Kümelenme Rehberi. Kümeler için Uluslararasılaşma Stratejisi Oluşturma ve Küme Tanıtımı. Ümit Evren 24 Ocak 2013, İstanbul

Transkript

1 Kümelenme Rehberi Kümeler için Uluslararasılaşma Stratejisi Oluşturma ve Küme Tanıtımı Ümit Evren 24 Ocak 2013, İstanbul

2 İçerik A. Kümeler ve Uluslararasılaşma Neden? B. Uluslararası Pazarlara Açılma Nasıl? C. Kümeyi Tanıtmak Halkla İlişkiler D. Başarının ölçülmesi Neredeyiz?

3 Kümeler ve Uluslararasılaşma Tanım Kümelerin uluslararasılaşması: Küme ve küme üyeleri için değer yaratma amacı taşıyan, yurtdışı ile ilişkili her türlü iş aktivitesi Ürün ve hizmetlerin ihraç edilmesi Üretim operasyonlarının diğer ülkelere taşınması (yeni kuruluş, satın alma veya şirket evlilikleri yoluyla) Ortak uluslararası Ar-Ge çalışmaları ve işbirliği Bilgi ve know-how transferi Uluslararası iş ağının genişletilmesi

4 Kümeler ve Uluslararasılaşma Hedef Kitle Kılavuz kimler için hazırlanmıştır? Kümelenme Bilgi Merkezi personeli, Küme yöneticileri Kamu kurumları (kümeler aracılığıyla KOBİ lere destek veren)

5 Kümeler ve Uluslararasılaşma Neden? Kümeler için Uluslararasılaşmanın gerekliliğini anlamak ve paydaşlara anlatmak Ön değerlendirme yapabilmek Kümenin ihtiyacına uygun uluslararasılaşma stratejisi oluşturmak Eylem planı oluşturmak Küme tanıtımını planlamak Hazırlık sürecinde yol göstermek Kamu kurumları için Süreci anlamak İhtiyacı değerlendirmek Çıktıları ölçmek

6 Kümelerin Uluslararasılaşma Biçimleri Kümeler tarafından başlatılan işbirlikleri Firmalar tarafından başlatılan işbirlikleri

7 Kümelerin Uluslararasılaşma Biçimleri Kümeler tarafından başlatılan işbirlikleri 1. Adım Kümeler arası işbirliği 2. adım Kümeler arası işbirliğine firmaların dahil edilmesi

8 Kümelerin Uluslararasılaşma Biçimleri Kümeler tarafından başlatılan işbirlikleri 1. Adım Kümeler arası işbirliği Örnek faaliyetler Uluslararası konferans ve etkinlikler Küme Yöneticileri için Eğitimler ve Küme Akademileri Uluslararası Küme Ağlarına Üyelik (*) Ortak Projeler (*)

9 Kümelerin Uluslararasılaşma Biçimleri Kümeler tarafından başlatılan işbirlikleri 2. adım Kümeler arası işbirliğine firmaların dahil edilmesi Örnek faaliyetler Heyet gezileri (*) Firma ortaklı projeler (*) Bilgi transferi (Ar-Ge/Bilgi kurumları Özel sektör) (*) Küme tarafından düzenlenen etkinlikler (Konya Oto. Y.S. Küm. Kümelenme Konferansları (2010 ve 2012, Tema: Uluslararası Oto. Sektörünün Geleceği)

10 Kümelerin Uluslararasılaşma Biçimleri Firmalar tarafından başlatılan işbirlikleri 1. Durum 2. Durum

11 Ön-değerlendirme ve Uluslararası Pazarlara Açılma Kararı Küme yöneticisi (+ destek personeli) istihdamı Kümenin mevcut durumunun analizi Küme üyelerinin beklentileri İşbirliğinin amacı, hedefleri ve stratejilerinin belirlenmesi (Stratejik plan) Talep ve pazar odaklılık İşbirliği yapılacak kümelerin beklentileri Değer zincirinde tamamlayıcılık Tarafları temsil eden kişiler arasındaki güven

12 Ön-değerlendirme ve Uluslararası Pazarlara Açılma Kararı İyi Uygulama Örneği: Türk Kozmetik Sektörü, Haziran 2012 Güney Amerika Heyet Gezisi 16 firma 80 firma ile ikili görüşmeler) Ön-değerlendirme anket formu (Ek 2) 1. Kümeler için 2. Küme Destek Programı bulunan Kamu Kurumları için

13 Kümeyi Uluslararası Faaliyetlere Hazırlama Küme stratejik planı (iş planı) Uluslararasılaşma planı Katılımcı süreç Tüm kritik küme üyelerinin mutabakatıyla hazırlanmış Beklentiler, fırsatlar Küme kapasitesi Faaliyetler Kaynaklar Potansiyel ortaklar (Ek 1)

14 Potansiyel Pazarların Tanımlanması ve Hedef Pazarların Belirlenmesi Ekonomi Bakanlığı Hedef ve Öncelikli Ülkeler Listesi Kümenin İhracat Veri Seti Uluslararası Sektörel Veriler Ön Analiz Potansiyel Pazarlar Detaylı Analiz Hedef Pazarlar İyi Uygulama Örneği: Samsun Sağlık Ekipmanları Sektörü için potansiyel pazarların belirlenmesi Firmaların Bireysel İhracat Stratejileri

15 Hedef ve Öncelikli Ülkeler ( )

16 Kümeye Özgü Uluslararasılaşma Stratejisi Oluşturma Uluslararasılaşma faaliyetlerinin başarısı için gereken öncelikli koşul, ortak kabul görmüş bir uluslararasılaşma stratejisinin olmasıdır.

