ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ
|
|
- Özgür Suvari
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 45 ÜCRET-FİYAT SPİRALİ: TÜRK İMALAT SANAYİ ÖRNEĞİ Zehra ABDİOĞLU * ÖZET Bu çalışma Türkiye için dönemi iibariyle ara malı, dayanıklı ükeim malı, dayanıksız ükeim malı, enerji ve sermaye malı gibi ana imala sanayi gruplarına ilişkin verimlilik ayarlı nominal ücre düzeyleri ile üreici ve ükeici fiyaları arasındaki nedensellik ilişkilerini araşırmakadır. Bunun yanı sıra, bu çalışmada Türk imala sanayi verimlilik ayarlı oplam nominal ücre düzeyleri ile üreici ve ükeici fiyaları arasındaki ilişki dönemi için analiz edilmişir. Toda-Yamamoo nedensellik esi verimlilik ayarlı oplam nominal ücre düzeyleri ile üreici ve ükeici fiyaları arasında çif yönlü nedensellik ilişkisi olduğu yönünde güçlü bir kanı sağlamışır. Çalışmada incelenen ana sanayi gruplarının çoğunda nedensellik ilişkisinin yönü nominal ücrelerden fiyalara doğrudur. Sadece aramalı imalaında verimlilik ayarlı nominal ücreler ile fiyalar arasında çif yönlü bir nedensellik ilişkisi sapanmışır. Anahar Kelimeler: Ücre-fiya spirali, verimlilik, nedensellik analizi. JEL Sınıflandırması: E31, J31, C22 THE WAGE-PRICE SPIRAL: THE CASE OF TURKISH MANUFACTURING INDUSTRY ABSTRACT This sudy invesigaes he causal relaionship beween produciviy-adjused nominal wages of he main manufacuring indusry groups such as inermediae goods, consumer durables, consumer non-durables, energy and capial goods and producer and consumer prices in Turkey during he period of In addiion, in his sudy he relaionship beween aggregaed produciviyadjused nominal wages and producer and consumer prices are analyzed for he period of in Turkish manufacuring indusry. Toda-Yamamoo causaliy es have yielded a srong evidence for bidirecional causaliy beween aggregaed produciviy-adjused nominal wages and producer and consumer prices. In mos of he indusries examined he direcion of causaliy runs from nominal wages o prices. Only in inermediae goods manufacuring bidirecional causaliy is found beween produciviy-adjused wages and prices. Keywords: Wage-price spiral, produciviy, causaliy analysis. JEL Classificaion: E31, J31, C22 * Karadeniz Teknik Üniversiesi İİBF Ekonomeri Bölümü, maraszehra61@homail.com
2 46 1. GİRİŞ Ücre ve fiyalar arasındaki ilişki makro ekonomik dinamikler açısından son derece önemli olduğu için geçmişen günümüze kadar ikisa lieraüründe üzerinde sıklıkla durulan konuların başında gelmişir. Lieraürde ücre-fiya spirali olarak isimlendirilen bu dinamik ücre ve fiya ayarlama kuralları neicesinde oplam alep şoklarının ekonominin reel değişkenleri üzerinde ekide bulunup bulunmayacağı konusundaki arışmaların odak nokasını oluşurmuşur. Nominal ayarlamaların mal ve işgücü piyasalarının geneline yayılma ekisi ücre-fiya spirali olarak adlandırılmakadır (Kandil, 2003: 3). Ücre-fiya spirali eoremine göre, oplam alepeki bir arış firmaları daha yüksek fiya, işçileri ise daha yüksek ücre alep emeye sevk ederek bir ücre-fiya döngüsünün oluşmasına neden olur ve bu döngü sonucu çıkı ve isihdam arar. Bu durum sadece alep enflasyonu reel para arzını ekili bir biçimde azalığında son bulur ve ekonomi am isihdam denge seviyesine geri döner. Ücre-fiya spiralinin bir diğer oraya çıkış mekanizması şu şekildedir: Olumsuz arz şokları ile karşılaşıldığında işçiler daha yüksek reel ücre ya da firmalar daha yüksek kar marjı alep ederler, ya da şok öncesindeki ücre ve fiya düzeylerini korumak iserler. Bu durum maliye enflasyonuna neden olur ve enflasyonun reel para arzı üzerindeki ekisi ekonomik durgunluğa yol açar. Ücre-fiya spiralinin işleyişi ekonomik birimlerin beklenileri ile yakından ilişkilidir. Şöyle ki, eğer ekonomik birimler rasyonel bekleniye sahipse işçiler ve firmalar üm reel ücrelerde ve kar marjlarında eş zamanlı bir arış olmayacağını bilmekedirler. Toplam alepeki bir arış nominal ücreleri ve fiyaları eş zamanlı olarak arıracakır ve böylece oplam alepeki bir değişim çıkı üzerinde herhangi bir ekiye sahip olmayacakır. Ücre-fiya spiralinin işleyişi üm fiya ve ücre ayarlamalarının eş zamanlı olmadığı bir ekonomide farklılık arz emekedir. Reel ücreler ile kar marjlarının alepeki değişime karşı kaılık dereceleriyle fiya aale düzeyi arasında doğrudan bir ilişki söz konusudur. Ürün alebindeki değişimin kar marjları ve işgücü alebindeki değişimin reel ücreler üzerindeki ekisi ne kadar küçük ise nominal fiya düzeyinin oplam alep şoklarına ayarlanması o kadar yavaş olmakadır. Nominal fiya düzeyinin ayarlanma hızı yavaş olduğu için nominal para arzındaki değişimin reel para arzı ve oplam alep üzerindeki ekisi o kadar uzun olacakır. Bu durumda oplam alep şokları ekonominin reel değişkenleri üzerinde ekide bulunacakır (Blanchard, 1985: 1). İkisa eorisine göre nominal ücreler uzun dönemde fiyalar genel seviyesindeki arış oranında arırılmalıdır. Kısa dönemde ise bu denge ilişkisinden sapmalar söz konusu olabilir. Nominal ücreler enflasyonis baskıların yanı sıra işgücünün verimliliği dolayısıyla da arabilir. Ayrıca nominal ücreler sekörlere özgü karakerisik özellikler sergilemekedir. Herhangi bir sekördeki ücreler nispi olarak diğerlerine göre daha fazla arırılabilir. Çünkü bu sekör için ürün alebindeki değişimler sadece enflasyonla ilgili değildir. Bunun yanı sıra sekördeki işgücü verimlilik düzeyi de nominal ücrelerin
3 47 arışını ekilemekedir. Haa bazı sekörler iibariyle verimlilik arışıyla ilişkili olmayan yüksek düzeyde nominal ücre arışları söz konusu olabilmekedir (Rissman, 1995: 17). Dolayısıyla herhangi bir ekonomi için ücre-fiya spirali sadece ekonomi geneli ücre ve fiya düzeyleri arasında değil özellikle sekörler iibariyle de incelenmelidir. Lieraürde ücreler ile fiyalar arasındaki ilişki çok sayıda çalışmaya konu olmuşur. Çalışmaların büyük bir çoğunluğu ekonomi geneli ücre düzeyi ile fiyalar genel seviyesi arasındaki nedensellik ilişkisini ve bu ilişkinin yönünü belirlemeye yönelik olarak gerçekleşirilirken (Bardsen, Hurn ve McHugh, 2002; Broersma ve Buer, 2001; Golinelli ve Orsi, 2000; Hess ve Schweizer, 2000; Hoxha, 2010; Josheski, Foov, Lazarov ve Koeski, 2011; Kandil, 2003; Mein ve Üçdoruk, 1998; Moschos, 1983; Ranciere, 2000; Welfe, 1996) çok sınırlı sayıda araşırmacı (Rissman, 1995) sekörler iibariyle ücre-fiya spiralini es emişir. Ayrıca çalışmaların büyük bir çoğunluğu verimlilik dolayısıyla ücrelerde meydana gelen değişimi dikkae almışır. Bu çalışmada Türkiye için ücre-fiya spirali hem genel imala sanayi nominal ücre düzeyleri hem de aramalı imalaı, dayanıklı ükeim malı imalaı, dayanıksız ükeim malı imalaı, enerji ve sermaye malı imalaı olmak üzere beş ana sanayi grubuna ilişkin nominal ücre düzeyleri kapsamında incelenmişir. Rissman (1995) izlenerek nominal ücrelerde verimlilik ayarlaması yapılmışır. Verimlilik ayarlı nominal ücrelerle üreici ve ükeici fiyaları arasındaki nedensellik ilişkileri ana sanayi grupları iibariyle , oplam imala sanayi iibariyle dönemi için araşırılmışır. Türkiye için ücreler ve fiyalar arasındaki ilişkiyi sekörel anlamda inceleyen herhangi bir çalışma söz konusu olmadığından bu çalışmanın lieraüre kakıda bulunduğunu söylemek mümkündür. Çalışmanın sonraki bölümlerinde öncelikle ücre-fiya spiralini ampirik olarak es eden çalışmaların bulgularına ilişkin lieraür özei sunulmuşur. Ardından çalışmada kullanılan ekonomerik yönemler ve veri sei anıılarak edinilen bulgular yorumlanmışır. Son olarak bulgulara ilişkin genel değerlendirmeler yapılmışır. 