Hamilelik ve Doğum Bir yıl çalıştıktan sonra işten çıkarılırsanız veya iş koşullarının kötüleşmesi, sağlık sebepleri, doğum yapma veya maaşınız veya sosyal haklarınızı alamamanız sebepleriyle kendiniz işten ayrılırsanız kıdem tazminatı alma hakkına sahip olursunuz. Ödeme Zamanı: çalışmayı bitirdiğinizde. Hesaplama: Bir aylık maaş çalıştığınız sene sayısıyla çarpılır (kısmi çalıştığınız yıl dahil). İşten çıkarma/işten ayrılma durumlarında işvereniniz ve sizin yazılı bir bildirimde bulunmanız gerekmektedir. İhbar süresi çalışmış olduğunuz süreye bağlıdır: İlk yıl boyunca her ay için 1 gün; 2 inci yılda 14 gün + her ay için ek olarak yarım gün; 3 üncü yılda 21 gün + her ay için ek olarak yarım gün; 3 üncü yılsan sonra bir ay. Ödeme: önceden bildirimde bulunmayan kişi, ihbar süresi için normal maaş kadar bir tutarı diğer kişiye tazminat olarak ödemelidir.. Tam bir yıl boyunca çalışmış olmasanız da Yıllık İzniniz ve Tatillerinizi alma hakkınız bulunmaktadır (orantılı sayıda bir güne hakkınız bulunacaktır). Kıdem Tazminatı ve İyileşme Ödemesi için de kısmi çalıştığınız bir yıldaki haklarınızı alma hakkına sahip olursunuz, fakat bir yıldan uzun bir süre çalışmış olmanız gerekmektedir. Hamile bir çalışanı işten atmak yasadışıdır. Doğum yaptığınızda, hastanede masraflarınız ve bir kereye mahsus olan bir doğum ödemesi ile birlikte Ulusal Sigortadan üç aylık ücretli doğum izni alma hakkına sahip olursunuz. Hastaneye pasaportunuz ve tüm hamilelik takip belgeleri ile birlikte gitmeniz önem arz eder. 19

20 Sağlık Sigortası Ulusal Sigorta Tıbbi Bakım Cinsel Saldırı İşvereniniz sizin için sağlık sigortası yaptırmalıdır ve bunun için maaşınızdan kesebileceği azami tutar aylık 106 NIS tir. İsterseniz sağlık sigortanızı kendiniz yaptırabilirsiniz (halen yalnızca Harel sigorta şirketinden yaptırabilirsiniz: ) İşveren sigortanızı Ulusal Sigorta da yapmalıdır. Üzerinde işvereninizin Ulusal Sigorta dosya numarasının yer aldığı ödeme makbuzunun bir kopyasını almanız gerekir, çünkü hastaneye giderseniz buna ihtiyacınız olacaktır (bir iş kazasında ve doğumda). Ulusal Sigorta tarafından karşılanan iş kazası veya doğum dışında alacağınız tüm sağlık hizmetleri özel sağlık sigortanızca kapsanır. Acil durumlarda sağlık sigortanız veya geçerli bir vizeniz olmasa bile tıbbi bakımınızı herhangi bir hastanede yaptırabilirsiniz (fakat ücret daha sonra alınacaktır). Cinsel saldırı ve cinsel taciz İsrail yasaları uyarınca yasadışıdır. Buna, seks yapmayı reddetmesi halinde işten atmakla tehdit etmek, sarkıntılık veya cinsel tabiattaki teklifler dahildir. Tacize uğrayan tüm işçiler Kav LaOved ile irtibata geçebilir. 20

21 21

22 ARDC Hakkında Mülteciler ve İsrail vatandaşları tarafından kurulmuş olan Afrikalı Mülteciler Gelişim Merkezi (ARDC), İsrail deki mülteciler ve sığınma talepçilerine yardım etmek, onlara destek olmak ve güç vermek amacını taşıyan kar amacı gütmeyen bir kuruluştur. ARDC, mülteciler ve sığınma talepçilerinin hakları ve insani ve adil bir İsrail savunma politikası oluşturulması konularının savunuculuğunu yapmaktadır. Bireysel Destek Bireysel danışmanlık: İş, eğitim ve sığınma prosedürü dahil olmak üzere İsrail de yaşamla ilgili konularda tavsiye, bilgi, bireysel danışmanlık ve yönlendirme hizmetleri sağlamaktayız. Sığınma Prosedürü Yardımı: Sığınma prosedürünün her aşamasında destek sağlıyor ve mültecilerin hükümetle iletişim kurabilmelerine yardımcı oluyoruz. Psikoterapi: Tek, çift ve grup halindeki mültecilere terapatik ve psikolojik danışmanlık sunuyoruz. Eğitim Çocuk Programı: Çocuklar için özel dersler, okul desteği ve ev ödevi yardımı sağlıyoruz. Ayrıca ebeveynlerin okulla iletişim kurmalarına yardımcı oluyoruz. Yetişkin Eğitimi: Yetişkinler için İbranice, İngilizce ve Fransızca için dil sınıflarımız ve bireysel derslerimiz ile bilgisayar sınıflarımız bulunuyor. Yetişkinlere İsrail de yüksek eğitim yapabilmeleri için yardımcı oluyoruz. Pazardan Perşembeye kadar 18:00 ila 20:00 saatleri arasında ofisimize gelip bilgi alabilir ve sınıflarımıza kayıt olabilirsiniz. 22

23 Acil Durum Yardımı Acil durumlarda mülteci ailelerine gıda ve acil durum tedarikleri dahil insani yardım sağlıyoruz. ARDC hamile kadınlar ve mülteci aileleri için barınaklar işletmektedir. Topluluk Gelişimi ve Güçlenmesi Aktif topluluk üyeleri ve mülteci gruplarına topluluklarını geliştirme ve güçlendirme çabalarında destek oluyoruz. Mültecilerin gönüllü çalışmalarını ve değişik topluluklar arasında ortaklıklar kurmasını destekliyoruz. Hakların Desteklenmesi ve Bilincin Artırılması Devlette lobi yaparak, medya çalışmaları ve etkinlikler yürüterek mültecilerin haklarını destekliyoruz. ARDC mültecilerin İsrail halkını bilinçlendirmesi için fırsatlar sağlamaktadır. İletişim ARDC - African Refugee Development Center 52 Golomb St. 2nd floor, Tel Aviv Güney Tel Aviv deki Yeni Merkez Otobüs Duraklarının yakınındadır Telefon: (13:00-18:00) Faks: E-posta: info@ardc-israel.org Çalışma saatleri: 13:00 18:00 Eğitim Merkezi çalışma saatleri: 18:00 20:00 23