ECZANELERDE BİTKİLERİN GÜVENLİ KULLANIMI. Doç.Dr. Şükran Kültür

Transkript

1 ECZANELERDE BİTKİLERİN GÜVENLİ KULLANIMI Doç.Dr. Şükran Kültür

2 Ders programı 29 Eylül, 06, 13 Ekim 2015 Prof. Dr. Emine Akalın 20 Ekim 2015 Yard.Doç.Dr. Gülay Ecevit Genç 27 Ekim Kasım Vize Haftası 17 Kasım 2015Yard.Doç.Dr. Gülay Ecevit Genç 24 Kasım 2015 Doç.Dr. Şükran Kültür

3 01 Aralık Aralık Aralık 2015

4 Eczanelerde satılan bitkisel ürünlerde yer alan bitkilerin iç ve dış morfolojik özellikleri kullanılarak bitki teşhis edilip, eğer varsa yapılan yanlışlıkların ortaya konulması amaçlanır. Genellikle yurtdışından gelmiş bitkisel ürünlerdeki bitkilerin çoğu ülkemizde yetişmeyip çok tanınmayan bitkilerdir, bu ders kapsamında bazı yabancı bitkilerin de tanınması sağlanabilecektir.

5

6 Eczanelerde Bitkilerin Güvenli Kullanımı

7 Günümüzde Eczanelerde sentetik kimyasal içerikli ilaçların yanı sıra bitkisel ilaçlarında önemli bir yer tutması ve halk tarafından talep görmesi Bitkisel ürünler: bitkisel ilaçlar= fitofarmasötik=fitofarmaka bitkisel çaylar v.s.

8 Bitkisel ilaç WHO (Dünya Sağlık Örgütü) 1991 yılında Cenevre Toplantısında yaptığı tanıma göre: Bitkisel ilaç: bitkisel drog veya karışımlarını olduğu gibi veya değişik preparatları halinde etkili kısım olarak taşıyan bitmiş, etiketlenmiş, tıbbi bitkisel ürünlerdir.

9

10 Bitkisel çaylar Günlük rahatsızlık olarak belirtilen şikayetlerin iyileştirilmesinde tedavi edici değere sahip etken maddeler içeren bitki veya bitkilerin parçalarından hazırlanan hastalıklardan koruyucu, başlangıçta tedavi edici veya tedaviyi destekleyici olarak kullanılan çaylardır.

11 Mono çaylar: Tek bir bitki türünden hazırlanmıştır. Bitki parçalarından, ya da toz edilmiş ve tek kullanımlık süzme poşet ya da çok kullanımlık paketlerden oluşur. Ihlamur çayı, kuşburnu çayı, Karışım çaylar: Birden fazla bitki türünden oluşur. Temel drog (Remedium cardinale) Yardımcı drog (Adjuvans), Düzeltici drog (Korrigen), dolgutamamlayıcı (Konstituens) droglardan oluşur.

12 Zayıflama Çayları Son yılların önemli bir sorunu halıne gelen şişmanlık ya da obezite insanlık için bir risk oluşturmaktadır.

13

14 Obezite diğer bir adıyla şişmanlık; aşırı beslenme sonucu yağ dokusunun artışına bağlı olarak vücut ağırlığının artmasıdır. Kişinin obezite sınıfına girip girmediği Vücut kitle indeksi hesaplaması ile yapılır, şöyle ki; Vücuk Kitle İndeksi: kişinin kilosunun metre cinsinden boyunun karesine bölünmesiyle elde edilen sayıdır.

15 VKİ: manken kilosudur, daha az ise tehlikelidir, hekime görünmeleri gerekir. VKİ: 24 olanlar normal ideal kilodadır VKİ: hafif şişman VKİ: 30 dan büyük olanlar OBEZ olarak nitelendirilirler.

16

17 Şişmanlık neden istenmez Sağlık açısından çok risklidir Şeker hastalığı riski Kalp krizi riski Kolesterol yüksekliği Ani ölüm Hipertansiyon. Estetik açıdan kaygı ve psikolojik sıkıntılar

18 Zayıflama çayları Zayıflama çayları genellikle karışım çayları halindedir. Karışım zayıflama çaylarında Diüretik Uyarıcı Laksatif etkili droglar kullanılmaktadır.