2. LİTERATÜR Ücre ve fiyalar arasındaki ilişki çok sayıda ekonomi için araşırılmışır. Moschos (1983) un çalışması bu çalışmalardan biridir. Moschos (1983), dönemi iibariyle ABD için fiyaların ücre ve verimlilik değişimlerine verdiği epkiyi hem kısa hem de uzun dönem iibariyle es emişir. Uzun dönemde fiya, ücre ve verimlilik arasında bir ilişki olduğunu kısa dönemde ise ücrelerin fiyalar üzerindeki ekisinin verimliliken daha güçlü olduğunu sapamışır. Rissman (1995), sekörler iibariyle ücreler ve fiyalar arasındaki ilişkinin farklılık arz edeceğini ileri sürerek ABD için enflasyon ile verimlilik ayarlı nominal ücre arış hızları arasındaki ilişkiyi dönemi iibariyle inşaa, madencilik, imala sanayi, dayanıklı ve dayanıksız ükeim malı imalaı, finans, sigora ve reel gayrimenkul, hizmeler, perakende ve opan icare ve ulaşım sekörlerine ilişkin veri sei ile incelemişir. Sekörlerin büyük bir çoğunluğunda fiya ve ücreler arasındaki nedensellik
4 48 ilişkisinin yönünün fiyalardan ücrelere doğru olduğunu espi emişir. Yalnızca imala sanayi ve perakende icaree ücrelerden enflasyona doğru bir nedensellik ilişkisi olduğunu belirlemişir. Ücre-fiya spiraline ilişkin bir başka çalışma Welfe (1996) ye aiir. Welfe (1996), Polonya için fiya ve ücreler arasındaki ilişkiyi ve dönemleri iibariyle es emişir. Nominal ücrelerin fiyalar ve işgücü verimliliği, fiyaların ise ücre arış hızı ve ihala mallarının fiyaları arafından belirlendiğini espi emişir. Mein ve Üçdoruk (1998), dönemi için Türk imala sanayinde ücre, fiya ve isihdam arasındaki uzun dönem ilişkiyi incelemişlerdir. Uzun dönemde ücre-fiya spiralinin geçerli olduğunu ifade ederek fiyalardaki arışların nominal ücreleri arırdığını ve isihdamın hem nominal ücreleri hem de reel ücreleri belirleyen bir zayıf dışsal değişken olduğunu oraya koymuşlardır. Golinelli ve Orsi (2000), Polonya ve Macarisan için ücre-fiya spiralini dönemi iibariyle incelemişlerdir. Polonya için ücreler ve fiyalar arasında hem uzun hem de kısa dönemde ilişki olduğunu, Macarisan için ise kısa ve uzun dönemde ücre-fiya ilişkisinin belirsiz olduğunu belirmişlerdir. ABD için ücreler ile fiyalar arasındaki nedensellik ilişkisini inceleyen Hess ve Schweizer (2000), dönemi iibariyle ücrelerdeki arışın genel fiya düzeyini arırmasından ziyade yüksek fiyaların yüksek ücre arışlarına neden olduğu yönünde bulgular edinmişlerdir. Yine ABD için ücre-fiya spiralini es eden Ranciere (2000), dönemi için Blanchard (1986) ın firma veya işçi lider modelini ele alarak ücre ve fiyalar arasındaki ilişkiyi oraya koymuşur. Para poliikasının maruz kaldığı bir şokun ekisinin hem firma hem de işçi lider modelleri iibariyle çok küçük olduğunu ve ücre-fiya spiralinin zayıf olmakla birlike arz şoku durumunda firma lider modeli çerçevesinde geçerliliğe sahip olduğunu ifade emişir. Broersma ve Buer (2001), işgücü dalgalanmalarının ücre-fiya spiralini ne şekilde ekilediğini Hollanda için es emişlerdir. Nickell (1987) in ücre-fiya spirali modelini genişleerek Hollanda için işen çıkarılanların sayısındaki sürekli arışın işsizlik oranı üzerinde geçici bir arışa ve ücreler üzerinde ise nispi bir azalışa neden olduğunu espi emişlerdir. Bardsen vd. (2002), ek denklem yaklaşımını eleşirerek dönemi iibariyle Avusralya için ücreler ve fiya düzeyi arasındaki ilişkiyi es emişlerdir. Oralama işgücü verimliliği, işsizlik oranı, ihala fiyaları ve çıkının rendden sapmasını da dikkae alarak gerçekleşirdikleri eş büünleşme esleri ile her iki değişkenin uzun dönemde birlike hareke eiğini ve karşılıklı olarak fiya enflasyonu ile ücre büyüme hızının birbirlerini önemli düzeyde ekilediğini espi emişlerdir. Kandil (2003), 12 gelişmiş ülke için fiya-ücre spiralini dönemi iibariyle es emişir. Edinilen bulgulara göre, genişleme döneminde işgücü ve mal piyasasındaki eş zamanlı nominal ayarlamalar reel yaşam sandarlarını korurken çıkı genişlemesini devam eirir. Daralma dönemlerinde ise çıkı daralmaları veya ekonomik birimlerin reel yaşam sandarlarının köüleşmesi üzerinde ücre-fiya spiralinin ekisi sınırlı bir biçimde gözlenmekedir. Hoxha (2010), 27 Avrupa
5 49 ülkesi için ücre-fiya spiralini dönemi için inceleyerek ücreler ile fiyalar arasında karşılıklı nedensellik ilişkisi olduğunu gösermişir. Son olarak Josheski vd. (2011), İngilere için fiyalar ve ücreler arasındaki ilişkiyi dönemi iibariyle es emişlerdir. Reel ücreler ile fiya düzeyi arasında poziif ve anlamlı bir ilişki olduğunu ve nedenselliğin yönünün reel ücrelerden fiya düzeyine doğru olduğunu espi emişlerdir. Tablo 1. Lieraür Özei Yazar Dönem Ülke Yönem Sonuç Moschos (1983) yıllık ABD En Küçük Kareler (EKK) ve Araç değişken modeli Ücrelerin fiyaları açıklama gücü yüksek Rissman (1995) üç aylık ABD Granger nedensellik analizi Çoğu sekörde fiyalardan ücrelere doğru nedensellik Welfe (1996) yıllık üç aylık Mein ve Üçdoruk (1998) Hess ve Schweizer (2000) yıllık üç aylık Ranciere (2000) üç aylık Golinelli ve Orsi (2000) üç aylık Broersma ve Buer (2001) üç aylık Bardsen vd. (2002) üç aylık Kandil (2003) üç aylık Hoxha (2010) üç aylık Josheski vd. (2011) yıllık Polonya Türkiye Engle-Granger ve Johansen eş büünleşme, haa düzelme analizleri Johansen eş büünleşme, haa düzelme, Granger nedensellik analizleri ilişkisi söz konusu Ücreler ve fiyalar arasında karşılıklı nedensellik ilişkisi söz konusu Uzun dönemde ücre-fiya spirali geçerli ABD Granger nedensellik analizi Yüksek fiyalar yüksek ücrelere neden olur ABD Polonya ve Macarisan Hollanda Avusralya 12 gelişmiş ülke 27 Avrupa ülkesi İngilere Yapısal vekör ooregresif (VAR) modeli Gregory-Hansen eş büünleşme, vekör haa düzelme analizi Görünürde ilişkisiz regresyon analizi VAR, Johansen eş büünleşme analizi EKK analizi EKK ve vekör haa düzelme (VECM) analizleri EKK, Johansen eş büünleşme, VECM analizleri Sınırlı ücre-fiya spirali Polonya için ücre-fiya spirali geçerli İşen çıkarılma ücre-fiya spiralinin önemli bir belirleyicisi Ücreler ve fiyalar arasında karşılıklı nedensellik ilişkisi söz konusu Ücre-fiya spirali ve ekonomik dalgalanmalar arasında önemli bir ilişki var Ücreler ve fiyalar arasında karşılıklı nedensellik ilişkisi söz konusu Reel ücrelerden fiyalara doğru nedensellik söz konusu Ücre-fiya spirali kapsamında ücre ve fiyalar arasındaki ilişkiyi inceleyen çalışmalar ele alınan dönem, ülke, yönem ve bulgular kapsamında özelenerek Tablo 1 de sunulmuşur. Çalışma bulguları değerlendirildiğinde ülkelerin çok büyük bir kısmı için ücre-fiya spiralinin geçerli olduğu, ücrelerin fiyaları, fiyaların da ücreleri önemli düzeyde açıkladığı dikkaleri çekmekedir. 3.VERİ SETİ VE EKONOMETRİK YÖNTEM 3.1. Veri Sei Çalışmada ilk olarak Türkiye İsaisik Kurumunun (TÜİK) sanayi brü ücre-maaş endeksi (2005=100) verilerinden yararlanılarak beş ana sanayi grubu için nominal ücreler ele alınmışır.
