Acil Servise Baflvuran 65 Yafl ve Üzeri Hastalar n Özellikleri

Transkript

1 KL N K ÇALIfiMA/RESEARCH ARTICLE Akad Geriatri 2011; 3: Gelifl Tarihi/Received: 10/06/ Kabul Edilifl Tarihi/Accepted: 04/11/2010 Acil Servise Baflvuran 65 Yafl ve Üzeri Hastalar n Özellikleri Characteristics of Patients Aged 65 and Over in the Emergency Department Sevnaz fiahin 1, Bahar Boydak 2, Sumru Savafl 1, M. Akif Yalç n 1, Fehmi Akçiçek 1 1 Ege Üniversitesi T p Fakültesi, ç Hastal klar Anabilim Dal, Geriatri Bilim Dal, zmir, Türkiye 1 Division of Geriatrics, Department of Internal Medicine, Faculty of Medicine, Ege University, Izmir, Turkey 2 Ege Üniversitesi T p Fakültesi Acil T p Anabilim Dal, zmir Türkiye 2 Department of Emergency Medicine, Faculty of Medicine, Ege University, Izmir, Turkey ÖZET Girifl: Ülkemizde yafll nüfusun h zla artmas na paralel olarak, acil servislerin yafll nüfus taraf ndan kullan m da artmaktad r. Bu çal flmam zda hastanemiz acil servisine baflvuran 65 yafl ve üzeri hastalar n de erlendirilmesi, s k görülen hastal klar n, yat fl oranlar n n, yatt klar servislerin saptanmas amaçlanm flt r. Materyal ve Metod: Ege Üniversitesi T p Fakültesi Acil Servisine May s 2008-Ekim 2009 tarihleri aras nda baflvuran tüm 65 yafl ve üzeri hastalar geriye dönük olarak de erlendirmeye al nm flt r. Hastalar n dosyalar ndan, cinsiyetleri, acile ambulansla gelifl flekilleri, tan lar (ICD 10 kodlar al nm flt r), yatt klar servisler kaydedilmifltir. Tüm veriler bilgisayar ortam nda SPSS program na girilmifl ve de erlendirilmifltir. Bulgular: Toplam hasta say s , 65 yafl ve üzeri hasta say s (%13.2) olarak bulunmufltur (7630 erkek, %49.7; 7709 kad n, %50.3). Hastalar m z n yafl aral ; yafl %51.85, yafl %40.47, 85 yafl üzeri ise %7.68 olarak saptanm flt r. Hastalar n 6559 (%42.8) u gündüz baflvurmufl, ambulans kullan m %7.5 olarak bulunmufltur. Hastaneye 3038 (%19.8) hastan n yat fl n n yap ld saptanm flt r, yatan hastalar n 1328 (%43.71) i dahili servislere, 915 (%30.12) i acil servise, 795 (%26.17) i cerrahi servislere yat r lm flt r. En s k bulunan hastal klar s ras yla kardiyovasküler hastal k (4275, %28.25), gastroenteroloji sistemi hastal klar (2798, %18.49), üriner sistem hastal klar (1365, %9.02) olarak saptanm flt r. Sonuç: Acil servislerde yafll nüfus oran artmaktad r. Acil serviste en s k görülen hastal klar kardiyovasküler, gastrointestinal ve üriner sistem hastal klar olarak bulunmufltur. Yafll hastalar n acil servise yat fl oranlar ndaki yükseklik dikkat çekicidir. Hastanelerde hastalar n ilk de erlendirmesinde, fiziksel yap lanmalar nda ve insan kaynaklar organizasyonunda yafll hastan n özellikleri, s k görülen hastal klar ve beklentileri dikkate al nmal d r. Anahtar Kelimeler: Acil baflvuru, geriatri, yafll hasta. Yaz flma Adresi/Address for Correspondence Dr. Sevnaz fiahin Ege Üniversitesi T p Fakültesi, ç Hastal klar Anabilim Dal, Geriatri Bilim Dal, zmir/türkiye e-posta: drsevnaz@hotmail.com 41

