Duran Varlıklar Gelir Tablosu Hesapları Maliyet Hesapları. Doç. Dr. Oğuzhan BAHADIR Galatasaray Üniversitesi

Transkript

1 Duran Varlıklar Gelir Tablosu Hesapları Maliyet Hesapları Doç. Dr. Oğuzhan BAHADIR Galatasaray Üniversitesi

2 - Edinme ve Kayda Alma MALİYET BEDELİ Satın alma fiyatı veya Üretim maliyeti Diğer harcamalar AMORTİSMAN BAŞLANGICI VUK: AKTİFE GİRDİĞİ İLK YIL?? MALİYE KULLANIMA HAZIR HALE GELME DANIŞTAY ENVANTERE KAYDETME 250 ARAZİ VE ARSALAR 251 YERALTI VE YERÜSTÜ DÜZENLERİ 252 BİNALAR 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR 254 TAŞITLAR 255 DEMİRBAŞLAR 256 DİĞER MADDİ DURAN VARLIKLAR 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR 259 VERİLEN AVANSLAR

3 - Edinme ve Kayda Alma AŞAMALI GERÇEKLEŞEN MAKİNE YATIRIMI Satın alma: 1 Aralık 2015 Montaj: 10 Ocak 2016 AMORTİSMAN BAŞLANGICI MALİYE 2016 YILI (Kullanıma hazır hale gelme) DANIŞTAY 2015 YILI (Envantere kaydetme) 258 YAPILMAKTA OLAN YATIRIMLAR

4 - Faydalı Ömür Boyunca Yapılan Harcamalar SERMAYE HARCAMALARI İktisadi değeri artıran Faydalı ömrü uzatan harcamalar HASILAT HARCAMALARI Normal-rutin harcamalar SAHİP 251 Yer altı Yerüstü Düzenleri 252 Binalar 253 Tesis, Makine ve Cihazlar 254 Taşıtlar 255 Demirbaşlar KİRACI 264 ÖZEL MALİYETLER SAHİP VEYA KİRACI 750 Araştırma ve Geliştirme Giderleri 760 Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri 770 Genel Yönetim Giderleri

5 - Faydalı Ömür Boyunca Yapılan Harcamalar Hangi harcama HASILAT HARCAMASI, hangi harcama SERMAYE HARCAMASI? Binanın dış cephesini yenilemek! Kapı, pencere, döşeme, çatı, sıhhi tesisat gibi bölümlerin, binada önemli bir kalite artışı sağlamayacak şekilde yenilenmesi! Sermaye harcamalarının AMORTİSMAN SÜRESİ? İşlevi (iktisadi değeri) artıran harcamalar (Varlığın kalan amortisman süresinde); çatının yenilenmesi Faydalı ömrü uzatan harcamalar (Asıl varlığın amortisman süresine eşit, fakat aktifleştirildikleri yıldan başlayarak); yedek parça 5

6 Amortisman ayırmak ihtiyari midir? VUK (madde 320) TDMS MADDİ DURAN VARLIKLAR - Amortisman Konusunda Özellikli Durumlar Boş arazi ve arsalar? Tarım arazileri? Belirli bir tutarın (880 TL) altındaki demirbaşlar İktisadi ve teknik bakımdan bütünlük Amortisman yönteminin seçimi Amortismanların muhasebeleştirilmesi YARI MAMULLER ÜRETİM XXX 680 ÇALIŞMAYAN KISIM GİDER VE ZARARLARI XXX 731 GENEL ÜRETİM GİD. YANSITMA XXX Üretim maliyetlerinin yansıtılması

7 - Satış İşlemi Satış fiyatı Satış fiyatı Defter değeri Defter değeri ZARAR 689 Diğer Olağandışı Gider ve Zararlar KAR 679 Diğer Olağandışı Gelir ve Karlar Yenileme amacıyla satışta kar 549 Özel Fonlar Bilanço usulüne göre defter tutulmalıdır. Yenileme fonuna konu varlık, amortismana tabi olmalıdır. Aynı türden maddi duran varlık satın alınmalıdır. Yenileme yapılacağına dair yönetim kurulu kararı alınarak, yenileme niyeti belgelendirilmelidir.

