Bankac l k Kanunu na dahil olduk. y lda yüzde 30 büyüdük

Transkript

1 Bankac l k Kanunu na dahil olduk Ahmet DO AN ÖZEL RÖPORTAJ haber@ekovitrin.com y lda yüzde 30 büyüdük Türkiye Kat l m Bankalar Birli i Genel Sekreteri Osman Akyüz: Baz Müslümanlar için faizsizlik hassasiyeti çok önemli. Bunun maddi olarak avantajlar ve dezavantajlar var. nsanlar avantajlar n peflinde kofluyor. Ama flu bir gerçek, biz Bankac l k Kanunu na dahil olduktan sonra y ll k yüzde 30 civar nda bir büyüme gerçeklefltirdik. T ürkiye Katılım Bankaları Birliği (TKBB), Bankacılık Kanunu gereğince kurulmuş tüzel kişiliğe haiz kamu kurumu niteliğinde bir meslek kuruluşu olarak hizmet veriyor. Türkiye'de faaliyette bulunan katılım bankaları Katılım Bankaları Birliği ne üye olmak, birlik statü hükümlerine uymak ve birliğin yetkili organlarının alacağı kararları uygulamak zorundadırlar. TKBB nin amacı; serbest piyasa ekonomisi ve tam rekabet ilkeleri çerçevesinde, bankacılık düzenleme, ilke ve kuralları doğrultusunda katılım bankalarının hak ve menfaatlerini savunmak, bankacılık sisteminin büyümesi, sağlıklı olarak çalışması, bankacılık mesleğinin gelişmesi, rekabet gücünün artırılması amacıyla çalışmalar yapmak, rekabetçi bir ortamın yaratılması ve haksız rekabetin önlenmesi için gerekli kararları almak/alınmasını sağlamak, uygulamak ve uygulanmasını talep etmek. Birliğin organları: Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Genel Sekreterlik ve Denetçiler den oluşuyor. Konuyu Türkiye Katılım Bankaları Birliği Genel Sekreteri Osman Akyüz ile değerlendirdik. BANKACILIK MESLEK GRUBU NUN GEL fi M N SA LIYORUZ Türkiye Katılım Bankaları GENEL SEKRETER AKYÜZ TKBB Genel Sekreteri Osman Akyüz, Kat l m Bankalar Birli i nin 2002 y l ndan beri faal oldu unu ve 4 üyesi bulundu unu söylüyor. Birliği (TKBB) nin işlevleri hakkında bilgi verir misiniz? Türkiye Katılım Bankaları Birliği, Türkiye de mevduat, kalkınma ve yatırım bankalarının üye olduğu Türkiye Bankalar Birliği nin yanında faaliyet gösteren katılım bankalarının üye olmak zorunda olduğu bir meslek birliğidir. Bankacılık Kanunu na dayanılarak bu birlik oluşturulmuştur. Birliğin, Bakanlar Kurulu kararıyla oluşturulmuş bir statüsü var. TKBB, o statü çerçevesinde faaliyet gösteriyor. Üyelerinin menfaatlerini koruyor. Mesleğin geliştirilmesine, düzenlemelerinin oluşturulmasına, kamuoyu önünde bu mesleği temsile TKBB yetkilidir. Üyeler arasında özellikle haksız rekabet konusunda da TKBB etkindir. Birliğin yönetim kurulunu, katılım bankalarının ge- EKOV TR N HAZ RAN EKOV TR N HAZ RAN

2 TKBB nin esas fonksiyonu bankac l k mesle inin geliflimini sa lamak. E itim, tan t m ve ülke geneline yay lmas nda, bankalar n menfaatlerinin, ortak ç karlar n n korunmas nda as l fonksiyonunu icra ediyor. nel müdürleri oluşturuyor. İki yılda bir, hakim nezaretinde seçimle başkan tayin ediliyor. Genel kurulumuz, yönetim kurulumuz bir de genel sekreterliğimiz var. Genel sekreterliğimiz, birliği hem kamuoyu önünde hem iç piyasada, hem de dış piyasada temsil ediyor. Esas fonksiyonumuz, bankacılık mesleğinin gelişimini sağlamak. Eğitim, tanıtım ve ülke geneline yayılmasında, bankaların menfaatlerinin, korunmasında asıl fonksiyonunu icra ediyor. Siz kaç yıldır Türkiye Katılım Bankaları Birliği Genel Sekreterliği görevini yürütüyorsunuz? TKBB 2001 yılında Bankacılık Kanunu nda yapılan bir değişiklikle oluşturuldu. Birlik, 2002 den beri fiilen faaliyete geçti. Ben de bu birliğin kurulmasında, organize edilmesinde görev aldım. Burada; Genel Kurul, Yönetim Kurulu, Genel Sekreterlik olarak üçlü bir yapı var. 4 tane katılım bankamız var. Bunlar: Albaraka, Türkiye Finans, Bank Asya ve Kuveyt Türk yılı itibarıyla Katılım Bankaları nın toplam işlem hacmini öğrenebilir miyiz? 