6 50 TÜİK, Avrupa Topluluğunda Ekonomik Faaliyelerin İsaisiki Sınıflamasına (NACE REV:2) uyarak imala sanayi faaliyelerini malların ipine göre aramalı, enerji, sermaye malı, dayanıklı ükeim malı ve dayanıksız ükeim malı olmak üzere beş ana sanayi grubuna (MIGS) ayırmışır ve 2005 yılı sonrasında kısa dönemli iş isaisikleri çerçevesinde yayınlamaya başlamışır. Her bir ana sanayi grubuna göre sanayi ücre endeksleri (2005=100) ile ükeici fiya endeksi (TÜFE (2003=100)) ve üreici fiya endeksi (ÜFE (2003=100)) serileri kullanılarak 2005: :02 dönemi iibariyle nominal ücreler ile fiyalar arasındaki ilişki araşırılmışır. İmala sanayi ana sanayi grupları için ücre verilerinin frekansı üç aylık olup sadece dönemi için mevcuur. İlgili ücre verileri için daha uzun bir zaman dilimine ulaşma imkanı olmadığı için ücreler ve fiyalar arasındaki ilişki bu dönem için incelenmişir. Çalışmada ikinci olarak imala sanayi oplam nominal ücre düzeyleri ile üreici ve ükeici fiyaları arasındaki ilişki araşırılmışır. Toplam ücreler ile genel fiya düzeyleri arasındaki ilişki 1997: :02 dönemi üçer aylık verilerle incelenerek dönemi için söz konusu olan veri kısıdının olumsuz ekisinden kaçınılmaya çalışılmışır. Bu amaçla imala sanayi üreimde çalışılan saa başı ücre endeksi (1997=100) ile TÜFE (1994=100) ve opan eşya fiyaları endeksi (TEFE (1994=100)) ele alınmışır. İlgili veriler Türkiye Cumhuriyei Merkez Bankası Elekronik Veri Dağıım Siseminden derlenmişir. Çalışmada Rissman (1995: 19) ın yaklaşımı izlenmişir ve ücre serileri verimliliken arındırılarak kullanılmışır. Bu şekilde ücre değişimlerinin emel nedenlerinden biri olan işgücü verimliliği dolayısıyla nominal ücrelerde meydana gelen değişimler serilerden dışlanmışır. Nominal ücre serilerini verimlilik ayarlamasına abi umak amacıyla öncelikle verimlilik serileri oluşurulmuşur. (1) numaralı eşilik yardımıyla oplam imala sanayi ve ana sanayi gruplarına ilişkin verimlilik düzeyleri hesaplanmışır. Qi Zi ( ) *100 (1) L h i i (1) numaralı eşilike Z i ; i ana sanayi grubundaki verimlilik düzeyini, Q i ; i ana sanayi grubundaki reel üreim düzeyini, L i ; i ana sanayi grubunda çalışan işçi sayısını ve h i ; i ana sanayi grubunda oralama çalışma saaini gösermekedir. Toplam imala sanayi nominal ücre düzeyi iibariyle verimlilik düzeyinin hesaplaması için reel üreim düzeyi olarak imala sanayi üreim endeksi (1997=100), çalışan işçi sayısı için imala sanayi üreimde çalışanlar endeksi (1997=100) ve oralama çalışma saai için imala sanayinde çalışılan saa endeksi (1997=100) verisi kullanılmışır. Ana sanayi gruplarına göre nominal ücre serileri için verimlilik düzeyinin hesaplanmasında her bir ana sanayi grubu için sanayi üreim endeksi (2005=100), isihdam endeksi (2005=100) ve çalışılan saa endeksi (2005=100) verilerinden yararlanılmışır. Verimlilik düzeyi hesaplandıkan sonra nominal ücreler için verimlilik ayarlaması (2) numaralı eşilike görüldüğü şekilde gerçekleşirilmişir. W i ; nominal ücre düzeyini, W adj ; verimlilik ayarlı nominal ücre düzeyini gösermekedir.
7 51 W adj W Z (2) i i Çalışmada ele alınan veriler için kısalmalar şu şekildedir: ARAMAL; aramalı imalaı, DAYAN; dayanıklı ükeim malı imalaı, DAYANSIZ; dayanıksız ükeim malı imalaı, ENERJİ; enerji, SERMAYE; sermaye malı imalaı kapsamında verimlilik ayarlı nominal ücre düzeylerini ifade emekedir. UCRET; imala sanayi oplam verimlilik ayarlı nominal ücre düzeyini, TÜFE, ÜFE ve TEFE fiya endekslerini gösermekedir. Çalışmada kullanılan üm veriler harekeli oralama yönemi ile mevsimselliken arındırılmışır. Tüm veri sei logarimik ransformasyona abi uulmuşur. Analizlerin gerçekleşirilmesinde Eviews 5 ve Ras 6.35 pake programlarından yararlanılmışır Ekonomerik Yönem Nominal ücreler ile fiyalar arasındaki ilişkinin belirlenebilmesi için öncelikle serilerin enegrasyon derecelerinin belirlenmesi gerekmekedir. Regresyon analizlerinde durağan olmayan serilerin kullanılması sahe regresyon problemine neden olacağı için serilerin durağan oldukları seviyelerin önceden belirlenmesi önem arz emekedir. Çalışmada kullanılan serilerin durağan oldukları seviyelerin espiinde yapısal kırılmayı dikkae alan Zivo ve Andrews in (ZA) birim kök esi ele alınmışır. Zivo ve Andrews (1992), zaman serilerindeki yapısal kırılmayı dikkae almayan geleneksel birim kök eslerinin seride birim kök olduğunu ifade eden hipoezin kabulüne eğilimli olacaklarını iddia emişlerdir. Kırılmanın dışsal olarak belirlenmesi yaklaşımına karşı çıkarak kırılmanın içsel olarak belirlenebileceği bir birim kök esi gelişirmişlerdir. Zivo ve Andrews (1992), gelişirdikleri birim kök esini 3 model kapsamında açıklamakadırlar. Model (A): y ˆ A ˆ A DU (ˆ) ˆ A ˆ A y k A 1 ĉ j y j ê (3) j 1 Model (B): y ˆ B ˆ B DT (ˆ) ˆ * B ˆ B y k B 1 ĉ j y j ê (4) j 1 Model (C): y ˆ C ˆ C DU (ˆ) ˆ C ˆ C DT (ˆ) ˆ * C y k C 1 ĉ j y j ê (5) j 1 Yukarıdaki modellerde DU (ˆ ) ; eğer > T ise 1, değilse 0, DT * (ˆ ) ; eğer > T ise T, değilse 0 değerleri verilerek oluşurulan kukla değişkenlerdir. T gözlem sayısını gösermek üzere =1,2,3,,T ve T =T B dir. (T B /T) kırılma nokasını, T B ise kırılma zamanını gösermekedir. Model A, sabieki kırılmayı, Model B, renddeki kırılmayı, Model C ise hem sabi hem de renddeki kırılmayı incelemekedir. Bu yönemde ele alınan her seri yukarıdaki modeller dahilinde j=2/t den
8 52 i j=(t-1)/t ye kadar EKK ile ahmin edilmekedir. 1 i es emek amacıyla isaisikleri hesaplanarak isaisiğin en küçük olduğu dönem kırılma dönemi olarak belirlenmekedir (Zivo ve Andrews, 1992: ). Hesaplanan minimum isaisikleri Zivo ve Andrews (1992) ablo kriik değerleri ile karşılaşırılarak karar verilmekedir. Eğer hesaplanan isaisiğinin mulak değeri ablo kriik değerinin mulak değerinden büyük ise serinin birim kök içerdiğini ifade eden sıfır hipoezi reddedilir ve serinin yapısal kırılma dolayısıyla durağan olduğuna karar verilir. Çalışmada ücre-fiya spiralini es emek için Toda-Yamamoo (1995) nun nedensellik analizi kullanılmışır. Toda ve Yamamoo (1995) ya göre ekonomik zaman serileri birinci farklarında durağan iken aralarında herhangi bir eş büünleşme ilişkisi yoksa VAR sisemi serilerin birinci farkları üzerinden ahmin edilebilir ve böylece VAR daki hipoez esleri için geleneksel asimpoik eori geçerlidir. Eğer seriler birinci farklarında durağan iken aynı zamanda uzun dönem ilişkiye de sahipse bu durumda VAR sisemi üzerinden bir vekör haa düzelme modeli ahmin edilebilir. Ancak çoğu uygulamalarda serilerin enegrasyon ve eş büünleşme dereceleri konusunda önsel bir bilgi söz konusu değildir. Dolayısıyla VAR modelinin ahmininden önce mulaka ekonomik zaman serilerinin birim kök içerip içermediklerinin ve eş büünleşme ilişkisine sahip olup olmadıklarının önceden es edilmesi gerekmekedir. Sims, Sock ve Wason (1990) ve Toda ve Phillips (1993) serilerin düzey değerleri üzerinden gerçekleşirilen Granger esinin nedensellik ilişkisi olmadığını ifade eden sıfır hipoezi için genel Wald es isaisiğinin sandar olmayan asimpoik bir dağılıma sahip olduğunu ileri sürmüşlerdir. Bunun yanı sıra eğer süreç serilerin birinci farkları üzerinden yürüülmeke ise genel anlamda problemli paramerelerin elde edilebileceğini savunmuşlardır. Mosconi ve Giannini (1992) ve Toda ve Phillips (1993), birinci farklarında durağan olan seriler iibariyle gerçekleşirilecek Granger nedensellik esi için Johansen in haa düzelme ahminine başvurmuşlardır. Wald esinin gerçekleşirilebilmesi için seriler arasındaki eş büünleşme ranklarının önceden es edilmesi gerekmekedir ve bu prosedürlerin gerçekleşirilmesi kolay değildir. (Toda ve Yamamoo, 1995: 226). Bu nedenlerden dolayı Toda ve Yamamoo (1995), VAR siseminin serilerin durağan, herhangi bir dereceden enegre ve uzun dönem ilişkiye sahip olup olmadıklarını önceden es emeden uygulanabilen bir nedensellik yaklaşımı gelişirmişlerdir. Buna göre serilerin seviye değerleri üzerinden bir VAR sisemi ahmin edilip Wald isaisiği ile kasayılar üzerindeki lineer ve lineer olmayan kısıları es ederek değişkenler arasındaki nedensellik ilişkileri belirlenebilir. Toda-Yamamoo (1995) nedensellik esinde, VAR modeli için Akaike ve Schwarz gibi krierler yardımı ile belirlenen opimal gecikme uzunluğuna (k) sisemdeki serilerin sahip olduğu en yüksek enegrasyon derecesinin (d max ) ilave edilmesi ile elde edilen yeni gecikme uzunluğuna (k+d max ) göre öncelikle VAR modeli ahmin edilir 1. Daha sonra son d max gecikme vekörlerinin kasayı marisleri göz 1 d max derecesinin belirlenebilmesi için serilerin durağan oldukları seviyelerin önceden espi edilmesi gerekmekedir.
