REHBERLİK SERVİSİ BABA-ÇOCUK İLİŞKİSİ

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "REHBERLİK SERVİSİ BABA-ÇOCUK İLİŞKİSİ"

Altan Karagöz
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 REHBERLİK SERVİSİ BABA-ÇOCUK İLİŞKİSİ

2 Okulöncesi dönemi oluşturan ilk yıllarda eğitimde ailenin önemi çok büyüktür. Çocuğun gelişiminde ailenin en etkili faktör olduğu bu dönemde anne-babaya pek çok görev düşer. Genellikle annenin çocuğun yaşamındaki yerinden söz edilirken, babanın çocuğun eğitimindeki rolü ikinci yılda devreye girer. Çünkü bebeklikten çıkmaya başlayan çocuk yarım konuşması ve hareketleri ile babanın dikkatini çekmeye başlar. Bizim toplumuzda babalar bu evrede devreye girer, ancak bu geç sayılan bir evredir, çünkü babalık bu evrede başlamaz. Baba, çocuğ u doğ duğ u andan itibaren, hatta çocuk daha anne karnındayken onunla ilğilenmeye başlamalıdır. Çocuk u zerinde dolaylı ve dolaysız yollardan etkisi olan babanın eşiyle olan iletişimi çocuk u zerinde dolaylı olarak etkili olmaktadır. Babanın çocuk u zerindeki etkileri bebeklik do nemde başlar. Baba-çocuk iletişiminin erken kurulduğ u ailelerde çocuk, baba modeline sahip olur. Bu, anneden farklı ve annenin dışında bir du nyadır. Aynı zamanda bu tu n ğu nu nu evin dışında ğeçiren baba, dış du nyanın bir simğesidir. Dış du nyada başarılı olabilmesi için, çocuk kendini babasının yanında huzur ve ğu ven içinde hissetmeli, babadan korkmamalıdır. Ailesinde bebeklik do neminden itibaren ilği ğo ren çocuklar olumlu bir benlik kavramına sahip olurlar. Babayı ğu çlu bulan, fakat ondan şefkat ğo rmediğ i için ona yaklaşmaktan korkan çocuk baba otoritesini kabullenmez, kurallara karşı ğelir. Oysa babayı ğu çlu bulan, ondan sevği ve ilği ğo ren çocuk konulan kurallara uyar, ondan korkmaz ve otokontrolu nu sağ lar. Gu çlu ve sevği dolu bir baba, çocuk için ğu ven kaynağ ıdır. Fırsat buldukça çocuğ una zaman ayıran baba çocuğ unu tanır, onun yetenek ve ilğilerini keşfederek onu belli faaliyetlere yo n- lendirir; onunla oyun oynar, kitap okur, dertleşir, belli konuları tartışır, ğezi proğramları du zenler, çocuğ una evde belli sorumluluklar vererek belli faaliyetleri çocuğ u ile paylaşır. ÖZDEŞİM MODELİ OLARAK BABA O zdeşleşme, bireyin içinde bulunduğ u ğrubun bir u yesinin duyuş, du şu nu ş ve davranışlarını izlemesi, onu taklit etmesi, kendine model olmasıdır. Buradaki model so zcu ğ u, kişinin kendini o zdeş tuttuğ u birey ya da ğrubu tanımlamaktadır. Okul o ncesi do nemde çocuk, kendini o zdeş tutacağ ı model olarak anne ve babasını alır. Onların o zellikleriyle değ er yarğılarını o rnek olarak benimser, hareket, tutum, konuşma ğibi davranışlarını

Kuşkusuz, anne ve babanın olumsuz tutum ve davranışları da, çocuğ un kişiliğ ini olumsuz yo nde etkileyecektir.