2011 yılında katılım bankalarının toplam aktif büyüklükleri 56.1 milyar TL. Toplam bankacılık sistemindeki aktif payı yüzde 4.6. Toplanan fonlar, 39.5 milyar TL. Bankacılık sektöründeki payı yüzde 5.6. Kullandırılan fonlar, yani krediler 41.1 milyar TL sonundaki rakamlara baktığımızda toplam krediler içindeki payımızın yüzde 5.8 olduğunu görüyoruz. Katılım bankalarımızın toplam şube sayısı 685. Bugün itibarıyla şube sayımız de de şube açma faali- yetimiz devam ediyor. Bu işi yaparken, daha çok şube aracılığı ile bu hizmeti müşterilerimize sunduğumuz için şube sayısı erişilebilirlik anlamında çok önemli. Toplam bankacılık sektöründeki şube sayısı 10 bin 66. Katılım bankalarını da kattığımızda 10 bin 600 küsür. Rakamsal boyutu katılım bankacılığının bu seviyelerde yılında katılım bankalarının ismi değişti. Katılım bankaları, özel finans kurumuydu ve bankacılık kanunu bünyesine alındı. Aynı prensiplere göre çalışıyoruz. Faizsiz esasta halktan kaynak, tasarruf topluyoruz. Yine o topladığımız kaynakları faizsiz bankacılık ilkeleri çerçevesinde reel ekonominin finansmanında kullandırıyoruz. Ordan elde ettiğimiz gelirleri hesap sahibi ile daha önceden anlaştığımız oranlarda paylaşıyoruz. BANKACILIK KANUNU 2005 teki kanun herhangi bir değişiklik getirmedi mi? Özel finans kurumu olarak Türkiye de 1985 ten beri faaliyet gösteriyorduk. Ama ayrı düzenlemelere tabiydik. Bakanlar Kurulu kararları, tebliğler vardı yılında Bankacılık Kanunu na tabî olduk. Fakat Bankacılık Kanunu nun içinde, onun bir parçası değildik yılında Bankalar Kanunu yeniden yapıldı ve ismi Bankacılık Kanunu oldu. Biz de bir banka türü olarak üç tür bankadan biri olduk : Mevduat bankaları, kalkınma-yatırım bankaları, katılım bankaları. Böylece Bankacılık Kanunu nun bir paydası haline geldik. Mevduat bankalar, mevduat ad alt nda halktan tasarruf topluyor. Kat l m bankalar ise halktan kâr ve zarara kat lma esas na göre para topluyorlar. Biz ona kat l m fonu diyoruz. TÜRKIYE DE K TÜR BANKA HALKTAN KAYNAK TOPLAYAB L YOR Türkiye de hangi tip bankalar halktan kaynak toplayabiliyor? Türkiye de sadece iki tür banka halktan kaynak toplayabiliyor. Mevduat bankaları, mevduat adı altında halktan tasarruf topluyor. Ka- bu düzenlemelerle o güvence fonu- 254 EKOV TR N HAZ RAN 2012 EKOV TR N HAZ RAN tılım bankaları ise halktan kâr ve zarara katılma esasına göre para topluyorlar. Biz ona katılım fonu diyoruz. Türkiye de halktan tasarruf-para toplama yetkisine sadece iki tür banka sahip. Onların dışında kimse halktan para toplama yetkisine sahip değil. Katılım bankaları ile mevduat bankaları arasında ne gibi farklılıklar var? Katılım bankalarının mevduat bankalarından farkı, birisinin mevduat toplaması, diğerinin katılım fonu toplaması. Bunların hukuki niteliği farklı. Birisinde mevduat akdi var, birisinde katılım akdi var. Birisinde