Erikson un psikososyal gelişim kuramına göre Ayça Hanım ın içinde bulunduğu durum aşağıdaki dönemlerden hangisiyle açıklanır?

Transkript

1 / civelek.murat@gmail.com

2 Kırklı yaşların sonundaki Ayça Hanım iki çocuk annesi bir mimardır. Serbest zamanlarında iğne oyasından kendine ve arkadaşlarına takılar yapmakta ve çeşitli sivil toplum kuruluşlarında gönüllü olarak çalışmaktadır. Erikson un psikososyal gelişim kuramına göre Ayça Hanım ın içinde bulunduğu durum aşağıdaki dönemlerden hangisiyle açıklanır? A) Üretkenlik B) Bütünlük C) Yakınlık D) Çalışkanlık E) Girişimcilik

3 / civelek.murat@gmail.com

4 Beşinci sınıf öğrencisi olan Esin den anne ve babasının beklentisi sınıfının en başarılı öğrencisi olmasıdır. Esin, Türkçe sınavından 96 aldığını söylediğinde anne ve babasının verdiği tepki Neden 100 almadın? şeklinde olmuştur. Bu tip bir anne baba tutumu sonucu çocukta aşağıdaki özelliklerden hangisi en fazla görülür? A) Aşırı özgüven B) Benmerkezcilik C) Yüksek kaygı D) Merhametsizlik E) Kimlik karmaşası

5 / civelek.murat@gmail.com

6 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Gesell ve Thompson tarafından yapılan bir deneyde; ikiz bebeklerden birine sekiz hafta boyunca merdiven çıkma egzersizleri yaptırılmış, diğerine ise hiçbir egzersiz yaptırılmamıştır. Çalışma sonucunda, egzersiz yapmayan bebeğin sadece bir haftalık gecikme ile ikiziyle eşit düzeyde merdiven çıkabilir hâle geldiği gözlenmiştir. Aşağıdakilerden hangisi, bu çalışmanın sonucunu en iyi açıklar? A) Olgunlaşma ve öğrenme, birbirinden bağımsız değildir. B) Öğrenme, performansı artırır. C) Olgunlaşma, bütün bireylerde aynı düzeyde değildir. D) Birey, er ya da geç öğrenir. E) Gelişim, aşamalar hâlinde gerçekleşir.

7 Bir araştırmada; kedi yavruları, hayatlarının üçüncü haftasından on beşinci haftasına kadar süren dönem boyunca sadece dikey çizgiler görebildikleri bir ortamda büyütülmüşlerdir. Daha sonra hem yatay hem de dikey çizgilerin bulunduğu bir ortamda teste tabi tutulan kediler yalnızca dikey çizgileri görebilmişler ancak daha önce hiç karşılaşmadıkları yatay çizgileri görememişlerdir. Bu durum, aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Olgunlaşma B) Kritik dönem C) Hazırbulunuşluk D) Büyüme E) Transfer

8 Yağız ve Mert, 5 yaşlarında iki çocuktur. Yağız, kendini sözel olarak çok iyi ifade etmekte ve başkalarıyla rahat iletişim kurmaktadır. Mert ise henüz kendini sözel olarak iyi ifade edememekte ve başkalarıyla iletişimde çekingen durmaktadır. Bu durumu en iyi açıklayan gelişim ilkesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Gelişim bir bütündür. B) Gelişimde bireysel farklılıklar vardır. C) Gelişim, nöbetleşe devam eder. D) Gelişimde kritik dönemler vardır. E) Gelişim, genelden özele doğrudur.

9 Ergenlik dönemi özellikleriyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Ergenliğe erken giren kızların özgüvenleri yüksektir. B) Erken olgunlaşan erkek ergenler daha çok ilgi görürler. C) Ergenlerde Bana bir şey olmaz. düşüncesi yaygındır. D) Erkeklerde boy uzaması, kızlara göre daha ileri yaşlara kadar devam eder. E) Kız ergenlerin bedenlerindeki yağ oranı daha fazladır.

10 Piaget; bilişsel gelişim kuramında, uyaran çevresinin zenginliğinin çocukların bilişsel gelişimlerini desteklediğini vurgulamıştır. Buna göre aşağıdakilerden hangisi, çocuğun bilişsel gelişimine doğrudan katkı sağlamaz? A) Çocukların değişik oyuncaklarının olması B) Çocuklara öz bakım becerilerinin kazandırılması C) Çocuklara farklı yaşantıların sunulması D) Çocuklara eğitici televizyon programlarının izletilmesi E) Çocuklara farklı türden kitapların okunması

11 Televizyon kumandasını mikrofon olarak kullanan Defne nin bu davranışı, Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre aşağıdakilerden hangisiyle açıklanır? A) Toplumsal aktarım B) Dengeleme C) Özümleme D) Uyma E) Olgunlaşma

12 Annesi üç yaşındaki Murat ın, her zaman giydiği yağmur çizmelerinin içine, daha sıcak tutması için bir kılıf koyarak çizmenin boyun kısmına doğru bu kılıfı kıvırmıştır. Çizmelerin görünümünün kısmen değişmesi üzerine Murat, Aaa! Bu çizmelerim de çok güzel! Diğerleri nerede anne? diye sormuştur. Bu küçük değişiklikten sonra Murat ın aynı çizmeyi yeni bir çizmeymiş gibi görmesi, Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanır? A) Benmerkezcilik B) Yapaycılık C) Canlandırmacılık D) Odaklanmacılık E) Nesne sürekliliği

13 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Annesini örgü örerken gören 7 yaşındaki Duru, Ben de örgü örmek istiyorum. Bana da öğret. der. Annesi de, Kızım, daha küçüksün. Birkaç yıl daha geçsin, öğretirim. diye cevap verir. Bir süre sonra annesi, Duru nun kendi başına örgü ördüğünü görür. Bunu nasıl öğrendiğini sorduğunda Duru, kendisinden birkaç yaş büyük olan ablasından öğrendiğini söyler. Duru nun bu durumu, Vygotsky e göre aşağıdakilerden hangisiyle açıklanır? A) Yakın gelişim alanı B) Dolaylı öğrenme C) Model alma D) Yapı iskelesi E) Örtük öğrenme

14 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Arda, bir bilgisayar oyunundaki tüm seviyeleri geçerek oyunu bitirmek ister. Oyunu bitirebilmek için oyun sırasında bilgisayar programı tarafından verilen ipuçlarını ve yönergeleri takip eder. Arda son seviyelere yaklaştığında artık bilgisayardan ipucu almadan seviyeleri hızla geçmeye başlar. Buna göre, Arda ya bilgisayar programı tarafından sunulan yönlendirmeler Vygotsky nin aşağıdaki bilişsel gelişim kavramlarından hangisiyle açıklanır? A) Kültürel araç B) Sembolleştirme C) Yapılandırma D) Uyum sağlama E) Yapı iskelesi

15 Sebebi; 2 doğru cevabın olmasıdır. Freud un kişilik kuramı ile ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi yanlıştır? A) Bebeklik ve çocuklukta, kişilik yapısının tamamını id oluşturur. B) Ego ve süper ego, id den ayrışarak oluşur. C) Ego, yürütme organı gibi davranır. D) Ego nun çabaları, bireyin davranışlarının ahlaki olması yönündedir. E) Süper ego, çevreyle etkileşim sonucu şekillenir.

16 Üç yaşındaki Can, annesinden kendisine omlet yapmasını ister. Annesi Can a omlet hazırlarken Can da mutfak tezgâhının önüne çektiği taburenin üstüne çıkar. Annesine Sana yardım etmek istiyorum. Yumurtaları ben kıracağım. der. Can ın bu isteği, Erikson un psikososyal gelişim kuramına göre aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanır? A) Üretkenlik B) Girişimcilik C) Kendine güven D) Özerklik E) Çalışkanlık

17 50 yaşındaki İsmail Bey, çocuklarıyla ve yeğenleriyle birlikte zaman geçirmekten hoşlanan, onların gelişimlerine olumlu katkılar yapan biridir. İsmail Bey in bu davranışı, Erikson un psikososyal gelişim kuramına göre, aşağıdakilerden hangisiyle açıklanır? A) Çalışkanlık B) Yakınlık C) Benlik bütünlüğü D) Üretkenlik E) Girişimcilik

18 REHBERLİK VE ÖZEL EĞİTİMLE İLGİLİ ORTAK SORU Üçüncü sınıfa devam eden Ali, okulun rehber öğretmenine, Öğretmenimiz sınıfta daha çok belli arkadaşlarımızla ilgileniyor. Beni görmezden geliyor. Ben de okula gelmek istemiyorum. diyerek duygularını paylaşmıştır. Ali'nin okula gitmek istememesinin nedeni, Maslow'un İhtiyaçlar Hiyerarşisi ne göre aşağıdakilerden hangisiyle ilişkilidir? A) Güvende olma B) Başarılı olma C) Kendini gerçekleştirme D) Fizyolojik E) Ait olma

19 Kaan, annesine yalan söyleyerek arkadaşlarıyla bahçede oynamaya gider. Ancak koşarken düşer ve ayağı yaralanır. Kaan, Anneme yalan söylediğim için başıma böyle bir şey geldi. diye düşünür. Buna göre Kaan, Piaget nin ahlak gelişim kuramında hangi evrede yer almaktadır? A) Ahlak öncesi B) Dışa bağımlı C) Özerk D) Gelenek öncesi E) Geleneksel Sebebi; net bir doğru cevabı yok.

20 Beş yaşındaki Emre, evde annesinin uyarılarını dinlememektedir. Ancak öğretmeninin sınıfta Sizin evde ne yaptığınızdan da haberim oluyor. demesi üzerine Emre evdeki kurallara daha fazla uymaya başlamıştır. Buna göre Emre, Kohlberg in ahlak gelişimi kuramında hangi evrede yer almaktadır? A) Toplumsal sözleşme B) Karşılıklı çıkar C) Ceza ve itaat D) İyi çocuk E) Kanun ve düzen

21

22 Yaşamın ilk iki yılında, bebeğin deneyimlerine bağlı olarak duyusal motor alanında kapsamlı bir gelişme olur. İç kulaktaki vestibular sistem, hareket ve denge duyularını yönetir ve diğer duyu sistemlerini etkiler. Bazı bulgular, bebeklerde ve yeni yürümeye başlayan çocuklarda vestibular sistemin yeterince uyarılmamasının daha sonra öğrenme zorluklarına neden olabildiğini göstermektedir. Bu sistemin, yaşamın ilk yıllarında yeterince uyarılmaması sonucunda ortaya çıkan öğrenme zorluklarını aşağıda verilen gelişim kavramlarından hangisi en iyi açıklar? A) Olgunlaşma B) Kritik dönem C) İlerleme D) Büyüme E) Dengeleme

23 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Doğuştan görme engelli Ahmet, yetişkinlik döneminde gerçekleştirilen bir ameliyatla görme yetisini kazanır. Ancak bu yetiyi kullanma düzeyi, görme problemi olmayan bireylerle aynı seviyeye ulaşamaz. Bu durum, aşağıdakilerden hangisiyle en iyi açıklanabilir? A) Uyum sağlama B) Bireysel farklılıklar C) Dengeleme D) Olgunlaşma E) Yaşantı

