AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ

Transkript

1 AVRUPA İNSAN HAKLARI MAHKEMESİ İKİNCİ BÖLÜM KABUL EDİLEBİLİRLİK HAKKINDA KARAR Başvuru no /04 Sabahattin Engin AKKAYA ve Diğerleri / Türkiye ve 2 diğer başvuru (bk. ekli liste) Başkan Valeriu Griţco Yargıçlar Stéphanie Mourou-Vikström, Georges Ravarani ve Bölüm Yazı İşleri Müdür Yardımcısı Abel Campos un katılımıyla 9 Şubat 2016 tarihinde Komite halinde toplanan Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi (İkinci Bölüm), ekte belirtilen tarihlerde yapılmış olan yukarıdaki başvuruları göz önünde bulundurarak, yapılan müzakerelerin ardından aşağıdaki şekilde karar vermiştir. T.C. Adalet Bakanlığı, Bu gayriresmi çeviri, Adalet Bakanlığı, Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, İnsan Hakları Daire Başkanlığı tarafından yapılmış olup, Mahkeme için bağlayıcılığı bulunmamaktadır. Bu çeviri, davanın adının tam olarak belirtilmiş olması ve yukarıdaki telif hakkı bilgisiyle beraber olması koşulu ile Adalet Bakanlığı, Uluslararası Hukuk ve Dış İlişkiler Genel Müdürlüğü, İnsan Hakları Daire Başkanlığına atıfta bulunmak suretiyle ticari olmayan amaçlarla alıntılanabilir.

2 2 AKKAYA VE DİĞERLERİ / TÜRKİYE KARARI OLAYLAR 1. Başvuranların isimleri ekli listede yer almaktadır. Türk Hükümeti ( Hükümet ), Mahkeme önünde, kendi görevlisi tarafından temsil edilmiştir. A. Davanın koşulları 2. Dava konusu olaylar, taraflarca ibraz edildiği şekliyle, aşağıdaki gibi özetlenebilir. 3. Başvuranlar, farklı tarihlerde, çeşitli hukuk mahkemeleri nezdinde davalar açmışlar ve yargılamalar birkaç yıl sürmüştür. Aşağıdaki tabloda, söz konusu başvurulara ilişkin ayrıntılı bilgilere yer verilmiştir. B. İlgili iç hukuk 4. Türkiye Büyük Millet Meclisi 9 Ocak 2013 tarihinde, adli yargılamaların uzunluğuna ve yargı kararlarının icra edilmemesi ya da gecikmeli olarak icra edilmesine ilişkin olarak Mahkeme ye yapılan başvuruların tazminat ödenmek suretiyle çözümüne dair 6384 sayılı Kanun u yürürlüğe koymuştur. Tazminat Komisyonu nun görev alanı daha sonra 16 Mart 2014 tarihinde kabul edilen bir kararname ile genişletilmiştir. ŞİKÂYETLER 5. Başvuranlar, Sözleşme nin 6 1 maddesine dayanarak, ulusal mahkemeler nezdindeki yargılamaların makul sürede sonuçlandırılmadığından şikâyetçi olmuşlardır. 6. Başvuranlar ayrıca, Sözleşme nin 6 1 ve 13. maddeleri ile Sözleşme ye Ek 1 No.lu Protokol ün 1. maddesi kapsamında da şikâyetlerde bulunmuşlardır.

3 AKKAYA VE DİĞERLERİ / TÜRKİYE KARARI 3 HUKUKİ DEĞERLENDİRME 7. Mahkeme, başvuruları, konu bakımından benzer olmaları sebebiyle, tek bir karar kapsamında birleştirerek incelemeyi uygun görmektedir. A. Sözleşme nin 6 1 maddesinin ihlal edildiği iddiası hakkında 8. Başvuranlar, haklarındaki yargılamaların uzunluğunun Sözleşme nin 6 1 maddesinde öngörülen makul süre koşuluna uygun olmadığı hususunda şikâyette bulunmuşlardır. 9. Hükümet, 6384 sayılı Kanun uyarınca, yargılamaların uzunluğu ve kararların icra edilmemesine ilişkin başvuruları incelemek üzere yeni bir Tazminat Komisyonunun kurulmuş olduğunu kaydetmiştir. Hükümet ayrıca, Tazminat Komisyonu nun yetki alanının daha sonra, diğerlerinin yanı sıra, enflasyonun etkisi ve yargılamaların uzunluğu sebebiyle kamulaştırma tazminatı miktarında değer kaybının söz konusu olduğu yönündeki iddialara ilişkin şikâyetlerin incelenmesi amacıyla 16 Mart 2014 tarihinde kabul edilen bir kararname ile genişletilmiş olduğunu kaydetmiştir. Hükümet, dolayısıyla, başvuranların Tazminat Komisyonu na herhangi bir başvuru yapmamış olmaları nedeniyle, iç hukuk yollarını tüketmemiş olduklarını ileri sürmüştür. 10. Mahkeme, Hükümet tarafından belirtildiği üzere, Ümmühan Kaplan/Türkiye (no /07, 20 Mart 2012) davasında pilot karar usulünün uygulanmasının ardından, Türkiye de yeni bir iç hukuk yolunun oluşturulduğunu gözlemlemektedir. Mahkeme, sonrasında, Turgut ve Diğerleri/Türkiye ((k.k.), no. 4860/09, 26 Mart 2013) davasında verdiği kararda, başvuranların iç hukuk yollarını, başka bir deyişle yeni oluşturulmuş olan bu hukuk yolunu tüketmedikleri gerekçesiyle, başvurunun kabul edilemez olduğuna karar vermiştir. Mahkeme, bu kararı verirken, özellikle, söz konusu yeni hukuk yolunun, kamulaştırma davalarında hükmedilen ödemelerin değer kaybına uğradığına ilişkin

