SA LIK YAPILARINDA YALITIM ISI-SES-YANGIN
|
|
- Serkan Şimşek
- 8 yıl önce
- İzleme sayısı:
Transkript
1 SA LIK YAPILARINDA YALITIM ISI-SES-YANGIN 7. ÜN VERS TELERARASI YALITIM YARIfiMASI 2007
2 SA LIK YAPILARINDA YALITIM ISI-SES-YANGIN Yay na Haz rlayanlar: Abdullah Bilgin Hakk Buyruk Mehmet Çal flkan Abdurrahman K l ç Erkan fiahmal Levent Tosun Editör: Mehmet Çal flkan 7. ÜN VERS TELERARASI YALITIM YARIfiMASI 2007
3 ED TÖRÜN ÖNSÖZÜ Yedincisi ö retim y l nda gerçeklefltirilen Sa l k Yap lar nda Yal t m temal ZOCAM Üniversiteleraras Yal t m Yar flmas nda sorulan proje sorusu; ilk alt dereceyi alan ekiplerin proje çal flmalar n n özetleri ile yar flma jürisinin yar flmadan beklentilerini ve yar flmaya proje göndererek kat lan tüm ekiplerin haz rlad klar projeler üzerindeki de erlendirmelerini içeren bu kitapç k ile sa l k sektöründe s -ses-yang n yal t m n n öneminin vurgulanmas amaçlanm flt r. Avrupa Birli ine uyum sürecinde ülkemizde yürürlü e konulan mevzuat n da fl nda yal t m ile ilgili yasal düzenlemelerin sa l k yap lar nda uygulama ve yans malar n n tan t lmas düflünülmüfltür. Yal t m bilincinin sa l k sektöründe yerleflmesinde ve geliflmesinde bu çal flman n önemli bir ifllev üstlenece ine inan lmaktad r. Depremlerde olas can ve mal kay plar n n en aza indirgenmesi için yap larda önlemler almak ülkemiz gündeminde yer alan öncelikli konulardan biridir. Bu ba lamda, deprem bölgelerinde risk tafl yan yap lar belirlenmekte ve gerekti inde güçlendirme önlemleri al nmaktad r. Deprem riski tafl yan sa l k yap lar, kamu yap lar içinde öncelikli olarak güçlendirme önlemlerinin uygulanmas gereken yap lardan biri olarak belirlenmifltir. Sa l k Bakanl m z özellikle hastane yap lar n n güçlendirilmesinin öneminin bilinciyle bu yap lar için önlemler paketlerini uygulamaya koymaktad r. Yap larda uygulanan güçlendirme önlemleri kapsam nda beton perde duvarlarla takviye, yayg n bir yöntem olarak ye lenmektedir. Ancak, bu uygulamalarda yal t m ile ilgili konular genelde gözard edilebilmektedir. D fl gürültünün ses yal t m ile yang n yal t m aç lar ndan olumlu sonuçlar do uran beton perde duvar uygulamalar ; iç yüzeylerde yo uflma oluflumu, iç mekanlarda hijyen koflullar n ve s l konforun sa lanmas nda güçlüklerle karfl lafl lmas türünden sorunlar da beraberinde getirmektedir. Beton perde duvarlar n oluflturduklar ses köprüleri ile yap do uflumlu (yap da do an ve yap yoluyla tafl nan) gürültünün mekan içine iletimine sa lad katk ihmal edilemeyecek boyutlarda olabilmektedir. Bu nedenlerle sözü edilen güçlendirme önlemlerinin mutlaka s - ses yang n yal t m aç lar ndan da irdelenmesi ve kapsamlar n n geniflletilmesi gerekmektedir. Yar flma sonuçlar n n bu aç dan da de erlendirilmesi önemli görülmektedir.
4 Is yal t m na dayal ekonomik analizlerin ve yat r m geri dönüfl hesaplamalar n n da kapsand proje sorusu, Sa l k Bakanl proje arflivinden al nan ve Van ilimizde yap lm fl oldu u düflünülen bir sa l k yap s (hastane) için ön eleme amaçl olarak haz rlanm flt r. Jürinin proje sorusu ile ilgili beklenti ve öngörülerine kitapç n girifl bölümünde yer verilmifltir. Proje sorusu ve proje haz rlama sürecinde yar flmac lar n yönelttikleri sorular ile jürinin bunlara yan tlar kitapç n ikinci bölümünde yer almaktad r. Yar flmac ekiplerin proje sorusuna verdikleri yan tlar n jüri taraf ndan de erlendirilmesi sonucunda ilk alt dereceyi alarak yar flman n son evresine kat lmaya hak kazanan ekiplerden projelerini tan tan ve verilen formata göre yaz lm fl bir makale haz rlamalar istenmifltir. Bu makaleler asl na sad k kal narak üniversitelerin alfabetik s ralama düzeni içinde bölümler halinde kitapç kta yer alm flt r. Gerek final aflamas na kat lan alt ekibin haz rlad klar projeler, gerekse ilk aflamay geçemeyen projeler ile ilgili jüri de erlendirmelerine kitapç n dokuzuncu ve son bölümünde yer verilmifltir. Mezuniyet dönemlerinde son s n fta yo un ders yüklerinin yan s ra yaklafl k alt ayl k bir süre ile proje yaparak ve yar flman n final bölümü için haz rlanarak özveride bulunan F rat, Kocaeli, Marmara, Orta Do u Teknik, Osmangazi ve Y ld z Teknik Üniversiteleri ile yar flmaya kat lan di er üniversite ekiplerinin üyeleri ö rencilere ve onlar yönlendiren ö retim üyesi meslektafllar ma teflekkürü borç bilirim. Çok yo un ifl yüklerine karfl n de erli zamanlar n ay rarak yar flman n tüm evrelerinde büyük özveride bulunan jüri üyelerine, Sa l k Bakanl m z temsilen jüri çal flmalar na büyük katk sa layan Say n Mehmet Akif Arslan a, öngörü ve de erlendirmeleriyle kitapç n oluflumuna katk da bulunan Say n Abdullah B LG N, Say n B.Hakk BUYRUK, Say n Prof.Dr. Abdurrahman KILIÇ, Say n Erkan fiahmali ve Say n Levent TOSUN a flükranlar m sunar m. Yar flmaya 2000 y l ndan bu yana verdikleri sürekli destek, kat l mc lara ve jürimize afl lad klar heyecan ile yal t m bilincinin ülkemizde yerleflmesine ve sürekli geliflmesine önayak olan ZOCAM a jürimiz ad na teflekkür ederim. Jüri çal flmalar s ras nda ve bu kitapç n oluflma sürecinde Say n Nimet Nurhayat Bilgin, Say n Hacer Buyruk, Say n Ayfle K l ç, Say n Ferda fiahmal, Say n Y ld z Tosun, Say n Resa Çal flkan ve ailelerinin anlay fllar, sab rlar ve özel yaflamlar ndan özverileri her türlü övgüyü hak etmektedir. Kendilerine minnettarl m bir kez daha ifade etmek isterim. Prof. Dr. Mehmet Çal flkan ODTÜ, Temmuz 2007
5 ZOCAM IN ÖNSÖZÜ zocam n makina ve inflaat mühendisli i, mimarl k, iç mimarl k ve endüstri ürünleri tasar m ö rencilerine yal t m sektörünü tan tmak ve bu alanda uzmanlaflmalar n sa lamak amac yla, 1999 y l ndan bu yana düzenledi i Üniversiteleraras Yal t m Yar flmas bu y l da oldukça yo un ilgi gördü. Yedincisi gerçeklefltirilen geleneksel yar flma, zocam ve sektör için çok önemlidir. Bu yar flmayla, yak n gelecekte gerek kendi ifllerinde gerekse profesyonel hayatta önemli yerlere gelebilecek genç mühendis ve mimarlar n dikkatleri enerji tasarrufu ve yal t ma çekilmektedir. Ancak, yal t m ile sadece s yal t m hat rlanmamal d r. Bu sene Sa l k Yap lar üzerinde haz rlanan proje ile, bu yap larda enerji tasarrufunun yan s ra gürültü kontrolü ve yang n güvenli i de göz önünde bulundurulmufltur. Yar flmaya kat lan ve proje gönderen 13 üniversiteden 16 ekibin projelerinde, yap lar m zda geliflmifl ülke standartlar na göre yang na dayan kl yal t m ürünlerinin kullan m ön plana ç km flt r. Bunu yaparken, bir yandan da hastanelerimizde bulunan hasta odalar ve ameliyathaneler gibi özel önemi olan bölümlerde ses yal t m da göz önüne al nm fl ve uygun akustik koflullar sa lanm flt r. Proje gönderen üniversitelerin ekiplerinin, bu anlamda do ru ürün olan mineral yünleri tercih etmeleri bizim aç m zdan da ayr bir gurur kayna olmufltur. Haz rl k aflamas ndan, finalin yap ld 25 May s gününe kadar yaklafl k 9 ayl k bir süreye yay lm fl olan zocam Üniversiteleraras Yal t m Yar flmas, Say n Prof.Dr. Mehmet Çal flkan n baflkanl n yapt Yar flma Jürisi ne, üniversitelerimizde bu konuya e ilmifl ekip sorumlusu ö retim görevlilerimize ve tabii ekipleri oluflturan ö renci arkadafllar m za büyük sorumluluklar yüklemektedir. Ö rencilerimiz, yar flma duyurumundan itibaren tüm dikkatlerini proje sorusuna ve do al olarak yal t m kavram na vermekte; projeyi s, ses yal t m ve yang n güvenli ini de ön plana alarak en verimli flekilde oluflturmaya çal flmakta; ö retim görevlilerimiz de kendilerine eksik bilgilerinin tamamlanmas ve anlafl lamayan konular n jüri ile paylafl lmas nda büyük destek vermekte, yol gösterici olmaktad rlar. 7. Üniversiteleraras Yal t m Yar flmas na proje göndererek kat lan Celal Bayar, nönü, Karadeniz Teknik, Mersin, Selçuk, Trakya ve Uluda Üniversiteleri ile projeleri final aflamas na kat lmaya de er görülen F rat, Kocaeli, Marmara, Orta Do u Teknik, Osman Gazi ve Y ld z Teknik Üniversitesi ö renci ekiplerine ve ekip sorumlular na, zocam ad na teflekkür ederiz.
6 Yal t m Yar flmas n n bugüne gelmesinde büyük eme i geçen; Ekim ay nda bafllayan süreçte yo un bir tempoyla çal flarak proje sorusunu ve final sorular n oluflturan; gelen sorular cevapland ran, tüm projeleri tek tek inceleyerek de erlendirmelerini sunan Jüri Baflkan m z Say n Prof.Dr. Mehmet Çal flkan (Orta Do u Teknik Üniversitesi) ve Jüri Üyelerimiz Say n Mehmet Akif Arslan (Sa l k Bakanl nflaat Yat r m ve Onar m Daire Baflkanl ), Say n Abdullah Bilgin (Türk Tesisat Mühendisleri Derne i), Say n Hakk Buyruk (E E Ulusal Enerji Tasarrufu Merkezi Binalarda ve Ulafl mda Enerji Verimlili i fiubesi), Say n Prof.Dr. Abdurrahman K l ç ( stanbul Teknik Üniversitesi), Say n Erkan fiahmal (Türk MMMB) ve Say n Levent Tosun a (TMMOB Makina Mühendisleri Odas ) da üstün çabalar ve ay rd klar k ymetli zaman için teflekkür ederiz. zocam, Üniversiteleraras Yal t m Yar flmas na ve üniversitelerle birlikte gerçeklefltirdi i di er etkinliklerine bundan sonraki y llarda da devam ederek, yal t m yap ve tesisat projelerinin vazgeçilmez unsuru haline getirme yolunda çal flmalar n sürdürecek ve enerji verimli, ekonomik, konforlu, sürdürülebilir, çevre dostu ve güvenli yap lar n oluflmas na hizmet edecektir. A.Nuri Bulut zocam A.fi.
