Transkript

1 HOŞGELDİNİZ SOSYAL GÜVENLİK SİSTEMİNDEKİ DEĞİŞİKLİKLER Yusuf Yücel

2 Temel Kavramlar Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununa göre bir iş sözleşmesine göre çalışanlar (m.4/1, a), bağımsız çalışanlar (m.4/1,b) ve kamu görevlileri (m.4/1, c) sigortalıdır. İşveren açısından kapsama baktığımızda yine eskisi gibi, kural olarak işçi olarak adlandırdığımız kişiler sigortalı sayılırlar (m.4, 1, a)

3 Temel Kavramlar-sigortalı Kanunda bazı kişiler sadece bazı sigorta kolları bakımından kapsama alınmıştır. Hizmet akdi ile çalışmamakla birlikte Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim gören öğrenciler hakkında iş kazası, meslek hastalığı ve hastalık sigortası; meslek liselerinde okumakta iken veya yüksek öğrenimleri sırasında ZORUNLU STAJA TÂBİ TUTULAN ÖĞRENCİLER hakkında ise iş kazası ve meslek hastalığı sigortası uygulanır Bu nedenle Stajyer öğrencilerden belgeleri tam almak gerekir.aksi takdirde tüm sorumluluk işverene kalır.

4 prim ödeme yükümlüsü Prim ödeme yükümlüsü, Aday çırak, çırak ve işletmelerde meslekî eğitim görenler ile meslek liselerinde zorunlu staja tâbi tutulan öğrenciler için Milli Eğitim Bakanlığı veya bu öğrencilerin eğitim gördükleri okullar, YÜKSEK ÖĞRENİM SIRASINDA ZORUNLU STAJA TÂBİ TUTULAN ÖĞRENCİLER İÇİN ÖĞRENİM GÖRDÜKLERİ YÜKSEK ÖĞRETİM KURUMUDUR

5 Sosyal Güvenlik Destek Primi Ödeyerek Çalışma Değişiklikle sosyal güvenlik destek primi ile çalışma kaldırılıyor Ama hemen değil. Yeni düzenlemeye göre; İLK DEFA 5510 SAYILI KANUNA GÖRE sigortalı olup da kendisine yaşlılık aylığı bağlanan sigortalı tekrar çalışmak isterse yaşlılık aylığı kesilecek Yani hem çalışıp ücretini hem de yaşlılık aylığına alma hakkı olmayacak

6 işverenin işyerini bildirme yükümlülüğü İşverenler işyeri açtıklarında bunu Kuruma En geç sigortalı çalıştırmaya başlayacağı tarihte bildirmek zorundalar. Artık işyeri bildirgeleri e-sigorta olarak gönderilecek Ancak alt yapı çalışmaları tamamlanıncaya kadar Kurum bu bildirimleri kağıt ortamında da isteyebilir İşyeri e- sigorta ile bildirildiğinde işyeri bildirgesine eklenen yazılar bir ay içinde Kuruma gönderilecek Kurum gerekli görürse Kurum denetim elemanlarınca bildirgede verilen bilgilerin doğru olup olmadığını denetleyebilecek

7 İşyerini Bildirme Yükümlülüğü Bildirim sadece işyerini ilk defa kurma halinde değil işyerinin devralınması, nakli intikali halinde de söz konusu İşyerinin faaliyette bulunduğu adresten başka bir ildeki adrese nakledilmesi, sigortalı çalıştırılan bir işin veya işyerinin başka bir işverene devredilmesi veya intikal etmesi halinde, işyerinin nakledildiği, yeni işverenin işi veya işyerini devraldığı tarihi takip eden on gün içinde, işyeri bildirgesinin Kuruma verilmesi gerekir

8 Alt işverenin İşyerini Bildirme Yükümlülüğü Alt işveren, asıl işverenin işyerinde çalıştırdığı sigortalıları, işverenle aralarında yaptıkları sözleşmenin ibrazı kaydıyla, Kurumdan alacağı özel bir numara ile asıl işverenin kayıtlı olduğu dosyadan bildirir. Yönetmeliğe göre, alt işveren adına işyeri dosyası açılmaz.

