Ergenlerde Psikodrama

Transkript

1 Ergenlerde Psikodrama Bir Grup Çalışması Prof. Dr. Bahar GÖKLER

2 Psikodrama Moreno nun Spontanlık Yaratıcılık Şimdi ve Burada nın işlenmesine yönelik yaklaşım modeli Rol ve Etkileşim kuramı üzerine yapılandırılmış bir psikoterapi yöntemidir.

3 Psikodrama Gerçeği dramatik yöntemlerle araştıran bilimdir Kişilerin dramatizasyon, dramatik biçimde kendini dışa vurma, rol oynama gibi yollarla davranışlarını sergilemeye yönlendirildikleri bir psikoterapi yöntemidir.

4 Psikodrama Aksiyon tekniklerinin kullanıldığı bir grup psikoterapisi biçimidir. Yaşam grup odasına taşınır ve grup üyeleri tarafından dramatik bir oyun kurgusu içinde canlandırılır. Süreç zengin, canlı, eğlenceli ve hareketli bir süreçtir. Grup yaratıcılığı ve spontanlığı kullanarak sorunlara çözüm arar.

5 Ergenlerde Psikodramanın İşlevi Katarsis sağlama ve içgörü geliştirme Gerçekle yüzleşme ve gerçeği test etme Daha geniş bir rol repertuarına sahip olma Davranış değişiklikleri oluşturma Büyüme ve gelişmeyi sağlama

6 Ergenlerle Yapılan Bir Psikodrama Terapisi Sürecinde Dikkat Edilmesi Gereken Özellikler Dürüstlük ve önemsendiklerinin gerek grup gerek birey olarak hissettirilmesi Güven arttırma, cesaretlendirme, akran etkileşimi, düzeltici deneyim yaşama, benlik saygısını yükseltme Grup bütünlüğü ile ergenin gelişim çizgisi arasındaki bağların kurulması terapötik etki yaratan önemli etmenlerdir.

7 Psikodramanın Ergenlerde Kullanılımı Psikotik, prepsikotik çocuk ve ergenlerde Davranışsal sorunlarda Kimlik karmaşası yaşayan ergenlerde Uyum sorunlarında Travma sonrası stres bozukluğunda Madde bağımlılığında Yeme bozukluklarında Yasın çözümlenmesinde

8 Psikodrama Tekniği İle Ele Alınan Bir Ergen Grubu

9 Amaç Bireysel farkındalık süreci ile grup bütünlüğü arasındaki ortak gelişim çizgisinin analizinin verilmesi Farklı psikodramatik teknikler odak alınarak Sürecin etkinliğinin bazı ölçütler üzerinden değerlendirilmesi

10 Psikodrama Grubu Oluştururken HÜTF Çocuk ve Ergen Psikiyatrisi Kliniğine başvurmuş yaşları arasında Psikodrama çalışmasına uygun Grup tedavisinden yararlanabileceği düşünülen ergenler

11 Psikodrama Çalışmasına Uygunluk İçin Öngörülen Özellikler Yoğun duygusal yaşantılarda dürtü kontrolü sağlayabilme Dış gerçeklikle bağını kaybetmeden role girebilme Kaygı ve engellenme durumunda esneklik geliştirebilme Yeterli ego gücüne sahip olma Uyum amaçlı regresyon kapasitesine sahip olma Psikolojik zihinlilik İlişkiye açıklık

12 Psikodrama Grubunun Özellikleri Kız ve erkek üye sayısının dengede olması Üye sayısının yeterli grup bütünleşmesini ve her üyenin katılımını sağlaması Grup 5 kız, 4 erkek üyeden oluşmuştur

13 Gruba Alınma Ölçütleri Nevrotik belirtilerle başvurmuş olma Temelde kimlik arayışı içinde olup, içrel ya da kişiler arası çatışmalara ilişkin sorunlar yaşama

14 Gruba Alınmama Ölçütleri Psikotik belirtiler Madde kullanımı Davranım bozukluğu Eşlik eden bir merkezi sinir sistemi hastalığı olması