7 Ç NDEK LER BÖLÜM 1 : G R fi 1 : Genel : Yap Fizi i : Is Yal t m : Is Kayb : Ekonomik Analiz : Gürültü Denetimi ve Ses Yal t m : Yang n Yal t m BÖLÜM 2 : PROJE SORUSU ve EKLER 2.1 Girifl Bina ile lgili Bilgiler Soru 1- Is Yal t m Soru 2- Is Kayb Soru 3- Ekonomi Hesab Soru 4- Ses Yal t m Soru 5- Yang n Yal t m Proje Sorusu Ekleri Üniversitelerden Gelen Sorular ve Cevaplar BÖLÜM 3 : Sa l k Yap lar nda Optimum Yal t m BÖLÜM 4 : Gelecek Yal t mla Gelecek BÖLÜM 5 : Sa l kl Yat r m, Yal t m BÖLÜM 6 : Sa l k Binalar nda Yal t m ve Önemi BÖLÜM 7 : Sa l k Yap lar nda Is, Ses, Yang n Yal t m ve Ekonomik Analiz BÖLÜM 8 : Sa l k Yap lar nda Yal t m n Ekonomiye ve nsan Konforuna Etkisi BÖLÜM 9 : Sonuç ve De erlendirmeler 1 : Yap Fizi i : Is Yal t m : Is Kayb : Ekonomik Analiz : Gürültü Denetimi ve Ses Yal t m : Yang n Yal t m BÖLÜM 10 : M MAR PROJE EKLER
8 Sa l k Yap lar nda Yal t m BÖLÜM 1 G R fi 1. Genel Gereksinimler ve bunlara ait çözüm aray fllar artt kça uzmanl k alanlar de iflmekte yeni mesleki aç l mlar ortaya ç kmaktad r. Mimarl k, bar nma gereksiniminin var oldu u andan itibaren üzerinde çal fl lan bir alan, giderek de bir meslek halini alm flt r. Önceleri sadece bar nma gereksinimine yan tlar aran rken zamanla baflka birçok bileflenin de iflin içine girmesi ile durum giderek karmafl k bir hal alm fl, karar süreçlerinde zorluklar ortaya ç km flt r. Toplumsal yaflam n geliflmesi sonucunda ise kiflisel gereksinimleri karfl layan bar naklara ek olarak kamusal yap lar n yap lmas na bafllan lm fl, güç gösterisi görkemli yap lar n ortaya ç kmas na neden olmufltur. Ard ndan güç gösterisinin yan s ra esteti in giderek önem kazand dönemlere geçilmifltir. Ça m zda ise görkemli, estetik yap lar yerlerini fonksiyonel ve ekonomik çözüm arayan yap lara b rakmaya bafllam fl, ard ndan çevresel sorunlar n giderek önem kazanmas ile yap larda esteti in, fonksiyonelli in, ekonominin, çevreye duyarl l n izlerini derinden tafl yan yap sal çözümlemelere gidilmifltir. Mimar Sinan n, eflsiz eserlerini yaratt dönemdeki ana sorun büyük aç kl klar n nas l geçilebilece i ve binan n yerçekimi kuvvetine karfl nas l direnece i idi. Sinan, gelifltirdi i o muhteflem mekânlarda bu sorunlara çözümü bulurken esteti in ve mekânsal zenginli in analizini de iyi yapm flt. Ama o dönemde s yal t m belki de üzerinde düflünülecek bir konu olmam flt. Buna karfl l k ayd nlatma amac yla yak lan kandil ya ndan ç kan is yap n n çok önemli bir sorunuydu. Yarat lan mekân n büyüklü ünün ve formunun verdi i baflka sorunlar da ortaya ç kmaya bafllam flt. Akustik bu anlamdaki önemli sorun alanlar ndan bir di eriydi. Yapt her eserde bu konular üzerine çok çal flmakta ve önemli bulgular elde etmekteydi. Öte yandan büyük yang nlar n tafl yap lara bile nas l zarar verdikleri ancak yaflanarak görülmeye bafllanm flt. Tafllar birbirlerine tutturulmas sadece devekuflu yumurtas ndan üretilen harçlar ile de il tafllar aras nda oluflturulan boflluklar n eritilmifl kurflunlarla doldurulmas ile sa lan yordu. Yang nlarda eriyen kurflun ise ana tafl y c lar n çökmesine ve yap n n yerle bir olmas na neden oluyordu. Birçok kentin bugün yerle bir olmufl olmas n n nedeni do al afetlerin yan s ra fethedilen kentlerde ç kart lan büyük yang nlar olmufltur. 1
9 7. Üniversiteleraras Yal t m Yar flmas Yap sal çözümlemelerin h zla geliflmesi sadece ve sadece mimar n tasar m anlay fl na paralel geliflmemektedir. Yap endüstrisindeki h zl geliflmeler teknolojinin ve endüstrinin buldu u ve gelifltirdi i yeni çözümlemeler ile de kendini göstermektedir. Örne in ülkemizde kamusal yap larda teras çat yapmak Bay nd rl k ve skan Bakanl nca neredeyse yasakl bir konuydu. Tüm kamusal yap larda sadece oturtma çat larla ve kiremit/metal kaplama malzemeleri ile yap lmas na izin verilmekte idi. Bugün gelifltirilen yeni malzemeler ile art k bu yasak geçerli de ildir ve mimari tasar mlarda çok önemli çözümlemelere gidilebilmeye bafllan lm flt r. Sonuç olarak yap endüstrisi, sadece mimar n bilgi da arc çerçevesinde gelifltirilebilecek bir alan de ildir. Mimarl k ne kadar eski bir meslekse, teknoloji ve endüstrideki geliflmeleri sa layan mühendislik de bir o kadar eski ve önemli bir teknik aland r. Yedincisi yap lan ZOCAM üniversiteleraras yal t m yar flmas n n ana amaçlar ndan birisi de teknoloji ve mimarl n yal t m gibi dar ama günümüzdeki çok önemli bir alan nda disiplinleraras çal flmalar teflvik etmek, mühendislik ve mimarl k ö rencileri aras ndaki bu ortak alanlarda beraber çal flma al flkanl klar n kazand rmak olmufltur. Ülkemizin bina sektöründe %50, sanayi sektöründe %20 ve ulafl m sektöründe %15 olmak üzere yaklafl k % 30 oran nda enerji tasarrufu potansiyeli bulunmaktad r. Bunun parasal karfl l y ll k 4,5 milyar YTL olup bununla 2 adet Keban Hidroelektrik Santral yap labilmektedir. Enerji verimlili i konusundaki amaç, sadece maliyetlerin düflürülmesine odakl bir tasarruf anlay fl ile de il üretkenli i ve çevreyi gözeten verimlilik kavram ile birlikte, yüksek katma de erli ürünlere yönelip enerji yönetimi anlay fl n hayata geçirerek, yurtiçi gayr safi milli hâs la bafl na enerji tüketimi olarak tan mlanan enerji yo unlu u de erini afla çekmek olmal d r y l verilerine göre bina sektöründeki toplam enerji tüketimi 23 MTEP dir (Milyon Ton Eflde er Petrol). Bu miktar nihai enerji tüketiminde %33 lük paya karfl l k gelmektedir. Binalar m zda tüketilen elektrik enerjisinin pay ise toplam elektrik enerjisi tüketiminin % 51 ine karfl l k gelmektedir. Binalarda elektrikli cihazlar ve ayd nlatma amaçl elektrik tüketimi, kullan m amac na, doluluk oran na ve benzer faktörlere göre de iflmektedir. Yap lan araflt rmalar konutlardaki enerji tüketim pay n n yaklafl k %20 sinin elektrikli ev aletlerinde ve ayd nlatma amac yla elektrik enerjisi olarak, %80 inin ise s tma ve s cak su sa lama amac yla kullan ld n göstermektedir. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanl verilerine göre 2005 y l nda ülkemizde tüketilen enerjinin %73,6 s ithal edilmifltir. Kulland enerjinin büyük bir bölümünü ithal enerji ile karfl layan ülkemizde, enerji tasarruf potansiyelinin yüksek olmas nedeniyle binalar n s t lmas amac yla tüketilen enerjinin azalt lmas yönünde yap lan çal flmalar öncelikli konular aras nda yer almal d r. statistiki bilgilere göre ayn iklim koflullar nda ve ayn kullan m alan na sahip olan ülkemizdeki bir konutun enerji tüketimi Fransa, Almanya, ngiltere gibi enerjinin verimli kullan ld ülkelere göre 2-3 kat daha fazla gerçekleflmektedir. Ülkemizdeki binalardan olan s kayb n n bu derecede yüksek olmas n n nedeni flüphesiz binalar m z n yetersiz yal t ml veya tamamen yal t ms z olmas d r. 2 Günümüze kadar, s nma ihtiyac için halk m z yeterince yönlendirilmedi i için fiyat olarak en ucuz görülen düflük kalorili yakacaklar, asl nda verimsiz ve pahal yakacaklar olarak yal t ms z binalarda bilinçsizce tüketilmekte, k fl aylar nda flehirler duman karanl na gömülmekte, havadaki kükürtdioksit (SO 2 ) oran dünya standartlar n n 9-10 kat na ç kmakta, insanlar zehir solumakta ve toplum sa l gün geçtikçe bozulmaktad r.
10 Sa l k Yap lar nda Yal t m Önümüzdeki y llarda artmas beklenen enerji tüketiminin çevre sorunlar ve enerji ithalat nda da art fla neden olaca görülmektedir. Çevre ve enerji sorunlar n n hafifletilmesinde geliflmifl ülkelerin önlemlerinden biri de enerji tasarrufudur. Geliflmifl ülkelerde de etkin bir enerji tasarrufu için yal t m, öncelikli çare olarak görülmektedir. Is yal t m n n yan s ra temiz ve kaliteli yakacak kullan m hava kirlili ini tamamen ortadan kald racak ve daha az yak tla s n ld ndan atmosfere sal nan enerji ve sera gaz emisyonlar azalacak, ekolojik denge korunacak ve havay s tmak için harcanan para da gelecek nesillere daha müreffeh bir Türkiye b rakmak için gerekli yat r mlara aktar labilecektir. Dünyam z sürdürülebilir k lmak, sa l m z ve gelece imizi tehlikeye sokmamak, dünyan n do al dengesini korumak için yal t m n katk s çok önemlidir. nsan ömrünün yaklafl k olarak %70-75 inin kapal alanlarda geçti i düflünülürse, bu kapal yerlerde sa lanacak konforun; dolay s yla insan n sa l kl, huzurlu ve üretken bir yaflam sürdürmesi için yal t m n ne denli önemli bir konu oldu u ortaya ç kmaktad r. Binalar oluflturan yap elemanlar, do al olarak, bina içindeki s y daha düflük s cakl kta olan d fl ortama iletmektedirler. Yap elemanlar ne kadar iyi yal t ml olursa s transferi de o kadar az olmaktad r. Bina iç mekanlar n belli bir s cakl kta tutabilmek için s t c lar (radytörler) ile mahallere s enerjisi sa lamak gerekmektedir. Bu enerji kazanlarda yanan yak t ile elde edilir ve kapal çevrimde dolaflan ak flkana iletilerek pompalar ve borular yard m ile s t c lara kadar ulaflt r l r. Binan n duvar, pencere, tavan, döfleme gibi yap elemanlar na yal t m uygulamas yap lm fl ise, d flar ya s transferi (yani s kayb ) daha az olacak, buna ba l olarak da mahalleri belli s cakl kta tutabilmek için daha az yak t gerekecektir. Binan n belirlenmifl s l konfor koflullar n sa lamas için ne kadar yak t yakt / s kayb / yap elemanlar birbiri ile ba lant l d r. Bu ba lant ise yap lm fl veya yap lmam fl olan yal t md r. Binalar n yap m sürecinde yap elemanlar için bir karfl l k ya da bedel ödenecektir. E er yap elemanlar yal t ml olursa bu bedel artacakt r. Bina yap elemanlar daha çok bedel karfl l pahal olarak infla edilirse, ya da yap elemanlar yat r m maliyeti yüksek olur ise, s kayb daha az olacak, dolay s ile daha az radyatör, s t c, daha küçük kapasiteli kazan vb donan m gerekecektir. Di er bir deyiflle, mekanik tesisat yat r m maliyeti düflük olacakt r. Yap elemanlar yat r m maliyeti ile mekanik tesisat yat r m maliyeti birleflerek binan n ilk yat r m maliyetini oluflturacakt r. Buradan yal t ml binan n yal t ms z binadan daha yüksek bedele mal olabilece i düflünülmektedir. Yal t ml bina y llar boyunca sürekli olarak yal t ms z binaya oranla daha az yak t kullanaca ndan daha az iflletme yat r m gerektirecektir. lk yat r m maliyeti ile iflletme maliyetinin kesiflti i noktadan sonra yap lan yal t m bedeli geri dönmüfl olacak ve bina sürekli olarak kara geçecektir. Yar flmac lardan, yap lan yat r m n kara gecifl noktas n (geri dönüfl ya da geri dönüfl süresini) bulmalar ve irdelemeleri beklenmektedir. Sa l k yap lar nda gürültü özellikle tedavi gören hastalar n flikayet konular ndan baflta gelenidir. Ayr ca görevli sa l k personelini en çok etkileyen rahats zl k unsurlar aras nda bulunmaktad r. Bunlar n nedeni sa l k sektöründe ifllerin hiçbir baflka sektörde rastlanmayan ölçüde bire bir sözlü iletiflim arac l ile yürütülmesi gere idir. Tabipler di er sa l k personeli ile do rudan konuflarak iletiflim kurmaktad r. Hastalar ve hasta yak nlar yine sözlü iletiflim ile sorgulanmakta ve bilgilendirilmektedirler. Bu süreçlerde yaz l iletiflim yöntemleri neredeyse hiç kullan lmamaktad r. Böylelikle trafik vb yap d fl çevresel gürültü kaynaklar n n yan s ra yap içinde bulunan hareketli ve de iflken kaynaklar gürültü kaynak çeflitlili ine yol açmakta ve gürültü denetim önlemlerinin kapsam n n ve çeflitlili inin artmas na neden olmaktad r. Geliflmifl ülkelerde bile bafla 3