8 - Özel Fonlar Yeni varlığın amortismanı 549 Özel Fonlar hesabından düşülür GENEL ÜRETİM GİDERLERİ XXX 549 ÖZEL FONLAR XXX 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) XXX Yeni makinenin amortismanı

9 - Özel Fonlar Yeni varlığın amortismanı 549 Özel Fonlar hesabından düşülür. Maliyet ve Yönetim Muhasebesi amaçlı olarak bu kayıtlar da yapılabilir: GENEL ÜRETİM GİDERLERİ XXX 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) XXX Yeni makinenin amortismanı YARI MAMULLER ÜRETİM XXX 549 ÖZEL FONLAR XXX 731 GENEL ÜRETİM GİD. YANSITMA XXX Makine amortismanının stok maliyetine yansıtılması

10 - Özel Fonlar 3 mali yıl boyunca yenileme yapılmazsa yılı içinde yenileme amacıyla satılan makine: 3 MALİ YIL MALİYE DANIŞTAY ÖZEL FONLAR XXX 671 ÖNCEKİ DÖNEM GELİR VE KARLARI Yenileme fonunun gelir kaydedilmesi XXX

11 - Hurdaya Ayırma Varlık ve amortisman kalemleri yeniden sınıflandırılır ELDEN ÇIKARILACAK STOKLAR VE MADDİ DURAN VARLIKLAR XXX 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) XXX 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR XXX 299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) XXX Makinenin hurdaya ayrılması Amortisman ayrılmaya devam edilir GENEL ÜRETİM GİDERLERİ XXX 299 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) XXX Hurda için amortisman ayrılması

12 - Hurdaya Ayırma Hurdaya ayrılan maddi duran varlığın amortismanı stok maliyetiyle ilişkilendirilmez ÇALIŞMAYAN KISIM GİDER VE ZARARLARI XXX 731 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ YANSITMA Hurda makineye ilişkin amortismanın yansıtılması XXX

13 - Zayi Olma- Fevkalade Amortisman Uygulaması VUK nun 317. maddesi; yangın, deprem, su basması gibi afetler neticesinde değerini tamamen veya kısmen kaybeden; yeni icatlar dolayısıyla teknik verim ve kıymetleri düşerek tamamen veya kısmen kullanılmaz bir hale gelen; cebri çalışmaya tabi tutuldukları için normalden fazla aşınma ve yıpranmaya maruz kalan maddi duran varlıkların kalan defter değerleri, Maliye Bakanlığı na müracaat edilerek giderleştirilebilir

14 - Zayi Olma- Fevkalade Amortisman Uygulaması KDV Kanunu madde 30; KDV Kanunu nun 30. maddesine göre, deprem, sel ve Maliye Bakanlığı nca mücbir sebep ilan edilen yangınlar nedeniyle zayi olan MALLAR haricindekiler için yüklenilen katma değer indirim konusu yapılamamaktadır. MALİYE Maddi Duran Varlıklara da uygulanır. (MÜCBİR SEBEP İLAN EDİLMEYEN) BİREYSEL YANGINDA ZAYİ OLAN MAKİNE?

