Ulusal IPv6 Protokol Altyapısı Tasarımı ve Geçişi Projesi

Transkript

1 Ulusal IPv6 Protokol Altyapısı Tasarımı ve Geçişi Projesi Serkan Orcan (ULAKBİM) Proje Yöneticisi IPv6 Bilgilendirme Toplantısı 7 Mayıs 2009 Ankara

2 En Baştan Söylenecekler-1 IANA adresleri ne zaman tükenecek : 12-Haziran-2011 RIR adresleri ne zaman tükenecek: 04-Ekim-2012 IPv4 adresleri kısıtlı kaynak ve bitecek!!! IPv6 Protokolü dışında IPv4 e kalıcı bir çözüm yoktur Yeni protokol çalışması da yoktur. IPv6 ya geçişin bir maliyeti vardır. IPv6 ya geçmemenin de maliyeti vardır. IPv6 ya geçiş için uygulanan ulusal stratejiler vardır. Türkiye nin bir stratejisi yoktur (halen)

3 En Baştan Söylenecekler-2 Ulusal IPv6 Protokol Altyapısı Tasarımı ve Geçişi Projesi TÜBİTAK KAMAG tarafından 24 ay destekli 15 Şubat 2009 da sözleşme imzalanarak resmi olarak başlamıştır Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (Müşteri Kurum) ULAKBİM, Serkan Orcan (Proje Yöneticisi) Gazi Üni., Prof.Dr. Şeref Sağıroğlu (Proje Yürütücüsü) Çanakkale OMU, Öğr. Gör. Necdet Yücel (Proje Yürütücüsü) TL bütçe 30 araştırmacı (7 si yeni personel) Bilgisayar Müh, İşletme, İstatistik, Endüstri Müh, Elektronik Müh.

4 İçerik IP nin Yolculuğu Yeni bir protokole geçişi tetikleyen sebepler? Dünyada neler oluyor? IPv6 Protokolüne Geçişin Gecikmesi/Ertelenmesinin Nedenleri Türkiye ne durumda? Ne yapıldı? Ne yapılıyor? Bugün niye burdayız?

5 IP nin Yolculuğu 1970 ler: ARPAnet - ABD Savunma Bakanlığı Ağı Bilgisayarları bağlamak 1981: TCP/IP protokolü 1990 lar: Web ile Internet in yaygınlaşması ile Internet e bağlanan cihaz çeşitliliği (cep, PDA) + Artan kullanıcılar, + Yeni uygulamalar B sınıfı adresin tükenmesi, sınırlı güvenlik, yönlendirme tablolarındaki büyüme (şu anda 300 bin satır), QoS da yetersizlikler (sadece 16 ayrı sınıflandırma seçeneği) IPv4 e bir ayar gerekiyor (1992 sonrası)

6 IPv4 ün derdi? 1)Adres yetersizliği Adres bekleyen milyarlarca cihaz (cepler, pda lar, ev cihazları vs) Yeni internet kullanıcıları (hintli, çinli, vb) Genişbantçılar: Her zaman her yerde onlayn ız (xdsl, kablo, eve ethernet, FTTH, PLC) 2)Kara tahtanın temizlenmesi LAN, fiber optik, kablosuz ağlar: IP den daha yeni Yorgun IPv4 20 yıldır geliştiriliyor, 1 Gbps altında wire-speed, IPSec tamam ama! Bilgisayarları bağlamak -> her türlüşeyi uçtan uca bağlamak Aynı anda her yerde olabilme, dolaşım, Yakınsama... İstemci-Sunucu mimariden sunucu-sunucu (uçtan uca bağlantı) mimariye yönelim, (NAT ın çaresizliği)

