TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ

Transkript

1 TÜRK HEMATOLOJ DERNEĞ TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ Temmuz-Ağustos 2010 Sayı 4 S O N B A Ş V U R U T A R İ H İ Y A K L A Ş T I! İ L K H E M A T O L O J İ Y E T E R L İ L İ K S I N A V I N A H A Z I R M I S I N I Z? Türk Hematoloji Derneği nin 24 Ekim 2010 tarihinde ÖSYM ile ortak gerçekleştireceği Hematoloji Yeterlilik Sınavı için başvurular son hızla devam ediyor. Sınava katılmak isteyen adayların 1 Ekim 2010 tarihine kadar adresinde yer alan başvuru formunu doldurup gerekli belgeler ile birlikte THD ofisine göndermeleri gerekmekte. Sınav ile ilgili çok önemli bir yönerge değişikliği oldu. Sınava son senesindeki araştırma görevlileri de katılabilecek. 36. ULUSAL HEMATOLOJİ KONGRESİ HAZIRLIKLARI TAMAMLANDI 36. Ulusal Hematoloji Kongresi 3-6 Kasım 2010 tarihleri arasında Antalya Gloria Kongre Merkezi nde düzenlenecek. İlk gün eğitim oturumları, ikinci gün uydu sempozyumları, üçüncü gün ise ASH öncesi uluslararası oturumlar, yurtdışında konusunda uzman 11 bilim insanının katılımıyla gerçekleşecek. Bu yıl ayrıca 11 bilimsel alt komite için başkanlık seçimleri yapılacak. Sayfa 3 te Sayfa 7-8 de Hematolog İçin Hazır Mısınız? İlk Türkçe Hematoloji Derleme Dergisi Geliyor Sayfa 3 te Türk Hematoloji Okulu Eğitime Aralıksız Devam Ediyor Sayfa 5 te Yeni profesör ve doçentlerimiz; Siret Ratip, İlknur Kozanoğlu, Cem Ar Sayfa 11 de Hekimlere Yönelik Temel ve Güncel Hematoloji Eğitimi 1 Sayfa 6 da Kıdemli Üyemiz; Güngör Nişli Sayfa 12 de 3rd International Congress on Leukemia Lymphoma Myeloma Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı Sayfa 9 da Sayfa 10 da Zorunlu Hizmetteki Üyemiz; Serkan Ocakçı Sayfa 13 te Allojenik veya Otolog Kordon Kanı Bankaları Gerekli mi? - Mehmet Ertem Sayfa te TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ THD 2010

2 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ 2 TEMMUZ-AĞUSTOS 2010 HABERLER Eylül 2010 Türk Hematoloji Okulu 8 Konsültasyon Hematolojisi, Samsun TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ TAKVİMİNİ HAZIRLADI 2 Ekim 2010 Hekimlere Yönelik Temel ve Güncel Hematoloji Eğitimi 1 (HEKHEP 1), Sinop 3-6 Kasım Ulusal Hematoloji Kongresi, Antalya 27 Kasım 2010 Hekimlere Yönelik Temel ve Güncel Hematoloji Eğitimi 2 (HEKHEP 2), Balıkesir Aralık 2010 Uygulamalı Hemostaz Tromboz Laboratuvar Kursu 1, Antalya Ocak 2011 İlaç Endüstrisi Çalışanları İçin Hematoloji Eğitim Programı 3, İstanbul 5-6 Şubat 2011 Türk Hematoloji Okulu 9 Transfüzyon Tıbbı 4-6 Mart 2011 Mezuniyet Sonrası Hematoloji Eğitimi-Hematoloji de Güncelleme Mart 2011 Hematoloji Tanı ve Tedavi Uzlaşı Çalıştayı Nisan 2011 Türk Hematoloji Okulu 10 Kök Hücre Kursu Mayıs International Congress on Leukemia Lymphoma Myeloma, İstanbul Haziran 2011 Uygulamalı Hemostaz Tromboz Laboratuvar Kursu Eylül 2011 Türk Hematoloji Okulu 11 Anemiler Ekim Ulusal Hematoloji Kongresi Aralık 2011 Uygulamalı Temel Hematoloji Laboratuvar Kursu 1 BU SAYIDA Bunları biliyor musunuz? 3-4 Türk Hematoloji Okulu-8 5 GÖRÜŞLERİNİZİ BEKLİYORUZ... THD Bülteni nde yer almasını istediğiniz her türlü konu ve görüş için: media@thd.org.tr Kurslar UHK ICLLM 9 Kliniklerimiz 10 Üyelerimiz Zorunlu Hizmetteki Üyemiz 13 Güncel Toplantılar 16 THD BÜLTENİ Türk Hematoloji Derneği Adına Sahibi Editör Prof. Dr. Muhit ÖZCAN Sayı 21 Yardımcı Editör Uzm. Dr. Selami Koçak TOPRAK Sorumlu Müdür Prof. Dr. Mutlu ARAT Basın Asistanı İpek DURUSU Haber-Yazı İşleri Bengü TİMOÇİN Türkçe Dil Editörü Füsun DURSUN Yayın Yönetim Yeri Türk Ocağı Cad. No: 17/6 Cağaloğlu Eminönü-İSTANBUL 2 ayda bir yayımlanan yerel bir bültendir. İletişim Bilgileri Türk Hematoloji Derneği İlkbahar Mah. Turan Güneş Bul Sok. No: Çankaya/ANKARA Tel: Faks: thdofis@thd.org.tr Yayınevi Bilimsel Tıp Yayınevi Bükreş Sok. No: 3/20 Kavaklıdere/ANKARA Tel: Faks: bilimsel@tr.net Yazıların içerik ve özgünlük ile ilgili sorumlulukları yazarlara aittir.

3 TEMMUZ-AĞUSTOS 2010 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ 3 HABERLER BUNLARI BİLİYOR MUSUNUZ? HEMATOLOJİ YETERLİLİK SINAVINA 1 KALA Bu sene ilki 24 Ekim 2010 tarihinde THD ve ÖSYM işbirliği ile düzenlenecek olan Hematoloji Yeterlilik Sınavı hazırlıkları öncelikle Türk Hematoloji Derneği Yönetim Kurulu tarafından 2009 tarihinde kurulan Hematoloji Yeterlilik Kurulu ile başlamıştır. Türkiye'de hematoloji uzmanlık eğitimini düzenlemek üzere oluşturulan bu kurulun amaçları; Hematoloji uzmanlık eğitiminin standartlarını oluşturmak, korumak ve yükseltmek, uzmanlık eğitimindeki yeterliğin ve eğitim birimlerinin akreditasyonunun temellerini oluşturmak, eğitim ve uygulamada kalite denetimi sağlamak, uzmanlık eğitimi sonrasında ülke düzeyinde standart sınav yapmak ve Sürekli Tıp Eğitimi etkinliklerine katılımı özendirmek ve denetlemektir. Sınava katılmak için aranan şartlar düzenlendi. Sınava hematoloji uzmanlık eğitimini (hangi tarihte olursa olsun) tamamlamış bütün hematoloji uzmanları veya sınav tarihi itibariyle eğitiminin son bir yılı içerisinde olduğunu belgelendiren hekimler katılabilecek. Sınav sonuçları ÖSYM tarafından katılımcının adresine gönderilecektir ve katılımcı dışında kimseyle paylaşılmayacaktır. BİR BOŞLUĞUN YERİ DAHA THD TARAFINDAN DOLDURULUYOR! İLK TÜRKÇE HEMATOLOJİ DERLEME DERGİSİ YOLDA Türk Hematoloji Derneği, 2011 yılı itibariyle Hematolog adında Türkçe dilinde bir derleme dergisi yayımlamaya başlayacak. Amacı, Türkiye de araştırmacıların ve öğrencilerin ulaşabileceği yüksek değerde bir kaynak üretmek için çaba sarf etmek olan bu dergi, Türkiye de bulunan ilk Türkçe hematoloji derleme dergisi olacak ve yılda iki kere yayımlanacak. İlk sayının konusu Kemik İliği Transplantasyonu, konuk editörü ise Görgün Akpek. HEMATOLOJİ YETERLİLİK SINAVI Tarih: 24 Ekim 2010, Pazar Saat: Yer: Ankara Süre: 120 dk. Soru sayısı: 100 YAN DAL UZMANLIK EĞİTİMİ GİRİŞ SINAVI SONUÇLARI AÇIKLANDI 23 Mayıs 2010 tarihinde yapılan Yan Dal Uzmanlık Eğitimi Giriş Sınavı İlkbahar Dönemi (YDUS) sonuçları açıklandı. Öğrenci Seçme ve Yerleştirme Merkezi Başkanlığınca (ÖSYM) yerleştirme işleminin yapıldığı sonuçlara göre, hematoloji yan dalı 51 hekim tarafından tercih edilerek talep patlaması gerçekleşti. Yirmi dört hekim, çocuk hematolojisi-onkolojisi ve yirmi yedi, hekim erişkin hematoloji bilim dallarını tercih etti. HEM HEMATOLOG HEM DE RESSAMLAR! BU HABERİ OKUMADAN GEÇMEYİNİZ Geçtiğimiz yıl 35. Ulusal Hematoloji Kongresi sırasında düzenlenen fotoğraf yarışması ve sergisine gösterilen yoğun ilginin ardından, 3-6 Kasım 2010 tarihleri arasında Antalya Gloria Kongre Merkezinde düzenlenecek olan 36. Ulusal Hematoloji Kongresi nde, THD üyelerinin eserlerinden oluşan bir resim sergisi yapılacak. Kuralları aşağıda yer alan resim sergisine eserleri ile katılmak isteyen THD üyelerinin 1 Ekim 2010 tarihine kadar resimlerini belirtilen adrese göndermeleri gerekmekte. Yağlıboya, suluboya ve karakalem resimler kongre boyunca sergilenecek. KURALLAR 1. Resimler; yağlıboya, suluboya ve karakalem olarak en az 18x24 cm ile en çok 50x50 cm. arasındaki boyutlarda olmalıdır. Bu dallarda en fazla ikişer resim ile sadece THD üyeleri katılabilecektir. 2. Resimler, sahipleri tarafından THD ofis (Turan Güneş Bulvarı İlkbahar mah. 613 Sok. No:8 Çankaya/Ankara) adresine, Yurtiçi Kargo firması ile ödemeli olarak gönderilebilir. Resimler en geç 1 Ekim 2010 tarihine kadar yukarıda belirtilen adrese iletilmelidir. 3. Gönderilen resimlerin çerçevelenmesi, sergiye hazır hale gelmesi, kongre merkezine transferi ve sergilenmesi THD tarafından sağlanacaktır. 4. THD tarafından belirlenen bir jüri tarafından ön seçimle sergilenmeye uygun görülen resimler, bir kez daha değerlendirilerek, yağlıboya, suluboya ve karakalem dallarında ilk üç sıralamaya giren üyelerimiz kongre esnasında duyurulacak ve derece alanlara sertifika verilecektir. 5. Sergilenen resimler kongre sonunda sahipleri tarafından geri alınabilir. 6. İlk üç sıralamaya giren eserler ve seçilmiş bazı eserler, eser sahiplerinin izni ile kongre sonrası THD ofisinde sürekli olarak sergilenecektir. THD BİLİMSEL ALT KOMİTE SEÇİMLERİ 36. UHK DA YAPILACAK 36. Ulusal Hematoloji Kongresi nde sürelerinin dolmuş olması nedeniyle 11 bilimsel alt komitede başkanlık seçimleri gerçekleşecek. Bu alt komitelerden birine başkan adayı olmak isteyen THD üyelerinin 1 Ekim 2010 tarihine kadar özgeçmişleri ile birlikte derneğe başvuru yapmaları gerekmekte Son yönergede belirtildiği üzere, her alt komiteye bir başkan seçilecek olup seçilen başkanlar sekreterlerini kendileri belirleyecektir. Alt komite başkanlık süresi dört yıldır. Konuyla ilgili ayrıntılı bilgi THD BAK yönergesinde yer almaktadır.