2 Characteristics of Patients Aged 65 and Over in the Emergency Department ABSTRACT Introduction: Admission to the emergency department by the elderly is increasing proportionally with the increase in the elderly population in Turkey. The aim of this study was to evaluate the characteristics of patients aged 65 years in the emergency department, namely, the frequent diseases, hospitalization rates and the wards of hospitalization. Materials and Methods: In this retrospective study, all patients aged 65 and over who admitted to the emergency department of Ege University Hospital between May 2008 and October 2009 were included. Patients data included gender, ambulance usage, diagnosis, hospitalization, and related wards of hospitalization. All data were collected and assessed using the SPSS program. Results: The number of patients in the elderly group (65 and older) was , comprising 13.2% of all admissions to the emergency department. The gender distribution of the elderly was 7630 (49.7%) men and 7709 women (50.3%) % of the elderly group were years old, 40.47% were years old, and 7.68% were over (19.8%) patients were hospitalized to internal medicine departments (internal medicine, neurology, chest diseases, infectious diseases, etc.; 1328 patients, 43.71%), emergency unit (915 patients, 30.12%) and surgical departments (surgery, plastic surgery, ear-nose-throat, etc.; 795 patients, 26.17%). The most frequent diagnosis was cardiac disease (4275 patients, 28.25%), followed by gastrointestinal diseases (2798 patients, 18.49%) and urinary tract diseases (1365 patients, 9.02%). Conclusion: The percentage of elderly people in the emergency department is increasing. The most frequent diseases are cardiac diseases, gastrointestinal diseases and urinary tract diseases. The high rate of hospitalization from the emergency department is critical. The profiles of elderly patients, including their medical history, future needs and expectations, should be taken into account when planning hospital layouts and human resource needs. Key Words: Emergency admission, geriatrics, elderly. G R fi Ülkemizde 65 yafl ve üzeri nüfus h zla artmaktad r. Türkiye statistik Kurumunun 2009 Aral k ay sonu de- erlerine göre 65 yafl ve üzeri nüfus, toplam nüfusun %7 sini oluflturmaktad r (1). Demografik veriler yafll nüfustaki art fl n önümüzdeki y llarda yükselen ivmeyle devam edece ini göstermektedir. Nüfus bilimcilerin ileriye yönelik tahminlerinde 2050 y l nda ülkemizde 65 yafl üzeri nüfusun %17.6 ya ulaflaca öngörülmektedir (2). Artan yafll nüfusun sa l k hizmetlerini kullan mdaki oranlar da artmaktad r. Hastanelerin, mevcut kaynaklar yönetiminde, ileriye dönük fiziksel yap lanmas nda, ifl gücü ve teknik donan m n planlamas nda, önemli parametrelerden bir tanesi; hizmet talep eden yafl grubunun özellikleridir. Bu nedenle hastanelerde her birimin hizmet sundu u yafl gruplar n ve ihtiyaçlar n belirlemesi önem tafl maktad r. Biz çal flmam zda hastanemiz acil servisine baflvuran hastalar n demografik verilerini, s k görülen hastal klar, yat fl oranlar - n, en s k yatt klar servisleri belirlemeyi amaçlad k. MATERYAL ve METOD Bu çal flmada Ege Üniversitesi T p Fakültesi Acil Servisine May s 2008-Ekim 2009 tarihleri aras nda baflvuran tüm 65 yafl ve üzeri hastalar n kay tlar geriye dönük olarak de erlendirmeye al nm flt r. Hastalar n dosyalar ndan, cinsiyetleri, sosyal güvenlik kurumlar (Emekli Sand, SSK, BA -KUR, yeflil kart, memur ve di er), baflvuru saatleri, acile ambulansla gelip gelmedikleri, tan lar (ICD 10 kodlar al nm flt r), yat fl verilmiflse yatt klar servisler kapsayan verilere ulafl lm flt r. Tüm veriler bilgisayar ortam nda SPSS program na girilmifl ve de