YAĞLA DIRICI VE EMLE DĐRĐCĐ KĐMYASALLAR EMLE DĐRĐCĐLERĐ ETKĐLERĐ

Transkript

1 YAĞLA DIRICI VE EMLE DĐRĐCĐ KĐMYASALLAR EMLE DĐRĐCĐLERĐ ETKĐLERĐ Harun YILMAZ 1 Ferhan KARA 1 1 Pazaryeri Meslek Yüksekokulu Bilecik Üniversitesi - BĐLECĐK Harun.yilmaz@bilecik.edu.tr Ferhankara@hotmail.com.tr ÖZET Kozmetik hammaddeler üçe ayrılır: Ana Maddeler Yardımcı Maddeler Etken Maddeler dir. Yağlandırıcı ve nemlendirici kimyasallar ana maddeler ve yardımcı maddelerdir. Özellikle cildin tipine göre yağlanmaya her cildin ise nemlenmeye ihtiyacı vardır. Yaşlılık geçiktirici ürünler iyi bir nemlendirmeden geçer. Su kaybı azalan cildin yaşlanması yavaşlar nemlendiriciler bu görevi su tutucu ajanlar ile sağlayacaktır. Nemlendirici ve yağlandırıcıların işlevleri kadar içlerinde kullanılan kimyasallar da önemlidir bu kimyasallar ve görevleri hangi üründe ne kadar etkili olduğunu ve etkilerinin bu kimyasalların oranına göre ne denli etkili olduğu da önemlidir. [1] Yağlandırıcı ve nemlendirici kimyasallar ; Allantoin, polıquerternıum 7, polıquerternıum 10, polıquerternıum 11, polıquerternıum 28, desil oleat, peg 7 gliseril kokoat, likit parafin, gliserin, katı vazelin, caprilic caprik triglicerit, oktil dodekanol, oktil palmitat, alkil benzoat c 12 x 15, izopropil miristat, sodyum izostearil laktilat, hint yağı [3] Nemlendiricilerin başlıca 2 temel etkisi vardır: Kapatıcı : Derinin yüzeyini bir yağ tabakası şeklinde kaplar ve de su kaybını engeller böylece cildin nem oranı artar. Nemlendirme: Cilt içinde su tutma kapasitesi olan yapıları oluşturur. [9] Anahtar Kelimeler: Kozmetik Hammaddeler, Nemlendirici ve Yağlandırıcılar, nemlendiricilerin etkileri.

2 1.GĐRĐŞ Kozmetik hammaddeler üçe ayrılır: Ana Maddeler Yardımcı Maddeler Etken Maddeler dir. Yağlandırıcı ve nemlendirici kimyasallar ana maddeler ve yardımcı maddelerdir. Özellikle cildin tipine göre yağlanmaya her cildin ise nemlenmeye ihtiyacı vardır. Yaşlılık geçiktirici ürünler iyi bir nemlendirmeden geçer. Su kaybı azalan cildin yaşlanması yavaşlar nemlendiriciler bu görevi su tutucu ajanlar ile sağlayacaktır. Nemlendirici ve yağlandırıcıların işlevleri kadar içlerinde kullanılan kimyasallar da önemlidir bu kimyasallar ve görevleri hangi üründe ne kadar etkili olduğunu ve etkilerinin bu kimyasalların oranına göre ne denli etkili olduğu da önemlidir. [1] 2-YAĞLA DIRICI VE EMLE DĐRĐCĐ MADDELER * Allantoin * polyıquerternıum 6 * polyıquerternıum 7 * polyıquerternıum 10 * polyıquerternıum 11 * desil oleat * peg 7 gliseril kokoat * likit parafin * gliserin * katı vazelin * caprilic caprik triglicerit * oktil dodekanol * oktil palmitat * alkil benzoat c 12 x 15 * izopropil miristat * sodyum izostearil laktilat * hint yağı [3] 2.a- ALLA TOI : Allantoin, C 4 H 6 N 4 O 3 formulasyonlu kimyasal bileşiktir ve ureidohydantoin-5 ya da glyoxyldiureide olarakta tanımlanmaktadır.yüksek miktarlarda üre içerir.kozmetik amaçlı allantoin Karakafes bitkisinden elde edilir.cilt bakım ürünlerinde kullanılması, nemlendirici,hücre yenileyici,tahriş giderici ve yaşlanma karşıtı etkisinden dolayıdır. Sadece kremlerde değil,traş ürünlerinde,diş macunlarında,güneş koruyucularda,saç boyalarında ya da renkli kozmetik ürünlerinde de allantoin yoğun olarak kullanılmaktadır. Salyangoz salgısı da yüksek miktarda allantoin içermektedir.ancak salyangoz salgısının içerdiği allantoin hem yapı hem etki bakımından çok farklı özellikler göstermektedir. Bir kremin allantoin içermesi o kremi salyangoz kremi yapmaz,yapsa yapsa Karakafes Otu