4 4 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ TEMMUZ-AĞUSTOS 2010 HABERLER THD, HEMATOLOJİK HASTALIKLARI TÜRKİYE YE TANITIYOR Türk Hematoloji Derneği, tüzüğünün ikinci maddesinde yer alan Derneğin amacı ülkemizdeki hematoloji ve hematolojiyle birlikte çalışan bilim dalları ile ilgili bilgi iletişimini sağlamak, bu alandaki çalışma ve araştırmaları geliştirmek, desteklemek, bölge, yöre vb sınırlamalar olmaksızın Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde ihtiyaç duyan herkesin faydalanmasına sunmak ve Türk Hematolojisinin ulusal ve uluslararası düzeyde en iyi şekilde temsil edilmesini sağlamaktır. ifadesi doğrultusunda faaliyetlerini giderek çeşitlendirmekte ve daha geniş kesimlere ulaşmakta. Amacı yurttaşlarımızın hematolojik hastalıklarla ilgili bilinç düzeylerini arttırmak ve toplumda kan hastalıkları ve kan hastalıkları doktoru ile ilgili daha doğru bir algılama oluşturabilmek için bu hastalıkların erken tanınmasının ve tedavisinin önemine vurgu yapmak olan Hematolojik Hastalıklar Genel Tanıtım ve Bilgilendirme Kampanyası hedefine ulaştı. 3 Haziran 2010 tarihi ile başlayan kampanya için hazırlanan web sayfasını ( THD_halk), on farklı ülkeden 2000 kullanıcı toplam 5000 defa ziyaret etti. Giderek çeşitlenen ilanların sırayla devre sokulması ile altı ay kadar sürecek olan kampanyanın, daha da geniş hedef kitlelerine ulaşması bekleniyor. ULUSAL HEMATOLOJİ TEDAVİ REHBERİ 2010 HAZIRLANIYOR Türk Hematoloji Derneği nin eğitim çalışmalarından olan ve ülkemizde ilk kez yapılan Lösemi, Lenfoma ve Miyeloma da Tanı ve Tedavi Uzlaşı Çalıştayı gerçekleştirildi. Türk Hematoloji Derneği, her alanda olduğu gibi bu alanda da ilki başarmış, beş alt komite kapsamında olan toplam 17 (+3 pediatri alt grubu taslağı) hastalıkla ilişkili tedavi rehberi hazırlama çalışmaları yaptı ve taslaklar hazırlandı. Taslakların metin ve basamaklı şemaları gözden geçirilip alt komitelerin onayı ile güncellenmiş halleri Türk Hematoloji Derneği web sayfasına yüklendi. THD 2010 YILI ARAŞTIRMA PROJE BAŞVURULARININ HAKEM DEĞERLENDİRMELERİ SONUÇLANDI Daha önceki bültenimizde (bkz. Mayıs-Haziran 2010) araştırma projeleri ile ilgili istatistiksel veriler bildirilmişti. Projelerin hakem değerlendirilmesi sonrası son durumu üyelerimizle paylaşmak istedik. Başvurusu yapılan toplam 19 proje öncellikle THD Araştırma Projelerini Destekleme Programı Yönergesi ne göre ön değerlendirmeye alınmıştır. Ön değerlendirmede temel şart, etik kurulu onaylarının alınmasıdır. Ancak bilindiği gibi 2010 yılında araştırma projelerine etik onay alınmasında yasal sıkıntılar nedeni ile ülkemizin genelinde sorunlar yaşanmış ve yaşanmaktadır. THD Yönetim Kurulu ön değerlendirmede etik sorunu olmayan çalışmaların hakem değerlendirmesine alınması ve kabul aşamasına gelen projelerin etik kurulu onayının istenmesine karar vermiştir. Ön değerlendirmede hiçbir çalışmada etik soruna rastlanmamıştır. On dokuz projenin bir tanesinin hematoloji alanı ile direkt ilişkide olmadığı saptanmış ve hakem değerlendirilmesine alınmadan reddedilmiştir. Hakem atamaları titizlikle yapılmış, konusunda ulusal ve uluslararası yetkinlikte olan ve yurtdışında çalışan Türk kökenli meslektaşlarımız da hakem olarak görevlendirilmiştir. Her çalışma için ortalama 3 (2-4) hakem ataması yapılmıştır. Hakem incelemeleri sırasında başvuruyu yapan araştırıcının üyemiz olup olmadığı ve üyelik aidatının ödenip ödenmediği incelenmesi yapılmıştır. Kabul etmeliyiz ki THD nin imkanlarından yararlanmak isteyen araştırıcıların dernek üyesi olmaları ve derneğe bağlılığın tek yasal yolu olan üyelik aidatını yatırması gerekmektedir. Üyelik aidatları çok cüzi miktarlarda olsa bile derneğe bağlılık açısından çok büyük önem taşımaktadır ve üyelerimize bu konuda gösterdikleri duyarlılık nedeniyle teşekkür ederiz. Toplam 3 projede bu konuda sorunlar vardı ve gerekli düzeltmeler yapıldı. Üyelerimizin dikkatine sunmak istediğimiz bir diğer sorun ise, araştırıcıların daha önce de proje desteği alıp almadığı ve almış ise projelerin akıbetinin ne olduğunun incelenmesidir. Destek almış ise sonuç raporları yazılmış mı? Proje kapatılmış mı? Yayın aşamasına gelmiş mi? Tek tek incelenmiştir. Beş araştırıcının daha önceden de proje desteği aldığı anlaşılmış ve eksik olan belgelerin tamamlanması istenmiştir. Bu başvuruların hakem incelenmesi sonrası sadece biri kabul edilmiştir. Yönergemiz gereği araştırma projelerine sadece sarf malzemesi desteği sağlanmakta, demirbaş alımı yapılamamaktadır. Bu konu da dikkat edilmesi gereken bir konudur. Bir projede demirbaş istemi olduğundan olumlu hakem bildirileri sonrası istek yapılan demirbaşın projeden çıkarılması sonrası şartlı olarak kabul edilmiştir. Ülkemiz genelinde araştırma projelerinin daha çok klinik çalışmalarla ilişkili olduğu hepimiz tarafından bilinmektedir. Deneysel ve laboratuvar çalışmaları ile ilişkili projelerin daha kolay desteklenmesi için gerekli duyarlılık gösterilmiştir. On dokuz projenin olumlu hakem bildirileri sonrası direkt veya şartlı olarak yedisi kabul edilmiştir (7/19; %36 ). Üçte bir oranında kabul edilen projelerin her proje başına ortalama maliyeti ( ), toplamda ise liradır. Projelere ayrılan bütçe oldukça yüklü bir miktar tutmaktadır. Proje değerlendirilme aşamaların tümünde büyük bir özen ve desteklemek için üst düzeyde çaba gösterildiğini açık yüreklilikle ifade etmek isterim. Üyelerimizin, araştırma projelerinin gerek bilimsel gerekse ekonomik konularda gönüllerinin huzurlu olmasını dilerim. Hakem bildirilerinin tümü, özellikle reddolunan ve olumsuz bildiriler araştırıcılara hakem isimleri kapatılarak gönderilmiştir. Hakem değerlendirmeleri göz önüne alınarak bir sonraki başvuru döneminde ilgili araştırıcı tekrar başvurabilir ve bu aşamada değerlendirme tabii ki daha kolay olacaktır. Bu dönem de kabul edilen iki çalışma daha önceki değerlendirmelerde reddedilen ancak düzeltmeler sonrası tekrar başvurulan çalışmalardır. Bu konuya üyelerimizin dikkatini çekmek isterim. Sonuç olarak, bir araştırma başvuru dönemi daha sonuçlanmıştır. THD Yönetim Kurulu gittikçe artan bir destekle üyelerimizin bilimsel aktivitesine yardımcı olmaya çalışmaktadır. Desteklenen projelerin yayın veya patent alma aşamasına geldiğini ve yapılan yayın/patent başvurularında ilgili projenin Türk Hematoloji Derneği tarafından desteklendiğinin belirtildiğini görmek en büyük arzumuzdur. Gelecek araştırma dönemlerinin daha verimli geçmesi, ülkemizin ve dilimizin bilimsel alanda daha etkin bir biçimde yer alması dileğimle saygılar sunarım. Dr. Muzaffer Demir, THD Araştırma Sekreteri