11 7. Üniversiteleraras Yal t m Yar flmas ç k lmakta zorlan lan hastane gürültü sorunu geliflmekte olan ve az geliflmifl ülkelerde kayg verici boyutlardad r. Ülkemizdeki hastanelerde yap lan ölçüm, anket ve de erlendirme çal flmalar ile bu durum do rulanm fl bulunmaktad r. Avrupa Birli i mevzuat na uyum çal flmalar kapsam nda yeniden düzenlenen gürültü mevzuat, çevresel gürültü ve iflyerlerindeki gürültü etkilenimini s n rlayan iki ayr yönetmelik olarak flekillendirilmifltir. Yasal dayana 2872 say l Çevre Kanunu olan Çevresel Gürültünün De erlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeli i 1 Temmuz 2005 te say l Resmi Gazetede yay nlanarak yürürlü e konulmufl ve 1986 y l ndan bu yana yürürlükte olan Gürültü Kontrol Yönetmeli i ayn tarihte yürürlükten kald r lm flt r. Sa l k yap lar içindeki hacimlerde oluflan gürültü ile ilgili s n rlamalar bu yönetmelikle belirlenmifltir. Çevre ve Orman Bakanl yönetmelikle ilgili bir revizyon çal flmas gündeme getirmifl olup 2007 y l yaz aylar nda güncellenmifl yönetmeli in yay nlanmas beklenmektedir. Bu çal flmalar kapsam nda mevcut yönetmelikte sa l k yap lar içindeki mekanlar için belirtilmifl olan üst s n r gürültü düzeylerinde bir de ifliklik öngörülmemektedir. Yang nlarda can ve mal kayb, yang n n büyüyerek duman n ve alevlerin hacimlere yay lmas nedeniyle meydana gelir. Yang n, bafllad hacim içerisine hapsedilirse kolayl kla kontrol alt na al n r ve yay lmas önlenir. Bunun sa lanabilmesi için belirli büyüklük ve özellikteki hacimler yal t larak yang n zonu oluflturulur. Yang n n ç kt noktada ilerlemeden kalmas n n sa lanmas ve bir hacimden di er hacimlere geçiflinin önlenmesi çal flmalar yang n yal t m olarak tan mlan r. Yang n s ras nda hastanelerde bulunan hastalar n tahliyesi özenli ve yavafl olmas gerekti inden ayr bir özellik tafl r. Hastanelerde hastalar n tahliyesi yang n n söndürülmesinden çok daha önemlidir. Hastanelerde, yang nlar n %53 ünün hizmet hac mlar nda, %22 sinin özel bölümlerde, %10 unun hasta bak m ünitelerinde ve geri kalan %15 inin ise destek hac mlar ile di er yerlerde ç kt görülmüfltür. Ameliyat salonlar nda yang n ç kma tehlikesi az olmakla birlikte yüksek derecede patlama tehlikesi bulunmaktad r. Hastanelerde; hizmet hac mlar olarak; mutfak, depolar, tuvaletler, çamafl rhane, çamafl rhane flütleri, s tma sistemi, asansör, ve di er yerler (koridor, merdiven v.s.) bulunur. Hasta hac mlar olarak, hasta odalar, ko ufllar, dinlenme ve hasta e lence hac mlar bulunmaktad r. Laboratuarlar, röntgen hac mlar, ameliyathaneler, do um salonlar, sterilizasyon ve oksijen çad rlar ise özelli i farkl olan bölümlerdir. Destek hac mlar olarak, s merkezi, hemflire veya personel hac mlar ve idari bölümler say labilir. Hastanelerde en önemli konu, yang n zonlar n n oluflturulmas d r. Bir yap n n bütün kap, pencere ve panjurlar ile birlikte döfleme veya duvarlar ile di er bölümlerinden ayr lm fl ve kendinde ç kan yang na karfl yeterli yap sal yang n direnci olan bölümler yang n zonu olarak adland r lmaktad r. Hastanelerin yang n zonlar na ayr lmas hasta ve personelin boflalt lmas n n kademeli yap labilmesini sa lar. Hastanelerde dikey tahliye yerine yatay tahliye tercih edilir. Önce, hastalar yang n n ç kt zondan bitiflik komflu zona tafl n r. Yang n ç kan zonda kontrol alt nda tutulam yorsa, ikinci kademe olarak merdivenlerle bir baflka kattaki zona geçilir. Üçüncü kademede ise bina tamamen boflalt l r. 4 Hasta bak m ünitelerinin yang n zonlar na ayr lmas n n personele zaman kazand rd aç kt r. Bütün kat n boflalt lmas n gerçeklefltirmek için gerekecek zaman ünitede bulunan personel say s na ve hastalar n fiziksel flartlar na ba l olur.
12 Sa l k Yap lar nda Yal t m Yang n zonlar bir kat yüksekli inde ve en fazla m 2 olarak s n rlan r. Hastanelerdeki yang n tehlikelerinin büyüklü üne göre yang n zonlar daha küçük yap l r veya tali yang n zonlar oluflturulur. Tali yang n zonlar, yang n zonlar na benzer flekilde fonksiyon görürler, ancak aralar ndaki kap lar n yang na dayanma süresi di erlerine göre daha azd r. Hastanelerde 180 m 2 yi geçen her bir tali yang n zonunun di er yang n zonlar na, düfley kaç fl yollar na veya tali yang n zonlar na aç lan en az iki ç k fl olmas gerekir. Yang n zonlar ve tali yang n zonlar ; yang n riski veya yang n yükü büyük olan yerlerde ve dolafl m alanlar nda de iflik büyüklük ve özelliklerde düzenlenirler. Örne in, yang n riski ve yang n yükü büyük olan depolarda, zemin kotunda veya üstünde tüm hacmin büyüklü ü 1800 m 3 ü geçerse, birden fazla tali yang n zonlar düzenlenir. Bütün depolar n d fl duvarlara bitiflik olmas ve havaland rma olana n n bulunmas istenir. 2. Yap Fizi i Yap m endüstrisinin son ürünleri, yüzlerle ifade edilecek ham madde, yar mamul ve mamul ürünlerin bir araya gelmesi ile elde edilmektedir. Bu denli çok malzemenin bir araya geliflinin do ru ve planl yap labilmesi çok önemlidir. Bunu sa layanlar tasar mc mimar ve mühendis müelliflerdir. Tasar mc lar n, tasar mlar nda öngördükleri bütünlü e, forma ve niteli e ulaflabilmeleri, ancak yap malzemelerinin do ru seçimi ve bunlar n birbirleri ile de uyumlu olabilmeleri ile mümkündür. Her malzeme bir di erinden farkl fiziksel ve kimyasal yap ya sahiptir. Bu, malzemelerin do as gere idir. Bu nedenle her yap malzemesi baflka bir yap malzemesi ile her zaman do ru bir biçimde bir araya gelemez veya farkl fiziksel ve kimyasal davran fllar gösterebilir. Örne in beton ve demir, fiziksel yap lar itibar yla birbirleri ile mükemmele yak n bir uyum içerisinde bir araya gelir. Aderans (tutunma) denen bu iki malzemenin bir araya gelmesi o denli iyidir ki bugünkü betonarme yap lar n bu kadar geliflmesindeki en büyük etken iflte birbirine bu mükemmel tutunma özelli idir. Buna karfl l k demir ve çinko uygun koflullarda biraraya geldi inde çok iyi mamul ya da yar mamul malzeme haline gelebilir. Örne in, elektroliz veya dald rma (galveniz) yöntemi ile çinkoyla kaplanan demirden yap lm fl bir ürün paslanmaya karfl çok iyi korunan bir ürün haline gelebilir. Ancak çinko levhalardan yap lan ya mur dereleri ve etekleri, ahflap çat larda bazen bilinçsizce demir çivilerle çak lmaktad r. Bu uygulama sonucunda nem ve suyla karfl karfl ya kalan demir ve çinko aras nda pil etkisi oluflur. Pil etkisi sonucu iki malzeme aras nda oluflan elektron al flverifli demir çivilerin, çinko dere ve s va eteklerini çak lma noktalar ndan kopartarak bu noktalar n birer su s zma noktas haline gelmesine neden olabilir. Yap bileflenleri aras ndaki bu ve benzeri etkileflimler ile yap bileflenlerinin yaflam çevresi ile iliflkileri, yap fizi inin inceleme ve araflt rma konular içerisine girmektedir. Yedincisi düzenlenen ZOCAM Üniversiteleraras Yal t m Yar flmas n n bu seneki konusu sa l k yap lar olmufltur. Sa l k yap lar nda di er birçok yap daki ortak sorun alanlar n n yan s ra baz alanlar di erlerinin yan nda biraz daha ön plana ç kmaktad r. Hijyen, bu anlamda yap malzemelerinin seçiminde sadece malzemeleraras iliflkinin ön plana ç kt de il yaflam çevresi ile iliflkilendirilmesinde de çok önemli bir unsur olabilmektedir. nsan sa l aç s ndan ciddi sorunlar yaratan mantar ve bakteriler, sa l k kurumlar ndaki en büyük problemdir. Bu nedenle seçilecek yap malzemeleri bünyelerinde mantar ve bakteri bar nd rmamas gerekmektedir. Ses ve s yal t m amaçl kullan lan birçok yap malzemesi bu anlamda kritik malzemeler aras na girmektedir. Bu malzemelerin üretim ve seçilerek kullan mlar nda dikkat edilmesi gerekmektedir. 5
13 7. Üniversiteleraras Yal t m Yar flmas Baz mamul ve yar mamul ürünlerin fiziksel özelliklerini gelifltirme amaçl kullan lan birçok kaplama veya ba lama malzemesinin ise uzun dönemde insan sa l na etkilerini göz önünde bulundurmak gerekmektedir. Farkl s l ortamlarda buharlaflma etkisi ile ciddi sa l k sorunlar yaratabilecek boyalar ve tutkallar özellikle sa l k yap lar nda ciddi sorunlara neden olabilir. Bu nedenle standartlara ve üretim özelliklerine bakarak malzeme seçmek gerekmektedir. Buradan hareketle seçilecek her türlü yap malzemesi ilgili disiplindeki uzmanlar n dan flmanl nda seçilmelidir. Di er taraftan her yar mamul yap malzemesi kendi bafl na incelendi inde fiziksel ve kimyasal özellikleri aç s ndan nitelikli olabilir. Zaten uluslararas standartlarda üretim yap labilmesi için de bu zorunludur. Di er bir deyiflle standartlara uygun üretilmifl yar mamul yap malzemeleri kötü de ildir. Sonucu kötü yapan, sözkonusu yap malzemesi ile uyumlu di er yap malzemelerinin birlikte kullan m ndaki yanl fl seçimlerde yatmaktad r. Örne in s val d fl cephe s yal t m sistemi ile s yal t m yap lacak bir yap malzemesi, s yal t m özellikleri aç s ndan çok iyi iken, s rf iyi oldu u için bünyesinde su tutma özelli i varsa d fl cephelerde kullan lmamal d r. Bunun gibi akustik veya dekoratif amaçl kullan lan baflar l taflyünü modüler asma tavan ürünleri ise bir sa l k kurumunda kullan lmamal veya bünyesinde mantar veya bakteri bar nd rmayacak özelliklere sahip olan tipleri kullan lmal d r. Bu önlemler al n rken de al nan önlemin k sa dönemli de il uzun dönemli baflarganl irdelenmelidir. Yap fizi i aç s ndan birbiri üzerine uygulanan ve tutunmaya dayal üretilen yap bileflenlerinin katmanlar, merkezden d flar ya do ru yo unlu u azalan nitelikte olmal d r. Örne in düflük yo unluklu bir duvar üzerine yüksek yo unluklu s va uygulamalar, malzeme kal nl klar da gözönüne al nd nda, kimi zaman hatal sonuçlara, s va dökülmelerine ve çatlamalar na neden olabilir. Örne in s val d fl cephe s yal t m sistemi ile s yal t m yap lan bir yap da, s yal t m malzemesinin kendisini ve yap y do a koflullar ndan koruyacak kaplama malzemesinin seçimi önem kazanmaktad r. Bu seçiminin yüksek yo unluklu ve kal n uygulamal klasik bir s va olmas, istenmeyen sonuçlar n elde edilmesine neden olacakt r. Yar flmac lardan beklenen özellikle tasarlanacak d fl cephe kaplamalar n n bu ba lamda araflt r lmas ve gerekçelendirilmesi olmaktad r. ZOCAM Üniversiteleraras Yal t m Yar flmas n n amac, tasar m sürecinde sadece mimar n görev alarak di er mühendislik disiplinlerinin bu kararlara uygun çözümler üretmesi de il, tasar m sürecine mühendislerin de aktif kat l m n n önemini vurgulamakt r. Bu amaçla yal t m bafll alt nda incelenen s, yang n ve ses yal t mlar n n tasar ma etkilerinin incelenmesi, bunlar n bir sa l k yap s içindeki hijyen konular n n irdelenmesi ve tasar m sürecine bir geri besleme yapmas n n sa lanmas beklenmektedir. Bu nedenle klasik tasar m anlay fl ndan uzaklaflarak yar flmac lar n yarat c düflünceleri tasar ma tafl yabilme becerisi yar flmada aranan bir unsur olmufltur Is Yal t m Bilindi i gibi ülkemizdeki binalar n yal t lmas ile ilgili standart TS 825 numaral standartt r. Bu standart en son 1994 y l nda revizyon program na al nm fl ve revizyonu 29 Nisan 1998 tarihinde tamamlanan TS 825 Binalarda Is Yal t m Kurallar standard TSE teknik kurulunda kabul edilerek yürürlü e girmifltir. Bu standard n yürürlü e girmesiyle 1985 tarihli eski standart yürürlükten kald r lm flt r. Bay nd rl k ve skan Bakanl sorumlulu unda, 14 Haziran 1999 tarih ve say l Resmi Gazete de yay nlanan bu standart 14 Haziran 2000 tarihinden itibaren tüm binalarda uygulanmak üzere zorunlu standart olarak yürürlüktedir. TS 825 standard, bir binan n tasar m aflamas ndan bafllayarak enerjiyi verimli kullanmas için gerekli yal t mlar n yap lmas n zorunlu hale getirmektedir. TS 825 standard ile ülkemizdeki binalar n s t lmas nda
