ANGOLA Özel Yatırımlar Şirket Kuruluşu Ortak Girişim Şube Açma Temsilcilik Açma Teşvikler İhracat ve İthalat Düzenlemesi Dış Ticaret Politikası

Transkript

1 ANGOLA Özel Yatırımlar Şirket Kuruluşu Ortak Girişim Şube Açma Temsilcilik Açma Teşvikler İhracat ve İthalat Düzenlemesi Dış Ticaret Politikası Gümrük Vergileri Dr. Faruk Cömert Luanda Ticaret Müşaviri Angola Ticaret Heyeti, 29 Nisan

2 1-Angola da Özel Yatırımlar ve Şirket Kuruluşu Angola da özel yatırımlar, Ulusal Özel Yatırım Kurumu ( ANIP Agência Nacional para o Investimento Privado ) tarafından düzenlenmektedir. Bu özel kurum, Angola daki bütün özel ve yabancı yatırımların onayından sorumludur. Onayı sonrasında, yabancı yatırımcı tarafından kurulan şirket ya da açılan şube için Özel Yatırım Sertifikası çıkarılır ( CRIP Certificado de Registo deinvestimento Privado ). Mayıs 2011 de yeni bir özel yatırım yasası yürürlüğe girmiştir. Bu yeni Yasa, Yasa No:20/11 ( Özel Yatırım Yasası ) 03/11 yerine geçmiş ve 25 Temmuz da da 03/17 yi yürürlükten kaldırmış ve halen Angola daki yatırımlara uygulanmaktadır. Özel Yatırım Yasasında öngörülen kurallara göre yalnızca 1 milyon dolar üzerindeki yatırımlar bu kapsama girerek bu rejim korunmakta ve bu meblağ üzerindeki yatırımlara kurulan özel yatırım rejimi uygulanmaktadır. Angola ya özel yatırımlar farklı yollarla girebilir: Ulusal Özel Yatırım örneğin Angola kurumları tarafından Angola ya yapılan teknoloji ve bilgi birikimi yatırımları ulusal sayılır. Donanım, aksesuar ve diğer somut sabit varlıkların edinimi, Angola da kurulu şirketlerin hisselerini alma ve Angola mali karlarına yatırım ulusal yatırım olarak ele alınır. Yabancı Özel Yatırım ulusal mali kaynakların kullanılmadığı ve yabancı yatırımcıın, örneğin makine, donanım, varlık, teknoloji, bilgi birikimi getirdiği yatırımlar yabancı yatırım sayılırlar. Bu standart ayrım, yukarıda değinildiği gibi, yalnızca 1 milyon doların üzerinde olduğunda özel yatırım hukuku kapsamına girer. 1.1.Ticari şirketlerin yapısı Angola Ticari Şirketler Yasasına göre, 13 Şubat 1/04, yabancı yatırımcılar Angola da yatırımlarını nasıl yapacaklarını seçebilirler. Daha önce de belirtildiği gibi Angola da çok sayıda şirket türü vardır, yatırımcılar iki seçenek kullanabilir: Anonim şirketler ( Sociedades Anónimas S.A. ); Limited şirketler ( Sociedades por quotas Lda. ) Aşağıdaki şirket türleri de kullanılabilir: Genel Ortaklıklar ( Sociedades em Nome Colectivo ); Sınırlı Ortaklıklar ( Sociedades em Comandita ). Son iki tür şirket Angola da yok olmaya yüz tutmuştur ve yabancı ya da Angolalı yatırımcılar için kullanılması güç türlerdir. Daha iyi bilgi sağlamak açısından Angola şirketleri ile ilgili bilgiler aşağıda verilmektedir. Çalışanların %70 i yerel olmalı ve ancak % 30 u yabancı olabilmektedir. Angola Ticaret Heyeti, 29 Nisan

3 Anonim şirketler Angola da anonim şirket kurmak için noter onaylı kuruluş senedi ve en az 20 bin dolar sermaye zorunludur. En az beş ortak gereklidir. Paylaşılan şirket sermayesini karşılamak için paydaşlar nakit ya da ayni katkı sunabilir. Aksi belirtilmediği sürece hisse devri amme senedine tabi değildir. Yabancı yatırımcıların karıştığı bütün hisse alımları (şirket ya da şahıs) ANIP denetimine tabidir. Hissedarların sorumlulukları şirketteki paylarıyla sınırlıdır. Ticari Şirketler Yasasına göre hissedarların şirkete ikincil katkılarda bulunmasına izin verilir. Ancak bu katkılar şirketin asıl kuruluş senedinde ya da tüzüğünde belrtilecektir. Bu katkılar maliyet ya da ödemeden