5 TEMMUZ-AĞUSTOS 2010 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ 5 KURSLAR TÜRK HEMATOLOJİ OKULU EĞİTİME ARALIKSIZ DEVAM EDİYOR Türk Hematoloji Derneği Eylül 2010 tarihlerinde Samsun Ondokuz Mayıs Üniversitesi nde Türk Hematoloji Okulu 8-Konsültasyon Hematolojisi ni gerçekleştirecek.programdaki konular arasında; konsültasyon nedir, kronik karaciğer ve böbrek hastalarında, SAMSUN PROGRAM obstetride, kollajen vasküler hastalıklı olgularda, çocuk hastalarda, sistemik enfeksiyon ve enflamasyonlu hastada, sistemik viral enfeksiyonlu hastada, cerrahi hastasında, yenidoğanda hematoloji konsültasyonu yer almakta. 18 EYLÜL 2010, CUMARTESİ Konsültasyon nedir, nasıl yapılmalıdır? Yücel Tangün Kronik karaciğer hastalarında hematoloji konsültasyonu Düzgün Özatlı Böbrek hastalarında hematoloji konsültasyonu Mehmet Turgut Obstetride hematoloji konsültasyonu: i) Hemogramda sayısal değişiklikler yönünden Fahir Özkalemkaş Obstetride hematoloji konsültasyonu: ii) Koagulasyonda değişiklikler yönünden Mehmet Şencan Kollajen vasküler hastalıklı olgularda hematoloji konsültasyonu Reyhan Diz Küçükkaya Çocuk hastalarda hematoloji konsültasyonu: i) Anemi, lökopeni ve trombositopeni Davut Albayrak Çocuk hastalarda hematoloji konsültasyonu: ii) Konj. kalp hastalıkları, endokrin ve metabolik hastalıklar Emel Özyürek Sistemik enfeksiyon ve enflamasyonlu hastada hematoloji konsültasyonu Mustafa Yılmaz Sistemik viral enfeksiyonlu hastada hematoloji konsültasyonu Can Boğa 19 EYLÜL 2010, PAZAR Cerrahi hastasında hematoloji konsültasyonu: i) Kanama yönünden Tunç Fışgın Cerrahi hastasında hematoloji konsültasyonu: ii) Tromboz yönünden Cengiz Beyan Yenidoğanın hematoloji konsültasyonu Canan Albayrak Günlük hayattan gerçek hasta örnekleri i) Çocuk hasta Hale Ören Günlük hayattan gerçek hasta örnekleri i) Erişkin hasta Nil Güler

6 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ 6 TEMMUZ-AĞUSTOS 2010 KURSLAR THD TÜRKİYE NİN HİZMETİNDE: HEKHEP GELİYOR! Türk Hematoloji Okulu-1 "Hematolog Olacağım, Hematolojiye Giriş ve Uyum Kursu" Nisan 2008, Edirne Türk Hematoloji Okulu-2 "Temel Hemostaz Tromboz Kursu" Haziran 2008, Zonguldak Türk Hematoloji Okulu-3 "Tanısal Hematoloji Kursu" Kasım 2008, Isparta Türk Hematoloji Okulu-5 "Temel Hemostaz Tromboz Kursu" Haziran 2009, Mardin Türk Hematoloji Okulu-6 "ESH-EHA 12th Tutorial Focus on Lymphoid Malignancies" Kasım 2009, Kayseri Türk Hematoloji Okulu-4 "Kemik İliği Yetersizliği Kursu" Nisan 2009, Antalya Türk Hematoloji Derneği, Türkiye nin hizmetinde çalışmaya son hızla devam ediyor. Eğitimin bir parçası olan Türk Hematoloji Okulları, Teorik ve Pratik kursları ayrıca İÇHEP, dünyanın dört bir yanındaki hematologların ve başarılı bilim adamlarının dikkatini çeken uluslararası kongreler ve ülkemizde düzenlenen en geniş kapsamlı kongre olan Ulusal Hematoloji Kongreleri ardından Türk Hematoloji Derneği bir yeniliğe daha imza atıyor. Hedefi ülkemizde hematoloji eğitim düzeyinin yükseltilmesi ve ulusal boyutta standardize edilmesi olan Türk Hematoloji Derneği, bu amaca yönelik olarak hematolog bulunmayan illerde Hekimlere Yönelik Temel ve Güncel Hematoloji Eğitimi kursunu ülkemizin değişik bölgelerinde düzenleyecek. VARAN 1 SİNOP İlk durağı Sinop olan Hekimlere Yönelik Temel ve Güncel Hematoloji Eğitimi nin ikinci durağı Balıkesir olarak planlandı. VARAN 2 BALIKESİR Türk Hematoloji Okulu-7 Araştırıcı Eğitim Programı Şubat 2010, Ankara TEORİK VE PRATİK KURSLARI Moleküler Hematoloji 19 Eylül 2009, Ankara TEORİK VE PRATİK KURSLARI 2. Moleküler Hematoloji 21 Kasım 2009, Ankara İÇHEP Ocak 2009, İstanbul İÇHEP Ocak 2010, İstanbul

7 TEMMUZ-AĞUSTOS 2010 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ 7 UHK 36. Ulusal Hematoloji Kongresi (UHK), 3-6 Kasım 2010 tarihleri arasında Antalya Gloria Kongre Merkezi nde düzenlenecek. Her sene olduğu gibi bu sene de THD Ulusal Hematoloji Kongresi Bildiri Ödülleri ( Klinik Hematoloji, Deneysel Hematoloji ve Klinik Laboratuvar Hematoloji ), En Güzel Türkçe Ödülü ve En İyi Poster Ödülü jüri kararları sonucunda kongre sırasında dağıtılacaktır. Bu sene Genç Katılımcı Ödülleri değerlendirme sonrası kongre öncesinde kazananlara verilecektir. Kongrenin tüm oturumları ve kurslar, Türk Tabipler Birliği Sürekli Tıp Eğitimi Kredilendirme Kurulu (STE) ve Avrupa Hematoloji Birliği - EHA (CME) tarafından kredilendirilecektir. 36. Ulusal Hematoloji kongresinde sürelerinin dolmuş olması nedeniyle 11 bilimsel alt komitede başkanlık seçimleri gerçekleşecek. 3 KASIM 2010, ÇARŞAMBA 36. UHK BİLİMSEL PROGRAMI Sedat Tavat Salonu Arif İsmet Çetingil Salonu Salon C Eritrosit Hastalıkları-Transfüzyon Deri Lenfomaları Anemiden Eritrositoza Hemoglobinopati, Aytemiz Gürgey Deri Lendomalarının Sınıflaması, Nesimi Büyükbabani Hematopoietik Kök Hücre Naklinde Transfüzyon Desteği, Dermatolog Gözü ile Deri Lenfomaları, Ayten Ferahbaş Ender Soydan Hematoloji de Enfeksiyon Tüberkülozda Güncel Durum, Şeref Özkara Febril Nötropeni 2011, Zahit Bolaman Mononükleoz Sendromları, Adalet Meral Güneş Kök Hücre ve Hücresel Tedaviler İskelet Kas Hücresi Hemopoietik Kök Hücre Kaynağı mı?, Ali Turhan Hemopoietik Yuva ve Osteoblastlar, Ali Uğur Ural Kök Hücre Nakli Sonrası İmmün Yapılanma, İlhan Tezcan Boehringer Ingelheim Uydu Sempozyumu Oral Antikoagülasyonda Dünden Bugüne Dem İlaç Uydu Sempozyum Destek Tedaviler Antiemetik Kullanımı, Vildan Özkocaman Kemoterapide Toksisite Değerlendirmesi, İmdat Dilek Hayat Biterken Doktorun Rolü, Fuat Oduncu Pediatri Türkiye'de Demir Eksikliği Anemisi ve Güncel Yaklaşım: DSA Kalıtsal Megaloblastik Anemiler, Mualla Çetin Kalıtsal Demir Metabolizması Bozuklukları, Namık Özbek Gebelikteki Aneminin Fetüs ve Bebek Üzerine Etkisi, Bülent Antmen Kan ve Kan Ürünü Yasasında Kurumların Rolü Kızılay'ın Rolü, Tekin Küçükali THD Görüşü, Yeşim Aydınok KMTD Görüşü, Mahmut Bayık Moleküler Hematoloji ve Sitogenetik BAK Toplantısı Hemostaz-Tromboz BAK Toplantısı Hemofili BAK Toplantısı Açılış ve faaliyet raporunun okunması, Güray Saydam Hemostaz-Trombozda Güncel Durum ALL ve Sitogenetik, Beyhan Durak Aras Laboratuvar Standartları Hematolojik malinitelerde mikrorna disregülasyonu, Buket Kosova Çocuklarda Tromboz, Namık Kemal Özbek BAK Toplantısı Hematolojik malinitelerde sinyal sisteminden tedaviye, Fahri Şahin Erişkinlerde Kronik Refrakter İmmün Trombositopenik Purpuraya Yaklaşım, Ahmet Ifran