3 Kremi yapar.salyangoz kremleri doğal salyangoz salgısı ( Helix Aspersa Muller Secreation ) içermelidir.ancak ne yazık ki bu farkı,bir çok üretici firma tüketiciyi yanıltma yönünde kötüye kullanmaktadır. [4] 2.b-POLYQUATER IUM 6 Saç bakım solüsyonlarında, el kremi formülasyonlarında kondisyoner ve antistatik etki için kullanılır. Alkol içeren formülasyonlarda kullanılır. Aseton içine ilave edildiğinde tırnaklara kondisyoner etki verir. Anionikler ile uyumlu değildir. El kremi (%1-2), Saç bakım solüsyonları (%5-10), Kolonya, Aseton, Deodorant, Saç boyası, Traş Kremi ve Losyonlar. 2.c-POLYQUATER IUM 7 Şampuan, Sıvı sabun, el kremi formülasyonlarında kondisyoner, köpük stabilizasyonu ve antistatik etki için kullanılır. Şampuanlarda BELSIL ADM 6057 ile kıllanıldığında sinergistik etkisi vardır. Katı sabunlar için toz versyonu tedarik edilebilir. Şampuan (%0,5-1), Sıvı sabun (%0,5), El kremi (%1-2) 2.d-POLYQUATER IUM 10 Şampuan ve vücut kremlerinde suda çözünebilen katyonik kondisyoner.yıpranmış saçları koruma ve güçlendirici etkisi vardır. 2.e-POLYQUATER IUM 11 Şampuan ve vücut kremlerinde kondisyoner etki.saç şekillendiricilerde film oluşturucu.traş ürünleri,kremler,deodorant,antipersprant,sıvı ve katı sabunlarda cilt hissini arttırır. [5] 2.f- DESIL OLEAT- PEG 7 GLĐSERĐL KOKOAT Bütün deri bakım kozmetiklerinde yağlandırıcı olarak kullanılır. [6] 2.g- LĐKĐT PARAFĐ Petrolden elde edilen bir kayganlaştırıcı laksatif ilaç. Anal irritasyona neden olabilir ve kullanım uzarsa barsaktan vitaminlerin emilimini bozabilirler. 2.h- GLISERI Formülü CH 2 OH- CHOH-CH 2 OH olan renksiz, kokusuz alkoller sınıfından bir sıvı. Kimyaca adı 1,2,3 propantrioldür. Özellikleri Kıvamlı bir sıvı olup, tatlıdır. Saf Gliserin 18,6 Cde erir ve 290 Cde birazı bozunarak kaynar. Yoğunluğu 1,26 gr/cm3 olup, suda her oranda çözünür. elde edilişi 1948e kadar sabun imalatı esnasında sıvı ve katı yağların hidrolizinden elde ediliyordu. Bu metod halen yaygın olarak kullanılmaktadır. 2.ı- KATI VAZELĐ Ham petrolden çıkarılan, merhem ve kremlerde kullanılan ve 31 c'de eriyen bir tür mineral yağ. 2.i- CAPRĐLĐC CAPRĐC TRĐGLĐCERĐT ( kozmetik yağ ) Su ile karıştığında süte dönüşerek cilde yapışmış yağları oldukları yerden çözen ajan. [7]