kar ve zarara katılma hesabı var, birisinde belli vadeyle paranın bankaya verilmesi, belli bir faiz karşılığında kiralanması var. Holdinglerin topladığı paralar hangi sınıfa giriyor? Bunlar ortaklık payı adı altında toplanıyor ve belirli bir yüzde ile siz şirkete ortak eoluyorsunuz. Ama bizim sistemde bankaya para yatıran bankanın ortağı değil. Bankaya, belli vadeyle fonunu emanet olarak veriyor. Dolayısıyla, hesap sahibiyle belli vadeyle banka arasında geçiçi bir ortaklık kuruluyor. Bankanın ticaret kanununa karşı sorumlu, sermayeyi koyan ortakları var. Bizde vatadaş parasını yatırıyor, belli vade ile ortak oluyor. Bu vadenin sonunda parasını alıp gidebiliyor. Eskisi ile yenisi arasında bir fark var mı? Katılım bankaları eskiden bir finans kurumuydu ve güvence sistemi yok idi deki krizin arkasından bu bankalarda da bir güvence sisteminin olması gerektiği ortaya çıktı. Kötü veya riskli yönetimden kaynaklı olarak vatandaşın parası tehlikeye girdiğinde onu koruyacak bir mekanizmaya ihtiyaç olduğu ortaya çıktı. Biz o mekanizmayı önce kendi bünyemizde, güvence fonu adıyla kurduk. Yine kâr ve zarara katılma esasına uygun bir güvence fonu sistemi kurduk. Sonra devlet,

3 Kat l m bankalar, bankac l k hizmetini faizsizlik prensibi çerçevesinde yerine getiren bankalard r. Vatandafl bizi iki flekilde sorguluyor: Bu bankalar faizsiz esasa göre çal fl yor mu, çal flm yor mu? Bizim nifl piyasam z, nifl marketimiz oras. kincisi ald hizmetin kalitesine bak yor. Mevduat bankas ile kat l m bankas n k yasl yor. nu TMSF bünyesine aldı. Şimdi katılım bankalarındaki fonlar da aynı mevduat bankalarındaki fonlar gibi güvenceye tabî. Nedir güvenceye tabi olan? Bankanın bütününe yönelik herhangi bir kaza gelirse orada bu fon TMSF (Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonu) 50 bin TL ye kadar garanti ediyor. Daha önce özel finans kurumlarında güvence sistemi yoktu krizinden sonra kendi içimizde, devletin de onayıyla ve düzenlemesiyle bir güvence sistemi kurduk. Fakat 2005 te kanun çıkınca bizim yaptığımız güvence sistemi TMSF bünyesine aktarıldı. Bu, sistemin mekanizmasına uygun bir düzenleme. Normal düzende banka faaliyet gösterdiği sürece herkes kâr ve zararını alacak. Mevduat bankasında ana para ve işlemiş faizini istiyor. Bizde ise ruhsat iptal edildiği andaki hesap değeri karşılığı ne ise bankadan onu istiyor. FA ZS Z BANKACILIK Katılım bankaları olarak vatandaş gözündeki algılamanız ne şekilde? Katılım bankaları, bankacılık hizmetini faizsizlik prensibi çerçevesinde yerine getiren bankalardır. Vatandaş bizi iki şekilde sorguluyor: Bu bankalar faizsiz esasa göre çalışıyor mu, çalışmıyor mu? Bizim niş piyasamız, niş marketimiz orası. İkincisi aldığı hizmetin kalitesine bakıyor. Mevduat bankası ile katılım bankasını kıyaslıyor. Fiyatın uygunluğuna, hizmet kalitesine, inanç konseptine uygun olup olmadığına bakıyor. O zaman da katılım bankaları arasında tercih yapıyor. Katılım bankasından çıkıp mevduat bankasına gitmiyor. Bazı dindar vatandaşlar için faizsizlik hassasiyeti çok önemli. Bunun bazı maddi avantajları ve dezavantajları var. Ama insanlar avantajların peşinde koşuyor. Şu bir gerçek ki; Biz Bankacılık Kanunu na dahil olduktan sonra yıllık yüzde 30 civarında bir büyüme gerçekleştirdik. Bu önemli bir oran. Bu işin de bir