14 Sa l k Yap lar nda Yal t m kullan lan enerji miktarlar s n rlanacak ve enerji tasarrufu artacakt r. Dolay s yla, do al kaynaklar n ve yaflad m z çevrenin korunmas da kolaylaflacakt r. Binalar n TS 825 standard na uygun yal t lmas yla, eski standarda göre yal t lan binalar n s t lmas nda kullan lan enerjiden en az %60 n n tasarrufu öngörülmüfltür. Hem yeni, hem de mevcut yap larda TS 825 e uygun yap lacak olan s yal t m ile, yal t ms z yap ya göre ortalama en az %60 yak t tasarrufu sa lanabilmekte, buna ba l olarak hava kirlili i de ayn oranda azalmaktad r. Bu yaklafl mla, standarda ve yönetmeli e uygun olarak yap lacak olan yeni binalardaki enerji tasarrufunun ilk y l için 300 Milyon ABD Dolar n n üzerinde olaca tahmin edilmektedir. Mevcut binalardaki tasarruf potansiyelinin ise 4-5 Milyar ABD Dolar civar nda oldu u tahmin edilmektedir. Bu miktardaki yak t maliyetinin yine döviz olarak d fl ülkelere ödendi i de göz önünde bulunduruldu unda konunun önemi daha da artmaktad r. TS 825 standard na göre yal t lan binalarda; s tma veya so utma tesisat na yap lan harcamalar azald için önemli bir ek maliyet getirmemekte, yal t m için yap lan harcamalar n önemli bir k sm henüz inflaat aflamas nda kendini geri ödemektedir. Önümüzdeki y llarda daha da artmas beklenen enerji tüketiminin çevre sorunlar ve enerji ithalat nda da art fla neden olaca kaç n lmaz görülmektedir. Çevre ve enerji sorunlar n n hafifletilmesinde geliflmifl ülkelerin önlemlerinden biri de enerji tasarrufudur. Geliflmifl ülkelerde etkin bir enerji tasarrufu için yal t m öncelikli çare olarak görülmekte ve s yal t m ile ilgili yönetmelik ve standartlar sürekli gelifltirilmektedir. Dünyada geliflen teknolojiye paralel olarak s yal t m malzemelerinde görülen çeflit ve kalite art fl Ülkemize de yans mas na ra men geliflmifl ülkelere oranla yal t m malzemelerinde yeterli tüketim olmamaktad r. Bu durum, teflvik sistemlerinin henüz oluflturulamam fl olmas n n etkisi yan nda, kamuoyunun yeterince bilinçli olmamas ve yol gösterici nitelikte çal flmalar n yayg nlaflamamas ndan kaynaklanmaktad r. Türkiye de ZOCAM n deste i ile 2006 da 7 ncisi düzenlenen Üniversiteleraras Yal t m Yar flmas, ülkemize uygulay c s ndan yöneticisine kadar de iflik pozisyonlarda hizmet verecek mühendislere farkl bir bak fl aç s getirmesi ve üniversitelerimizde yal t m aç s ndan daha bilinçli nesiller yetifltirilmesinin önünü açmas bak m ndan örnek bir çal flma olarak de erlendirilmektedir. 4. Is Kayb Binalarda oluflan Is Kayb n önlemek amac yla yap lan yal t m n sa lad yarar ölçebilmek için proje konusu sa l k yap s n n (hastane binas n n) yal t m öncesi ve sonras Is Kayb miktar n bilmek gerekmektedir. Bu de erlerin karfl laflt r lmas ile bir sonuca ulaflman n mümkün olabilece i düflünülmektedir. Is Kayb n n hesaplanmas için gerekli yöntem TS 2164 Kalorifer Tesisat Projelendirme Kurallar standard nda verilmifltir. Bu yöntemin uygulanmas na yönelik olarak ZOCAM taraf ndan yay nlanan bir kitap da mevcuttur (Uygulamal TS 825 ve Kalorifer Tesisat Hesab ). Hesap kolayl sa lamak amac yla Demirdöküm (Türk Demir Döküm Fabrikalar A.fi.) taraf ndan haz rlanan bir bilgisayar yaz l m da yar flmac lara gönderilmifltir. Yar flma konusu hastane projesi Sa l k Bakanl proje arflivinden al nm fl olup, ülkemizin baz yörelerinde infla edilmifl ve çal flmakta olan bir sa l k yap s projesidir. 7
15 7. Üniversiteleraras Yal t m Yar flmas Yar flman n amac Is Kayb hesab n n yap lmas n ö retmek olmad ndan yar flmac lara hesaplamalarda kolayl k sa lamak aç s ndan binada baz sadelefltirmelere gidilmifltir. Öncelikle, mimari projeler elden geçirilmifltir. Bina mimarisi sadelefltirilmifl, baz bölümler iptal edilmifl, pencereler tiplefltirilmifl ve soru amaçlar na uygun olacak mimari düzenlemeler yap lm flt r. Binan n çevresindeki de iflken toprak kotu ayn düzeye getirilmifltir. Mevcut binan n yap elemanlar sadelefltirilmifl, tek cins duvar, tek cins beton perde olacak hale getirilmifltir. Binan n yönü de ifltirilmifl, yönlerin bina duvarlar na dik bir konumda olmas sa lanm flt r. Hesaplama yönteminde de kolayl klar getirilmifltir: Is kayb hesab n n her mahal için ayr ayr yap lmas gerekli iken her bir kat tek bir mahalden olufluyormufl gibi tek bir hesap yap lmas istenmifltir. Tüm mahallerin ayn s cakl kta olaca varsay lm fl böylece mahallerin kendi aralar nda oluflacak s kay plar n n gözard edilebilece i düflünülmüfltür. Ayn nedenle zemin katta bulunan ve normal koflullarda s t lmayan teknik merkez, pano odas, jeneratör, s nak gibi mahallerin de s t laca varsay lm flt r. Hesaplamalarda kullan lacak baz katsay lar soru içinde verilmifl, baz lar n n hangi tablodan al naca belirtilmifl, baz lar n n da seçimlerinde kolayl k olmas aç s ndan ipuçlar verilmifltir. Böylece s kayb hesaplar n n kolay yap lmas sa lanmaya çal fl lm flt r. Hesaplamalarda kullan lacak duvar, beton perde, pencere gibi yap elemanlar n n alanlar ile kap ve pencerelerden s zan havan n miktar için gerekli olan aç lan kanat uzunluklar zocam web sayfas nda verilmifltir. Is kay plar hesapland ktan sonra s t c seçiminde kolayl k için tek tip ve tek boy radyatör seçimi istenmifltir. Soru için seçilen Hastane Binas, gerek proje üzerinde gerekse inflaat s ras nda, yetersiz de olsa, yap ld tarihteki kurallara göre yal t lm flt r. Ancak, proje sorusu oluflturulurken, önce binada hiç yal t m olmad n n varsay lmas ve s kayb n n bu duruma göre hesaplanmas istenmifltir. Yar flmac lar binada istedikleri yal t m uygulad ktan sonra bir kez daha s kayb hesab yap lmas ve yal t ml durumdaki s kayb miktar n n bulunmas istenmifltir. Görülece i üzere; yar flma sorusunda istenilen Is Kayb Hesaplar, s yal t m ile sa lanan ekonomiyi ölçebilmeye yönelik olarak tasarlanm flt r. Yar flmac lardan sadece s kayb hesab n basitçe yapabilecekleri kadar konuyu ö renmeleri beklenmektedir. Finale kalan yar flmac lara, s kayb ile ilgili olarak haz rlanan sorularda da hesap yaparken kulland klar, kendilerine gönderilen dokümanda yer alan veya e itimleri s ras nda gördükleri konulara yer verilmeye çal fl lm flt r. 5. Ekonomik Analiz Yar flmac lardan; yal t ms z binada ve yal t m uygulad klar binada; kulland klar yap ve yal t m malzemelerinin, kulland klar yal t ml duvar, pencere vb ana yap malzemelerinin ve radyatör, aparey, kazan gibi ana s tma sistemi malzemelerinin maliyetini bulmalar beklenmektedir. 8 Sadelefltirme ve hesap kolayl aç s ndan s tma tesisat ndaki pompa baca, boru vb maliyet fark n n ihmal edilmesi istenmifltir. Binan n yal t ml ve yal t ms z durumda ayn olan yap malzemelerinin maliyetlerinin de gözönüne al nmamas istenmifltir.
16 Sa l k Yap lar nda Yal t m Yar flmac lardan maliyetleri hesaplarken esas olarak Bay nd rl k ve skan Bakanl Birim Fiyatlar n kullanmalar istenmifltir. lgili dökümanlarda yeralmayan fiyatlar için, kan tlanmak kayd yla, piyasadan fiyat al nabilece i belirtilmifltir. Binan n yal t ms z ve yal t ml durumdaki yat r m maliyetindeki fark n bulunmas ndan sonra yak t tüketim maliyetinin de bulunmas istenmektedir. Bununla ilgili hesap yöntemi, do algaz birim maliyeti gibi de erler soru içinde verilmektedir. Y a r fl m a c l a r d a n yal t m ile artan yat r m maliyeti ile yal t m ile düflen yak t tüketim maliyeti ni karfl laflt rmalar beklenmektedir. Bunun için de tüm maliyetin 10 y l sonraya tafl nabilece i hesap formülü, y ll k faiz oran gibi bilgiler soruda verilmifltir. Bu hesaplar yap ld ktan sonra yar flmac lar yapt klar yal t m yat r m n n kaç y lda geri ödenece ini bulabileceklerdir. 6. Gürültü Denetimi ve Ses Yal t m Sa l k yap lar içinde oluflan gürültünün tedavi gören hastalara, yak nlar na ve görevli sa l k personeline etkisi, yap n n planlama ve tasar m sürecinde öncelikle ele al nmal d r. Bunun yap lamad ya da önceden öngörülmemifl ihtiyaçlar n ortaya ç kt durumlarda çal flanlar n etkileniminin en alt düzeye indirgenmesi için gürültü denetimi çal flmas na gerek duyulacakt r. Gürültü kaynaklar n n çeflitlili i ve de iflkenli i nedeniyle bu çal flma oldukça kapsaml ve çok yönlü olma niteli ini tafl yacakt r. Çevresel Gürültünün De erlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeli inde sa l k yap lar içindeki mekanlarda izin verilen gürültü düzeyleri üst s n rlar A a rl kl eflde er sürekli ses düzeyi (dba) cinsinden tek bir de er olarak belirtilmifltir. Uluslararas uygulamalarda iç hacimlerde oluflan sürekli ve kararl arka plan gürültüsünü de erlendirme amac yla A- a rl kl ses düzeylerinin yan s ra Gürültü Ölçütü (Noise Criteria-NC), Gürültü S n flama ya da S n fland rma Ölçütü (Noise Rating-NR), Oda Ölçütü (Room Criteria) vb de erlendirme yöntemleri de gelifltirilmifltir. Bu yöntemler gürültü enerjisinin frekansa göre da l m n esas ald klar için daha anlaml ve etkin bir de erlendirme yapma olana sa lamaktad rlar. Ancak ölçüm ve de erlendirme kolayl aç s ndan Yönetmelikte A- a rl kl eflde er sürekli ses düzeylerinin kullan m ye lenmifltir. Sa l k yap lar için Yönetmelikte Sa l k Tesis Alanlar bafll alt nda sürekli olarak nitelendirilen zaman dilimi içinde iç mekan gürültü düzeyi s n r de erleri (Tablo-8); Yatakl tedavi kurum ve kurumlar, dispanser, poliklinik, bak m ve huzur evleri ve benzeri mekanlar için eflde er sürekli ses düzeyi, Leq=35 dba, Dinlenme ve tedavi odalar için eflde er sürekli ses düzeyi, Leq=25 dba olarak belirtilmifltir. Revizyon çal flmalar sürecinde mevcut Tablo-8, Tablo-9 olarak yeniden düzenlenmifl ve sürekli zaman dilimi nitelemesine aç kl k getirilerek kullan m alanlar nda herhangi bir aktivite ya da faaliyet olmad durumlar ifadesi kullan lm flt r. Ayr ca yukar da belirtilen s n r de erlerin kapal pencere için geçerli oldu u, aç k pencere durumunda bu s n r de erlere 10 dba eklenmesi gerekti i aç klanm flt r. Arka plan gürültüsüne uygulanmas gerekli bu s n rlar, mekan d fl ndaki trafik vb çevresel gürültü ve mekan içinde etkinlik (aktivite) d fl s tma, havaland rma, klima, t bbi, elektronik ve mekanik donan m vb d fl ve iç kaynaklardan oluflan gürültüyü de erlendirmekte kullan lmak üzere belirlenmifltir. Ülkemizdeki hastanelerde mevcut fiili durum ile karfl laflt r ld nda bu de erlerin afl ld gözlenmektedir. Hastanelerimizde 70 dba üzerinde eflde er sürekli gürültü 9