3 taklit etmeye uğ raşır. Bir başka deyişle, çocuk, dış du nyayı anne ve babasının ğo zlu ğ u aracılığ ıyla ğo rmeye çalışır. Okul o ncesi do nemde anne ve babasını bo ylesine etkili birer model olarak alması, çocuğ un ğelecekteki kişilik yapısını, duyğu ve du şu ncesini doğ rudan etkiler. Kuşkusuz, anne ve babanın olumsuz tutum ve davranışları da, çocuğ un kişiliğ ini olumsuz yo nde etkileyecektir. İ lk çocukluk do neminde ğo ru len en o nemli ğelişimlerden biri, kız çocuğ unun anneye, erkek çocuğ un babaya olan hayranlığ ından kaynaklanan taklit ve kendini onlarla o zdeş tutmak eğ ilimidir. Gu çlu, kuvvetli bir babayla kendini o zdeş tutması, çocuk için o nemli bir ğu ven kaynağ ıdır. Çocuk o zdeşleşme yoluyla modelden kendine yeterli du zeyde ğu ç aktarmaktadır. O te yandan kendini yetersiz bir modelle o zdeşleştiren bir çocuk, o rnek aldığ ı bir modelin istenmeyen o zelliklerini fark ettiğ inden, endişeli ve ğu vensizdir. Yapılan araştırmalar baba çocuk ilişkisinin çocuğ un bilişsel ğelişimi ve okul başarısını bu yu k o lçu de etkilediğ ini vurğulamakta, babasıyla yakın ve nitelikli bir ilişkiye sahip çocukların, okul başarılarıyla, bilişsel ğelişimlerinin olumlu açıdan etkilediğ i belirtilmektedir. Bu tu n bunların o tesinde baba, çocuğ un kişiliğ inin ğelişiminde o zdeşim modeli olması sebebiyle bu yu k bir o nem taşır. Babanın yokluğ u, pasifliğ i ya da ilğisizliğ i çocuğ un kişilik yapısını ruh ve beden sağ lığ ını bu yu k o lçu de etkileyebilir ve bazı uyum ve davranış bozukluklarının nedeni olabilir. Babası otoriter olan ve az ilğilenen çocuklarda utanğaçlık, çekinme ğibi kişilik o zelliklerine daha sık rastlanmaktadır. Çocuklarda uyumsuzluk eğ iliminin oluşumunda babanın tavır alışı en az annenin tavır alışı kadar etkili olmaktadır. Babası ilğilenen ve sevği ğo steren çocuklar arkadaşlarıyla ilişkileri daha iyi olan, liderlik o zelliklerine sahip ve daha uyumlu çocuklardır. Babanın su rekli mu samahaka r tutumları ve etkili disiplin yo ntemlerinden yoksun olması, ayrıca annenin uyumsuz olması halinde çocuklarda okuldan kaçma, çalma ğibi davranış bozukluklarına daha sık rastlanmaktadır. Yapılan bir başka çalışma ise; erğenlik do nemimde babaları ile olan ilişkileri sevği ğo sterme temeline dayanmayan erkeklerin kendilerini reddedilmiş ve mutsuz hissettiklerini ortaya çıkartmıştır. BABANIN, ÇOCUĞUN PSİKOSEKSÜEL GELİŞİMİ ÜZERİNDE- Kİ ETKİLERİ Bu tu n bunların yanı sıra babanın çocuğ un psikoseksu el ğelişiminde de rolu bu yu ktu r. O zellikle erkek çocuklar, masku len (erkeksi) davranışı, babası ile o zdeşleşerek ve onu taklit ederek kazanırlar. Bu nedenle babanın olmaması durumumda çocuğ un cinsel-rol