doyum noktası var elbette. Türkiye nin geneline yayılmakla, Türkiye nin büyümesiyle, zenginleşmesiyle ilgili... Türkiye yi bir AB ülkesi ile mukayese ettiğimizde bankacılıkta aşağılarda olduğumuzu göreceksiniz. Örneğin, AB ülkelerinde bankacılığın payı milli gelirin üç katı. Bizde ise bankacılığın payı, ancak milli gelir kadar. Milli gelir geçtiğimiz yıl 1.3 milyar TL idi. Bankacılığın toplam değeri 1.2 milyar TL. Daha milli gelir kadar değil. Türkiye de bankacılık sektörü neden gelişememiş, büyüyememiş? Bu, gelişmişlikle, milli gelir seviyesiyle, tasarrufla alakalı. Ama sistem büyüyor. denetim ve gözetim var. Bu, daha MESLEK B RL OLARAK karmıyoruz. Bankalar elbette kendi rak, en doğrusunu ortaya koyuyoruz. Birliğimizin fonksiyonu bu. BDDK TÜM BANKALARI kurumsal bir yapı. Dolayısıyla bu ÇALIfiIYORUZ tanıtımlarını ve reklamlarını yapıyor. Bir tasarı hazırlanınca bu bir- Katılım bankalarını bir mec- DENETL YOR bütün herkesi ilgilendiren bir mesele. Banka kanuna aykırı işlem yapıtim mekanizmanız var mı? likten görüş isteniyor. Katılım banlis gibi düşünürsek siz bu meclisin Sizin kendi aranızda bir dene- Kanunun geçişlerde bir etkisi oldu mu? yorsa mahkemeye verilmesi gibi güvenceler önemli. Bankacılık otorite- haksız rekabete sebep verince bir ediyoruz yani. Hazine, eğitim, mevğil mi? Hayır. Yalnızca kendi aramızda, kalarının faaliyetlerini koordine tayin ettiği hükümet gibisiniz de- Katılım bankacılığı sistemi eskiye göre daha güvenli bir hale geldi. si oluşunca bu mekanizmalar daha meslek birliği olarak konuşuyoruz. zuat gibi konularda 28 tane çalışma Tabiki Biz, toplantıları organize ediyoruz. Önemli konularda Bu kurumlar eskiden özel finans kurumuydu, şimdi banka. Dünyanın yor hem gözetleniyor bankalar. Bizi cılık sektörünü temsil ediyoruz. önemli. Bu sayede hem güncellik, müdahiliz. Nasıl ki Tabipler Birliği, kuvvetli hale geldi. Hem denetleni- Biz katılım bankacılığını ve banka- grubumuz var. Örneğin eğitim çok her tarafında banka için düzenleme, ve tüm bankaları BDDK denetliyor. Herhangi bir bankayı ön plana çı- hem sinerji ortaya çıkıyor. Tartışa- Odalar Birliği varsa bu da aynı EKOV TR N HAZ RAN 2012 EKOV TR N HAZ RAN

4 Bizim Türkiye Bankalar Birliği ile de yakın ilişkimiz var. Peki sizin finans ve mâli yapınız nasıl oluşturuluyor? Her yıl genel kurul yapıyoruz. Burada bir bütçe oluşturup, sunuyoruz. Üyeler, eşit bir şekilde aidatlarını ödüyorlar. Yıl içinde ayrıca bir ihtiyaç çıkınca yeniden istiyoruz. Kaç kişisiniz? Burada 7 kişiyiz. Biz daha çok ofis düzenini sağlıyoruuz; günlük yazışmaları yapıyoruz. Ben haftada 3 gün çalışıyorum TKBB de. İMKB de de başka görevlerim var. Danışmanlarımız ve yardımcılarımız da mevcut. Bu anlattıklarınız hep yurtiçi konular. Yurt dışında bağlantılarınız hiç yok mu? Var. Örneğin Mayıs 2012 tarihinleri arasında Malezya İslami Finans Hizmetleri Kurulu nun (IFSB) 9 uncu zirvesi İstanbul da yapıldı. Bu zirvenin bir bölümünde Malezya İslami Bankalar Birliği ile bir araya geldik, islami finans konusundaki ilişkilerimizi geliştirebilmek amacıyla bir Mutabakat Anlaşması imzaladık. Ayrıca üst düzey yöneticilerin katıldıkları kapsamlı bir toplantı yaptık. İlişkilerimizi geliştirmeyi taahhüt ettik. Malezya da da TKBB gibi bir oluşum var mı? Onlarda da benzeri bir meslek örgütü var. Komşularımızda