24 Oya Hanım tiyatroyu çok sever ve fırsat bulduğunda sık sık tiyatroya gider. Son zamanlarda işlerinin yoğunluğundan yeni bir oyuna gidememiştir. Bu yüzden, uzun zamandır tiyatroya gidememenin eksikliğini hissetmekte ve tiyatroya gitmenin bir fırsatını kollamaktadır. Oya Hanım ın tiyatroya gitme ihtiyacı, hangi türden bir ihtiyaçtır? A) Rahatlama B) Bilme, tanıma C) Yakınlık D) Estetik E) Saygınlık

25 Büyük bir hevesle ilköğretime başlayan Hakan, ikinci dönemde okuma ve yazmayı öğrenir. Ancak yıl sonunda annesinin istediği gibi, çizgiyi taşırmadan düzgün bir şekilde yazmayı başaramaz. Hakan ın düzgün yazamamasının sebebi aşağıdakilerden hangisiyle en iyi açıklanabilir? A) Okuldan bıkması B) Annesinin düzgün yazması için baskı yapması C) Küçük kas gelişiminin yeterince tamamlanmaması D) Öğretmeninin yeterince ilgi göstermemesi E) Ellerini, kollarını etkili kullanamaması

26 Zihin gelişiminde hacim korunumu özelliğinin kazanılmasıyla ilgili ilkel kabile çocukları üzerinde yapılan bir deneyde, aynı miktarda su çocukların gözlerinin önünde farklı biçimlerdeki cam bardaklara doldurulmuş ve miktarının değişip değişmediği sorulmuştur. Çocukların bu soruya yaşından önce doğru cevap veremedikleri gözlenmiştir. İlkel kabile çocuklarının, bardağın biçimi değişse bile, suyun miktarının değişmeyeceğini ayırt edememelerinin en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Eğitim eksikliği B) Yeterince olgunlaşmama C) Yetersiz beslenme D) Yaşantı eksikliği E) Yaşlarının küçük olması

27 İlköğretim birinci sınıfa devam eden Emre, birgün okuldan geldikten sonra Baba, öğretmenimiz okulların tatil olmasına aşağı yukarı iki hafta kaldı. dedi. Aşağı yukarı ne demek? diye sorar. Emre nin zihinsel gelişim dönemi özellikleri dikkate alındığında, babasının aşağıdakilerden hangisini yapması daha uygun olur? A) Birbirine yakın büyüklükteki iki nesneyi göstermesi B) Hemen hemen, yaklaşık olarak anlamına geldiğini söylemesi C) Sözlükten bakıp anlamlarını anlatması D) Merdivenden, önce aşağı inip sonra yukarı çıkarak göstermesi E) Henüz yaşının küçük olduğunu, zamanı gelince anlayacağını söylemesi

28 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Buğra, ayakkabı bağcıklarını bağlamakta zorlanmaktadır. Babası ona ayakkabı bağlamanın kolay bir yolunu öğretir. Daha sonraları Buğra ayakkabılarını kolayca bağlayıp çözer. Buğra nın bu öğrenme davranışı aşağıdakilerden hangisiyle en iyi açıklanabilir? A) Edimsel koşullanma B) Özümleme C) Dengeleme D) Yakın gelişim alanı E) Uyum sağlama

29 Kemal Bey çok disiplinli, otoriter bir babadır. Evdeki herkesi sürekli kendi koyduğu kurallara uymaya zorlayan ve koyduğu kuralların tartışılmasına kesinlikle izin vermeyen birisidir. Örneğin, hafta sonlarında, tatillerde bile evdeki herkesin en geç saat de kalkmasını ve kahvaltıda hazır olmasını ister. Kemal Bey in katı, kuralcı ve kurallarından taviz vermeyen kişiliği, hangi gelişim dönemindeki olumsuz ve yanlış ana baba tutumları sonucunda oluşmuş olabilir? A) Genital B) Oral C) Fallik D) Latent E) Anal

30 Birgül ün annesi; bazen ona bir zarar gelir diye, bazen de yapamaz, beceremez diye Birgül ün yapacağı birçok işi kendisi yapar ve onun yapmasına izin vermez. Annenin bu aşırı koruyucu tutumu, Birgül ün öncelikle hangi kişilik özelliğini kazanmasını engeller? A) Yeterlilik B) Çalışkanlık C) Özerklik D) Özsaygı E) Verimlilik

31 70 yaşındaki Hüseyin Dede sinirli, hırçın ve mutsuz birisidir. Sürekli evdekilere bağırır, çağırır ve hiçbir şeyden memnun olmaz. Mutsuzluğunun nedeni olduklarını düşündüğü için devamlı çevresindekileri suçlar. Psikososyal gelişim kuramına göre, Hüseyin Dede nin psikolojik durumu aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Stres B) Umutsuzluk C) Yalnızlık D) Hoşnutsuzluk E) Değersizlik

32 Savaş, lise son sınıfta olmasına rağmen hâlen ne yapacağına, ne olmak istediğine karar verememiştir. Henüz kendine özgü bir dünya görüşüne ve geleceğiyle ilgili bir plana sahip olmadığı gibi bunun için bir şeyler yapmaya da çalışmamaktadır. Savaş ın kendi kimliği ve geleceğiyle ilgili henüz bir karar verememesi ve vermek için de bir çaba göstermemesi, hangi kimlik statüsünün göstergesidir? A) Sorumsuz B) Sorundan kaçan C) İpotekli D) Kaygısız E) Dağınık

33 REHBERLİK VE ÖZEL EĞİTİMLE İLGİLİ ORTAK SORU Oya Hanım tiyatroyu çok sever ve fırsat bulduğunda sık sık tiyatroya gider. Son zamanlarda işlerinin yoğunluğundan yeni bir oyuna gidememiştir. Bu yüzden, uzun zamandır tiyatroya gidememenin eksikliğini hissetmekte ve tiyatroya gitmenin bir fırsatını kollamaktadır. Oya Hanım ın tiyatroya gitme ihtiyacı, hangi türden bir ihtiyaçtır? A) Rahatlama B) Bilme, tanıma C) Yakınlık D) Estetik E) Saygınlık

34 REHBERLİK VE ÖZEL EĞİTİMLE İLGİLİ ORTAK SORU Yapılan bir araştırmada; bakımevine getirilen terk edilmiş, yeni doğmuş bebeklerin bakıcılar tarafından beslenme, temizlik gibi günlük bakımlarının yapılmasına rağmen bazılarının yaşamadığı görülmüştür. İhtiyaç kuramına göre, gerekli bakımları yapıldığı hâlde bebeklerin yaşamlarını yitirmelerinin en önemli nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Sevgi, ilgi görme ihtiyacı da hayatta kalma ihtiyaçlarındandır. B) Bakımevleri, bebeklerin gelişim özelliklerine göre düzenlenmemiştir. C) Bakımevleri, ait olma ihtiyacını karşılamada yetersizdir. D) Bebekler, kendilerini güvende hissetmemektedir. E) Bakımevleri, asgari koruma standartlarına göre düzenlenmiştir.

35 Arkadaşına gitmek isteyen Seher, izin vermediği için annesine çok kızmış ve onunla tartışmıştır. Bu olaya şahit olan babaannesi Seher e hanım kız olması, öfkesini kontrol etmesi ve annesine saygılı olması gerektiğini söyler. Bu olayda, babaannenin tavsiyesinde hangi ahlaki gelişim özelliği vurgulanmaktadır? A) Kanun ve düzene uyma B) İyi çocuk olma C) Sosyal sözleşme D) Evrensel ahlak E) Toplum kurallarına uyma

36

37 Yapılan boylamsal bir çalışmada, ikiz erkek kardeşlerin 5 yaşındaki ilgi alanları arasında 0,80; aynı çocukların 18 yaşındaki ilgi alanları arasında ise 0,60 korelasyon katsayısı saptanmıştır. Buna göre, ilgi alanları arasındaki korelasyon katsayısı farklılığını, aşağıdakilerden hangisi en iyi açıklar? A) Olgunlaşma B) Kritik dönem C) Yaşantı D) Cinsiyet E) Büyüme

38 Motor gelişimin incelendiği bir çalışmada, 16 aylık tek yumurta ikizleri her biri bir grupta olacak şekilde iki gruba ayrılırlar. Birinci gruba tırmanmayı gerektirecek çok sayıda eşyanın bulunduğu bir ortamda altı hafta boyunca merdiven tırmanma eğitimi verilir (E). İkinci grupla ise tırmanacakları herhangi bir eşyanın bulunmadığı bir ortamda, motor gelişimle ilgili olmayan oyunlar oynanır (O). İki grubun motor performanslarının her hafta ölçüldüğü bu çalışmanın sonunda, verilen merdiven tırmanma eğitiminin motor gelişim hızını bir süre için artırdığı, bu süreden sonra eğitime devam edilmesinin motor gelişim hızını artırmada bir etkisinin olmadığı ve normal çocuklara yaklaştıkları görülür. Bu sürede normal yaşamda var olan tırmanma etkinliklerinin yerine başka oyunların oynatıldığı grupta (O), motor gelişim hızının yavaşladığı ancak bir süre sonra onların da normal çocuklara yaklaştıkları gözlenir. Normal gelişimin (N) kesikli çizgiyle gösterildiği aşağıdaki grafiklerden hangisi, bu araştırma sonucunu en doğru şekilde yansıtmaktadır?

39

40 Gelişimle ilgili yapılan araştırmalar, akranlarına göre konuşmayı geç öğrenen çocukların okumayı da geç öğrendiklerini göstermektedir. Bu durumu en iyi açıklayan gelişim ilkesi aşağıdakilerden hangisidir? A) Gelişimde bireysel ayrılıklar vardır. B) Gelişim yordanabilir bir sıra izler. C) Gelişim genelden özele doğrudur. D) Gelişim nöbetleşe devam eder. E) Gelişimin hızı her dönemde aynı değildir.

41 Beş yaşındaki bir çocuğun çizdiği resim aşağıda verilmiştir. A) Toplumsal aktarım B) Odaklanma C) Canlandırmacılık D) Örgütleme E) Gecikmiş taklit Çocuğun kraliçeye ilişkin şemasını taç takan bir kadın, arıya ilişkin şemasını ise kanatları ve iğnesi olan bir böcek olarak oluşturup daha sonra iki şemayı birleştirerek bu resimde kraliçe arıyı taç takan dişi bir böcek olarak çizmesi, Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir?