17 7. Üniversiteleraras Yal t m Yar flmas düzeyleri ölçüldü ü gözönüne al nd nda durumun ne kadar kayg verici oldu u anlafl lmaktad r. ABD de irili ufakl birçok hastanede yap lan ölçümlerin de erlendirilmesi sonucunda, y llar içinde ortalama eflde er sürekli gürültü düzeylerinin artt ve hasta tedavi odalar için Dünya Sa l k Örgütü (WHO) taraf ndan önerilen 30 dba n n çok üzerinde seyretti i anlafl lm flt r. Bu ortalama de er 1963 te 57 dba iken 2006 y l nda 68 dba ya yükselmifl bulunmaktad r. Sonuç olarak hastanelerde, özellikle hasta tedavi odalar nda, acil ve yo un bak m birimlerinde ortak ve de iflik mertebelerde gürültü sorunu vard r. Kiflilerin sa l ve sözlü iletiflim ile yürütülen fonksiyonlarda konuflman n anlafl labilirli inin gelifltirilmesi aç lar ndan soruna çözüm aranmas gerekmektedir. Gürültü kayna olarak belirtilen t bbi ve mekanik donan m üzerinde uygulanmas olas kaynakta gürültü denetim önlemleri bir yana b rak l rsa, sa l k yap lar içinde uygulanabilir gürültü denetim yöntemleri olarak ç nlama denetimi ve malzemelerin ses geçifl (iletim) kayb n n düzenlenmesi; baflar mlar ve uygulama kolayl klar aç s ndan öncelikle ye lenmektedir. Sa l k yap s iç hacimlerinin ses yutma özelliklerinin art r lmas ile özdeflleflen ç nlama denetimi türü önlemlerin, yans malar denetleyerek gürültüyü gürültü yayan kaynaklar n yak n çevresi ile k s tl bir alanda tutma ya da yerellefltirme (lokalizasyon) yetkinlikleri bulunmaktad r. Hastane iç mekanlar gibi çok say da hareketli kayna a sahip ortamlar için bu tür önlemler uygun olarak de erlendirilmektedir. Özellikle gürültü kaynaklar n n uza ndaki kiflilerin etkilenimini azaltmada, ç nlama denetimi önlemlerinin etkin oldu u bilinmektedir. Ses geçifl kayb yüksek malzemelerin kullan ld duvar/çat vb uygulamalarda ise trafik vb d fl gürültü kaynaklar ndan iç mekanlara iletilen gürültüden etkileniminin s n rland r lmas nda yarar sa lanabilmektedir. Proje sorusunun ses yal t m bafll alt nda ele al nan ilk bölümünde, yap n n d fl nda toplam L gündüz = 60 dba olarak ölçülen trafik vb kaynakl çevre gürültüsünün dinlenme ve tedavi odalar içinde oluflturaca ses düzeyinin Çevresel Gürültünün De erlendirilmesi ve Yönetimi Yönetmeli i (2005) uyar nca denetlenmesi istenmifltir. Bu kapsamda yap iç yüzeylerinin ses yutumunun da her bir oktav band için ayr ca dikkate al nmas n n zorunlulu u bulunmaktad r. Oda akusti i denkleminin uygulanmas yla her bir oktav bant için hesaplanacak bant (ses) bas nc düzeylerine A-a rl klama uyguland ktan sonra bulunacak A-a rl kl bant düzeylerinin desibel toplama iflleminden geçirilmesinden sonra A-a rl kl toplam ses düzeyinin dba olarak elde edilmesi öngörülmektedir. De erlendirmelerde kullan lmas gereken A-a rl kl toplam ses düzeyinin malzeme farkl l klar nedeniyle hem s yal t ml hem de mevcut/yal t ms z durum için hesaplanmas istenmektedir. Böylelikle, d flar dan mekan içine gelmesi olas hava do uflumlu gürültünün yal t m ile ilgili olarak duvarlar n yal t m etkinli inin vurgulanmas amaçlanm flt r. kinci bölümde ise, birbirine komflu iki mekan aras nda yal t m karakteristi i verilen bir duvar n projelendirilmesi istenmifltir. Mevcut projedeki duvarlar n hava do uflumlu sese karfl yal t m özelli inin denetlenerek ses yal t m karakteristi inin etiket de erinin 50 db den az olmas durumunda bu özelli i istenen düzeye çekecek önlemlerle ilgili tasar m hesaplar n n yap lmas ve mimari detaylar n gelifltirilmesi beklenmektedir. 10 Mekan ya da hacim akusti inin çal fl ld sorunun ikinci bölümünde cerrahi müdahalelerin yap laca bir odada yürütülen ifllev aç s ndan konuflman n anlafl labilirli ini gelifltirmeye yönelik bir çal flma öngörülmektedir. Cerrahi müdahale sürecinde konuflma aç s ndan içerdeki ç nlama sürelerinin 500 Hz Hz oktav bantlardaki de erleri ortalamas n n 0,6 s nin alt nda olmas gerekti i bilinmektedir. Müdahale s ras nda odada 4 kiflinin ayakta çal fl yor olaca düflünülerek belirtilen iki frekans band nda ç nlama denetimi yap lmas istenmektedir. Ç nlama sürelerinin özellikle frekansa ba ml l n n
18 Sa l k Yap lar nda Yal t m vurgulanmas düflünülmüfltür. Ayr ca kiflilerin ses yutumunun gözönüne al nmas gereklili inin ve ç nlama sürelerinin kifli say s na ba l olarak de iflece i gerçe inin alt çizilmek istenmifltir. Yap lan düzenlemeler ile ilgili mimari detaylarla birlikte belirtilen koflula uygun akustik tasar m önerisi gelifltirilmesi yar flmac lardan beklenmektedir. 7. Yang n Yal t m Bina tafl y c sistemi ve ögeleri, gerek bir bütün olarak, gerekse her bir ögesiyle, yang nda insanlar n tahliyesi s ras nda ya da söndürme sürecinde korunmalar için yeterli bir süre boyunca sa lam kalmalar n sa layacak flekilde hesaplanarak boyutland r lmal d r. Binalar gerekli durumlarda düfley ve yatay yang n bölmeleri ile donat larak düfley iç bölmeler ve yang n duvarlar, yang na en az 90 dakika dayan kl olarak projelendirilmelidir. Hastanelerde yük tafl yan duvarlar, döflemeler, yap sal çerçeveler gibi inflaat elemanlar ile yang n zonlar ve tali yang n zonlar ay ran duvarlar yang na karfl dayan kl özellikte olmal d r. Yeterli yang n direncine sahip olmayan elemanlar ise kaplamalarla korunmal d r. Kap lar, bulunduklar yang n zon duvarlar n n yang na dayanma süresi kadar bir dayan ma sahip olmal d r. Yang n kap lar, yang n ihbar al nd ktan sonra otomatik olarak kapanabilmelidir. Yüksek derecede yang n tehlikesi olan; mutfaklar, çamafl rhaneler ve depo gibi yerlerde ayr yang n zonlar düzenlenmelidir. Normal olarak bu bölümlerin kendi içlerinde tali yang n zonlar na bölünmesi gerekmez. Ancak, laboratuvar ve eczaneler ayr kompart manlar halinde düzenlenecekleri gibi, kendi içlerinde de tali kompart manlara bölünebilirler. Hasta bak m üniteleri gibi ölüm tehlikesi yüksek olan yerler, yap n n di er bölümlerinden ayr lacak flekilde ba ms z yang n zonlar olarak düzenlenmelidir. Hasta bak m üniteleri; tüm hasta ve personelin, bir bak m ünitesi yang n zonundan veya tali yang n zonundan, bir baflka zona veya tali yang n zonuna yatay flekilde kolayl kla hareket edebilecekleri biçimde planlanmal d r. Bu durum baz hallerde, bir bak m ünitesinin birden fazla tali yang n zonlar na bölünmesi ile sa lanabilir. Dolafl m alanlar nda düzenlenecek yang n zonlar da ayr bir önem tafl r. Merdivenler, yang n an nda hem itfaiyenin kullanabilmesi ve hem de hastalar ile personelin düfley yolla kaç fl n sa lamak için, geçilebilir ve kullan labilir durumda b rak lmal d r. ç bölmeler deliksiz ve boflluksuz olmal d r. Bölmelerde kap ve sabit fl k penceresi gibi boflluklardan kaç nmak mümkün de ilse, bunlar da en az bölüm yang n mukavemetinin yar süresi kadar yang na dayan kl ve kesici özellik tafl mal d r. Su, elektrik, s tma, havaland rma ve benzeri tesisat n yang n bölmesinden geçmesi durumunda, bölmede yang n mukavemetini azaltmayacak ve denenmifl uygun detaylar kullan lmal d r. Yang nlar n yay lmas na en çok tesisat kanallar n n neden oldu u görülmüfltür. Yang n durumunda bir baca vazifesi görerek ve içindeki yan c maddelerin tutuflmas ile bütün üst katlara yang n tafl maktad r. Katlar aras nda, düfley tesisat kanallar n n mutlak surette yal t lmas gerekir. Uzun koridorlarda ve kapat lmas ifllerli i aç s ndan uygun olmayan bölümlerde yang n an nda otomatik kapanan veya geceleri kapat lan sürme bölmeler veya koridor damperleri kullan lmal d r. Kap lar, bulunduklar yang n zon duvarlar n n yang na dayanma süresi kadar bir dayan ma sahip olmal d r. Yang n kap lar, yang n ihbar al nd ktan sonra otomatik olarak kapanabilmelidir. 11
19 7. Üniversiteleraras Yal t m Yar flmas Gerek elektrik tesisat, gerekse mekanik tesisat kanallar yang n n bir zondan di erine yay lmas na olanak sa layacaklar ndan bunlar n katlar n yatay ve dikey geçifllerinde yang n geçiflini engelleyecek flekilde yal t lmas gerekir. Havaland rma kanallar bina içinde oluflturulacak yang n zonlar göz önünde bulundurularak tesis edilmeli ve yaln zca bir yang n zonuna hizmet etmelidir. E er kanallar birden fazla yang n zonuna hizmet ediyorsa yang n zonlar n duvar veya döflemelerden geçti i noktalarda yang n ve duman geçiflini önlemek için otomatik olarak kapanabilen damperler kullan lmal d r. Yang n damperleri sayesinde kanallardan duman n geçifli önlense bile flaftlar arac l yla duman n her tarafa yay lmas büyük tehlike oluflturur. Kablo tavalar iflletmeyi bir a gibi dolaflmaktad r. Herhangi bir noktada meydana gelecek yang n sadece o bölümdeki kablolar n yanmas na sebebiyet vermeyecek, ayn zamanda iflletmenin di er birimlerini de etkileyecektir. Nitekim, benzer nitelikteki büyük binalardaki yang nlarda, ölüm ve hasar n meydana gelmesine elektrik flaftlar ve kablolar sebep olmufltur. Kablolardan yang n ç kt nda çok miktarda duman oluflacak ve yang n h zla yay lacakt r. Bu tip yang nlarda, gerek duman n ve gerekse s cakl n etkisi ile müdahale zordur ve yang n n söndürülmesi k sa sürede mümkün olmaz. Yang n ç kan k s mda bulunan ilk dedektör alg lama yapsa bile, duman h zla yay larak her taraf dolduraca için yang n n nereden ç kt anlafl lmayacakt r. Kablo tavalar nda ç kan bir yang n n ilerlemesini durdurmak ve yang n n dar bir alanda kalmas n sa lamak için, tavalar birleflme ve ayr lma noktalar ile flaftlar n kat aralar nda ve bölümlere girifllerinde yal t lmal d r. Elektrik odalar, jeneratör odalar ve trafo merkezlerindeki kablolar n duvar, tavan, döfleme ve kap gibi geçifl yerleri, yüksek binalardaki düfley elektrik flaftlar nda katlar aras nda kablolar n flafta girifl ve ç k fl k s mlar, kontrol panolar n n giriflleri yang n geçifline karfl yal t lmal d r. Yang n merdivenlerinin odalara yak n olmas ve birbirlerine alternatifli olmas hastanelerde önemlidir. Yang n merdivenlerini yang ndan korumak için ba ms z zon olarak düflünülmeli ve içerisine duman giriflinin önlenmesi için bas nçland r lmal d r. Hastanenin yüksek bina olmas durumunda boflalt lmas na yard mc olmak aç s ndan ve itfaiyelerin kullanmas na olanak sa lamak amac yla ba ms z bir asansör kovas yang n zonu olarak yap lmal d r. Burada çal flacak asansör için elektrik hatt, ba ms z olarak, korumal olmal ve ayr ca jeneratörden çekilecek bir hat ile yedeklenmelidir. Standartlarda belirtilen iflletme ve bak m sa layabilmek için tüm mekanik ve elektrik cihazlar n n etraf nda yeterli derecede çal flma alan b rak lmal, mutfak, çamafl rhane, kazan dairesi ve benzeri mekanik cihazlar n bulundu u hacimlerde tavan yükseklikleri normalden fazla tutulmal d r. 12 Hastanelerde acil durum asansörleri yap lmal d r. Yang n merdivenlerini kullanamayacak olan kiflilerin tahliyesi ve yang n durumunda itfaiyecilerin malzeme tafl malar, kurtarma ve tahliye yapmalar bu asansörlerle sa lanmaktad r. Acil durum asansörleri bir yang n güvenlik hacm na aç lmal d r ve bu hac m geri kalan k s mlardan yang na en az 1 saat dayan kl bölmelerle ayr lmal d r. Asansör yedek enerji kayna ndan da beslenmeli ve asansör kovas bas nçland r lmal d r. Sadece görevliler ve itfaiye elemanlar taraf ndan kullan labilecek flekilde düzenlenmelidir.