4 ğelişiminin bundan olumsuz olarak etkilenmesi olasılığ ı yu ksek olacaktır. Yalnız erkeklerin değ il kız çocuklarının da etkileşiminde bulunacakları bir baba fiğu ru ne ğereksinimleri vardır. Kız çocuklar babalarını ğo zleyerek ve onunla etkileşimde bulunarak erkeklere karşı nasıl tepkide bulunacaklarını ve erkeklerin kendi cinsiyetlerine nasıl tepkide bulunduklarını o ğ renir. Baba yoksunluğ unun kızlar u zerindeki etkisi çocukluk do neminde daha ufak du zeyde ğo ru lu rken erken adolesan do neminde bu etki daha açık bir biçimde ortaya çıkmaktadır. ÇOCUĞUN ZEKÂ GELİŞİMİ ÜZERİNDE BABANIN ETKİSİ Çocuğ un zeka ğelişimini belirlemede kalıtımsal o zelliklerin o nemi yadsınamaz, ancak çevresel etkiler de zeka nın ğelişimini etkileyen fakto rdu r. Birçok çalışma zeka ğelişiminde sosyal uyarımın ne denli ğerek olduğ unu ortaya koymuştur. Uyarımdan yoksun bir çevrede bu yu yen bebekler zihin ğelişimi açısından ğeri kalırlar. Baba çocuğ un ğereksinim duyduğ u uyaranları sağ layan bireylerden bir olması nedeniyle zihin ğelişiminde etkili olur. Anne baba yalnızca direkt davranışları ile değ il çevreyi du - zenlemeleri ile de çocuğ un zeka ğelişiminde etkili olur. Çalışmalar babaların annelere oranla daha fazla çocuğ un bağ ımsız davranmasını, çevreyi keşfetmesini cesaretlendiren bir tutum içinde olduklarını ğo stermektedir. Bu da çocuğ un zeka sını olumlu yo nde etkilemektedir. Çocuğ un zeka, kişilik ve cinsel ğelişimini tek fakto rle açıklamak doğ ru değ ildir. Burada vurğulamak istediğ imiz nokta babanın da anne kadar çocuğ un ğelişiminde etkin bir rol oynadığ ının bilincinde olmamız ğerektiğ idir. Hem anne hem de babanın birbiriyle uyumlu ve denğeli olarak eğ itimde sorumluluk alması çocuğ un kendisi ve du nyayla barışık, mutlu bir birey olabilme yolundaki savaşında en bu yu k yardımcı olacaktır. Bir Saat Adam yorğun arğın eve do ndu ğ u nde 5 yaşındaki oğ lunu kapının o nu nde beklerken bulmuş. Çocuk babasına: Baba 1 saatte ne kadar para kazanıyorsun? diye sormuş. Zaten yorğun ğelen adam bu seni ilğilendirmez diye cevaplamış. Bunun u zerine çocuk: Babacığ ım lu tfen bilmek istiyorum diye cevap vermiş. Adam, İ lla ki bilmek istiyorsan 20 dolar kazanıyorum diye cevap vermiş. Bunun u zerine çocuk,

5 Peki bana 10 dolar borç verir misin? diye sormuş. Adam iyice sinirlenip: Benim, senin saçma oyuncaklarına veya benzeri şeylerine ayıracak param yok hadi derhal odana ğit ve kapını kapat demiş. Çocuk sessizce odasını çıkıp kapısını kapatmış adam sinirli sinirli bu çocuk nasıl bo yle şeylere cesaret eder diye du şu nmu ş aradan bir saat ğeçtikten sonra adam biraz daha sakinleşmiş ve çocuğ a parayı neden istediğ ini bile sormadığ ını du şu nmu ş belki de ğerçekten lazımdı. Yukarı çocuğ un odasına çıkmış ve kapıyı açmış. Yatağ ında olan çocuğ a: Uyuyor musun? diye sormuş. Çocuk, Hayır demiş. Al bakalım istediğ in 10 doları sana az o nce sert davrandığ ım için u zğu nu m ama uzun ve yorucu bir ğu n ğeçirdim demiş. Çocuk sevinçle haykırmış: Teşekku r ederim babacığ ım Yastığ ının altından diğ er buruşuk paraları çıkarmış adamın suratına bakmış ve yavaşça paraları saymış bunu ğo ren adam iyice sinirlenerek: Paran olduğ u halde neden benden para istiyorsun? demiş. Çocuk, Ama yeterince yoktu demiş ve paraları babasına uzatarak: İ şte 20 dolar, 1 SAATİNİ BANA AYIRIR MISIN? demiş

Benzer belgeler

Çocuğun Zihinsel Gelişimine Babanın Etkisi

Çocuğun Zihinsel Gelişimine Babanın Etkisi Sevgili babalar Günümüzde eşler ve çocuklar, genellikle, babaların kendilerine ayırdıkları zamanın azlığından şikâyet etmektedirler. Babamı çok özlüyorum., Keşke babamın daha az çalışmasını sağlayabilsem.,