Özel Anakent Anaokulu Ocak Bülteni 2014

Transkript

1 Özel Anakent Anaokulu Ocak Bülteni 2014

2 ÖĞRENDİĞİMİZ PARMAK OYUNLARI İKİ KEDİ (Balıklar Sınıfı) Mırnav mırnav iki kedi (işaret parmaklar karşılıklı hareket ettirilir.) Biri çıkmış üst odaya (işaret parmağıyla yukarı çıkma hareketi yapılır) Biri inmiş alt odaya (diğer elin işaret parmağıyla aşağı inme hareketi yapılır.) Biraz sonra buluşmuşlar ( parmaklar buluşturulur) mırıl mırıl konuşmuşlar (parmaklar hareket ettirilir.) -Ben bir fare yakaladım (sağ elin işaret parmağı hareket ettirilir.) -Ben tabakları yaladım (sol elin işaret parmağı hareket ettirilir) Aman demişler çok yorulduk (bir kez el şıklatılır.) İşte orda bir koltuk ( koltuk...vb gösterilir) Hemen koşmuşlar oraya( makara sarma hareketi yapılır.) Mışıl mışıl uyumuşlar.(uyuma hareketi yapılır.) GÖKYÜZÜ (Deniz Yıldızları Sınıfı) İşte gece gökyüzü( ellerle daire yapılır) Kocaman parlak bir ay( başparmak gösterilir) Yanında yıldızlar (ellerin parmakları oynatılır) Işıl ışıl parlıyolar Sence başka neler var(soru sorma hareketi yapılır)

3 ÖĞRENDİĞİMİZ PARMAK OYUNLARI HAVA OLAYLARI (Deniz Yıldızları Sınıfı) Ben gökyüzü anayım (anne şefkatiyle konuşularak eller yukarıdan yana doğru açılır) Sizi çocuklarımla tanıştırayım (parmaklar hareket ettirilir) Önce hangisini çağırayım (soru sorma ifadesi yapılır) Yağmur geldi, yağıyor, şıp şıp şıp (parmaklar aşağı dönük olarak hareket ettirilir) Rüzgâr esiyor vuuu (beden ile s çizme hareketi yapılır) Damları uçuruyoor (korkuyla bir yere bakılıyormuş gibi yapılır) Şimdi de kar yağıyor, tıp tıp tıp (eller yukarıdan aşağı kar düşüyormuş gibi hareket ettirilir) Çocuklar üşüyoor ( eller bağlanır üşüme hareketi yapılır) Güneş kızım gelince (sevinme hareketi yapılır) Karlar gider sessizce (bir el bele koyulur, diğer elle güle güle yapılır)

4 ÖĞRENDİĞİMİZ TEKERLEMELER ANNE KARNIM ACIKTI (Balıklar Sınıfı) Anne karnım acıktı Baktım dolap açıktı Lüp ettim koca pastayı Bıraktım boş tabağı Seni gidi yaramaz Dolap açık olamaz Ekmek peynir yok muydu? O zaman da karnın tok muydu Toktu toktu toktuuu KÜÇÜK ROKET (Deniz Yıldızları Sınıfı) Ben küçük, mutlu bir roketim Yakında yeryüzünden ayrılacağım Gökyüzüne doğru uçacağım Uzaya doğru yükselirken Yukarı, yukarı daha yukarı diye Ba-ğı-ra-ca-ğım ÖĞRENDİĞİMİZ ŞİİRLER AY DEDE (Deniz Yıldızları Sınıfı) Geceleri çıkarsın Bize ışık saçarsın Sabah oldu derler Başka yere kaçarsın. Ay dede nerede? Kaçma dağların ardına Gel odama bak bana Masal okurum sana. GÜNEŞ (Deniz Yıldızları Sınıfı) Kocaman ateş topu Gökyüzünün sobası Lambası gökyüzünün Isıtır, aydınlatır dünyamızı