9 Sigortalıyı Bildirme Yükümlülüğü Kural: Yeni Kanuna göre de, mevcut Kanuna göre de, işveren en geç çalışmaya başlamadan önce sigortalıyı Kuruma bildirmelidir Bu konuda da bildirim e-sigorta ile yapılacak Ama, bu kuralın bir çok istisnası var. Öncelikle; inşaat sektöründe aynı gün de bildirim yapılabilir Zira inşaat sektörü işçi sirkülasyonu çok fazla olan bir alan Aynı gün işçi bulup çalıştırma durumu yaygın olduğu için bu konuda bir istisna öngörülmüştür

10 Sigortalıyı Bildirme Yükümlülüğü Yabancı ülkelere sefer yapan ulaştırma araçlarına sefer esnasında alınarak çalıştırılanlar ile Kuruma ilk defa işyeri bildirgesi verilecek işyerlerinde; ilk defa sigortalı çalıştırmaya başlanılan tarihten itibaren bir ay içinde çalışmaya başlayan sigortalılar için, çalışmaya başladıkları tarihten itibaren en geç söz konusu bir aylık sürenin dolduğu tarihe kadar, Kuruma sigortalı işe giriş bildirgesi verilmesi mümkündür.

11 Sigortalının işten ayrıldığının bildirilmesi Yeni Kanun işverene yeni bir yükümlülük daha getiriyor Buna göre, sigortalılığı sona erenlerin durumları, işverenleri tarafından en geç on gün içinde Kuruma bildirilir. Ek 2 ve İAB dan ayrı yeni bir yükümlülük Bu konuda Yönetmelikte bir İşten ayrılma bildirgesi hazırlandı Bu bildirgeler Ek-5 formu ile birlikte e-sigorta yoluyla Kuruma gönderilecek Sigortalı işten ayrılış bildirgesine kaydedilen bilgiler, ayrıca ilgili aylık prim ve hizmet belgesinde de gösterilir.

12 İş kazası ve meslek hastalığı kavramı İş Kazası, Sigortalının işyerinde bulunduğu sırada, Yürütülmekte olan iş nedeniyle işyeri dışında, Bir işverene bağlı olarak çalışan sigortalının, görevli olarak işyeri dışında başka bir yere gönderilmesi nedeniyle asıl işini yapmaksızın geçen zamanlarda, Emziren kadın sigortalının, çocuğuna süt vermek için ayrılan zamanlarda, Sigortalıların, işverence sağlanan bir taşıtla işin yapıldığı yere gidiş gelişi sırasında, meydana gelen ve sigortalıyı hemen veya sonradan bedenen ya da ruhen özüre uğratan olaydır

13 İş kazası ve meslek hastalığı kavramı Kanunda ne değişti? Çok büyük bir değişiklik yok! ARTIK, SADECE SERVİSTE MEYDANA GELEN KAZALAR DEĞİL, İŞVERENCE SAĞLANAN TAŞITLA İŞE GİDER-GELİRKEN GELİRKEN UĞRANILAN TÜM KAZALAR DA İŞ KAZASI SAYILACAK

14 İş kazası ve meslek hastalığı kavramı Meslek hastalığı, sigortalının çalıştığı veya yaptığı işin niteliğinden dolayı tekrarlanan bir sebeple veya işin yürütüm şartları yüzünden uğradığı geçici veya sürekli hastalık, bedensel veya ruhsal özürlülük halleridir. İş kazasının muhakkak işten kaynaklanması gerekmezken, meslek hastalığı muhakkak görülen işin sonucudur İş kazası hemen ya da çok kısa bir süre içinde gerçekleşirken, meslek hastalığı zaman içinde aynı şartların tekrarlanması sonucu ortaya çıkar Yeni Kanun bu konuda herhangi bir değişiklik öngörmüyor

15 İş Kazasının Bildirilmesi İşverenler iş kazalarını zabıtaya derhal Kuruma da en geç kazadan sonraki üç iş günü içinde bildirmek zorunda Ancak, bu süre, iş kazasının işverenin kontrolü dışındaki yerlerde meydana gelmesi halinde, iş kazasının öğrenildiği tarihten itibaren başlar. Bildirim nasıl yapılacak? Kanuna göre, iş kazası ve meslek hastalığı bildirgesi ile bildirilecek Buna ilişkin esaslar Yönetmelikle düzenlenecek Bildirgenin, doğrudan ya da taahhütlü posta ile Kuruma bildirilmesi zorunludur. Unutmadan!!! Aynı yükümlülük İş Kanununda da var. Ama bildirim yapılacak makam bu durumda Bölge Çalışma Müdürlüğü ve burada 2 gün