7 IPv4 adres sıkıntısının çözümü için IPv6'ya geçiş dışında çözüm yok mu? IPv4 adreslerinin tekrar dağıtılması? Çok büyük çaba gerektirecek bir proje olacağı açıktır, İMKANSIZ! NAT (Network Address Translation) neden yetersiz? Videokonferans,VoIP gibi birçok multimedya uygulama RTP ("Real-time Transport Protocol") ve RTCP protokollerinin dinamik olarak UDP portlarının değiştirilmesini isteği için NAT ile çalışamamaktadır. IPsec kullanırken NAT, IP başlığındaki adresi değiştirdiği için IPsec'in bütünlüğü bozulmaktadır. Her ne kadar teknik olarak mümkün olsa da yapılandırması çok zor olduğu için NAT arkasında kalan bir cihazdan multicast-çoklu dağıtım yapmak çok zordur. P2P ağlar/bağlantılarda gerçek IP'ye ihtiyaç duyulmaktadır. IPv4 ün, adres kıtlığı dışında başka yetersizlikleri var mı? Var, ama adres kıtlığı olmasa IPv4 ü bırakmak için hala yeterli değiller! Var, ve bu yetersizlikler geçişi hızlandırmak için kullanılabilir!

8 Teknik: IPv6 ve IPv4 adres sayısı karşılaştırma? 128 bit adresleme (IPv4 de 32 bit) ~= 3.4 x IPv4'e göre 2 96 (2 128 / 2 32 ) kat fazla adres m 2 başına 1 molden fazla (~ ) IP adresi

9 Teknik: IPv6 adresinin formatı nasıldır? Sadeleştirilmiş başlık 4 kat büyük adrese rağmen (32x4=128) sabit (40byte) başlık Donanımsal kolaylık QoS için yeni alan

10 Dünya IF değil WHEN / Nasıl değil Ne Zaman? Akinori Maemura, Chairman of APNIC (Asia Pacific Network Information Center) It s a crisis not market-oriented event.we have just 3 years until IPv4 addresses are depleted. John Curran, Chairman of ARIN (American Registry for Internet Numbers) Current forecast IPv4 addresses being depleted around Tony Hain, IPv6 Technical Leader of Cisco No one will ask for IPv6 until they run out of IPv4 addresses Sandeep Singhal, Microsoft s director of Windows networking Don t simply wait until IPv6 is out there.start early, start learning. Google network engineer Lorenzo Colitti If you have production-quality IPv6, you can get most Google services over IPv6, main Google Web site, Google News, Google Docs, Google Calendar and Google Maps all support IPv6. Microsoft Service Pack 2 ve en sonunda VISTA nın yarattığı yeni hava -%85 IPv6 destekli, %18 Vista lı, %67 konfigürasyon bekliyor...

11 Geçiş Stratejileri Geçişten ne anlıyoruz? Amerika; Ready to transmit idi Artık kesin tarihler kondu Asya, Uzakdoğu; Aktif kullanım Avrupa; Araştırma projelerine destek idi 6INIT, 6WINIT, 6NET, Euro6IX 100 M Avro Artık i2010 hedefleri doğrultusunda projelerin geri dönüşleri bekleniyor, ABD nin hızlanması can sıkıyor! TÜRKİYE?

12 Dünya Çin Yaz Olimpiyatları: 8-24 Ağustos 2008 (4G li IPv6 şov) 2002 yılında IPv6 test ağı için 170 milyon dolarlık kaynak Bir teknolojinin denenmesi için kullanılan en büyük test ağı olan 6TNet, 3 ayrı IPv6 test yatağının 2.5 Gbps bir bant genişliğiyle birbirine bağlanması ile oluşturulmuştur. AB 30 Mayıs 2008: European IPv6 DAY. (100 milyon avro zaten projeli)

13 Dünya: Uzakdoğu Japonya: u-japan Projesi ile 2010 yılına kadar "herkes, her zaman ve her yerden her uygulama ile bir ağa erişim sağlayabilir" başlığı altında Japonya'nın "her yeri kapsayan ağ toplumu" olmasını hedeflemektedir. + IPv6 destekli cihazlara vergi indirimleri getirilmiştir. Güney Kore: 2010 da omurgada, 2013 ISP erişim tarafında IPv6 Güney Kore'nin iletişim bakanlığı, oluşturduğu IT839 başlıklı strateji kapsamında 2004 yılında KoreV6 araştırma ağını kurmuştur. Bu ülkedeki gelişmelerin öncülüğünü Samsung ve LG gibi şirketler yapmaktadır. Hindistan: Telekomünikasyon Otoritesi TRAI yönetiminde, 2010 da 500 milyon cep telefonu abonesi Tayvan: Devlet destekli, kamu çalışanlarına IPv6 VOIP telefonları