5 GECE- GÜNDÜZ (Balıklar Sınıfı) Ayyy bata bata Güneş çıka çıka Dünya döne döne Gece gündüz-gündüz gece Sar makarayı Sar sar daha hızlı Atalım kahkahayı Hah hah hah ÖĞRENDİĞİMİZ ŞARKILAR ORMANDA (Balıklar Sınıfı) Ormanda bir kuş,bir dala konmuş Ağlıyor işte, ağlıyor işte. Cik cik cik.. Cik cik cik.. Ormanda bir su, kaçmış uykusu Akıyor işte, akıyor işte. Şıp şıp şıp.. Şıp şıp şıp.. DÜNYA (Balıklar Sınıfı) Benim adım dünya Ben insanların eviyim Ben sizden şikâyetçiyim Denizlerimi kirlettiniz Nehirlerimi yok ettiniz Balıklarımı yok ettiniz Böyle giderse çok üzüleceğim. Ormanda bir fil, yemiş herşeyi Patlıyor işte, patlıyor işte. Güm güm güm.. Güm güm güm.. Ormanda bir at, atmış herşeyi koşuyor işte, koşuyor işte. Dıgı dık dık.. Dıgı dık dık..

6 ÖĞRENDİĞİMİZ ŞARKILAR UZAYLILAR (Yunuslar Sınıfı) VE (Deniz Yıldızları Sınıfı) Biz uzak bir gezegenden gelen yabancılarız Gerekirse OK oluruz Gerekirse TOP oluruz Gerekirse bir Fidan Gerekirse Bir DUVAR AY AY BATA BATA (Deniz Yıldızları Sınıfı) Ay bata bata güneş aça aça Dünya döne döne Gündüz gece gece gündüz Sar makarayı sar sar daha hızlı Atalım kahkahayı hah hah hah Biz uzak bir gezegenden gelen yabancılarız Gerekirse Çöp oluruz Gerekirse Yok oluruz Gerekirse Havada Gerekirse bir Sularda SAAT (Yunuslar Sınıfı) Kurulunca üşenmeden Dinlenmeden mırıldanır Duyarsın işte dinlesen Tıkırtılar tıkırtılar trik trak trik trak Olur mu hiç çalışmamak GÖKYÜZÜ MERDİVEN (Yunuslar Sınıfı) Gökyüzüne merdiven Kursam çıksam sevgiden (2) Yıldız alsam saçıma taksam Ayna olsa aydedem (2) Bulutlarla oynasam Güneşe dokunmasam (2) Yağmur olsam toprağa düşsem Çocuk olsam yeniden

7 SANAT ETKİNLİKLERİMİZ BALIKLAR SINIFI El izim etkinliği Serbest resim çalışmaları Artık materyal ile gökkuşağı Gece-gündüz etkinliği Sulu boya ile baskı DENİZ YILDIZLARI SINIFI Grup çalışması dünya Hamur ile dünyanın katmanları Gece gündüz kartı Püskürtme tekniği ile yıldız YUNUSLAR SINIFI Astranot Gezegenler proje çalışması Dünya üzerinde neler var? Gece gündüz çalışması Püskürtme tekniği ile uzay resmi

8 OYNADIĞIMIZ OYUNLAR BALIKLAR SINIFI Gece gündüz Yıldızlar Heykel oyunu Çuval Yarışı Renkli Eller Oyunu Miço Minik Cadı YUNUSLAR SINIFI Çömel kurtul Kurt baba Gece-gündüz Sandalye kapmaca Yağmur yağıyor 3küçük keçi Avcı ve kuşlar Anneyi kurtar Duygularla heykel Bekçi baba DENİZ YILDIZLARI SINIFI Dünya oyunu Uzaylılar rondu Renk bulmaca Sandalye kapmaca Kurt Baba Bopstiller

9 KAVRAM VE OKULMA YAZMAYA HAZIRLIK ÇALIŞMALARIMIZ BALIKLAR SINIFI KAVRAMLAR Renk kavramı: Kırmızı-sarı-mavi- yeşil-turuncu Sayı kavramı:1 den 10 a kadar sayma. 3-4 rakamı tanıma Duyu: Sert-yumuşak Miktar: Parça-bütün Zıt Kavramlar: Uzun-kısa Şekil Kavramı: Daire, Üçgen, Kare Dikdörtgen Zaman: Gece- gündüz/ Sabah-öğlen-akşam DENEY Parmak izi deneyi Mum deneyi Gece-gündüz deneyi OKUMA-YAZMAYA HAZIRLIK ÇALIŞMASI Dikey çizgi çalışmaları Mandala Çalışması

