Afyonkarahisar İli, Potansiyel ve Alternatif Yatırımların Belirlenerek, Ön Fizibilitelerinin Hazırlanması Projesi OCAK 2013

Transkript

1 Afyonkarahisar İli, Potansiyel ve Alternatif Yatırımların Belirlenerek, Ön Fizibilitelerinin Hazırlanması Projesi OCAK 213 Zafer Kalkınma Ajansı Development Agency Bu Proje T.C. Zafer Kalkınma Ajansı Tarafından, finanse edilmiştir.

2 Afyonkarahisar İli, Potansiyel Ve Alternatif Yatırımların Belirlenerek, Ön Fizibilitelerinin Hazırlanması Projesi OCAK 213 Hazırlayanlar Pınar YÜKSEK Prof. Dr. Harun BAYTEKİN Prof. Dr. Muhittin ÖZDER Prof. Dr.Sezgin UZUN Funda Özerin KARAHAN Bu Proje T.C. Zafer Kalkınma Ajansı Tarafından, finanse edilmiştir. 1

3 Bu Afyonkarahisar İli, Potansiyel Ve Alternatif Yatırımların Belirlenerek, Ön Fizibilitelerinin Hazırlanması Projesi'' T.C. Zafer Kalkınma Ajansı nın katkısı ile hazırlanmıştır. Bu proje içeriğinden sadece ''Afyonkarahisar Ticaret Ve Sanayi Odası sorumludur ve bu içeriğin herhangi bir şekilde T.C. Zafer Kalkınma Ajansı nın görüş ve tutumunu yansıttığı ileri sürülemez. 2

4 AFYONKARAHİSAR 3

5 SUNUŞ AFYONKARAHİSAR TİCARET VE SANAYİ ODASI BAŞKANI HÜSNÜ SERTESER Afyonkarahisar'ımızın kalkınması için öncelikle ilimizdeki potansiyellerin en iyi şekilde araştırılması, mevcut durumun ortaya konulması, değerlendirilmesi, ve böylece mevcut kaynakların verimli ve gerçekçi kullanımının sağlanması gerekmektedir. Bu amaçla yaptığımız projemizin iki temel hedefi vardır. Bunlardan ilki, yeni teşvik sistemi kapsamında desteklenen sektörlerde, potansiyel yatırımların belirlenmesine yönelik araştırmalar yapmak ve saha çalışmaları ile yatırım ön fizibilitelerini oluşturarak, belirlenen sektörlere ait yatırım kılavuzunun hazırlanmasıdır. İkinci hedefimiz ise mermer, gıda, termal turizm gibi mevcut yatırım alanlarımız dışında yatırım yapılabilir alternatif sektörleri belirlemek ve bu konuda yatırım ön fizibilitelerini oluşturarak, belirlenen sektörlere ait yatırım kılavuzunu hazırlamaktır. Bu iki temel amaç kapsamında gerçekleştirilen projemiz ile, Afyonkarahisar ilinde potansiyel sektör profili ortaya konulacaktır. Ayrıca gelişme imkanı ve kabiliyeti bulunan alternatif sektörlerin belirlenmesi ile de geleceğe yönelik yeni yatırım hedef ve stratejilerinin belirlenmesi, tasarlanması ve uygulanması sağlanacaktır. Çalışmalar sonucunda ortaya çıkacak verileri ortaya koyarak yatırımcılarımızın doğru teşvik mekanizmasından faydalanması, sağlıklı yatırım kararları almaları ve kaynakların rasyonel bir şekilde değerlendirilmesi amaçlanmıştır. İlimizin sosyal ve kültürel olarak gelişmesi ile istihdamın artması, tabiki il ekonomisinin gelişimi ile doğrudan bağlantılıdır. Bu amaçla yapılan çalışmanın sonucu olarak yatırımların nitelik ve nicelik olarak artmasını ve büyümemize katkı sağlamasını ümit ediyoruz. Projenin yatırımcılara faydalı olması temennisi ile tüm yatırımcıları geleceğin parlayan yıldızı olan ilimize davet ediyoruz. 4

6 İÇİNDEKİLER SUNUŞ I,II,III,IV GİRİŞ ALTERNATİF YATIRIMLAR BÖLÜM Uluslararası Fuar Ve Kongre Merkezi Ön Fizibilite Raporu Giriş Piyasa İncelemesi Sektörün ve Hizmetin Tanımı Arz Analizi Talep Analizi Sektörel Değerlendirme KURULUŞ YERİ İNCELEMESİ Kuruluş Yeri Seçimi İşgücü Ulaşım Gelişme Potansiyeli COĞRAFİ KONUM TEŞVİK DURUMU MALİ İNCELEME İşletme Sermayesi İhtiyacı Kapasite Kullanım Olanakları Finansman İhtiyacı Ve Kaynakların Hesaplanması İşletme Giderleri İşletme Gelirleri Amortismanların Hesaplanması Proforma Tabloların Hesaplanması Net Bugünkü Değer Toplamı Yatırımın Geri Dönüş Süresi TEKNİK İNCELEME Yerleşim Planı Tasarlanan Bölümler Ve Alanları HUKUKİ İNCELEME YATIRIMIN ÖZETİ

7 1.1.1 SONUÇ ALTERNATİF YATIRIMLAR BÖLÜM Alternatif Turizm Ön Fizibilite Raporu GİRİŞ PİYASA İNCELEMESİ Sektörün ve Hizmetin Tanımı Sınıflandırılması Arz Analizi Talep Analizi Satış Ve Rekabet Olanakları Sektörel Değerlendirme KURULUŞ YERİ İNCELEMESİ Kuruluş Yeri Seçimi Hammadde Enerji İşgücü Pazara Yakınlık Ulaşım Gelişme Potansiyeli ALT YAPI DURUMU COĞRAFİ KONUM TEŞVİK DURUMU İPARD Destekleri Yatırım Teşvik Belgesi Banka Kredileri ÇEVRESEL DEĞERLENDİRME MALİ İNCELEME İşletme Sermayesi Ve İhtiyacı Kapasite Kullanım Olanakları Toplam Yatırım Tutarı Ve Finansman İhtiyacı İşletme Giderleri İşletme Geirleri Amortismanların Hesaplanması Proforma Tabloların Hesaplanması Net Bugünki Değer Toplamı

8 Yatırımın Geri Dönüş Süresi TEKNİK İNCELEME Gerekli Makine Ve Techizatlar Girdi Çıktı Analizi Yerleşim planı Tedarik Kaynakaları İhtiyaç Duyulacak Personel Sayısı Ve Niteliği HUKUKİ İNCELEME Kanun,Tüzük Ve Yönetmelikler Yatırım Aşamasında İşletme Aşamasında YATIRIM ÖZETİ DEĞERLENDİRME VE SONUÇLAR ALTERNATİF YATIRIMLAR BÖLÜM Eğlence Merkezi Ön Fizibilite Raporu GİRİŞ PİYASA İNCELEMESİ Sektörün Ve Hizmetin Tanımı Sınıflandırılması Arz Analizi Talep Analizi Satış Ve Rekabet Olanakları KURULUŞ YERİ İNCELEMESİ Kuruluş Yeri Seçimi Hammadde İş Gücü Pazara Yakınlık Ulaşım Gelişme Potansiyeli ALT YAPI DURUMU COĞRAFİ KONUM TEŞVİK DURUMU ÇEVRESEL DEĞERLENDİRME MALİ İNCELEME İşletme Sermayesi Ve İhtiyacı

9 Kapasite Kullanım Olanakları Finansman İhtiyacı Ve Kaynakların Hesaplanması Toplam Yatırım Tutarı Ve Yıllara Dağılımı İşletme Giderleri İşletme Gelirleri Amortismanların Hesaplanması Proforma Tabloların Hesaplanması Net Bugünki Değer Toplamı Ve İç Karlılık Oranı Yatırımın Geri Dönüş Süresi TEKNİK İNCELEME Hammadde Ve Yardımcı Madde İhtiyaç Analizi Gerekli Makine Ve Techizatlar Girdi Çıktı Analizi Yerleşim Planı Tedarik Kaynakaları İhtiyaç Duyulacak Personel Sayısı Ve Niteliği HUKUKİ İNCELEME Kanun Tüzük Ve Yönetmelikler Yatırım Aşamasında İşletme Aşamasında YATIRIMIN ÖZETİ DEĞERLENDİRME VE SONUÇ POTANSİYEL YATIRIMLAR BÖLÜM Jeotermal Kaynaklı Teknolojik Sera Ön Fizibilite Raporu GİRİŞ PİYASA İNCELEMESİ Sektörün Ve Hizmetin Tanımı Sınıflandırılması Arz Analizi Talep Durumu Arz Ve Talebin Karşılaştırılması KURULUŞ YERİ İNCELEMESİ Kuruluş Yeri Seçimi Hammadde Ve Yardımcı Maddeler İş Gücü