erlendirilmifltir. BULGULAR Ege Üniversitesi T p Fakültesine May s 2008-Eylül 2009 tarihleri aras nda baflvuran toplam hasta say s , 65 yafl ve üzeri hasta say s (%13.2) olarak bulunmufl, hastalar n cinsiyete göre da l m : 7630 (%49.7) erkek, 7709 (%50.3) kad nd r. Hastalar m z n yafl aral na göre da l m nda yafl %51.85, yafl %40.47, 85 yafl üzeri ise %7.68 saptanm flt r. Tüm hastalar n 6559 (%42.8) u sabah saatlerinde, 6114 (%39.9) ü saatlerinde, 2666 (%17.3) s ise saatlerinde acil servise baflvurmufllard r. Hastalar n sadece 1146 (%7.5) s ambulansla hastaneye ulaflm flt r. Toplam has- 42 Akad Geriatri 2011; 3: 41-46

3 Acil Servise Baflvuran 65 Yafl ve Üzeri Hastalar n Özellikleri tadan 3038 (%19.80) i ilgili servislere yat r lm flt r. Yatan 3038 hastan n 1328 (43.71) i dahili servislere, 795 (%26.17) i cerrahi servislere al nm flken 915 (%30.12) i acil serviste izlenmifltir (Tablo 1). Dahili servislere yat fl n en fazla oldu u befl servis s ras yla kardiyoloji, gö üs hastal klar, gastroenteroloji, nöroloji, iç hastal klar olarak saptanm flt r (Tablo 2). ç hastal klar olarak kastedilen ayn klinikte hasta takibi yapan geriatri, hematoloji, nefroloji, endokrinoloji, allerji ve immünoloji bilim dallar d r. Cerrahi servislerine yat fl n en fazla oldu u befl servis genel cerrahi, ortopedi, nöroflirürji, üroloji ve kalp damar cerrahisidir (Tablo 3). Hastalar n sosyal güvencelerine bak ld nda; en s k Sosyal Sigortalar Kurumu (6390, %41.66), sonras nda Emekli Sand (5084, %33.14) ve BA -KUR lu olduklar (2401, %15.65) daha az oranda, yeflil kart, çal flan memur ve di er kurumlar oldu u saptanm flt r. Hastalardan toplam inin tan s na ulafl lm flt r. Tan lar incelendi inde en s k kardiyovasküler hastal k (4275, %28.25) ard ndan gastroenteroloji sistemi hastal klar (2798, %18.49), üçüncü s kl kla da üriner sistem hastal klar (1365, %9.02) oldu u saptanm flt r. Tüm hastalar n 2202 (%14.55) sinde di er nedenler oldu u görülmüfltür (Tablo 4). Hastalar n tan lar na göre hastaneye yat fl s kl de erlendirildi inden s k tan olan kardiyovasküler sistem hastal klar tan s alanlar n %9.7 sinin, gastroenterolojik hastal k tan s alanlar n %8.7, ürolojik hastal k tan s alanlar n %5.3 ünün yat r larak tedavi edildi i saptand. Az oranda görülen infeksiyon hastal klar tan l hastalar n %82.2, gö üs hastal klar tan s alanlar n ise %28.7 sinin yat r larak tedavi edildi i saptand. Tablo 1. Hastalar n yatt klar bölümlere göre da l m Yatt bölüm Hasta say s % Dahili bölümler Acil servis Cerrahi bölümler Toplam Tablo 2. Dahili bölümlere yat r lan hastalar n yatt klar servislere göre da l m Servis Hasta say s % Gö üs hastal klar Gastroenteroloji ç hastal klar Kardiyoloji Nöroloji nfeksiyon hastal klar Anestezi Onkoloji Psikiyatri Dermatoloji A r Radyasyon onkolojisi Toplam Tablo 3. Cerrahi bölümlere yat r lan hastalar n servislere göre da l m Servis Hasta say s % Genel cerrahi Ortopedi Nöroflirürji Üroloji Kalp damar cerrahisi Göz hastal klar Genel cerrahi (organ nakli) Gö üs cerrahisi Kulak burun bo az Kad n hastal klar ve do um Plastik cerrahi Toplam Akad Geriatri 2011; 3:

4 Characteristics of Patients Aged 65 and Over in the Emergency Department Tablo 4. Hastalar n tan lar na göre da l m Tan Hasta say s % Kardiyovasküler sistem Gastroenterolojik hastal klar Üriner sistem hastal klar Travma Gö üs hastal klar Nörolojik hastal klar Kas ve iskelet sistemi hastal klar Hematolojik hastal klar Allerjik hastal klar Endokrin ve metabolizma hastal klar Psikiyatrik hastal klar nfeksiyon hastal klar Jinekolojik hastal klar Zehirlenmeler Di er nedenler Toplam TARTIfiMA Toplumdaki yafll oran n gün geçtikçe artmas na paralel olarak acil servise baflvuran 65 yafl ve üzeri hasta say s da artmaktad r. Türkiye statistik Kurumunun 2009 Aral k ay verilerine göre ülkemizde 65 yafl üzeri nüfus oran %7 dir (1). Avrupa ülkelerinin ço unda 2000 y l nda %14.7 olan yafll nüfusun 2030 y l nda %23.5 olmas, Kuzey Amerika da 2000 y l nda %12.4 olan yafll nüfusun ise 2030 y l nda %20 yi bulmas öngörülmektedir (3). Bizim çal flmam zda acil servise baflvuran 65 yafl ve üzeri hasta oran %13.2 bulunmufltur. zmir de yaflayan 65 yafl üzeri nüfusun oran Türkiye statistik Kurumu verilerine göre %8.3, çal flman n yap ld Bornova ilçesinde ise %6.3 tür (1). Hastaneye baflvuran yafll popülasyonun oran n n ilçe nüfusundan yüksek olmas, ileri yaflta artan kronik hastal klar nedeniyle s k baflvuru olmas, hastanemize çevre il ve ilçelerden de baflvurular n fazla olmas yla aç klanm flt r. Literatürde acil servise baflvuran geriatrik hasta oran gerek ülkeler gerekse ayn ülkede bölgeler aras nda ciddi farkl l klar göstermekte % olarak de iflmektedir (4-11). Gülalp ve arkadafllar Çukurova T p Fakültesinde geriatrik hasta oranlar n %22.68 bildirmifllerdir (12). Hastalar m z n %50.3 ü kad n, %49.7 si erkekti, hastalar m z n en s k oldu u yafl aral literatürle uyumlu olarak %51.85 oran yla yafl aral olarak bulunmufltur (12,13). Hastaneye baflvuru saatine göre de erlendirildi inde en s k 08:00-16:00 (%42.8) saatleri aras nda baflvuru oldu u görülmüfltür. Hastaneye baflvurular n mesai saatleri içinde daha çok olmas nda hastalar n daha h zl sonuç almak için poliklinik yerine acil servisi tercih etmelerinin etkili olabilece i düflünüldü. Hastaneye baflvurularda ambulans kullan m oran - n n %7.5 gibi düflük bir oranda bulunmas ülkemiz verileri ile uyumluydu (14). Çal flmaya al nan hastan n %80.2 si reçete verilerek taburcu edilmifl, %19.8 i hastaneye yat r lm flt r. Yat fl oranlar literatürde % oran nda de iflmektedir (4,7,10,15-17). Vanpee ve arkadafllar 75 yafl üzerini inceledikleri çal flmalar nda yat fl oran n %69 olarak bildirmifllerdir (18). Hastaneye yat fl oran n n genifl aral kta bulunmas ülkelerin yafll nüfus oranlar - n n farkl olmas ve çal flmaya dahil edilen hastanenin bölgedeki 3. basamak veya referans hastanesi olup almad ile aç klanm flt r. Yatan hastalar n %43.71 i dahili servislere, %26.17 si cerrahi servislere al nm flken, %30.12 si acil servise yat r lm flt r. Çal flmam zda en s k kardiyovasküler hastal k (%28.25), ard ndan gastroenteroloji sistemi hastal klar, üçüncü s kl kla da üriner sistem hastal klar (%9.02) saptanm flt r. Literatürde en s k görülen hastal klar, ülkeler ve bölgeler aras farkl l klar göstermektedir. Satar ve arkadafllar en s k tan y inme, Kekefl ve arkadafllar metabolik/sistemik hastal klar, kardiyovasküler hastal klar ve serebrovasküler hastal klar olarak belirtmifllerdir (5,7). Ünsal ve arkadafllar en s k hipertansiyon, kardiyak ve pulmoner hastal klar, Hu ve arkadafllar serebrovasküler hastal klar, Mert E ise kardiyolojik hastal klar, gastroenterolojik ve solunum sistemi hastal klar olarak bildirmifllerdir (4,6,19). Ross ve arkadafllar n n semptomlara göre yapt klar s ralamada en s k acile baflvuru flikayetinin gö üs a r s oldu unu bulmufllard r (10). Acil serviste yafll hastalarda en s k görülen hastal klardaki farkl l klar n nedenleri; hastanenin hizmet 44 Akad Geriatri 2011; 3: 41-46