14 Dünya: Avrupa Avrupa da yapılan çalışmalar Avrupa birliği tarafından desteklenen ve IPv6 nın tüm Avrupa çapına yayılmasını sağlamayı amaçlayan projeler ve ülkelerin kendi içlerinden yaptıkları çalışmalar olarak iki sınıfta gruplanabilir yılında başlatılan Avrupa IPv6 Görev Gücü ve IPv6 Forum çalışmaları, bu alanda Avrupa'nın önemli bir yol kat etmesini sağlamıştır. Fransa daki IPv6 çalışmaları Fransa IPv6 Görev Gücü gönüllü olarak başlatılmıştır. Görev gücü 2003 yılında IPv6'ya geçiş konusunda önerileri içeren "Fransa'da IPv6 Teknolojilerinin Geliştirilmesi ve Uygulanmasına Yönelik Stratejik Plan İçin Öneriler" başlıklı belgeyi yayınlamıştır. Benzer şekilde İspanya, Avusturya'da, Portekiz IPv6 ya geçiş konusunda yapılan çalışmaları hükümetler tarafından fonlanan IPv6 Görev Güçleri yürütmektedir. Almanya'daki IPv6'ya geçiş çalışmaları 2004 yılında Alman Savunma Bakanlığı'nın özellikle üreticiler ve servis sağlayıcılarının desteğini alabilmek amacıyla düzenlediği "Alman IPv6 Zirvesi" ile başlatılmıştır.

15 Dünya: Avrupa - Projeler Avrupa Birliği 6INIT, 6WINIT, 6NET, 6DISS ve EURO6IX gibi AB çerçeve programı projelerine son 5 yıl içinde 100 milyon avrodan fazla para aktarmış durumdadır. GO4IT: IPv6 uyumluluk testi yapacak araştırmalar 6Diss (IPv6 dissemination & exploitation) 6Deploy (IPv6 Deployment & Support) : Eğitim, çalıştay ve karar vericiler için lobi U-2010: Kamu güvenliği için yeni acil durum ve kriz yönetimi iletişimi için IPv6 tabanlı çözümler üretmek CVIS, GEONet: Otomobillerin birbiri ve yol ile IPv6 üzerinden konuşması ANEMONE (Advanced next generation Mobile Open Network) IPv6 mobility özelliklerinin araştırmacılar tarafından yeni uygulama, protokol ve servisler için deneme ortamı (wi-fi, WIMAx, 2G/3G) DAIDALOS (Designing advanced interfaces for the delivery and administration of location independent optimised personal services) 3G Sonrası (B3G, 4G) sistemlerinde servislerin IPv6 üzerinden verilmesi

16 Dünya: ABD ABD hükümeti tarafından yayınlanan "Memorandum For the Chief Information Officers" başlıklı belgede IPv6 ya geçiş sürecinde yapılması gerekenler belirlenmiş ve bu plan kapsamında kamu kurumları için IPv6 ya geçiş aşama zaman planı yapılmıştır. Planın nihai hedefi 30 Ağustos 2008 tarihine kadar tüm kurum ağlarının omurgalarının çift yığın veya saf IPv6 olarak IPv6 trafiğini taşımaya hazır halde olması olarak belirlenmiştir. Yine aynı belgede, ilerdeki gereksiz maliyetleri azaltmak için yeni alınacak cihazların IPv6 desteği olmasına azami şekilde dikkat edilmesi gerekliliği vurgulanmıştır. ABD nin 2003 de belirlediği 30 Ağustos 2008 hedefi gerçekleşti: The Office of Management and Budget (OMB) tüm kurumların omurgalarının çift yığın veya saf IPv6 olarak IPv6 trafiğini geçirmeye hazır hale gelmelerini istemiştir.