15 Yaş Cinsiyet Can Gözde Zeynep Tayfun Sertaç Kazım Burak Öykü Sevda Tanı DEHB, Depresyon Performans Kaygısı, Sosyal Fobi Kimlik Karmaşası Depresyon Uyum bozukluğu Depresyon Kimlik Karmaşası Kimlik Karmaşası Depresyon İlk Başvuruda Yakınmalar Okul başarısında düşme, Sene kaybı, Aileye karşı tepkisellik, Yakın arkadaş ilişkilerinde sorunlar Uykusuzluk, Karanlık korkusu, Yalnız yatamama, Durgunlaşma, Sınav kaygısı, Çekingenlik, Anne baba anlaşmazlığı Yaşıt ilişkilerinde sorunlar, Kendinden büyüklerle yakın duygusal ilişki, Anne baba ile ilişkilerinde sorunlar, Anne baba anlaşmazlığı Karamsarlık, İsteksizlik, Kendine güvensizlik, Kaygılar, 13 yaşında baba kaybı, Annede postpartum depresyon Taşınma sonrası uyum güçlükleri, Okul devamsızlığı, Düşünmeden yapılan davranışlar, Anne baba ayrılığı, baba ile yaşıyor Sol ekstremitelerde anomali Baba ile tartışma sonrası intihar girişimi, Baba ile ilişkilerinde sorunlar, Sinirlilik, Dikkat dağınıklığı, Derse ilgisizlik, Uyku sorunları, Karamsarlık Sinirlilik, Sabırsızlık, Baba ile ilişkilerinde sorunlar, Kendini derslerde ve arkadaş ilişkilerinde yetersiz bulma İntihar girişimi, Okul sorunları, Anne baba ilişkisinde sorunlar, Tepkisellik İçine kapanık olma, Kolay arkadaşlık kuramama, Gece korkuları İlaç Tedavisi Bireysel tedavide ilaçsız izlenmiş (4 aydır izlemde) Grup öncesi (4 ay) başlanan ilaç tedavisine izleyen hekimi tarafından grup süresince devam edildi (4 aydır izlemde) Grubun son bir ayında izleyen hekim tarafından Depresyon tanısıyla ilaç tedavisi başlandı (16 aydır izlemde) Grup başlangıcında n 4 ay öncesine kadar 6 ay süreyle ilaç tedavisi almış (10 aydır izlemde) Grubun başında başlanan ilaç tedavisine izleyen hekimi tarafından grup süresince devam edildi (10 gündür izlemde) Grup başlangıcından 1 ay öncesine kadar 8 ay süreyle ilaç tedavisi almış (8,5 aydır izleniyor) Bireysel tedavide ilaçsız izlenmiş (6 aydır izlemde) Grup öncesi aldığı ilaç tedavisine izleyen hekimi tarafından grup süresince devam edildi (24 aydır izlemde) Grup başlangıcın dan 1 ay öncesine kadar 6 ay süreyle ilaç tedavisi almış (6 aydır izlemde)

16 Psikodrama Oturumları Haftada bir 120 dakikalık oturumlar Periyodik 6 ay süreyle Kapalı grup çalışması Psikodrama teknikleri ile bir çok kuramın eklektik bir biçimde birleştirildiği bir kuramsal yaklaşım temel alınmıştır.

17 Gruba Hazırlık İlk bilgilendirme yapılmış ve gönüllülük esas alınmıştır Psikodrama tekniğinin tanıtımı Psikodramanın aşamaları ve hedefleri Katılımcıların grup içinde kendilerini tanıma amacıyla ne alabilecekleri ve nasıl alabilecekleri Grubun süresi ve grup süresince bireysel tedavilerinin izleyen hekimlerce devam ettirileceği Grup normlarının oluşturulması Devamlılığın önemi Yeni üye katılımının olmayacağı Grup süresince grup dışında görüşmemeleri Grup çalışmasının kaydedileceği Aileleri ile grup ortası ve sonunda toplam iki görüşme yapılacağı grup üyelerine açıklanmıştır.