8 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ 8 TEMMUZ-AĞUSTOS 2010 UHK 4 KASIM 2010, PERŞEMBE 5 KASIM 2010, CUMA 6 KASIM 2010, CUMARTESİ Sedat Tavat Salonu MSD Uydu Sempozyum İnvaziv Fungal İnfeksiyonların Mücadelesinde Yeni Mevziler Janssen Cilag Uydu Sepozyumu Multipl Miyelom da Güncel Tedaviler Novartis Uydu Sempozyumu KML de Güncel Tedaviler ve Gelecek Tedavi Hedefleri Erkim Uydu Sempozyumu Vidaza ile Sağkalımda Yeni Gelişmeler Celgene Uydu Sempozyumu Relaps/Refrakter Multiple Miyelom Tedavisinde Revlimid ile Güncel Verilerin Değerlendirilmesi Diagnostic Hematology Flowcytometry 2011, Frederic Preffer Fibrin Monomer, A New Marker for The Diagnosis and Monitoring of DIC, Michael Piagnerelli HLA Typing 2011, Nezih Cereb Eritrosit Hastalıkları ve Hemoglobin BAK Toplantısı Kronik Miyelositer Lösemi ve Kronik Miyeloproliferatif Hastalıklar BAK Toplantısı Arif İsmet Çetingil Salonu Multipl Miyelom BAK Toplantısı Lenfoma BAK Toplantısı Salon C Hematolojide Enfeksiyonlar ve Destek Tedavileri BAK Toplantısı Hematopatoloji BAK Toplantısı Salon D Kemik İliği Yetersizliği BAK Toplantısı Kök Hücre Nakli BAK Toplantısı Sedat Tavat Salonu Lösemi - Lenfoma - Miyelom Kinaz İnhibitörlerinin KML Dışı Kullanımı, Mustafa Yenerel Waldenstörm Makroglobinemisi, Yüksek Dozda Yeni Endikasyon, Hayri Özsan Akut Promiyelositer Lösemide Güncel Durum, Ülkü Ergene Sözlü Sunu-1 TJH Toplantısı Roche Uydu Sempozyumu Sözlü Sunu-5 Güncel Hematoloji Eğitimi EHA/THD Müfredat Programı, Hamdi Akan Tıp Uzmanlık Kurulu ve Hematoloji Eğitimi, Bülent Zülfikar Mezuniyet Öncesi ve Sonrası Hematoloji Eğitimi, Emin Kansu Transfüzyon Tıbbı, Kan Bankacılığı ve Hemaferez BAK Toplantısı Olgularla Transfüzyon İmmunolojisi Alloimmunizasyon; Optimal Kan Grup Çalışması ve Antikor Tarama, Yeşim Aydınok Otoimmun Hemolitik Anemi de Transfüzyon Laboratuvarı, İhsan Karadoğan Transfüzyonla İlişkili Akut Akciğer Hasarı (TRALI); Hasta, Donör ve Komponent Yönetimi, Naci Tiftik Arif İsmet Çetingil Salonu Trombotik Olaylarda Güncel Durum Az Görülen Trombozların Tanı ve Tedavisi, Sefer Gezer Kalıtsal Trombofililer 2011-Erişkin Görüş, Cem Ar Kalıtsal Trombofililer 2011-Pediatrik Görüş, Ayşegül Ünüvar Medikal Hastalarda Tromboprofilaksi, Reyhan Küçükkaya Sözlü Sunu-2 Sözlü Sunu-6 Kanamaya Yatkınlık Tabloları Kalıtsal Trombositopeniler, Mehmet Ertem Yaşlı Hemofilik Hastanın Yönetimi, Filiz Büyükkeçeci Kanamaya Yatkınlık Tablosu Olan Hastanın Cerrahiye Hazırlığı, Tanju Atamer Akut Lösemi BAK Toplantısı Akut myeloid lösemi ve ALL'de bilimsel çalışma önerileri Akut Lösemi BAK için Planlanan Çalışmalar, Akut Lösemi Veri Tabanı Son Durum, Sorunlar ve Çözüm Önerileri Akut Myeloid Lösemi Tedavisinde Yenilikler, Alev Erikçi Akut Lenfoblastik Lösemide Yenilikler, Tiraje Celkan Salon C Sözlü Sunu-3 Sözlü Sunu-7 Kök Hücre Biyolojisi ve Araştırmaları BAK Toplantısı Rejeneratif Tıpta Hangi Dokunun Mezankimal Kök Hücre Kaynağını Kullanalım?: Erdal Karaöz İmmün Hastalıklarda Mezankimal Kök Hücre Kaynağı Ne Olmalı? Allojeneik? Otolog?, Ferit Avcu Mezankimal Kök Hücreler Kanser Sebebi mi? Kanser Tedavisinde Yeri Var Mı?, Duygu Uçkan Çetinkaya Salon C Sözlü Sunu-4 Sözlü Sunu-8 Sedat Tavat Salonu Uluslararası Gün Uluslararası Oturum-1 Konuşmacılar: Thrombosis Issues in Pregnancy: Ingrid Pabinger (Medical University of Vienna, Vienna, Austria) Bleeding Due to Acquired Coagulation Inhibitors: Francesco Baudo (Niguarda Hospital, Milano, Italy) Uluslararası Oturum-2 Konuşmacılar: WHO s Next?: James Vardiman (University of Chicago Medical Center, Chicago, USA) Signaling Patways in Acute Myeloid Leukemia: Biology and Therapeutic Applications: Hubert Serve (Frankfurt) Uluslararası Oturum-3 Konuşmacılar: Atypical Lymphoproliferative Disorders: Elaine S. Jaffe (Center for Caner Research National Cancer Institute, Bethesda, USA) CLL Management From First Line Treatment to the Allogeneic Setting: Ultrich Jager (Medical University of Vienna, Vienna, Austria) BMS Uydu Sempozyum KML Tedavisinde Yenilikçi Yaklaşımlar Uluslararası Oturum-4 Konuşmacılar: PNH: A Clear Way Forward: Gerard Socie (The Haematology/Transplantation Service of the Hospital Saint Louis, France) New Oral Anticoagulants: Sylvia Haas (Technishe Universitat München, Germany) Uluslararası Oturum-5 Konuşmacılar: Monocolonal B- Cell Lymphocytosis: Andy Rawstron (Leeds Teaching Hospitals NHS Trust, United Kingdom) Stem Cell From Niches to Deep-Freeze: Ali Turhan (University of Politiers, Politlers, France) Uluslararası Oturum-6 Konuşmacılar: Allogenic Transplantation in Lymphomas: Hillard M. Lazarus (University Hospitals Case Medical Center, Cleveland, USA) T cell Lymphoblastic Lymphoma/Leukemia: Current Treatment Approach: J.M. Ribera (Universitat Autonoma de Barcelona, Spain)

9 TEMMUZ-AĞUSTOS 2010 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ 9 ICLLM 3 I C L L M İSTANBUL DA Birincisi Mayıs 2007 tarihlerinde Fethiye de, ikincisi Mayıs 2009 tarihlerinde İstanbul da rekor katılımcıyla düzenlenen Uluslararası Lösemi, Lenfoma ve Miyelom Kongresi nin üçüncüsü Mayıs 2011 tarihlerinde İstanbul da düzenlenecek. Uluslararası alanda çok iyi tanınan önemli oturum başkanları ve dünyanın dört bir yanından gelecek olan değerli bilim adamlarının katılımıyla gerçekleşecek olan kongrenin bilimsel programı aşağıda yer almakta. Acute Lymphoblastic Leukemia Scientific Chair: Nicola Gökbuget ( J.W. Goethe University Hospital, Frankfurt, Germany) Speakers: What is state-of-the-art diagnosis for ALL and which information comes from new molecular markers?: E. McIntyre (Hôpital Saint-Louis, Paris, France) Management of Ph+ ALL: Oliver Ottmann (Universitatsklinik Frankfurt, Medizinische Klinik III, Franfurt, Germany) Management of adult ALL with risk adapted and individualised approaches: Nicola Gökbuget ( J.W. Goethe University Hospital, Frankfurt, Germany) Acute Myeloid Leukemia Scientific Chair: Martin Talmann (Northwestern University Medical School, Chicago, USA) Aggressive Lymphomas Scientific Chair: Anna Sureda (Santa Creu i Sant Pau Hospital,Sant Antoni Maria Claret, Barcelona, Spain) Speakers: Pathology and pathophysiology of T-cell lymphomas: P. Gaulard (Henri Mondor Hospital, Créteil, France) Conventional Therapy in T-cell Lymphomas: Norbert Schmitz (Asklepios Klinik St., Hamburg, Germany) The role of Stem Cell Transplantation in T cell Lymphomas: Anna Sureda (Santa Creu i Sant Pau Hospital, Sant Antoni Maria Claret, Barcelona, Spain) Chronic Lymphocytic Leukemia Scientific Chair: Peter Dreger (University of Heidelberg, Hamburg, Germany) Speakers: Tentative topics are standard treatment and indications: Emili Montserrat (University of Barcelona, Barcelona, Spain) Novel Perspectives for Resistant Disease: Eva Kimby (Karolinska Institute Huddinge University, Karolinska, Sweden) Stem Cell Transplantation: Peter Dreger (University of Heidelberg, Hamburg, Germany) Chronic Myeloid Leukemia Scientific Chair: Jane Apperley (Imperial College, Hammersmith Hospital, London, United Kingdom) Chronic Myeloproliferative Disorders Scientific Chair: Ayalew Tefferi (Mayo Clinic, Mayo Graduate School of Medicine, Division of Hematology. Mayo Clinic, Minnesota, USA) Speakers: New information on pathogenetic mechanisms in myeloproliferative neoplasms: Ross L. Levine (Memorial Sloan Ketterling, New York, USA) Diagnosis and management of BCR-ABL-negative myeloproliferative neoplasms: Alessandro M. Vannucchi (University of Florence, Florence, Italy) Diagnosis and management of eosinophilic and mast cell neoplasms: Ayalew Tefferi (Mayo Clinic, Mayo Graduate School of Medicine, Division of Hematology. Mayo Clinic, Minnesota, USA) Diffuse Large B-Cell Lymphoma Scientific Chair: Craig Muskowitz (Memorial Sloan-Kettering Cancer Center, New York, USA) Hodgkin Lymphoma Scientific Chair: Andreas Engert (Department of Internal Medicine, Cochrane Haematological Malignancies Group, University Hospital Cologne, Germany) B İ L İ M S E L P R O G R A M Speakers: Relapse and new drugs: Peter Borchmann (Klinik I Für Innere Medizin Universitatsklinikum, Köln, Germany) Advanced stages: Frenck Morschhauser (Service des Maladies du Sang-CHRU de Lille, Lille, France) Early Stages: Andreas Engert (Department of Internal Medicine, Cochrane Haematological Malignancies Group, University Hospital Cologne, Germany) Indolent Lymphomas Scientific Chair: Robert Marcus (King's College Hospital, London, United Kingdom) Speakers: Molecular Pathogenesis of Follicular Lymphoma: Andreas Rosenwald (Würzburg University, Würzburg, Germany) Pathological Insights into Clinical Practice: Ronald Levy (Stanford University, California, USA) New clinical studies in Follicular NHL: Anas Younes (MD Anderson Cancer Centeri Texas, USA) Introduction and current therapy for Follicular Lymphoma: Robert Marcus (King's College Hospital, London, United Kingdom) Infections Scientific Chair: Dan Engelhard (Hadassah University Hospital, Ei-Kerem, Jerusalem, Israel) Speakers: Per Ljungman (Karolinska University Hospital, Stockholm, Sweden) Catherine Cordonnier (Henri Mondor University Hospital, Créteil, France) Multipl Myeloma Scientific Chair: Bart Barlogie University of Arkansas, Myeloma Institute for Research and Therapy, USA) Myelodysplastic Syndromes Scientific Chair: H. Joachim Deeg (Fred Hutchinson Cancer Research Center, Seattle, USA) New Advances in Pediatric ALL Scientific Chair: Ching Hon- Pui (St. Jude Children s Research Hospital, Memphis, USA) Speakers: New genetic abnormalities in ALL and their clinical implications: Rob Pieters (Sophia Children s Hospital, Rotterdam, the Netherlands) Treatment strategies of high-risk childhood ALL: Ching-Hon Pui (St. Jude Children s Research Hospital, Memphis, USA) Treatment strategies of adolescents and young adults with ALL: James Nachman (University of Chicago Children s Hospital, Chicago, USA) Pediatric Acute Myeloid Leukemia Scientific Chair: Ursula Creutzig (University of Münster, Münster, Germany) Speakers: The place of stem cell transplantation in 1st remission in pediatric AML : Brenda Gibson (Royal Hospital for Sick Children, Glasgow, United Kingdom) New clinical studies in Follicular NHL: Gertjan Kaspers (VU University Medical Center, Amsterdam, Netherland) Risk adapted treatment in pediatric AML: Ursula Creytzig (University of Münster, Münster, Germany)