4 3- EMLE DĐRĐCĐLERĐ ETKĐLERĐ Kozmetik preparatlarda bulunan nemlendirici ve yağlandırıcı kimyasallar cildin en iyi şekilde görünmesi ve sağlıklı bir cilde sahip olmak için kullanılır. Nemlendiricilerin başlıca 2 temel etkisi vardır: Kapatıcı : Derinin yüzeyini bir yağ tabakası şeklinde kaplar ve de su kaybını engeller böylece cildin nem oranı artar. Nemlendirme: Cilt içinde su tutma kapasitesi olan yapıları oluşturur. Bazı nemlendiriciler her iki etkiye de sahiptirler. Kapatıcı nemlendiriciler, nemlendiriciler insan dışı kaynaklı yağlar içerirler,saftırlar yada belli oranlarda su ile karıştırılmışlardır. Bir çok çeşidi vardır, tüm hastalar için tek bir uygun nemlendirici yoktur.en uygun olan nemlendirici ancak denenerek bulunur. Banyo yağları deri üzerinde ince bir yağ tabakası oluştururlar. Losyonlar yağlardan daha oklusiftir.gerektiğinde, En uygun olanıda suyu deride tutmak amacıyla banyo sonrası uygulanırlar. Kremler yine daha fazla kapatıcıdırlar. Dimeticon içeren kalın bariyer kremleri özellikle el egzemalarında çok faydalıdır. Merhemler de çok kapatıcıdırlar ve eşit miktarda sıvı ve katı parafin veya vazelin gibi saf yağlar içerirler. Oklusif nemlendiricilerin hangi çeşidinin kullanılacağı,uygulanacağı vücut alanına ve kuruluğun derecesine göre değişmektedir. Losyonlar saçlı deride, diğer kıllı alanlardave yüz, gövde, kollar ve bacaklardaki hafif kuruluklarda kullanılır. Kremler daha fazla nem ihtiyacı olduğunda kullanılır. Merhemler oldukça kuru, kalın ve pullu derilerde uygulanır, fakat aşırı yağlı yapısı nedeniyle rahatsız edici olabilir. Sulu akışkan kremler bir çok hastanın memnun kaldıkları orta derecede nemlendiricilerdir,yağsızdır, ucuzdur ve reçetesiz satılır. Bu kremler ter ile karışırlar ve yıkandıklarında çıkarlar. Kişinin ihtiyaçlarına göre bu kremlerin daha fazla parafin bulunduranları kullanılabilir. [8] OKLÜSĐFLER: Kapatıcı-örtücü olarak adlandırılan maddeler St. Corneumdaki TEWL'nı azaltan ajanlardır. Su kaybını önleme amaçlı oldukları için oldukça yağlı maddelerdir. Cilt kuruluğunun giderilmesinde etkin olarak kullanılırlar. En etkili örtücü madde vazelindir, su kaybına zeytinyağına göre 170 kat daha fazla direnç göstermiştir. Bu maddeler TEWL azaltırlar ve yumuşak bir cilt sağlarlar. Cilt yüzeyinde oldukça süre boyunca su kaybını önleyebilirler. Humektantlarla birlikte kullanılırlar. Oklüzif Ajanlar: Parafin Squalen Dimetikon Propilen Glikal Lanolin Balmumu Silikon Yağları Doğal Yağlar Badem Yağları