19 Zayıflamada kullanılan bazı bitkiler Thea sinensis (çay)= yaprak Urtica dioica (ısırganotu) = yaprak Urtica urens Betula pendula (Huş ağacı) = yaprak Betula alba Juniperus communis (Adi ardıç) = meyve Helichrysum arenarium (Ölmezçiçek) = çiçek

20 Bazı tıbbi bitkilerin anatomik incelenmesi ve tanınması Fructus Anisi (Anason meyvesi)-pimpinella anisum -Apiaceaea/Umbelliferae Fructus Foeniculi (Rezene meyvesi)- Foeniculum vulgare Apiaceae/Umbelliferae Folia Rosmarini (Biberiy yaprağı)- Rosmarinus officinalis Lamiaceae/Labiatae Folia Sennae (Sinameki yaprağı)-cassia acutifolia (tropik ve Afrika) C. angustifolia (Ortadoğu Hindistan ve Arabistan) Caesalpiniaceae

21 Folia Betulae (Huş ağacı yaprağı) Betula alba Betulaceae

22

23 Camelia sinensis=thea sinensis (çay)

24 Equisetum arvense (Atkuyruğu) = topraküstükısmı Erica arborea (ağaç fundası, ilkbahar fundası)=topraküstükısmı Calluna vulgaris (süpürge çalısı) = topraküstü kısmı

25 Tilia platyphyllos (ıhlamur) = çiçek T. cordata Sambucus nigra (Mürver) = çiçek

26 Ilex paraguariensis (Mate çayı, Paraguay çayı)= yaprak Ülkemizde yetişmez

27 Cassia acutifolia (sinameki) = yaprak Ülkemizde yetişmez Frangula alnus (barut ağacı, akdiken) Coriandrum sativum (kişniş)= meyve Foeniculum vulgare (rezene) Melissa officinalis (oğulotu)= yaprak Matricaria chamomilla (mayıs papatyası) = çiçek

28 İncelen Preparat - Rapor Rapor Preparatın adı: Üretici/İthalatçı firma: Kullanım amacı: İçindekiler listesi: İçeriğinde tespit edilenler: Yorumlar: Sonuç:

29 Türkçe isim Sinameki Rezene Isırgan Limon otu Limon otu Şahtere Melisa Anason Stevya Zencefil Gül Papatya Sinameki Kişniş Meyan Kantaron Şerbetçi otu Çörek otu Yasemin Lavanta Latince isim Cassia acutifolia Foeniculum vulgare Urtica sp. Lippia citriodora Cymbopogon citratus Fumaria sp. Melissa oficinalis Pimpinella anisum Stevia rebaudiana Zingiber officinale Rosa sp. Matricaria chamomilla Cassia acutifolia Coriandrum sativum Glycyrrhiza glabra Hypericum perforatum Humulus lupulus Nigella sativa Jasminum sp. Lavandula stoechas

30 Arifoğlu Relax Tea Melisa Kantaron Şerbetçiotu Kediotu kökü Gül Yasemin Lavanta Papatya Meyan Tilaks Anason Rezene Sinameki Kişniş Meyan Doğadan Plus Algenol Isırgan Limon otu Çörek otu Şahtere Melisa Zencefil Stevya

31

32

33

34

35

36

37

38 Calluna vulgaris Erica arborea Erica manipuliflora

39 Erica arborea: Ağaç fundası

40

41 Calluna vulgaris, Süpürge çalısı

42 Calluna ve Erica cinsleri Calluna ve Erica cinsleri küçük iğnemsi yapraklara sahiptirler. Calluna cinsinde yapraklar küt, karşılıklı ve imbrikat dizilişli olup tabanda iki kulakçıklıdır. Erica cinsinde yapraklar tepede sivri ve yaprak dizilişleri dairesel ve tabanda kulakçık yoktur. Zayıflama çaylarının terkibinde genellikle diüretik olarak yer alırlar.