İran, Irak, Suriye, Arabistan gibi Müslüman ülkelerle işbirliğiniz nasıl? Onlarla da ilişkilerimiz var. Bizim katılım bankalarımızdan üçü Körfez sermayeli. Örneğin Aralık ayında Ortadoğu, Malezya ve ABD den gelen katılımcılarla bir sempozyum yaptık. İslam Kalkınma Bankası nın başkanı katılımı çok iyi buldu. Albaraka Türk, Türkiye Finans ve Kuveyt Türk Körfez kökenli bankalardır. İhlas Finans sıkıntıya girdiğinde sizi etkiledi mi? Elbette çok olumsuz etkiledi. Hamd olsun o süreç geçti. O yüzden az önce bahsettiğim tedbirler alındı, birlik kuruldu. Şu anda burası bir kamu tüzel kişiliği den öncelere dayanan bir sistem. Çıkışı nedir? Türkiye de 1985 te, 27 yıl önce başladı. Faysal Finans kurumu ve Albaraka Türk. Sonra 1989 da Kuveyt Türk lardan sonra Bank Asya, İhlas kuruldu. Bunların esas fiu anda 200 ün üzerine fazsiz esasa göre çal flan kurum var. Dünyada fazizsiz esasa göre çal flan bankalar n büyüklü ü 1.2 trilyon dolar seviyesine geldi. Yüzde aras nda büyüyor dolar baz nda. Talep ve zenginleflme var çünkü. amacı faizsiz bankacılık yapmak. Bunların başka ülkelerde geçmişi var mı? Arabistan da var. Dünyada seneye kadar gidiyor. İslam ülkelerinin ortak kurduğu bir banka, islam kalkınma bankası var. Aslında bu işin babası o. İslam Konferansı Örgütü nün (İKÖ), faaliyetleri kapsamında kuruldu. İslam ülkelerinin kalkınması için kuruldu. Sonra değişik ülkelerde İslam bankalarında sermaye kurmaya, ortak olmaya başladı. Örneğin bizim Kuveyt Türk te ortaklıkları var ama bu ortaklık teşvik için. Dünyada 1970 lere dayanıyor bu sistemin geçmişi, daha öncesi yok... Mısır da denemeler vardı başarılı olamamıştı. Petrole dayalı paralı insanlar ortaya çıkınca, biz şeriata, İslama uygun finansman hizmeti yapabilir miyiz? diye sormuşlar. Prens Muhammed Faysal yeni bir teşebbüse başlamış. Salih Kâmil, Albaraka Grubu nun başkanı böyle bir teşebbüse girmiş. Şu anda 200 ün üzerine fazsiz esasa göre çalışan kurum var. Dünyada fazizsiz esasa göre çalışan bankaların büyüklüğü 1.2 trilyon dolar seviyesine geldi. Yüzde arasında büyüyor dolar bazında. Talep ve zenginleşme var çünkü... LONDRA DA BEfi SLAM BANKASI FAAL YET SÜRDÜRÜYOR HSBC, Citibank gibi bankalar n faizsiz bankac l k yapan bölümleri var. Müslümanlar yat r m yapamayacaklar için slami prensiplere uygun bir menkul k ymet gelifltirmek ihtiyac duyulmufl, suku u gelifltirmifller. Batı dan talep var mı? Londra da şu anda fazizsiz esasla çalışan 5 tane İslam bankası var. Bu büyük bankaların HSBC, Citibank gibi bankaların faizsiz bankacılık yapan bölümleri var. Son yıllarda duyuyorsunuz, kira sertifikası denilen sukuk diye bir şey var. Bu da faizsiz bankacılığın menkul kıymet ayağı. Bono ve kıymet var. Müslümanlar yatırım yapamayacakları için İslami prensiplere uygun bir menkul kıymet geliştirmek ihtiyacı duyulmuş, sukuğu geliştirmişler. Sukuk asetbek, bir varlığa dayanan (köprü, baraj, arazi) menkul kıymet olarak hayat buldu. Dünyada bunun hacmi 170 milyar dolar. Londra Borsası nda 5-6 milyar dolar seviyelerinde. Örneğin Dubai nin finansman kaynağı kira sertifikasıdır. Bu, varlığa dayalı bir şey, sanal değil. Türkiye de işliyor mu şu anda? Türkiye de özel sektör için Sermaye Piyasası Kurulu sukuk düzenlemesi yaptı. Bizim bankalarımızdan Kuveyt Türk ihraç etti. 350 milyon dolarlık