20 Sa l k Yap lar nda Yal t m Sonuç olarak, hastanelerde yang ndan korunma ile ilgili pasif koruma önlemleri daha binan n tasar m s ras nda düflünülmeli, yatay tahliyeyi sa layacak yang n bölmelerine ayr lmal, bölümler aras yang n geçifline karfl çok iyi yal t lmal, yang n merdivenleri sedye ile hasta tafl yacak genifllikte olmal, acil durum asansörü yap lmal d r. 13
75 ini
75 ini Tesisatta s yal t m ile; Binan n daha az enerji kullanarak s tma veya so utma dolay s yla çevre kirlili inin azalt lmas, cihazlar n daha verimli çal mas sa lan r. Cihazlar n çal mas s ras nda
DetaylıMehmet TOMBAKO LU* * Hacettepe Üniversitesi, Nükleer Enerji Mühendisli i Bölümü
Nükleer Santrallerde Enerji Üretimi ve Personel E itimi Mehmet TOMBAKO LU* Girifl Sürdürülebilir kalk nman n temel bileflenlerinden en önemlisinin enerji oldu unu söylemek abart l olmaz kan s nday m. Küreselleflen
Detaylı5. MEKAN K TES SAT S TEM N N Y
Bir binan n s t lmas veya so utulmas için harcanan enerjinin azalt lmas nda, mekanik tesisat yal t m n n önemi, göz ard edilemeyecek kadar büyüktür. Özellikle binalar n s tma ve so utma tesisatlar n n,
DetaylıMerkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar
Merkezi Sterilizasyon Ünitesinde Hizmet çi E itim Uygulamalar Hmfl. Sevgili GÜREL Emekli, Ac badem Sa l k Grubu Ac badem Hastanesi, Merkezi Sterilizasyon Ünitesi, STANBUL e-posta: sgurkan@asg.com.tr H
Detaylı5.2 CEPHE PANEL 5.2.1 K YÜZÜ METAL M NERAL YÜN YALITIMLI SANDV Ç PANEL. 5.2.1.1 DÜfiEY CEPHE PANEL UYGULAMASI
5.2 CEPHE PANEL Resim 5.16 Mineral yün cephe paneli 5.2.1 K YÜZÜ METAL M NERAL YÜN YALITIMLI SANDV Ç PANEL Is, su, ses yal t m ve yang n güvenli i özelliklerini bünyesinde bar nd ran mineral yün yal t
DetaylıSeramik. nerelerde kullan l r. Konutlar. alfabesi 16
Seramik in alfabesi 16 Seramik nerelerde kullan l r Konutlar Banyo, tuvalet ve mutfaklar. Islak alanlar dedi imiz bu mekanlar n hem zemininde, hem de duvarlar nda seramik kullan l r. Bu noktada Türkiye
Detaylıwww.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar
www.mercedes-benz.com.tr Mercedes-Benz Orijinal Ya lar Kazand ran Güç Mercedes-Benz orijinal ya lar arac n z üreten uzmanlar taraf ndan, gelifltirilmifltir. Mercedes-Benz in dilinden en iyi Mercedes-Benz
Detaylı6 MADDE VE ÖZELL KLER
6 MADDE VE ÖZELL KLER TERMOD NAM K MODEL SORU 1 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER MODEL SORU 2 DEK SORULARIN ÇÖZÜMLER 1. Birbirine temasdaki iki cisimden s cakl büyük olan s verir, küçük olan s al r. ki cisim bir
Detaylı40 yard mc olur, önlemeye yard mc olur. engellenmesine sa layarak Binalarda ba ms z birimleri birbirinden ay ran dö emelere, duvarlara, , çat s na Binan n Enerji Kimlik Belgesi var m? (Bu belge, s tma,
DetaylıTablo 2.1. Denetim Türleri. 2.1.Denetçilerin Statülerine Göre Denetim Türleri
2 DENET M TÜRLER 2.DENET M TÜRLER Denetim türleri de iflik ölçütler alt nda s n fland r labilmektedir. En yayg n s n fland rma, denetimi kimin yapt na ve denetim sonunda elde edilmek istenen faydaya (denetim
DetaylıTÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*)
TÜRK YE B L MSEL VE TEKNOLOJ K ARAfiTIRMA KURUMU DESTEK PROGRAMLARI BAfiKANLIKLARI KURULUfi, GÖREV, YETK VE ÇALIfiMA ESASLARINA L fik N YÖNETMEL K (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Yönetmelik, Türkiye Bilimsel
Detaylı: TRE Investment-TRE II Proje Tarihi : 01.2005-06.2005 nflaat Tarihi : 06.2005-12.2006 Ana Strüktür. : Betonarme Karkas Ana fllev
EGEM MARLIK 00/ - 0 Yap Tan t m Genel görünüm O live Park Evleri Mimari Tasar m : M art D Mimarl k, Metin K l ç Mimari Proje ve Uygulama Ekibi: Özgür Dinçer, Gökhan Yadel, Okan Taflk ran, brahim Deniz,
DetaylıE T M YAPILARINDA YALITIM: ISI-SES-YANGIN
E T M YAPILARINDA YALITIM: ISI-SES-YANGIN Yay na Haz rlayanlar: Abdullah Bilgin Hakk Buyruk Prof. Dr. Mehmet Çal flkan Prof. Dr. Abdurrahman K l ç Erkan fiahmal Levent Tosun Editör: Prof. Dr. Mehmet Çal
Detaylı2 Do ru Çözüm: Do ru Yal t m 3 Binalarda Yang nlara Karfl Can ve Mal Güvenli ini Nas l Sa layabiliriz?
ZODER, yal t m konusunda kamuoyunu ve sektörü bilinçlendirmek üzere faaliyet gösteren, s, su, ses ve yang n yal t m malzemesi üretici, sat c, uygulay c ve ithalatç lar n ayn çat alt nda toplayan bir sektör
DetaylıBalans Vanalar Termostatik Radyatör Vanalar. www.gedikdokum.com
www.gedikdokum.com Balans Vanalar Termostatik Radyatör Vanalar Is tma sistemlerinin balanslanmas sayesinde tüm sisteme do ru zamanda, gerekli miktarda debi ve dolay s yla gereken s her koflulda sa lanabilir.
DetaylıAnimasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi
Otomasyon Sistemleri E itiminde Animasyon Tabanl Uygulamalar n Yeri ve Önemi Murat Ayaz Kocaeli Üniversitesi Teknik E itim Fakültesi, Elektrik E itimi Koray Erhan Kocaeli Üniversitesi, Teknoloji Fakültesi,
DetaylıUygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler
Uygulama Önerileri 59 Uygulama Önerisi 1110-2: ç Denetim Yöneticisi- Hiyerarflik liflkiler Uluslararas ç Denetim Meslekî Uygulama Standartlar ndan Standart 1110 un Yorumu lgili Standart 1110 Kurum çi Ba
DetaylıMESLEK MENSUBU KURUMLAfiMA PROJES YOL HAR TASI
MESLEK MENSUBU KURUMLAfiMA PROJES YOL HAR TASI 33 34 1 Projenin Tan t m ve Proje Kat l mc Baflvurusu SMMMO Yönetim Kurulu nca onaylanan SMMMO Meslek Mensubu Kurumsallaflma Projesi Fizibilitesi Ve Yol Haritas
DetaylıMADDE 2 (1) Bu Yönetmelik, 20/6/2012 tarihli ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında yer alan işyerlerini kapsar.
18 Haziran 2013 Tarihli Resmi Gazete Sayı: 28681 Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığından: İŞYERLERİNDE ACİL DURUMLAR HAKKINDA YÖNETMELİK BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (1)
DetaylıÜN TE V SOSYAL TUR ZM
ÜN TE V SOSYAL TUR ZM Bu ünitede turizmin çeflitlerinden biri olan sosyal turizmi daha ayr nt l bir flekilde ö renip, ülkemizdeki sosyal turizmin geliflimi hakk nda bilgiler edinece iz. Ç NDEK LER A. S
DetaylıDers 3: SORUN ANAL Z. Sorun analizi nedir? Sorun analizinin yöntemi. Sorun analizinin ana ad mlar. Sorun A ac
Ders 3: SORUN ANAL Z Sorun analizi nedir? Sorun analizi, toplumda varolan bir sorunu temel sorun olarak ele al r ve bu sorun çevresinde yer alan tüm olumsuzluklar ortaya ç karmaya çal fl r. Temel sorunun
DetaylıDÖfiEMELERDE ISI YALITIMI
TOPRA A BASAN DÖfiEME DETAYLARI ARAKAT DÖfiEME DETAYI 1- Döfleme kaplamas 2- fiap 3- Bir kat serbest su yal t m örtüsü (XPS kullan l rsa ay r c keçe tabakas ) 4- Is yal t m 5- Su yal t m örtüsü 6- Grobeton
DetaylıKEfiKE DEMEY N, YALITIM YAPTIRIN!
ZODER, yal t m konusunda kamuoyunu ve sektörü bilinçlendirmek üzere faaliyet gösteren, s, su, ses ve yang n yal t m malzemesi üretici, sat c, uygulay c ve ithalatç lar n ayn çat alt nda toplayan bir sektör
DetaylıZODER, yal t m konusunda kamuoyunu ve sektörü bilinçlendirmek üzere faaliyet gösteren, s, su, ses ve yang n yal t m malzemesi üretici, sat c,
ZODER, yal t m konusunda kamuoyunu ve sektörü bilinçlendirmek üzere faaliyet gösteren, s, su, ses ve yang n yal t m malzemesi üretici, sat c, uygulay c ve ithalatç lar n ayn çat alt nda toplayan bir sektör
Detaylı2 Keflke Demeyin, Yal t m Yapt r n! 3 Binalarda Yang nlara Karfl Can ve Mal Güvenli ini Nas l Sa layabiliriz?
ZODER, yal t m konusunda kamuoyunu ve sektörü bilinçlendirmek üzere faaliyet gösteren, s, su, ses ve yang n yal t m malzemesi üretici, sat c, uygulay c ve ithalatç lar n ayn çat alt nda toplayan bir sektör
DetaylıÇINAR KOLEJ Ö RENC LER Ç N RENKL B R DÜNYA
ÇINAR KOLEJ Ö RENC LER Ç N RENKL B R DÜNYA B üyükçekmece deki yeni kampüsünü e itim ve ö retime açan, anas n f, ilkö retim, anadolu ve fen liselerini içeren Ç nar Koleji 32 bin metrekarelik alana kurulu
Detaylı4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI
4/A (SSK) S GORTALILARININ YAfiLILIK AYLI INA HAK KAZANMA KOfiULLARI Resul KURT* I. G R fi Ülkemizde 4447 say l Kanunla, emeklilikte köklü reformlar yap lm fl, ancak 4447 say l yasan n emeklilikte kademeli
DetaylıARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE. Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir.
ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE Adalet ilkin devletten gelmelidir Çünkü hukuk, devletin toplumsal düzenidir. ARISTO 88 ARAMALI VERG NCELEMES NDE SÜRE 1. KONU 213 say l Vergi Usul Kanunu nun (VUK) 142, 143,
Detaylıdan flman teslim ald evraklar inceledikten sonra nsan Kaynaklar Müdürlü ü/birimine gönderir.
TÜB TAK BAfiKANLIK, MERKEZ VE ENST TÜLERDE ÇALIfiIRKEN YÜKSEK L SANS VE DOKTORA Ö REN M YAPANLARA UYGULANACAK ESASLAR (*) Amaç ve Kapsam Madde 1- Bu Esaslar n amac ; Türkiye Bilimsel ve Teknolojik Araflt
DetaylıH. Atilla ÖZGENER* Afla daki ikinci tabloda ise Türkiye elektrik üretiminde yerli kaynakl ve ithal kaynakl üretim yüzdeleri sunulmufltur.