10 KAVRAM VE OKULMA YAZMAYA HAZIRLIK ÇALIŞMALARIMIZ DENİZ YILDIZLARI SINIFI KAVRAMLAR Renk kavramı: Kırmızı-sarı-mavi (ana renkler) turuncu-yeşil-mor (ara renkler) Sayı kavramı: 1 den 10 a kadar sayma rakamı yazma Zıt Kavramlar: İleri-geri, Mutlu- kızgın, Benzer-farklı Hızlı- yavaş-karanlık- aydınlık Şekil Kavramı: daire, üçgen, kare Miktar: Geniş dar Zaman: Dün-bugün-yarın Önce-sonra OKUMA-YAZMAYA HAZIRLIK ÇALIŞMASI Sınırlı Boyama Noktaları birleştirme Yol bulma çalışması Mandala Örüntü oluşturma DENEY Su neden dökülmüyor? Kâğıt neden ıslanmıyor? Balon Roket

11 KAVRAM VE OKULMA YAZMAYA HAZIRLIK ÇALIŞMALARIMIZ YUNUSLAR SINIFI KAVRAMLAR RENK: Turuncu GEOMETRİK ŞEKİL: Üçgen-Kare- Dikdörtgen BOYUT: Büyük-Küçük, Tam-Yarım-Bütün MİKTAR: Az-Çok SAYI/SAYMA: 6 (1, 2, 3, 4, 5, 6 tekrar) DUYU: Sert-Yumuşak, Sıcak-Soğuk, Tatlı-Acı, Ekşi-Tuzlu DUYGU: Korku ZIT: Aynı-Benzer-Farklı, Açık-Koyu ZAMAN: Mevsim (Kış) DENEY Gece gündüz deneyi Dünyanın hareketleri deneyi OKUMA-YAZMAYA HAZIRLIK ÇALIŞMALARIMIZ Serbest çizgi çalışmaları Çizgi tamamlama u,k seslerini tanıma 4 lü Sudoku öğrenme ARAŞTIRMA SORULARI Uzaya giden astranotlar nasıl döner? En büyük yıldız grubunun adı nedir? Uzaya ilk giden hayvan hangisidir?

12 TWINKLE TWINKLE LITTLE STAR Twinkle,twinkle,little star, How I wonder what you are, Up above the world so high, Like a diamond in the sky, Twinkle,twinkle,little star, How I wonder what you are! OLD MAC DONALD Old MacDonald had a farm,eee-yi-eee-yi-ohh And on that farm he had some cows eee-yi-eee-yi-ohh With a moo moo here and a moo moo there, Here a moo,there a moo,everywhere a moo moo. Vocabulary : World,moon,sun,planet. Animals : Fish,cat,dog,turtle,bird,butterfly. Sentence Patterns : What s this?it s a book. Adjectives : Happy,sad,hungry.

13 SOSYAL ETKİNLİK ÇALIŞMALARI GÖRSEL SANATLAR: Yunuslar ve Deniz Yıldızları sınıfı ile atölye çalışmalarımıza coşkuyla devam ediyoruz. Öğrencilerimiz büyük bir heyecanla resim yapmanın ruhuna büründüler Resim yapmanın verdiği hoş duygularımızı bireysel ve grup çalışmalarımıza aktarıyoruz. Minik tuvallerimize çizim yaparak ilk tablomuzu oluşturmaya başladık. Balıklar sınıfı ile konulu çizim çalışmaları yaptık. Guvaj boya ve renkli kalemlerle resimler çizdik. İlk tuvallerimize yaratıcı çizimler yaparak başladık. Renkleri farklı malzemelerle tanıdık, karışımlar yaparak yeni renkler oluşturduk. SATRANÇ: OCAK - 1. Hafta : Rok kavramını tanıma ve kurallarını kavrayabilme. OCAK - 2. Hafta : Mat kavramını tanıma ve kurallarını kavrayabilme. OCAK - 3. Hafta : Pat kavramını tanıma ve kurallarını kavrayabilme OCAK - 4. Hafta : Satranç tahtasında yer bulma. Her bir karenin adını harf ve rakam kullanarak satranç tahtasında istenilen bir karenin yerini bulabilme.