muaf olabilir Limited şirketler Limited şirkette noter onaylı kuruluş senedi ile yapılır. Asgari sermayesi 1,000 dolardır. Şirket sermayesi nakdi ya da ayni olabilir. Şirket sermayesini tamamlamak için emek kullanılamaz. Her pay sahibi şirketin üçüncü kişilere karşı yükümlülüklerinden sorumludur. Ticari Şirketler Yasası madde 231 e göre pay sahiplerinin şirkete tamamlayıcı sermaye katkısında bulunması olasıdır. Bu katkılar pay sahibine şirket üstünde kredi sağlar. Tamamlama sermaye katkısı yalnızca kuruluş senedinde ya da tüzüğünde tanımlanmışsa olanaklıdır. Pay devri, aksi tüzükte belirtilmemişse şirketin ön onayına tabidir. Pay devri için amme senedi gereklidir. Ancak pay sahipleri ya da bunların eşleri, ebeveynleri ya da çocukları arasındaki pay devri için, aksi belirtilmemişse şirket izni gerekemez Holding Şirketleri Yürürlükteki Angola yasaları, saf holding şirketleri açısından bir ticari şirket çerçevesi öngörmez. Diğer ülkelerde tek amacı dğer şirketlere paydaşlık olmak olan şirketler için düşük vergi oranları veya vergi avantajları söz konusudur. Bu Angola da geçerli değildir. Bu nedenle bu tür şirketler Angola da diğer tür şirketlerle aynı kurallara tabidir. Angola Ticaret Heyeti, 29 Nisan

4 1.2. Angolada şirket kurma süreçleri CRIP çıkarıldıktan sonra yabancı yatırımcı Angola da şirket kurabilir. Angola da şirket kurmak için izlenmesi gereken yol ve uyulması gereken usuller şöyledir: Adımlar İçerik 1 Şirket Adı Sertifikası Angola da şirket kurmanın ilk adımı şirket adını tescil ettirmekle tamamlanır. Adalet Bakanlığı na bağlı özel Ficheiro Central de Denominações Sociais Şirket Adları Merkez Ofisi bu işin yapılacağı yerdir. Ofis, adın kullanımda olup olmadığını ya da var olan şirket adlarıyla karıştırılma durumunu irdeler. 2 Sermaye payı depozitosu şirketin sermayesi, Angola da resmi olarak çalışan bir mali kuruma yatırılmalıdır. Bu kurum, depozitonun yatırıldığına dair belge verir. Bu ancak şirket yasal olarak kurulduktan sonra olanaklıdır. Yönetmelikler izin vermediği sürece şirket temsilcisi bu parayı kullanamaz. 3 Şirketi kurma şirket tescili için noter onaylı kuruluş belgesi gereklidir. Şirket tüzüğü zorunludur ve önceden hazırlanmış olmalıdır. Tüzükte şirketin adresi, amacı, yönetim kurulu, ortakları ve bu tür belgelerde olması gereken diğer yasal unsurlar yer almalıdır. 4 Resmi Gazetede yayın ve Ticari Tescil Şirket ilgili Ticaret Siciline kuruluşundan sonra 90 gün içinde tescil ettirilmelidir. Şirketin kuruluşu Angola Resmi Gazetesi nde yayınlanmalıdır. 5 Vergi kimlik numarası ve Ulusal Güvenlik Kurumu tescili Şirket, adresinin bulunduğu Vergi Dairesine ve Ulusal Toplumsal Güvenlik Kurumuna (INSS) katkı amaçları ile kaydedilmelidir. 6 Ticaret lisansı bu lisans şirketin Angola da, amaçlarını gerçekleştirmesi için çalışmasını sağlar. 7 Özel lisanslar petrol sanayinde çalışan şirketler Petrol Bakanlığına kayıt olmalıdır. 2.Ortak Girişim, Şube Açma, Temsilcilik Ofisi 2.1.Ortak Girişim Angola hukuku, yukarıda belirtilen şirket türlerinden herhangi birinin katılabildiği ortak girişimlerin yaratılmasına izin verir. Şirketler hukuku, hissedarların uzlaşması durumunda izin verir. Bu yolla hissedarlar aralarında, kota ya da hisselerinin bilgi hakkının devri ve seçme haklarıyla ilgili kuralların devriyle ilgili anlaşabilirler. Ancak, yönetim ya da denetim görevlerinin yapılmasına ilişkin anlaşamazlar. Ayrıca yasa, belli konularda verilecek oyu zorunlu kılan uzlaşmaları yok sayan hükümlere sahiptir. Yeni bir yasal kuruluş oluşturmaksızın gerçekleştirilebilecek diğer bir ortak girişim türü konsorsiyum anlaşması hazırlayarak olur (12 Ağustos 19/03 sayılı yasa). Angola da yaygın olarak, özellikle petrol ve inşaat sanayilerinde kullanılan bir temsil biçimidir. Angola Ticaret Heyeti, 29 Nisan