9 53 ardı edilerek ilk k kasayı marisleri üzerindeki lineer ve lineer olmayan kısılar sandar Wald esi ile es edilir (Toda ve Yamamoo, 1995: 246). Wald esi k serbeslik derecesi ile asimpoik Ki-kare dağılımına sahipir ve bu durum serilerin durağanlık ve eş büünleşme derecelerine bağlı değildir (Toda ve Yamamoo, 1995: 230). Çalışmada seriler arasındaki nedensellik ilişkilerinin araşırılması için VAR siseminde aşağıdaki denklemlerin ahmin edilmesi sureiyle Toda ve Yamamoo (1995) nun yaklaşımı uygulanmışır. LP 0 k i 1 1i LP d max k d max i 2 jlp j 1i LW i 2 jlw j v (6) j k 1 i 1 j k 1 LW 0 k i 1 1i LW d max k d max i 2 jlw j 1i LP i 2 jlp j u (7) j k 1 i 1 j k 1 (6) ve (7) numaralı denklemlerde LP ve LW; sırasıyla fiya ve ücre düzeylerinin logarimik değerlerini gösermekedir. 0 ve 0 sabi erimleri, 1i, 2 j, 1i, 2 j, 1i, 2 j, 1i ve 2 j ; değişken kasayılarını, v ve u ise haa erimlerini ifade emekedir. (6) numaralı denkleme göre ücrelerden fiyalara doğru Granger nedensellik ilişkisinin var olduğunu söyleyebilmek için 1i lerin bir büün olarak sıfırdan farklı olması gerekmekedir. Aynı şekilde (7) numaralı denkleme göre fiyalardan ücrelere doğru nedensellik ilişkisi Wald esi ile es edilmesi ile belirlenmekedir. 1i lerin isaisiksel olarak birlike sıfırdan farklı olup olmadığının 4. BULGULAR Grafik 1 de dönemi için 5 ana imala sanayi grubu iibariyle verimlilik ayarlı nominal ücre büyüme oranları ile üreici ve ükeici fiyalarına dayalı enflasyon oranlarının seyri göserilmekedir. Ele alınan dönemde ana sanayi grupları iibariyle oralama olarak en düşük nominal ücre arışına sahip mal grubu (oralama ) enerji iken en yüksek oralama nominal ücre arış oranı dayanıklı ükeim mallarına (oralama ) aiir. Dönemler iibariyle her ne kadar nominal ücre enflasyonları ile üreici ve ükeici fiya enflasyonları genel anlamda benzer eğilimler sergileseler de grafiğe bakarak ükeici ve üreici fiya enflasyonlarının spesifik mal gruplarına ilişkin nominal ücre enflasyonlarına göre daha az dalgalandığını söylemek mümkündür. Özellikle de global ekonomik krizin Türkiye yi önemli bir düzeyde ekilemeye başladığı 2008 yılının son çeyreğinde dayanıklı ükeim malı imalaı, sermaye malı imalaı ve aramalı imalaında nominal ücrelerde önemli oranda azalış söz konusu iken üreici ve ükeici fiyaları enflasyonunda dikka çekici bir değişim söz konusu değildir.
10 54 Grafik 1. Verimlilik Ayarlı Nominal Ücre Enflasyonu ve Fiya Enflasyonu Nominal ücreler ile fiyalar arasındaki ilişkinin Toda-Yamamoo nedensellik esi kapsamında belirlenebilmesi için serilerin sahip oldukları en yüksek enegrasyon derecesinin espi edilmesi gerekmekedir. Bu nedenle öncelikle kullanılan üm serilerin durağan oldukları dereceler araşırılmışır. Bu amaçla verimlik ayarlı nominal ücre serileri ile fiya serileri için yapısal kırılmaları dikkae alan ZA birim kök esi uygulanarak Tablo 2 de analizlerin sonuçları göserilmişir. Durağanlık analizi sonuçlarına göre gerek dönemi için ana sanayi grupları bazında gerekse de dönemi için oplam imala sanayi nominal ücre serilerinin amamı seviyesinde durağandır. Fiya endeks serileri iibariyle ise dönemi için ÜFE ve TÜFE serilerinin birinci farkında 2, dönemi için TÜFE ve TEFE serilerinin seviyelerinde durağan olduğu espi edilmişir dönemi için ÜFE serisi ZA esine göre seviyesinde sadece sabie kırılmayı göseren modele göre %5 düzeyinde durağan olarak espi edilmişir. Aynı seri için birinci fark alındığında yine sadece sabie kırılmayı göseren model kapsamında %5 düzeyinde durağanlık belirlenmişir. Serinin durağan olduğu seviyenin açıkça belirlenebilmesi için Dickey ve Fuller (1979) arafından gelişirilen Genişleilmiş Dickey-Fuller (ADF) birim kök esi ile Phillips ve Perron (1988) arafından gelişirilen Phillips-Perron (PP) birim kök esi uygulanmışır. Buna göre serinin seviyesi için sabili modelde (ADF; , PP; ), sabili-rendli modelde (ADF; , PP; ) şeklinde bulgulara ulaşılırken, birinci farkında sabili modelde (ADF; a, PP; b ), sabili-rendli modelde (ADF; b, PP; ) şeklinde sonuçlar edinilmişir. Buna göre ADF ve PP birim kök esleri serinin en az %5 anlamlılık düzeyinde birinci farkında durağan olduğunu gösermişir.
11 55 Tablo 2. ZA Birim Kök Tesi Model A Model B Model C Dönem TB TB TB LARAMAL a (0) 2010: a (0) 2011: a (0) 2010:04 LDAYAN a (0) 2007: a (0) 2009: a (0) 2007:04 LDAYANSİZ a (0) 2010: a (0) 2010: a (0) 2010:02 LSERMAYE a (0) 2008: a (0) 2008: a (0) 2008:02 LENERJİ a (0) 2006: a (0) 2008: a (0) 2006:03 LÜFE b (0) 2009: (1) 2008: (1) 2009:02 LTÜFE (0) 2010: (0) 2009: (0) 2009:01 ΔLÜFE b (1) 2008: (1) 2009: (1) 2008:03 ΔLTÜFE a (3) 2009: a (3) 2011: a (3) 2009:01 LTEFE a (0) 2009: a (0) 2006: a (0) 2009:01 LTÜFE a (0) 2008: a (0) 2004: a (0) 2003:04 LUCRET a (1) 2004: a (1) 1999: (1) 1999:03 Tablo kriik değerleri A modeli için %1; -5.34, %5;-4.80, B modeli için %1; -4.93, %5; ve C modeli için %1; -5.57, %5; dir. Opimal gecikme uzunlukları paranez içinde göserilmişir. Opimal gecikme uzunlukları Schwarz bilgi krierine göre belirlenmişir. a ve b sırasıyla serinin %1 ve %5 anlamlılık seviyesinde durağan olduğunu gösermekedir. L; serilerin logarimik ransformasyona abi uulduğunu, Δ ise serilerin birinci farklarının alındığını ifade emekedir. Tablo 3. Toda-Yamamoo Nedensellik Tesi Nedensellik Dönem k dmax LM(1) LM(4) Whie 2 İs. Prob. Karar LARAMAL LTÜFE Nedensellik yok LTÜFE LARAMAL Nedensellik yok LARAMAL LÜFE c 0.06 Nedensellik var LÜFE LARAMAL b 0.03 Nedensellik var LDAYAN LTÜFE Nedensellik yok LTÜFE LDAYAN Nedensellik yok LDAYAN LÜFE b 0.04 Nedensellik var LÜFE LDAYAN Nedensellik yok LDAYANSİZ LTÜFE a 0.01 Nedensellik var LTÜFE LDAYANSİZ Nedensellik yok LDAYANSİZ LÜFE Nedensellik yok LÜFE LDAYANSİZ Nedensellik yok LSERMAYE LTÜFE c 0.08 Nedensellik var LTÜFE LSERMAYE Nedensellik yok LSERMAYE LÜFE c 0.10 Nedensellik var LÜFE LSERMAYE Nedensellik yok LENERJİ LTÜFE c 0.10 Nedensellik var LTÜFE LENERJİ Nedensellik yok LENERJİ LÜFE Nedensellik yok LÜFE LENERJİ Nedensellik yok LUCRET LTÜFE a 0.00 Nedensellik var LTÜFE LUCRET a 0.00 Nedensellik var LUCRET LTEFE a 0.00 Nedensellik var LTEFE LUCRET a 0.01 Nedensellik var VAR siseminde opimal gecikme uzunluğu Akaike, Schwarz, Hannan-Quinn bilgi krieri ile En son ahmin haa krieri (FPE) birlike değerlendirilerek belirlenmişir. a, b ve c sırasıyla %1, %5 ve %10 düzeyinde seriler arasında nedensellik ilişkisi olduğunu ifade emekedir. Tablo 3 de hem dönemi iibariyle ana sanayi grupları ayrımına göre hem de dönemi iibariyle oplam ücreler ve fiyalar arasındaki nedensellik ilişkisinin belirlenebilmesi için uygulanan Toda-Yamamoo nedensellik esine ai bulgular sunulmuşur. Tabloda VAR siseminin ookorelasyon (LM esi) ve değişen varyans (Whie esi) problemi içermemesine dikka edilmişir ve ookorelasyon problemi içeren VAR modellerinde gecikme uzunluğu arırılarak problem oradan
BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI
BİRİM KÖK TESTLERİNDE YAPISAL KIRILMA ZAMANININ İÇSEL OLARAK BELİRLENMESİ PROBLEMİ: ALTERNATİF YAKLAŞIMLARIN PERFORMANSLARI Arş. Gör. Furkan EMİRMAHMUTOĞLU Yrd. Doç. Dr. Nezir KÖSE Arş. Gör. Yeliz YALÇIN
DetaylıPETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
PETROL FİYATLARININ BORSA İSTANBUL SANAYİ FİYAT ENDEKSİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Yrd.Doç.Dr. Cüney KILIÇ Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Biga İ.İ.B.F., İkisa Bölümü Yrd.Doç.Dr. Yılmaz BAYAR Karabük Üniversiesi
DetaylıTürkiye de Kırmızı Et Üretiminin Box-Jenkins Yöntemiyle Modellenmesi ve Üretim Projeksiyonu
Hayvansal Üreim 53(): 3-39, 01 Araşırma Türkiye de Kırmızı E Üreiminin Box-Jenkins Yönemiyle Modellenmesi ve Üreim Projeksiyonu Şenol Çelik Ankara Üniversiesi Fen Bilimleri Ensiüsü Zooekni Anabilim Dalı
DetaylıTürkiye Ekonomisinde Enerji Tüketimi ve Ekonomik Büyüme
Türkiye Ekonomisinde Enerji Tükeimi ve Ekonomik Büyüme Mehme MUCUK * Doğan UYSAL ** Öze Genel olarak enerji, ekonomik ve endüsriyel kalkınma için önemli bir girdi kabul edilmekedir. Ancak enerjinin bazı
DetaylıTÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ
ZKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, Cil 3, Sayı 6, 2007, ss. 8 88. TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME VE DÖVİZ KURU CARİ AÇIK ÜZERİNDE ETKİLİ MİDİR? BİR NEDENSELLİK ANALİZİ Arş.Gör. Erman ERBAYKAL Balıkesir Üniversiesi
DetaylıİŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH
Doğuş Üniversiesi Dergisi, (), 57-65 İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNDE ASİMETRİ ASYMMETRY IN THE RELATIONSHIP BETWEEN UNEMPLOYMENT AND ECONOMIC GROWTH Serve CEYLAN Giresun Üniversiesi İİBF, İkisa
DetaylıTÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ
Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2007, CİLT XXII, SAYI 1 TÜRKİYE DE REEL DÖVİZ KURU İLE KISA VE UZUN VADELİ SERMAYE HAREKETLERİ İLİŞKİSİ Araş. Gör. Burcu KIRAN * Öze Bu çalışmada, reel döviz kuru
DetaylıRasyonel Beklentiler Hipotezinin Testi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1
Çukurova Üniversiesi İİBF Dergisi Cil:17 Sayı:1 Haziran 2013 ss.17-35 Rasyonel Bekleniler Hipoezinin Tesi: Enflasyon, Faiz ve Kur 1 Tes of he Raional Expecaions Hypohesis: Inflaion, Ineres Rae and Exchange
DetaylıİŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferhat TOPBAŞ *
İşsizlik ve İnihar İlişkisi: 1975 2005 Var Analizi 161 İŞSİZLİK VE İNTİHAR İLİŞKİSİ: 1975 2005 VAR ANALİZİ Ferha TOPBAŞ * ÖZET İşsizlik, birey üzerinde olumsuz birçok soruna neden olan karmaşık bir olgudur.