5 Jojoba Yağı Soya Yağı Avokado Susam Ayçiçek Hindistan Cevizi Üzüm Çekirdeği HUMEKTA LAR: St. Corneuma kaybettiği suyu kazandırmada kullanılan suda çözünür nem çekici ajanlardır. Kozmetik ürünlerde ürünün buharlaşmasını önleyerek raf ömrünü arttırmak amacıyla uzun yıllar kullanılmıştır. Ürünün içerisindeki su miktarını tutmak amacıyla yağ içeren tüm kremlerin bir parçasıdır. Daha sonraları kozmetik kimyagerler, nem tutucuların, nemli koşullar altında çevreden ve derin epidermal ve dermal dokulardan suyu çekerek St. Corneuma kaybettiği suyu kazandırmasını amaçlamıştır. Nem çekicilerin çevredeki nemi St. Corneuma iletebilmesi için havadaki nem oranının %50'yi aşmış olması gerekmektedir. Bu nedenle oklüziflerle kullanılmaları uygundur. Nem çekicilerin belli başlı olanları; Gliserin (2 prolidin-5 karboksilik asitin sodyum tuzu) Üre Alfa Hidroksi Asitler Propilen Glikal Bazı Proteinler Sorbitol Pirolidin Karboksilik Asit Jelatin Hyaluronik Asit Vitaminler Nemlendiricilerin formülasyonlarına güneş koruyucu olarak giren temel maddelerde; PABA PABA Ester Tipi Gibi Kimyasal Koruyucular Sinametriler Titanyum Dioksit Çinko Oksit Gibi Fiziksel Koruyucular Vardır. Nemlendiricilerin iki temel formülü vardır: Suyun baskın faz olduğu su içinde yağ emülsiyonları ve yağın baskın faz olduğu yağ içinde su emilsiyonları. Su içinde yağ formülleri daha ince gündüz yüz nemlendiricileri için kullanılırken, yağ içinde su emilsiyonları sıcak dokunuş ve yağlı görünüm ile tarif edilirler. Gündüz nemlendiricileri genellikle; mineral yağ, propilen glikal ve losyon oluşturmak amacıyla yeterli miktarda sudan oluşurlar. Gece kremleri ise; mineral yağ, landin alkol, petrolatum ve krem oluşturmak için sudan oluşur. Göz kremleri ise göz acımasını önlemek amacıyla tahriş edici maddelerin çıkarıldığı gece kremleridir. Ürünler arasındaki farklılıklar; güzel koku, egzotik yağ, vitamin, protein ya da amino asit içerikleri ile diğer nemlendirici maddelerin eklenmesiyle ortaya çıkmaktadır. Kozmetik firmalar, yüz nemlendiricilerini cilt tipine göre satışa sunmuştur. Doğal olarak yağlı ciltler için hazırlanmış ürünler yağsız ya da az miktarda yağ içerirken; normal ciltler için hazırlanmış ürünler orta miktarda yağ içerir. Kuru cilt ürünleri ise daha çok miktarda ağır yağ içerir.

6 Kozmetik ürünlerde kullanılan en hafif yağ mineral yağlarken, en ağır yağ ise petrolatum'dur. Bundan dolayı nemlendirici ürünler değişik yağ ve su oranlarına bağlı olarak tüm ciltler için üretilebilirler. Yağsız olan yağlı cilt için ürünler; çoğunlukla su ve proplen glikaldir. Bu bileşimin tavşanlar üzerinde yapılan bir deneyde yağ salgısı üretmediği görülmüştür. Yağlı cilt için hazırlanan pek çok nemlendirici, talk, kil ya da nişasta gibi yağ emici maddelerin kullanımı ile başarılabilen yağ kontrolü sağladığını iddia etmektedir. Propilen glikolün yüksek yoğunluğu cildin epitel dokusunda bozulma ile uygulandığında yanmaya neden olabilir. Normal ya da karma ciltler için hazırlanan ürünler çoğunlukşa su, mineral yağ ve az miktarda petrolatum ya da lanolin ile propilen glikal içerir. Yüzde yağlı bir his bırakırlar. Eğer güneş koruyucu da içeriyorsa koruyuc krem, spor krem olarak da adlandırılırlar. Yetişkinler için hazırlanan yenileyici-onarıcı özellik de taşıyan cilt nemlendiricileri; su, mineral yağ, propilen glikal, cildi yapılandırdığı iddia edilen düşük yoğunlukta çeşitli katkı maddelerine ilave olarak petrolatum veya lanolin içerirler. En çok kullanılan yenileyici-onarıcı maddeler; kollojen, kollojen amino asitleri, keratin, keratin amino asitleridir. Proteinler, elastinler ve mukopolisakkaritler de kullanılır. Cilde uygunluklarında nem tutucular gibi etki yaptıkları düşünülmektedir. Bazı ürünlerde, doğal deri lipiti olan sjualen, seramit gibi lipitler kullanılarak cilde nem kazandırdıkları iddia edilmektedir. Dermal kollojeni yeniden yapılandırdığını iddia eden ürünler iyi bir nem tutucu olan hyoluronik asit içerirler. Vitaminler de nemlendiricilerin yaygın katkı maddelerinden biridir. Pantotenik asit ya da Vitamin B kompleksi, birçok kimyasal formülde yaygın olarak kullanılır. Bazıları arı poleninin ve jelatininin yüksek Vitamin B içeriğinden dolayı yararlı olduğunu iddia etmektedirler. Ancak Vitamin B'nin cilde nüfuz ettiğini gösteren bir kanıt bulunmamaktadır. Vitamin E de yaygın olarak kullanılan bir katkı maddesidir ve deri aracılığı ile olan emilimi arttırdığı bilinmektedir. Bazen A, C, D vitaminleri de eklenir, fakat, yararları şüphelidir. St. Corneuma nüfuz edebilme şanslarının olabilmesi için suda çözülebilen bir biçimde olması gerekir. Bu nedenle yağda çözünen karışımlar çok az bir değere sahiptirler. Vitamin eksikliklerinin tedavisi için, vitaminlerin oral yolla alınması, derisel uygulanmasına oranla daha iyidir. Bazı vitaminler nem tutucu olarak kullanılmaktadır. Kişisel bakımın parçası olan nemlendiricileri kullanan kişilerin mükemmel nemlendiricilerin olmadığını kabul etmeleri gerekir. Dermisteki dokuyu yenilediğini-yapılandırdığını iddia eden krem ve losyonlar dermise kadar nüfuz etmezler. Tüketiciler, nemlendiriciyi kullandıktan sonra daha fazla kendine güven ya da artan bir iyi olma duygısı elde ederse nemlendiriciler için ayırdığı para doğru biçimde harcanmış demektir. Kişinin ortaya atılan kozmetik iddiaları akıl süzgecinden geçirmesi bilinçli kullanım için oldukça önemlidir.