17 Kümeye Özgü Uluslararasılaşma Stratejisi Oluşturma Temel amaçlar: 1. Bölgedeki sektörler arasından, uluslararası pazarlarda rekabet edebilecek nitelik taşıyanları geliştirmek, 2. Bilim, yenilikçilik, Ar-Ge ve eğitim alanlarında bölgenin uluslararası potansiyelini yükseltmek, 3. Bölge için stratejik önem taşıyan ülkelerle ticari işbirlikleri kurmak / geliştirmek.

18 Kümeye Özgü Uluslararasılaşma Stratejisi Oluşturma Temel hedefler: 1. Yatırım çekme 2. Uluslararası ticaret - Uluslararası değer zincirlerinde yer alma 3. Üniversite-sanayi işbirlikleri Bilgi, teknoloji, know-how transferi için Ar-Ge çalışmalarının ticarileştirilmesi/yaygınlaştırılması için

19 Kümeye Özgü Uluslararasılaşma Stratejisi Oluşturma Temel faaliyet alanları: 1. Sektör geliştirme faaliyetleri, 2. Küme potansiyelini yükseltme faaliyetleri (bilim, yenilikçilik, Ar-Ge, eğitim), 3. Ticari işbirliği faaliyetleri, 4. Bölgenin ticari değerlerini tanıtma faaliyetleri (yatırım çekme, pazar oluşturma, özgün ürün tanıtımı, vb.) 5. Bölgenin uluslararası bağlantılarını geliştirme faaliyetleri, 6. Lobi faaliyetleri - Ulusal ve uluslararası (AB, vb. oluşumların) politikaları etkilemeye yönelik.

20 Uluslararasılaşma Stratejisinin Unsurları Tanımlanmış hedef pazar Uluslararasılaşma için belirlenmiş özel hedefler (ekonomik, vb.) Hedeflere ulaşmak için atılacak ana adımlar Zaman ve eylem planı Finansal ihtiyaç (bütçe) ve insan kaynağı ihtiyacı Potansiyel ortaklar Potansiyel destekler (finansal destekler ve diğer kaynaklar: pilot tesis için üniversite, bilgi ve uzmanlık için iştirakçi danışmanlık firmaları, vb.) Uygulama örneği: Gaziantep Ayakkabı İmalat Sektörü

21 Küme Uluslararasılaşma Stratejisi ve Eylem Planı (Ek 1 - Örnek içerik) 1. Yönetici Özeti 2. Giriş ve kümenin tanıtımı 3. Amaç ve hedefler 4. Uluslararasılaşma Aktiviteleri 5. Uygulama Yöntemleri 6. Dış kaynaklardan alınacak uzmanlık desteği 7. Tanıtım faaliyetleri 8. Diğer kurum ve kuruluşlarla ilişkiler 9. Lobi faaliyetleri 10.Beklenen sonuçlar ve çıktılar 11.Bütçe Ekler

22 Uluslararasılaşma Faaliyetlerinin Önceliklendirilmesi Nereden başlamalıyız?

23 Faaliyetlerin Önceliklendirilmesi Bütçe Fırsatlar Beklentiler Faaliyetler (kısa vadeli) (uzun vadeli) Küme kapasitesi Küme ihtiyaçları Zaman Kolay ulaşılabilir hedefler Hızlı somut sonuçlar Sahiplenme

24 Faaliyetlerin Önceliklendirilmesi Doğru karışımı yaratmak Bu faaliyet, kümenin güçlü yanlarını ön plana çıkarıyor mu? Faaliyetin küme üyelerine etkisi/faydası ne olacak? Küme üyesi firmalardan kaç tanesi bu faaliyetten fayda görecek? Beklenen faydalar ne kadar zamanda ortaya çıkacak? Faaliyetler bölgesel, ulusal ve uluslararası önceliklerle uyumlu mu? Faaliyet yakın zamanda başka bir kurum tarafından gerçekleştirilebilir mi? Faaliyet öne alınır veya ertelenirse fırsat kaybolur mu?