5 2.2. Yerel temsil biçimleri Yabancı yatırımcılar Angola da bir yasal kuruluş kurmadan, şube veya temsilcilik açmak yoluyla da faaliyette bulunabilir Şubeler Angola da, bir başka hukuka göre kurulmuş olan şirketlerin kullandığı en yaygın temsil yolu, yabancı yatırımcılara Angola da Angola şirketleri ile aynı statüde çalışma olanağı veren şubedir. Şubeler, ana şirketlerin özerk olmayan yasal kuruluşları ve yerel uzantıları sayılırlar. Böylece şubenin ana şirketi, bir başka ülke yasalarına göre kurulmuş ve faal olsa da, şubenin yasal işlerinden dolayı sınırsız sorumlu olarak yükümlülük sahibi addedilir. Her ne kadar şube kendi başına tüzel kişiliğe sahip değilse de yasal olarak dava etme ve edilme yeterliliğini sahiptir.şubelerin kendilerinin idari ya da temsil organları yoktur ve yönetimlerinden, ana şirket tarafından adına yetkilerini düzenleyen vekalet çıkarılmış bir vekil tarafından idare edilirler. Angola da bir şube açmak, kimi farklılıklar olmasına karşın şirket kurmak ile benzerdir: (i) şirket adına kabul edilebilirlik belgesi almak: şube, ana şirket ile aynı adı taşıyacak ve şu ifadeleri taşıyacaktır Sucursal em Angola ( Angola Şubesi ); (ii) notere beyan edilecek sıralı belgelerle ana şirketin kuruluş sözleşmesinin muhafazası: yatırma başvurusu; şube yasal temsilcisine verilen yasal vekaletname; şube yasal temsilcisinin kimliği; ana şirketin kuruluş belgesi; ana şirketin kuruluş tescil belgesi; Angola da şube açma kararına dair yapılan toplantı tutanağı; Özel Yatırım Tescil Belgesi ( Certificado de Registo de Investimento Privado ) ve ithal izni ya da işletme lisansı izni; (iii) Resmi Gazete Diário da República yayını; (iv) istatistik tescili; (v) vergi ve Sosyal Güvenlik kaydı; (vi) ii de ifade edilen tüm belgelerin verilmesiyle ticari tescil ve noter onaylı muhafaza belgesi ve ana şirket yayınını içeren Diário da República (ya da yayınlanma başvurusu kanıtı). Ticari şirketlerde olduğu gibi şube açılışında da şubelere uygulanan özel yatırım yasası ANIP (Ulusal Özel Yatırım Kurumu Agência Nacional para o Investimento Privado) onayına tabidir ki bu da çok zaman olan bir süreçtir Temsilcilik ofisi Yabancı bir şirket, amacı asıl şirketin Angola daki iş etkinliklerine eşlik etmek ve bunları desteklemek olan, iş yapmaya yasal açıdan yeterliği olmayan temsil biçimi olan temsilcilik açmayı yeğleyebilir. Angola Ticaret Heyeti, 29 Nisan

6 Çeşitli kısıtlamalara tabi olan yapısıyla temsil ofisi, düzenli olarak Angola da ekonomik etkinlikte bulunacak şirketler ya da büyük yatırımlar için çok da uygun bir seçenek değildir. Temsil ofisi altıdan fazla kişiyi istihdam edemez ve bunların en azından yarısı Angola vatandaşı olmalıdır. Angola da temsil ofisi açma süreci temel olarak aşağıdaki adımları içerir ve Angola Merkez Bankası na (BNA) onay için başvuru yapılmalıdır: (i) temsil ofisi açma istemini dile getiren, BNA İdaresine yapılan yetkilendirme başvurusu; (ii) BNA temsil ofisi açılma yetkisi verdikten sonra kesin teminatın yatırılması (sermaye ithal izni çıkarma); kesin teminat güvencesinin yatılacağı banka hesabını açmak için gerekli sermayenin girişi için devam edilmelidir. Güvence miktarı 60,000 dolara denk kwanza dan az olamaz. (iii) temsil ofisi adına kabul edilebilirlik