42 Şehirlerarası bir seyahat sırasında dört yaşındaki Merve ile yan koltukta oturan Hatice Teyze arasında şöyle bir konuşma geçer: Hatice Teyze: Nerede oturuyorsunuz? Merve: Ankara da. Hatice Teyze: Ankara Türkiye de mi? Merve: Evet. Hatice Teyze: Ankara da oturanlar, Türkiyeli midir? Merve: Hayır, Ankaralıdırlar. Hatice Teyze: Hiç Türkiyeli tanıdın mı? Merve: Tanıdım ama çok değil. Hatice Teyze: Nerede oturuyorlar? Merve: Bilmem Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre, Hatice Teyze nin sorularını Merve nin yanlış yanıtlaması, aşağıdakilerden hangisinin tam olarak gelişmediğini gösterir? A) Toplummerkezci düşünme B) Canlandırma C) Odaklanma D) Özelden özele akıl yürütme E) Parça bütün ilişkisini kavrama

43 Tek yumurta ikizleri ile tek doğan çocukların dil gelişimlerinin incelendiği bir araştırmada, ikizlerin tek doğan çocuklara göre dil gelişimlerinin daha yavaş ilerlediği bulunmuştur. Araştırmacılar özellikle ilk yıllarda gözlenen ancak zaman içinde kapanan, tek çocuklar ve ikizler arasındaki bu farklılığın, ikizlerin anneleriyle olan konuşma sürelerinin az olmasından ve daha çok birbirleriyle iletişim kurmalarından kaynaklanabileceğini ileri sürmüşlerdir. Bu araştırma sonucuna bağlı olarak dil gelişimiyle ilgili aşağıdaki yargılardan hangisine ulaşılabilir? A) Dil gelişiminde yaşamın ilk yıllarında çevresel, sonraki yıllarında kalıtsal faktörler daha etkilidir. B) Yaşamın sonraki yıllarında tek doğan çocukların dil gelişimlerinde bir duraklama görülürken ikizlerde bir artış gözlenir. C) Kalıtım tek doğan çocukların dil gelişimlerini hızlandırırken ikizlerinkini yavaşlatmaktadır. D) Dil gelişiminde kritik dönemin etkisi tek doğan çocuklara göre ikizlerde daha azdır. E) İkizler ve tek doğan çocuklar farklı yaşantılar geçirmektedirler.

44 Lise 1. sınıf öğrencisi Arda okul rehber öğretmenine şunları anlatır: Bence ilkokul öğretmenlerinin insanlar üzerindeki etkisi en fazla. Örneğin bizim, öğretmenimiz matematik ve fen derslerine çok önem verirdi. Ben ise derslerde sürekli resim yapardım. Bu durum öğretmenimin hoşuna gitmez ve Yaptığın resimler bir işe yaramıyor, ileride sakın resimle ilgili bir bölüm seçme. diyerek benim şevkimi kırmaya çalışırdı. Ona çok kızardım ve dünyanın en iyi ressamı olacağım diye kendime sözler verirdim. Bu nedenle resim dergileri satın aldım, kurslara katıldım. Bu arada arkadaşlarımın benden daha iyi resim yapmalarına dayanamazdım. Örneğin, iki yıl önce bir resim yarışmasına katılmış, benden daha iyi resim yapan bir arkadaşıma da yarışmayı haber vermemiştim. Çok güzel olmasına karşın resmim dereceye giremediği için yıkılmıştım. Freud un psikanalitik kuramına göre, sınıf öğretmeninin tutumu karşısında, Arda nın resim çalışmalarına aşırı zaman ayırmaya devam etmesi, aşağıdaki savunma mekanizmalarından hangisine örnek olabilir? A) Ketlenme B) Ödünleme C) Bastırma D) Yüceltme E) Düşünselleştirme

45 Küçük bir kasabada doğan Fatma, çocukluğunda babasından sık sık dayak yer ve ev işlerinin ağırlığından bunalan annesinin ilgisinden de yoksun büyür. Lisede sınıf arkadaşları hangi bölümde okuyacaklarını uzun uzun araştırırken Fatma nın tek düşüncesi evden uzaklaşmak olur. Açıkta kalmayacağı bölümleri tercih listesine yazar. Bunlardan birini kazanır ve üniversite eğitimi için İstanbul a gider. Bu eğitimi sırasında, bazıları birbirine zıt olan çeşitli dinsel ve politik gruplara katılır fakat içlerinde barınamaz. Bir ara sınıf arkadaşı Emine ile eve çıkarlar ancak ona da yakınlık gösteremez, adeta kendisinden uzaklaştırır. Emine eşyalarını toplayıp evi terk ederken Fatma bunu umursamıyormuş gibi davranır çünkü o kimsenin yardımına gereksinim duymuyor ve her konuda kendine yetiyormuş gibi görünmek ister. Gerçekte kendine güvenmeyen, duygusal ama göstermeyi sevmeyen, sıkılgan, isteksiz ve duyarsız biri olarak Fatma nın böyle görünmesi çok da zor olmaz. Yukarıda anlatılanlara göre, Fatma hangi bağlanma biçimini geliştirmiş olabilir? A) İkircikli B) Saplantılı C) Korkulu D) Kayıtsız E) Rol Karmaşası

46 Lise 1. sınıf öğrencisi Arda okul rehber öğretmenine şunları anlatır: Bence ilkokul öğretmenlerinin insanlar üzerindeki etkisi en fazla. Örneğin bizim, öğretmenimiz matematik ve fen derslerine çok önem verirdi. Ben ise derslerde sürekli resim yapardım. Bu durum öğretmenimin hoşuna gitmez ve Yaptığın resimler bir işe yaramıyor, ileride sakın resimle ilgili bir bölüm seçme. diyerek benim şevkimi kırmaya çalışırdı. Ona çok kızardım ve dünyanın en iyi ressamı olacağım diye kendime sözler verirdim. Bu nedenle resim dergileri satın aldım, kurslara katıldım. Bu arada arkadaşlarımın benden daha iyi resim yapmalarına dayanamazdım. Örneğin, iki yıl önce bir resim yarışmasına katılmış, benden daha iyi resim yapan bir arkadaşıma da yarışmayı haber vermemiştim. Çok güzel olmasına karşın resmim dereceye giremediği için yıkılmıştım. Erikson un psikososyal gelişim kuramına göre, Arda nın dünya çapında bir ressam olmaya yönelik çabaları, aşağıdaki duyguların hangisinden kurtulmaya yöneliktir? A) Güvensizlik B) Umutsuzluk C) Durgunluk D) Utanç E) Yetersizlik

47 Küçük bir kasabada doğan Fatma, çocukluğunda babasından sık sık dayak yer ve ev işlerinin ağırlığından bunalan annesinin ilgisinden de yoksun büyür. Lisede sınıf arkadaşları hangi bölümde okuyacaklarını uzun uzun araştırırken Fatma nın tek düşüncesi evden uzaklaşmak olur. Açıkta kalmayacağı bölümleri tercih listesine yazar. Bunlardan birini kazanır ve üniversite eğitimi için İstanbul a gider. Bu eğitimi sırasında, bazıları birbirine zıt olan çeşitli dinsel ve politik gruplara katılır fakat içlerinde barınamaz. Bir ara sınıf arkadaşı Emine ile eve çıkarlar ancak ona da yakınlık gösteremez, adeta kendisinden uzaklaştırır. Emine eşyalarını toplayıp evi terk ederken Fatma bunu umursamıyormuş gibi davranır çünkü o kimsenin yardımına gereksinim duymuyor ve her konuda kendine yetiyormuş gibi görünmek ister. Gerçekte kendine güvenmeyen, duygusal ama göstermeyi sevmeyen, sıkılgan, isteksiz ve duyarsız biri olarak Fatma nın böyle görünmesi çok da zor olmaz. Marcia nın kimlik statüleri yaklaşımına göre, Fatma hangi kimlik statüsünü geliştirmiş olabilir? A) Ters B) Askıya alınmış, C) İpotekli D) Asosyal E) Dağınık

48 Küçük bir kasabada doğan Fatma, çocukluğunda babasından sık sık dayak yer ve ev işlerinin ağırlığından bunalan annesinin ilgisinden de yoksun büyür. Lisede sınıf arkadaşları hangi bölümde okuyacaklarını uzun uzun araştırırken Fatma nın tek düşüncesi evden uzaklaşmak olur. Açıkta kalmayacağı bölümleri tercih listesine yazar. Bunlardan birini kazanır ve üniversite eğitimi için İstanbul a gider. Bu eğitimi sırasında, bazıları birbirine zıt olan çeşitli dinsel ve politik gruplara katılır fakat içlerinde barınamaz. Bir ara sınıf arkadaşı Emine ile eve çıkarlar ancak ona da yakınlık gösteremez, adeta kendisinden uzaklaştırır. Emine eşyalarını toplayıp evi terk ederken Fatma bunu umursamıyormuş gibi davranır çünkü o kimsenin yardımına gereksinim duymuyor ve her konuda kendine yetiyormuş gibi görünmek ister. Gerçekte kendine güvenmeyen, duygusal ama göstermeyi sevmeyen, sıkılgan, isteksiz ve duyarsız biri olarak Fatma nın böyle görünmesi çok da zor olmaz. Bem in cinsiyet rolleri yaklaşımına göre, Fatma hangi cinsiyet rolünü geliştirmiş olabilir? A) Androjen B) Erkeksi C) Kadınsı D) Belirsiz E) Feminist

49 Otobüs durağında bekleyen yaşlı bir kadın, sigara içen bir gencin sigara dumanından rahatsız olur. Yaşlı kadın gence, astım hastası olduğu için sigaradan uzak durması gerektiğini açıklar. Genç, Üzgünüm, açık alandayız, burada sigara içmek yasak değil. der. Yaşlı kadın Biraz ötede sigaranı içemez misin? diye sorar. Genç, Teyzeciğim, buna da itirazınız olmaz herhâlde. diyerek birkaç adım uzaklaşır ve dumanı yaşlı kadını hâlâ rahatsız etmesine karşın sigarasını içmeye devam eder. Kohlberg in ahlaki gelişim kuramına göre, gencin içinde bulunduğu ahlaki evre aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) İtaat ve ceza B) Saf çıkarcı C) Kişiler arası beklentiler D) Kanun ve düzen E) Sosyal sözleşme

50

51 Bir araştırmacı çocukların yaşa bağlı konuşma gelişimi örüntüsünü incelemek ister. Bu amaçla iki, dört ve altı yaşlarından ellişer çocuğu rastgele örnekleme yöntemiyle seçerek toplam 150 çocuktan tek seferde veri toplar. Daha sonra verileri çözümleyerek farklı yaşlarda dil gelişimine ilişkin genellenebilir sonuçlar ortaya koyar. Bu araştırmacının kullandığı araştırma yöntemi aşağıdakilerden hangisidir? A) Meta-analiz B) Kesitsel C) Örnek olay D) Nitel E) İzleme

52 Fiziksel gelişimleri bakımından erkek ve kızların yaşlara göre boylarındaki artış miktarlarını en iyi gösteren grafik aşağıdakilerden hangisidir? (Grafiklerde kesikli çizgiler erkekleri, düz çizgiler kızları göstermektedir.)

53 Bebeklikten itibaren ayrı büyütülmüş bir grup yetişkin ikiz üzerinde boylamsal bir araştırma yapılmıştır. Bu araştırmada ilk çocuklukta tek yumurta ikizlerinin çift yumurta ikizlerine göre daha benzer davrandıkları ancak çocuklar büyüdükçe benzerliğin azaldığı görülmüştür. Bununla birlikte, yetişkinlikte bu benzerliğin ikizlerin dinsel, siyasal görüşlerinde, ilgi alanlarında ve eş seçimlerinde daha az; sayısal ve sözel yeteneklerinde, yürüyüşlerinde, gülüşlerinde ve ses tonlarında ise daha fazla olduğu gözlenmiştir. Bu araştırmaya göre aşağıdaki sonuçlardan hangisine varılamaz? A) Bazı davranışların gelişiminde çevre, bazılarında ise kalıtım baskındır. B) Davranış gelişiminde çevrenin etkisi yaşa bağlı olarak artmaktadır. C) Kalıtım ve çevrenin etkileri bireysel farklılıklara bağlı olarak değişir. D) Tek yumurta ikizlerinde gelişimin çeşitli alanlarındaki etkileşim, çift yumurta ikizlerinden daha fazladır. E) Erim genişliği (ranj) fazla olan özelliklerde çevrenin etkisi, dar olanlara göre daha fazladır.