10 Pazara Yakınlık Ulaşım Gelişme Potansiyeli ALT YAPI DURUMU COĞRAFİ KONUM TEŞVİK DURUMU ÇEVRESEL DEĞERLENDİRME MALİ İNCELEME İşletme Sermayesi Ve İhtiyacı Finansman İhtiyacı Ve Kaynakaların Hesaplanması Toplam Yatırım Tutarı Ve Yıllara Dağılımı İşletme Giderleri İşletme Gelirleri Amortismanların Hesaplanması Proforma Tabloların Hesaplanması Net Bugunkü Değer Toplamı İç Karlılık Oranı Yatırımın Geri Dönüş Süresi TEKNİK İNCELEME Uygulanacak Üretim Yöntemi Gerekli Makine Ve Teçhisatlar Yerleşim Planı Tedarik Kaynakaları HUKUKİ İNCELEME Kanun Tüzük Ve Yönetmelikler Yatırım Aşamasında İşletme Aşamasında DEĞERLENDİRMELER YATIRIMIN ÖZETİ SONUÇ POTANSİYEL YATIRIMLAR BÖLÜM Beş Yıldızlı Termal Otel Ön Fizibilite Raporu GİRİŞ PİYASA İNCELEMESİ Sektörün Ve Hizmetin Tanımı Sınıflandırılması

11 Arz Analizi Talep Analizi Arz Ve Talebin Karşılaştırılması Satış Ve Rekabet Olanakaları Sektörel Değerlendirme Kuruluş Yeri İncelenmesi Kuruluş Yeri Seçimi İşgücü Pazara Yakınlık Ulaşım Gelişme Potansiyeli ALT YAPI DURUMU COĞRAFİ KONUM TEŞVİK DURUMU ÇEVRESEL DEĞERLENDİRME MALİ İNCELEME İşletme Sermayesi Ve İhtiyacı Kapasite Kullanım Olanakaları Toplam Yatırım Tutarı Ve Yıllara Dağılımı İşletme Giderleri İşletme Gelirleri Amortismanların Hesaplanması Proforma Tabloların Hesaplanması Net Bugünkü Değer Toplamı Yatırımın Geri Dönüş Süresi TEKNİK İNCELEME Hammadde Ve Yardımcı Madde İhtiyaç Analizi Gerekli Makine Ve Teçhizatlar İhtiyaç Duyulacak Personel Sayısı Ve Niteliği HUKUKİ İNCELEME Kanun Tüzük Ve Yönetmelikler Yatırım Aşamasında İşletme Aşamasında YATIRIMIN ÖZETİ

12 DEĞERLENDİRME VE SONUÇLAR POTANSİYEL YATIRIMLAR BÖLÜM Hayvancılık Ön Fizibilite Raporu GİRİŞ PİYASA İNCELEMESİ Sektörün Ve Hizmetin Tanımı Sınıflandırılması Arz Analizi Talep Analizi Arz Ve Talebin Karşılaştırılması Satış Ve Rekabet Olanakları Sektörel Değerlendirme KURULUŞ YERİ İNCELEMESİ Kuruluş Yeri Seçimi Hammadde İş Gücü Pazara Yakınlık Ulaşım Gelişme Potansiyeli COĞRAFİ KONUM TEŞVİK DURUMU ÇEVRESEL DEĞERLENDİRÖME MALİ İNCELEME İşletme Sermayesi Ve İhtiyacı Kapasite Kullanım Olanakları Toplam Yatırım Tutarı İşletme Giderleri İşletme Gelirleri Amortismanların Hesaplanması Net Bügünkü Değer Toplamı Yatırımın Geri Dönüş Süresi TEKNİK İNCELEME Sürü Projeksiyonu Hammadde Ve Yardımcı Madde İhtiyaç Analizi Gerekli Bina Makine Ve Teçhizatlar

13 Girdi Çıktı Analizi Yerleşim Planı Tedarik Kaynakları İhtiyaç Duyulacak Personel Sayısı Ve Niteliği HUKUKİ İNCELEME Kanun Tüzük Ve Yönetmelikler Yatırım Aşamasında İşletme Aşamasında DEĞERLENDİRMELER YATIRIMIN ÖZETİ KAYNAKLAR

14 Giriş Projemiz ile, Afyonkarahisar ilinin potansiyellerinin spesifik olarak belirlenmesi, uygun yatırım alanlarının ortaya konulması ve yatırımcılarımızın sağlıklı kararlar almalarına yardım edecek verilerin bir araya getirilmesi sağlanacaktır. Yatırımcılarımıza Afyonkarahisar ilindeki, yatırım yapabilecekleri potansiyelleri neler olduğu, potansiyeller haricinde, yeni teşvik sistemi kapsamında desteklenen, geleceğe yönelik alternatif yatırımların neler olduğu spesifik olarak, ön fizibiliteli yaklaşım destekleri verilerek Afyonkarahisar ilinde, hem yatırımcı hem de potansiyel yararlanıcıların kapasitesi geliştirilecektir. 13

15 ALTERNATİF YATIRIMLAR BÖLÜM 1 14

16 1.1.ULUSLARARASI FUAR VE KONGRE MERKEZİ ÖN FİZİBİLİTE RAPORU 15

17 1.1.1 GİRİŞ Ön fizibilite etüdü TR33 bölgesinde yer alan Afyonkarahisar ilinde yapılması planlanan ''Afyonkarahisar Uluslararası Fuar ve Kongre Merkezi (AUFKM)'' yatırımının piyasa incelemesi, kuruluş yeri incelemesi, mali inceleme ve hukuki incelemeler ile yapılabilirliğini belirlemek için hazırlanmıştır. Fizibilite çalışmasının ilk aşamasında bölgenin genel görünümü ve kapasitesini ortaya koymak amacıyla coğrafi, demografik, sosyo-ekonomik ve ticari verileri ile tarım, madencilik, imalat ve hizmetler sektörleri ve fiziki altyapısı incelenmiştir. Bölgenin rekabet avantajını ortaya koyan bir çalışma yapılmıştır. Projenin sektörel ve bölgesel politika ve planlarla ilgisi incelenmiştir. Ayrıca fuar, kongre sektörü ve ülkemizdeki gelişimiyle ilgili ve kongre turizmiyle ilgili genel bilgi verildikten sonra bölgede kurulacak bir fuar ve kongre merkezine olan potansiyel talebin ölçülmesi amacıyla makro düzeydeki verilerden hareketle bir talep analizi yapılmıştır. Bu analiz bölgedeki paydaşlar ile yapılan saha analizinden elde edilen mikro bilgilerle desteklenmiştir. Bu aşamada ülkemizdeki örneklerden seçilen KTO - TÜYAP Konya Uluslararası Fuar Merkezi tecrübesi ele alınmıştır. Afyonkarahisar İl Özel İdaresi projenin başlangıç aşamasında uygun olacağı düşünülen beş alanı değerlendirme amacıyla seçmiştir. Teknik analizle, fuar alanı ve kongre merkezi yapılmasına elverişli beş alternatif arazi değerlendirilmiş, aralarından seçilen alan için seçenekli öngörüler ile vaziyet planları geliştirilerek, talep analizlerine bağlı kapasite seçimleri yapılmıştır. Seçilen alan modelleme ve değerlendirme aşamasına alınmıştır. Seçeneklerde fuar alanı ve kongre merkezi yatırımı ve işletilmesi için iş modeli geliştirilmiş, örgütsel yapı ve finansman modeli seçenekleri sunulmuştur. Bu öngörülerin gerçekleştirilmesi için yol haritaları geliştirilmiştir. Finansal ve ekonomik analizler de bu bölümdedir. Fizibilite çalışması sadece projeye başlama kararı alınmasıyla ilgili olarak düşünülmemiştir. Proje uygulamasına da yön verecek şekilde kilit noktalar ele alınmış ve uygulamada olabilecek hataların en aza indirgenmesine önem verilmiş olup, bu amaçla çoklu değerlendirmeler sunulmuştur. Ön fizibilitesi yapılan Afyonkarahisar Uluslararası Fuar Ve Kongre Merkezi Fuar ve kongre organizasyonu yapan şirketlere kiralama hizmeti yapacak şekilde işletilecektir. Örnek Fuar Alanı 16