18 Hedefler Kendi duygu, düşünce ve deneyimlerini daha iyi değerlendirebilme ve aktarma Otonomilerini arttırma Farklı yaşantılama deneyimlerine olanak sağlama Kişiler arası ilişkilerde yaşanan sorunları fark edebilme Deneyimlerinin başkaları üzerindeki etkisini görme Sorunlar karşısında daha etkin çözümler üretebilme Kendilerini daha iyi tanıma

19 Bireysel Farkındalık Süreci ile Grup Bütünlüğü Arasındaki Ortak Gelişim Çizgisinin Farklı Psikodramatik Teknikler Odak Alınarak Analizi

20 KABUL GÖRME KABUL ETME VAZGEÇME ELDE ETME ÜLKÜLEŞTİRME HAYAL KIRIKLIĞI DEĞİŞİM ve BÜTÜNLEŞTİRME

21 Bu ergen grubunda süreç analizi; Kabul görme ve kabul etme Ait olma Bağlanma ve ayrışma Özerklik Özdeşim nesneleri ile ilişkiler Gerçekçi kendilik ve nesne tasarımları geliştirme Ülküsel kendilik, ülküsel nesne Kendilik nesneleri Yerleşik, özümsenmiş bir kendilik algısı Gerçekçi hedefler belirleme Kendilik tasarımını iç sürekliliğinin sağlanması Kendini olduğu gibi kabul etme Bütünleştirme kavramları üzerinden tartışılmıştır.

22 Psikodrama nın Sonuçları Nelerdir ve Nasıl Değerlendirilir?

23 Yarar Ölçümleri Psikiyatrik belirti ölçümleri Beck Depresyon Envanteri Sürekli Anksiyete Ölçeği Durumsal Anksiyete Ölçeği Kendilik algısı değerlendirmesi Offer Kendilik İmgesi Ölçeği Problem çözme becerileri değerlendirmesi Problem Çözme Envanteri

24 Tartışma ve Sınırlılıklar Psikodramanın etkinliği ve değerini gösteren kanıta dayalı ve somut veriler üzerinden değerlendirebilecek çok az çalışma bulunmaktadır. Psikodramanın anlaşılması hem niteliksel (fenomonolojik, süreç odaklı) hem de niceliksel (kanıta dayalı yöntemler) yöntemlerin bir arada kullanılması ile mümkün olabilir. Bu çalışmada her iki yöntem bir arada kullanılmıştır.

25 Tartışma ve Sınırlılıklar Psikodrama uygulamasının etkinliğini değerlendirmede en büyük kısıtlılık çok fazla değişkenin olması ve bunların hepsinin kontrol edilmesinin çok zor olmasıdır Ayrıca gruplarda üye sayısının genelde küçük olması istatistik değerlendirme açısından kısıtlılık yaratmaktadır

26 Tartışma ve Sınırlılıklar Bu çalışma açısından; Bireysel tedavilerinin etkisi, grup dışı yaşantılarındaki değişimler gibi bir çok değişken kontrol edilememiştir Grubun üye sayısı çok küçüktür Bu çalışmanın sonuçları ile neden sonuç ilişkisi kurulması mümkün değildir Çalışmanın sonuçları genellenemez Problem çözme becerileri ve benlik algısında değişimler ölçülmüşse de bu alanlarda değişim uzun erimde gözlenebilecek değişimlerdir Bu alanlarda değişimin grup dışı yaşantıya aktarılıp aktarılmadığının değerlendirilebilmesi için izlem çalışmalarına gereksinim vardır

27 Bu çalışma, Ergenlerle yapılmış olması Odak alınan yöntemin psikodrama tekniği olması Ölçümlerin aynı grup üzerinden farklı zaman dilimlerinde yapılmış olması Süreç analizi ve yarar ölçümleri yoluyla, hem niteliksel hem de niceliksel değerlendirme yapılması açılarından ergen psikodrama gruplarına ilişkin katkı sağlayıcı bir örnek olarak değerlendirilebilir.