10 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ 10 TEMMUZ-AĞUSTOS 2010 KLİNİKLERİMİZ ULUDAĞ ÜNİVERSİTESİ TIP FAKÜLTESİ HEMATOLOJİ BİLİM DALI Kliniğinizin tarihçesini kısaca anlatır mısınız? Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı, Hematoloji Bilim Dalı Kliniği 1978 yılında Doç. Dr. Ahmet Tunalı tarafından İç Hastalıkları Anabilim Dalı Hematoloji Bilim Dalı Seksiyonu adı altında kurulmuştur. Kaç hasta yatağınız var ve doluluk oranı nedir? 23 yatak mevcut ve doluluk oranı %100 dür. Transplantasyon üniteniz var mı? Yılda kaç transplantasyon yapıyorsunuz? Kapasiteniz nedir? Transplantasyon ünitemiz vardır. Temmuz 2009 yılında ruhsat alınmıştır. Bugüne kadar 10 hastaya transplantasyon yapılmıştır. Poliklinik yükünüzden bahseder misiniz? Yıllık poliklinik sayınız ortalama nedir? Manisa-Edirne-İstanbul-Eskişehir illeri arasında kalan oldukça geniş bir bölgeye hizmet vermekteyiz. Hematoloji Bilim Dalı Polikliniğinde; Genel Hematoloji Polikliniği, Hematolojik-Onkoloji Polikliniği ve Transplantasyon Polikliniği olmak üzere 3 ayrı poliklinik yapılandırılması mevcuttur yılı poliklinikte tetkik ve tedavi edilen olgu sayısı 16,473 dür. Biriminizde kaç yıldır hematoloji yan dal eğitimi veriliyor? Bilim dalımızda 1991 yılından beri yan dal eğitimi verilmektedir. Bugüne kadar sekiz hekim yan dal eğitimi almıştır. Türk Hematoloji okulu projesi hakkında ne düşünüyorsunuz? Yan dal uzmanlık eğitimi alan hematolog adaylarına yönelik iyi bir uygulamadır. Akademik kadronuz kaç kişiden oluşuyor? Akademik kadromuz beş öğretim üyesi ve bir yan dal eğitimi alan uzmandan oluşmaktadır. Asistan eğitiminde kullanılan çekirdek eğitim müfradatınız var mı? Bilim dalı öğretim üyelerimiz tarafından hazırlanan bir çekirdek eğitim programımız vardır. Kongrelere katılabiliyor musunuz? Hangi toplantıları takip ediyorsunuz? Hematolojinin değişik konularında ulusal ve ulusalararası kongrelerine düzenli olarak katılmaktayız. Üyelerimize vermek istediğiniz bir mesaj var mı? Vizyonumuz; bilimsel düzeyde, hematoloji bilim dalını geldiğimiz noktadan daha yukarılara taşıyarak, ülkemizi hematoloji alanında ulusal ve uluslararası alanda en iyi şekilde temsil etmektir. Kliniğinizde görev yapan akademisyenler ve uzmanlar kimlerdir? Prof. Dr. Ahmet Tunalı Prof. Dr. Rıdvan Ali Prof. Dr. Fahir Özkalemkaş Doç. Dr. Vildan Özkocaman Yrd. Doç. Dr. E. Tülay Özçelik Uzm. Dr. Gönül Irmak

11 TEMMUZ-AĞUSTOS 2010 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ 11 ÜYELERİMİZ Dr. Siret Ratip YENİ PROFESÖRÜMÜZ yılları arasında King s College Tıp Fakültesi, Londra'da tıp eğitimini gerçekleştirmiştir. Uzmanlık eğitimini, yılları arasında Londra Üniversitesi nde yapmıştır yılında Great Ormond Street Hospital, Londra da Klinik Genetik dalında master eğitimi görmüş ve 1996 yılında University College Hospital Londra da Hematoloji doktorası yapmıştır. Yan dal uzmanlığı eğitimini, Marmara Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Hematoloji Bilim Dalı nda tamamlamıştır yılının Kasım ayında doçent, 2010 yılının Haziran ayında profesör doktor unvanı almıştır. Çalışmalarına Acıbadem Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Hematoloji Bilim Dalı nda devam etmektedir. Dr. İlknur Kozanoğlu YENİ DOÇENTLERİMİZ yılları arasında Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi nde tıp eğitimini gerçekleştirmiştir yılları arasında zorunlu devlet hizmetini Nevşehir Devlet Hastanesi nde gerçekleştirmiştir. Uzmanlık eğitimini, yılları arasında Çukurova Üniversitesi Tıp Fakültesi Fizyoloji Anabilim Dalı nda yapmıştır yılları arasında Başkent Üniversitesi Tıp Fakültesi, Adana Uygulama ve Araştırma Merkezi nde hematoloji alanında, rutin hematolojik tetkiklerin uygulamaya konulması, aferez ünitesinin yapılanması ve terapötik aferez işlemlerinin uygulanması ve kemik iliği kaynaklı kök hücre nakli ve hücresel tedaviler konusunda araştırıcı ve klinisyen olarak görev almıştır yılının Nisan ayında doçent doktor unvanı almıştır. Çalışmalarına Başkent Üniversitesi Adana Uygulama ve Araştırma Hastanesi Hematoloji Araştırma Laboratuvarı ve Aferez Ünitesinde devam etmektedir. Dr. Cem Ar Tıp eğitimini yılları arasında İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi nde tamamlamıştır. İç Hastalıkları Uzmanlık eğitimini, yılları arasında İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı nda yaptımıştır yılında İstanbul Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü ne bağlı Deneysel Tıp Araştırma Enstitüsü İmmünoloji Anabilim Dalı nda başladığı immünoloji doktora eğitimini 2005 yılında tamamlamıştır. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Hematoloji Bilim Dalı nda 2003 yılında başlayan yan dal uzmanlığı eğitimini Nisan 2010 da bitirmiştir yılının Mayıs ayında iç hastalıkları doçenti olmuştur. Çalışmalarına halen İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Hematoloji Bilim Dalı nda devam etmektedir. YENİ ÇIKANLAR Yazarlar: Razelle Kurzrock, Maurie Markman Yayınevi: Humana Press Inc. ISBN: Targeted Cancer Therapy Format: Ciltli Sayfa sayısı: 464 sayfa Yayım tarihi: 1 Ocak 2010

12 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ 12 TEMMUZ-AĞUSTOS 2010 ÜYELERİMİZ DR. GÜNGÖR NİŞLİ Hocam, bize üniversite öncesi yaşantınızdan kısaca bahseder misiniz? Ankara da 1931 yılında doğdum. İlkokulu Ankara da bitirdim. Aslen İzmirli olmamız nedeniyle yıllar sonra tekrar İzmir e dönünce, öğrenimime İzmir de devam ettim. İzmir Karşıyaka Lisesi nde orta ve lise öğrenimimi tamamladım. Ailem, yüksek öğrenimimi, o zamanlar Ankara da yaşayan amcamların yanında ya da yatılı olarak yapmama karar vermişti. Ankara ya Siyasal Bilgiler Fakültesi nin sınavlarına katılmak için gittim. Bu arada Ankara Üniversitesi ne bağlı Tıp Fakültesinin açılmış olduğunu öğrendim. İdealim tıp doktoru olmaktı. Aday kaydım için başvurduğumda, lise bitirme derecelerimin uygun olması nedeniyle, belgelerimi tamamlarsam, hemen kaydımın yapılabileceğini öğrendim. Sonra, daha önce ön kayıt için verdiğim belgelerimi geri almak için Siyasal Bilgiler Fakültesi ne gittim. O gün sınav sonuçlarının açıklanmış olduğunu ve sınavı yatılı olarak kazanmış olduğumu gördüm. Ancak benim idealim tıp olduğu için belgelerimi geri çektim ve Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi ne kaydımı yaptırdım. Neden tıp fakültesini seçtiniz? Tıbbın hangi alanına yöneleceğinize nasıl karar verdiniz? Orta ve lise yıllarında okulumuzda zaman zaman tıpsal konularda konferanslar veren okul doktorumuz Feridun Bilginer den etkilendim. Davranışları, insancıl tutumu, sevecen yaklaşımı yanında konusunda çok iyi bir hekim olması beni hekim olmaya yönlendirdi. Tıp Fakültesi yıllarımda uzmanlık alanı için beni en çok küçük çocukların yapmacıksız, gerçekçi tutumları, masumiyetleri, sevgi dolu bağlılıkları etkilemişti. Sanırım bu benim çocuk hekimliğini seçmemde en büyük neden oldu. Geçmişe dönme imkânı olsa tekrar aynı yolda yürür müydünüz? Kuşkusuz aynı yolda yürürdüm. Çünkü ben, bilerek ve isteyerek bilinçli olarak bu mesleği seçmiştim. Hematolojinin bugünü ve geleceği için neler söylersiniz? Hematolojinin bugününü yetiştiğimiz günlerle karşılaştırırsak, gerçekten çok ileri bir düzeyde olduğunu söyleyebilirim. Olanaklar elverdiği sürece, dünya Tıbbı ile boy ölçüşür durumdadır. Azimli genç meslektaşlarımın sayısı gün geçtikçe artmaktadır. Hepsi ile kıvanç duyuyorum. Kuşkusuz gelecek, yeni açılacak pencerelerle çok daha aydınlık olacaktır. Hematoloji dışında hayatınızda neler yer almakta? Hematoloji gerçekten büyük bir alan. Tüm çalışma zamanını kapsayacak kadar geniş araştırma konuları var. Bu alanda çalışmaktan mutluyum. Ancak sosyal sorunların çözümü için kurumsallaşmanın önemine inanıyorum. Bu nedenle Ege Talasemi Derneği, Ege Hemofili Derneği gibi kurumların oluşması için öncülük yaptım ve kurucusu oldum. Her iki kurum yaptıkları çalışmalarla hem yurtiçi, hem de uluslararası boyutlarda yüksek düzeylere ulaştılar. Onlarla bir kurucu olarak iftihar ediyorum. Daha genç meslektaşlarınız için birkaç mesaj alabilir miyiz? Genç meslektaşlarımın konularında en iyilerin arasında yer almak için çok çalışmalarını, etik ve insancıl değerlerden hiçbir taviz vermemelerini ilkeli vatansever birer hekim olmalarını diliyorum. Hematoloji ile ilgili çok söyleyecek çok şey vardır ama kayda geçmesi için bizimle bir anınızı paylaşır mısınız? Askerlik görevimi tamamladıktan sonra Çocuk Uzmanlığı için İzmir Behçet Uz Çocuk Hastanesi nde ihtisasa başladım. Asistan sayısının azlığı nedeniyle haftada iki gün nöbet tutuyorduk. Bir nöbet akşamı, cerrahi servisinde yatan bir hastaya konsültasyon yapılması gerekmişti. Beni de nöbetçi asistan olarak çağırmışlardı. Hasta 6 yaşlarında bir erkek çocuğuydu. 5 gün önce apandisit ameliyatı olmuş, ertesi günü evine gönderilmek üzere hazırlanmıştı. Ancak o gün öğleden sonra birden halsizleşerek, renginin solması ve kan değerlerinin düşmesi üzerine konsültasyon gerekmişti. Genel kanı, ani düşüşün bir iç kanamaya bağlı olabileceği ve tekrar operasyona alınması şeklinde idi. Ameliyatı yapan Operatör Doktor Orhan Eroğlu, en ufak bir kuşku taşımadığını söylüyor, iç kanamayı gösterecek herhangi bir işaretin bulunmadığında ısrar ediyordu. Çocuk hekimlerinden Doktor Selahattin Tekant birden çocuğun öğle yemeğinde ne yediğini sordu. Yemekte taze bakla verildiğini öğrenince, Hemen idrar kontrolü yapalım, hemoglobinüri yi görelim! dedi. Gerçekten çocuk baklaya bağlı hemolitik anemi- favizm- olgusu idi. Not: Bu olaydan yaklaşık 7-8 yıl sonra Profesör Alving ve Beutler in bir Amerikan Araştırma Dergisi nde konuyla ilgili bir seri makaleleri yayımlandı. Araştırmacılar ilk kez gönüllü insanları denek olarak kullandıklarını ve G-6 PD eksikliğinin, gerek laboratuvar gerekse, klinik bulgularını saptadıklarını en ince ayrıntılarıyla bildiriyorlardı.