18 Ulusal Ölçekteki Plan Kararlarıyla İlişkisi Bölgeler arasındaki gelişmişlik farkının azaltılması, kentsel kültürel ve sosyal donatının geliştirilmesi 9. Kalkınma Planı (27-213) ve Plan öncesi dönemde (24-26) hazırlanan Ön Ulusal Kalkınma Planı, Türkiye Turizm Stratejisi-223 Çalışması gibi ulusal ölçekteki plan ve programlarda ele alınmış ve önemsenmiştir. Ön Fizibilite Etüdünde, ulusal ölçekte 9. Kalkınma Planı ile Plan stratejileri ve hedefleri dikkate alınarak hazırlanan Türkiye Turizm Stratejisi-223 çalışması yanı sıra bölgesel ölçekte Afyonkarahisar, Manisa, Kütahya, Uşak illerinden oluşan TR33 Bölgesi için değerlendirilmiştir. Bu yatırımlar içerisinde bulunan kongre ve fuar turizmi bölgesel kalkınma stratejisi olarak ulusal ve bölgesel ölçekte önemsenmiştir. Örnek Fuar Alanı Kapalı Alan Dokuzuncu Kalkınma Planı dönemini kapsayan Dokuzuncu Kalkınma Planı İstikrar içinde büyüyen, gelirini daha adil paylaşan, küresel ölçekte rekabet gücüne sahip, bilgi toplumuna dönüşen, AB ye üyelik için uyum sürecini tamamlamış bir Türkiye vizyonu ve Uzun Vadeli Strateji (21-223) çerçevesinde hazırlanmıştır. Dokuzuncu Kalkınma Planı Döneminde ekonomik büyümenin ve sosyal kalkınmanın istikrarlı bir yapıda sürdürülmesi ve plan vizyonunun gerçekleşmesi için sektörel ve tematik politikalar ve öncelikler aşağıdaki stratejik amaçlara hizmet edecek şekilde ele alınmıştır. Rekabet Gücünün Artırılması, İstihdamın Artırılması, Beşeri Gelişme ve Sosyal Dayanışmanın Güçlendirilmesi, Bölgesel Gelişmenin Sağlanması, Kamu Hizmetlerinde Kalitenin ve Etkinliğin Artırılması (Giriş Bölümü Madde-5,6). 9. Kalkınma Planı öncesi dönemde Türkiye de Ekonomik ve Sosyal Gelişmeler irdelendiğinde; turizmin, yarattığı katma değer, istihdam ve döviz geliri bakımından Türkiye ekonomisinde son 2 yılda önemli atılım gösteren sektörlerden biri olduğu 17

19 belirtilmiştir. (Madde ). 9.Kalkınma Planı döneminde ise; 7. Temel Amaçlar: Gelişme Eksenleri başlığı altında sanayi ve hizmetlerde yüksek katma değerli üretim yapısına geçişin sağlanması açısından turizm sektörü, ülkedeki refah ve gelişmişlik dengesizliklerini azaltıcı doğrultuda yönlendirilecek, turizm potansiyeli olan ancak bugüne kadar yeterince ele alınmamış yörelerde turizm geliştirilerek ekonomik ve sosyal kalkınma sağlanacaktır. Kültür ve Turizm Bakanlığı Türkiye Turizm Stratejisi Kültür ve Turizm Bakanlığı; 9. Kalkınma Planında (27 213) turizm sektörünün uzun vadeli ve sağlıklı gelişmesini sağlamak üzere Turizm Sektörü Ana Planı hazırlanacaktır ifadesi doğrultusunda Plan hedefleri ile uyum sağlayan Turizm Stratejisi Çalışması nı hazırlamıştır. Türkiye Turizm Stratejisi, turizm sektöründe, kamu ve özel sektörün yönetişim ilkesi çerçevesinde işbirliğini gündeme taşıyan ve stratejik planlama çalışmalarının yönetim ve uygulamasına yönelik açılımlar sağlamasını hedefleyen bir çalışmadır. Bu çalışmanın hedefi; sürdürülebilir turizm yaklaşımının benimsenerek istihdamın artırılmasında ve bölgesel gelişmede turizmin öncü bir sektör konumuna ulaştırılması ve Türkiye nin 223 yılına kadar, uluslararası pazarda turist sayısı ve turizm geliri bakımından ilk beş ülke arasında önemli bir varış noktası ve uluslararası bir marka haline getirilmesinin sağlanmasıdır. Türkiye Turizm Stratejisi, turizm sektöründe, kamu ve özel sektörün yönetim ilkesi çerçevesinde işbirliğini gündeme taşıyan ve stratejik planlama çalışmalarının yönetim ve uygulamasına yönelik açılımlar sağlamasını hedefleyen bir çalışmadır. Türkiye Turizm Stratejisi-223 çalışmasının temelinde yer alan bu yaklaşım, çalışmanın noktasal değil bölgesel, yönlendirici ve dinamik bir çerçevede geliştirilmesini olanaklı kılmaktadır. Bu Plan kapsamında da 9. Kalkınma Planı Madde 7.1 de değinilen Türkiye nin kıyı turizmi yanı sıra, alternatif turizm (sağlık ve termal turizm, kış sporları, dağ ve doğa turizmi, yayla turizmi, kırsal ve eko turizm, kongre ve fuar turizmi, kurvaziyer ve yat turizmi, golf turizmi, vb.) gibi turizm türleri açısından da büyük potansiyele sahip olmakla birlikte bu potansiyelin rasyonel olarak kullanılamaması görüşüne yer verilmiştir. Türkiye Turizm Stratejisi-223 Belgesindeki Vizyona Yönelik Temel İlkeler Kongre turizmine yönelik tesis ve aktivitelerin canlandırılması çalışmalarının başlatılması, Fuar ve kongre merkezleri yapılması, Sanat köyleri kurulması, Ulusal ve uluslararası ölçekte faaliyetler düzenlenmesi öngörülmüştür PİYASA İNCELEMESİ Sektörün ve Hizmetin Tanımı FUAR Türklerin ekonomik hayatında panayır adıyla yer alan bölgesel pazarların tarihi oldukça eskidir. Panayır kelimesi, Yunanca Penegyris (bütün halkın toplanması) kelimesinden gelmekte olup sözlük anlamı "bir yerde belirli zamanda kurulan pazar" olarak açıklanmaktadır. Tarihte ilk yerleşimlerin kurulduğu Anadolu da Truva, Kalkamış Çatalhöyük izlerine rastlanmaktadır. Kayseri ise Asurlulardan kalma tabletlerde bile önemli ticaret, antrepo ve fuar yeri olarak görülmektedir. Fuarların işletmeler ve ülkeler açısından bir tanıtım aracı olarak kullanılması Türkiye de 1923 yılına kadar plansız ve programsız olarak düzenlenen panayırlarla gerçekleştirilmiştir. Düzenlenen söz konusu panayırların yeterince işlevsel olduğunu söylemek mümkün değildir. Fuarlar konusundaki bu düzensiz uygulamalar, İzmir İktisat Kongresi ne kadar sürmüştür. Söz konusu 18