15 - Zayi Olma- Fevkalade Amortisman Uygulaması DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR XXX 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) XXX 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR XXX Fevkalade amortisman başvurusuyla makinenin kayıtlardan çıkarılması DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR XXX 391 HESAPLANAN KDV 02. İlave Edilecek KDV İndirilemeyecek KDV XXX

16 - Zayi Olan Maddi Duran Varlıklar için Sigortadan Alınan Tazminatlar VUK madde 329; Yangın, deprem, sel, su basması gibi afetler yüzünden tamamen veya kısmen zayi olan amortismana tabi iktisadi kıymetler için alınan sigorta tazminatı, bunların defter değerinden fazla veya eksik olması halinde, fark kar veya zarar hesabına geçirilir DİĞER ÇEŞİTLİ ALACAKLAR 257 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) XXX 253 TESİS, MAKİNE VE CİHAZLAR XXX 679 DİĞER OLAĞANDIŞI GELİR VE KARLAR Sigortalı makinenin zayi olması

17 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR MALİYET BEDELİ Satın alma bedeli Diğer harcamalar 260 HAKLAR 261 ŞEREFİYE 262 KURULUŞ VE ÖRGÜTLENME GİDERLERİ 263 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİDERLERİ 264 ÖZEL MALİYETLER 267 DİĞER MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) Kira sözleşmesi süresince amortisman Sözleşmede süre belli değilse, amortisman süresi 5 yıldır Her yıl yenilenen sözleşmede amortisman süresi 5 yıldır

18 MADDİ OLMAYAN DURAN VARLIKLAR - Özel Maliyetler Özel maliyet bedelinin amortismanı GENEL YÖNETİM GİDERLERİ XXX 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) XXX Özel maliyet bedelinin amortismanı Kiralanan işyerinin sözleşme sona ermeden terk edilmesi DİĞER OLAĞANDIŞI GİDER VE ZARARLAR 268 BİRİKMİŞ AMORTİSMANLAR (-) XXX 264 ÖZEL MALİYETLER XXX Özel maliyet bedelinin terk edilmesi

19 GELİR TABLOSU HESAPLARI Avans alınarak mal satılması (340 Alınan Sipariş Avansları hesabı kullanılmalıdır) Erken ödeme iskontoları Satıştan iadeler Fiyat farkları Satış faturalarında gösterilen vade farkları Ciro primleri 19

20 MALİYET HESAPLARI - 7A Seçeneği-STOK MALİYETLERİ 710 DİMM Giderleri (1) (7) 711 DİMM Gid. Yansıtma (7) (2) 151 Yarı Mamuller Üretim (2) (3) 1. Üretim maliyetlerinin tahakkuku 2. Üretim maliyetlerinin 151 Yarı Mamuller Üretim hesabına yansıtılması 720 Direkt İşçilik Giderleri (1) (7) 721 D. İşçilik Gid. Yansıtma (7) (2) 152 Mamuller (3) (4b) 3.Tamamlanan birimlerin 152 Mamuller hesabına aktarılması 730 Genel Üretim Giderleri (1) (7) 731 Genel Üretim Gid. Yansıtma (7) (2) 620 SMM (4b) (5) 4a. Mamul satışındaki gelir kaydı 4b. Mamul satışındaki maliyet kaydı 5. Gider hesaplarının kar zarara devri 600 Yurtiçi Satışlar (6) (4a) 690 Dönem Karı veya Zararı (5) (6) 6. Gelir hesaplarının kar zarara devri 7. Maliyet ve yansıtma hesaplarının kapatılması

21 MALİYET HESAPLARI - 7A Seçeneği Üretim maliyetlerinin yansıtılması; Üretim İşletmesi 151 YARI MAMULLER ÜRETİM XXX 680 ÇALIŞMAYAN KISIM GİDER VE ZARARLARI XXX 711 DİREKT İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ YANSITMA 721 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ YANSITMA 731 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ YANSITMA Üretim maliyetlerinin Yarı Mamullere devri XXX XXX XXX