16 Prim Oranları Sigorta kolları Kısa vadeli sig. kolları Uzun vadeli Sig.Kol. (MYÖ) İşveren Payı Sigortalı Payı Devlet payı Toplam %1-%6,5%6,5 - - %1-%6,5%6,5 % 11 % 9 % 5 Genel toplamın dışında GSS Primi % 7,5 % 5 % 3 Genel toplamın dışında % 20 % 12,5 İşsizlik sig. % 2 %1 %1 % 4 SGDP %22,5 Ayrıca %1- %6,5 % 7,5 - % 31-% 36,5 (SGDP ayrı) Halen en az % 1,5, en fazla % 7 Kısa vadeli sigorta Kolları oranı, yeni dönemde %1 ila % 6,5 arasında belirlenecek.(işyerinin kaza riskine göre)

17 Hazine katkısı Kamu oyunda istihdam paketi adıyla bilinen 5763 sayılı Kanunla 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanununun primlere ilişkin 81. maddesinde değişiklik yapılıyor. Buna göre, 4/a lı sigortalıları çalıştıran özel sektör işverenlerinin, malullük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primlerinden, % 11 oranında ödemeleri gereken İŞVEREN HİSSESİNİN BEŞ PUANLIK KISMINA İSABET EDEN TUTAR HAZİNECE KARŞILANIR. Bu hüküm tarihinde yürürlüğe girdi.

18 Hazine katkısı İşveren hissesine ait primlerin Hazinece karşılanabilmesi için, işverenlerin çalıştırdıkları sigortalılarla ilgili olarak bu Kanun uyarınca aylık prim ve hizmet belgelerinin yasal süresi içerisinde Sosyal Güvenlik Kurumuna vermeleri, sigortalıların tamamına ait sigorta primlerinin sigortalı hissesine isabet eden tutarı ile Hazinece karşılanmayan işveren hissesine ait tutarı yasal süresinde ödemeleri, Sosyal Güvenlik Kurumuna prim,bunlara ilişkin gecikme cezası ve gecikme zammı borcu bulunmaması şarttır.

19 Hazine katkısı Bu fıkra hükümleri bu Kanuna göre sosyal güvenlik destek primine tabi çalışanlar ve yurt dışında çalışan sigortalılar hakkında uygulanmaz. Hazinece karşılanan prim tutarları gelir ve kurumlar vergisi uygulamalarında gider veya maliyet unsuru olarak dikkate alınmaz. Bu fıkrayla düzenlenen destek unsurundan diğer ilgili mevzuat uyarınca ayrıca yararlanmakta olan işverenler aynı dönem için ve mükerrer olarak bu destek unsurundan yararlanamaz. Bu durumda, işverenlerin tercihleri dikkate alınmak suretiyle uygulama, destek unsurlarından sadece biriyle sınırlı olarak yapılır. Bu Kanun gereğince yapılan kontrol ve denetimlerde çalıştırdığı kişileri sigortalı olarak bildirmediği tespit edilen işverenler bir yıl süreyle bu fıkrayla sağlanan destek unsurlarından yararlanamaz. (1 kişiden 31 YTL)

20 Özürlü çalıştırmada primler 4857 sayılı Yasanın 30. Maddesi de 5763 sayılı Kanunla değiştirildi. Yeni şekline göre, İşverenler, elli veya daha fazla işçi çalıştırdıkları özel sektör işyerlerinde yüzde üç özürlü işçiyi meslek, beden ve ruhi durumlarına uygun işlerde çalıştırmakla yükümlüdürler. Böylelikle eski hükümlü çalıştırma zorunluluğu kaldırılıyor.

21 Özürlü çalıştırmada primler BU GENEL KURALIN DIŞINDA KANUNDA ÖZÜRLÜLER İÇİN ÖDENMESİ GEREKEN PRİM ORANLARINA DEVLET KATILIMI ÖNGÖRÜLDÜ. Buna göre, Özel sektör işverenlerince bu madde kapsamında çalıştırılan 17/7/1964 tarihli ve 506 sayılı Sosyal Sigortalar Kanununa tabi özürlü sigortalılar ile 1/7/2005 tarihli ve 5378 sayılı Kanunun 14 üncü maddesinde belirtilen korumalı işyerlerinde çalıştırılan özürlü sigortalıların, aynı Kanunun 72 nci ve 73 üncü maddelerinde sayılan ve 78 inci maddesiyle belirlenen prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin tamamı,