20 organizasyon hakkında Mustafa Kemal Atatürk İktisat sergisi çok güzel olmuş her sene tekrarlayın bunu. Bölgemizde böyle sergiler, iktisadın gelişmesine yol açar şeklinde görüş belirterek konuya verdiği önemi vurgulamıştır. Sergiye yerli yabancı toplam kuruluşlar katılmıştır.9 Eylül sergisine Mustafa Kemal Atatürk bir telgraf çekerek düşüncelerini aktarmıştır. İzmir deki bu etkinliklerin ardından Türkiye nin diğer illerinde de fuarlar kurulmaya başlanmıştır. Kurulan bu fuarlarda ekonomik ve ticari amaçlar ile her türlü eğlence iç içe düşünülmüş, ihtisasla ilgili işlevsel özellikler pek dikkate alınmamıştır. 2 Ağustos 1936 yılında açılan ilk İzmir Enternasyonal Fuarı ile uluslararası kimliğe kavuşturulmuş ve yerli yabancı kuruluşlarda katılmıştır. İzmir Enternasyonal Fuarı 1946 yılında Uluslararası Fuarlar Birliği ne ( UFI ) üye olmuştur. İşte bu gelişme, Türkiye de fuarcılık sektörünü başlatmıştır. Ülkemizde 196 lı yıllardan itibaren fuarcılık konusunda daha ciddi adımlar atılmaya başlanmış ve hem kurulan hem de katılımcı fuar sayılarında artmalar görülmüştür yılları arasında Samsun, Bursa, Balıkesir, Kayseri, Trabzon, Erzurum, Tatvan, Konya, Kocaeli ve Gaziantep te ulusal fuarlar kurulmuştur. 198 li yıllara gelindiğinde fuarcılık konusunda bir adım daha ileri gidilmiş ve fuarlar ithalat-ihracat ilişkilerinin olmazsa olmaz bir parçası hâline gelmiştir. Fuarcılık Sektörü ülkemizde özellikle 199 larda gelişme yolunda önemli bir ilerleme kaydederek düzenlenen fuarların ve kurulan organizatör firmalarının sayılarında artış olmuştur. Günümüzde fuarcılık alanıyla ilgili pek çok çalışma yürütülmektedir ve düzenlenen fuarlar ihtisas fuarları niteliğine bürünmüştür. İhtisas fuarları doğrudan sektörle ilgili alıcı ve satıcıları bir araya getirir. Bu nedenle dünya genelinde ihtisas fuarlarına ciddi yönelme vardır. Fuar Ve Kongre Merkezlerinin Önemi Günümüzde tüm sektörlerde yaşadığımız gelişmeler ve pazarda meydana gelen yeni oluşumlar rekabetin yoğun bir şekilde yaşandığı ortam doğurmuştur. Bugün artık sadece kaliteli mal üretip pazara sürmek başarı elde etmek ve satış yapabilmek için yeterli görülmemektedir. Çünkü günümüz koşullarında tüketiciler aynı malın değişik fiyat, kalite 19

21 ve biçimleri ile karşılaşabilmekte ve ihtiyacı olan mal ya da hizmeti değişik alternatifler arasından seçme şansına sahip olmaktadır. Katılımcı firmalar açısından önemi 21. yüzyılda tüm pazarlarda oldukça yoğun bir rekabet yaşanmakta ve bu rekabet ortamında üretimden gelen liderlik gücü, yerini pazarlama ve tanıtım çalışmalarının başarısından gelen liderliğe bırakmaktadır. Çünkü küreselleşme süreci, bilgi iletişim teknolojilerinde yaşanan hızlı gelişmeler, üretim olanaklarının çok genişlemiş olması gibi sebeplerle bir işletmenin ortaya çıkardığı en hızlı, kaliteli ve düşük maliyetli bir üretimin yöntemi, çok kısa bir süre içerisinde diğer işletmeler için de bir üretim standardı oluşturmakta ve ürün hizmet kalitesi açısından işletmeler arası farklar giderek yok olmaktadır. Bu tip gelişim ve değişimlerin yaşandığı bir dönemde artık tüketicilerin zihninde farklı bir konum ve değer yaratabilen işletmeler pazardaki paylarını koruyabilmekte ve ilerleme kaydedebilmektedir. İşte bu noktada firmaların yürüttükleri pazarlama ve tanıtım aktivitelerinin çok önemli bir rolü bulunmaktadır. Böylesi bir pazar ortamında da ticari ihtisas fuarlarına katılım, firmalara oldukça önemli avantajlar sunmakta ve hem pazarlama hem de tanıtım aktivitelerini bir arada yürütmelerine olanak sağlamaktadır. Ticari ihtisas fuarları mal ve hizmet üreticilerinin ve tüketicilerinin belli zaman ve mekân dilimi içersinde buluştukları bir pazar niteliği taşımakta ve fuarların belirli bir konuya yönelik olması katılımcı firmalara ilgili talebi doğrudan, kısa sürede ve en etkili biçimde yakalama imkânı vermekte; bu sayede de hem satış hem tanıtım açısından önemli kazanımlar elde edilmesini sağlamaktadır. Bu açıdan fuarlar, tanıtım kapsamlı olmakta katılımcıların etkili satış grafiğinin bire bir pazarlama ilişkileri ile artmasına aracılık etmektedir. İhtisas fuarları, mevcut ilişkiler üzerindeki faydasının yanında yeni yüzlerle karşılaşmak adına da önem kazanmaktadır. İhtisas fuarları, yüksek ilgi düzeyine sahip ziyaretçileri işletme standına çekmesi açısından bulunmaz bir fırsat olarak görülmektedir. Firmalar, 2

22 ticari ihtisas fuarlarına katılarak mevcut müşterileri ile bir araya gelebildikleri ve iş ilişkilerini geliştirebildikleri gibi ilerde iş bağlantıları kurabilme ihtimali olan potansiyel müşteriler ile de karşılaşma şansına sahip olmaktadır. İhtisas fuarları, fuarın düzenlendiği sektöre ait pek çok işletmeyi fuar alanında bir araya getirmekte ve böylece bu işletmeler arasında geleceğe yönelik bilgi paylaşımlarının yapılmasına ve iş ortaklıklarının kurulmasına olanak sağlamaktadır. Sektördeki diğer işletmelerle bağlantı kurulmasının yanı sıra ticari ihtisas fuarlarında, o sektörle iş yapan veya yapmak isteyen profesyonel ziyaretçiler bulunmakta ve katılımcı firmalar bu kimselere ürün ve hizmetlerinin doğrudan tanıtımını yapma fırsatına sahip olmaktadır. Katılımcı firmalar fuar alanında iyi eğitilmiş stant personeli, aktif ve başarılı fuar öncesi ve fuar sırası tanıtım çalışmaları, destek faaliyetleri, dikkat çekici bir sergi dizaynı ve özenle yürütülen fuar sonrası çalışmaları sayesinde rakiplerinden daha başarılı bir konuma geçebilmektedir. Ayrıca, ziyaretçiler fuar alanında katılımcı firmaları karşılaştırma şansına sahip olduklarından ürünlerin performans, fiyat, kalite ve hizmet açısından üstünlüklerini ortaya koymak için önemli bir fırsat yakalanmaktadır. Rakiplerin yeni ürünleri fiyatlama ve pazarlama stratejileri hakkında ilgi toplamanın, rakipleri dinlemenin ve izlemenin bu kadar rahat yapılabileceği başka bir platform bulunmamaktadır. Fuar organizasyonlarına katılan firmalar fuar süresince firma ve ürün hizmetlerini tanıtmak amacıyla stant kiralamakta ve tüm aktivitelerini, çalışmalarını buradan yönlendirmektedir. Firmaların kiraladıkları bu stantlar, işletmelerin kendi çalışma alanlarının bir nevi küçük birer kopyası, benzeri niteliğinde olmaktadır. Katılımcı firmalar stant alanlarını kendi isteklerine göre dekore etmekte ve bir yerleşim düzeni oluşturmaktadır. Bu düzen içinde kullanılan mobilyalar, 21

23 dekorasyon malzemeleri, renkler, afişler, broşürler gibi diğer tanıtım materyalleri, firmanın tanıtılmasında katkıda bulunmaktadır. Firmaların fuar alanında stant düzenlerken: Büyüklüğe, Dekorasyona, Stantta kullanılan malzemelerin ve mobilyaların özellikleri, Stantta görevli personelin tavırları, kıyafetleri, Müşteriye yaklaşma ve onlarla konuşma biçimleri, Fuar alanında sergilenen ürünlerin özellikleri Fuar standında yapılan sunum, gösteri, şov ve diğer aktiviteler organizasyonla ilgili tüm unsurlar, fuarı ziyaret eden mevcut ve potansiyel müşteriler üzerinde etkili olmakta, kurum imajını olumlu veya olumsuz bir biçimde etkileyebilmektedir. Orta ve uzun süreli firma planlaması anlayışı içinde, bir fuara katılım, firmanın söz konusu pazardaki gelecek durumuna açıklık getirmeye de yardımcı olmaktadır. fuar organizasyonları, Satış çalışmalarını destekleme, Yeni müşteri gruplarını tanıma, Kârlılığı artırma, Dağıtımın genişletilmesi, 22