43 Erica manipuliflora Funda, püren

44 İncelen Preparat - Rapor Rapor Preparatın adı: Üretici/İthalatçı firma: Kullanım amacı: İçindekiler listesi: İçeriğinde tespit edilenler: Yorumlar: Sonuç:

45 Zayıflama çaylarında yer alan başlıca bitkiler Zayıflama çayları genellikle karışım çayları halinde olup, diüretik etkili, uyarıcı ve laksatif etkili bitkilerden oluşmaktadırlar. Thea sinensis (Camelia sinensis) Calluna vulgaris (Süpürge çalısı) Erica arborea (Funda) Betula alba (Huş ağacı) Ilex paraguariensis (Mate) Çay

46 Pimpinella anisum (Anason) Foeniculum vulgare (Rezene) Prunus avium (Kiraz) Urtica dioica (Isırgan) Urtica urens Helichrysum arenarium (ölmez çiçek) Cassia angustifolia, C. acutifolia (sinameki) Zea mays (mısır püskülü)

47 Frangula alnus (Barut ağacı) Equisetum arvense Tilia cordata, T. Platyphyllos Tribulus terrestris Hibiscus sabdarrifa Paulinia cupana (guarana)

48 GALAKTAGOG BİTKİLER (Süt Arttırıcı Bitkiler)

49 Anne sütü yaşam için en temel besinlerden biridir. Ancak, ülkemizde anneler çeşitli nedenlerle emzirmeyi erken dönemde sonlandırmakta ve ek gıdalara başlamaktadırlar. Bebeklere erken dönemde ek gıdalara başlanmasında en önemli faktörlerden biri anne sütünün yetersiz olması veya anneler ve yakınları tarafından yetersiz olduğunun düşünülmesidir. Oysa her annenin memesi iki bebeğe yetecek kadar süt üretebilmektedir. Bu konudaki yanlış düşünceye ve bilgi eksikliği gibi birçok nedene bağlı olarak annelere ve bebeklerine ailenin kendisi ya da yakınları, arkadaşları ve komşuları tarafından çeşitli geleneksel uygulamalar yapılmaktadır. Annelere anne sütünü arttıran birçok uygulama yaptırılmakta ve çeşitli besinler verilmekte, bebeklerin beslenmeleri de doğumdan itibaren ek gıdalarla sürdürülmeye çalışılmaktadır. Sonuçta annelerin sütü azalmakta, bebekler anne sütüyle beslenememekte ve ayrıca anne ve bebekler birçok sağlık sorunu ile karşı karşıya kalmaktadır.

50 Anne Sütünün Özellikleri Kolostrum Geçiş Sütü Matür Süt

51 Kolostrum Doğumdan sonra ortalama ilk beş gün boyunca salgılanan süte kolostrum, halk arasında da ağız sütü denir. Koyu kıvamlı ve daha sarımsı renktedir. Sarımsı rengi beta karotenden kaynaklanmaktadır. Yenidoğanın ilk günlerde enerji, sıvı ve besin gereksiniminin tümünü karşılar. İçeriğinde olgun süte oranla daha fazla protein, vitamin, mineral, inorganik tuz ve daha az oranda yağ ve karbonhidrat bulunur.

52 Geçiş Sütü Kolostrumdan sonra günler arasında salgılanan süttür. Geçiş sütündeki elementlerin düzeyi genellikle kolostrum ile matür süt bileşimi arasındaki değerlerdedir. Geçiş sütünde fosfor düzeyi, kolostrum ve matür sütte olduğundan daha yüksektir. Kolostruma göre total protein oranı azalmaya başlar. Daha yüksek oranda yağ, laktoz, vitamin içerir ve kalori değeri artmaya başlar.

53 Matür Süt On beşinci günden sonra salgılanan süttür. Bu sütün %10 u enerji ve büyüme için gerekli olan karbonhidrat, protein ve yağları içerir, geri kalan kısmı sudur. Matür sütün rengi beyazdır. Matür süt ilk altı ay bebeğin besin gereksinimini tek başına, hiçbir ek gıdaya gerek kalmadan karşılayabilir.