DetaylıTÜRKİYE DE ELEKTRİK TÜKETİMİ, İSTİHDAM VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ
Süleyman Demirel Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi Y.2011, C.16, S.1 s.349-362. Suleyman Demirel Universiy The Journal of Faculy of Economics and Adminisraive Sciences Y.2011, Vol.16,
DetaylıTHE CAUSALITY RELATION BETWEEN CONSUMER CONFIDENCE AND STOCK PRICES: CASE OF TURKEY. Abstract
Ekonomik ve Sosyal Araşırmalar Dergisi, Bahar 20, Cil:7, Yıl:7, Sayı:, 7:53-65 TÜKETİCİ GÜVENİ VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ * Yusuf Volkan TOPUZ ** THE CAUSALITY
DetaylıKONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ
KONYA İLİ SICAKLIK VERİLERİNİN ÇİFTDOĞRUSAL ZAMAN SERİSİ MODELİ İLE MODELLENMESİ İsmail KINACI 1, Aşır GENÇ 1, Galip OTURANÇ, Aydın KURNAZ, Şefik BİLİR 3 1 Selçuk Üniversiesi, Fen-Edebiya Fakülesi İsaisik
DetaylıReel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Etkileri: Türkiye Örneği
Reel ve Nominal Şokların Reel ve Nominal Döviz Kurları Üzerindeki Ekileri: Türkiye Örneği Öze Ahme Mura ALPER Bu çalışma Türkiye deki reel döviz kuru dalgalanmalarının kaynaklarını açıklamayı amaçlamakadır.
DetaylıNET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüneyt AKAR (*)
NET YABANCI İŞLEM HACMİ İLE HİSSE SENEDİ GETİRİLERİ ARASINDA UZUN DÖNEMLİ İLİŞKİ VAR MIDIR? Cüney AKAR (*) Öze: Bu çalışmada ne yabancı işlem hacmiyle hisse senedi geirileri arasında uzun dönemli bir ilişkinin
DetaylıHİSSE SENEDİ FİYATLARI VE DÖVİZ KURU İLİŞKİSİ
The Journal of Academic Social Science Sudies Inernaional Journal of Social Science Doi number:hp://dx.doi.org/10.9761/jasss2963 Number: 37, p. 399-408, Auumn I 2015 Yayın Süreci Yayın Geliş Tarihi Yayınlanma
DetaylıYAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI
YAPISAL KIRILMALI BİRİM KÖK TESTLERİNİN KÜÇÜK ÖRNEKLEM ÖZELLİKLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI TC. Pamukkale Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Yüksek Lisans Tezi Ekonomeri Anabilim Dalı Abdullah Emre ÇAĞLAR
DetaylıC.Ü. İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cilt 11, Sayı 1, 2010 141
C.Ü. İkisadi ve İdari Bilimler Dergisi, Cil 11, Sayı 1, 2010 141 BİR MALİYE POLİTİKASI ARACI OLARAK BORÇLANMA VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ (1990 2009) Hali ÇİÇEK *, Süleyman GÖZEGİR ** ve
DetaylıHisse Senedi Fiyatlarıyla Yabancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik:
Hisse Senedi Fiyalarıyla abancı İşlem Hacmi Arasında Nedensellik: Toda-amamoo aklaşımı Dr. Cüney AKAR Balıkesir Üniversiesi, Bandırma İİBF. Öze Bu çalışmada İsanbul Menkul Kıymeler Borsasında (İMKB) IMKB100
DetaylıTÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC GROWTH IN TURKEY
/ www.sosyalarasirmalar.com Issn: 1307-9581 hp://dx.doi.org/10.17719/jisr.2018.2860 TÜRKİYE DE DIŞ TİCARET VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN ANALİZİ ANALYSIS OF RELATIONSHIP BETWEEN FOREIGN TRADE AND ECONOMIC
DetaylıTürkiye nin İthalat ve İhracat Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama
EGE AKADEMİK BAKIŞ / EGE ACADEMIC REVIEW Cil: 3 Sayı: 2 Nisan 203 ss. 9-208 Türkiye nin İhala ve İhraca Bağımlılığı: Seçilmiş Ülke Örnekleri Üzerine Ampirik Bir Uygulama Dependency of Impor and Expor of
DetaylıPARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ
Marmara Üniversiesi İ.İ.B.F. Dergisi YIL 2007, CİLT XXIII, SAYI 2 PARA ARZININ ÇIKTI ÜZERİNE ETKİLERİ Öze Araş. Gör. Burak Güriş * Araş. Gör. Burcu Kıran * Çalışmada para arzının çıkı üzerindeki ekileri
DetaylıBox-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama
Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (6) 2003 / 2 : 49-62 Box-Jenkıns Modelleri ile Aylık Döviz Kuru Tahmini Üzerine Bir Uygulama Hüdaverdi Bircan * Yalçın Karagöz ** Öze: Bu çalışmada geleceği
Detaylı24.05.2010. Birim Kök Testleri. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıREEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ:
Ekonomeri ve İsaisik Sayı: 005 9 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ REEL DÖVİZ KURU VE DIŞ TİCARET DENGESİ İLİŞKİSİ: Prof.Dr. Rahmi YAMAK; Abdurrahman KORKMAZ * Absrac
DetaylıRASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 1950-1995 1
RASYONEL BEKLENTLER DOAL ORAN HPOTEZ Türkiye çin Zaman Serisi Bulguları 950-995 Rahmi YAMAK * Yakup KÜÇÜKKALE ** ÖZET Bu çalımada, Rasyonel Bekleniler Doal Oran Hipoezinin, Çıkı (ya da isizliin) alep (ya
DetaylıTüketici Güveni ve Hisse Senedi Fiyatları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004: :01)
June 7-9, 2009, Eskişehir, Turkey. Tükeici Güveni ve Hisse Senedi Fiyaları Arasındaki Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği (2004:0-2009:0) Yusuf Volkan Topuz * İkisadi İdari Bilimler Fakülesi, İşleme Bölümü,
DetaylıPaper prepared for the EY International Congress on Economics I "EUROPE AND GLOBAL ECONOMIC REBALANCING" Ankara, October 24-25, 2013
Paper ID Number: 222 Paper prepared for he EY Inernaional Congress on Economics I "EUROPE AND GOBA ECONOMIC REBAANCING" Ankara, Ocober 24-25, 2013 Gazi Universiy Deparmen of Economics Türkiye İş Gücü Piyasasi
DetaylıEnflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Etkisi
Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi (7) 2004 / 1 : 23-35 Enflasyonun Borsa Performansı Üzerindeki Ekisi Osman Karamusafa * Ayku Karakaya ** Öze: Bu çalışmanın amacı, enflasyon oranının
DetaylıZaman Serisi Modelleri: Birim Kök Testleri, Eşbütünleşme, Hata Düzeltme Modelleri
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, InroducoryEconomericsA Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıSatın Alma Gücü Paritesinin Azerbaycan, Kazakistan ve Kırgızistan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbütünleşme Analizi
259-284 Saın Alma Gücü Pariesinin Azerbaycan, Kazakisan ve Kırgızisan İçin Geçerliliği: Birim Kök ve Eşbüünleşme Analizi Turhan Korkmaz Emrah İsmail Çevik ** Nüke Kırcı Çevik *** Öz Bu çalışmada Azerbaycan,
DetaylıTÜKETİMİN TESADÜFİ YÜRÜYÜŞÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1987 2006
69 TÜKETİMİN TESADÜFİ YÜRÜYÜŞÜ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ 1987 2006 ÖZET Prof. Dr. Rahmi YAMAK Arş. Gör. Zehra ABDİOĞLU Hall un esadüfi yürüyüş modeli, cari ükeim harcamalarının yalnızca geçmiş dönemin ükeim harcamaları