17 Dünya: ABD - Aşamalar 2008 sonrası gerçekleştirilecek adımlar üç aşamada değerlendirilmiştir )Hazırlık (2009 Aralık ayına kadar) Servis Sağlayıcılar: IPv6 test ortamı oluşturulması Kamu Kurumları: Hali hazırda IPv4 üzerinden verilen hizmetlerin IPv6 desteklerinin de sağlanması (test) 2)Geçiş (Ocak 2010-Aralık 2011) Servis Sağlayıcılar: Müşterilere IPv4 ve IPv6 tabanlı hizmetlerin aynı anda sunulması Kamu Kurumları: IPv6 desteği sağlanan hizmetlerin işler hale getirilmesi (Production) 3)Geçiş Sonrası (Ocak 2012-?) Servis Sağlayıcılar: IPv6 tabanlı hizmetlerin yalın IPv6 bağlantısışeklinde verilmesi (zorunlu) Kamu Kurumları: Internete sadece IPv6 ile bağlananların da verilen hizmetlerden faydalanabilmesinin sağlanması

18 The Business Case and Roadmap for Completing IPv6 Adoption in US Government ( )

19 Geçiş Yöntemleri İkili yığın Tünelleme Yalın IPv6 IETF in önerisi: İlk adım IPv6 over IPv4 tunnel Yalın IPv6 yönlendiricilerde mevcut (ISS?) Çinlilerin CERNET (v4) ve CNGI-CERNET2 (yalın v6) arasında IVI (IV / VI) yaklaşımı Prefix-specific and bi-directional explicit Address Mapping

20 Dünyada Geçişin Gecikmesinin/Ertelenmesinin (Ekonomik) Nedenleri Zaten her şey şu anda çalışıyor, aynı işi yapmak için neden para harcıyorum? Planlama, eğitim IPv4 ile birlikte çalışabilirlik problemleri Katil Uygulama mı beklenmeli? Kablosuz ve mobil tarafın daha çok ihtiyacı mı var? NAT tan sonra kullanılmayan blokların da kullanıma açılması Devletlerin takınacağı tavır; alıcı olurlar mı, Ar-Ge sine teşvik?

21 Dünyada Geçişin Gecikmemesini/Ertelenmemesini tetikleyenler Geçişte agresif tavır takınan ülkelerin varlığı - Japonya-Kore-Çin Köşe kapmak istek!!! IPv4 adresini parayla almaya başlamak ya da 1 defalık IPv6 yatırımı yapmak Yıllar geçtikçe IPv4 bağımlılığı daha maliyetli olabilir mi? IPv4 karaborsası şirket satın almalar

22 IPv6 Ekonomisi Uçtan uca çalışan modele geçmek ve Internet e yeni uygulamalar eklemek, bundan kazanmak Kısa vadeli maliyet korkuları / Uzun vadede fırsatların kaçması ikilemi, herkes geçerken bunu ertelemek sonunda bir dezavantaja dönüşür mü?

23 IPv6 Ekonomisi Rekabet avantajı: sonradan girmek veya öncü olmanın çekiciliği Başlangıç Maliyetleri: donanım, yazılım, eğitim Güvenlik: uzun vade tamam, kısa vadede riskler var test ve değerlendirme gerekiyor. Yararlar: telematik uygulamalarla insan hayatını %1 uzatmak, otomobil servis maliyetlerini %1 azaltmak, $3 milyar dolarlık kazanım sağlıyor.

24 Geçiş ile ilgili kararımız? Geçmemek (Olasılık olmaktan çıktı) Beklemek, geçişi zamana yaymak Başkaları tarafından doldurulmuş ve üretim olanakları azalmış bir alana girmek Devlet hem zorlasın, hem özendirsin! Başkalarından önce tecrübe kazanarak, yeni servislerimizi üreterek politik bir karar ve teşviklerle mi geçmek? Bir gün birilerinin düğmeye basması mı beklenmeli

25 Türkiye istatistikleri Araç: ~14 milyon Cep telefonu: Merkezi Mobil Cihaz Kimlik Tanımı Veri Tabanı (CEIR) na kayıtlı beyaz listede (2008) Cep telefonu abone sayısı: 2008 sonu 73+ milyon Internet e bağlı: ~22 milyon, ADSL ~5.5 milyon IPv4 adresi: RIPE 2008 verilerine göre Türkiye ye 8.5 milyon