belgesi almak; (iv) asıl şirketin kuruluş tüzüğünün noter onaylı örneği; (v) asıl şirketin kuruluş tüzüğünün Resmi Gazete de Diário da República yayınlanması; (vi) sıralı belgelerin sunulmasıyla ticari tescil: BNA tarafından düzenlenen temsilcilik açma yetki belgesi, asıl şirketin kuruluş tüzüğünün kendisinde bulunduğuna dair noter onayı, temsilcilik ofisi açılmasına zin veren toplantı karar tutanağı, asıl şirketin Diário da República da ana tüzüğünün yayınlaması (ya da yayın başvurusu yapıldığının belgesi), isme yazılı kabul edilebilirlik belgesi, sermaye ithal izni ve dolar kesin güvencensin yatırıldığına dair BNA doğrulama yazısı; (vii) aşağıdakilerin BNA ya verilmesi ile nihai tescil: Ana sözleşme örneğinin yayınlandığı Diário da República, ticari tescil sertifikası, vergi kaydı yapıldığına dair belge, kesin güvencenin yatırıldığına dair banka kanıtının kopyası; bu belgelerin ibraz edilmesinden sonra BNA temsil ofisinin tescil edildiğine dair yeni izin belgesini çıkarır. 3. Vergi Avantajları ve Teşvikler Özel Yatırım Yasası, yatırımın yapıldığı belli coğrafi alanlara göre vergi ve gümrük teşvikleri edinme olasılığını tanımlar. Bütün vergi ve gümrük avantaj ve teşvikleri, bunları onaylayacak ya da vermeyecek olan Maliye Bakanlığı kurulunun kararına tabidir. Daha önce vergi avantajı sağlanacak yerler hükümet tarafından öncelik sektörü alanı olarak sınıflandırılıyordu. Tarım, üretim, balıkçılık, inşaat, sağlık ve eğitim, ulaşım ve ilgili altyapılar bu alanlara örnektir. Her ne kadar bu alanlar artık özel olarak belirtilmiyorsa da hala bu tür avantajlar edinmek için yeğlenebilir durumdadırlar. Angola Ticaret Heyeti, 29 Nisan

7 Özel Yatırım Yasası Kalkınma Bölgelerine (A,B,C) göre Teşvikleri belirlemektedir: Bölgeler A Bölgesi B Bölgesi C Bölgesi Ayrıntılar Luanda ili ve Benguela, Cabinda, Huíla merkez belediyeleri ve Lobito belediyesi Cabinda, Benguela ve Huíla da kalan belediyeler ve Bengo, Kwanza-Norte, Kwanza-Sul, Malange, Uige ve Namibe illeri Bié, Cunene, Huambo, Kuando-Kubango, Lunda-Norte, Lunda-Sul, Moxico ve Zaire illeri Bu bölgelerdeki yatırımlara teşvikler verilebilmektedir. Ancak, az gelişmiş bölgelerdeki (B ve C) yatırımlar daha fazla vergi ve gümrük indirimi alma eğilimindedir. Bunların kapsamı yerelde sağlayacakları istihdam, Angola vatandaşlarına sunacağı eğitim, yatırım miktarı, topluluğa etkisi, verilecek ya da arz edilecek ürün ay da hizmetlerin miktarı, ithal edilecek teknoloji ve bilgi, taahhüt ve mal zinciri oluşturmak için karın yeniden yatırımı gibi unsurları dikkate alarak belirlenir. Kurumlar Vergisi teşviki muafiyetler ya da oran düşürme yoluyla uygulanır. Avantajın hangi sürelere göre verileceği, yukarıda belirtilen bölgelere göre değişiklik gösterir: Bölgeler A Bolgesi B Bölgesi C Bölgesi Ayrıntılar 1 5 yıl 1 8 yıl 1 10 yıl Bu ölçütler aynı zamanda temettü vergilendirmesine de uygulanır. Sermaye Gelir Vergisi muafiyeti ya da oran azaltma süreleri şöyledir: Bölgeler A Bolgesi B Bölgesi C Bölgesi Ayrıntılar 1 3 yıl 1 6 yıl 1 9 yıl Diğer vergi avantajları ve teşvikleri ANIP verir. Vergi avantajından yararlanma isteği, özel yatırım proje başvurusunu da içermelidir. 3.1.Kâr ve Payların Ülkesine İadesi Bu Yasanın başlıca sıkıntılarından birisi, özel yabancı yatırımın tamamlanması ve Angola da yatırımın yapıldığının yasal kanıtı ortaya konduktan sonra kâr ve payların yatırımcının kendi ülkesine iadesine izin vermesidir. Sermaye iadesi, yatırılan miktar, kullanılan avantajların süre ve kapsamı, yatırımın koşulları, yatırımın ekonomik ve toplumsal etkileri ve Angola nın ödemeler dengesine etkisi gibi etmenler dikkate alınarak hesaplanan bir oranda yapılır. Angola Ticaret Heyeti, 29 Nisan