DetaylıMevsimsel Kointegrasyon Analizi: Güney Afrika Örneği. Seasonal Cointegration Analysis: Example of South Africa
Gazi Üniversiesi Sosyal Bilimler Dergisi Vol/Cil 3, No/Sayı 6, 216 Mevsimsel Koinegrasyon Analizi Güney Afrika Örneği Jeanine NDIHOKUBWAYO Yılmaz AKDİ Öze Bu çalışmada 1991-2134 dönemi Güney Afrika ekonomik
DetaylıTürkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI
Türkiye Cumhuriye Merkez Bankası Sayı: 2010-8 / 24 Mayıs 2010 EKONOMİ NOTLARI TCMB Faiz Kararlarının Piyasa Faizleri Ve Hisse Senedi Piyasaları Üzerine Ekisi Mura Duran Refe Gürkaynak Pınar Özlü Deren
DetaylıAnkara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Ankara e-posta: selma@kayalak.com. Geliş Tarihi/Received:30.05.2012
Türkiye de Fındık Üreim Alanlarının Armasında Deseklemelerin Ekisi Selma KAYALAK 1 Ahme ÖZÇELİK 2 1 Çanakkale Onsekiz Mar Üniversiesi Ziraa Fakülesi Tarım Ekonomisi Bölümü, Çanakkale 2 Ankara Üniversiesi
DetaylıEurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi ISSN:
Eurasian Journal of Researches in Social and Economics Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araşırmaları Dergisi ISSN:2148-9963 www.asead.com Dr. Merer MERT Gazi Üniversiesi, İİBF, İkisa Bölümü merermer@gazi.edu.r
DetaylıBorsa Getiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yöntemlerle Analizi: Türkiye Örneği
Volume 4 Number 3 03 pp. -40 ISSN: 309-448 www.berjournal.com Borsa Geiri Oranı ve Faiz Oranı Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Yönemlerle Analizi: Türkiye Örneği Yusuf Ekrem Akbaşa Öze: Bu çalışmada,
DetaylıTÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA
TÜRKİYE DE 1963 2006 DÖNEMİNDE KAMU VE ÖZEL SEKTÖR ÜCRETLERİ ÜZERİNE AMPİRİK BİR UYGULAMA Mura ASLAN Eskişehir Osmangazi Üniversiesi H. Kürşad ASLAN Ken Sae Üniversiesi Öze İskandinav ücre modelinden hareke
DetaylıTürkiye de Faiz Kanalı İle Parasal Aktarım Mekanizması
Türkiye de Faiz Kanalı İle Parasal Akarım Mekanizması Seyfein ERDOĞAN Doç Dr., Kocaeli Üniversiesi, İİBF İkisa Bölümü serdogan@kou.edu.r Durmuş Çağrı YILDIRIM Arş. Gör., Kocaeli Üniversiesi, SBE cagri.yildirim@kocaeli.edu.r
DetaylıKAMU HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN WAGNER VE KEYNES HİPOTEZİ ÇERÇEVESİNDE İNCELENMESİ
Uluslararası Yöneim İkisa ve İşleme Dergisi, ICAFR 16 Özel Sayısı In. Journal of Managemen Economics and Business, ICAFR 16 Special Issue KAMU HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİNİN WAGNER VE KEYNES
DetaylıErkan Özata 1. Econometric Investigation of the Relationships Between Energy Consumption and Economic Growth in Turkey
1 Öze: Ülkelerin ekonomik ve sosyal gelişmelerinin sürükleyici unsuru ve en emel gereksinimlerinden biri enerjidir. Đş yapma kapasiesi olarak anımlanan enerjiye gelişmiş ülkelerle birlike, gelişmek iseyen
DetaylıReel Kesim Güven Endeksi ile İMKB 100 Endeksi arasındaki dinamik nedensellik ilişkisi
İsanbul Üniversiesi İşleme Fakülesi Dergisi Isanbul Universiy Journal of he School of Business Adminisraion Cil/Vol:38, Sayı/No:1, 009, 4-37 ISSN: 1303-173 - www.ifdergisi.org 009 Reel Kesim Güven Endeksi
DetaylıHİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ
EKEV AKADEMİ DERGİSİ Yıl: 23 Sayı: 77 (Kış 2019) 161 HİSSE SENEDİ FİYATLARI, ALTIN FİYATLARI VE HAM PETROL FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN ANALİZİ Fama TEMELLİ (*) Dilek ŞAHİN (**) Öz Bu çalışmanın
DetaylıAVRASYA Uluslararası Araştırmalar Dergisi. Cilt : 6 Sayı : 15 Sayfa: Kasım 2018 Türkiye. Araştırma Makalesi
AVRASYA Uluslararası Araşırmalar Dergisi Cil : 6 Sayı : 15 Sayfa: 808825 Kasım 2018 Türkiye Araşırma Makalesi TÜRKİYE DE EKONOMİK BÜYÜME, İHRACAT VE HİSSE SENEDİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİNİN
DetaylıYAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA. Ali ACARAVCI
Dergisi YAPISAL KIRILMALAR VE KARBON EMİSYONU: KITA AVRUPA ÜLKELERİ İÇİN AMPİRİK BİR UYGULAMA Ali ACARAVCI Musafa Kemal Üniversiesi, İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi acaravci@homail.com ÖZET Bu çalışma,
DetaylıEŞANLI DENKLEMLİ MODELLER
EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER EŞANLI DENKLEMLİ MODELLER Eşanlı denklem siseminde, Y den X e ve X den Y ye karşılıklı iki yönlü eki vardır. Y ile X arasındaki karşılıklı ilişki nedeniyle ek denklemli bir model
DetaylıTurizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sektörü İçin Ekonometrik Bir Analiz
Turizm Talebi ve Döviz Kuru Şokları: Türk Turizm Sekörü İçin Ekonomerik Bir Analiz Kuruluş BOZKURT Yrd. Doç. Dr., Adnan Menderes Üniversiesi Söke İşleme Fakülesi, Bankacılık ve Finans Bölümü kuriboz_48@homail.com
DetaylıDEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller
DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıılmış Gecikme ve Ooregresiv Modeller 1 Zaman serisi modellerinde, bağımlı değişken Y nin zamanındaki değerleri, bağımsız X değişkenlerinin zamanındaki cari
DetaylıÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI
ÇOKLU DOĞRUSAL BAĞLANTI ÇOKLU DOĞRUSALLIĞIN ANLAMI Çoklu doğrusal bağlanı; Bağımsız değişkenler arasında doğrusal (yada doğrusala yakın) ilişki olmasıdır... r xx i j paramereler belirlenemez hale gelir.
DetaylıTürk İmalat Sanayinde Sektörler Bazında Verimlilik Çıktı İlişkisi: Verdoorn Yasası
Türk İmala Sanayinde Sekörler Bazında Verimlilik Çıkı İlişkisi: Verdoorn Yasası Türk İmala Sanayinde Sekörler Bazında Verimlilik Çıkı İlişkisi: Verdoorn Yasası Doç. Dr. Zehra ABDİOĞLU Karadeniz Teknik
DetaylıDolar Kurundaki Günlük Hareketler Üzerine Bazı Gözlemler
Dolar Kurundaki Günlük Harekeler Üzerine Bazı Gözlemler Türkiye Bankalar Birliği Ekonomi Çalışma Grubu Toplanısı 28 Nisan 2008, İsanbul Doç. Dr. Cevde Akçay Koç Finansal Hizmeler Baş ekonomis cevde.akcay@yapikredi.com.r
DetaylıİMKB de Fiyat-Hacim İlişkisi - Asimetrik Etkileşim
YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:009 Cil:6 Sayı: Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA İMKB de Fiya-Hacim İlişkisi - Asimerik Ekileşim Yrd. Doç. Dr. Koray KAYALIDERE Celal Bayar Üniversiesi,U.B.Y.O., Bankacılık
DetaylıENFLASYON ve DOLAYLI VERGĐLERDEN ELDE EDĐLEN GELĐRLER ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐNĐN VAR YÖNTEMĐYLE ANALĐZĐ
ENFLASYON ve DOLAYLI VERGĐLERDEN ELDE EDĐLEN GELĐRLER ARASINDAKĐ ĐLĐŞKĐNĐN VAR YÖNTEMĐYLE ANALĐZĐ Dr. Burcu GÜVENEK Selçuk Üniversiesi Đ.Đ.B.F. Đkisa Bölümü Dr. Volkan ALPTEKĐN Selçuk Üniversiesi Đ.Đ.B.F.