7 SO UÇ Kişinin cilt tipine uygun nemlendiriciyi seçmesi önemlidir. Kozmetik firmalar hangi ürünlerin yağlı, normal ve kuru ciltler için olduğunu açk bir biçimde belirler. Yağlı cilde sahip kişiler nemlendirici kullanma konusunda en fazla tereddüt eden gruptur. Ancak, yağ emici talk ya da kaolin içeren bir ürün yüz parlamasını azaltabilir. Yağlı cilde sahip kişiler genelde istenmeyen yağı temizlemek ve akne tedavisine yardımcı olması amacıyla antibakteriyel bir temizleyici ya da benzoil peroksit içeren sabun kullanırlar. Bu sabunlar yıkamanın hemen ardından cildin pul pul olmasına sebep olular ve fondöten uygulamasını engelleyebilirler. Kuru ciltli kişiler uygun nemlendirici seçiminden yarar sağlayacaklardır. Cilt dehidrasyonundan kaynaklanan ince kırışıklıklar ve pullanmalar, fondöten uygulamasını kolaylaştırarak iyileştirebilir. Kuru cilde sahip çoğu kişi, uygulamadan sonra yaşadıkları cilt yanmasının sonucu olarak çoğu nemlendiriciye karşı alerjik olduğunu iddia ederler. Bu durum, alerjik kontakt dermatitden oluştuğunu göstermez. Bu kişiler, hasar görmüş cilde uygulamadan sonra yanmaya neden olabilen propilen glikal içeren nemlendiriciler kaçınmalıdırlar. Yanmaya neden olan diğer maddeler; benzoik asit, sinamik asit bileşenleri, laktik asit, üre, formaldehit ve sorbik asittir. Lanolin, Vitamin E, propilen glikal gibi maddeler de kontakt dermatite yol açabilir. [10]

8 KAY AKLAR : [1] Dermatoloji Uzmanı Dr. Güneş Ertürk [2] Kozmetik Preparatlar / Doç. Dr. Günsel Bayraktar Alpmen [3] Aseskimya Temizlik Hizmetleri San. Ve Tic. Ltd. Şti. [4] Fujiwara, S; oguchi T ovember 1995 "Degradation Of Purines: Only Ureidoglycollate Lyase Out Of Four Allantoin-Degrading Enzymes Đs Present Đn Mammals". The Biochemical Journal. [5] Kale Kimya Kimyevi Maddeler Sanayi Ve Ticaret A.Ş. [6] Solver Kozmetik Ansiklobedisi [7] ışık kimya march 2009 [8] laser hair removal and beauty center-2010-brochure [9] Boumann, Leslie " emlendirici Ajanlar". Çev: Alev Eken, Kozmetik Dermatoloji. Türkye Klinikleri., Tırnaksız, Figen "Cilt Bakım Ürünleri". Ed: Yasemin Yazan, Kozmetik Bilimi. obel Tıp Kitabevleri.,Yazan, Yasemin "Kozmetik Hammaddeler". Ed: Yasemin Yazan, Kozmetik Bilimi. obel Tıp Kitabevleri.