13 TEMMUZ-AĞUSTOS 2010 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ 13 ÜYELERİMİZ ZORUNLU HİZMETTEKİ ÜYELERİMİZ: NE KADAR BİLİYORUZ? Türk Hematoloji Derneği Bülteni yeni bir bölüme ev sahipliği yapıyor. Zorunlu hizmette görev yapan üyelerimizi daha yakından tanımak ve çalışma koşullarını anlamak için oluşturduğumuz bölümümüzün ilk röportajını, Şanlıurfa Eğitim ve Araştırma Hastanesi nde mecburi hizmetini yapan Serkan Ocakçı ile yaptık Kısaca kendinizden söz eder misiniz? (Kısa özgeçmişiniz ve halihazırda görev yaptığınız yer) 12 Şubat 1974 tarihinde Balıkesir de doğdum. İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi nde tıp eğitimimi aldım. İç hastalıkları ve hematoloji uzmanlık eğitimlerimi Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi nde tamamladım. Hematoloji uzmanlık eğitimim sonrası 29 Eylül 2009 tarihinde Şanlıurfa Eğitim ve Araştırma Hastanesi nde mecburi hizmet görevime başladım. Halen aynı hastanede görev yapmaktayım. Devlet hizmeti yükümlülüğü kapsamında görev yaptığınız hastanede hematoloji uzmanı olarak çalışma koşullarınızı anlatır mısınız? Her gün hematoloji polikliniği hizmeti vermekteyim. Yatan hastalarımın takibi, acil servise gelen, hematolojik patoloji düşünülen hastaların değerlendirilmesi, diğer servis ve polikliniklerden gelen konsültasyonların görülmesi, periferik yaymaların ve kemik iliği aspirasyonlarının incelenmesi günlük faaliyetlerim arasındadır. Ayrıca transfüzyon komitesi başkanı olarak kan merkezinin çalışmalarının denetlenmesi ve servislerdeki transfüzyonların uygun koşullarda verildiğinin takibi de görevlerim arasındadır. Çalıştığınız hastanede hangi hematolojik hastalıklara tanı koyup tedavilerini yapabiliyorsunuz? Bu alanda eksiklikler var mı? Çalıştığım bölgede düşük sosyoekonomik yaşama koşulları nedeniyle nütrisyonel anemiler sık görülmektedir. Akraba evlilikleri sık olduğu için talasemi major ve hemofili hastası oldukça fazladır. Hematolojik maligniteler, kalitatif trombosit hastalıkları, koagülasyon bozuklukları gibi farklı hematolojik hastalıklara tanı ve tedavi sağlamaya çalışmaktayım. Maalesef tetkikler son derece yetersizdir. Retikülosit sayımı gibi basit tetkiklerden, kemik iliği biyopsisi incelenmesi gibi zor tanısal işlemlere kadar birçok eksik mevcuttur. Kısaca ifade etmek gerekirse hiçbir hematolojik hastalığın tam olarak takibini sağlayacak laboratuvar desteği bulunmamaktadır. Komşu ilimizde bulunan Gaziantep Üniversitesi Tıp Fakültesi Hematoloji Bilim Dalı hasta tetkik, takip ve tedavisinde bana büyük destek vermektedir. Kemik iliği biyopsilerinin incelenmesi, sitogenetik ve moleküler incelemeler, agresif lenfomalar, akut lösemilerinin tanı ve tedavileri gibi birçok konuda yardımlarını almaktayım. Kemoterapi ünitemiz mevcuttur. Ayaktan ve yatırılarak birçok kemoterapi verilebilmektedir. Ancak, ayrı ve uygun koşullara sahip bir hematoloji servisi ve gerekli laboratuvar desteği olmadığı için akut lösemiler, agresif lenfomalar izlenememektedir. Karşılaştığım bir başka önemli sorun da hastaların eğitim düzeyinin çok düşük seviyede olmasıdır. İlçe ve köylerden gelen kadın hastaların hiçbiri, erkeklerin ise büyük çoğunluğu okuma yazma bilmemektedir. Hastalıkları ile ilgili bilgilendirme çabalarım maalesef yeterince anlaşılamamaktadır. Tedavi ve girişimsel işlemler öncesi almak zorunda olduğumuz bilgilendirilmiş onam formları okuma yazma bilmeyen, imza atamayan hastalarımız nedeniyle oldukça fazla zaman ve emek kaybına yol açmaktadır. Hastalıklarımızın gerek tanı ve gerekse tedavilerinde başka disiplinlerin katkısı ve önemi göz önüne alındığında, çalıştığınız hastane bu bakımdan ne kadar yeterli? Hastanemizde dört radyasyon onkoloji uzmanı çalışmaktadır ama radyoterapi ünitesi yoktur. Patoloji bölümü kemik iliği değerlendirememektedir. Lenf nodu ve diğer materyallerin incelemesi de gerektiği gibi yapılamamaktadır. Bu konularda eksiklerimiz olmasına rağmen genel cerrahi, gastroenteroloji, göğüs hastalıkları gibi diğer uzmanlık dallarından istediğimiz tanı ve tedaviye yönelik girişimsel işlemler üniversite hastanelerimizde alışık olmadığımız, büyük bir hızla yerine getirilmektedir. Çalıştığınız ildeki üniversite hastanesinde hematoloji bölümü var mı? Varsa akademik alanda işbirliği yapabiliyor musunuz? Şanlıurfa ilinde Harran Üniversitesi bulunmaktadır. Hematoloji bölümü yoktur. Bulunduğum il sınırları içindeki tek erişkin hematoloji uzmanı olarak görev yapmaktayım. Pediatrik hematoloji bölümü ise Harran Üniversitesi nde mevcuttur. Akademik bir işbirliği gerçekleştirilememiştir. Kendi akademik süreciniz göz önüne alındığında, devlet hizmeti yükümlülüğü kapsamında inisiyatifiniz dışında bir merkezde belli bir süre çalışmak durumunda kalmanızı nasıl yorumlamaktasınız? Mecburi hizmet görevine kadar olan yaşamımı düşündüğümde gördüğüm; kendi isteğim ile seçtiğim, sınavlar sonrasında hak ettiğim bir süreç olduğudur. Mecburi hizmet görevim ise benim seçimim dışında gerçekleşen, sosyal ve akademik açıdan eksiklikleri olan bir dönemi içermektedir. Ülkemizin her yöresine hematoloji alanında hizmet götürülmesi gerçeğinden yola çıkarsak, devlet hizmeti yükümlülüğünü de göz önüne alarak, çözüm önerileriniz var mıdır? Hematoloji alanında hizmetin sadece bir hematoloji uzmanı göndermekle istenildiği gibi verilemeyeceğini düşünmekteyim. Bölgesel hastanelerin belirlenerek, multi-disipliner bir anlayışla, gerekli tetkik ve tedavi işlemlerinin tam olarak sağlanması için uygun yapılandırmanın gerçekleştirildiği kuruluşlarda, bu hizmeti vermemizin hem bizim, hem de hastalarımız için daha olumlu olacağını düşünmekteyim. Mevzuattan kaynaklanan bir başka çözülmesi gereken sorunumuz da aferez ünitesi kurmak, kan merkezi sorumlu doktoru olmak için hematoloji uzmanlığımızın yeterli görülmemesi ve ayrıca sertifika istenmesidir. Çalıştığınız hastanede, yükümlülük süreniz dolduktan sonra kalmayı düşünür müsünüz? Mecburi hizmet yükümlülüğü sürem bitince akademisyen olarak görevime devam edebileceğim, daha iyi koşullara sahip bir yerde çalışmak istiyorum. Dr. Serkan OCAKÇI