24 Yeni temsilciler, Bayiler bulunması, Sunulan yeni ürünün piyasadaki başarısının değerlendirilmesi, Piyasaya sunulması düşünülen ürünlerin kabul edilebilirlik durumunun incelenmesi, basınla ilişkilerin geliştirilmesi, Bilgi alışverişi yolu ile araştırma ve satış faaliyetlerinin geliştirilmesi, İhracat imkânlarının değerlendirilmesi gibi pek çok noktada katılımcı firmalar açısından önemli sonuçlar ve kazanımlar doğurabilmektedir. Görüldüğü gibi, rekabetçi pazar ekonomilerinde, oldukça etkili pazarlama iletişimi araçlarından birisi olarak karşımıza çıkan fuarla, -İş bağlantıları kurmanın,etkili tanıtım yapmanın,pazarı tanımanın, en verimli şekillerinden bir tanesi durumuna gelmiştir. Bir Kitle İletişim Aracı Olarak Önemi Modern toplum hayatının organizasyon, koordinasyon ve icra anlayışındaki büyük gelişmenin güzel bir ürününü teşkil eden fuarlar, her an değişen ve gelişen yaşam ile orantılı olarak her geçen gün gelişmekte ve değişmektedir. Bu gelişme doğrultusunda fuarlar, dünya devletlerinin; -Ticari, -Ekonomik, -Sosyal ve kültürel açıdan birbirlerini iyi tanıyıp aralarındaki ilişkileri ve dayanışmayı en üst seviyede gerçekleştirmeleri açısından da önemli yararlar sağlamakta ve önem taşımaktadır. Düzenlendiği Alanda Yarattığı Sosyo-Kültürel Ortam Bakımından Önemi Fuar organizasyonları sadece organizatör firmalar ya da katılımcı firmalar açısından değil düzenledikleri şehir, bölge hatta ülkeler için olumlu sonuçlar doğurmaktadır. Düzenlendikleri ilk dönemlerden beri fuar organizasyonları, yöre halkının sosyal ve kültürel gelişimlerine önemli katkılarda bulunmuştur. Fuarlar, -Farklı yöre,ülke,kültürden insanları bir araya getirmesi, bunlar arasında iletişim kurulmasına ve kültürel paylaşımlar gerçekleştirilmesine yardımcı olması bakımından önem kazanmaktadır. 23

25 TR33 Bölgesi Afyonkarahisar ili için yapılacak fuar ve kongre merkezi yatırımı, düzenlendikleri alanlara ciddi anlamda bir canlılık getirecektir. Fuar dönemi boyunca, fuarı ziyaret etmek için başka şehir ve ülkelerden gelen katılımcı ve ziyaretçiler sayesinde kısa süreli de olsa ticari bir hareketlilik yaşanmakta ve de ekonomilere ciddi katkılar sağlamaktadır. Katılımcı ve ziyaretçilerin konaklama, yeme, içme gibi temel ihtiyaçlarını fuarın düzenlendiği bölgede karşılama zorunluluğu o bölgede faaliyet gösteren farklı sektörlerde birçok işletmenin gelirlerinin artmasına yardımcı olmaktadır. Ayrıca bölge halkı fuar dönemi boyunca gerçekleştirilen aktivitelere katılma şansını elde etmekte, sosyal ve kültürel aktivitelere katılabilmektedir. Örneklendirilen, TÜYAP-Konya Fuar Merkezi Araştırma Raporu Fuar Özet Raporu Bu araştırma raporu, Nisan 212 tarihleri arasında KTO - TÜYAP Konya Uluslararası Fuar Merkezi nde kuruluşumuz TÜYAP Konya Fuarcılık A.Ş. tarafından TİAD Takım Tezgâhları Sanayici ve İşadamları Derneği işbirliği, TİKA Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı, Konya Ticaret Odası, Konya Sanayi Odası ve Makine Mühendisleri Odası Konya Şubesi ve KOSGEB in sağladıkları değerli destekler ile hazırlanan KONMAK 212, Konya 9.Uluslararası Metal İşleme Makineleri, Kaynak, Delme, Kesme Teknolojileri, El Aletleri, Hidrolik ve Pnömatik Fuarı, İSKON Konya 7.İstifleme, Depolama, Taşıma, Vinç ve Lojistik Fuarı ve KONELEX 212 Konya 7. Elektrik, Elektronik Elektromekanik, Enerji Üretimi, Otomasyon ve Aydınlatma Fuarı ile ilgili olarak hazırlanmıştır. 24

26 Araştırmanın Konusu Ve Amacı Bu araştırma, KONMAK 212, İSKON ve KONELEX 212 Fuarları sırasında ziyaretçiler ile yapılan anketin ve fuar girişinde ziyaretçilerden alınan bilgi formlarının değerlendirme sonuçlarını fuar katılımcı firmalarına sunmak, ziyaretçi profilini, ziyaretçilerin fuar hakkındaki genel değerlendirmelerini tespit ederek, gelecek fuarlarda elde edilen bu sonuç ve düşüncelerden yararlanabilmek amacını taşımaktadır. Araştırmanın Yöntemi Ve Örnek Yapısı Araştırma günlere ve saatlere eşit dağılmış ve tesadüfi olarak seçilmiş 2 fuar ziyaretçisi ile yüz yüze anket yöntemi uygulanarak ve ziyaretçilerden fuara girişleri sırasında elde edilen bilgi formlarının değerlendirilmesi ile gerçekleştirilmiştir. Genel Fuar Bilgileri Fuar Açılışı KONMAK 212, İSKON ve KONELEX 212 Fuarları Konya Valisi Sayın Aydın Nezih DOĞAN, Konya Büyükşehir Belediye Başkanı Sayın Tahir AKYÜREK, Konya Sanayi Odası Başkanı Sayın Tahir BÜYÜKHELVACIGİL, Konya Ticaret Odası Başkanı Sayın Selçuk ÖZTÜRK yurtiçi ve yurtdışından gelen çok sayıda davetli ve basın mensuplarının katıldığı törenle açılmıştır. Katılımcı Firma Mümessillik Bilgileri Konmak 212, İskon Ve Konelex 212 Fuarlarına 22 ülkeden 378 firma ve firma temsilciliği katılmıştır.bu ülkeler şunlardır; Almanya Fransa İspanya ABD Güney Kore İtalya Amerikan Samoa Hollanda Japonya Avusturya İngiltere Kuzey Kore Belçika İran Tayvan Çek Cumhuriyeti İsrail Türkiye Çin İsveç Finlandiya İsviçre Genel Ziyaretçi Bilgileri KTO - TÜYAP Konya Uluslararası Fuar Merkezi nde ziyarete açılan KONMAK 212, İSKON ve KONELEX 212 Fuarlarına 16 ülkeden ziyaretçi gezmiştir. Yurtdışı ziyaretçilerin ülkeleri aşağıda verilmiştir. ABD İran Suriye Afganistan Kanada Tacikistan Almanya Kore Tayvan Çin Libya Ukrayna Etiyopya Pakistan Fransa Suudi Arabistan Yurtiçi Ziyaretçi Bilgileri KTO - TÜYAP Konya Uluslararası Fuar Merkezi nde ziyarete açılan KONMAK 212, İSKON ve KONELEX 212 Fuarlarına 49 ilden ziyaretçi gelmiştir. Bu iller şunlardır; Adana Erzurum Manisa 25

27 Adapazarı Eskişehir Mersin Adıyaman Gaziantep Nevşehir Aksaray Hatay Niğde Ankara Isparta Osmaniye Antalya İstanbul Sakarya Aydın İzmir Samsun Balıkesir Kahramanmaraş Sivas Bartın Karabük Tokat Bilecik Karaman Uşak Bolu Kayseri Van Burdur Kırıkkale Zonguldak Bursa Kırşehir Çanakkale Kilis Çorum Kocaeli Denizli Konya Diyarbakır Kütahya Elazığ Malatya Yurtdışı Ziyaretçi Bilgileri KONMAK 212, İSKON ve KONELEX 212 Fuarlarının yurtdışı ziyaretçi bilgilerinin değerlendirilmesi sonucunda fuara yurtdışından İran, Etiyopya, Pakistan, Ukrayna, Afganistan ve Tacikistan dan ziyaretçi geldiği tespit edilmiştir. Genel Ziyaretçi Profili Fuar ziyaretçilerinin çalıştıkları kurum içindeki görev dağılımları aşağıdaki tabloda verilmiştir. Fuar ziyaretçilerinin 79,3 ü firma içi karara ortak ya da tek yetkili olarak katıldıklarını belirtmişlerdir. Fuar ziyaretçilerinin 98,2 si fuarı olumlu olarak değerlendirmiş olup, ziyaretçilerinin fuarla ilgili beklentilerini karşılama oranları aşağıda verilmiştir. 26