5 Acil Servise Baflvuran 65 Yafl ve Üzeri Hastalar n Özellikleri verdi i sosyokültürel yap farkl l klar, hastanenin bir alandaki yo un çal flmalar, hastanenin flehir merkezinde olup olmad, toplum tabanl e itim çal flmalar olabilir. Çal flmam zda hipertansiyon tan s alan hastalar da kardiyovasküler tan s alt nda toplanm flt r. Kardiyovasküler hastal klardan sonra s k görülen hastal klar ise gastrointestinal hastal klar ve üriner sistem hastal klar yd. En fazla yat fl kardiyoloji servisine yap lm flt r. Bu sonuç yüksek kardiyovasküler tan oranlar yla uyumluydu ve tan konan hastalarda yat fl oran %9.7 bulunmufltur. Benzer flekilde gastroenterolojik hastal k tan s alanlar n %8.7, ürolojik hastal k tan s alanlar n %5.3 ünün yat r larak tedavi edildi i saptand. Daha az tan konan infeksiyon hastal klar nda yat fl oran %82.2, gö üs hastal klar tan s alanlarda ise %28.7 saptanm flt r. nfeksiyon hastal klar ve gö üs hastal klar tan l hastalarda yat fl oran n n yüksekli i nonspesifik infeksiyonlarda ve komplike olmayan solunum sistemi hastal klar nda hastan n ilk olarak iç hastal klar uzman taraf ndan görülmesi ve sadece spesifik infeksiyonlarda infeksiyon hastal klar, komplike solunum sistemi hastal klar nda gö üs hastal klar konsültasyonu istenmesi ile aç klanm flt r. Çal flmam zdaki önemli bulgulardan bir tanesi de hastalar n %30.12 sinin acil servise yat fl n n yap lmas d r. Hastanemizde acil servis içinde hastalar n k sa süreli izleminin yap ld ve izlem süresi 24 saati geçti- inde yat fl yap larak izlemin devam etti i yedi yatak mevcuttur. Acil servise yat fl yap lma sebepleri: 24 saatten önce hastan n tan s n n konulamamas, politravma nedeniyle izlem gereklili i, k sa süreli tedavi ile taburcu edilecek olmas, kendi hastanemiz ve di er hastanelerdeki yatak dolulu udur. Literatürde current disease-oriented ve episodic acil servis modelinin yafll hastalar n ihtiyaçlar na yan t vermedi i konusunda fikir birli i oluflmaktad r (20). Yafll hastan n acil servisten taleplerinin yerine getirilmemesinin nedenleri, yafll hastan n efllik eden farkl hastal klar, biliflsel fonksiyonlar nda bozulma, hareket yavafll gibi hastadan kaynaklanan nedenlerin d fl nda, sa l k ekibinin yafll hastaya yaklafl m konusunda yeterli donan m n n olmamas ve mevcut acil servis fiziksel flartlar n n uygun olmamas gibi hasta d fl ndaki nedenlerdir (21). Bu nedenlerle yafll hastalar için önerilen acil servis modeli; uygun ekipman ve fiziksel ortam n sa land sa l k personelinin geriatri alan nda e itimli oldu u geriatrik acil servislerdir (20-22). Geriatride ilk kapsaml de erlendirme tan aç s ndan yol gösterici olmaktad r. Garf CE ve arkadafllar, acilde kapsaml geriatrik de erlendirmenin etkinli ini de erlendirdikleri sistematik derlemelerinde, kapsaml geriatrik de erlendirmenin fonksiyonel kay plar, hastaneye tekrar baflvuru say - s n, uzun süreli bak m ihtiyac n azaltt sonucuna varm fllard r (23). Bununla birlikte acil servisteki h zl sirkülasyon bu kapsaml geriatrik de erlendirmeyi engellemektedir. Literatürde yafll hastalara acil