14 SOSYAL ETKİNLİK ÇALIŞMALARI MÜZİK: KAZANIMLAR Verilen sesin ( org, piyano, keman, melodika ) kaynağını söyler. Verilen sesin özelliğini (ince-kalın ) söyler ve benzer sesler çıkarır.sesi verilen varlığın hareketini yapar, rüzgar ve yağmur seslerini taklit eder. Sayışma ve tekerlemeli oyunların adlarını söyler. Dönem boyunca oluşan dağarcığındaki şarkıları devinimler eşliğinde söyler. ŞARKILAR KELOĞLAN Bir varmış bir yokmuş, evvel zaman içinde kalbur saman içinde Keloğlan varmış Ah Keloğlan, vah Keloğlan, canım Keloğlan,keltoş Keloğlan Dibi dibi dibi dibi.dip dap dop Yaşadığın dünyada ben de olsam Keloğlan, neşe içinde, huzur içinde Ah Keloğlan, vah Keloğlan, canım Keloğlan,keltoş Keloğlan Dibi dibi dibi dibi.dip dap dop FARECİK Bizim mutfakta bir yuvası var, ben bilemem ki kaç yavrusu var Her şeyi kemirdi, her şeyi dağıttı, annemi babamı çıldırttı Farecik farecik döktün saçtın farecik, farecik farecik çok yaramazsın farecik ALMANCA: Renkleri, sayıları, aile bireylerini ve hayvan isimlerini tekrar ettik. Köpek ve fare kuklaları yaptık, sınıf içerisinde konuşturduk. Günlük hayatta karşımıza çıkan yiyecek isimlerinden bazılarını öğrendik. Guten Morgen şarkısını dinledik.

15 SOSYAL ETKİNLİK ÇALIŞMALARI DRAMA: Balıklar ve Deniz yıldızları grupları ile : Beden dili, jest ve mimik kullanımını geliştirici aktiviteler. Algı, dikkat ve konsantrasyon çalışmaları. Balıklar grubu ile: Bireysel farkındalık, gördüklerini yaşadıklarını aktarabilme, hayal gücü-gözlem yoluyla oyun yaratma, sözsüz iletişim kurma becerilerini geliştirici çalışmalar. MODERN DANS: Dans adım oyunları oynadık. Küçük yarışmalar yaptık. Her hafta eğlence dolu dans dersleri geçirdik. BEDEN EĞİTİMİ: Esneklik ile ilgili etkinlikleri yaptık. Kuvvet gerektiren hareketleri yaptık. Bireysel oynanan oyunları öğrendik. Grup ile yapılan oyunları öğrendik. Eklem hareket genişliliğini geliştiren oyunlar oynadık.

16 Sınıf İçi Etkinliklerimiz Balıklar Sınıfı

17 Sınıf İçi Etkinliklerimiz Balıklar Sınıfı

18 Sınıf İçi Etkinliklerimiz Deniz Yıldızları Sınıfı

19 Sınıf İçi Etkinliklerimiz Yunuslar Sınıfı

20 Mutfak Etkinliği Muzlu toplar yaptık

21 Şokolo Prenses isimli tiyatro oyununu izledik.

22 Dönem sonu partimiz

23 Kitap önerilerimiz Kel Tilki Betül Kanbolat Zeta Yayıncılık "İçine çeken kurgusu ile çocuklar için gelişimsel mesajlar veren ve temel değerlere vurgu yapan çok keyifli bir hikaye."- Fatma Tosuntaş Karakuş-Uzman Psikolojik Danışman / Aile Terapisti "Evrensel değerlerin çocuklara çok güzel bir dille anlatıldığı; anne babaların çocuklarına okumaktan çocukların da dinlemekten hoşlanacakları harika bir masal." - Pınar Kobaş-Uzman Psikolojik Danışmanı / Dikkat Eksikliği ve Hiperaktive Bozukluğu Uzmanı