22 Özürlü çalıştırmada primler eğer işveren, kontenjan fazlası özürlü çalıştırıyorsa, ya da yükümlü olmadıkları halde özürlü çalıştırıyorsa, bu şekilde çalıştırdıkları her bir özürlü için prime esas kazanç alt sınırı üzerinden hesaplanan sigorta primine ait işveren hisselerinin yüzde ellisi HAZİNECE KARŞILANIR

23 Özürlü çalıştırmada primler Genelgeye göre, işverenler, Türkiye İş Kurumu İl/Şube Müdürlüklerinden onaylatacakları ve Özürlü Statüsünde çalıştırdıkları sigortalıların, T.C. Kimlik numarası, Adı-soyadı, İş Kurumuna tescil tarihini, Kontenjan dahilinde ya da daha fazla ya da yükümlü olmadığı halde çalışma durumunu belgeleyen ve genelge ekinde yer alan Ek 1 belgesi ile Sosyal Güvenlik İl Müdürlüklerine başvurmak zorundalar

24 Özürlü çalıştırmada primler Bu sigortalılar hakkında değişiklik oldukça, Örn. kontenjan dahilinde iken fazlası duruma geçtiğinde ya da tersi olduğunda Bu durumunda en Ek 1 belgesi ile Kuruma bildirilmesi şart

25 Özürlü çalıştırmada primler Bunun dışında, işverenler her yıl ocak ayı içinde Çalıştırdıkları özürlülerin son durumlarını gösteren bir belgeyi de Kuruma vermekle yükümlüler Daha önce İş Kanununu 30. maddesindeki düzenlemeden yararlanan işverenler de yeni durumlarını gösterir belgeyi Kuruma vermekle yükümlüler Ek 1 belgesi Kuruma verilmediği sürece bu teşvikten yararlanmak mümkün değil

26 İtibari Hizmet Süresi 5754 sayılı Yasayla bu hükmün kapsamına girenler değiştirildi. Artık, örneğin, Kurşun ve arsenik işleri, Cıva üretimi işleri sanayii, Demir ve çelik fabrikaları Döküm fabrikaları Alüminyum fabrikaları, Asit üretimi yapan fabrika ve atölyeler Kok fabrikalarıyla termik santraller, çalışan ve Kanunun ayrıca belirttiği işleri yapanlar itibari hizmet süresinden yararlanabilecekler. Basın ve Matbaa yok

27 Prime Tabi Tutulmayacak Kazançlar Yeni Kanuna göre, Ölüm, doğum ve evlenme yardımları, görev yollukları, kıdem tazminatı, iş sonu tazminatı veya kıdem tazminatı mahiyetindeki toplu ödeme, keşif ücreti, ihbar ve kasa tazminatları, emekli ikramiyesi aynî yardımlar PRİME ESAS KAZANÇ SAYILMAZ

28 Kısmen Prime Esas Kazançlar Bakanlıkça tutarları yıllar itibarıyla belirlenecek yemek, çocuk ve aile zamları, özel sağlık sigortalarına ve bireysel emeklilik sistemine ödenen ve aylık toplamı asgarî ücretin % 30'unu geçmeyen özel sağlık sigortası primi ve bireysel emeklilik katkı payları tutarları, PRİME ESAS KAZANÇ SAYILMAMAKTADIR AŞAN KISIM İSE PRİME TABİ TUTULACAK

29 Prime Esas Kazanç Sınırları Prime esas kazancın alt sınırı asgari ücret esas alınarak belirlenmiştir Dikkat: Prime esas kazanç sınırı 16 yaşından büyükler için belirlenen asgari ücrettir.638,70 YTL Üst kazanç sınırı ise 6,5 katıdır Yani 4.151,70 YTL.

30 Prime Esas Kazancın üst sınırı Yeni Kanuna göre, ücretler hak edildikleri aya mal edilmek suretiyle prime tâbi tutulur. Diğer ödemeler ise öncelikle ödendiği ayın kazancına dahil edilir ve ücret dışındaki bu ödemelerin üst sınırı aşan kısmı, ödemenin yapıldığı ayı takip eden aydan başlanarak İKİ AYI GEÇMEMEK ÜZERE üst sınırın altında kalan sonraki ayların prime esas kazançlarına ilave edilir.