54 Öğretmen: Otomobile başka ne deriz? Öğrenci: Araba. Öğretmen: Araba ne işimize yarar? Öğrenci: Arabaya bineriz. Öğretmen: Bindiğimiz arabalara taşıt deriz. Öğrenci: Öyleyse otomobil de bir taşıttır. Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre, yukarıdaki soru-cevap tekniğini uygulayan bir öğretmen, öğrencisinde aşağıdaki süreçlerden hangisinin gelişmesine yardımcı olmaya çalışmaktadır? A) Ayırt etme B) Tümdengelim C) Özümleme D) Özelden özele akıl yürütme E) Toplu monolog

55 Dört yaşındaki Beste, babasına Sana kitap okuyayım mı? der ve bir hafta önce satın alınan masal kitabının resimlerine bakarak masalı okur gibi anlatır. Daha önce annesi birkaç kez okuduğu için masalı ezberleyen Beste, babasına masalı okurken bazı bölümleri unutur. Babası hatırlattığında, Beste ezberlediğinden emin, Sen bu masalı bilmiyorsun. Diyerek karşı çıkar. Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre, Beste nin babasına karşı çıkmasının altında yatan bilişsel süreç aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Özelden özele akıl yürütme B) Uyum kurma C) Odaktan uzaklaşma D) Benmerkezci düşünme E) Aynılık-değişmezlik ilkesi

56 Babası bir kâğıda yazar ve Banu ya sonucun ne olduğunu sorar. Banu bir elinde 2, diğerinde 3 parmağını kaldırıp parmaklarını 1 den başlayarak sayar ve sonucun 5 olduğunu söyleyip boş kutunun içine yazar. Bununla birlikte, farklı sayılarla birkaç toplama işleminin ardından, babası yazarak Banu dan tekrar toplamasını ister. Banu bu işlemin sonucunu her defasında parmaklarını kullanarak hesaplar, aynı sayfada daha önce yaptıklarına bakmayı düşünemez. Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre, Banu nun daha önce yaptığı işlemler için parmaklarını kullanıp aynı sayfada daha önce yaptıklarına bakmayı düşünememesi, aşağıdaki bilişsel becerilerden hangisinin tam olarak gelişmediğini gösterir? A) Özelden özele akıl yürütme B) Tümevarımsal düşünme C) Odaktan uzaklaşma D) Hipotetik düşünme E) Aynılık-değişmezlik ilkesi

57 Gülce ile annesi oynamaktadır. Gülce: Anne bana Kızım ne yapıyorsun? diye sor. Anne: Kızım ne yapıyorsun? Gülce: Gemi yüzdürüyorum. Gülce: Şimdi de Nereye gidiyorsun? diye sor. Anne: Nereye gidiyorsun? Gülce: Anneanneme gidiyorum. Yukarıdaki karşılıklı konuşmada Gülce nin davranışları dil gelişimiyle ilgili aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir? A) İçsel konuşma B) Telgraf konuşması C) Yansıtıcı konuşma D) Toplu monolog E) Benmerkezci dil

58 Suç ve Ceza romanının kısa özeti: Maddi nedenlerle üniversite eğitimini yarıda bırakan Raskolnikov iş bulamaz ve birçok kimseye borçlanır. Vaktinin çoğunu hayal kurarak geçiren Raskolnikov kendisinin de borçlu olduğu tefeci Ivanovna yı öldürmeyi aklından geçirir. Birini öldürmeyi düşündüğü için kendinden nefret eden Raskolnikov, insanların düşkünlüğünü kullanıp servet edinen, kendi kardeşi Lizaveta yı bile kullanmaktan çekinmeyen ihtiyar bir kadını öldürmenin, binlerce kişiyi mutlu edecek yüce bir görev olduğunu düşünerek yaşadığı çatışmadan kurtulur. Lizaveta nın dışarıda olduğunu öğrendiği bir akşam tefecinin evine giden Raskolnikov, önce yaşlı kadını daha sonra, o sırada eve gelip olanları gören Lizaveta yı feci şekilde öldürür. Yaşadığı vicdan azabı yüzünden suçunu daha sonra polise itiraf etse de bu durum Raskolnikov un zulme uğrayanları kurtarmak için tefeciyi öldürdüğü gerekçesine ters düşer. Raskolnikov un aşağıdaki savunma mekanizmalarından hangisini öncelikle kullanarak yaşadığı çatışmadan bir süreliğine kurtulduğu söylenebilir? A) Mantığa bürüme B) Hayal kurma C) Ödünleme D) Yüceltme E) Karşıt tepki oluşturma

59 Başarı güdüsü; engelleri aşma, çaba harcama, zor bir görevi en kısa sürede ve en iyi şekilde yapmaya çalışma olarak tanımlanmaktadır. Buna göre, çocukların başarı güdüsünü güçlendirmek isteyen anne babalara önerilecek en uygun yaklaşım aşağıdakilerden hangisidir? A) Çocuğa bir şey yaptırmanın değil, çocukla bir şey yapmanın önemli olduğunu bilmeleri B) Çocuğa başarısızlığın mutsuzluk getireceğini anlatmaları C) Çocuğu başarılı olsun olmasın sevmeleri ve bunu ona ifade etmeleri D) Çocuğu erken yaştan başlayarak davranışlarının sorumluluğunu almaya teşvik etmeleri E) Çocuğa ulaştığı yerin yeterli olmadığını, daha çok çaba gösterirse daha iyi olabileceğini anlatmaları

60 Lise 2. sınıf rehber öğretmeni Işıl Hanım Ergenlerde Bağlanma Biçimleri adlı bir seminere katıldıktan sonra, öğrencilerinin arkadaşlarına bağlanma biçimleriyle sosyal bir etkinliğe birlikte katılma istekleri arasında ilişki olabileceğini düşünür. Öğrencilerine Sosyometri uygular ve aşağıdaki sosyogramı hazırlar. Sosyogramda etkinliğe birlikte gitme isteğini düz, bunu reddetmeyi ise kesikli çizgilerle gösterir. Ayrıca çift yönlü ilişkileri ile tek yönlü ilişkileri ise ile belirtir. Kaçınmalı bağlanma biçimine sahip olanların kendilerini ve başkalarını olumsuz gördükleri, reddedilme korkusuyla yakın ilişkilerden uzak durdukları düşünüldüğünde, yukarıdaki sosyogramda bu tanıma uygun öğrenciler aşağıdakilerden hangisi olabilir? A) Yalnız F B) K ve S C) L ve M D) M ve T E) L, M ve T

61 Suç ve Ceza romanının kısa özeti: Maddi nedenlerle üniversite eğitimini yarıda bırakan Raskolnikov iş bulamaz ve birçok kimseye borçlanır. Vaktinin çoğunu hayal kurarak geçiren Raskolnikov kendisinin de borçlu olduğu tefeci Ivanovna yı öldürmeyi aklından geçirir. Birini öldürmeyi düşündüğü için kendinden nefret eden Raskolnikov, insanların düşkünlüğünü kullanıp servet edinen, kendi kardeşi Lizaveta yı bile kullanmaktan çekinmeyen ihtiyar bir kadını öldürmenin, binlerce kişiyi mutlu edecek yüce bir görev olduğunu düşünerek yaşadığı çatışmadan kurtulur. Lizaveta nın dışarıda olduğunu öğrendiği bir akşam tefecinin evine giden Raskolnikov, önce yaşlı kadını daha sonra, o sırada eve gelip olanları gören Lizaveta yı feci şekilde öldürür. Yaşadığı vicdan azabı yüzünden suçunu daha sonra polise itiraf etse de bu durum Raskolnikov un zulme uğrayanları kurtarmak için tefeciyi öldürdüğü gerekçesine ters düşer. Kohlberg in ahlaki gelişim kuramına göre, Raskolnikov un içinde bulunduğu evre ve bu evrede bulunma nedeni aşağıdakilerin hangisinde doğru eşleştirilmiştir? Evre Neden A) İtaat-ceza Lizaveta ya yaptıklarından ötürü, Ivanovna yı cezalandırdığından B) Saf çıkarcı Borçlarından kurtulmak için Ivanovna yı öldürdüğünden C) Kişilerarası eğilim Başkalarının yaşadığı sıkıntıları gidermek için cinayet işlediğinden D) Kanun-düzen İşlediği suçu daha sonra polise itiraf ettiğinden E) Evrensel ahlak Cinayetlerden sonra vicdan azabı duyduğundan

62

63 Kritik dönem kavramı, çevresel etkenlerin gelişimi nasıl etkilediğini anlamada çok önemlidir. Gelişim süreci incelendiğinde insana ait her organ ya da davranışın, belirli yönlerinin sabit zamanlarda geliştiği görülmektedir. Bu sabit zamanlara kritik dönem denilmektedir. Buna göre, aşağıdakilerden hangisi gelişim sürecinde kritik dönemlerin bulunduğu görüşünü doğrulayan bir örnek olabilir? A) Ters doğan Ayşe, doğum sırasında beynine bir süre oksijen taşınmaması sonucu ileriki yıllarda normalin altında zekâya sahip olmuştur. B) Gebeliğin ilk üç ayında X ilacı kullanan Fatma, kolsuz bir bebek dünyaya getirmiştir. C) Prematüre doğan İlker, iyi beslenerek birkaç ay içinde normal doğan çocukların kilosuna erişmiştir. D) Başından geçen olumsuz bir olay sonrasında kekelemeye başlayan Sabri, tüm çabalara rağmen kekeme kalmıştır. E) Doğuştan hipermetrop olan Zehra nın bu görme bozukluğu yaşla birlikte giderek artmıştır.