DetaylıVAR YAKLAŞIMI İLE VERİMLİLİK ŞOKLARININ ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ
VAR YAKLAŞIMI İLE VERİMLİLİK ŞOKLARININ ETKİLERİNİN BELİRLENMESİ Leven ERDOĞAN ÖZET. Bu çalışmada verimliliğin devrevi harekei, ekonomik faaliyelerle ilişkisi ve verimliliği nelerin belirlediği açıklanmaya
DetaylıAKADEMİK BAKIŞ Uluslararası Hakemli Sosyal Bilimler E-Dergisi ISSN: X Sayı: 10 Eylül 2006
İkisa ve Girişimcilik Üniversiesi Türk Dünyası Kırgız Türk Sosyal Bilimler Ensiüsü Celalaba KIRGIZİSTAN TÜRKİYE DE İHRACATA VE TURİZME DAYALI BÜYÜME HİPOTEZİNİN ANALİZİ: EŞBÜTÜNLEŞME VE NEDENSELLİK İLİŞKİSİ
DetaylıFinansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Đlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği
Volume 2. Number 1. 2011 pp. 121-142 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Finansal Gelişme ve Ekonomik Büyüme Arasındaki Đlişkinin Ampirik Bir Analizi: Türkiye Örneği Burcu Ozcan a Ayse Ari b Öze: Finansal
DetaylıZekeriya Yıldırım ENFLASYON REJİMLERİ VE ÜRETİCİ ENFLASYONUNDAN TÜKETİCİ ENFLASYONUNA GEÇİŞKENLİK
Cenral Bank Review Forhcoming, pp.1-26 ISSN 1303-0701 prin 1305-8800 online 2015 Cenral Bank of he Republic of Turkey hps://www3.cmb.gov.r/cbr/ ENFLASYON REJİMLERİ VE ÜRETİCİ ENFLASYONUNDAN TÜKETİCİ ENFLASYONUNA
DetaylıFAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI?
FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN, Zekeriya YILDIRIM, S. Faih KOSTAKOĞLU FAİZ ORANINDAKİ BİR ARTIŞ CARİ İŞLEMLER AÇIĞINI ARTIRIR MI? Ehem ESEN Yrd.Doç.Dr. Anadolu Üniversiesi,
DetaylıEkonomik Yaklaşım 2015, 26(94): doi: /ey.35602
eyd Ekonomik Yaklaşım Derneği / Associaion Ekonomik Yaklaşım 2015, 26(94): 57-84 www.ekonomikyaklasim.org doi: 10.5455/ey.35602 Türkiye İş Gücü Piyasası Dinamiklerinin Yapısal Vekör Haa Düzelme Modeli
DetaylıSabit Sermaye Yatırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz
Sabi Sermaye Yaırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz Mura ÇETİN Doç. Dr., Bozok Üniversiesi, İİBF İkisa Bölümü mura.cein@bozok.edu.r Sabi Sermaye Yaırımları ve Ekonomik Büyüme: Ampirik Bir Analiz
DetaylıBirim Kök Testleri 3/24/2016. Bir stokastik sürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 2002, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıTürkiye nin Kabuklu Fındık Üretiminde Üretim-Fiyat İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi
TÜRK TARIM ve DOĞA BİLİMLERİ DERGİSİ TURKISH JOURNAL of AGRICULTURAL and NATURAL SCIENCES www.urkjans.com Türkiye nin Kabuklu Fındık Üreiminde Üreim-Fiya İlişkisinin Koyck Yaklaşımı İle Analizi Şenol ÇELİK*
DetaylıMetal (Çelik) Kullanım Yoğunluğu Hipotezinin Türkiye Ekonomisi için Sınanması Intensity of Metal (Steel) Use Hypothesis: A Test for Turkish Economy
SESSION Meal (Çelik) Kullanım Yoğunluğu Hipoezinin ürkiye Ekonomisi için Sınanması Inensiy of Meal (Seel) Use Hypohesis: A es for urkish Economy Assoc. Prof. Dr. Fikre Dülger (Çukurova Universiy, urkey)
DetaylıTürkiye de Elektrik Tüketimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz
Enerji, Piyasa ve Düzenleme (Cil:2, 2011, Sayfa 49-73) Türkiye de Elekrik Tükeimi Büyüme İlişkisi: Dinamik Analiz H. Mura Eruğrul * Öze Çalışmada Türkiye de elekrik ükeimi büyüme ilişkisi 1998Ç1-2011Ç3
DetaylıCAGAN IN PARA TALEBİ MODELİ VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ ( ) *
CAGAN IN PARA TALEBİ MODELİ VE ENFLASYON İLİŞKİSİ: AMPİRİK ANALİZ (1981-2003) * Şenay SARAÇ ** Öze Cagan (1956), hiperenflasyon koşulları alında yarı logarimik bir reel para alebi denklemi kullanarak,
DetaylıSORU SETİ 02 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI
Ekonomeri 8 Ocak, 0 Gazi Üniversiesi İkisa Bölümü SORU SETİ 0 (REVİZE EDİLDİ) FİNAL KONULARI PROBLEM Aşağıda verilen avuk ei alebi fonksiyonunu düşününüz (960-98): lny = β + β ln X + β ln X + β ln X +
DetaylıTCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ PĐYASALARI ÜZERĐNE ETKĐSĐ
Cenral Bank Review Vol. 10 (July 2010), pp.23-32 ISSN 1303-0701 prin / 1305-8800 online 2010 Cenral Bank of he Republic of Turkey hp://www.cmb.gov.r/research/review/ TCMB FAĐZ KARARLARININ HĐSSE SENEDĐ
DetaylıTÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ
TÜRKİYE'DE ŞEKER FİYATLARINDAKİ DEĞİŞİMİN OLASI ETKİLERİNİN TAHMİNİ: BİR SİMÜLASYON DENEMESİ Yrd.DoçDr. Halil FİDAN Doç.Dr. Erdemir GÜNDOĞMUŞ rof.dr. Ahme ÖZÇELİK 1.GİRİŞ Şekerpancarı önemli arım ürünlerimizden
DetaylıTürkiye de Büyükbaş Hayvan Sayıları ve Nüfus Arasındaki Nedensellik İlişkisi. Şenol Çelik
Adıyaman Üniversiesi Fen Bilimleri Dergisi 5 (1) (2015) 80-93 Türkiye de Büyükbaş Hayvan Sayıları ve Nüfus Arasındaki Nedensellik İlişkisi Şenol Çelik Bingöl Üniversiesi Ziraa Fakülesi Zooekni Bölümü,
DetaylıHAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ
Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Nisan 2016, Sayı:12 HAM PETROL FİYATLARININ BİST 100 VE BİST ULAŞTIRMA ENDEKSLERİ İLE İLİŞKİSİ Selçuk KENDİRLİ 1 Muhammet ÇANKAYA 2 Özet:
DetaylıTeknolojik bir değişiklik veya üretim arttırıcı bir yatırımın sonucunda ihracatta, üretim miktarında vs. önemli artışlar olabilir.
YAPISAL DEĞİŞİKLİK Zaman serileri bazı nedenler veya bazı fakörler arafından ekilenerek zaman içinde değişikliklere uğrayabilirler. Bu değişim ikisadi kriz, ikisa poliikalarında yapılan değişiklik, eknolojik
DetaylıPETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES
Ekonomik ve Sosyal Araşırmalar Dergisi, Güz 2013, Cil:9, Yıl:9, Sayı:2, 9:7997 PETROL FİYATLARININ İMKB ENDEKSLERİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ Sevinç GÜLER * Halime TEMEL NALIN * * IMPACT OF OIL PRICES ON ISE INDICES
DetaylıYAPISAL KIRILMA DURUMUNDA SAĞLIK HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR UYGULAMA
Elecronic Journal of Vocaional Colleges December/Aralık 2012 YAPISAL KIRILMA DURUMUNDA SAĞLIK HARCAMALARI VE EKONOMİK BÜYÜME İLİŞKİSİ: TÜRKİYE ÜZERİNE BİR UYGULAMA Muhammed TIRAŞOĞLU 1 Burcu YILDIRIM 2
DetaylıDağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller. Mehmet Vedat PAZARLIOĞLU
Dağıılmış Gecikme ve Ooregresiv Modeller Mehme Veda PAZARLIOĞLU Saik Model Nedir? Saik Model, Y ve X arasında aynı dönemde yani döneminde oraya çıkan ilişkiden gelmekedir. Y = b 0 + b 1 X + u, (=1,2,,n.)
DetaylıŞeyma Çalışkan Çavdar Yildiz Technical University ISSN : 1308-7444 scavdar@yildiz.edu.tr 2010 www.newwsa.com Istanbul-Turkey
ISSN:1306-3111 e-journal of New World Sciences Academy 2011, Volume: 6, Number: 4, Aricle Number: 3C0085 SOCIAL SCIENCES Received: May 2011 Acceped: Ocober 2011 Şeyma Çalışkan Çavdar Series : 3C Yildiz
DetaylıBirim Kök Testleri. Random Walk. Bir stokastiksürecin birim kök içerip içermediğini nasıl anlarız? Hatırlarsak aşağıdaki AR(1) sürecinde
Yıldız Teknik Üniversiesi İkisa Bölümü Ekonomeri II Ders Noları Ders Kiabı: J.M. Wooldridge, Inroducory Economerics A Modern Approach, 2nd. ed., 02, Thomson Learning. Zaman Serisi Modelleri: Birim Kök
DetaylıBİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN İLE HİSSE SENEDİ ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK UYGULAMA 1
BİR YATIRIM ARACI OLARAK ALTIN İLE HİSSE SENEDİ ENDEKSİ ARASINDAKİ İLİŞKİNİN ANALİZİ: TÜRKİYE ÜZERİNE AMPİRİK UYGULAMA 1 Bülen DOĞRU* Musafa UYSAL** ÖZET Bu çalışmanın amacı 2000:1-2012:09 döneminde Türkiye
DetaylıTÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALININ İŞLEYİŞİ: VAR MODELİ İLE BİR ANALİZ. Seyfettin ERDOĞAN * Durmuş Çağrı YILDIRIM **
95 İ.Ü. Siyasal Bilgiler Fakülesi Dergisi No:39 (Ekim 2008) TÜRKİYE DE DÖVİZ KURU KANALININ İŞLEYİŞİ: VAR MODELİ İLE BİR ANALİZ Seyfein ERDOĞAN * Durmuş Çağrı YILDIRIM ** Öze Para poliikası kararlarındaki
DetaylıFİRMALARIN BANKA KREDİSİ KULLANIMINDA GÜVEN FAKTÖRÜNÜN ETKİSİ * THE EFFECT OF CONFIDENCE FACTOR ON USED OF BANK CREDIT BY FIRMS
ANADOLU ÜNİVERS İTES İ S OS YAL BİLİMLER DERGİS İ ANADOLU UNIVERSITY JOURNAL OF SOCIAL SCIENCES Cil/Vol. : - S ayı/no: 2 : 33 42 (20) FİRMALARIN BANKA KREDİSİ KULLANIMINDA GÜVEN FAKTÖRÜNÜN ETKİSİ * Yrd.