28 Fuar ziyaretçileri tarafından olumlu bulunan önemli hususlar aşağıdaki grafikte verilmiştir. Gelecek Fuara İlişkin Niyet Demografik İstatistikler 27

29 Ziyaretçilerin Yaş Dağılımı Ziyaretçilerin Eğitim Durumu Dağılımları Ziyaretçilerin Cinsiyet Dağılımı Kongre Bilgilenmek, bilgilendirmek, müzakere etmek ve tartışmak gibi amaçlarla yapılan, düzenli ve geçici olan Kongre ve zirve gibi toplantı türleri 3 delege ve üzerinin katıldığı ulusal veya uluslararası düzeyde karşılıklı bilgi alış verişi ortamının yaratıldığı büyük çaplı organizasyonlardır. Kongre deyimi, düzenli yapılan toplantılar için kullanılmaktadır. Bu tür organizasyonların düzenlenebilmesi için bölgede önemli ölçüde turizm potansiyelinin olması birinci koşuldur. Bundan öte, bölgede kongre pazarının oluşturulabilmesi için, kongre düzenleme isteği ve maddi gücü olan uluslararası organizasyonlar, çok uluslu şirketler ya da ulusal veya bölgesel büyük ölçekli işletmelerin bulunması gerekir. 28

30 Kongreciliğin Tarihi Bilinen ilk uluslararası kongre 1681 yılında Roma da yapılmıştır. Tarihin en uzun kongresi; 18 Temmuz 1814 ile 9 Haziran 1815 tarihleri arasında yapılan Viyana Kongresi dir. 186 lı yıllara kadar tüm dünyada yılda ortalama 5 uluslararası kongre yapılırken bu sayı 2. yy.ın başlarında (19 yılı) 232 ye ulaşmıştır. Uluslararası Dernekler Birliği ne (UIA) göre kongre konuları; 1. Bibliyografya, doküman, basın,2. Din,3. Sosyal Bilimler,4. Uluslararası İlişkiler,5. Politika,6. Hukuk, kamu yönetimi,7. Sosyal yaşam seviyesi,8. Meslekler,9. Ekonomi, finans,1. Ticaret, sanayi,11. Tarım,12. Ulaşım, seyahat,13. Teknoloji,14. Bilim,15. Sağlık,16. Eğitim, gençlik,17. Sanat, sinema,18. Spor, eğlence Kongre Turizmi Kişilerin daimi konakladıkları veya çalıştıkları yerler dışında uzmanlık gerektiren bilimsel alanlarda veya meslek kollarında, belirli bir konuda bilgi alışverişi yapmak amacıyla bir araya gelmelerinden doğan seyahat, konaklama olay ve ilişkileri bütünüdür. Uluslararası Kongre ve Konferans Birliği (ICCA) verilerine göre her yıl düzenli olarak 1. civarında uluslararası kongre düzenlenmektedir. Tüm dünyada yapılan irili ufaklı kongreler de eklendiğinde bu sayı 1 milyona ulaşmaktadır. Katılımcılar ortalamanın üzerinde gelire sahiptir. Yerli turistin 1 birim harcadığı kabul edilirse, uluslararası turist 23,6 birim, uluslararası bir kongre katılımcısı 363,6 birimdir. Türkiye ye gelen bir turist 65$(ortalama) harcarken, kongre katılımcısı 1675$ harcamaktadır. Türkiye'de kongre turizmi Kongre turizmi günümüzde giderek artan konferans ve kongre faaliyetlerinin yoğunlaşması üzerine ortaya çıkan bir turizm koludur. Ülkemizde kongre turizminin önemi yeni yeni anlaşılmaya başlanmış olup genel turizm gelirlerinin içinde payının zaman içerisinde arttığı gözlenmektedir. Ancak bu artış halen istenen seviyede değildir. Kongre turizmi; kişilerin sürekli çalıştıkları yerler dışında bilimsel ya da mesleki bilgi ve deneyim paylaşımı gerçekleştirmek amacıyla seyahat ve konaklamanın bir parçası olduğu seminer, sempozyum veya toplantı faaliyetlerinin bütünüdür. TÜRSAB ın hazırladığı rapora göre Antalya, Türkiye nin kongre kapasitesi içinde lik payla kongre turizminde ilk sırada yer alırken, onu lik payla İstanbul takip etmektedir. Ankara ise 6.51 lik payla 3 ncü sırada bulunmaktadır. Rapora göre kongre turizminin yararları, yalnızca katılımcı sayısı, elde edilen doğrudan gelir gibi rakamsal verilerle sınırlandırılmamalıdır. Kongre turizmi bir destinasyonu çok özel pazar segmentlerine tanıtmada başarılı bir rol oynamaktadır. Ayrıca, bu turizm türünün uluslararası basındaki yankıları da oldukça etkili bir tanıtımdır. Türkiye nin yukarıda bahsi geçen uluslararası toplantılara ev sahipliği yapmasının sağladığı reklam değeri yüz milyonlarca dolara karşılık gelmektedir. Uluslararası Kongre ve Konvansiyonlar Derneği (ICCA) nin yayınladığı 21 verilerine göre; İstanbul, 21 yılında dünya kongre turizminde 7 nci, Avrupa da ise 6 ncı olmuştur. ICCA nın yayınladığı 21 yılı dünya kongre turizm raporuna göre İstanbul 19 uluslararası niteliğe sahip kongre ile Londra, Lizbon, Amsterdam ve Sydney i geride bırakmıştır. Aynı raporda Antalya 23 kongre ile 79 uncu sırada yer alırken, İzmir 6 kongre ile 284 üncü olmuştur. 29

31 Arz Analizi Fuar Afyonkarahisar ilinde bulunan Ticaret ve Sanayi Fuarı (Zafer Fuarı) 26-3 Ağustos ayında Her yıl aynı tarihte düzenlenmektedir. Fuar alanı 5. m2 kapalı, 25. m2 açık alana sahiptir. 6 günlük fuara her yıl ortalama 1 bine yakın ziyaretçi katılmaktadır. (ART fuar organizasyon) Afyonkarahisar Merkezde bulunan Kültür Park Belediye Fuar Alanında, 212 yılı itibariyle 1- Afyonkarahisar Zafer Fuarı 2- Afyon Mermer Fuarı 3- Afyonkarahisar Otomobil, Ticari Araçlar ve Yan Sanayi Fuarı 4- Afyonkarahisar Tarım Hayvancılık ve Tarım Teknolojileri Fuar (AFTAR) olmak üzere dört fuar düzenlenmeye başlanmıştır. Fuara katılım yerel bölgesel firmalar tarafından yapılmaktadır. Ziyaretçi profili ise Afyonkarahisar merkez, ilçe ve köylerde yaşayan yerel halktır. KONGRE MERKEZİ Afyonkarahisar ilinde, Afyon Kocatepe Üniversitesi içerisinde 1 kişilik kongre salonu bulunmaktadır. Üniversite kongre salonu genellikle ulusal bilimsel kongrelere ev sahipliği yapmaktadır. İlde bulunan 2 farklı özel beş yıldızlı otel içerisinde, birinde 1 kişilik ve diğerinde de 5 kişilik olmak üzere 2 kongre salonu bulunmaktadır Talep Analizi Bölgede bir fuar ve kongre merkezine olan talebin belirleyici unsuru olarak bölgenin sanayi ve kültürel gelişmişlik düzeyine bakmak gerekir. Bu itibarla, İstanbul, İzmir, Ankara gibi sanayi ve kültürel gelişmişlik açısından daha üst sıralarda yer alan illerin haricindeki iller ve bulundukları bölgelerin sanayi ve kültürel gelişmişlik göstergeleri kıyas edildiğinde, Afyonkarahisar a olabilecek talep hakkında genel bir bilgi sahibi olabiliriz. 28 yılından bu yana düzenlenen fuarların illere dağılımı aşağıdaki tablonun ikinci sütununda verilmiştir. Üçüncü ve sonraki sütunlarında ise ilin içerisinde bulunduğu düzey 2 bölgesinde 28 yılında hizmetler ve imalat faaliyet kollarında yapılan ciro toplamı ile kurulan işletmeler sayısı verilmiştir. Kurulan işletme sayıları ve yılık cirolar fuar talebini oluşturacak birer sanayi göstergesi olarak varsayılmış ve ele alınmıştır. Bu göstergelerle illerde gerçekleştirilen fuar sayıları 96 nın üzerinde pozitif bir korelasyon göstermektedir. TALEBİ BELİRLEYEN GÖSTERGELER. İL FUAR SAYISI (28-212) BÖLGE İŞLETMELERİN 28 CİROSU (MİLYAR TL) KURULAN İŞLETME SAYISI 29 İstanbul 941 İstanbul İzmir-Manisa 154 İzmir- Manisa, Kütahya, Afyon, Uşak (TR 31 ve TR 33) Ankara 133 Ankara Bursa 128 Bursa, Eskişehir, Bilecik Antalya 14 Antalya, Isparta, Burdur Adana-Mersin 116 Adana, Mersin Konya 75 Konya, Karaman