Mevcut Kaynaklar Kullan lmas na Ra men 2020 li Y llarda Türkiye de Elektrik Enerjisi Aç Olabilir mi? H. Atilla ÖZGENER* I. Türkiye nin Elektrik Enerjisi Durumunun Saptanmas Türkiye nin elektrik enerjisi
Detaylı30 > 35. nsan Kaynaklar. > nsan Kaynaklar Yönetimi > Personel E itimleri > Personel Otomasyonu
30 > 35 nsan Kaynaklar > nsan Kaynaklar Yönetimi > Personel E itimleri > Personel Otomasyonu > nsan Kaynaklar Personele Göre fl De il, fle Göre Personel. stanbul Büyükflehir Belediyesi, Personele Göre
DetaylıGÖRÜfiLER. Uzm. Dr. Özlem Erman
GÖRÜfiLER Uzm. Dr. Özlem Erman Son y llarda dünyadaki h zl teknolojik geliflmeye paralel olarak t p alan nda da h zl bir de iflim yaflanmakta, neredeyse her gün yeni tan, tedavi yöntemleri, yeni ilaçlar
DetaylıISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler
ISI At f Dizinlerine Derginizi Kazand rman z çin Öneriler Metin TUNÇ Seçici Olun ISI' n editoryal çal flanlar her y l yaklafl k olarak 2,000 dergiyi de erlendirmeye tabi tutmaktad r. Fakat de erlendirilen
DetaylıANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ
ANKARA ÜNİVERSİTESİ PSİKİYATRİK KRİZ UYGULAMA VE ARAŞTIRMA MERKEZİ Kuruluş : 27 Ekim 1989 Adres : Ankara Üniversitesi Tıp Fakültesi Cebeci Kampüsü Dikimevi - Ankara Tel : 363 03 26-363 03 27 ANKARA ÜNİVERSİTESİ
DetaylıMOTORLU TAfiIT SÜRÜCÜLER KURSLARINDA KATMA DE ER VERG S N DO URAN OLAY
MOTORLU TAfiIT SÜRÜCÜLER KURSLARINDA KATMA DE ER VERG S N DO URAN OLAY brahim ERCAN * 1- GENEL B LG : Motorlu tafl t sürücüleri kurslar, 5580 say l Özel Ö retim Kurumlar Kanunu kapsam nda motorlu tafl
DetaylıUluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi
K lavuz Notlar Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.11 De erlemelerin Gözden Geçirilmesi 1.0 Girifl 1.1 Bir de erlemenin gözden geçirilmesi, tarafs z bir hüküm ile bir De erleme Uzman n n çal flmas n
DetaylıMALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z
MALAT SANAY N N TEMEL GÖSTERGELER AÇISINDAN YAPISAL ANAL Z Nisan 2010 ISBN 978-9944-60-631-8 1. Bask, 1000 Adet Nisan 2010 stanbul stanbul Sanayi Odas Yay nlar No: 2010/5 Araflt rma fiubesi Meflrutiyet
DetaylıBELGES Z MAL BULUNDURULMASI VEYA H ZMET SATIN ALINMASI NEDEN YLE KDV SORUMLULU U
BELGES Z MAL BULUNDURULMASI VEYA H ZMET SATIN ALINMASI NEDEN YLE KDV SORUMLULU U Cengiz SAZAK* 1.G R fi Bilindi i üzere Katma De er Vergisi harcamalar üzerinden al n r ve nihai yüklenicisi, (di er bir
DetaylıOHSAS 18001 fl Sa l ve Güvenli i Yönetim Sisteminde Yap lan De iflikliklere Ayr nt l Bak fl
OHSAS 18001 fl Sa l ve Güvenli i Yönetim Sisteminde Yap lan De iflikliklere Ayr nt l Bak fl Altan ÇET NKAL MESS fl Sa l ve Güvenli i Uzman Geliflen yeni yönetim anlay fllar, hiyerarflik yap - lanmadan
DetaylıHiçbir zaman Ara s ra Her zaman
Ö RETMEN ÖZ DE ERLEND RME FORMU K fi L K ÖZELL KLER flimi seviyorum. Sab rl y m. Uyumluyum. fl birli ine aç m. Güler yüzlüyüm. yi bir gözlemciyim. yi bir planlamac y m. Çocuklara, ailelere, meslektafllar
DetaylıEnerji Tasarrufunda İnovatif Çözümler
Isı Yalıtımı Enerji Tasarrufunda İnovatif Çözümler Terma Enerji Verimliliği nin temel politikası, en yeni teknolojileri, kaliteli hizmet anlayışıyla bir araya getirerek enerji verimliliği uygulamalarını
DetaylıT ürk Gelir Vergisi Sisteminde, menkul sermaye iratlar n n ve özellikle de
KURUMLARDAN ELDE ED LEN KAR PAYLARININ VERG LEND R LMES VE BEYANI Necati PERÇ N Gelirler Baflkontrolörü I.- G R fi T ürk Gelir Vergisi Sisteminde, menkul sermaye iratlar n n ve özellikle de flirketlerce
DetaylıAMELİYATHANELERDE HİJYENİK KLİMA TESİSATI
1 AMELİYATHANELERDE HİJYENİK KLİMA TESİSATI K.Oktay GÜVEN ÖZET Hastanelerde klinik tedavinin yanında hijyenik Ģartların sağlanması da önemlidir. Hastanelerde hijyenik ortamın yaratılabilmesi için hastane
DetaylıÇ.Ü. GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ İÇ MİMARLIK BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI İÇM 401-402 PROJE 5 & DİPLOMA PROJESİ
Ç.Ü. GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ İÇ MİMARLIK BÖLÜMÜ 2015-2016 GÜZ YARIYILI İÇM 401-402 PROJE 5 & DİPLOMA PROJESİ KONU: GÜZEL SANATLAR FAKÜLTESİ TASARIM STÜDYOSU YER: ESKİ BAHÇE KAFE YERLEŞKESİ /KAMPÜS 1.
DetaylıUluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme
Uluslararas De erleme K lavuz Notu No. 13 Mülklerin Vergilendirilmesi için Toplu De erleme 1.0. Girifl 1.1. Bu K lavuz Notunun amac ; Uluslararas De erleme Standartlar Komitesine (UDSK) üye tüm ülkelerde,
DetaylıVERG NCELEMELER NDE MAL YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, MAL YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM
VERG NCELEMELER NDE YET TESP T ED LEMEYEN GAYR MENKUL SATIfiLARININ, YET N N TESP T NDE ZLEN LEN YÖNTEM Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi Son y llarda ekonomide meydana gelen olumlu geliflmelerle gayrimenkul piyasas
DetaylıMAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının
MAKÜ YAZ OKULU YARDIM DOKÜMANI 1. Yaz Okulu Ön Hazırlık İşlemleri (Yaz Dönemi Oidb tarafından aktifleştirildikten sonra) Son aktif ders kodlarının bağlantıları kontrol edilir. Güz ve Bahar dönemindeki
DetaylıIsı Yalıtımı ve Binalarda Enerji Kimlik Belgesi - Bims, Pomza, Bimsblok ve Türevleri Salı, 01 Mayıs 2012 07:44 -
ISI YALITIMI ve BİNALARDA ENERJİ KİMLİK BELGESİ Ülkemiz, enerji tüketiminde, birim ürün ve hizmette gelişmiş ülkelere göre (Batı Avrupa ya göre 2 kat, Japonya ya göre 4 kat) fazla enerji tüketmektedir.
DetaylıTürkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Değerlendirme Notu Sayfa1
Sağlık Reformunun Sonuçları İtibariyle Değerlendirilmesi 26-03 - 2009 Tuncay TEKSÖZ Dr. Yalçın KAYA Kerem HELVACIOĞLU Türkiye Ekonomi Politikaları Araştırma Vakfı Türkiye 2004 yılından itibaren sağlık
Detaylı4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari
4/B L S GORTALILARIN 1479 VE 5510 SAYILI KANUNLARA GÖRE YAfiLILIK, MALULLUK VE ÖLÜM AYLI INA HAK KAZANMA fiartlari Mustafa CER T* I. G R fi Bu yaz da 1479 say l yasaya göre yafll l l k, malullük ve ölüm
DetaylıYapı Kabuğunda Isı Kayıplarının Azaltılması ve Bir İyileştirme Projesi Örneği
Sayfa 1 / 8 Tesisat Mühendisliği Dergisi Sayı: 9 4, s. 49-56, 2006 Yapı Kabuğunda Isı Kayıplarının Azaltılması ve Bir İyileştirme Projesi Örneği Hakan ÜNALAN* Emrah GÖKALTUN** Ramazan UĞURLUBİLEK*** Özet
DetaylıLE LG L YÖNETMEL KLER N DE ERLEND R LMES TOPLANTISI YAPILDI
Haberler 4857 SAYILI fi KANUNU LE LG L YÖNETMEL KLER N DE ERLEND R LMES TOPLANTISI YAPILDI 14 May s 2004 tarihinde Sendikam z Binas Mesut Erez Konferans Salonunda 4857 Say l fl Kanunu le lgili Yönetmeliklerin
DetaylıYatay, Beyaz ve E risel
40 Yatay, Beyaz ve E risel YATAY ETK L, TEK KATLI, E R SEL B R YAPI OLAN TOB YÖNET M B NASI, BULUNDU U ARAZ N N EN YÜKSEK NOKTASINDA, MANZARAYA HAK M OLACAK fiek LDE KONUMLANMAKTADIR Prodek Mimarl k -
DetaylıK atma de er vergisi, harcamalar üzerinden al nan vergilerin en geliflmifl ve
ÖZEL MATRAH fiekl NE TAB ALKOLLÜ ÇK SATIfiLARINDA SON DURUM H.Hakan KIVANÇ Serbest Muhasebeci Mali Müflavir I. G R fi K atma de er vergisi, harcamalar üzerinden al nan vergilerin en geliflmifl ve modern
DetaylıS STEM VE SÜREÇ DENET M NDE KARfiILAfiILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER LER
S STEM VE SÜREÇ DENET M NDE KARfiILAfiILAN SORUNLAR VE ÇÖZÜM ÖNER LER Erol LENGERL / Akis Ba ms z Denetim ve SMMM A.fi. 473 474 2. Salon - Paralel Oturum VIII - Sistem ve Süreç Denetiminde Karfl lafl lan
DetaylıEVOK Güvenlik in hedefi daima bu kalite ve standartlarda hizmet sunmakt r. Hasan ERDEM R. Mustafa AL KOÇ. Yönetim Kurulu Baflkan.
EVOK Güvenlik, ülkemizde büyük ihtiyaç duyulan güvenlik hizmetlerine kalite getirmek amac yla Mustafa Alikoç yönetiminde profesyonel bir ekip taraf ndan kurulmufltur. Güvenlik sektöründeki 10 y ll k bilgi,
DetaylıYap Katalo u 2007 RUSYA VE BDT ÜLKELER YAPI MALZEMELER SEKTÖRÜNE G RMENIN EN KISA YOLU Ürünü Öne Ç kard k 33 y ld r Türk Yap Sektörü nün en güvenilir bilgi kayna olan Yap Katalo u, ürünlerinizi sat nalmac
DetaylıSeramik nedir? alfabesi 6
Seramik in alfabesi 6 Seramik nedir? Seramik, en basit tarifiyle, çok yüksek s cakl kta piflirilmifl toprak demektir. Serami in tarihi, uygarl k tarihi kadar eskidir. lk serami in Milattan Önce 6000 y
DetaylıYENİLENEBİLİR ENERJİDE EĞİTİM
YENİLENEBİLİR ENERJİDE EĞİTİM Enerjinin Önemi Enerji, Dünyamızın en önemli ihtiyaçlarından biridir. Türkiye nin son otuz yılda enerji talebi yıllık ortalama %8 artış göstermiştir.ülkemiz elektrik enerjisinin
Detaylı2. Projelerle bütçe formatlar n bütünlefltirme
2. Projelerle bütçe formatlar n bütünlefltirme Proje bütçesi haz rlarken dikkat edilmesi gereken üç aflama vard r. Bu aflamalar flunlard r: Kaynak belirleme ve bütçe tasla n n haz rlanmas Piyasa araflt
DetaylıPROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU
PROMOSYON VE EfiANT YON ÜRÜNLER N GEL R VE KURUMLAR VERG S LE KATMA DE ER VERG S KANUNLARI KARfiISINDAK DURUMU Aytaç ACARDA * I G R fi flletmeler belli dönemlerde sat fllar n artt rmak ve iflletmelerini
DetaylıKocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi. 4. Bas
1 Prof. Dr. Yunus Kishal Kocaeli Üniversitesi ktisadi ve dari Bilimler Fakültesi Ö retim Üyesi Tekdüzen Hesap Sistemi ve Çözümlü Muhasebe Problemleri 4. Bas Tekdüzen Muhasebe Sistemi Uygulama Tebli leri
DetaylıIs Hesab na Bir Örnek*
TÜRK TES SAT MÜHEND SLER DERNE Is tma, So utma, Havaland rma, Klima, Yang n ve S hhi Tesisat Dergisi Temel Bilgiler, Tasar m ve Uygulama Eki Say : 20 TTMD Ad na Sahibi Hüseyin Erdem Sorumlu Yaz flleri
DetaylıMilli Gelir Büyümesinin Perde Arkası
2007 NİSAN EKONOMİ Milli Gelir Büyümesinin Perde Arkası Türkiye ekonomisi dünyadaki konjonktürel büyüme eğilimine paralel gelişme evresini 20 çeyrektir aralıksız devam ettiriyor. Ekonominin 2006 da yüzde
DetaylıUluslararas De erleme K lavuz Notu, No.8 Finansal Raporlama çin Maliyet Yaklafl m
Uluslararas De erleme K lavuz Notu, No.8 Finansal Raporlama çin Maliyet Yaklafl m 1.0 Girifl 1.1 Bu K lavuz Notu nun (KN) amac finansal raporlama için De erleme Raporu nu kullananlar ve haz rlayanlar Uluslararas
DetaylıCO RAFYA GRAF KLER. Y llar Bu grafikteki bilgilere dayanarak afla daki sonuçlardan hangisine ulafl lamaz?