31 Prime Esas Kazancın Üst Sınırı Bu konuda gelecek aylarda takip edilecek ödeme İKRAMİYE VE BU NİTELİKTEKİ ÖDEMELER Dolayısıyla ücretler ancak ilgili ayda prime esas kazanca dahil edilecek Üst sınırı aşan kısım gelecek aylarda takip edilip, primlendirilmeyecek Yani sigortalının ücreti zaten YTL ise ona ödenecek ikramiyelerin de takip edilmesi söz konusu olmayacak Ama ücreti YTL ise ve bir ay için de ücrete ilaveten iki ücret tutarında ikramiye de ödenmişse epeyce iki ay daha önceki ödemeden dolayı prim takibi yapılacak

32 Prime Esas Kazancın Üst Sınırı Sigortalılara, çeşitli nedenlerle (ücretsiz izin, istirahat gibi) ay içinde çalışmasının bulunmadığı ve ücret ödenmediği aylarda prime esas kazanca dahil olacak nitelikte ücret dışında bir ödeme yapılması halinde, ücret dışındaki bu ödemeler, ödemenin yapıldığı ayda sigortalının prim ödeme gün sayısının bulunmaması nedeniyle ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayı geçmemek üzere ilgili ayların prime esas kazancına dahil edilmeyecektir. Ancak ödemenin yapıldığı tarihi takip eden iki ayda da ücret ödemesine hak kazanılmadığı durumlarda, ücret dışındaki bu ödemeler prime esas kazanca dahil edilemeyecektir.

33 Aylık Prim Ve Hizmet Belgesi İşverenler, prim hizmet belgesini ait olduğu ayı takip eden ayda KURUMUN BELİRLEDİĞİ tarihe kadar verecekler Kurum bu tarihi belirledi Ücretleri ayın başında ödenen işyerleri APHB sini ayın 23 üne kadar Kuruma verecekler

34 Primlerin Ödenmesi İşveren, bu Kanun gereğince hesaplanacak sigortalı hissesi prim tutarlarını sigortalıların ücretlerinden keserek ve kendisine ait prim tutarlarını da bu tutara ekleyerek DÖNEMDEN SONRAKİ AYIN SONUNA KADAR KURUMA öder Ödemenin son günü tatile tesadüf ederse tatilden sonraki gün de ödeme yapılabilir

35 Prim borçlarından dolayı zamanaşımı Kurumun prim ve diğer alacakları ödeme süresinin dolduğu tarihi takip eden takvim yılı başından başlayarak on yıllık zamanaşımına tâbidir. Dikkat: artık bu belgeleride 10 yıl saklamak lazım

36 Bilgi verme 5411 sayılı Bankacılık Kanunu kapsamındaki kuruluşlar, döner sermayeli kuruluşlar ile diğer gerçek ve tüzel kişiler doğrudan, münferit olarak bilgi ve belge istenmesi hariç olmak üzere kamu idareleri ile kanunla kurulan kurum ve kuruluşlar ise Kurumla yapılacak protokoller çerçevesinde, Devletin güvenliği ve temel dış yararlarına karşı ağır sonuçlar doğuracak hâller ile özel hayat ve aile hayatının gizliliği ve savunma hakkına ilişkin hükümler saklı kalmak kaydıyla özel kanunlardaki yasaklayıcı ve sınırlayıcı hükümler dikkate alınmaksızın gizli dahi olsa Kurum tarafından kişilerin sosyal güvenliğinin sağlanması,

37 Bilgi verme 6183 sayılı Kanuna göre Kurum alacaklarının takip ve tahsili ile bu Kanun kapsamında verilen diğer görevler ile sınırlı olmak üzere istenecek her türlü bilgi ve belgeyi sürekli ve/veya belli aralıklarla vermeye, bilgilerin elektronik ortamda görüntülenmesini sağlamaya, görüntülenen bu bilgilerin güvenliğini sağlamaya, muhafaza etmek zorunda oldukları her türlü belge ile vermek zorunda oldukları bilgilere ilişkin mikrofiş, mikrofilm, manyetik teyp, disket ve benzeri ortamlardaki kayıtlarını ve bu kayıtlara erişim veya kayıtları okunabilir hale getirmek için gerekli tüm sistem ve şifreleri i incelemek için ibraz etmeye mecburdurlar.