64 Ayrı ve birlikte yetiştirilmiş 2-6 yaşları arasındaki ikiz çocuklar üzerinde yapılan bir araştırmada, kardeşlerin zekâ puanları arasındaki korelasyon katsayıları (r) şöyle bulunmuştur: Ayrı yetiştirilen tek yumurta ikizleri r = 0, 77 Birlikte yetiştirilen tek yumurta ikizleri r = 0, 76 Ayrı yetiştirilen çift yumurta ikizleri r = 0, 52 Birlikte yetiştirilen çift yumurta ikizleri r = 0, 54 Buna göre, aşağıdakilerden hangisi ikiz kardeşlerin zekâ puanları arasındaki korelasyonları en iyi açıklar? A) Kalıtım B) Kritik dönem C) Çevre D) Olgunlaşma E) Yaş

65 Fiziksel büyüme temelde...(i).. bağlı olarak gerçekleşen bir süreç olmakla birlikte...(ii).. yetersizliği bu süreci olumsuz etkileyebilir. Fiziksel gelişimle ilgili bu metinde, I ve II rakamlarının yerine aşağıdaki hangi kavramlar getirilmelidir? I II A) Öğrenmeye Sosyal çevre B) Yaşantıya Olgunlaşma C) Fiziksel çevreye Sosyal çevre D) Kalıtıma Beslenme E) Olgunlaşmaya Uyarıcı

66 Duyusal-motor dönemde nesne sürekliliğinin kazanılması bilişsel gelişimde önemli bir başlangıçtır. Bu başlangıç, aşağıdakilerden hangisinin göstergesi olabilir? A) Kendisinde var olan şemaları düzenlemeye başladığının B) Deneme yanılma öğrenmesinin oluşmaya başladığının C) Çocuğun ilk bilişsel şemalarının oluştuğunun D) Belleği kullanmaya başladığının E) Yeni bilişsel yapılar geliştirmeye başladığının

67 Mert ile Doğa oynarken Mert in babası Doğa ya kaç yaşında olduğunu sorar. Doğa 6 yaşında olduğunu söyler. Mert Ben de 5 yaşındayım. der. Doğa nın teyzesi Mert 5, Doğa da 5 yaşında der. Bunun üzerine Doğa teyzesine Ben 6 yaşındayım, bir kere benim doğum günüm olurken sen evde yoktun. Diyerek karşı çıkar. Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre, Doğa nın, yaşını doğum gününde evde bulunmadığı için teyzesinin bilemeyeceğini düşünmesi, aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Özelden özele akıl yürütme B) Tümevarım C) Odaktan uzaklaşma D) Mantığa bürüme E) Yaş korunumu

68 Buğra ile Arda amca çocuklarıdır. Buğra ile yengesi Ebru arasında şöyle bir konuşma geçer: Buğra: Bir teyze vardı. O, Arda nın anneannesi mi yoksa babaannesi mi? Ebru: O, anneannesi. Senin babaannen onun da babaannesi. Buğra: Benim iki tane babaannem yok ki! Buğra nın son ifadesinin altında Benim bir babaannem var, Arda nın da bir babaannesi var. Onun babaannesi benim de babaannemse benim iki tane babaannem olur. düşüncesi yatmaktadır. Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre, Buğra nın bu düşüncesi aşağıdaki bilişsel becerilerden hangisinin tam gelişmediğini gösterir? A) Özümleme B) Benmerkezci düşünme C) Canlandırma D) Odaktan uzaklaşma E) Aynılık ilkesi

69 Hasan odasında diz çöküp, arabalarından birini sağ, diğerini de sol eline alarak yarıştırır. Arabalarını hızla ileri geri hareket ettirerek motor, fren ve korna sesleri çıkarır. Şimdi sarı araba geçiyor, şimdi mavi hızlandı. diye bağırır. Hasan ın ağzıyla oyununa tempo tutar gibi konuşması dil gelişimiyle ilgili aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir? A) Monolog B) Sözel senkretizm C) Tekrarlama D) İçsel konuşma E) Toplumsallaşmış dil

70 Gelişim psikolojisinde kullanıldığı anlamıyla bağlanma kavramı aşağıdakilerden hangisine işaret eder? A) Belirli bir gelişim döneminin sağlıklı bir şekilde tamamlanamaması sonucu o dönemde takılı kalmaya B) Çocuk ve bakım veren kişi arasında karşılıklı duygulanımı içeren fiziksel yakınlığı sürdürme isteğine C) Ergenlik döneminde karşı cinsten özel biriyle tanışma isteğine D) Çocuğun kendisi açısından önem taşıyan bir yetişkine yaşının gerektirdiğinden daha fazla bağımlı olmasına E) Bir yetişkinin, birlikte olduğu kişiyle başkalarının ilgilenmesini istememesine

71 Bir okla yaralı kalbim, Boyacının sandığında; Güvercinim kâğıt helvasında; Sevgilim kayığın burnunda; Yarısı balık, Yarısı insan; İn miyim? Cin miyim? Ben neyim? Orhan Veli nin bu şiiri gelişim psikolojisine özgü aşağıdaki kavramlardan hangisi öğretilirken kullanılabilir? A) Bağlanma türleri B) Cinsiyet rolleri C) Kimlik arama D) Özyeterlik E) Mizaç

72 Mehmet Rauf un Eylül romanının kısa bir özeti: Çocukluğunda ailesini kaybeden Necip in öğrencilik yaşamı yatılı okullarda geçer. Yaşadığı kimsesizlik duygusundan kurtulmak için okul yıllarında çok ders çalışır, yetişkinlikte ise kadınlarla birlikte olur ancak bir kısmı başkalarıyla evli olan bu kadınların ihanetine uğrar. Kuzeninin karısı Suad ile karşılaşıncaya dek gerçek aşkın sonsuza dek sürmediğini ve kendinden geçecek kadar âşık olmanın sadece film ya da romanlarda olduğuna inanır. Necip, Suad ın önce başka kadınlar gibi davrandığını düşünür ancak onun kocası Süreyya ya olan sevgisine hayranlık duyar ve zamanla bu hayranlık tek taraflı aşka dönüşür. Necip bir yandan Suad ın kocası olduğu için Süreyya dan nefret edip suçluluk duyar, diğer yandan Suad a yakın olabilmek için ona dostça davranır. Suad başlangıçta Necip in ilgisini fark etmez, öğrendikten sonra ise görmezden gelir. Bundan sonra Necip, Suad ın her hareketinden bir anlam çıkarmaya çalışır. Bir süre sonra Suad da Necip ten etkilenmeye başlar. Necip her şeyi bırakıp kendisiyle gelmesini istediğinde, Suad Süreyya ihaneti hak etmedi, onu terk edemem, üstelik kimse bu ilişkiyi onaylamaz. der. Necip ve Suad birlikte gidemeyeceklerini çaresizlik içinde kabul ederler.

73 Aşağıdakilerden hangisi Suad ın davranışlarını süperegosu nun yönettiğini kesin destekler? A) Eşi Süreyya ya olan duygusal bağlılığı B) Necip in ilgisini başlangıçta fark etmemesi C) Necip in ilgisini fark ettiğinde bir süre hiçbir şey yokmuş gibi davranması D) Necip in ilgisine kayıtsız kalamaması E) Başkaları onaylamayacağı için Necip le birlikte gitmemesi

74 Necip in kişiliğiyle ilgili olarak aşağıdakilerden hangisi söylenebilir? A) Suad dan etkilenmeden önce kadınlar tarafından sık sık aldatıldığı için yalıtılmışlık duygusu içindedir. B) Davranışları id in denetimi altındadır. Bu yüzden Süreyya dan nefret ettiği için suçluluk duymaktadır. C) Evli bir kadına bile kolaylıkla âşık olması, güvenli bağlanma stiline sahip olmasından kaynaklanmaktadır. D) Yalnızlık duygusundan kurtulmak için yetişkinlik yıllarında kadınlara yönelmesi yansıtma mekanizması kullandığını gösterir. E) Evli bir kadınla ilişki yaşamak istemesi cinsel kimlik karmaşası yaşadığını gösterir.

75 Kohlberg in ahlaki gelişim kuramına göre, aşağıdakilerden hangisi gelenek öncesi ahlak anlayışını kesin yansıtır? A) Eğer camı kırdığımı itiraf etmeseydim tüm sınıf ceza alacaktı. B) Kopya çekmedim çünkü yakalanırsam okuldan atılırım. C) Hiçbir suç cezasız kalmamalıdır. D) Elimden geleni yapmasaydım kendimi suçlu hissederdim. E) Adaletli olmak merhametli olmaktan önemlidir.

76

77 Bir araştırmada ilköğretim öğrencilerine bir yıl arayla iki kez ilgi envanterinin uygulanmasından 0,62; üniversite öğrencilerine uygulanmasından 0,80 korelasyon kat sayısı elde edilmiştir. Aynı çalışmada ilköğretim öğrencilerine ölçme aracının üç yıl arayla iki kez uygulanmasından 0,31; üniversite öğrencilerine aynı zaman aralığında iki kez uygulanmasından 0,63 korelasyon kat sayısı hesaplanmıştır. Ayrıca üniversiteden sonra yaşamın sonuna kadar ilgi puanlarındaki kararlığın 0,70 civarında olduğu gözlenmiştir. Bu araştırmaya göre, ilgi puanlarındaki kararlığın artışı, gelişim psikolojisine özgü aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir? A) Büyüme B) Öğrenme C) Hazırbulunuşluk D) Kritik dönem E) Yaş

78 Aileler üzerinde yapılan bir araştırmada, anne babasından biri ya da her ikisi ressam olan çocukların resim yeteneklerinin, ailesinde ressam olmayan çocuklardan daha yüksek olduğu saptanmıştır. Bu araştırma sonucuna göre, resim yeteneğiyle ilgili aşağıdaki etkenlerden hangisinin daha önemli olduğu söylenebilir? A) Büyüme B) Öğrenme C) Kalıtım D) Duyarlı dönem E) Hazırbulunuşluk

79 İPTAL EDİLDİ (CEVABI YOK!) Eşey hücrelerinde (I) kromozom bulunmaktadır. Bunlardan cinsiyet üzerinde etkisi bulunmayan (II) tanesine (III) adı verilmektedir. Eşey hücrelerinin birleşmesi sonucu meydana gelen yapıya (IV) denilmekte, dış etkenler sonucu bu yapıda meydana gelen kalıcı farklılaşmalar ise (V) olarak tanımlanmaktadır. Fiziksel gelişimle ilgili yukarıdaki metinde I, II, III, IV ve V rakamlarının yerine getirilmesi gereken kavramlar, aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak sıralanmıştır? I II III IV V A) 46 tane 44 gonozom genom fenotip B) 23 çift 22 gonozom mayoz adaptasyon C) 46 çift 44 otozom zigot genetik kod D) 23 çift 22 gonozom zigot dominant E) 23 tane 22 otozom genotip mutasyon

80 Mustafa Öğretmen derste Cumhuriyet Döneminde elde edilen kadın hakları konusunda bir tartışma ortamı yaratır. Öğrencilerden Nazan söz alarak, Atatürk kadınlara erkeklerle eşit haklar verilmesini sağlamasaydı, ben sınıf arkadaşım Kemal le aynı sırada oturamayacaktım. der. Nazan ın bu sözü, Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir? A) Özelden özele akıl yürütme B) Benmerkezci düşünme C) Bağdaştırma D) Tümdengelim E) Tümevarım

81 Buğra ilköğretim I. sınıfa devam etmektedir. Amcasıyla arasında şöyle bir konuşma geçer: Amcası: Okumayı öğrendin mi? Buğra: Evet. Amcası: O hâlde, bana A harfiyle başlayan üç isim söyle? Buğra: Ayva, Ayşe, Ay. Amcası: Peki Be harfiyle başlayanları söyle? Buğra: (sessizlik olur) Amcası: Beste Buğra: Olmaz ki! Bı ile başlayan demeliydin. Biz öyle öğrendik. Buğra okulda B harfini Bı sesiyle öğrendiği için soruyu yanıtlayamamıştır. Bu durum Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir? A) Tümevarımsal düşünme B) Canlandırmacılık (animizm) C) Tümdengelimsel düşünme D) Anoloji E) Özelden özele akıl yürütme