CO RAFYA GRAF KLER ÖRNEK 1 : Afla daki grafikte, y llara göre, Türkiye'nin yafl üzerindeki toplam nufusu ile bu nüfus içindeki okuryazar kad n ve erkek say lar gösterilmifltir. Bin kifli 5. 5.. 35. 3.
DetaylıİZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ VE ENGELLİ ÖĞRENCİ BİRİMİ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM
İZMİR KÂTİP ÇELEBİ ÜNİVERSİTESİ ENGELSİZ ÜNİVERSİTE KOORDİNATÖRLÜĞÜ VE ENGELLİ ÖĞRENCİ BİRİMİ ÇALIŞMA USUL VE ESASLARI BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak, Tanımlar ve Genel Esaslar Amaç Madde 1- (1)Bu
DetaylıİSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İMAR YÖNETMEİĞİ
İSTANBUL BÜYÜKŞEHİR BELEDİYESİ İMAR YÖNETMEİĞİ ASANSÖRLER MADDE 8.08 Bina giris katından itibaren kat adedi,, bu kat ile birlikte 4 den fazla olan konut binalarında, bodrumda iskan edilen katlar dahil
DetaylıG ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl
220 ÇEfi TL ADLARLA ÖDENEN C RO PR MLER N N VERG SEL BOYUTLARI Fatih GÜNDÜZ* I-G R fi G ünümüzde bir çok firma sat fllar n artt rmak amac yla çeflitli adlar (Sat fl Primi,Has lat Primi, Y l Sonu skontosu)
DetaylıBulunduğu Kaynaştırma
İşitme Engelli Öğrencilerin Bulunduğu Kaynaştırma Ortamlarında Fiziksel Düzenlemeler Araş. Gör. Duygu BÜYÜKKÖSE Araş. Gör. Hüseyin KOÇ Doç. Dr. Hasan GÜRGÜR ÖZEK 2015, Anadolu Üniversitesi Giriş İşitme
DetaylıBİNALARDA ENERJİ PERFORMANSI YÖNETMELİĞİ Bayındırlık ve İskan Bakanlığı
Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Yayınlanma tarihi: 05.12.2008 Yürürlüğe girme tarihi: 05.12.2009 Vorlage 1 09/2006 Viessmann Werke Kapsam Mevcut ve yeni yapılacak konut, ticari ve hizmet amaçlı kullanılan
DetaylıTeknik. Tesisat ve Duman Yal t m. Faruk Bilal / nflaat Müh. Himerpa A.fi.
Tesisat ve Duman Yal t m Faruk Bilal / nflaat Müh. Himerpa A.fi. Duman, kat yada gaz haldeki yanma ürünleri için kullan lan genel bir terimdir ve yanmam fl parçac klarla, yan c dan kimyasal de iflim yoluyla
DetaylıLABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ. Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi
LABORATUVARIN DÖNER SERMAYE EK ÖDEME SİSTEMİNE ETKİSİ Prof. Dr. Mehmet Tarakçıoğlu Gaziantep Üniversitesi Bir etkinliğin sonucunda elde edilen çıktıyı nicel ve/veya nitel olarak belirleyen bir kavramdır.
Detaylı2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL
2007 YILI VE ÖNCES TAR H BASKILI HAYVANCILIK B LG S DERS K TABINA L fik N DO RU YANLIfi CETVEL NOT: Düzeltmeler bold (koyu renk) olarak yaz lm flt r. YANLIfi DO RU 1. Ünite 1, Sayfa 3 3. DÜNYA HAYVAN POPULASYONU
DetaylıYrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN. İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları
I Yrd. Doç. Dr. Olcay Bige AŞKUN İşletme Yönetimi Öğretim ve Eğitiminde Örnek Olaylar ile Yazınsal Kurguları II Yay n No : 2056 Hukuk Dizisi : 289 1. Bas Kas m 2008 - STANBUL ISBN 978-975 - 295-953 - 8
DetaylıMutfak Robotu Kullanma K lavuzu BKK 2154
Mutfak Robotu Kullanma K lavuzu BKK 2154 Ç NDEK LER 1 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 2 1 11 8 4 7 2 3 6 5 9 10 12 13 14 15 16 17 17A 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 1 2 3 4 5
DetaylıYÖNTEM 1.1. ÖRNEKLEM. 1.1.1. Örneklem plan. 1.1.2. l seçim ölçütleri
BÖLÜM 1 YÖNTEM Bu çal flma 11, 13 ve 15 yafllar ndaki gençlerin sa l k durumlar ve sa l k davran fllar n saptamay hedefleyen, kesitsel tan mlay c ve çok uluslu Health Behavior in School Aged Children,
DetaylıALÇI DEKORASYON VE KARTONPİYER
ALÇI DEKORASYON VE KARTONPİYER Aşağıdaki soruları dikkatlice okuyunuz ve doğru seçeneği işaretleyiniz. 1. Aşağıdakilerden hangisi alçı dekorasyon ve kartonpiyer yapma araçlarından biri değildir? A) Mala
DetaylıYÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ENGELLİLER DANIŞMA VE KOORDİNASYON YÖNETMELİĞİ (1) BİRİNCİ BÖLÜM. Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar
YÜKSEKÖĞRETİM KURUMLARI ENGELLİLER DANIŞMA VE KOORDİNASYON YÖNETMELİĞİ (1) BİRİNCİ BÖLÜM Amaç, Kapsam, Dayanak ve Tanımlar Amaç MADDE 1 (Değişik:RG-14/2/2014-28913) (1) Bu Yönetmeliğin amacı; yükseköğrenim
DetaylıİKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ
İKİNCİ BÖLÜM EKONOMİYE GÜVEN VE BEKLENTİLER ANKETİ 120 kinci Bölüm - Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi 1. ARAfiTIRMANIN AMACI ve YÖNTEM Ekonomiye Güven ve Beklentiler Anketi, tüketici enflasyonu, iflsizlik
DetaylıTürkiye Odalar ve Borsalar Birli i. 3. Ödemeler Dengesi
Türkiye Odalar ve Borsalar Birli i 3. Ödemeler Dengesi 2003 y l nda 8.037 milyon dolar olan cari ifllemler aç, 2004 y l nda % 91,7 artarak 15.410 milyon dolara yükselmifltir. Cari ifllemler aç ndaki bu
DetaylıTUĞLA VE KİREMİT RAPORU
TUĞLA VE KİREMİT RAPORU Her türlü iklim koşuluna dayanıklı olan tuğla-kiremit, yaklaşık 6000 yıllık geçmişi ile kendini kanıtlamış, tamamen doğal ve sağlıklı yapı malzemeleridir. Topraktan (kilden) üretilmeleri
DetaylıDoç. Dr. Cemal Niyazi SÖKMEN*
Yeni Nükleer Reaktörler: Tasar m Kriterleri Doç. Dr. Cemal Niyazi SÖKMEN* Girifl: Nükleer reaktörler halen dünyadaki elektrik üretiminin %16-17 sini sa lamaktad rlar. 50 y l aflk n bir geçmifle sahip nükleer
Detaylıelero SoloTel Kullan m talimat Lütfen kullan m k lavuzunu saklay n z!
SoloTel elero Kullan m talimat Lütfen kullan m k lavuzunu saklay n z! elero GmbH Antriebstechnik Linsenhofer Str. 59 63 D-72660 Beuren info@elero.de www.elero.com 309400 Nr. 18 101.5401/0305 çerik Güvenlik
DetaylıG ümrük Müsteflarl Gümrükler Genel Müdürlü ünün yay mlam fl oldu-
mali ÇÖZÜM 147 SERBEST BÖLGELERE SERBEST BÖLGE filem FORMU DÜZENLENMEK SURET YLE TÜKET M VE KULLANIM AMAÇLI OLARAK GÖNDER LEN MALLARLA LG L HRACAT ST SNASI UYGULAMASI Burak Ali Han TEC M* G R fi G ümrük
Detaylı3 218 say l Serbest Bölgeler Kanunu nun 6 nc maddesinde 5084 say l
SERBEST BÖLGELERDE KATMA DE ER VERG S Erkan GÜRBO A Gelirler Baflkontrolörü I- GENEL B LG : 3 218 say l Serbest Bölgeler Kanunu nun 6 nc maddesinde 5084 say l Kanun un 8 nci maddesi ile yap lan de ifliklik
DetaylıAkreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri
Akreditasyon Çal malar nda Temel Problemler ve Organizasyonel Bazda Çözüm Önerileri Prof.Dr. Cevat NAL Selçuk Üniversitesi Mühendislik-Mimarl k Fakültesi Dekan Y.Doç.Dr. Esra YEL Fakülte Akreditasyon Koordinatörü
DetaylıSTRATEJ K V ZYON BELGES
STRATEJ K V ZYON BELGES BEYAZ K TAP S UNUfi Sivil toplum; demokrasi, insan haklar ve hukuk devleti kavramlar n n yerleflmesiyle ilgili taleplerden ekonomiyle ilgili endiflelere kadar sosyal yaflama dair
DetaylıBelediyelerde e-arfliv Uygulamalar ile Dijitallefltirme Çal flmalar nda zlenmesi Gereken Yol Haritas
Belediyelerde e-arfliv Uygulamalar ile Dijitallefltirme Çal flmalar nda zlenmesi Gereken Yol Haritas Uzman Zeynep Akdo an Ankara Üniversitesi, Türkiye, zsen@ankara.edu.tr, Prof. Dr. Fahrettin Özdemirci
DetaylıGaranti Belgesi. Ürüne yetkisiz kifliler taraf ndan yap lan müdahalelerde ürüne verilmifl garanti sona erecektir.
Garanti Belgesi BEKO taraf ndan verilen bu garanti, Hand Blender n normalin d fl nda kullan lmas ndan do acak ar zalar n giderilmesini kapsamad gibi, afla daki durumlarda garanti d fl d r: 1. Kullanma
DetaylıX. BÖLÜM AYDINLATMA OTOMASYON S STEM
X. BÖLÜM AYDINLATMA OTOMASYON S STEM 10.1. AYDINLATMA YÖNET M Yap lan araflt rmalar, bir otomasyon sisteminin tam anlam ile uygulanmas ve teknik elemanlar n programl bak mlarda ald önlemler sonucunda y
DetaylıMESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES
MESLEK MENSUPLARI AÇISINDAN TÜRK YE DENET M STANDARTLARININ DE ERLEND R LMES Ahmet AKIN / TÜRMOB Yönetim Kurulu Üyesi 387 388 Genel Oturum III - Meslek Mensuplar Aç s ndan Türkiye Denetim Standartlar n
DetaylıKÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi
DÜNYADA VE TÜRK YEDE ENERJ VE KÖMÜRÜN GÖRÜNÜMÜ, PROJEKS YONLAR VE EM SYONLAR Mehmet GÜLER Maden Mühendisleri Odas Yönetim Kurulu Üyesi Dünya Dünya Kömür Rezervi Bölge Görünür Ç kar labilir Rezervler (Milyon
DetaylıKıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği
Kıbrıs ın Su Sorunu ve Doğu Akdeniz in Hidrojeopolitiği Dursun Yıldız SPD Başkanı 2 Nisan 2016 Giriş Gelişmenin ve karşı duruşun, doğuya karşı batının, kuzey kıyısına karşı güney kıyısının, Afrika ya karşı
DetaylıİŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI
KAMUDA İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ PANELİ İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ UYGULAMALARI Uzm. Yusuf DUMAN İSG Koordinatörü / İş Güvenliği Uzmanı Mayıs/2016 (1/55) 6331 SAYILI İSG KANUNU İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu
DetaylıPatlama önleyici ürünler
13-797352.qxp 10/17/08 11:24 AM Page 1 Nükleer enerji Alev alabilen malzemelerden kaç nmak, patlamadan korunman n en kolay yoludur. Ancak, kimya ve eczac l k endüstrisinde ve di er endüstri alanlar nda,
Detaylı1 6/01/2004 tarihli say l Resmi Gazete de yay mlanan ve 01/05/2004
NfiAAT TAAHHÜT filer NDE VE ÖZEL NfiAATLARDA ASGAR fiç L K B LD R M UYGULAMASINDA SON DURUM ( L fi KS ZL K BELGES ) Recep SEL MO LU Yeminli Mali Müflavir 1 6/01/2004 tarihli 25348 say l Resmi Gazete de
DetaylıYapı ve Deprem Yönetmelikleri, alan kullanım yönetmeliklerinin gözden geçirilmesi ve gerekiyorsa yeniden düzenlenmesi
Afet Yö netimi İnsan toplulukları için risk oluşturan afetlerin önlenmesi ve zararlarının azaltılması, afetlere karşı hazırlıklı olunması, afet anında hızlı ve etkili bir kurtarma, ilk yardım, geçici barındırma
DetaylıGirifl Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) Ecz. Neslihan Güleno lu
G R fi Girifl Bu kitapç k Marmara Üniversitesi Eczac l k Fakültesi Farmakoepidemiyoloji Araflt rma Birimi (MEFEB) taraf ndan, befleri t bbi ürünlerin güvenlili inin izlenmesi ve de erlendirilmesi hakk
Detaylıneden s yal t m yapt rmal y z?
neden s yal t m yapt rmal y z? ZODER, yal t m konusunda kamuoyunu ve sektörü bilinçlendirmek üzere faaliyet gösteren, s, su, ses ve yang n yal t m malzemesi üretici, sat c, uygulay c ve ithalatç lar n
Detaylı