8 Kâr ve payların iadesi için öngörülen süre, yatırım değeri ve alanına göre değişiklik göstermektedir: Yatırım projesinin tamamlanmasından sonra üç yıl içinde, yatırım Alan A içinde yapılmışsa ve miktarı 10 milyon doların altındaysa; Yatırım projesinin tamamlanmasından sonra iki yıl içinde, yatırım Alan A içinde yapılmışsa ve miktarı milyon dolar arasındaysa; Yatırım projesinin tamamlanmasından sonra iki yıl içinde, yatırım Alan B içinde yapılmışsa ve miktarı 5 milyon doların altındaysa Kâr ve payların iadesi ayrıca Angola Merkez Bankası (BNA) tarafından da incelenmekte ve belirtileceği üzere yabancı para rejimine göre ele alınmaktadır. 3.2.Uygulama usulleri Önceki özel yatırım yasası iki ayrı alt rejim öngörüyordu; ANIP tarafından temsil edilen Angola hükümeti ile özel yatırımcının bir sözleşmeye taraf oldukları sözleşme rejimi ve ANIP e özel yatırımın ayrıntılarının verildiği formu içeren ön beyan rejimi. Yeni yasa bu ikisini birleştirmiştir, yatırım projesi daima ANIP ve yabancı yatırımcı arasında yürürlüğe konan bir sözleşmeye tabidir. Ayrıca, yatırımcı tarafından daha fazla bilgi verilmesini gerektiren standart formlar vardır. ANIP tarafından önceden verilen vergi ve gümrük teşvikleri artık tartışılmakta ve Maliye Bakanlığı özel kurulu tarafından kararlaştırılmaktadır. Bu nedenle özel yatırım projeleri artık ANIP ve Maliye Bakanlığında ayrı ayrı tartışılmaktadır. Bütün bu belge ve bilgilerin, ANIP yatırım taslak sözleşmesi ve formlarıyla birlikte verilmesinden sonra yatırımcı proje için, ANIP ile yapılacak toplantılara katılmak üzere bir temsilci atamalıdır. Bu temsilci her türlü soru ve ayrıntıyı karşılamaktan sorumludur. CRIP çıkarıldıktan sonra yabancı sermayenin ithali, Angola Merkez Bankası tarafından önceden onaylanmış bir ticari banka kanalıyla yapılmalıdır. Bu yetki, Sermaye İthal Lisansı adı verilen belge ile yapılır ( LIC Licença de Importação de Capitais ). Sermaye ithali sonrasında şirket Angola da kurulabilir. Aynı zamanda, 1 milyon dolardan az ama 5 yüz bin dolardan yüksek yatırım yapma olasılığı da vardır. Bu durumlarda yatırım projesi, yatırım sermayesini onaylayacak olan Angola Merkez Bankası na verilmelidir. İzin alındıktan sonra yatırımcı şirket kurabilir ya da şube açabilir. Yukarıdakilerin tersine bu özel rejim, Özel Yatırım Yasasındaki vergi avantajları ve yatırım teşviklerinden yararlanamaz. Ayrıca yatırımcıların ülke dışına sermaye çıkarmasına da izin verilmez (pay dağıtımı gibi). Angola Ticaret Heyeti, 29 Nisan

9 Yatırım işleminin tamamlanması için izlenmesi gereken adımlar aşağıdaki gibidir: Adım Eylem İçerik 1 ANIP onayı istemi Dosya eksik ya da yanlışsa ANIP yatırımcıyı bilgilendirmeli ve yatırımcı da 15 gün içinde sorunu düzeltmelidir. 2 ANIP ile müzakereler ANIP teklifi kabule tikten sonra yatırımcı ile müzakere etmek içi 45 gün süre verir ve ardından yetkili kurma onay gönderir. 3 CNFI ile müzakereler CNFI (Tesis ve Teşvik Müzakere Kurulu Angola Merkez Bankası, vergi ve gümrük yetkililerinden oluşur) vergi avantajlarını ve diğer teşvikleri ele alır ve yatırım sözleşmesinde yer alan vergi avantajını onaylamaktan sorumludur. CNFI nın önerilen teşvik ve indirimleri değerlendirme süresi 30 gündür. Bundan sonra CNFI yazılı görüşünü müzakereler sonrasında 10 gün içinde ANIP e iletir. 