serviste uygulamak için taramalar önerilmektedir (24-27). Acil serviste yafll hastaya k sa tarama yap lmas ve kaydedilmesi tan da kolayl k d fl nda, hastane sonras bak m n planlanmas yap larak tekrarlayan müracaatlar azaltmaktad r. Günümüzde hastaneler fiziksel yap lar n yafll hastalar na yönelik yeniden yap land rmaya bafllam fl, baz hastanelerde dört-yedi yatak kapasitesi olan yafll hasta izlem bölümleri kurulmufltur (19,28-30). Çal flmam z n k s tl l ; acil servise yat fl yap lan hastalar n verilerine ulafl lamad için yat fl olan hastalar n yat fl nedenlerin ayr nt l de erlendirilememesidir. Hastanelerin acil servislerinin yafll hastalar izlem süreleri ve nedenleri ile ilgili yap lacak çal flmalar yafll hastaya yaklafl mda yol gösterici olacak kanaatindeyiz. Çal flmaya al nan hasta say s n n yüksekli i, bölgemiz hakk nda mevcut durumu yans tmas çal flman n güçlü yan n oluflturmaktad r. Sonuç olarak; artan yafll nüfusla birlikte acil servislerin yafll hastalar taraf ndan kullan m da artmaktad r. Yafll popülasyon farkl nedenlerle acil servise baflvurmaktad r. Bizim çal flmam zda en s k konan tan kardiyovasküler hastal k olarak bulunmufltur. Acil servise baflvuran yafll larda hastaneye yat fl oranlar yükselmektedir. Hastanelerin kendi acil servislerine baflvuran yafll popülasyonun s kl, s k görülen hastal klar, yat fl oranlar n saptamas ileriye dönük çal flmalar nda yol gösterici olacakt r. Çal flmam zda saptad m z acil serviste yat fl oranlar n n yüksekli i dikkat çekicidir. Acil servislerin yafll nüfusa hizmetlerini planlamas nda yeni fiziksel yap lanmaya ve insan kaynaklar donan m na ihtiyac oldu u görülmektedir. Akad Geriatri 2011; 3:

6 Characteristics of Patients Aged 65 and Over in the Emergency Department Teflekkür Çal flman n verilerinin toplanmas aflamas nda özveri ile bize yard m eden Ege Üniversitesi T p Fakültesi Hastanesi statististik Bürosu fiefi, Say n Vesile T ravo lu na teflekkür ederiz. KAYNAKLAR 1. (Eriflim tarihi Nisan 2010) 2. Sahin S. leri yafla ait demografik veriler ve geriatri bilim dal Mart 2009, zmir 2. leri Yafl Sempozyumu özet kitap (Eriflim tarihi Nisan 2010) 4. Mert E. Geriatrik hastalar n acil servisi kullan m (Use of emergency departments by elderly pstients). Turk J Geriatr 2006; 9: Satar S, Sebe A, Avc A, Karakufl A, çme F. Yafll hasta ve acil servis (the elderly patient and emergency department). ÇU T p Fakültesi Derg 2004; 29: Ünsal A, Çevik AA, Metintafl S, Arslantai D, nan OÇ. Yafll hastalar n acil servis baflvurular (Emergency department visits by elder patients). Turk J Geriatr 2003; 6: Kekefl Z, Koç F, Büyük S. Acil serviste yafll hasta yat fllar n n gözden geçirilmesi (Review of geriatric patients hospitalization in emergency department). Akademik Acil T p Dergisi 2009; 8: Schumacher JG. Emergency medicine and older adults: continuing challenges and opportunities. Am J Emerg Med 2005; 23: George G, Jell C, Todd BS. Effect of population ageing on emergency department speed and efficiency: a historical perspective from a distinct general hospital in the UK. Emerg Med J 2006; 23: Ross MA,Comton S, Richardson D, Jones R, NittisT, Wilson A. The use and effectiveness of emergency department observation unit for elderly patients. Ann Emerg Med 2003; 41: Bozkurt S, Atilla R, Türkçüer, Eritmen ÜT, Oray NÇ, Arslan ED. Yafll ve genç nüfusun