DetaylıNONLINEAR DYNAMICS IN FINANCIAL TIME SERIES AND UNIT ROOT TESTS: CASE OF BORSA ISTANBUL SECTORAL PRICE EARNING RATIOS
Journal of Economics, Finance and Accouning (JEFA), ISSN: 48 6697 Year: 05 Volume: Issue: 4 NONLINEAR DYNAMICS IN FINANCIAL TIME SERIES AND UNIT ROOT TESTS: CASE OF BORSA ISTANBUL SECTORAL PRICE EARNING
DetaylıTÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI
TÜRKİYE DE FISHER ETKİSİNİN GEÇERLİLİĞİ: DOĞRUSAL OLMAYAN EŞBÜTÜNLEŞME YAKLAŞIMI Tayfur BAYAT ÖZ Bu çalışmada 2002M-20M5 dönemine ai aylık verilerle alernaif nominal vadeli mevdua faiz oranları ile ükeici
DetaylıİSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASINDA DEĞİŞKENLİĞİN (VOLATİLİTENİN) ARCH-GARCH YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ
İSTANBUL MENKUL KIYMETLER BORSASINDA DEĞİŞKENLİĞİN (VOLATİLİTENİN) ARCH- YÖNTEMLERİ İLE MODELLENMESİ ÖZET Yard.Doç. Dr. Tülin ATAKAN İsanbul Üniversiesi, İşleme Fakülesi, Finans Anabilim Dalı Bu çalışmada,
DetaylıPara Talebinin Belirleyenleri ve İstikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği
YÖNETİM VE EKONOMİ Yıl:3 Cil: Sayı: Celal Bayar Üniversiesi İ.İ.B.F. MANİSA Para Talebinin Belirleyenleri ve İsikrarı Üzerine Bir Uygulama: Türkiye Örneği Yrd. Doç. Dr. Burcu ÖZCAN Fıra Üniversiesi, İ.İ.B.F.,
DetaylıBelirsizliğin Özel Tüketim Harcamaları Üzerindeki Etkisi: Türkiye Örneği
Kocaeli Üniversiesi Sosyal Bilimler Ensiüsü Dergisi () 1 / : 17 16 Belirsizliğin Özel Tükeim Harcamaları Üzerindeki Ekisi: Türkiye Örneği Burçak Müge Vural * Şevke Alper Koç ** Koray Vural *** Öze: Tükeim
DetaylıULUSAL HİSSE SENETLERİ PİYASASI NDA ETKİNLİK
ULUSAL HİSSE SENETLERİ PİYASASI NDA ETKİNLİK Nuray ERGÜL ÖZET Son yıllarda, Türk Sermaye Piyasalarında hukuk, muhasebe ve deneim alanlarında, uluslararası kuralların uygulanması için büyük değişiklikler
DetaylıA Study on the Estimation of Supply Response of Cotton in Cukurova Region
MPRA Munich Personal RePEc Archive A Sudy on he Esimaion of Suly Resonse of Coon in Cukurova Region Erkan Akas Faculy of Economics & Admin.Sciences a BIGA 2006 Online a h://mra.ub.uni-muenchen.de/8648/
DetaylıDEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıtılmış Gecikme ve Otoregresiv Modeller
DEĞİŞKENLER ARASINDAKİ GECİKMELİ İLİŞKİLER: Dağıılmış Gecikme ve Ooregresiv Modeller 1 Saik Model Y = b 0 + b 1 X + u, (=1,2,,n.) Saik Model, Y ve X arasında aynı dönemde yani döneminde oraya çıkan ilişkiden
DetaylıGönderim Tarihi: Kabul Tarihi:
Gönderim Tarihi: 27.04.2016 Kabul Tarihi: 07.11.2017 ÇEKİRDEK ENFLASYON ÖLÇÜTLERİNİN KARŞILAŞTIRILMASI: TÜRKİYE UYGULAMASI Serve CEYLAN * Burcu YILMAZ ŞAHİN ** A COMPARISON OF CORE INFLATION INDICATORS:
DetaylıTürkiye de Petrol Tüketimi İle Reel GSYİH Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Johansen Eş-Bütünleşme Yöntemi İle Analiz Edilmesi
Volume 5 Number 2 2014 pp. 47-60 ISSN: 1309-2448 www.berjournal.com Türkiye de Perol Tükeimi İle Reel GSYİH Arasındaki Uzun Dönem İlişkinin Johansen Eş-Büünleşme Yönemi İle Analiz Edilmesi Reşa Ceylana
DetaylıTürkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1990-2013 Dönemi
Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1990-2013 Dönemi Türkiye de Dış Borçlanma-Ekonomik Büyüme İlişkisi: 1990-2013 Dönemi Temel GÜRDAL Hakan YAVUZ Öz Bu çalışmada Türkiye de dış borçlanma
DetaylıAraşırma Makaleleri REEL DÖVİZ KURU BELİRSİZLİĞİ İ TİCARET PERFORMA SI A ETKİSİ: TÜRKİYE UYGULAMASI Erşan SEVER ÖZET Bu çalışmada reel döviz kuru belirsizliğinin Türkiye nin icare performansına ekisi araşırılmışır.
DetaylıDÖVİZ KURU VE HİSSE SENETLERİ FİYATLARI ARASINDAKİ NEDENSELLİK İLİŞKİSİ
Gazi Üniversiesi İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi 8 / 2 (2006). 1-14 DÖVİZ KURU VE HİSSE SEETLERİ FİYATLARI ARASIDAKİ EDESELLİK İLİŞKİSİ Özlem AYVAZ * Öze : Bu çalışmada Türkiye de hisse seneleri
DetaylıBölgesel Bazlı Konut Fiyat Endeksi İle Ekonomik Güven Endeksi Arasındaki İlişkinin Ekonometrik Analizi: Türkiye Örneği
Girişimcilik ve Kalkınma Dergisi Journal of Enrepreneurship and Developmen Kış 207, Cil:2 Sayı:2, s. 23-37 Winer 207, Volume:2 Number:2, p. 23-37 Bölgesel Bazlı Konu Fiya Endeksi İle Ekonomik Güven Endeksi
DetaylıAzerbaycan, Kazakistan, Kırgızistan ve Türkiye'de İktisadi Özgürlük ve İstihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi
SESSION 3B: Ora Asya Ekonomileri 07 Azerbaycan, Kazakisan, Kırgızisan ve Türkiyede İkisadi Özgürlük ve İsihdam İlişkisi: Bir Panel Veri Analizi Prof. Dr. Ekrem Erdem (Erciyes Universiy, Turkey) Ass. Prof.
DetaylıDiscussion Paper, Turkish Economic Association, No. 2008/10
econsor www.econsor.eu Der Open-Access-Publikaionsserver der ZBW Leibniz-Informaionszenrum Wirschaf he Open Access Publicaion Server of he ZBW Leibniz Informaion Cenre for Economics Alp, Elcin Aykac Working
DetaylıAMPİRİK BAĞLAMDA TOPLAM VE ALT KALEMLER BAZINDA KAMU HARCAMALARI VE KAMU GELİRLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
H.Ü. İkisadi ve İdari Bilimler Fakülesi Dergisi, Cil 30, Sayı, 202, s. 73-92 AMPİRİK BAĞLAMDA TOPLAM VE ALT KALEMLER BAZINDA KAMU HARCAMALARI VE KAMU GELİRLERİ ARASINDAKİ İLİŞKİ: TÜRKİYE Öz ÖRNEĞİ Rahmi
DetaylıİTHALATA DAYALI BÜYÜME: TÜRKİYE ÖRNEĞİ
aürk Ü. İİF Dergisi,. Ekonomeri ve İsaisik Sempozyumu Özel Sayısı 65 İTHLT DYLI ÜYÜME: 989 27 TÜRKİYE ÖRNEĞİ Ezgi DY YILDIZ Mein ERER 2 Öze: Türkiye gibi gelişmeke olan ülkelerde ihala yoluyla oraya çıkan
DetaylıCrude Oil Import and Economic Growth: Turkey
MPRA Munich Personal RePEc Archive Crude Oil Impor and Economic Growh: Turkey Erginbay Ugurlu and Aydın Ünsal Isanbul Aydın Universiy, Gazi Universiy 28 May 2009 Online a hps://mpra.ub.uni-muenchen.de/69923/
DetaylıWhite ın Heteroskedisite Tutarlı Kovaryans Matrisi Tahmini Yoluyla Heteroskedasite Altında Model Tahmini
Ekonomeri ve İsaisik Sayı:4 006-1-8 İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ İKTİSAT FAKÜLTESİ EKONOMETRİ VE İSTATİSTİK DERGİSİ Whie ın Heeroskedisie Tuarlı Kovaryans Marisi Tahmini Yoluyla Heeroskedasie Alında Model Tahmini
DetaylıÜRETİCİ FİYATLARINA GEÇİŞ ETKİSİNDE ARA MALLARI İTHALATININ ROLÜ
ÜRETİCİ FİYATLARINA GEÇİŞ ETKİSİNDE ARA MALLARI İTHALATININ ROLÜ Şenkan ALDEMİR (*) Öze: Döviz kuru değişimlerinin TÜFE ve ÜFE bazlı yuriçi fiyalara geçiş süreci, son yıllarda üzerinde önemle durulan konulardan
Detaylı