4 4 AKKAYA VE DİĞERLERİ / TÜRKİYE KARARI şikâyetler bakımından, ilk bakışta erişilebilir ve makul bir çözüm sunacak nitelikte olduğu kanısına vardığını belirtmiştir. 11. Mahkeme, Ümmühan Kaplan davasında verdiği kararda (yukarıda anılan, 77), Hükümete hali hazırda tebliğ edilmiş olan bu tür başvuruları yine de normal usul kapsamında inceleyebileceğini vurguladığına dikkat çekmektedir. 12. Ancak, Mahkeme, Hükümetin başvuranların 6384 sayılı Kanun ile tesis edilmiş olan yeni iç hukuk yoluna başvurmamış olmalarına ilişkin ilk itirazını göz önünde bulundurarak, yukarıda anılan Turgut ve Diğerleri davasında varmış olduğu sonucu yinelemektedir. 13. Yukarıda belirtilenler nedeniyle Mahkeme, başvuruların bu kısmının iç hukuk yollarının tüketilmediği gerekçesiyle Sözleşme nin 35 1 ve 4 hükümleri uyarınca reddedilmesi gerektiği sonucuna varmaktadır. B. Sözleşme kapsamındaki diğer ihlal iddiaları hakkında 14. Başvuranlar ayrıca, Sözleşme nin çeşitli maddeleri kapsamında başka şikâyetlerde de bulunmuşlardır. Ancak, Mahkeme, mevcut bilgiler ışığında ve şikâyet konusu olayların görev alanına girdiği ölçüde, bu şikâyetlerin Sözleşme veya Protokollerinde güvence altına alınan hak ve özgürlüklerden herhangi birinin ihlal edildiğine dair herhangi bir husus doğurmadığı kanaatine varmıştır. 15. Mahkeme ayrıca, başvuruların bu kısmının açıkça dayanaktan yoksun olduğuna ve Sözleşme nin 35 3 ve 4 hükümleri uyarınca reddedilmesi gerektiğine hükmetmiştir. Bu gerekçelerle, Mahkeme oybirliğiyle, Başvuruların birleştirilmesine ve Başvuruların kabul edilemez olduğuna karar vermiştir.

5 AKKAYA VE DİĞERLERİ / TÜRKİYE KARARI 5 İşbu karar İngilizce dilinde tanzim edilmiş olup, 3 Mart 2016 tarihinde yazılı olarak tebliğ edilmiştir. Abel Campos Yazı İşleri Müdür Yardımcısı Valeriu Griţco Başkan

6 6 AKKAYA VE DİĞERLERİ / TÜRKİYE KARARI EK N o Başvuru No. Başvuru Tarihi Başvuran Doğum Tarihi İkamet Yeri Temsil Eden Avukat Ulusal Mahkemeler Tarafından Verilen Karar Tarihleri ve Referans Numaraları /04 10/09/2004 SabahattinEngin AKKAYA 1947 Bursa Gülbahar KARADENİZ 1942 Cemal ERTUĞ 1945 Ergün BODUR 1944 Sabahattin Engin AKKAYA Bursa Başvuranlar 24 Mart 2003 tarihinde Barosu Tahkim Kurulu nezdinde dava açmışlardır. Dava 14 Aralık 2006 tarihinde, Asliye Hukuk Mahkemesi tarafından görevsiz nedeniyle reddedilmiştir. İlgili karar 7 Mart 2007 tarihinde tebliğ edilmiştir. Kesinleşmiş Karar: Asliye Hukuk Mahkemesi 2006/459 E 2006/503 K Ahmet BÜK 1967

7 AKKAYA VE DİĞERLERİ / TÜRKİYE KARARI 7 Zeki YÜKSEL 1948 MüjdeOglena SALİH /06 10/05/2006 TEKNOTES MÜHENDİSLİK İNŞAAT TAAHHÜT TİC. VE SAN. A.Ş. Ankara /07 12/12/2006 GÜMÜŞDERE İNŞAAT TİC. VE SAN. A.Ş. Ankara Metin FEYZİOĞLU Ankara Müslim YILMAZ Ankara Dava 1 Mayıs 1998 tarihinde açılmıştır. Kesinleşmiş karar 16 Kasım 2005 tarihinde verilmiş ve 12 Aralık 2005 tarihinde tebliğ edilmiştir. Kesinleşmiş Karar: Kırıkkale Asliye Hukuk Mahkemesi 2000/355 E. 2003/908 K. Kesinleşmiş Karar; Ankara Hukuk Mahkemesi 2003/171 E. 2007/132 K. Yargılamalara 24 Mart 2003 tarihinde başlanmıştır.

8 8 AKKAYA VE DİĞERLERİ / TÜRKİYE KARARI Kesinleşmiş karara 23 Ekim 2009 tarihinde hükmedilmiştir.