54 Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) ve UNICEF (The United Nations Children s Fund) bebeklerin doğumdan itibaren ilk altı ay sadece anne sütü almalarını (su dahil hiçbir ek gıda almadan), bebekler ancak altı aylık olduktan sonra sıvı ve katı ek gıdalara başlanmasını ve bu tamamlayıcı gıdaların yanı sıra en az iki yaşına kadar anne sütüne devam edilmesini önermektedir (DSÖ 1998, UNICEF 2008). Ayrıca Birleşmiş Milletler Genel Kurulu nun 1989 yılında kabul ettiği çocuk haklarına dair sözleşmede toplumun bütün kesimlerinin emzirme konusunda bilgilendirilmesi, desteklenmesi ve bu alandaki eğitim olanaklarına kavuşturulması amaçlanarak emzirme bir insan hakkı olarak kabul edilmiştir

55 Doğumu izleyen ilk altı ay içinde bebeklerin sadece anne sütüyle beslenmeleri, yaygın çocuk hastalıklarına ve beslenme yetersizliklerine bağlı bebek ölümlerini azaltmaktadır. Anne sütü, çocuk ölümlerinde önemli payı olan akut solunum yolu enfeksiyonlarına ve ishale bağlı ölümleri azaltabildiği gibi genel enfeksiyon hastalıklarına karşı da koruma sağlamaktadır. Bebeklerin uygun biçimde beslenmesi yaşamlarını kurtarabilmekte ve en iyi şekilde büyüyüp gelişimlerini sağlamaktadır (UNICEF 2008).

56 Anne Sütünün İçeriği Anne sütünün %87 si sudan oluşmaktadır. Anne sütündeki temel karbonhidrat meme golgi cisimlerinde glukoz ve galaktozdan sentezlenen laktozdur. Anne sütü kalorisinin %42 si laktozdan oluşur. Anne sütünün sağladığı enerjinin %50 si yağlardan elde edilir. Yağların %98 i trigliseridlerden oluşur. Anne sütündeki vitamin miktarı, annenin vitamin alımı ve beslenme durumundan etkilenmektedir. D ve K vitaminleri dışında yağda ve suda eriyen vitaminlerin anne sütündeki miktarları süt çocuğu için yeterlidir. Anne sütünün mineral bileşimi annenin diyeti ile büyük bir değişim göstermez. Bu regülasyonun annedeki mineral depolarının kullanılarak sağlandığı düşünülmektedir.

57 Matür (Olgun) Anne Sütünün İçeriği (100ml'de) Enerji ve Besin Öğeleri Enerji Protein Sütün İçeriği 69 kcal 1,3 gr Yağ %51 Laktoz %42 Sodyum Kalsiyum Fosfor Demir Çinko 14 mg 34 mg 14 mg 0,07 mg 0,28 mg

58 Emzirme ve Anne Sütü Neden Önemlidir? Emzirme kadınlara özel bir durumdur ve anne ile bebek arasında güçlü bir duygusal bağ oluşmasını sağlar. Anne sütü bebek için mükemmel bir besindir ve türe özgü bir besin maddesidir. Emzirmemek annede meme kanseri riskini artırır. Anne sütü her zaman hazırdır. Anne sütünün sindirilmesi daha kolaydır Anne sütü mekonyumun (ilk dışkı) atılmasını kolaylaştırır Emzirme doğum sonrası kanamaları azaltır. Anne sütü bağışıklık ile ilgili maddeler içerir ve bebeğin bağışıklık sisteminin gelişimini kolaylaştırır. Emzirme bebeğin diş sağlığı için yararlıdır. Anne sütü bebeği ishale karşı korur. Anne sütü bebekte astım ve diğer alerjik hastalıkların görülme riskini ve sıklığını azaltır.

59 Anne Sütünü Artıran Uygulamalar Süt yapımını artırmanın tek yolu, doğru teknik ve sık aralıklarla emzirmedir. Doğru emzirme tekniğinin anne sütünü artırdığı bilimsel olarak kanıtlanmıştır.

60 Anne Sütünün Bebeğe Verilmediği Durumlar Annenin ağır hastalığı ya da psikozu, kemoterapi ve radyoterapötik ajanlar alması anne sütü verilmesini engellemektedir. HIV yönünden endemik olmayan ve beslenme sorunu olmayan gelişmiş ülkelerde emzirme önerilmemektedir. Anne memesinde ve meme çevresinde aktif herpes lezyonlarının bulunması, lezyonlar geçinceye kadar emzirmeyi engellemektedir. Galaktozemi gibi süt ürünlerinin alınmasının yasak olduğu metabolik hastalıklarda da bebeğe anne sütü verilmemelidir. Hepatit C de doğum sonrası vücut sıvıları ile bulaştığı için emzirme kontrendikedir.