82 Yasemin Hanım ve Aslan Bey bir süre önce şiddetli geçimsizlik yüzünden boşanırlar. Bu olaydan kısa bir süre sonra ana sınıfına devam eden kızları Azra okula gitmek istemez, yalnız uyumakta zorlanır ve geceleri altını ıslatır. Yasemin Hanım okul rehber öğretmeninden Azra yla görüşmesini ister. Görüşme sırasında Azra, uslu bir çocuk olmadığı için babasının evden ayrıldığını ve annesinin de kendisini bırakıp gitmesinden korktuğunu söyler. Bu görüşmeden sonra rehber öğretmen, annesine Azra istemese de onu okula gönderin, sabrınızı taşırsa da onu cezalandırmayın. der. Şiddetli geçimsizlik yüzünden anne babasının boşanma nedenini Azra nın doğru anlayamaması, Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir? A) Benmerkezci düşünme B) Tümevarımsal düşünme C) Kişilerin sürekliliği D) Dönüşümsel düşünme E) Canlandırmacılık (animizm)

83 Ahmet akranlarına göre normal bir gelişim göstermekte ve Ahmet in ciddi bir sağlık sorunu bulunmamaktadır. Buna karşın, annesi Ayşe Hanım, okula günde birkaç defa telefon ederek Ahmet in yemeklerini yiyip yemediğini ve sağlık durumunun nasıl olduğunu sormaktadır. Annesinin koruyucu tutumu yüzünden Ahmet in okulda genellikle öğretmene yakın yerlerde bulunmayı tercih ettiği ve öğretmenden izin alarak bireysel etkinliklere katıldığı gözlenmektedir. Ahmet in okuldaki davranışları aşağıdakilerden hangisinin gelişmemiş olmasıyla daha çok ilişkilidir? A) Paylaşma duygusunun B) İç denetimin C) Problem çözmenin D) Kuralları ayırt etmenin E) Yaratıcılığın

84 Leyla annesine resim yapmak istediğini söyler. Annesi boyaları ve kâğıdı masaya bırakır. Leyla masaya oturur. Bir çiçek resmi çizerken yanında annesi olmadığı hâlde, Bir çiçek, çiçek çizeceğim, çiçek yapacağım. der. Leyla nın resim çizerken yaptığı konuşmalar dil gelişimiyle ilgili olarak aşağıdaki kavramlardan hangisiyle açıklanabilir? A) İçsel konuşma B) Yansıtıcı konuşma C) Tekrarlama D) Monolog E) Telgraf konuşma

85 Hasan, internette Selma yla tanışır ve görüşmeye karar verirler. İkinci görüşmenin sonunda Selma, mesleğiyle alay eden, garsonlara kaba davranan, çok sigara içip gerginlik yaşadığında tırnaklarını yiyen Hasan ı kendisine uygun bulmaz ve bir daha onunla görüşmek istemez. Hasan iş yerinde de müşterileriyle iletişim sorunları yaşamasına karşın Selma nın kararını, boyunun 1,55 m ve ağırlığının 113 kg olmasına bağlar. Selma yı sadece fiziksel özelliklere önem vermekle suçlamasına rağmen Hasan fazla kilolarından kurtulmak için bir terapistten yardım almayı düşünür. Hasan gerçekten kendisini seven bir kadınla birlikte olursa hem yalnızlıktan kurtulacağına hem de kilo verip sigarayı bırakacağına inanmaktadır. Hâlbuki, Hasan ın ailesinde de herkes şişmandır. Annesi bugün gülerek anlatsa da bebekken acıktığında Hasan ı sakinleştirmek için çok telaşlandığını, bazen kısa süre önce doyurduğunu da unutarak mama hazırlamak için ne kadar acele ettiğini hatırlar. Yukarıdaki bilgilere bağlı olarak Freud un psikanalitik kuramına göre, Hasan la ilgili aşağıdaki sonuçlardan hangisine varılabilir? A) Selma nın mesleğiyle alay ettiği ve garsonlara kaba davrandığı için oral mazoşist bir kişilik tipi geliştirmiştir. B) Bir kadın tarafından sevilirse işlerin yoluna gireceğini düşündüğü için fallik döneme saplanmıştır. C) Reddedilme gerekçelerini farklı sebeplere dayandırdığından, çarpıtma savunma mekanizmasını kullanmaktadır. D) Karşı cinsle ilişki kurma becerileri kazanması gerektiğinden, terapide bilinçli yaşantılar üzerinde odaklanılması gerekir. E) Davranışlarını egosu kontrol etmektedir.

86 Yasemin Hanım ve Aslan Bey bir süre önce şiddetli geçimsizlik yüzünden boşanırlar. Bu olaydan kısa bir süre sonra ana sınıfına devam eden kızları Azra okula gitmek istemez, yalnız uyumakta zorlanır ve geceleri altını ıslatır. Yasemin Hanım okul rehber öğretmeninden Azra yla görüşmesini ister. Görüşme sırasında Azra, uslu bir çocuk olmadığı için babasının evden ayrıldığını ve annesinin de kendisini bırakıp gitmesinden korktuğunu söyler. Bu görüşmeden sonra rehber öğretmen, annesine Azra istemese de onu okula gönderin, sabrınızı taşırsa da onu cezalandırmayın. der. Babası evden ayrıldıktan sonra, Azra da gözlenen davranış değişikliklerinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Kaçınmalı bağlanma B) Ayrılık kaygısı C) Okul fobisi D) Enuresis (altını ıslatma) E) Öğrenme güçlüğü

87 Fen bilgisi öğretmenliği 1. sınıf öğrencisi Gökçe, otobiyografisinin bir bölümünde şunları yazar: Annem çok fazla ilgilenir benimle. Örneğin patenlerim, gitarım vb. bana sorulmadan, çok önceden alınmıştır. Ancak, evde tembellik yapmaya bile hakkım yoktur. Babama göre bir spor dalıyla ilgilenmeli, anneme göre en az bir müzik aleti çalmalıyım. Kısacası çok şey beklendi benden. Hepsini gerçekleştirmek için çabalamam, çok fazla zorlanmama da neden oldu. Doktor olmamı istediler, çok çalıştım tıp fakültesini kazandım ama yürütemedim. Önceleri bana sağlanan bütün olanaklara karşın isteklerini yerine getiremediğim için çok suçladım kendimi. Bugün, ailemin istediği gibi bir doktor olamayacaksam da bu bölümde okumaktan çok mutluyum. Ben mutlu olunca ailem de mutlu oldu. Keşke bunu daha önceden anlayıp başka okullara gitmek, sonra kayıt dondurup tekrar ÖSS ye hazırlanmak zorunda kalmasaydım. Bu bilgilere göre, Gökçe nin mesleki açıdan hangi kimlik statüsüne sahip olduğu söylenebilir? A) Başarılı kimlik B) Bağımlı (ipotekli) kimlik C) Ters kimlik D) Ertelenmiş (moratoryum) kimlik E) Kimlik dağınıklığı

88 Burak arkadaşlarının oyunlarını bozan, aşırı hareketli bir öğrencidir. Bu konuda diğer öğretmenlerden de sık sık şikâyet duyan okul rehber öğretmeni Ayşe Hanım, Burak la bir sözleşme yapmaya karar verir. Aralarında yaptıkları sözleşmeye göre, Burak arkadaşlarıyla kavga etmeyecek ve onları şikâyet etmeyecektir. Sözleşme yapıldıktan bir hafta sonra okuldan eve döndüğünde, ailesi Burak ın bir dişinin kırıldığını fark eder. Ailesi ısrar etmesine karşın Burak, dişini kendisine saldıran bir öğrencinin kırdığını söylemez. Burak ın rehber öğretmenle yaptığı sözleşmeye uyduğu için dişini kıran öğrencinin adını gizlemesi, Kohlberg in ahlaki gelişim evrelerinden hangisinde olduğunu gösterir? A) İtaat ve ceza eğilimi B) Saf çıkarcı eğilim C) İyi çocuk eğilimi D) Kanun ve düzen eğilimi E) Sosyal sözleşme eğilimi

89 REHBERLİK VE ÖZEL EĞİTİMLE İLGİLİ ORTAK SORU Fakir bir ailede dünyaya gelen Cahit Bey, ekonomik sıkıntılar yüzünden çocuk yaşta çalışmaya başlar. Bugün büyük bir servete sahip olmasına karşın Cahit Bey çocukluğundaki yoksul günlere dönmekten korkar. Bu yüzden ilerleyen yaşına rağmen işiyle ilgili ekonomik gelişmeleri anlamaya ve mesleki bilgilerini artırmaya çalışır. Maslow'un İhtiyaçlar Hiyerarşisine göre, Cahit Bey in yaşam biçimi öncelikle hangi ihtiyacını doyurmaya yöneliktir? A) Fizyolojik ihtiyaçlar B) Güvenlik C) Bilme anlama D) Saygı saygınlık E) Kendini gerçekleştirme

90 KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI LİSANS EĞİTİM BİLİMLERİ TESTİ

91 İnsan gelişimine ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Ahlak gelişimi, bilişsel gelişim tamamlandıktan sonra başlar. B) Yetişkinlikte psikolojik sorunlar azalır, biyolojik sorunlar artar. C) Dil gelişimi ile bilişsel gelişim arasında nöbetleşe bir ilişki vardır. D) Psikomotor gelişim bedensel gelişimden bağımsız oluşur. E) Üst düzey ahlaki davranışlar soyut düşünmeyi gerektirir, ancak tersi doğru değildir.

92 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Fatma Hanım seneye okula başlayacak olan yeğeni Bertuğ a bir hediye vermek ister. Çocuk giysileri satan bir mağazadan Bertuğ un yaşını söyleyerek bir pantolon satın alır. Hediyesini yeğenine verdiğinde, uzun süredir görüşmemelerine karşın, satın aldığı pantolonun yeğeninin bedenine tam olduğunu görür, çok sevinir. Yukarıdaki paragrafta gelişim psikolojisine özgü kavramlardan hangisine vurgu yapılmaktadır? A) Büyüme B) Olgunlaşma C) Öğrenme D) Hazırbulunuşluk E) Kritik dönem

93 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU İlköğretim okuluna yeni başlayan Mehmet önlüğünü kendisi giyebilmekte, ancak annesi defalarca göstermesine karşın, önlüğünün yakasını bir türlü ilikleyememektedir. Mehmet in önlük yakasını bir türlü ilikleyememesi, aşağıdaki ifadelerden hangisiyle açıklanabilir? A) Yaka kullanmaya yeni başladığı için Mehmet deneyim eksikliği yaşamaktadır. B) Annesinin aşırı koruyucu tutumu nedeniyle Mehmet iliklemeyi öğrenememiştir. C) Mehmet yakasının düğmelerini ilikleyebileceği kritik döneme henüz ulaşmamıştır. D) Mehmet in el kasları yakasını ilikleyebilecek olgunluğa erişmemiştir. E) Mehmet in parmakları yakasını ilikleyebilecek kadar büyümemiştir.