sattı. Diğer bankalarımız da hazırlık yapıyorlar. Kendi varlığını (diyelim fabrika) satıyorsun, geri kiralıyorsun örneğin. Senin paraya ihtiyacın var, fabrikan var, paran yok. Bunu satıp, geri kiralıyorsun. Toptan bir para alıp fabrikanı büyütüp kira ödüyorsun. Malı vade sonunda tekrar alıyorsun. Bedel olrak nasıl tespit ediliyor? O anda piyasada geçerli olan fiyat. Alıcının kabul ettiği fiyat bedeldir. Müracat eden var mı buna? Yeni yeni oluşuyor Türkiye de. EKOV TR N HAZ RAN EKOV TR N HAZ RAN

5 Sizin bireysel emeklilik çalışmalarınız da var. Bu konu hakkında da bilgi verir misiniz? Biz acenta olarak varız. Müstakil bir şirket oluşturmadık. Katılım bankasından bireysel emeklilik alınabiliyor. Albaraka ve Bank Asya borsaya kote bu anlamda. Diğer ticari bankalardan sizi ayıran farklılığınız nedir? Biz, hepimiz öncelikle bankayız; ama faizsiz bankayız. Faizsiz esasa göre çalışan bankalarda da hizmet kalitesi farklı olabilir. BANKACILIK PARA KAZANILMADAN YAPILMAZ Kredi kartlarınız var mı? Yıllık ücret alıyor musunuz? Alan da var, almayan da... Ücret almadan bankacılık yapılmaz. ALTIN B R MADEN OLMA ÖZELL NE GER DÖNEB L R Altın ne olur? Altının önümüzdeki süreçte değerini çok artıracağını düşünmüyorum. Dünya krizden çıkıyor. Altın bir maden olma özelliğine geri dönebilir, genel olarak baktığımda. Küresel kriz derinleşirse ilgi artabilir. Ama ben küresel krizin büyük oranda geçildiğini düşünüyorum. Bankacılık para kazanılmadan yapılmaz. Yüzde 12 lik sermaye yeterliliği gerekiyor. Biz para kazanmak zorundayız. Türkiye de 10 senedir yeni banka kurulmadı. Bu iş öyle kolay bir iş değil. 300 milyon dolar sermayen varsa banka alabilirsin. Bu elbette kolay değil. TÜRK YE N N GELECE NE OLUMLU BAKIYORUM 2012 yılına başlarken biraz dünya olarak karamsardık. İlk çeyrekte yüzde 9 a yakın bir büyüme oranımız var. Çin den sonra ikinci ülkeyiz. Siz 2012 yılının nasıl geçeceğini düşünüyorsunuz? Bu büyüme devam edebilir mi? Ben, Türkiye nin geleceğine olumlu bakıyorum. Bu hızlı büyüme 77 milyar dolar lık bir cari açık ortaya çıkardı. Türkiye nin en yumuşak karnı budur. Tedbirler alınıyor, teşvik sistemi yenilendi. Aramalı, biraz daha seçici olup içeride üretme. Her şeye rağmen Türkiye nin önümüzdeki süreci iyi geçireceğini düşünüyorum. Bizim büyüme hızını biraz düşürmemiz lazım. Zaten hedef yüzde 4-5 seviyelerinde. Cari açığımız da makûl seviyeye gelebilir DÖV ZE DE L TL YE YATIRIM YAPIN Vatandaşlarımıza yatırım konusunda ne önerirsiniz? Türk Lirası na yatırım yapsınlar. Dövize yatırımın yanlış olduğunu düşünüyorum. Milliyetçilik anlamında da arka planı olabilir. Kendi paramıza güvenin önemli olduğunu ve uzun vadede Türk parasının daha kazançlı oludğunu düşünüyorum. Geçmiş döneme de baktığımızda durumun böyle olduğunu görüyoruz. Gayrimenkul gibi donuk yatırımları tavsiye etmiyorum. Katılım bankalarına, hisse senetlerine yatırım yapılabilir. Dolayısıyla daha çok likit hareket edilmesini, tasarruf edilmesini ve yatırım yapılmasını tavsiye etmiyorum. böylece. Onun dışında tasarruf açığımız çok aşağılara geldi. Biz büyürken yabancı kaynakları kullanıyoruz. Kullandığımız yabancı kaynakları azaltma mükellefiyetimiz var. Politik istikrar çok önemli; onu da sürdürdükçe, Türkiye istikrarını koruyacaktır diye düşünüyorum. 260 EKOV TR N HAZ RAN 2012