22 MALİYET HESAPLARI - 7A Seçeneği-DÖNEM GİDERLERİ 750 Araş. Geliş. Giderleri (1) (4) 751 Araş. Geliş. Gid. Yansıtma (4) (2) 630 Araş. Geliş. Giderleri (2) (3) 1.Dönem giderlerinin tahakkuku 760 Paz. Sat. ve Dağ. Giderleri (1) (4) 761 Paz. Sat.ve Dağ. Gid. Yansıtma (4) (2) 631 Paz. Sat. ve Dağ. Giderleri (2) (3) 2. Dönem giderlerinin gelir tablosu hesaplarına yansıtılması 3. Gider hesaplarının kar-zarara devri 770 Genel Yönetim Giderleri (1) (4) 771 Genel Yön. Gid. Yansıtma (4) (2) 632 Genel Yönetim Giderleri (2) (3) 4. Maliyet ve yansıtma hesaplarının kapatılması 690 Dönem Karı veya Zararı 780 Finansman Giderleri (1) (4) 781 Finansman Gid. Yansıtma (4) (2) 660 Kısa Vad. Borçlanma Gid. (2) (3) (3)

23 MALİYET HESAPLARI - 7A Seçeneği Maliyet ve yansıtma hesaplarının karşılaştırılarak kapatılması Üretim İşletmesi 711 DİREKT İLK MADDE VE MALZ. GİD. YANSITMA XXX 721 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ YANSITMA XXX 731 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ YANSITMA XXX 710 DİREKT İLK MADDE VE MALZEME GİDERLERİ XXX 720 DİREKT İŞÇİLİK GİDERLERİ XXX 730 GENEL ÜRETİM GİDERLERİ XXX Maliyet ve yansıtma hesaplarının karşılaştırılarak kapatılması

24 MALİYET HESAPLARI - 7A Seçeneği Maliyet ve yansıtma hesaplarının karşılaştırılarak kapatılması (Üretim+Ticaret+Hizmet İşletmesi) 751 ARAŞTIRMA VE GELİŞTİRME GİD. YANSITMA XXX 761 PAZARLAMA SAT. VE DAĞI. GİD. YANSITMA XXX 771 GENEL YÖNETİM GİDERLERİ YANSITMA XXX 781 FİNANSMAN GİDERLERİ YANSITMA XXX 750 ARAŞTIRMA VE GEL. GİD. XXX 760 PAZ.SAT. VE DAĞ. GİDERLERİ XXX 770 GENEL YÖN. GİDERLERİ XXX 780 FİNANSMAN GİDERLERİ XXX Maliyet ve yansıtma hesaplarının karşılaştırılarak kapatılması

25 DÖNEM SONU İŞLEMLERİ - Kar veya Zararın Belirlenmesi Gelirlerin 690 Dönem Karı veya Zararı hesabına devredilmesi YURTİÇİ SATIŞLAR FAİZ GELİRLERİ KAMBİYO KARLARI DÖNEM KARI VEYA ZARARI Gelir hesaplarının kapatılması Giderlerin 690 Dönem Karı veya Zararı hesabına devredilmesi DÖNEM KARI VEYA ZARARI SATILAN MAMULLER MALİYETİ GENEL YÖNETİM GİDERLERİ Gider hesaplarının kapatılması

26 DÖNEM SONU İŞLEMLERİ - Kar veya Zararın Belirlenmesi Ticari Kar KKEG (+) - İstisnalar (-) - Mali Kar Kurumlar vergisi karşılığı ( x % 20) DÖNEM KARININ VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIĞI 370 DÖNEM KARININ VERGİ VE DİĞER YASAL YÜKÜMLÜLÜK KARŞILIĞI Kurumlar vergisi karşılığı ayrılması

27 DÖNEM SONU İŞLEMLERİ - Kar veya Zararın Belirlenmesi Net karın muhasebeleştirilmesi DÖNEM KARI VEYA ZARARI DÖNEM KARININ VERGİ VE DİĞER YASAL YÜK. KARŞILIĞI 692 DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI Net karın muhasebeleştirilmesi Net karın bilanço hesabına aktarılması DÖNEM NET KARI VEYA ZARARI DÖNEM NET KARI Net karın bilançoya aktarılması