94 Ergenlik dönemine ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Kızlarda ilk adet kanaması, erinliğe geçişin de ilk işaretidir. B) İkincil cinsiyet özelliklerinin geç ortaya çıkması, bilişsel gelişimi olumsuz yönde etkiler. C) Ergenlik döneminde kızlarda östrojen, erkeklerde testosteron hormonlarının ilk kez salgılanmaya başlamasıyla, ikincil cinsiyet özellikleri kazanılır. D) Erkek çocuklar arasında çevrelerindeki kız arkadaşlarından daha önce ergenlik dönemine girenler bulunabilir. E) Geç olgunlaşma, ergenlik döneminde erkekleri olumlu, kızları ise olumsuz etkiler ancak bu etkinin yönü zaman içinde değişebilir.

95 Annesi Mehmet e İngilizce çalıştırırken aralarında şöyle bir diyalog geçer: Anne Notebook ne demektir? Mehmet Defter. Anne Peki book ne demektir? Mehmet Ter. Annesinin sorusuna Mehmet in doğru yanıt verememesinin nedeni, Piaget nin bilişsel gelişim kuramındaki hangi kavramla açıklanabilir? A) Uyum kurma B) Özelden özele akıl yürütme C) Kelime korunumu D) Sembolik düşünme E) Devresel tepki

96 Betül annesine Anne, kendini öldürenler hapishaneye mi gömülür? diye sorar. Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre, Betül ün bu çıkarımda bulunmasının nedeni ile içinde bulunduğu bilişsel gelişim dönemi aşağıdakilerin hangisinde doğru olarak verilmiştir? A) Deneme - yanılma yoluyla öğrendiğinden işlem öncesi dönem B) Sezgisel olarak ayırt edebildiğinden işlem öncesi dönem C) Tümevarımsal düşünmeye başladığından somut işlemler dönemi D) Esnek düşünme geliştiğinden somut işlemler dönemi E) Varsayımlara dayalı düşündüğünden soyut işlemler dönemi

97 Beş yaşındaki Ayşe ailesiyle çıktıkları tatilde farklı yöreleri görme fırsatı bulmuştur. Anaokuluna başladığında, ilk derste öğretmeni Tatilde nerelere gittiniz? diye sormuştur. Ayşe söz almış, tatilde uğradıkları en son iki kasabanın ismini hatırlayabilmiş, ama daha önce gördükleri yerlerin ismini hatırlamakta zorlanmıştır. Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre, tatilin başlangıcında gördüğü kasabaları hatırlayamaması, Ayşe nin hangi bilişsel özelliğinin tam olarak gelişmemiş olmasından kaynaklanmaktadır? A) Odaktan uzaklaşma B) Canlandırmacılık (Animizm) C) Tek yönlü sınıflama D) Benmerkezci düşünme E) Özelden özele akıl yürütme

98 İşiten anne - babaların doğuştan duymayan çocuklarıyla çalışan bir araştırmacı, bu ebeveynlerden bir kısmının, konuşma dilini öğrenebilmeleri umuduyla çocuklarına işaret dilini öğretmediklerini saptamıştır. Araştırmacı daha sonra yaptığı çalışmada, bu çocukların işaret dilinde bulunanlardan daha farklı hareketlerle, kendilerini ifade etmeye çalıştıklarını gözlemiştir. Araştırmacının bu gözlemi, dilin kazanılmasında aşağıdakilerden hangisinin önemine vurgu yapmaktadır? A) Sosyal öğrenme B) Taklit C) Pekiştirme D) Klasik koşullanma E) Biyolojik altyapı

99 Geleneksel psikanalitik kurama ilişkin aşağıda verilen ifadelerden hangisi doğrudur? A) Davranışları yönlendiren güçler bilinç düzeyinde yer alır. B) Süperego, id in isteklerini reddetmek için plan yapma, erteleme gibi ikincil süreçlere dayalı çalışır. C) Yön değiştirme savunma mekanizmasına bir örnek olarak dedikodu yapmak verilebilir. D) Cinsiyet farklılıklarının kavranması genital dönemde gerçekleşir. E) Savunma mekanizmaları, süperegonun yarattığı baskıdan korunmak amacıyla id in kullandığı davranış örüntüleridir.

100 Gelişim psikolojisine ilişkin aşağıdaki ifadelerden hangisi doğrudur? A) Güvenli bağlanan çocuklar, anneleriyle aralarında kurulan sevgi bağı nedeniyle anaokuluna başlarken yaşıtlarına oranla daha yoğun ayrılık kaygısı yaşarlar. B) Kimlik arayışı statüsünde bulunan ve anne babalarıyla aralarında sorunlar olan gençler, olumlu bir kimlik statüsüne sahiptirler. C) Dili anlamak ve konuşmak bebeklik döneminde eş zamanlı ortaya çıkar. D) İlköğretim çağında gözlenen dikkat eksikliği - hiperaktivite bozukluğunun temelinde reddedici anne baba tutumu bulunmaktadır. E) İlk çocukluk döneminde ortaya çıkan döngüsel tepkiler oyun etkinliklerinin temelini oluşturur.

101 Bir süre öğretmenlik yapan Berrin 30 yaşlarındayken tanıştığı Mehmet le son şansı olarak düşündüğü için evlenmiştir. Evlendikten sonra çalışmayı bırakan Berrin iki çocuk sahibi olmuştur. Eşi sık sık iş seyahatlerine çıktığı için evin tüm sorumluluğunu üstlenen Berrin, zamanla eşinin ilgisizliğinden yakınmaya başlamıştır. Berrin günlerini hem çocuklarını iyi bir biçimde yetiştirerek, hem de çevresindeki sosyal çalışmalara gönüllü katılarak geçirmiştir. Şu anda 60 yaşında olan Berrin, iyi eğitim gören ve mutlu evlilikler yapan çocuklarıyla gurur duymaktadır. Berrin in son yıllardaki tek sorunu, eşiyle olan ilişkisinin kötüye gitmesidir. Bu yüzden, sadece ekonomik gereksinimlerini karşılayan biriyle neden evliliğini sürdürdüğünü sorgulamaya başlamıştır. Berrin artık çocuklarıyla birlikte yaşamak istemekte, ancak onların düzenini bozmaktan da çekinmektedir. Erikson un psikososyal kişilik kuramına göre, yukarıdaki bilgilere bağlı olarak, Berrin le ilgili aşağıdaki sonuçlardan hangisine varılabilir? A) Eşiyle sorunlar yaşamasına karşın, evlendiği için yakınlık duygusunu geliştirmiştir. B) Çocuklarının iyi yetişmelerini sağlamış, böylelikle üretkenlik duygusunu kazanmıştır. C) Yaşlılıkta çocuklarının yanına taşınmak istemesine karşın, onların düzenini bozmak istemediği için ego bütünlüğünü kazanmıştır. D) Ekonomik güce sahip olmadığı için eşinden ayrılamadığından, utanç ve suçluluk duyguları yaşamaktadır. E) Evlenerek öğretmenlik mesleğini bıraktığı için kimlik duygusunu kazanamamıştır.

102 Bir hasta bakıcı, hastalara bir yandan Sıranızı bekleyin içeride hasta var! deyip bekleyenleri doktorla görüştürmemekte, diğer yandan da, fark ettirmeden tanıdıklarını öncelikle muayene ettirmeye çalışmaktadır. Bu hasta bakıcının tanıdıklarına ayrıcalık göstermesi, Kohlberg in ahlaki gelişim evrelerinden hangisinde olduğunu gösterir? A) İtaat ve ceza eğilimi B) Saf çıkarcı eğilim C) İyi çocuk eğilimi D) Toplumsal anlaşma E) Evrensel ahlak ilkeleri

103 KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI LİSANS EĞİTİM BİLİMLERİ TESTİ

104 Gözlerinde kataraktla doğan ve 7 yaşına kadar tedavi olamayan çocuklar, daha sonra tedavi olsalar bile görme sorunlarıyla karşı karşıya kalabilirler. Bu durumda, yaşamın ilk 7 yılı görme duyusu açısından aşağıdakilerin hangisiyle nitelendirilebilir? A) Duyusal-motor dönem B) Olgunlaşma düzeyi C) Hiyerarşik düzey D) Kritik dönem E) Gelişme dönemi

105 Gelişimin birbirini izleyen, ayırt edilebilir devreler hâlinde gerçekleştiğini öne süren kuramcılara göre, içinde yaşanılan çevrenin niteliği bu devreleri nasıl etkileyebilir? A) Hem hangi yaşta ortaya çıktıklarını etkiler hem de sıralarını değiştirebilir. B) Hangi yaşta ortaya çıktıklarını etkileyebilir ama sıralarını değiştiremez. C) Hangi yaşta ortaya çıktıklarını etkilemez, sıralarını kısmen değiştirebilir. D) Ne hangi yaşta ortaya çıktıklarını ne de sıralarını etkiler. E) Ne hangi yaşta ortaya çıktıklarını ne de sürelerini değiştirebilir.

106 Ana sınıfına devam eden Neşe nin ilköğretim beşinci sınıfa giden ablasının kullandığı materyallere göre daha büyük materyallerle çalışması, aşağıdakilerden hangisiyle açıklanabilir? A) Küçük kas gelişimini tamamlamamış olması B) Sahip olduğu bilişsel şema sayısının az olması C) Nesne devamlılığı ilkesini kazanmamış olması D) Sembolik oyunlarla iç dünyasını yansıtması E) Miktar korunumunun kazanılmamış olması

107 Dört yaşındaki Nursel sokakta yürürken bir cüce görür. Annesine dönerek Şu çocuğa bak. der. Annesi Nursel e bazı yetişkinlerin böyle küçük olduklarını anlatmaya çalışır. Nursel Hayır anne, o bir çocuk. diyerek ısrar eder. Nursel in cüce kişiyle ilgili bu tepkisi aşağıdakilerden hangisine örnek olabilir? A) Organizasyon B) Uyum kurma (akomodasyon) C) Özümleme (asimilasyon) D) Nesne devamlılığı E) Korunum

108 İlköğretim beşinci sınıf öğrencisi Umut, matematik dersinde basit kesirlerle ilgili problemleri çözmede zorlanmaktadır. Öğretmen çözüm olarak Umut u, bu konuyu çok iyi bilen bir arkadaşıyla eşleştirir ve bu tip soruları birlikte çözmelerini söyler. Bir süre sonra öğretmen, Umut un basit kesirlerle ilgili problemleri zorlanmadan çözebildiğini gözler. Bu örnekteki durum, aşağıdakilerin hangisinde verilen kuramcının öne sürdüğü kavramla ilişkilendirilebilir? A) Bloom: Tam öğrenme B) Piaget: Dengeleme C) Vygotsky: Yakınsal gelişim bölgesi (zone of proximal development) D) Ausubel: Anlamlı (receptive) öğrenme E) Bruner: Eylemsel (enactive) öğrenme

109 İlköğretim birinci sınıf öğrencisi Ulaş ın mahallesindeki berberi berberci olarak adlandırması dil gelişiminde aşağıdakilerden hangisine bir örnektir? A) Aşırı kurallaştırma B) Kavram gelişimi C) Telgraf konuşma D) Eksik kurallaştırma E) Alıcı dil kavramı