32 Gaziantep 53 Gaziantep, Adıyaman, Kilis Diyarbakır 41 Şanlıurfa, Diyarbakır Kayseri 28 Kayseri, Sivas, Yozgat Malatya 17 Malatya, Elazığ, Bingöl, Tunceli Kaynak TOBB, TUİK Talep analizi kapsamında bölgenin sosyo-ekonomik yapısı incelenmiştir. Çalışmada rekabetçilik içinde yer alan göstergelerden ön fizibilite raporu ile ilgili olanları detaylı olarak sunulmuştur. Bölgede düzenlenecek fuarlara potansiyel talep mevcuttur. Diğer yörelerle kıyaslandığında potansiyel talebin TR 33 bölgesinin merkezinde yer alan Afyonkarahisar ilinin gerek stratejik konumu, ulaşım olanaklarından havayolu, demiryolu ve kara yolu imkanlarına sahip olması ile, ulusal ve uluslararası fuar ve kongreler için uygunluğu ve gerekse de ihracat yapan KOBİ ve diğer büyük çaplı şirketlerin sayısının yüksek olması nedeniyle yüksektir. Ayrıca bölgede yerleşik işletmelerin fuar katılımları ve isteklerinin ölçülmesi için saha çalışması yapılmış, imalat sektörü ağırlıklı ve değerlendirilen 64 firmanın 38 i son üç yıl içinde fuarlara pazarlama ve tanıtım amacıyla katılmıştır. Fuarlara katılmama nedenleri içinde maliyet ve uzaklık gerekçeleri toplamda 6 ı oluşturmaktadır. Değerlendirilen firmaların 83 oranında büyük çoğunluğu bölgede düzenlenecek fuarlara katılmak istediklerini belirtmiştir. Araştırmada fuar alanı ve kongre merkezinin bölgeye katkısı da sorulmuş, firmaların 61 i kesinlikle faydası olur, 39 u ise belli oranda faydalı olur tercihlerini seçmişlerdir. Faydalı olmaz tercihi hiçbir firma tarafından seçilmemiştir. Afyonkarahisar ili uluslararası fuar ve kongre merkezinde düzenlenecek fuar sayısının ilk işletme yılında 6 olacağı, ekonomik gelişmelere bağlı olarak 1 yıl içinde yılda 15 fuar a kadar ulaşacağı tahmin edilmektedir. Fuarlara Tr33 bölgesi illeri olan Manisa, Uşak, Kütahya illeri yanı sıra Ankara, İzmir, Antalya, Konya, Bursa, Isparta, Burdur ve Akşehir gibi şehirlerinde katılım yapacağı tahmin edilmektedir. Kent içinde yer alan fuar ve kongre merkezi yatırım alanlarında, kent dışındaki alanlara oranla fuar düzenleme kapasitesi daha düşüktür. Sebebi iç ve dış alan kapasitesi merkez de bulunan fuarlara kıyasla daha geniş olması ve nedenle çeşitliliğin sağlanarak fuara katılım yapacak firma sayısının yüksek tutulabilmesidir. Kongre merkezi olarak Afyonkarahisar sahip olduğu coğrafi konum, ulaşım kolaylığı ve alternatif turizm olanakları açısından oldukça zengin bir ildir. Kongre turizminin gerekliliklerini sahip olduğu özelliklerle karşılayabilecek durumdadır. Yatırım ile oluşacak potansiyellerin, Afyonkarahisar ilini uluslararası kongre merkezi konumuna getireceği öngörülmektedir. 31

33 Sektörel Değerlendirme Türkiye'nin Önü Açık 28'in son çeyreğinde ABD piyasalarında başlayan ve zamanla dünyanın tamamını etkileyen tarihin ilk küresel ekonomik krizi, Türkiye üzerinde de olumsuz etkilere neden oldu. 22'den bu yana yaklaşık 7 yıl devam eden kesintisiz büyüme süreci, 29 yılında son buldu. Dünya ekonomileriyle artan entegrasyon, nasıl ki geçtiğimiz dönemde hızlı büyümeyi sağlayan faktörlerden biri olmuşsa, şimdi de ülkemizin bu küresel krizden en çok etkilenen ülkelerden biri olması sonucunu doğurmuştur. Öte yandan küresel kriz, Türkiye'nin dünyadaki ve bölgesindeki konumunu değiştirmemiştir. Herhangi bir doğal kaynağa veya dış desteğe dayalı olmadan, sadece müteşebbisiyle, kalifiye insan kaynağı ve genç nüfusunun kendisine sağladığı dinamizmle dünyanın 17. Avrupa'nınsa 6. büyük ekonomik gücü haline gelen Türkiye, bu kriz ortamını da aşacak kapasiteye sahiptir. 29 yılı Ekim ayında İstanbul'da yapılan IMF-Dünya Bankası toplantılarında, G-2 ülkeleri içerisindeki Brezilya, Rusya, Çin, Hindistan ile birlikte Güney Afrika ve Türkiye'nin de çekirdek ülkeler olarak dünya ekonomisinde daha aktif olacağı dile getirildi. Aynı toplantıda IMF Başkanı Dominique Strauss-Kahn, Türkiye'nin, 21'da en yüksek büyüme hızlarından birini yakalayacağını söyledi. Türkiye; Avrupa'nın, Karadeniz'in, Kafkasların, Orta Asya'nın, Orta doğu'nun ve Akdeniz coğrafyasının kesişme noktasındadır. Kısaca, hem kuzeyle güneyin, hem de doğuyla batının birleştiği merkezde Türkiye vardır. İtalya'dan Çin'e kadar olan bölgede bir sanayi devi olan Türkiye, Orta Asya, Orta Doğu ve Kuzey, Afrika bölgesindeki sanayi ihracatının yüzde 64'ini tek başına yapmaktadır. Öte yandan Türkiye'deki düzenlemeler yatırımcılar için son derece uygun durumdadır. Yerli veya yabacı bir girişimci, bir gün içinde şirket kurabilmektedir. Dünya Bankası'nın İş Kurma Veritabanı 29 listesine göre Türkiye; Çek Cumhuriyeti İtalya, Polonya, Romanya, Slovakya ve İspanya gibi ülkeleri arkasında bırakmakta ve OECD ülkeleri ortalamasının üzerinde yer almaktadır. Bu sayede Türkiye'ye 3 yılda 5 milyar doların üzerinde yabacı sermaye girişi olmuştur. Türkiye'de faaliyet gösteren yabancı şirket sayısı 2 bine yaklaşmıştır. Türk Özel Sektörünün çatı kuruluşu olan Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nin Başkanı M. Rifat Hisarcıklıoğlu, 15 Ekim 29 günü Avrupa Ticaret ve Sanayi Odaları Birliği Eurochambres'ın Başkan Yardımcılığı'na seçildi. Bu seçim de Avrupa iş dünyasının Türkiye'nin bölgesel olarak yükselişine verdiği önemin bir başka göstergesidir. Türkiye'nin Altyapısı Güçlü Türkiye'nin stratejik konumu, yatırımcılar için son derece çekici düzeyde bulunuyor. Türkiye yeni ve yüksek teknolojiyle donatılmış ulaşım, iletişim ve enerji altyapısına sahip. Türkiye'nin enerji sektöründeki stratejisi, tüketicilere güvenlik ve yüksek hizmet kalitesi sağlamak üzerine kurulu durumdadır. Türkiye'nin yenilenebilir enerji potansiyeli, bu anlamda, yatırımcılar için yeni olanaklar sunuyor. Elektrik Enerjisi Üretimi için yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Kullanımı Hakkında Kanun da bu anlamda yatırımları destekliyor ve daha çekici hale getiriyor. Türkiye'deki Enerji Projeleri Önümüzdeki on yıl boyunca Türkiye, büyük çaplı enerji yatırımları gerçekleştirecek. Öte yandan birçok doğalgaz ve petrol boru hattı projesi de devam ediyor. Projeler tamamlandığında, hem Türkiye hem de Avrupa'ya güvenli enerji kaynakları sağlanmış olacak. 32