61 Laktasyondaki Annenin Beslenmesi Sadece daha fazla yemek bir kadının süt miktarını artırmaz. Ancak, annenin beslenmesi yetersiz ise güç ve enerji kazanmak için anne daha fazla yemek yemelidir. Birçok anne özellikle emzirme sırasında her zamankinden daha fazla susadığını fark eder. İhtiyacından fazla sıvı almak süt miktarını artırmaz. Emzikli annelerde günlük kalori miktarı 1800 kaloridir.

62 GALAKTAGOG BİTKİLER Anethum graveolens L. (Dere otu)--apiaceae Carum carvi L. (Kimyon)---Apiaceae Foeniculum vulgare Miller (Rezene)--Apiaceae Galega officinalis L. (Keçi sedefotu)--fabaceaea Matricaria chamomilla L.(Mayıs papatyası)- Compositae Mentha piperita L. (Nane)---Labiaatae Melissa officinalis L. (Oğulotu)---Labiatae Papaver rhoeas L. (Gelincik)----Papavearceae

63 Pimpinella anisum L. ( Anason)--Apiaceae Polygala vulgaris L. ( Sütotu)---Polygalaceae Rosa canina L. ( Kuşburnu)--- Rosaceae Rosmarinus officinalis L. ( Kuşdili, biberiye)- Labiatae Rubus discolor Weihe & Nees (Böğürtlen)-- Rosaceae Trigonella foenum-graecum L. ( Çemenotu)-- Fabaceae Urtica dioica L. (Isırgan)---( Urticaceae)

64 Verbena officinalis L. ( Mine çiçeği)-- Verbenaceae Viscum album L. subsp. album (ökseotu, burç) (Loranthaceae) Vitex agnus-castus L.( hayıt)---verbenaceae

65 Eczanelerde Süt Arttırıcı (Galaktagog) olarak satılan çaylarda yer alan bitkiler

66 Piyasada Satılan Bazı Galaktagog Örnek Bitki Çayları

67

68

69 Milupanın süt arttırıcı bitki çayı

70

71

72

73 Cuminum cyminum (kimyon)

74 50-60 cm boylarında beyaz çiçekli tek yıllık otsu bir bitkidir. Vatanı Mısır dır. Orta Anadolu bölgesinde kültürü yapılır. (Konya, Polatlı, Eskişehir) Fructus Cumini (kimyon meyvesi) 5-6 mm boyunda, uca doğru sivrilen seyrek tüylü 2 merikarptan oluşan şizokarp meyvedir. Uçucu yağ taşır, içinde kumin aldehit içerir.

75 Midevi, gaz söktürücü terletici olarak kullanılır. Baharat olarak, başlıca et yemeklerinde kullanılır. Özellikle Orta Doğu, Çin, Hindistan ve Meksika mutfağında yaygın olarak kullanılır. Keskin, acı ve biraz sert bir tadı vardır.

76 Rooibos (Roybos) Yöresel adı: Kırmızı çalı Bilimsel adı: Aspalathus linearis Familyası: Fabaceae Vatanı: Güney Afrika Kullanılan kısmı: Yaprakları

77 Aspalathus sp.

78

79 Lippia citriodora (Limon otu) Cymbopogon citratus (Limon otu)

80 Anethum graveolens L. Familya: APIACEAE Çiçeklenme Zamanı: Haziran Temmuz Türkiye deki Yayılışı: Marmara, Batı ve Kuzey Anadolu da yaygın Türkçe İsmi: Dere otu Yöresel İsimleri: Dorak otu, Darak otu, Börek otu, Sakal otu, Tarhana otu, Doru otu, Hezertere

81 Kullanılan Kısmı: Kurutulmuş meyveleri Yöresel olarak; Yatıştırıcı Gaz söktürücü ve hazmettirici Süt arttırıcı Taze yaprakları salata ve yemeklere koku ve tat vermek için kullanılır.

82 Familya: APIACEAE Çiçeklenme Zamanı: Mayıs Temmuz Türkiye deki Yayılışı: Kuzey Doğu, Doğu ve Güney Anadolu Türkçe İsmi: Kimyon Yöresel İsimleri: Frenk kimyonu, Karaman kimyonu, Keraviye, Nemse kimyonu, Yabani kimyon Kullanılışı: Meyveleri dahilen infüzyon halinde karminatif, galaktagog, midevi, baharat, spazmolitik ve antibakteriyel olarak kullanılır. Carum carvi L.