110 Bir sınıf öğretmeni, öğrencilerin görsel sanatlar dersinde bazı araç ve gereçleri kullanarak bir şeyler oluşturma girişimlerini desteklemektedir. Erikson un psikososyal gelişim kuramına göre, öğretmenin bu desteği aşağıdaki gelişimsel çatışmalardan hangisinin olumlu sonuçlanmasına yardımcı olur? A) Girişkenliğe karşı suçluluk B) Özerkliğe karşı utanç ve kuşku C) Temel güvene karşı güvensizlik D) Başarıya karşı aşağılık duygusu E) Kimliğe karşı rol karmaşası

111 Lise son sınıfta okuyan Ayşe, küçük yaştan beri mühendis olmayı istemekte ve üniversite planlarını buna göre yapmaktadır. Ancak, babası mühendisliğin kadınlara uygun bir meslek olmadığını öne sürerek Ayşe yi, kadınlara daha uygun olduğunu düşündüğü öğretmenlik gibi bir meslek seçmeye teşvik etmektedir. Mühendis olma isteğini babasının desteklememesi nedeniyle, Ayşe ne tür bir meslek seçeceği konusunda kararsızlığa düşer. Erikson un psikososyal gelişim kuramına göre, Ayşe nin meslek seçimi konusunda kararsızlığa düşmesi aşağıdakilerden hangisine örnek olabilir? A) Güvensizlik B) Psikososyal moratoryum C) Ego bütünlüğü D) Rol karmaşası E) Durgunluk

112 Yaşamının son dönemlerinde, geçmişine dönüp baktığında keşke sözcüğünü çok kullanan ve yapmış olduğu seçimlerden memnuniyet duymayan bir birey, Erikson un psikososyal gelişim kuramına göre aşağıdaki gelişim krizlerinden hangisini yaşamaktadır? A) Kimliğe karşı rol karmaşası B) Üretkenliğe karşı durgunluk C) Özerkliğe karşı utanç ve kuşku D) Temel güvene karşı güvensizlik E) Benlik bütünlüğüne karşı umutsuzluk

113 Özgür, annelerine sürpriz bir doğum günü pastası yapmak isterken on yaşındaki ağabeyinin mutfağı çok fazla kirlettiğine, on dört yaşındaki ablasının ise, annesinin misafirler için yaptığı pastadan gizlice yerken buzdolabının önüne küçük bir parça düşürdüğüne tanık olur. Özgür, gelişimsel açıdan Piaget nin öngördüğü ahlaki gerçekçilik döneminde bulunduğuna göre, kardeşlerinin ne ölçüde kabahatli olduğu konusunda nasıl bir yargıya varması beklenir? A) Mutfağı kirlettikleri için her ikisini de eşit ölçüde kabahatli bulması B) Mutfağı daha fazla kirlettiği için ağabeyini daha çok kabahatli bulması C) Ağabeyinin iyi niyetini dikkate alarak onu daha az kabahatli görmesi D) Hangi kardeşiyle daha iyi geçiniyorsa onun daha az kabahatli olduğunu söylemesi E) Ablasını bir yetişkin olarak gördüğü için onun mutfağı kirletmesini normal karşılayıp ağabeyini daha çok kabahatli bulması

114 Bir iş yerinde ilk yardım kursuna çağrılan personelin bu kursa karşı verdikleri aşağıdaki tepkilerden hangisi, Kohlberg in ahlaki gelişim kuramına göre gelenek ötesi düzeydeki bir gelişimi yansıtmaktadır? A) Kursa gideceğim; çünkü bu sayede bir hayat kurtarırsam kahraman olacağım. B) Aslında kursa gitmek istemiyorum; ama gitmezsem uyarı alacağım için gideceğim. C) Bu kursa gitmek istememiştim; ama beni çağırdıkları için zorunluyum. D) İlk yardım öğrenmek umurumda değil; arkadaşlarımın hepsi gittiği için ben de gideceğim. E) Bu kursa gideceğim; çünkü öğreneceklerim sayesinde bir insanın yaşama şansını artırabilirim.

115 KAMU PERSONEL SEÇME SINAVI LİSANS EĞİTİM BİLİMLERİ TESTİ

116 ÖĞRENME PSİKOLOJİSİ İLE İLGİLİ ORTAK SORU Gelişimde olgunlaşma kavramı aşağıdaki süreçlerden hangisini anlatmak için kullanılmaktadır? A) Sosyal normlara uygun davranışların öğrenilmesi ve sergilenmesi B) Genetik olarak belirlenen bir plan çerçevesinde yaşantılardan bağımsız olarak gerçekleşen biyolojik gelişmeler C) İlk ergenlik döneminde başlayan ve yetişkinlik çağına kadar süren fiziksel ve cinsel değişmeler D) Büyüme ve gelişmeye eşlik eden öğrenilmiş davranış örüntülerinin kazanılması E) İlerleyen yaşla birlikte aşırı davranışların yerlerini yavaş yavaş ağırbaşlı davranışların alması

117 Aşağıdakilerden hangisi kalıtım ve çevrenin zekâ üzerindeki etkisini inceleyen araştırma sonuçların en iyi özetlemektedir? A) Zekâ, tümüyle kalıtımsal etkenler tarafından belirlenir. B) Zekâ, tümüyle çevresel etkenler tarafından belirlenir. C) Zekâ üzerinde kalıtımsal etkenlerin payı olup olmadığı henüz tam olarak belirlenememiştir. D) Zekâ üzerinde çevresel etkenlerin payı olup olmadığı henüz tam olarak belirlenememiştir. E) Zekâ, kalıtsal ve çevresel etkenlerin ortak etkileriyle belirlenmektedir.

118 Yeni doğum yapan Hatice, bebeğinin başının diğer organlarına göre büyük olduğunu fark eder ve kaygılanarak bebeğini bir doktora götürür. Doktor korkulacak bir şey olmadığını belirtir. Bebeğin başının diğer organlarına göre büyük olması aşağıdaki gelişim ilkelerinden hangisiyle ilişkilidir? A) Gelişim baştan ayağa doğru olur. B) Gelişimde bireysel ayrılıklar vardır. C) Gelişim içten dışa doğru gerçekleşir. D) Gelişimde kritik dönemler vardır. E) Gelişim genelden özele doğrudur.

119 Bir hemşirenin kendisine iğne yapmasından sonra hemşirelerin kötü olduğuna inanan bir çocuk, yanağının başka bir hemşire tarafından okşanmasını canını yakmaya yönelik bir davranış olarak yorumlar. Çocuğun, yanağının okşanmasını bu şekilde yorumlaması Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre aşağıdakilerden hangisine örnek olabilir? A) Genelleme B) Benmerkezcilik C) Uyum kurma (akomodasyon) D) Psikolojik stres E) Özümleme (asimilasyon)

120 5 yaşındaki Ayşe, oyuncak bebeğiyle oynarken bebeğinin kolunu kırmış ve ondan defalarca özür dilemiştir. Ayşe nin bu davranışı Piaget nin bilişsel gelişim kuramında yer alan hangi bilişsel özelliğe bir örnektir? A) Korunum B) Yapaycılık C) Canlandırmacılık D) Gerçekçilik E) Tersine çevrilebilirlik

121 Ali nin annesi bir çikolatayı tam ortasından bölerek yarısını onun, diğer yarısını da küçük kardeşinin tabağına koyar. Ancak, küçük kardeşinin dişleri henüz tam olarak çıkmadığı için onun tabağındaki çikolatayı birkaç parçaya böler. Ali, kardeşinin tabağındaki çikolataları görünce annesine Ona daha çok çikolata verdin. der ve ağlamaya başlar. Piaget nin bilişsel gelişim kuramına göre Ali aşağıdakilerden hangisini henüz kazanmamıştır? A) Nesne devamlılığı B) Korunum ilkesi C) Başkalarının bakış açısını anlama D) Davranışları niyete göre değerlendirme E) Görelilik ilkesi

122 Lise 2. sınıf öğrencisi Deniz in kendisini sürekli olarak izleyen ve kendisi hakkında fikir yürüten bir seyirci kitlesinin olduğunu düşünmesi, aşağıdaki kavramlardan hangisine örnek olabilir? A) Cinsel rol karmaşası B) Suçluluk duygusu C) Ergen benmerkezciliği D) Aşağılık duygusu E) Yalnızlık duygusu

123 İki yaşındaki Esra, annesi gözden kaybolduğunda huzursuzluk, gerginlik, ağlama ve benzeri tepkiler vermektedir. Esra nın böyle tepkiler vermesinin nedeni aşağıdakilerden hangisidir? A) Henüz nesne devamlılığı kavramını kazanmamış olması B) Bu yaşlardaki çocuklarda görülen benmerkezci düşünme biçimine sahip olması C) Kayıtsız bağlanma stiline sahip olması D) Bu yaşlardaki çocuklarda benzer durumlarda ortaya çıkan ayrılık kaygısını yaşaması E) Bu yaşlardaki çocuklar gibi gerçeklik ilkesinden çok, haz ilkesine göre davranması

124 Üniversite sınavlarına hazırlanmaya başlaması gerektiğini düşünen, ancak seçeceği bölüm konusunda karar vermede zorluk çeken bir lise 2. sınıf öğrencisi bir süre bu konu üzerinde durmamaya karar verir. Bu öğrencinin bölüm seçimi konusunda düşünmeyi erteleme kararı Erikson un kuramında yer alan aşağıdaki kavramlardan hangisine örnek olabilir? A) Olumsuz kimlik B) Aşağılık duygusu C) Durgunluk dönemi D) Psikososyal moratoryum E) Umutsuzluk dönemi

125 Emekli olduktan sonra yaşamını değerlendiren ve o güne kadar yaptıklarını anlamlı, hedeflerine ulaşmış bularak kendini mutlu hisseden 65 yaşlarındaki bir yetişkin, Erikson un psikososyal gelişim kuramına göre olgunluk yıllarına özgü aşağıdaki gelişim özelliklerinden hangisini göstermektedir? A) Özerklik ve bağımsızlık B) Üretkenlik C) Kimlik kazanma D) Temel güven duygusu E) Benlik bütünlüğü

126 REHBERLİK VE ÖZEL EĞİTİMLE İLGİLİ ORTAK SORU Maslow a göre, gelişim süreci boyunca bir üst düzeydeki ihtiyacın ortaya çıkabilmesi, bir alt düzeydeki ihtiyacın giderilme derecesine bağlıdır. Buna göre, aşağıdaki ihtiyaçlardan hangisinin diğerlerinin hepsinden sonra ortaya çıkması beklenir? A) Güvenlik B) Uyuma C) Yeteneklerini geliştirme D) Kabul edilme E) İlgi görme

127 Ahmet Bey kendisinden borç para isteyen arkadaşının bu isteğini yerine getirmiştir. Eşinin Neden borç verdin, bizim başkalarına borç verecek kadar paramız yok. demesi üzerine eşine Bir gün benim de ihtiyacım olursa o da bana verir. demiştir. Arkadaşına borç verme gerekçesi dikkate alındığında Ahmet Bey, Kohlberg in kuramına göre ahlak gelişiminin hangi dönemindedir? A) Amaca yönelik araçsal ilişkiler eğilimi B) İtaat ve ceza eğilimi C) Toplum düzenini koruma eğilimi D) İyi çocuk eğilimi E) Evrensel ahlak ilkeleri eğilimi