24 Sizin için kitap önerilerimiz. İletişim Donanımları Keşke'siz Bir Yaşam İçin Yazar:Doğan Cüceloğlu Yayınevi: Remzi Kitabevi; "Keşke çocuğumla daha çok zaman geçirseydim!""keşke vicdanımın sesini dinleseydim!""dilim tutulsaydı da keşke söylemeseydim!"ne kadar sık duyarız 'keşke' sözcüğünü. "Şimdi bildiğimi keşke gençliğimde bilseydim!" diyen kişi, verdiği yanlış kararlardan duyduğu pişmanlığı dile getirir. Haksız mı? Bize verilen şu ömürden başka neyimiz var?'keşke'siz bir yaşam için kim olduğunu ve ne istediğini bilmek yetmez; varoluşunu yaşamayı ve paylaşmayı da bilmek gerekir. Bir düşünün: Pişmanlıklarınızın çoğunun insan ilişkilerinden kaynaklandığını görürsünüz.bu kitap, ailede, işyerinde ve toplumda sağlıklı insan ilişkilerine önem veren, 'keşke'siz bir yaşam isteyen insanlar için yazıldı; yaşamınızın sonunda, "Keşke kendi hayatımı yaşayabilseydim!" dememeniz için!

25 REHBERLİK VE PSİKOLOJİK DANIŞMANLIK VELİ BÜLTENİ Çocuk ve Yaratıcılık Yaratıcılık; her bireyde varolan ve insan yaşamının her bölümünde bulunabilen bir yeti, günlük yaşamdan bilimsel çalışmalara dek uzanan geniş bir alanı içine alan süreçler bütünü, bir tutum ve davranış biçimidir. En genel anlamıyla yaratıcılık; bilinen şeylerden yeni bir şeyler çıkarmak, özgün bir senteze varmak, sorunlara yeni çözüm yolları bulmak, varlıklar ve olaylar arasında yeni ilişkiler kurmak ve böylece orijinal bir düşünce şeması içinde yeni yaşantı, deneyim, fikir ve ürünler ortaya koymak şeklinde tanımlanabilir. Bu özelliğin ortaya çıkması çok küçük yaşlara dayanır, fakat gereken önem verilmezse ve çeşitli uyaranlarla desteklenmezse zamanla sahip olduğu potansiyelini kaybedebilir.bu nedenle erken yaşlarda, eğitimciler ve aileler tarafından çocukların yaratıcılık yeteneğine önem verilmeli ve gelişebilmesi için de desteklenmelidir Yaratıcılık konusunda gerekli desteği verebilmemiz için bu konu hakkında yeterli bilgiye sahip olmamız gerekmektedir. Yaratıcılık uzmanların tariflerine göre bir şeyin üretilme aşamasına (veya problemin çözülme aşamasına) denmektedir. Bir çok kişi yaratıcılık yeteneği hakkında yanlış ya da eksik bilgiye sahip olduğu için çocuklarına doğru şekilde yardımcı olamamaktadır. Uzmanlar yaratıcılığın zeka ile ilişkilendirilmemesi gerektiğini, yaratıcılığın diğer zihinsel aktivitelerle doğrudan bir ilişkisinin var olmadığını söylemektedir.bir diğer yanlışın da yaratıcılığın alanları hakkında var olan dar tanımlamadan ortaya çıktığını eklemektedirler. İnsanların sadece sanatsal aktivitelerde yaratıcı olabileceği düşüncesinin doğru olmadığı, yaratıcılığın bilim ve diğer sosyal alanlarda da var olabileceği düşünülmektedir.

26 Çocuğun yaratıcılığına zarar veren yetişkin davranışları: 1.Gözetim: Çocuğun her yaptığı aktiviteyi gözetlemek onun kendisine olan güvenini azaltacak ve yaratıcığına zarar verecektir. 2.Değerlendirmek: Çocuğu sürekli olarak değerlendirmek onun yaratıcılığını bloke etmek anlamına gelir, çünkü çocuklar değerlendirileceklerini bildikleri için yaratıcılık aşamasında kendilerini sınırlayacaklardır. 3.Ödüllendirmek: Çocuğu yaptığı her aktiviteden sonra ödüllendirmek onu bu ödüllere bağımlı hale getirir ve sahip olduğu doğal yaratıcılık hissinin ölmesine neden olur. 4.Yarıştırmak: Yarıştırıldığını hisseden çocuğun kendine olan güveni azalacak ve başaramama korkusu nedeniyle yaratıcılığı zarar görecektir. 5.Aşırı kontrol: Üzerinde aşırı derecede kontrol hisseden çocuk yapacağı aktiviteler esnasında bağımsız olmadığını bildiği için istediği gibi hareket edemeyecek ve isteksiz olacaktır. 6.Sınırlanmış seçim imkanı: Çocuğunuzun yaratıcılığını desteklemek için gerçekleştirmeniz gereken en önemli unsurlardan biri geniş seçim imkanı sunmaktır, ancak bu sağlanmadığı hatta var olan imkanlar da sınırlanırsa çocuğunuzun yaratıcılığı da bir o kadar sınırlanır.