4 Kârların ülkeye iadesi için ANIP ile müzakereler 5 Onaylar Bu bağlamda, yeni Özel Yatırım Yasasına göre Kârların otomatik olarak iadesi söz konusu değildir ve her durum için ayrı değerlendirme ve müzakerelere tabidir. Müzakereler başarıyla sonuçlanırsa, teklif onay için ilgili kurumlara gönderilir: (i) ,00 dolara kadar yatırım projeleri ANIP tarafından, Maliye Bakanlığının yazılı görüşü alınarak onaylanır. (ii) ,00 dolar üstü yatırımlar Angola Başkanı tarafından onaylanır. (iii) ,00 dolar üstü yatırımlar Başkan tarafından atanan komisyonun yatırımcı ile müzakeresi sonucunda hem komisyon hem de ANIP tarafından onaylanır. 6 İmza Angola Devleti ve Yatırımcı tarafından sözleşme imzalanır. 7 Tescil Proje ile ANIP. 8 CRIP verilmesi Proje onayı sonrasında sermaye ithali için 15 gün içinde. 9 Yayınlama Sözleşmenin Resmi Gazetede yayınlanması. 10 İşletimlerin başlaması Yatırım projesi yatırım sözleşmesi ve CRIP te belirtildiği gibi uygulanmalıdır. Angola ya giriş maliyeti yüksektir. Bürokrasi sorundur ve yabancı yatırımın ANIP tarafından çözümlenmesi ve irdelenmesi gerekmektedir. Yabancı yatırımlar çok değişik biçimlerde olabilir (şirket kurma, şube açma ya da temsilcilik ofisi gibi). Angola Ticaret Heyeti, 29 Nisan

10 Mayıs 2011 de yürürlüğe giren yeni Özel Yatırım Yasasına göre yatırımcılara vergi ve gümrük teşvikleri uygulanabilir ki bu yatırımın yerine ve doğasına bağlıdır. 4. İhracat ve İthalat Düzenlemesi Malların sınır ötesi işlemleri gümrük resimleri Damga Vergisi, Tüketim Vergisi ve genel gümrük ücretlerine tabidir. Gümrük etkinliklerinin denetiminden sorumlu kurum Ulusal Gümrük Müdürlüğü dür (Direcção Nacional de Alfândegas). Yabancı ve ulusal ticaret gözetimine katılan diğer kurumlar Ticaret Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı (Vergi Polisi/Polícia Fiscal, Mali Polis/Polícia Económica ve Ulusal Krimnal Araştırma Müdürlüğü /Direcção Nacional de Investigação Criminal ile), Sağlık Bakanlığı, Tarım Bakanlığı, Dışişleri Bakanlığı, Sanayi Bakanlığı, Petrol Bakanlığı ve Ulaştırma Bakanlığı dır ( Ulusal Liman ve Havaalanı İdaresi ve Gemi Konseyi ile/conselho Nacional de Carregadores e Administração dos Portos e Aeroportos). İthalat yapan herkes, Ulusal Vergi Müdürlüğü nden (Direcção Nacional dos Impostos) bir vergi kimlik numarası almalıdır. Bu numara aynı zamanda ithalatçının sınır ötesi ithalat ve ihracat işlemlerinde kullanacağı koddur ve (gümrük işlemlerini basitleştirmeyi ve kırtasiyeyi ve gümrükte harcanan süreyi azaltmayı hedefleyen) Tek Belge / Documento Único üstünde görülmelidir. Ekonomi işletmenleri aynı zamanda kendilerini Ticaret Bakanlığı nda ihracatçı/ithalatçı olarak lisanslatmalıdır. Bütün niyet ve amaçlar için yasa gerçek ve tüzel kişilerin ithalat ve ihracat işlemleri yapmasını olanaklı kılar. Bütün süreçlere uyulursa gümrük sistemi malların 48 saat içinde gümrükten çıkışını sağlar. Genel olarak yasa bütün malların ithaline izin veriyorsa da taklit kahve, kamu sağlığına zararlı ilaş ve gıda, sağdan direksiyonlu araçlar, kimi mallarla birlikte ahlaki olarak ya da insan yaşamını, vahşi doğayı, ticari ve sanayi mülklerini, ulusal sanat hazinelerini, tarihi ve arkeolojik değerleri ve fikri mülkiyeti korumak gibi Saiklerle kesinlikle yasaktır. Belirli mallar özel izne tabidir. Angola, 23 Kasım 1996 dan beri Dünya Ticaret Örgütü üyesidir. Gümrükleri Gümrükler Tarifesin düzenlemelerine uyar ( Pauta Aduaneira ) ki 4 Ağustos ta 2/08 Kararnamesi ile onaylanmıştır. Gümrük Tariflerini tamamlamak için 17 Temmuz 41/06 Kararı, Ön Teslim Düzenlemesini ( Regulamento de Inspecção Pré-Embarque /REGIPE) yasalaştırmıştır. Gümrük süreçlerini basitleştirmek ve çağdaşlaştırmak için bu düzenek belli mallar için ön teslim muayene yükümlülüğünü getirir ancak ekonomi işletmenleri diğer durumlarda bu yolu izlemeyebilirler. Ancak yetkililerin karar verdiği durumlarda Angola ya ithal edilen malların muayenesi emredilebilir. Angola pek çok ticari anlaşmaya taraftır; Çine İhrac Rejimi Tercihli Tarifesi, Güney Afrika Kalkınma Topluluğu Ticaret Protokolü ve Avrupa Birliği ve Afrika, Karaipler ve Pasifik Ülkeleri arasında Ekonomik Ortaklık Anlaşması. Angola Devleti, Zehirli Angola Ticaret Heyeti, 29 Nisan

11 Atıkların İthalinin ve bu tür atıkların Afrika da Sınırlar arası Hareketinin Yasaklanması Sözleşmesi Bamako yu kabul ederek onaylamış ve 1992 Rio çevre ve kalkınma Bildirgesinde yer almıştır. Angola ayı zamanda, gelişmekte olan ülkelerin kimi ürünlerinin Avrupa ya girişinde gümrük tarifesinde indirim sağlayan Genelleştirilmiş tercih Şeması parçasıdır. Bu ticaret anlaşmasının amaçları için Angola gelişmekte olan ülke sayılmıştır. 12 Kasım 2004 te çıkarılan 11/04 numaralı yasa ile petrol özel bir gümrük sürecine tabi kılınmıştır. Ulusal İmtiyaz içine giren bütün kuruluşların, yasa ekinde sıralanan mallarla yalnızca petrol işlerinde kullanılacak malların tedarikini ithalat ve ihracat yoluyla yapanların bütün Gümrük Resimlerinden muaf olmasını sağlar. Angola dan ve Angola ya mal ve ürün ithalat ve ihracatı, yasa ile belirlenen yükümlülüklerin ekonomik kurumlar tarafından sağlanması için kontrol düzeneğine tabidir. Yatırım projelerine göre ithal edilen mallardan alınan İthal resmi ve Tüketim vergisi oranları (Özel Yatırım Yasası onaylı / Lei do Investimento Privado ), belli durumlarda Gümrük Resimlerinden tam muafiyeti sağlayan özel bir düzenek içine ele alınır. Damga Vergisi, malların gümrükteki değerinin %0.5 i olarak hesaplanır ve genel gümrük ücretleri için her ithal gümrük izni için malların gümrük değerine %2 olarak uygulanır. 5. Dış Ticaret Politikası ve Vergiler 5.1.Dış Ticaret Politikası Angola ya, uluslararası deniz taşımacılığı Luanda, Lobito, Namibe ve Kabinda limanları üzerinden gerçekleştirilmektedir. Yükleme belgesi (certificate of shipment) olmadan yükün limana boşaltılmasına izin verilmemektedir. Adı geçen belgenin yüklemenin Angola ya hareketinden önce Angola Ulusal Konseyinin yükleme limanındaki temsilciliğinden (Conselho Nacional de Carregadores - CNC) temin edilmesi, gönderenin sorumluluğundadır. Önemli limanların çoğunda, yükleme belgesinin temin edilebileceği (Certificate of Shipment) bir CNC temsilciliği bulunmaktadır. Ayrıca, aşağıda yer alan adresten de doğrudan temin edilebilmektedir. Yükleme belgesi ile birlikte (certificate of shipment), konşimentonun fotokopisi ve faturanın da ibraz edilmesi gerekmektedir. CNC Palácio de Vidro 5º Andar Web : Telefon : (244) Faks : (244) cnc@cnc-angola.gv.ao Diğer taraftan, CNCA Belgesi Angola' gümrük işlemlerinde konşimento ile birlikte ibraz edilmesi gereken bir belgedir. Söz konusu belge, Angola Nakliyeciler Konseyi (C.N.C.A.-Conselho Nacional de Carregadores de Angola) veya bu Konsey in acenteleri tarafından düzenlenebilmektedir. Ülkemizde bu belge aşağıda iletişim bilgileri yer alan şirket tarafından düzenlenmektedir. Angola Ticaret Heyeti, 29 Nisan