acil yaklafl m farkl l klar (Differences in management between young and elderly patients in the emergency department). Turk J Emerg Med 2000; 6: Gülalp B, Aldinç H, Karagün O, Cetinel Y, Benli S. The complaint and outcome of geriatric patient in emergency department. Turk J Emerg Med 2009; 9: Wofford JL, Schwardz E, Timerding BL, Folmar S, Ellis SD, Messick CH. Emergency department utilization by the elderly: analysis of the National Hospital Ambulatory Medical Care Survey. Acad Emerg Med 1996; 3: K dak L, Keskino lu P, Sofuo lu T, Ölmezo lu Z. zmir ilinde 112 acil ambulans hizmetlerinin kullan m n n de erlendirilmesi (the evaluation of 112 emergency ambulance uses in Izmir) Genel T p Derg 2009; 19: Ettinger WH, Casani JA, Coon PJ, Muller DC, Piazza-Appel K, et al. Patterns of use of the emergency department by elderly patients. J Gerontol 1987; 42: Singal BM, Hedges JR, Rousseau EW, Sanders AB, Berstein E, McNamara RM, et al. Geriatric patient emergency visits part I: comparison of visits by geriatric and younger patients. Ann Emerg Med 1992; 21: Lim KH, Yap KB. The presentation of elderly people at an emergency department in Singapore. Singapore Med J 1999; 40: Vanpee D, Swine CH, Vandenbossche P, Gillet JB. Epidemiological profile of geriatric patients admitted to the emergency department of a university hospital locatized in a rural area. Eur J Emerg Med 2001; 8: Hu SC, Yen D, Yu YC, Kao WF, Wang LM. Elderly use of the ED in Asian metropolis. Am J Emerg Med 1999; 17: Adams JG, Gerson LW. A new model for emergency care of geriatric patients. Acad Emerg Med 2003; 10: Hwang U, Morrison RS. The geriatric emergency department, model of geriatric care, quality improvement, and program dissemination. J Am Geriatr Soc 2007; 55: Salvi F, Morichi V, Grilli A, Giorgi R, De Tommaso G, Dessì-Fulgheri P. The elderly in the emergency department: a critical review of problems and solutions. Intern Emerg Med 2007; 2: Graf CE, Zekry D, Giannelli S, Michel JP, Chevalley T. Efficiency and applicability of the comprehensive geriatric assessment in the emergency department. a systematic review. Aging Clin Exp Res 2010; (Epub ahead of print). 24. McCusker J, Dendukuri N, Tousignant P, Verdon J, Poulin de Courval L, Belzile E. Rapid two stage emergency department intervention for senior: impact on continuty of care. Acad Emerg Med 2003; 10: Meldon SW, Mion LC, Palmer RM, Drew BL, Connor JT, Lewicki LJ. A Brief risk-stratification tool to predict repeat emergency department visits and hospitalizations in older patients discharged from the emergency department. Acad Emerg Med 2003; 10: McCusker J, Bellavance R, Cardin S, Trépanier S, Verdon J, Ardman O. Detection of older people at increased risk of adverse health outcomes after an emergency visit: the ISAR screening tool. J Am Geriatr Soc 1999; 47: Graf CE, Zekry D, Giannelli S, Michel JP, Chevalley T. Comprenhensive geriatric assessment in the emergency department. JAGC 2010; 58: Sanders AB. Care of the elderly in emergency department: conclusions and recommendations. Ann Emerg Med 1992; 21: Fernandes F. Geriatric care in the emergency department. Acad Emerg Med 2005; 12: Berger E. Geriatric emergency department targets aging population: Specialized unit tailored for the aged. Ann Emerg Med 2009; 54: 23A-24A. 46 Akad Geriatri 2011; 3: 41-46