38 SİGORTALILARIN HAKLARI VE GENEL SAĞLIK SİGORTASI UYGULAMASI

39 Hastalık halinde geçici işgöremezlik ödeneği Geçici işgöremezlik ödeneği, Hastalığın anlaşıldığı tarihten önceki bir yıl içinde 90 gün prim ödenmiş olması koşuluyla, Üçüncü günden itibaren verilecek Bu ödenek yine son üç aylık prime esas kazanca göre belirlenir Yani artık geçici işgöremezlik ödeneği almak için 90 gün prim ödemek yeterli

40 Analık hali Sigortalı kadının analığı halinde, doğumdan önceki bir yıl içinde en az doksan gün kısa vadeli sigorta primi bildirilmiş olması şartıyla, doğumdan önceki ve sonraki sekizer haftalık sürede, çoğul gebelik halinde ise doğumdan önceki sekiz haftalık süreye iki haftalık süre ilave edilerek çalışmadığı her gün için, Sigortalı kadının isteği ve hekimin onayı ile doğuma üç hafta kalıncaya kadar çalışılması halinde, doğum sonrası istirahat süresine eklenen süreler için, geçici iş göremezlik ödeneği verilir.

41 Analık hali- geçici işgöremezlik ödeneği 506 sayılı Yasaya göre, analık durumunda geçici işgöremezlik ödeneğinin oranı ortalama günlük kazancın 2/3 dür Buradaki oran 5754 sayılı Yasayla, ayaktan tedavide 2/3, yataklı tedavi kurumunda ½ oranına düşürülmektedir.

42 Emzirme Ödeneği 5754 sayılı Yasa bu hükmü değiştirmiştir Buna göre, sigortalı kadına veya sigortalı olmayan karısının doğum yapması nedeniyle sigortalı erkeğe, m.4/i,a ve b bentleri kapsamındaki sigortalılardan kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık alan kadına ya da gelir veya aylık alan erkeğin sigortalı olmayan eşine, her çocuk için yaşaması şartıyla doğum tarihinde geçerli olan ve KURUM YÖNETİM KURULUNCA BELİRLENİP BAKAN TARAFINDAN ONAYLANAN TARİFE ÜZERİNDEN emzirme ödeneği verilir.

43 Emzirme Ödeneğine ilişkin değişiklikler 5754 sayılı Yasayla emzirme ödeneğine ilişkin bir başka değişiklik daha yapıldı sayılı Yasada, daha önce herhangi bir prim ödeme koşulu bulunmamaktaydı Ancak 5754 sayılı Yasada, İşçi sigortalıları için doğumdan önceki bir yıl içinde en az 120 gün prim bildirilmiş olması, Şarttır.

44 Malullük Aylığı 5510 sayılı Kanuna göre; çalışma gücünü veya iş kazası veya meslek hastalığı sonucu meslekte kazanma gücünü en az % 60 oranında kaybeden ve Bu durum Kurum Sağlık Kurulunca tespit edilen sigortalı Malul sayılır. Malul sigortalıya prim ödeme koşulunun da gerçekleşmesiyle malullük aylığı bağlanır

45 Malullük Aylığı Malullük aylığına hak kazanmak için, En az on yıldan beri sigortalı bulunup, toplam olarak 1800 gün veya başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl olan sigortalılar için ise sigortalılık süresi aranmaksızın 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş olması gerekir

46 Yaşlılık aylığı yaş şartı; ilâ tarihleri arasında kadın için 59, erkek için 61, ilâ tarihleri arasında kadın için 60, erkek için 62, ilâ tarihleri arasında kadın için 61, erkek için 63, ilâ tarihleri arasında kadın için 62, erkek için 64, ilâ tarihleri arasında kadın için 63, erkek için 65, ilâ tarihleri arasında kadın için 64, erkek için 65, tarihinden itibaren ise kadın ve erkek için 65, olarak uygulanır.