12 CNCA Turkey Agent : DSF Uluslarası Nakliyat Dış Tic. Ltd. Şti. Yasemin Uyar ISTOÇ 16. Ada No:65-67 Bağcılar / İstanbul Tel: Fax: info@dsf-cnca.com Angola, 23 Kasım 1996 tarihinde Dünya Ticaret Örgütü ne üye olmuştur.angola da gerçek ve tüzel kişiler ithalat yapabilmektedir. İthalat yapmak isteyen gerçek ve tüzel kişilerin Ticaret Bakanlığından ithalat lisansı alması gerekmektedir. Değer olarak $, miktar olarak ise 100 kg ı geçmeyen yolcu beraberinde eşyaların geçişine izin verilmektedir. Angola Gümrük İdaresi nin Angola daki ithalatçılardan Talep Ettiği Belgeler; 1. Gümrük İşlemleri Formu: Tek Belge olarak da bilinen bu form Devlet Basımevi nden (Imprensa Nacional) 10 Kz ya alınabilmektedir. 2. Orijinal Ticari Fatura: ithalatçının ve ihracatçının adının ve adreslerinin, ithal edilen malın miktarının ve tanımının, FOB bedeli, sigorta ve navlun değerlerinin bulunduğu faturadır. 3. Taşıma Belgesi-Orijinal (Título de Propriedade): Deniz Konşimentosu (Conhecimento de Embarque - B/L via marítima); Havayolu Faturası AWB (Carta de Porte - via aérea); Yük Manifestosu/Özet Beyanı (Manifesto de Carga - via rodoviária); Boletim de Carga (Via ferroviária); CP2 (encomendas postais); Ticaret Engelleri Angola da biyoteknoloji ile ilgili düzenlemeler geliştirilinceye kadar canlı transgenik tane veya tohum ithali yasaklanmakatadır. Tarım Bakanlığı, tüm tarım ürünleri ithalatını kontrol etmektedir. İthalatçılar, mallarının biyoteknoloji ürünleri olmadığını kanıtlayan belgeleri sunmak zorundadır. Angola Gümrük Servisindeki sıkıntılar ve limanlarındaki fiziki yetersizlikler dolayısıyla yükleme ve boşaltmada sıkıntılar mevcuttur. Etketleme ve İşaretleme Tüm ithal mallar için Portekizce etiketleme yapılması zorunludur. Yasaklı ve Sınırlı İthalat Angola hükümeti, hastalıklı hayvanların (epizootic diseases), bitkilerin (epiphytic disease) ve ürünlerinin ithalatını yasaklamaktadır. Bazı distile içecekler, taklit mallar, pornografi, rulet ve diğer kumar makinelerin ithalatında engeller bulunmaktadır. Angola Ticaret Heyeti, 29 Nisan

13 5.2. Tarifeler ve Diğer Vergiler Angola'da gümrük vergileri %2 ile %50 arasında değişmektedir, ortalama gümrük vergileri %10,9 düzeyindedir. Ocak 2014 tarihinde yürürlüğe giren yeni tarife cetveli ile ülkenin ihtiyaç duyduğu maddelerin vergileri %2'ye kadar indirilirken, ithalatına fazla ihtiyaç duyulmadığı veya yerli imkanlarla üretilebileceği düşünülen ürünlerin gümrük vergileri ise %50'ye kadar çıkarılmıştır. Angola, en az gelişmiş ülkelerden birisi olmasını gerekçe göstererek gümrük vergilerinin %50'ye kadar yükseltilmesinin DTÖ kurallarına aykırılık teşkil etmediğini ileri sürmektedir. Konuyla ilgili tartışmalar DTÖ platformunda devam etmektedir. Ayrıca ithalatta Tüketim Vergisi alınmaktadır. Tüketim Vergisi pekçok ürün için %10 düzeyindedir. İthalatta alınan diğer ücretler ise %2 oranındaki genel harçlar ve %0,5 oranındaki Damga Vergisi şeklindedir. 500 sayfa civarında Portekizce PDF dosyası şeklinde olan yeni tarife cetveline aşağıdaki adresten ulaşılması mümkündür. Tarife cetvelinde GTİP numaraları takip edilerek ürünlerin gümrük vergileri bulunabilmektedir. Cetvelde Direitos De Importaçao : Gümrük Vergisi, Imp. Cons.: Tüketim Vergisi anlamına gelmektedir. Market Access Database; ( Ticaret ve İkili Anlaşmalar Angola aşağıdaki uluslararası örgütlere üyedir: DTÖ, Orta Afrika Ekonomik Topluluğu (CEEAC) Portekizce Konuşan Ülkeler Toluluğu (CPLP) SADC ACP-AB Ortaklık Anlaşması COMESA OPEC Kaynaklar: Ministério das Finanças de Angola ANIP - Agência Nacional para o Investimento Privado Doing Business MLGTS BNA, Banco Nacional de Angola Direcção Nacional das Alfândegas Angola Ticaret Heyeti, 29 Nisan