26 Türkiye Resmi Nisan 1993 TR-NET ULAKNET TR-NET TUR-NET TT-NET Internet in Türkiye ye gelişi 1993 olmasına rağmen 5 yıllık kayıp... Sektörde Serbestleşmenin gecikmesi 3G tarafında beklenen gelişmeler (lisans) TT alternatifi Altyapı operatörler lisansları, büyük şehirlerde FTTH hizmeti ISP lerin kar marjların düşmesi, yeni servislere açlık, yatırım korkuları, talep olduğu anda istekli, -kullanıcı talebi(vista) Tavuk-yumurta sorununa takılıp kalmamak gerekiyor.

27 Ghost Route Hunter : IPv6 DFP visibility

28 Ocak 2009

29 Nisan 2009

30 ULAK6NET ULAK6NET Çanakkale 18 Mart Üni (Ekim 2005) Seviye 8 Marmara Ünivesitesi (Nisan 2007) Seviye 7 Celal Bayar Üni (Nisan 2007) Seviye 5 Gazi Üniversitesi (Mart 2007) Seviye 4 ODTÜ (Ocak 2004) Seviye 4 İTÜ (Mayıs 2007) Seviye 3 Sabancı Üniversitesi (Ocak 2004) Seviye 1 Çukurova Üniversitesi (Ocak 2004) Seviye 1 Bahçeşehir Üniversitesi (Mart 2004) Seviye 1 Selçuk Üniversitesi (Nisan 2004) Seviye 1 Dogu Akdeniz (Mayıs 2004) Seviye 1 Uludağ Üniversitesi (Ocak 2005) Seviye 1 Bilkent Üniversitesi (Nisan 2007) Seviye 1 Boğazici Üniversitesi (Nisan 2007) Seviye 1 Abant İzzet Baysal (Haziran 2007 ) Seviye 1 Yıldız Teknik (Temmuz 2007) Seviye 1 Gaziantep (Temmuz 2007) Seviye 1 Trakya Üniversitesi (Aralık 2007) Seviye 1 ULAKNET IPv6 Görev Gücü (2006 Aralık) 1.IPv6 adresi almak 2.Ana yönlendiricisinde IPv6 yönlendirme ayarlarını yapmak. 3.Güvenlik duvarını IPv6 destekler hale getirmek. 4.İç Alan ağında sunucularda en az 3 adet deneme servisleri vermek (dns,ftp vb) 5.www,smtp,dns,ftp servislerini IPv6'dan hizmet verir hale getirmek. 6. IPv6 istatistiklerini ayrı olarak web sayfasında yayınlamak 7. Gerçek ortamda Yerel alan ağında kullanılan en az 10 adet bilgisayarı IPv6 kullanır hale getirmek 8. En az bir bölümü IPv6 destekler hale getirmek (fizik,kimya, sosyoloji vb)

31 ULAKNET IPv6 Tarihçe :A98::/32 IPv6 adres aralığı alındı. Avrupa Akademik Ağı GEANT ile IPv6 bağlantısı İlk Duyuru & Demo, Akademik Bilişim 2003 Şubat Trabzon KTÜ 2004 Araştırma kurumları ve üniversitelere talepleri doğrultusunda IPv6 adresleri dağıtılmaya başlanmıştır. ULAK6NET servisleri Web www6.ulak.net.tr [2001:a98:10::36] Rsync rsync6.ulak.net.tr [2001:a98:11::10] Ftp ftp6.ulak.net.tr [2001:a98:11::10] Dns ns1.ulakbim.gov.tr [2001:a98:10::251] E-Posta mail.ulakbim.gov.tr [2001:a98:10::6] 2006 ULAK6NET Görev Gücü oluşturuldu 2007 IPv6 bağlı uçların derecelendirilmesi