83 Foeniculum vulgare Miller Familya: APIACEAE Çiçeklenme Zamanı: Mayıs Eylül Türkiye deki Yayılışı: Kuzey Anadolu ve Amanoslar Türkçe İsmi: Rezene Yöresel İsimleri: Raziyane, Arap saçı, Rezdane, Mayana, Meletüre Kullanılan Kısmı: Meyveleri Kullanılışı: Meyveleri midevi, gaz söktürücü, süt arttırıcı, soğuk algınlığı, öksürük ve bronşitte etkilidir. Yöresel olarak özellikle bebeklerde ve küçük çocuklarda gaz sancılarında solunum sisteminin soğuk algınlığı, öksürük gibi şikayetlerde sekretolitik ve ekspektoran etkisi nedeniyle çayı halinde kullanılır.

84 Galega officinalis L. Familya: FABACEAE Çiçeklenme Zamanı: Haziran - Eylül Türkiye deki Yayılışı: Akdeniz, Marmara, Ege ve Batı Karadeniz Bölgesi Dünyadaki Yayılışı: Orta Güney Avrupa, Kafkasya, Orta Güney Rusya, Batı Pakistan Türkçe İsmi: Keçi sedef otu Yöresel İsimleri: Keçi sedef otu, Unkutotu Kullanılan Kısmı: Toprak üstü kısımları Kullanılışı: Dahilen infüzyon çay olarak. Çiçekli dallar süt arttırıcı ve şeker hastalığına karşı kullanılır.

85 Matricaria chamomilla L. Familya: COMPOSITAE Çiçeklenme Zamanı: Mart - Nisan Türkiye deki Yayılışı: Türkiye genelinde yaygın olarak yetişir. Türkçe İsmi: Papatya Yöresel İsimleri: Mayıs papatyası, Adi papatya, Babunç, Tıbbi papatya Kullanılan Kısmı: Gölgede kurutulmuş çiçek durumları Kullanılışı: Yöresel olarak infüzyonu halinde dahilen idrar çoğaltıcı, iştah açıcı, yatıştırıcı, gaz ve safra söktürücü etkilerinden dolayı kullanılmaktadır. Haricen yara iyi edici etkisinden dolayı pansuman yapımında, anal ve genital sistemin iltihaplı hastalıklarında kullanılır. Kamazulenden dolayı antiflojistik, antibakteriyel etkiye sahiptir.

86 Mentha x piperita L. Familya: LABIATAE Çiçeklenme Zamanı: Haziran - Ekim Türkiye deki Yayılışı: Kuzey Batı ve Batı Anadolu Türkçe İsmi: Nane Yöresel İsimleri: Bahçe nanesi, Biberi nane, Fülfili nane Kullanılan Kısmı: Yaprakları Kullanılışı: Bilhassa sinirsel kökenli mide bulantılarını kesici, gaz söktürücü ve koku verici olarak kullanılır.taşıdığı uçucu yağdaki mentolden dolayı antibakteriyel, spazmolitik, karminatif etkilidir. Ayrıca soğuk algınlığında üst solunum yolları antiseptiği olarak kullanılır. Mentol allerjisi olanlar kullanmamalıdır.galaktagog etkisi yoktur, ancak preparat içinde bulantı giderici, soğuk algınlığına karşı olan özelliklerinden dolayı kullanılmıştır.

87 Melissa officinalis L. Familya: LABIATAE Çiçeklenme Zamanı: Haziran - Eylül Türkiye deki Yayılışı: Marmara, Ege, Akdeniz Bölgesi Dünyadaki Yayılışı: Vatanı Doğu Akdeniz Bölgesi ve Batı Asya. Özellikle Orta ve Doğu Avrupa da kültürü yapılmaktadır. Türkçe İsmi: Melisa, Oğulotu Yöresel İsimleri: Melisa, Oğlanotu, Arı çiçeği, Arı otu, Beyaz oğulotu, Kovan otu, Limon nanesi Kullanılan Kısmı: Yaprakları

88 Kullanılışı: İnfüzyonu halinde dahilen sedatif, spazmolitik, antibakteriyel, antifungal, antiviral, midevi ve karminatif etkilidir. Uçuk tedavisinde, sinirsel kaynaklı gastrointestinal hastalıklarda, uyku problemleri ve migrende kullanılır. Psikosomatik kardiyak rahatsızlıklarda tonik olarak yararlanılır. Homeopatik olarak menstrual düzensizliklerde kullanılır. Yöresel olarak; Yapraklar balla karıştırılıp nefes darlığında. Çiçekli dallardan hazırlanan infüzyon kalp hastalıklarında kullanılır.