47 Yaşlılık aylığı 4'üncü maddenin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için, YANİ İŞÇİLER İÇİN PRİM GÜN SAYISI ŞARTI GÜN OLARAK uygulanır.diğer 9000 gün. Ancak yaş hadlerinin uygulanmasında (a) bendinde belirtilen prim gün sayısı şartının doldurulduğu tarihte geçerli olan yaş hadleri esas alınır. Örn de sigortalı olan bir işçi, sürekli çalışırsa 2028 de 7200 gün primi tamamlamış olacak ve bu tarihte yürürlükte olan yaş haddine göre, yani kadın sigortalıysa 58 yaşında emekli olabilecek

48 Yaşlılık aylığı Emeklilik veya yaşlılık aylığı bağlanması talebinde bulunan kadın sigortalılardan, başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malûl çocuğu bulunanların, bu Kanunun yürürlüğe girdiği tarihten sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına eklenir ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indirilir.

49 ölüm aylığı Ölüm aylığı, En az 1800 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş veya 4 üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) bendi kapsamında sigortalı sayılanlar için, her türlü borçlanma süreleri hariç en az 5 yıldan beri sigortalı bulunup, toplam 900 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortaları primi bildirilmiş Olanlara bağlanır.

50 Ölüm aylığı- oranlar Bağlanacak aylığın, EŞ: % 50'si dul eşe (aylık alan çocuk bulunmaması ya da eşin çalışmaması veya aylık almaması halinde bu oran %75 olur) ÇOCUKLAR: % 25 i, çalışmayan ve Kurumdan gelir ya da aylık almayan çocuklardan 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim yapması halinde 25 yaşını doldurmayanların her birine bağlanır. Ancak, çocuk en az % 60 oranında malul ise Ancak, kız çocuğu evli değilse, evli olmakla beraber sonradan boşanmışsa veya dul kalmışsa yaş sınırı aranmaksızın aylığa hak kazanır

51 evlenme ödeneği Evlenmeleri nedeniyle bağlanan gelir veya aylıkları kesilmesi gereken kız çocuklara, evlenmeleri ve talepte bulunmaları halinde almakta oldukları aylık veya gelirlerinin iki yıllık tutarı bir defaya mahsus olmak üzere evlenme ödeneği olarak peşin ödenir. Evlenme ödeneği alan hak sahibinin aylığının kesildiği tarihten itibaren iki yıl içerisinde yeniden hak sahibi olması halinde, iki yıllık sürenin sonuna kadar gelir veya aylık bağlanmaz, bu durumda olanlar 60 ıncı maddenin birinci fıkrasının (f) bendi kapsamında genel sağlık sigortalısı sayılır.

52 ölüm ödeneği İş kazası veya meslek hastalığı sonucu veya sürekli iş göremezlik geliri, malûllük, vazife malullüğü veya yaşlılık aylığı almakta iken veya kendisi için en az 360 gün malûllük, yaşlılık ve ölüm sigortası primi bildirilmiş olup da ölen sigortalının hak sahiplerine Kurum Yönetim Kurulunca belirlenip Bakan tarafından onaylanan tarife üzerinden cenaze ödeneği ödenir. Cenaze ödeneği sırasıyla sigortalının eşine, yoksa çocuklarına, o da yoksa ana babasına, o da yoksa kardeşlerine verilir

53 Borçlanma Yasa bazı durumlarda sigortalı sayılmayı gerektiren bir çalışma olmamasına rağmen, sosyal düşüncelerle bu sürelerin borçlanmasına olanak sağlamaktadır 5510 sayılı Yasa bu konuda kadın sigortalılar açısından bir yenilik öngörmektedir Buna göre, kadın sigortalılar, Kanunları gereği verilen ücretsiz doğum ya da analık izni sürelerini borçlanılabilirler.

54 Borçlanma Yasaya 5754 sayılı Yasaya ile eklenen bir diğer borçlanma olanağı da, m.4/i, (a) bendi kapsamındaki sigortalı kadın, iki defaya mahsus olmak üzere, doğum tarihinden sonra iki yıllık süreyi geçmemek kaydıyla, hizmet akdine istinaden işyerinde çalışmaması ve çocuğunun yaşaması şartıyla, Bu süreyi borçlanabilir.