27 Neler yapabilirsiniz? Anne ve baba çocuğu ne kadar küçük olursa olsun, onunla oynamalı; ona dokunmalı; onu sesli ve sessiz uyaranlarla tanıştırmalıdır. Dışarıdan aldığı oyuncakları ve materyalleri çocuğa sunmanın yanı sıra evdeki ve çevresindeki malzemeleri kullanarak da yeni ürünler yaratmaya çocuğunu teşvik etmelidir. Bunun için, evde artık olarak nitelendirilecek plastik kutular, renkli dergi sayfaları, kapaklar, artık kumaş, eski giysiler vb. oyun malzemeleri olarak çocuğa sunulmalıdır. Çocuğun, çevresindeki malzemelerin tüm özelliklerini duyularını kullanarak algılamasına olanak tanınmalıdır. Çocuğa bir çok şeyi keşfedebileceği ve deneyebileceği ortamlar yaratmaya çalışılmalıdır. Çocuğu için yakın ve uzak çevresini tanımasına fırsat verici geziler düzenlemeli; çocuğa neye bakması, neyi görmesi, neyi duyması gerektiği konularında ona yol gösterici olmalı ve böylece çocukta yaratıcılık için çok önemli olan gözlem yapma yeteneği geliştirilmelidir. İstediklerini yapabilmeleri için onlara belirli miktarlarda bağımsızlıklar verilmelidir. Çocuğun bulunduğu ortamda çevre, çok fazla düzenli olmamalı ve çocuğa düzeni koruması için baskı yapılmamalıdır. Daha esnek ve şekil değiştirebilen bir ortam, çocuğun yaratıcılığını kullanabilmesine olanak tanır. Çocuğun hayal gücüyle yarattıklarına müdahale edilmemelidir. Kendi düşüncelerinizle çocuğunuzun düşüncelerine yön vermek yerine çocuğunuzun kendi düşüncesini ortaya çıkarmasına yardımcı olunmalıdır.çocuk çok fazla eleştirilmemeli, başka çocuklarla kıyaslanmamalıdır.

28 Çocuğunuzun düşünceleri ne kadar olağandışı olsa da bu düşüncelere saygı duyulmalı, eleştirilmemeli ve olduğu gibi kabul edilmelidir. Çocuğun sonu gelmeyen sorularını bıkmadan, onun anlayabileceği düzeyde ve doğru olarak cevaplamalıdır. Sonuçtan çok işleme önem verdiğinizi vurgulayın. Çocuğunuza farklı çözüm yollarını bulabilmesi için zaman verin. Çocuğunuzla beraber zaman geçirirken onun yaratıcılığını destekleyici koşullar oluşturmaya çalışın. Çocuğun kendi başarısını fark etmesi sağlanmalıdır. Çocukların yaratıcılığı konusunda yapılan yanlışların onların gelişimini de etkileyeceği unutulmamalıdır. Ünlü ressam Picasso nun ben bütün ömrüm boyunca bir çocuğun yaratıcılığına kavuşmak için çabaladım sözleri bir çocuğun yaratıcılığı hakkında eminim hepimize bir fikir veriyordur. Psikolojik Danışman Ceren PEKER KAYNAKÇA Prof Dr. Esra Ömeroğlu ve Uzm. Ayşe Turla. Milli Eğitim Dergisi. Sayı 151, Doç. Dr. Alev Önder. Yaşayarak Öğrenme İçin Eğitici Drama. Epsilon Yayınları, İstanbul, İnci San. Yaratıcı İki Düşünme Biçimi ve Çocuğun Yaratıcılık Eğitimi, Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, Cilt 12, Sayı 1-4, 1979, s Prof. Dr. Neriman Aral, Doç. Dr. Aysel Köksal Akyol ve Doç. Dr. Figen Gürsoy. Çoluk Çocuk Dergisi. Sayı 36, Mart İlkim Öz. Çocuk ve Kişilik, Kök Yayınları, 1997.