14 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ 14 TEMMUZ-AĞUSTOS 2010 GÜNCEL ALLOJENİK VEYA OTOLOG KORDON KANI BANKALARI GEREKLİ Mİ? KORDON KANI BANKALARI Kordon Kanı bankaları bilindiği gibi allojenik veya otolog amaçlı olmak üzere ikiye ayrılmaktadır. Allojenik kordon kanı bankaları asıl olarak hematopoetik kök hücre transplantasyonu (HKHT) gerektiren hastalar için doku tipi uygun kordon kanı sağlayabilmek amacı ile kurulmaktadır. Bu tür kordon kanı bankaları kamusal kuruluşlar olup genellikle devletin maddi desteği ile kurulmakta ve kordon kanı ücretsiz olarak saklanmaktadır. Otolog kordon kanı bankalarının kuruluş amacı ise bir bebeğin kordon kanını bebeğe ileride herhangi bir nedenle gerekirse diye saklamaktır. Otolog kordon kanı bankaları tamamen kâr amaçlı kurulmuş özel kuruluşlar olup kordon kanını ailenin ödeyeceği ücret karşılığında saklamaktadırlar. Kordon kanının bebeğin kendisi için saklanmasının o bebek için yaşam hesabı veya doğal sigorta olduğu gazetelerde, dergilerde ve hatta yol kenarındaki reklam panolarında uzunca süreden beri yer almaktadır. Özellikle bebek sahibi olacak aileler ve yakınları olmak üzere toplumun büyük bir kesiminin ilgisini çektiği için kordon kanı bankası konusu halen yazılı veya sözlü medyada yer almaya devam etmektedir. Yeni doğan bebeklerin kordon kanının otolog amaçlı kordon kanı bankalarında saklanmaması konusunda görüş bildirenlerin bir kısmı bunun çok önemli olduğunu vurgularken bir kısmı da gereksiz olduğunu savunmaktadır. Ülkemizde bu konuda HKHT ile ilgilenen hematologlar arasında bile görüş ayrılıkları bulunmaktadır. Çoğu zaman otolog ve allojenik kordon kanı bankası ayrımı net olarak yapılmadığı için de karmaşık bir tablo ortaya çıkmaktadır. Bu yazıda, allojenik ve otolog kordon kanı bankalarının gerekliliğinin bilimsel verilere dayanılarak değerlendirilmesi amaçlanmaktadır. En son olarak da Amerikan Pediatrik Hematoloji/Onkoloji ve Amerikan Kadın/Doğum derneklerinin kordon kanı bankaları hakkındaki önerileri özetlenecektir. ALLOJENİK KORDON KANI TRANSPLANTASYONU ve BANKALARI Bilindiği gibi HKHT için kök hücre kaynağı olarak uzunca süre sadece kemik iliği (Kİ) kullanılmıştır. Hematopoetik kök hücrelerin (HKH) periferik kana mobilize edilebileceği ve sonra da periferik kandan aferez yöntemi ile toplanabileceği gösterildikten sonra periferik kan (PK) ikinci bir hematopoetik kök hücre kaynağını oluşturmuştur. Kordon kanında hematopoetik kök hücrelerin bulunduğu uzunca süreden beri bilinmesine karşın 1980 li yıllarda bu HKH lerin Kİ veya PK da bulunanlardan farklı özellikte olduğu belirlenmiştir. Kordon kanındaki HKH lerin sayısı çok yeterli olmasa bile farklı özellikleri nedeni ile HKHT için kordon kanı (KK) nın üçüncü bir kaynak olarak kullanılabileceği gündeme gelmiştir. Bu bilgiler sonrasında Fanconi tanısı ile izlenen bir hastanın yeni doğan kardeşinin kordon kanı kullanılarak başarılı ilk kordon kanı transplantasyonu (KKT) 1988 yılında Dr. Gluckman tarafından gerçekleştirilmiştir. Bu başarılı KKT yi diğerleri izlemiş ve kısa süre içinde kordon kanı HKHT için üçüncü kök hücre kaynağı olarak kabul görmüştür. Bunun sonucunda Amerika da New York Kan Bankası içerisinde ilk allojenik amaçlı kordon kanı bankası kurulmuş ve burda saklanan kordon kanları ile pek çok başarılı aile dışı KKT gerçekleştirilmiştir. Başlangıçta deneysel bir tedavi yaklaşımı olarak kabul edilen KKT nin giderek artan sayıda uygulanmasından sonra bu konudaki deneyimler 2000 li yılların başında bilimsel açıdan değerlendirilmiştir. Yapılan bu değerlendirmede kordon kanı kullanıldığında doku tipi uygunsuzlukların Kİ ve PK ya göre daha az önemli olduğu, düşük çözünürlüklü 6 antijen üzerinden yapılan değerlendirmede 1 veya 2 antijen uygunsuzluğunun önemli bir sorun yaratmadığı ve genel olarak graft versus host hastalığı (GVHH) riskinin daha az olması gibi önemli bir avantajı olduğu gösterilmiştir. Ayrıca acil olarak allojenik-hkht gerektiren hastalar için kordon kanı kullanıma hazır olduğu için donör adayının donör olmayı reddetme veya kök hücre vermeyi geçiktirme gibi risklerinin de olmadığı saptanmıştır. Ancak bu olumlu yanlarına karşın kök hücre sayısının kordon kanında sınırlı sayıda bulunması, bu nedenle erişkinler veya kilosu fazla olan alıcılar açısından kök hücre sayısısının yetersiz olması ve bunun yanında myeloid ve trombosit engraftmanlarının daha geç olması veya daha yüksek oranda graft reddi ile karşılaşılması gibi dezavantajlarının olduğu da belirlenmiştir. Kordon kanı transplantlarının bu olumlu ve olumsuz yanlarının bilimsel olarak gösterilmesinden sonra sonuç olarak doku tipi uygun (9-10/10 antijen uyumlu) donör bulunamayan hastalar için allojenik kordon kanı bankalarından kısmi uygun(4-6/6 antijen uyumlu) kordon kanı bulunmasının çok önemli olduğu ve bu nedenle de allojenik amaçlı kordon kanı bankalarında saklanan kordon kanı sayısının arttırılmasının bilimsel açıdan kesin desteklenmesi gerektiği sonucuna varılmıştır. Bu bilimsel veriler ışığında bazı ülkelerde (öncelikle ABD, Almanya, Japonya gibi) ulusal allojenik kordon kanı bankaları kurulmaya başlamıştır. Bu bankalardaki kordon kanı sayısı her geçen gün artarak günümüzde i geçmiştir ve bu kordon kanları ile toplam den fazla kordon kanı transplantı gerçekleştirilmiştir. Oransal olarak ifade edilecek olursa allojenik amaçlı saklanan her 20 kordon kanının birisi HKHT amacı ile kullanılmıştır. Allojenik HKHT gerektiren bir hasta için doku tipi uygun kordon kanı bulunabilmesi için kurulmuş olan bu allojenik kordon kanı bankalarındaki kordon kanı sayısının artırılmasından öte her ülkenin kendi kordon kanı bankasını oluşturması ve hatta toplumda farklı genetik özelliklere sahip grupların da orantılı olarak kordon kanı banklalarında temsil edilmeleri gerekmektedir. Bu açıdan yakın zamanda yapılan bir değerlendirmede 60 milyon nüfusa sahip bir ülkede, aile dışı bir vericiden HKHT gerektiren hastaların %96 sına tam veya kısmi uygun kordon kanı bulunabilmesi için ulusal allojenik kordon kanı bankasının kapasiteli olması gerektiği belirtilmektedir. Bu bilimsel saptama, özellikle ulusal kemik iliği donörü kayıt sistemini oluşturamamış ülkemiz için çok önemlidir. Ülkemizde HKHT gerektiren hastaların yaklaşık %25-30 u için doku tipi tam uygun kardeş bulunabilmekte ve aile içi evlilik oranı yüksek olduğu için de yaklaşık %5 i için uygun anne/baba veya akraba bulunabilmektedir. Ülkemizde sadece yaklaşık gönüllü vericiden oluşan yetersiz bir kemik iliği donör kayıt sistemi olduğundan aile içi uygun donörü olmayan hastaların sadece yaklaşık %5 ine uygun aile dışı verici bulunabilmektedir. Sonuç olarak günümüz koşullarında ülkemizde tam uygun aile içi donörü olmayıp HKHT gerektiren hastaların %95 i uygun donör bulunamadığı için bu tedavi seçeneğine ulaşamamaktadır. Bu büyük soruna çözüm olarak ülkemizde de yeterli kapasitede ulusal kemik iliği donörü kayıt sistemi oluşturulabilir ve bunun yanı sıra yeterli kapasitede ulusal allojenik kordon kanı bankası kurulabilirse Amerika Birleşik Devletleri, Almanya ve Japonya gibi ülkelerde olduğu gibi aile dışı donör gerektiren hastaların %90-95 ine uygun donör bulunabilir. Tüm bu nedenlerle her ülke için ulusal allojenik kordon kanı bankasının kurulması ve geliştirilmesinin gerekliliği bilimsel olarak kanıtlanmıştır ve bu konuda herhangi bir karşıt görüş ülkemiz için de söz konusu değildir. Ancak kişisel olarak bu konuya gerekli ilginin gösterildiği inancında değilim. OTOLOG KORDON KANI BANKALARI VE GEREKLİLİĞİ Kordon kanının HKH kaynağı olarak allojenik-hkht larında başarı ile kullanılıyor olması, kordon kanının bebeğin kendisi için yaşam sigortası benzetmesi ile özel otolog kordon kanı bankalarında saklanmasını gündeme getirmiştir. Allojenik kordon kanı bankaları HKHT ile uğraşan bilim insanları için çok ilgi çekici bir konuyken otolog kordon kanı bankası özellikle bebek bekleyen aileler ve yakınları olmak üzere tüm toplum için ilgi çekici bir konu haline gelmiştir. Kordon kanının bebeğin kendisi için özel otolog kordon kanı bankalarında saklanması konusu ülkemizin en çok satan gazetelerinde bebeklerin doğal sigortası, magazin dergilerinde hastalıklara kökten çözüm, yol kenarındaki ilan panolarında veya kuaför veya güzellik salonu gibi yerlerde bulunabilen broşürlerde yaşam hesabı tanımları ile toplumumuza sunulmuştur. Medyada veya özel kordon kanı bankalarının broşürlerinde verilen bilgilerde allojenik ve

