Tümör büyümesi ve tümör hücresinin/dokusunun radyasyona cevabının değerlendirilmesi

Ebat: px

Şu sayfadan göstermeyi başlat:

Download "Tümör büyümesi ve tümör hücresinin/dokusunun radyasyona cevabının değerlendirilmesi"

Canan Özek
7 yıl önce
İzleme sayısı:

1 Tümör büyümesi ve tümör hücresinin/dokusunun radyasyona cevabının değerlendirilmesi Klinik Radyobiyoloji Kursu Şubat 2010 Ankara Dr. Beste M. Atasoy

Klinik Radyobiyoloji Kursu 19-20 Şubat 2010

2 Dersin Başlıkları Tümörün ölçülmesi Tümörün radyasyona cevabını ölçmede kullanılan deneysel yöntemler Tümör büyüme kinetiği ile ilgili tanımlar Büyüme kinetiği ile ilgili tanımların klinik cevabı değerlendirmedeki yeri

büyüme kinetiği ile ilgili tanımlar Büyüme kinetiği

3 TÜMÖR HACMİ Sessiz dönem Klinik dönem Hücre sayısı 10 9 Ağırlık 1 gram

4 Klinikte tedavi öncesi ve sonrası tümörün ölçümü Klinik değerlendirme Görüntülemeden yararlanma Görünür tümörün hacmi: V= π/6 x uzunluk x genişlik x yükseklik İndirekt ölçümlerle tanı ve takip: PSA, CEA, Ca 19-9 vb

Görünür tümörün hacmi: V= π/6 x uzunluk x genişlik x

5 Radyasyona cevabı değerlendirmede tümör hücrelerinin / dokusunun ölçümü In vivo/in vitro assay Kemik iliği, dalak, akciğer assay Regresyon hızı (regression rate) (Re)growth delay Tümör kontrol ihtimali (TCP 50 )

iliği, dalak, akciğer assay Regresyon hızı

6 In-vivo / in-vitro assay - Sıçanda Rabdomyosarcoma - Farede fibrosarcoma - Farede EMT6 meme kanseri hücreleri ile yapılabilir.

7 In vivo clonogenic assay - HR Withers Fare jejunumunda farklı doz ve fraksiyon sayısında kriptik hücre sayımı

8 In vivo clonogenic assay - HR Withers

9 Lung colony assay

10 Spleen colony assay

11 Radyasyona cevabı değerlendirmede tümör hücrelerinin / dokusunun ölçümü In vivo/in vitro assay Kemik iliği, dalak, akciğer assay Regresyon hızı (regression rate) (Re)growth delay Tümör kontrol ihtimali (TCP 50 )

12 TÜMÖR REGRESYON HIZI RH THOMLINSON, CLIN RADIOL, 1982

13 Radyasyona cevabı değerlendirmede tümör hücrelerinin / dokusunun ölçümü In vivo/in vitro assay Kemik iliği, dalak, akciğer assay Regresyon hızı (regression rate) (Re)growth delay Tümör kontrol ihtimali (TCP 50 )

14 RE-GROWTH DELAY

15 Re-growth delay regresyon hızından bağımsızdır.

16 VASKÜLER HASARA BAĞLI TÜMÖR YATAĞI ETKİSİ

17 GROWTH DELAY ASSAY İN ZORLUKLARI Güvenilir bir tümör boyutu/hacmi takibinin gerekliliği Hem klonojenik hem de klonojenik olmayan hücreleri içermesi Eş zamanlı ilaçların oluşturduğu etkinin ayırt edilememesi Tümör vaskülerizasyonundaki azalma ile karışması

klonojenik olmayan hücreleri içermesi Eş zamanlı ilaçların

18 Radyasyona cevabı değerlendirmede tümör hücrelerinin / dokusunun ölçümü In vivo/in vitro assay Kemik iliği, dalak, akciğer assay Regresyon hızı (regression rate) (Re)growth delay Tümör kontrol ihtimali (TCP 50 )

19 In vivo LOKAL TÜMÖR KONTROLÜ (TUMOR CONTROL PROBABILITY -TCP) Farklı tümörleri-farklı dozlarda ışınlama Lokal kontrol / nüks Doz-cevap eğrisinin elde edilmesi

21 TCP-Kök hücre ilişkisi M Krause, Yeşil Dergi, 2006

22 RADYOTERAPİDE KÜR ÜN ANLAMI Tümör dokusundaki en son klonojenik kök kurtarıcı hücrenin ölümüdür!

23 TCP 50 Deneysel radyoterapideki en iyi yöntem Klinik pratiğe yansıtılabilir. Sadece klonojenik hücreleri ölçer/değerlendirir Radyobiyolojik modelleme için uygun Ancak çok sayıda hayvan ve uzun zaman gerektirir. Sadece doğrulama amaçlı uygulanır.

25 Tümörün büyüme kinetiği-tanımlar Td: Tümör hacminin iki kat olma zamanı Tpot: Potansiyel iki kat olma zamanı (hücre kaybı faktörü yok!) Tc (hücre siklusu süresi) GF (büyüme fraksiyonu) Ki67 Tpot: Tc/GF Hücre kaybı faktörü (φ) Φ: 1-Tpot/Td Örn: Td=3 ay; Tpot=5 gün Φ=1-0,055= %94,5 (GF düşük: yavaş büyüyen tümör )

28 Tümör tipi/yeri Ortalama/ortanca Ki67 (%) Ki67 Ki67 (% aralık) Referans Prostat Taftachi (2005) Meningioma Roser (2004) Astrositoma Rautiainen (1998) Baş boyun Roland (1994) Kolorektal Lanza (1990) Meme Thor (1999) KHDAK Hommura (2000) Pankreas Linder (1997 Yumuşak doku sark Jensen (1998) Renal hüc. ca Haiter (1997) Mesane Hoskin (2004) Özefagus Serbia (1996)

29 Tümörün büyüme kinetiği-tanımlar Td: Tümör hacminin iki kat olma zamanı Tpot: Potansiyel iki kat olma zamanı (hücre kaybı faktörü yok!) Tc: Hücre siklusunun süresi Ts: S fazının süresi LI: S fazının oranı Tpot: λts/li (λ:0.7-1)

30 Ts: 10 saat λ : 0.7 LI: 0.2 Tpot: λ Ts / LI

31 RT öncesi Tpot değeri tedaviye cevabı predikte edebilir mi?

32 RT öncesi Tpot değeri tedaviye cevabı predikte edebilir mi?

Benzer belgeler

Radyobiyolojinin R leri ve Moleküler Kanser Biyolojisi ile Etkileşimi. Dr. Beste M. Atasoy

Radyobiyolojinin R leri ve Moleküler Kanser Biyolojisi ile Etkileşimi Klinik Radyobiyoloji Kursu 19-20 Şubat 2010 Ankara Dr. Beste M. Atasoy bmatasoy@marmara.edu.tr RADYOBİYOLOJİNİN R LERİ HR Withers 1975