55 GENEL SAĞLIK SİGORTASI

56 KAPSAM KURAL: Türkiye de yaşayan herkes zorunlu olarak sigortalı (Birkaç küçük istisna dışında) Kimler mi sigortalı? Öncelikle, 4/1,a, 4/1,b, 4/1,c. Yani, iş sözleşmesine göre çalışanlar Esnaf ve bağımsız çalışanlar Memurlar ve kamu görevlileri İsteğe bağlı sigortalı olanlar Muhtaçlar ya da Kanunda sayılan aylıkları alanlar Oturma izni almış yabancılar işsizlik ve kısa çalışma ödeneğinden yararlananlar Kurumdan gelir veya aylık alanlar Spor alanında olimpiyat, dünya şampiyonu olanlar ve geçindirmekle yükümlü oldukları kişiler Ayrıca, sayılanların dışında kalanlar!!!! YANİ HERKES

57 Bakmakla yükümlü olunan kişiler Genel sağlık sigortalısının bakmakla yükümlü olduğu kişi, sigortalı sayılmayan veya isteğe bağlı sigortalı olmayan, kendi sigortalılığı nedeniyle gelir veya aylık bağlanmamış olan; Eşini, 18 yaşını, lise ve dengi öğrenim veya 5/6/1986 tarihli ve 3308 sayılı Meslekî Eğitim Kanununda belirtilen aday çıraklık ve çıraklık eğitimi ile işletmelerde meslekî eğitim görmesi halinde 20 yaşını, yüksek öğrenim görmesi halinde 25 yaşını doldurmamış ve evli olmayan çocukları ile yaşına bakılmaksızın bu Kanuna göre malûl olduğu tespit edilen evli olmayan çocuklarını, Geçiminin sigortalı tarafından sağlandığı Kurumca belirlenen kriterlere göre tespit edilen ana ve babasını, İfade eder.

58 Çalışan ve İşten Ayrılanların Sağlık Hizmetleri Mevcut uygulamada, SSK lıların sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi için 90 gün, bakmakla yükümlü oldukları kişilerin sağlık hizmetlerinden yararlanabilmesi için ise 120 gün prim ödeme gününün bulunması gerekmektedir. Yapılan düzenleme ile, bu süreler 30 güne indirilmektedir. Böylece hizmet akdiyle işe başlayan biri ve bakmakla yükümlü olduğu kişiler, 1 ay sonra sağlık hizmetlerinden yararlanabilecek. İşten Ayrılanlar için ise 90 gün daha sağlık hizmetlerinden yararlanması sağlanmıştır.

59 Genel sağlık sigortasında prim Kurumca belirlenecek test yöntemleri ve veriler kullanılarak tespit edilen aile içindeki gelirin kişi başına düşen aylık tutarı; asgari ücretin üçte birinden asgari ücrete kadar olduğu tespit edilen kişiler için, asgari üçte biri, asgari ücretten asgari ücretin iki katına kadar olduğu tespit edilen kişiler için, asgari ücret, asgari ücretin iki katından fazla olduğu tespit edilen kişiler için, asgari ücretin iki katı esas alınır.(%12)

60 Katılım Payı Birinci basamak resmi sağlık kuruluşlarında yapılan muayene ile aile hekimliği uygulamasına geçilen illerde aile hekimi muayenelerinden katılım payı alınmayacak. Katılım payı, ikinci basamak resmi sağlık kurumlarında 3 YTL, Eğitim ve araştırma hastanelerinde 4 YTL, Üniversite hastanelerinde 6 YTL, Özel sağlık kurum ve kuruluşlarında 10 YTL olarak uygulanacak.

61 Katılım Payı Alınmayacak Haller İş kazası ile meslek hastalığı halleri afet ve savaş hali nedeniyle sağlanan sağlık hizmetleri. Aile hekimi muayeneleri kişiye yönelik koruyucu sağlık hizmetleri. kronik hastalıklar ve hayati önemi haiz sağlık hizmetleri organ nakli Kontrol muayeneleri için, doku ve kök hücre nakli de bu kapsama alınıyor

62 Sevk Zinciri Sağlık hizmetleri sunucuları, birinci, ikinci ve üçüncü basamak olarak Sağlık Bakanlığı tarafından sınıflandırılır. Bu basamaklar ve sağlık hizmet sunucuları arasında sevk zinciri Kurum tarafından belirlenir Aile hekimleri birinci basamak hizmet sunucusu olacak Diğerleri?.. Sağlık Bakanlığınca belirlenecek Sigortalılar bu basamaklara uymak zorunda Yani, önce en alttan başlayacak Önceki basamakta tedavi imkanı yoksa bir üsttekini başvuracak Şu anda bu madde uygulamada değil!!!

63 TEŞEKKÜRLER UNUTMAYIN ZOR BAŞARILIR İMKANSIZ ZAMAN ALIR