15 TEMMUZ-AĞUSTOS 2010 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ 15 GÜNCEL otolog transplant ayrımı yapılmadan allojenik KKT nin yapıldığı tüm hastalıklarda (thalasemi ve konjenital immün yetmezlikler gibi genetik hastalıklar dahil) otolog kordon kanı kullanılabilirmiş hissi verilerek bahsedilmektedir. Hatta çok ileri yaşlarda gençlik aşısı olarak veya doku yenilemede kullanılabileceği de belirtilmektedir. Otolog kordon kanı saklanması lehinde yapılan televizyon programlarında veya yazılı medya röportajlarında bazı hematolog veya diğer alanlardaki hekimlerin de bu hissi vererek konuşması toplumumuz açısından zaten ilgi çekici olan bu konuyu bilimsel etik açısından da tartışmalı bir konuma getirmektedir. Otolog kordon kanı bankacılığının gerekliliğini sağlıklı değerlendirebilmek için bir kordon kanının ne kadar süre ile saklanabildiğinin, hangi yaştaki veya ağırlıktaki kişiler için yeterli olduğunun, potansiyel olarak hangi hastalıklar için kullanılma olasılığının olduğunun bilimsel verilere dayanılarak yanıtlanmasının yanı sıra günümüze kadar ne kadar kordon kanının otolog amaçlı saklandığının ve ne kadarının bu amaçla kullanıldığının bilinmesi gerekmektedir. Kordon kanı ne kadar süre saklanabilir? Bu soruya yanıt olabilecek bilimsel veriler Dr. Gluckman tarafından gerçekleştirilen ilk kordon kanı transplantasyonu için kullanılan kordon kanını da toplamış ve saklamış olan Dr. Broxmeyer ve ekibinden gelmektedir. Kordon kanı bankacılığının öncülüğünü yapmış olan Broxmeyer ve arkadaşları 15 yıl saklanmış olan kordon kanlarını fonksiyonları açısından değerlendirdiklerinde çekirdekli hücre canlılık ve koloni oluşturulma özelliklerinde yaklaşık %20-25 azalma olduğunu ve bu kordon kanları ile hayvanlara başarılı HKHT nin mümkün olduğunu göstermişlerdir. Klinik uygulamada da en fazla 7 yıl saklanmış kordon kanı ile başarılı transplantasyon gerçekleştirildiği bilinmektedir. Günümüzdeki mevcut bu bilimsel verilere dayanarak kordon kanının transplantasyon amaçlı 15 yıl saklanabileceğini söyleyebiliriz. Muhtemelen daha uzun süre saklanan kordon kanları ile de HKHT yapılabileceği düşünülmekle birlikte günümüzde bunu kanıtlayacak bilimsel bir veri halen yoktur. Kordon kanı hangi yaş veya ağırlıktaki kişiler için uygundur? Allojenik kordon kanı transplantasyon sonuçları değerlendirildiğinde kordon kanının içerdiği çekirdekli veya CD34+ hücre sayısının alıcının ağırlığına göre olan değerinin transplant başarısı için en önemli faktörlerden biri olduğu çok net olarak gösterilmiştir. Bu nedenle allojenik kordon kanı bankalarında saklanacak olan kordon kanlarının volümleri ve içerdikleri çekirdekli hücre sayısı için bazı standartlar oluşturmuştur. Değişik kordon kanı bankalarında değişik standartlar kullanılmakla birlikte genelde ml den daha az miktardaki veya içerdikleri toplam çekirdekli hücre sayısı 4-6 X 108 den daha az olan kordon kanları allojenik kordon kanı bankalarında saklanması uygun bulunmamaktadır. Otolog kordon kanı bankalarında ise bu tür bir standardizasyon olmayıp ücreti aile tarafından ödendikten sonra her miktardaki kordon kanı saklanabilmektedir. Bu nedenle otolog bankalarda saklanan kordon kanlarının kaçının belli bir yaş veya ağırlıktaki kişiler için uygun olabileceğini bilimsel olarak yanıtlayabilmek mümkün olmasa bile allojenik kordon kanı bankalarının verilerinden çıkarım yapabilmek mümkündür. Örneğin 80 ml den daha az olan kordon kanlarının saklanmadığı Düseldorf Kordon Kanı Bankası ndaki tüm kordon kanlarının %80 i ağırlığı 30 kg dan daha az olan yani yaklaşık 10 yaştan daha küçük çocuklar için yeterlidir. Bu ve bundan önceki soruyu yanıtlarken dayanılan bilimsel verilere dayanılarak otolog amaçlı kordon kanlarının 15 yıldan fazla saklanabileceğinin bilimsel kanıtının olmadığının ve saklanabilse bile içerdikleri sınırlı kök hücre sayısı nedeni ile 15 yaşından büyük kişilerde başarılı olarak kullanılma olasılığının çok az olduğunun bilinmesi gereklidir. Otolog kordon kanı hangi hastalıklar için kullanılabilir? Kordon kanının günümüzde bilinen tek kullanım alanı hematopoetik kök hücre transplantasyonudur (HKHT). Herhangi bir otolog kök hücre kaynağının thalasemi veya kalıtsal immün yetmezlikler gibi kalıtsal hastalıkların tedavisi için kullanılamayacak olduğu herkes tarafından çok açıktır. Buna karşın ülkemizdeki ve tüm dünyadaki otolog kordon kanı bankalarının tanıtım broşürlerinde veya internet sayfalarında bu hastalıkların kordon kanı transplantasyonu ile tedavi edilebildiği belirtilerek otolog vey allojenik uygulama farkını bilmeyen kişiler için bilinçli olarak yanlış bir bilgilendirme yapılmaktadır. Etik açıdan otolog amaçlı saklanan kordon kanlarının thalasemi ve kalıtsal immün yetmezlikler gibi hiç bir kalıtsal hastalığın tedavisinde kullanılamayacağı net olarak belirtilmek zorundadır. Çocuklarda veya genç erişkinlerde HKHT uygulamasının en sık nedenini bilindiği gibi akut lösemiler oluşturmaktadır. Otolog kordon kanının akut lösemilerde kullanımı konusunda etkinlik ve güvenlik açısından soru işaretleri bulunmaktadır. Bilindiği gibi çocuk ve genç erişkinlerde olan akut lösemiler kemoterapi ile yüksek oranda tedavi olabilmektedir. HKHT nin gerekli olduğu ender durumlarda da saklanmış otolog kordon kanı olsa bile birinci tercih doku tipi uygun kardeş ve ikinci tercih de doku tipi uygun aile dışı donörlerden transplantasyondur. Bir ülkede yeterli kapasitede kemik iliği donör kayıt sistemi ve allojenik kordon kanı bankası olduğu takdirde HKHT gerektiren hastalar için uygun donör %90-95 oranında bulunabilmektedir. Otolog kök hücre kaynağının kullanılması ile graft versus leukemia etkisi olmayacağı için relaps riskinin allojenik transplantlara göre daha yüksek olduğu bilimsel açıdan net olarak kanıtlanmıştır. Bu nedenlerle bilimsel açıdan otolog kordon kanı yerine allojenik kordon kanı bankacılığının desteklenmesi gerekmektedir. Ayrıca çocukluk çağı lösemilerinde lösemik konun kordon kanında bulunduğu bazı olgular için gösterilmiş olduğu için otolog kordon kanının güvenliği konusunda da soru işaretleri bulunmaktadır. Yakın zamanda ABD ve Kanada da yapılan bir çalışmada tüm pediatrik transplantçılara HKHT gerektiren 3 yaşında bir ALL hastanız olsa ve bu hastanın saklanmış kordon kanı bulunsa bunu kullanır mısınız? diye sorulmuştur. Yanıt veren pediatrik transplantçıların tümü uygun kardeş verici varlığında saklanmış olan kordon kanını kullanmayacağını belirtmiştir. Uygun kardeş verici olmayıp uygun aile dışı donör varlığında da %94 ü otolog kordon kanını kullanmayacağını belirtmiştir. Uygun donör hiç bulunamadığında bile yukarıdaki çekinceler nedeni ile sadece %62 si kordon kanını kullanacağını belirtmiştir. Bu güne kadar saklanan den çok daha fazla olduğu bilinen otolog kordon kanları ile literatürde lösemi tedavisi için uygulanılmış sadece bir otolog kordon kanı transplantasyonu (Pediatrics 119:1042, 2007) bulunmaktadır. Bu olgu sunumu için gelen en ağır eleştiride hastanın HKHT endikasyonu olmadığı ve yazarlardan birisinin otolog kordon kanı bankasının yöneticisi olduğu belirtilmektedir. Bilim alanında bile çıkar ilişkisinin nelere yol açabildiğini göstermesi açısından önemli bir örnek olarak akılda tutulması gerekmektedir. En son olarak otolog kordon kanının organ hasarının tamirinde kullanılabileceği konusunda yeterli bilimsel veri olmadığının da altının çizilmesi gerekir. Broşürlerde veya internet sayfalarında yer alan otolog kordon kanının gençlik aşısı olarak veya diğer deneysel tedaviler (?) için kullanımlarına değinmeye bile gerek yoktur bence. Otolog kordon kanlarının kullanılma olasılığı nedir ve kaçı kullanılmıştır? Epidemiyolojik ve tedavi seçeneklerine göre yapılan hesaplara göre kabaca otolog kordon kanının kullanılma olasılığının de bir olduğu belirtilmektedir. Yakın zamanda yapılan değerlendirmeye göre tüm dünyada saklanan otolog kordon kanlarının sayısı tam bilinmemekle birlikte en az olduğu bilinmektedir ve bunlardan sadece 17 si otolog HKHT amacı ile kullanılmıştır. Oransal olarak verilecek olunursa saklanan her otolog kordon kanının sadece biri kullanılmıştır. Allojenik ve otolog kordon kanı bankaları konusunda bilimsel veriler her geçen gün artmaktadır ve aynı zamanda bazı önemli etik sorular da gündeme gelmektedir. Bu nedenlerle en son bilimsel gelişmelerin ışığında Amerikan Pediatrik Hematoloji/Onkoloji Derneği 2007 yılında ve Amerikan Kadın ve Doğum Birliği de 2009 yılında bu konudaki önerilerini güncellemiştir. Bu derneklerin bu konudaki en son önerileri şu şekilde özetlenebilir: 1. Allojenik amaçlı kordon kanı saklanması desteklenmelidir. 2. Otolog kordon kanı bankalarının yararı konusunda yeterli bilimsel veri bulunmadığı için bunların kuruluşları desteklenmemelidir. 3. Otolog kordon kanı bankaları desteklenmemekle birlikte bu konuda aile talepte bulunduğunda otolog kordon kanı kullanılma olasılığının çok düşük olduğu belirtilmeli, bu konudaki bilimsel gerçekler vurgulanmalı ve alternatif olarak allojenik kordon kanı bankaları hakkında bilgi verilerek kordon kanının burada saklanması desteklenmelidir. 4. Ailede HKHT gerektirebilecek bir kardeş varsa kordon kanı, allojenik kordon kanı bankalarında kardeşe yönlendirilmiş olarak saklanmalıdır. 5. Doğum hekimi özel kordon kanı bankaları adına bilgilendirilmiş onam almak zorunda değildir ve almamalıdır. 6. Göbek kordonu daha fazla kordon kanı toplamak amacı ile erken klemplenmemelidir. 7. Anne veya aileyi otolog kordon kanı toplanmasına ikna eden hekim ve personel, özel kordon kanı bankası ile olan maddi veya olası diğer çıkarlarını beyan etmeli ve kesinlikle bunun için ücret almamalıdır. Dr. Mehmet ERTEM Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Pediatrik Hematoloji Bilim Dalı

16 TÜRK HEMATOLOJİ DERNEĞİ BÜLTENİ 16 TEMMUZ-AĞUSTOS 2010 TOPLANTILAR 2010 THD TOPLANTILARI TÜRK HEMATOLOJİ OKULU 8 Konsültasyon Hematolojisi Eylül 2010, Samsun HEKİMLERE YÖNELİK TEMEL ve GÜNCEL HEMATOLOJİ EĞİTİMİ-1 02 Ekim 2010, Sinop 36. ULUSAL HEMATOLOJİ KONGRESİ Kasım 2010, Antalya HEKİMLERE YÖNELİK TEMEL ve GÜNCEL HEMATOLOJİ EĞİTİMİ-2 27 Kasım 2010, Balıkesir TÜRK HEMATOLOJİ OKULU Hemostaz Tromboz Laboratuvar Kursu Aralık 2010, Antalya 2010 ULUSLARARASI TOPLANTILAR The 33rd World Congress of the International Society of Hematology Ekim 2010, İsrail Lymphoma & Myeloma 2010: An International Congress on Hematologic Malignancies Ekim 2010, ABD 52. ASH Annual Meeting and Exposition Aralık 2010, ABD 2010 Diger TOPLANTILAR 1 Eurocord-Ed, Eurocord-ESH-Netcord Cord Blood Banking Workshop Eylül 2010, Yunanistan ESH International Conference, Mechanisms of Cell Death and Disease: Adcances in Therapeutic Intervention and Drug Development Ekim 2010, Portekiz ESH-Eurocord-Ed Netcord, World Cord Blood Congress 4-7 Kasım 2010, Fransa