25 Uluslararası Küme Ağlarına Katılım Ağların sürdürülebilirliği Ortakların/ağların belirlenmesi Genel amaçlı ağlar, Sektörel ağlar, Coğrafi ağlar, vb. Ağ oluşturmaya hazırlık Ağ oluşturmak/ Ağa katılmak Tamamlayıcılık Kazan kazan Koşullar İşbirliği çerçevesi SWOT İşbirliği kümeyi nasıl güçlendirecek? Hangi eksiklerini giderecek? Açık-net fayda Liderlik Yenilenme Diğer ağlara katılım

26 Avrupa genelinde oluşturulmuş çeşitli küme ağları Baltic Sea Region EEN ERRIN EU-Japan Eurada Europa Intercluster Taftie INNO Learning Platform European Cluster Alliance Euro-Mediterranean Partnership (EUROMED) Euro-Med Innovation Network European Aerospace Cluster Partnership (EACP) European Automotive Strategy Network (EASN) European Cluster Managers Club Heidelberg Innovation Forum The Competitiveness Institute (TCI)

27 Ortak bulma yöntemleri

28 İşbirliği Projelerinin Geliştirilmesi ve Uygulanması İşbirliği Projesinin Mutlak Değeri İşbirliği Yapmanın Avantajları = _ İşbirliği Yapmanın Dezavantajları Samsun Medikal Aletler Kümesi Medica 2012 Fuar katılımı Avantajlar Düşük maliyet Daha fazla katılım Stant yeri Lojistik ve ulaşım x Kurumlarla görüşmeler Dezavantajlar Firma başına daha az görüşme Sınırlı ürün sergileme olanağı Emrah Bey den G.Amerika / Çelikciler ile ilgili örnek

29 Uluslararası işbirliği projelerinde en sık karşılaşılan engeller

30 Kümenin Tanıtılması Halkla İlişkiler ve İletişim Faaliyetleri Küme neden kendini tanıtmalıdır? Hedefe odaklı tanıtım için; Küme firmaları için en cazip pazarlar (veya cazip pazar potansiyeli taşıyan bölgeler/ülkeler) neresidir? Kümenin ve küme firmalarının güçlü yanları (pazarda rekabet üstünlüğü yaratacak özellikleri) nedir? İşbirliği veya yatırım açısından hedef firmaları ve pazarları belirlerken kullanılacak kriterler nelerdir?

31 Kümenin Tanıtım ve Halkla İlişkiler Konseptini oluşturmak 1. Mevcut durum 2. Tanıtım hedefleri 3. Network haritası 4. Ana başlıklar ve mesajlar 5. İletişim tarzı 6. Araçlar/ faaliyetler 7. Zaman planı ve bütçe 8. Değerlendirme

32 Network Haritası Sektör uzmanları Bölgede yaşayanlar ve Basın Bölgedeki firmalar Ar-Ge ve eğitim kurumları, Resmi Kurumlar ABC Kümesi Basın Potansiyel ortaklar

33 Kümeler Firmaların Uluslararası Faaliyetlerini Nasıl Destekler? Potansiyel pazarları ve hedef pazarları tespit etmek, bunlarla ilgili ön bilgileri toplamak ve firmaları bilgilendirmek Ortak tanıtım faaliyetlerinin koordinasyonu veya organizasyonu Firmaların teknolojik ve ticari işbirliği yapabileceği kümelerle network oluşturmak ve söz konusu networkleri firma düzeyine indirgemek Sektördeki güncel trendleri takip etmek ve firmaları bilgilendirmek Nitelikli eğitim ve danışmanlık hizmetlerinin temini Finansman temini

34 Uluslararasılaşmada Başarı Unsurları Başlangıç Düzeyindeki Kümeler Küme koordinatörü istihdam edilmesi Küme yönetim organizasyonunun kurulması Küme iş planı ve uluslararasılaşma stratejisinin oluşturulması Küme web sitesi oluşturulması Küme için ihtiyaç analizi yapılması Küme için basılı tanıtım materyali oluşturulması Küme üyeleri için ortak tanıtım materyali oluşturulması Küme üyelerinin küme hakkında farkındalık düzeyi

35 Uluslararasılaşmada Başarı Unsurları Gelişmekte olan Kümeler Hedef pazarların belirlenmesi ve Pazar araştırmasının tamamlanması Küme için ihtiyaç analizi yapılması Çok ortaklı uluslararasılaşma projesine katılım Uluslararası küme etkinliklerine katılım sağlanması Ortak tanıtım faaliyetleri sayısı Bir yıl içinde ihracata başlayan küme üyesi firma sayısı Küme üyeleri için düzenlenen eğitim sayısı Küme üyelerinin küme faaliyetlerinden memnuniyet düzeyi

36 Uluslararasılaşmada Başarı Unsurları Olgun kümeler Uluslararası ticari fuara küme organizasyonu olarak katılım sağlanması /ortak stant açılması Hedef ülkeleri içeren heyet gezisi, eşleştirme faaliyeti, heyet ağırlama Yurtdışı yayınlarda veya basında yer alma sayısı Proje bazlı ortaklık yapılan yurtdışı küme sayısı Dahil olunan uluslararası küme ağı sayısı Küme genelinde firmaların ihracat satış gelirlerinin toplam artış oranı Düzenlenen uluslararası küme etkinlikleri Küme üyelerinin küme faaliyetlerinden memnuniyet düzeyi

37 Araçlar İlk bağlantıya hazırlık Küme Bilgi Formu Küme Uluslararasılaşma Stratejisi ve Eylem Planı içeriği Ön-değerlendirme için anket formu (Kümeler için) Ön-değerlendirme için anket formu (Kamu Kurumları için) Örnek zaman planı

38 Teşekkürler