29 Zatürre (Akciğer enfeksiyonu) nedir? Zatürre ( tıbbi adıyla pnömoni ) virüs, bakteri gibi etkenlerin yol açtığı, akciğer dokusunun tek veya iki taraflı enfeksiyonudur. Enfeksiyon, genellikle basit bir soğuk algınlığı, üst solunum yolu enfeksiyonu gibi başlar ve ilerler. Zatürrenin adı anne babaları korkutsa da, riskli bazı gruplar dışında ayaktan tedaviyle yüz güldürücü sonuçlar alınan bir hastalıktır. Bağışıklık sistemi zayıf, iyi beslenememiş, kronik hastalıkları olan çocuklar, prematür bebekler, sigara dumanına maruz kalan çocuklar daha riskli gruplardır, zatürreyi ağır geçirebilir, tedavi için hastaneye yatmaları gerekebilir. Çocuklarda zatürre etkenleri nelerdir? Çocukluk çağı zatürrelerinin en sık görülen nedenleri bakteriyel ve viral ajanlardır. Bu etkenler yaş grubuna göre farklılık gösterir. Çocuklarda zatürreden sorumlu olan bakteriler Streptococcus pneumoniae, Haemophilus influenzae, Grup A streptokoklar (GAS), Grup B streptokoklar, Staphylococcus aureus, Mycoplasma pneumoniae ve Chlamydiae pneumoniae'dır. Virüslerden ise Respiratuar Sinsisyum Virus (RSV), Parainfluenza tip3, Adenovirus, İnfluenza A ve B sıklıkla zatürreye neden olurken kızamık ve suçiçeği, aşıyla önlenebilen, ciddi zatürreye neden olabilen diğer viral ajanlardır. Zatürre üşütmekten olmaz; aşırı üşütme ve soğukta kalma, direnci azaltarak zatürre oluşmasına etki eder. Belirtiler Nelerdir? Ateş, titreme, üşüme, terleme Öksürük, balgam Göğüs / sırt ağrısı Hızlı nefes alıp verme Göğüste hırıltı Nefes alıp verirken göğüs duvarında içe çekilmeler Kusma, başağrısı, kas ağrısı Halsizlik, iştahsızlık

30 Zatürrenin en önemli bulgusu öksürük ve yüksek ateştir (koltuk altından bakılan ateşin 38 derecenin üzerinde olması). Ancak zatürre, iki ayın altındaki bebeklerde öksürük olmadan da ateş, huzursuzluk, sık nefes alma (sakinken dakikadaki solunum sayısının 60'ın üzerinde olması), nefes tutma, morarma atakları, göğüs duvarında çekintiler ile kendini gösterebilir. Daha büyük çocuklarda bu bulgulara göğüs ağrısı, balgam çıkarma, halsizlik, baş ağrısı, karın ağrısı, kas ağrıları ve kırıklık da eşlik edebilir. Solunum sayısının 3-11 aylık çocuklarda 50/dakika, 1-5 yaş arasında 40/dakika, 5 yaş üzerinde 30/dakikanın üzerinde olması, zatürre tanısı için önemlidir. Nasıl Bulaşır? Hasta kişiyle yakın temasla, onun aksırık, öksürüğünden, aynı tabak, çatal, kaşığı kullanmakla bulaşır. Ancak, mikrobu alan herkeste zatürre görülmeyecek, bazıları hafif bir üst solunum yolu enfeksiyonu geçirecektir. Nasıl Tanı Konur? Şikayetleri dinleyen doktor, muayeneden sonra akciğer filmi, kan testleri, balgam kültürü gibi testler isteyebilir. Nasıl tedavi edilir? Bakterilerin yol açtığı zatürreler antibiyotikle tedavi edilir. Çoğu hasta, antibiyotik tedavisini evde alabilir. Tedaviyi doktorun önerdiği süre boyunca almak, iyileşme görülünce kesmemek çok önemlidir. Viral kaynaklı zatürrelerde antibiyotik gerekli değildir, hastanın genel durumunu destekleyici tedaviler yapılır. Solunum sıkıntısı, morarmaları olan hastalar hastaneye yatırılarak tedavi edilirler. Bol sıvı alımını sağlamak iyileşmeye, balgamın atılmasına yardımcı olacaktır. Doktor önerisi olmadan, rasgele öksürük şurubu kullanmak yarardan çok zarar verebilir. Öksürük, vücudun balgamı atmak için ihtiyaç duyduğu normal bir savunma mekanizmasıdır. Ağrı kesici, ateş düşürücüler bazen gerekli olabilir.