89 Papaver rhoeas L. Familya: PAPAVERACEAE Çiçeklenme Zamanı: Mart - Ağustos Türkiye deki Yayılışı: Marmara ve Ege Bölgelerinde yaygın Türkçe İsmi: Gelin gülü, Gelin eli, Gelin çiçeği, Gelincikleme otu Yöresel İsimleri: Gelincik otu Kullanılan Kısmı: Çiçekleri Kullanılışı: İnfüzyonu çay olarak dahilen öksürük kesici, çocukların gece işemelerinde. Kadınlarda menstruasyon düzenleyici. Antispazmodik ve antiaritmik. İshale karşı. Çiçeklerinden hazırlanan dekoksiyon dahilen ağız içi yaralarında. Yapraklarından hazırlanan yemek kuvvet verici.immün sistemi güçlendirici,süt arttırıcı. Çiçek tomurcukları veya petallerinden su ve şeker katılarak hazırlanan şurup kuvvet verici. Yapraklarından kavrularak hazırlanan yemek sarılık tedavisinde kullanılır.

90 Pimpinella anisum L. Familya: APIACEAE Çiçeklenme Zamanı: Şubat Türkiye deki Yayılışı: Ege, Marmara ve Akdeniz Bölgesi nde kültürü yapılmaktadır. Dünyadaki Yayılışı: Kültürü yapılmaktadır. Türkçe İsmi: Anason Yöresel İsimleri: Anason, Mesirotu, Enisen, Ezanteri, Ezeltere, Ezentere Kullanılan Kısmı: Meyveleri Kullanılışı: Dahilen dekoksiyonu halinde, karminatif ekspektoran, laktagog, afrodizyak, spazmolitik etkili. Yöresel olarak gaz söktürücü, iştah açıcı, süt arttırıcı ve uyku verici olarak kullanılı. Bazı içkilerin (rakı) yapımında kullanılır.

91 Familya: POLYGALACEAE Çiçeklenme Zamanı: Nisan - Temmuz Türkiye deki Yayılışı: Trakya ve Kuzey Anadolu Bölgeleri Türkçe İsmi: Süt otu Yöresel İsimleri: - Kullanılan Kısmı: Toprak üstü kısımları Kullanılışı: Dekoksiyonu halinde hazırlanan çay balgam söktürücü, göğüs yumuşatıcı, süt arttırıcı, terletici ve kuvvet verici etkilere sahiptir. Polygala vulgaris L.

92 Rosa canina L. Familya: ROSACEAE Çiçeklenme Zamanı: Mayıs - Temmuz Türkiye deki Yayılışı: Afyon, Ağrı, Ankara, Balıkesir, Çanakkale, Tekirdağ, Kastamonu, Çorum, Ordu, Trabzon Türkçe İsmi: Yabani gül, Kuşburnu Yöresel İsimleri: Deli gül, Diken başı, Göz kıvıştıran, Gül burnu, Gül dikeni, Drot Kullanılan Kısmı: Meyveleri

93 Etki ve Kullanılışı Soğuk algınlığında kullanılan diğer bitkilerle beraber, ayrıca reçel yapımında kullanılır. Kabız ve kuvvet verici etkilere sahiptir. Yöresel olarak meyvelerinden hazırlanan dekoksiyon dahilen hemoroitlere karşı, mide rahatsızlıkları tedavisinde, kabızlığa karşı kullanılır. Dekoksiyonu hazırlanıp 5-15 gün boyunca günde 2 defa 1 fincan çayı içilerek, meyveleri soğuk algınlığı, öksürük, bronşit ve astıma karşı; yaprakları soğuk algınlığı, öksürük, kaşıntı ve ekzamaya karşı; kurutulmuş meyva ve yaprakları safra kesesi hastalıkları ve nefrite karşı kullanılır.