32 ULAKNET Üniversite ve Araştırma Kurumu direk, 720 den fazla bağlantı araştırmacı, öğrenci ve kullanıcı

33 ULAKBİM Faaliyet ULAKNET i işletmek ULAKNET2 yi kurmak Fiber optik tabanlı alternatif ULUSAL EĞİTİM ve ARAŞTIRMA ALTYAPISI (afet,güvenlik,araştırma,eğitim) Ağ üzerinden verilen hizmetleri Grid ve yüksek başarımlı hesaplama servisleri E-Kütüphanecilik hizmetleri Ulusal Bilimsel Bilgi Havuzu Güvenlik Hizmetleri (Ulak-CSIRT) Ulusal ve uluslar arası projeler Balkanlar, Doğu Akdeniz, Güney Kafkaslar, Orta Asya Türk Cumhuriyetleri ve sonrasında Ortadoğu

34 GEANT Avrupa Akademik Ağı

35

36 Tarihsel Süreç 2006 Eylül ve Ekim de, 2007 Mayıs da üniversite, üretici, işletmeci, kamu ve STKların katılımı ile İstanbul toplantıları 2007 Ocak, TK ve ULAKBİM protokolü (IPv6 ve YNT Ar-Ge konularında) IPv6 TR-Forum kurulması 2007 Mayıs: Fransa daki IPv6 Summit sunumu (BTK) 2007 Kasım: BTK dan işletmecilere IPv6 ya Geçiş Araştırması 28 Ocak 2008: BTK, ULAKBİM ve Türk Telekom toplantısı 29 Ocak 2008: BTK, DPT ve ULAKBİM toplantısı 13 Şubat 2008: BTK da, tüm işletmecilerin katılımıyla IPv6 ya geçiş toplantısı 28 Şubat 2008 tarihinde ise Ulusal IPv6 Protokol Altyapı Tasarımı ve Geçişi Projesi TÜBİTAK a sunulmuştur. Mayıs 2008: Bilimsel panel, Ağustos 2008: Bütçe paneli, Şubat 2009: Proje başlangıcı

37 Projenin Ana Motivasyonu 1) Türkiye nin bilişim teknolojileri alanında dünya çapında rekabetçi konuma gelebilmesi 2)teknolojiyi satın alıp kullanan yerine üreten bir ülke olabilmesi için yeni teknolojik gelişmelerin yakından takip edilmesi 3)ilgili düzenlemelerin hayata geçirilmesi

38 Projenin Hedefleri Türkiye'de yeni bir stratejik teknolojik süreç planının oluşturulmaması durumunda; kaçınılmaz geçiş süreci IPv6'ya geçiş maliyetleri artıracak, yeni bir teknolojinin sunduğu araştırma alanı daralacak ve rekabetçi olma fırsatı elden kaçırılacaktır (yine) Ulusal ölçekte IPv6 tabanlı yeni nesil Internet teknolojilerine ve hizmetlerine geçiş için: mali, idari ve teknik boyutları ile öngörülerek geçiş zaman planlanın yapılması IPv6-GO: IPv6 tabanlı yeni hizmet ve ürünleri test etme ve geliştirme ortamı Proje süresince veya sonrasında, yeni hizmet ve ürünlerin test edildiği ulusal ve uluslararası fonlardan destekli (Avrupa Birliği, TÜBİTAK, DPT, vb.) araştırma ve geliştirme faaliyetlerinde bulunmak isteyen kurum/kuruluş ve araştırmacılara hizmet veren bir ortam Mevcut IPv6 güvenlik açıklarının analizi ve yeni saldırı tiplerinin tespit edilmesi amacıyla BALKÜPÜ yazılımının gerçekleştirilmesi Ar-Ge yapacak insan ağının oluşturulması için yaygınlaştırma ve bilinçlendirme çalışmaları IPv6 Günü ve Ulusal IPv6 Konferansı

39 Proje İş Paketleri

40

41 Maliyet Her ülkenin sahip olduğu bilişim altyapısının IPv6 destekleme oranına ve bu altyapının büyüklüğüne göre farklılıklar gösterir. Yazılım, donanım ve eğitim maliyetleri Karar vericiler: maliyet/kazanç oranına göre zaman/aşama planı yapmak ister