31 Korunma için neler yapabiliriz? Çocukluk çağı aşıları; H.influenza tip B ve pnömokok gibi bazı zatürre etkenlerine karşı koruyucudur. Çocuklarda en sık zatürre etkeni olan pnömokoklara karşı 2 yaş altında kullanılabilecek pnömokok aşısı artık ülkemizde de mevcuttur. Grip aşısı da riskli çocuklar için yararlıdır. Çocuklarımızın aşılarının tam olmasını sağlamalıyız. Çocukları, bebekleri sigara dumanına maruz bırakmamalıyız. Anne sütü alan bebeklerin her tür enfeksiyona karşı daha korunaklı olduğunu unutmamalı, bebeklerimizi mümkün olduğunca anne sütüyle beslemeliyiz. Çocuklarımızı hasta kişilerle temastan korumalı, enfeksiyonların sık görüldüğü mevsimlerde onları kalabalık ortamlarda bulundurmamaya gayret etmeliyiz. Dengeli beslenmelerini sağlamalıyız. Zatürre gelişimi açısından hangi çocuklar risk altındadır? Başta sigara olmak üzere ev içi ve ev dışı hava kirliliği, Yaş (çocuğun yaşının iki yaşın altında olması), Düşük doğum ağırlığı, Anne sütü ile beslenememe, Beslenme yetersizliği D vitamini eksikliği, Düşük sosyo-ekonomik düzey, Kalabalık yaşam koşulları (aynı evde yaşayan birey sayısının fazla olması, iyi havalanmaması, kreş bakımı), Anne yaşının küçük ve annenin eğitim durumunun yetersiz olması, Altta yatan hastalığın olması (doğumsal kalp hastalığı, şeker hastalığı, vb),

32 Zatürre nasıl tedavi edilir? Üç ayın altında zatürre tanısı konan her bebek hastaneye yatırılarak tedavi edilmelidir. Her yaş grubundaki çocuklar için; morarması olan, kalp yetmezliği olan, beraberinde başka önemli bir hastalığı olan, akciğer grafisinde ağır zatürre bulgusu olanlar da hastaneye yatırılarak tedavi edilirler. Hastanede damardan sıvı tedavisi, oksijen-solunum desteği, damardan antibiyotik tedavisi verilir, bu tedavinin süresi çocuğun durumuna göre değişmekle birlikte ortalama 7-10 gündür. Hafif şiddetteki zatürreli çocuklar ise ayaktan takip edilir; ağızdan veya kas içi uygulanan antibiyotikler, bazen de balgamı yumuşatan ilaçlar tedavide kullanılabilmektedir. Tedaviye yanıt 48 saat sonra doktor tarafından değerlendirilir. Virüslerle meydana gelen zatürre tedavisinde antibiyotik tedavisinin yeri yoktur. Öksürük şurupları ve buhar tedavisi zatürre tedavisinde kullanılmamaktadır. Zatürre tanısı alan çocuğun bakımında evde dikkat edilmesi gereken durumlar: Altı aylıktan küçük sadece anne sütü alan bebekler daha sık emzirilmelidir, 6 aylıktan büyük bebeklerde yaşına uygun olarak yüksek kalorili besinlerin verilmelidir, Anne sütü almayan bebeklere sık sık sıvı gıdalar verilmelidir. KAYNAK: Uludağ Üniversitesi Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları AD, Çocuk Enfeksiyon Hastalıkları BD NEBİYE AYVAZOĞLU Sağlık Birim

33