42 Güvenlik IPv4 ün uzunca süredir kullanılması ağ cihazlarının üzerindeki yazılımları güvenlik açısından kararlı hale getirmiştir. IPv6 nın yeni bir protokol olması sebebi ile geçiş aşamasında ortaya çıkabilecek güvenlik açıklarının tespiti ve giderilmesi için çalışmalar yapılmalıdır. Ülke çapında IPv6 ya geçiş sırasında ortaya çıkması muhtemel güvenlik açıklarının takibi ve kurumların IPv6 ya geçişinin güvenli olarak yapılması için bu konuda gerekli bilgi birikimi oluşturulmalıdır

43 IPv6-GO (Geliştirme Ortamı) IPv6-GO nedir? IPv6 ya geçiş sırasında bil-yap (know-how) bilgisinin kazanılabilmesi geçiş senaryolarının denenebilmesi ve problemlerin yaşanabilmesi AR-GE faaliyetlerinde bulunulabilmesi için kurulacak geliştirme platformudur. IPv6-GO nun kullanım esasları BTK tarafından belirlenecektir...

44 IPv6 İleri Seviye Özelliklerinin Kullanılabilirliği

45 Proje ve EĞİTİM EĞİTİM: Krizden önce eğitim Kriz bir gün gelecekse, önlemini EĞİTİM ile al Ar-Ge yapacak insan ağının oluşturulması için yaygınlaştırma ve bilinçlendirme Ulusal IPv6 Konferansı: 2010 Aralık IPv6 Çalıştayı: 2010 Eylül

46 ULAKBİM IPv6 Trafik Değişim Noktasına Bağlantı Protokolü IPv6-DN ye (Trafik Değişim Noktası) kimler bağlanacak? ISS lar Lisanslılar... ULAKNET uçları Zaten bağlılar Amaç: 1) Proje olanakları ile IPv6-GO yu etkinleştirmek 2) Kendi olanaklarımız ile IPv6-DN dan trafik değişimini sağlamak. METEKSAN.NET (aktif) KOC.NET (Sözleşme imzalandı) TELLCOM (Sözleşme imzalandı) 2 firma ila görüşmeler devam ediyor.

47 Türkiye İçin IPv6 Geçiş Stratejileri Türkiye de IPv6 ya geçişin en verimli güvenli ve makul biçimde gerçekleşmesi için teknik, mali ve idari veri ve kuralların bir arada modellendiği IPv6 Bilgi Üretim ve Yönetim Sistemini oluşturulacaktır

48 IPv6 Geçiş Anketi Sonuçlandırma Süreci 7 Mayıs: Taslak Anketin Kamu Kurumları ve ISS ile paylaşımı 22 Mayıs: Geri dönüşlerin değerlendirilmesi, Anketin son halinin oluşması 25 Mayıs: BTK tarafından Anketin doldurulması için yazıların gönderilmesi 7-10 Haziran: Anketin doldurulması 15 Haziran: Değerlendirme sürecinin başlaması

49 IPv6 Geçiş Anketi Kamu Kurumlarına Türkiye geçiş stratejisinin belirlenmesi için IPv6 anketi gönderilecek mevcut donanım / yazılım / servis eğitim durum tespiti Farklı ağlar için farklı yaklaşımlar (VEDOP, POLNET, UYAP, TAKBİS vs) Internet e açık ağlar / kapalı ağlar Internet e açık servisler / kapalı servisler Internet çıkışı tek olanlar / çoklu olanlar Farklı TOPOLOJİLER Farklı Hiyerarşik yapılanmalar

50 IPv6 Geçiş Anketi Doğru kişi olmadığınızı düşünüyorsanız BTK ya bildirim!!! Anketin doldurulmasının doğuracağı kaygılar? E-Dönüşüm İcra Kurulu (DPT, BTK) NDA (non disclousure agreement) yollanacak Hukuki sorumluluk bizde Doldurulduğunda bu bilgilerin güvenliğinin sağlanması?

51 Ulusal IPv6 Protokol Altyapısı Tasarımı ve Geçişi Projesi Serkan Orcan (ULAKBİM) Enstitü Müdür Yardımcısı