34 Ulaşım Altyapısı Türkiye'de hava yolu ile seyahat edenlerin sayısı, 28 yılında 8 milyon kişiye ulaştı. 13'ü uluslararası olmak üzere 412 hava alanına sahip. Afyonkarahisar ilinde 212 yılında açılan bölgesel Zafer hava alanı yurt içi ve yurt dışı seferlerine başladı. Uçuş seferleri ve uçulan ülke sayısı her geçen gün artmaktadır. Türkiye'de 64 bin kilometre yüksek hızlı kara yolu ile 11 bin kilometreye yakın demir yolu ağı bulunuyor. Türkiye'de servisteki hızlı tren hatlarının uzunluğu da çok kısa zamanda kilometreye ulaşacak. Şu anda Ankara-İstanbul hattının Ankara-Eskişehir bölümü ulaşıma açılmış durumda ve yakın bir zamanda bu hattın tamamlanması bekleniyor. Yapını planlanan hatlarla birlikte Türkiye'deki hızlı tren hatları uzunlu bir kat daha artacak. Afyonkarahisar ili de çok kısa süre içerisinde bu hizmetten faydalanır hale gelecek. Yatırım Teşvikleri Türkiye'de kamu idaresi tarafından uluslararası düzenlemelerle uyum içerisinde olmak koşuluyla birçok teşvik, destek ve yönlendirme hizmeti sağlanmaktadır. Yeni düzenlemelerle yeni yatırımlar için sektörel ve bölgesel yatırım teşvikleri sağlanıyor. Genel olarak, vergi teşvikler yerel ve yabancı yatırımcılar için eşit düzeyde bulunuyor. Bu eşit muamele Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu ile sağlanıyor ve destekleniyor. Genel yatırım teşvik programı şu başlıklardan oluşuyor: -Öncelikli gelişim bölgeleri için teşvikler, -KOBİ teşvikleri, -Ar-Ge destekleri, -İhracat ve tarım aktiviteleri için devlet teşvikleri. Özel yatırım alanları ise çeşitli teşvikler ve iyi bir altyapı ile yatırıma elverişli bir ortam oluşturmak amacıyla kurulmuş bulunuyor. OSB'lerin Avantajları Organize Sanayi Bölgeleri (OSB) sanayinin çeşitli şehirlere yayılmasında önemli bir katalizör görevi görmüştür. Halen Türkiye genelinde yaklaşık 14 OSB'de 37 bin firma faaliyet halindedir. Birebir tek-durak ofis niteliğindeki OSB'lerde altyapı bağlantı ve izin/ruhsat alma süreleri çok daha kısadır. Türkiye'deki OSB'lerin başarısının bir göstergesi olarak TR33 Bölgesinde bulunan Manisa OSB'nin dünyanın yatırım yapılacak en iyi 1 sanayi bölgesinden biri seçilmesi gösterilebilir. Afyonkarahisar OSB Bölgesel teşvik sıralamasında 5. sırada yer alıyor. Türkiye'deki yatırım teşvikleri yapısına ek olarak (genel yatırım teşvikleri, geniş ölçekli yatırım teşvikleri, bölgesel ve sektör-bazlı teşvikler, istihdama yönelik teşvikler, Ar-Ge teşvikleri vb.) OSB'de çalışan yatırımcılar ayrıca şu avantajlardan da yararlanabiliyor. 33

35 1.1.3 KURULUŞ YERİ İNCELEMESİ Kuruluş Yeri Seçimi UTM-Koordinatı-26236D K 34

36 İşgücü Uluslararası kongre ve fuar merkezinde bölümler için gerekli iş gücü Afyonkarahisar ilinde ikamet eden insanlardan karşılanacaktır. Bina yönetimi sürekli istihdam edilecek personel Sürekli istihdam edilecek personel. 1-1 Yönetici İşletme Müdürü. 2-1 Yönetici Yardımcısı 3-1 Güvenlik Memuru, 4-1 Genel Hizmetli. Yönetim dışında kalan diğer hizmetler için fuar ve kongre zamanlarında kiralama yöntemi kullanılması öngörülmüştür.kiralama ile ilgili bedeller aylık ve yıllık olarak bütçe giderlerinde yansıtılmıştır. Bu hizmetler içim örnekler. Özel güvenlik ve kontrol sistemi: 1 şef ve 9 güvenlik görevlisi olmak üzere toplamda 1 personel. Hosteslik hizmetleri: Fuar ve kongre merkezi geneli için 3 danışma personeli. (hizmet sözleşmeli kiralama) Tercüman. (hizmet sözleşmeli kiralama) İlk yardım hizmeti (hizmet sözleşmeli kiralama) Temizlik hizmetleri (hizmet sözleşmeli kiralama) Turizm ve seyahat danışma (Özel) Kurye hizmeti (Özel) Taksi hizmeti (Özel) 35

37 Ulaşım Afyonkarahisar uluslararası fuar ve kongre merkezi için Planlanan arazi, Afyonkarahisar merkeze uzaklığı yaklaşık 45 km dir. Hava Yolu 212 yılında hizmete başlayan, bölgesel zafer hava alanı planlanan fuar alanına 25 km mesafede olup, havadan uluslararası ulaşıma da açıktır. Zafer Bölgesel Hava Alanı Demir Yolu Dört yönden gelen demiryollarının birleştiği kavşakta, bir merkez durumunda olan Afyonkarahisar, ulaşım açısından büyük önem taşır. İl merkezi, Ülkemizde dört ayrı demiryolu hattının birleştiği noktada bulunan tek il merkezi olma özelliğini taşımaktadır. Afyonkarahisar avantajlı konumu ve geçmişte yapılan yatırımlar sonucu demiryolu yönünden çok şanslıdır. Ülkemizin her yönüne demiryolu ile ulaşım sağlanmakta olup, Afyonkarahisar Gar'ından günde ortalama 18 tren geçmektedir. İl merkezimiz demiryolları ile komşu illerden Konya, Isparta, Denizli ve Kütahya illerine doğrudan, Eskişehir, Uşak'a Kütahya, Burdur'a Isparta illeri topraklarından geçmek suretiyle bağlanmaktadır. Demiryollarından biri Konya üzerinden Adana'ya, dolayısıyla Akdeniz'e ulaşır. Bir diğeri Kütahya üzerinden İç Anadolu ve Marmara'ya gider. Batıya yönelik iki hattan ilki Uşak, Manisa'dan İzmir'in Basmahane garına varırken, ikincisi Aydın'a uğrayıp, İzmir Alsancak istasyonuna girer. Yakın zamanda hizmete açılacak hızlı tren ile de Afyonkarahisar'ın ulaşım kolaylığı her geçen gün artmaktadır. Afyonkarahisar Gar, demiryollarının önemli kavşak noktasında olması ve Afyonkarahisar ilinin zengin yer altı kaynakları sebebiyle gerek transit, gerekse Afyonkarahisar Gar'dan sefere başlayan trenlerle yük ve yolcu taşımacılığı açısından büyük önem arz etmektedir. 36

38 Kara Yolu İstanbul'dan 466 km, İzmir'den 345 km, Ankara'dan 257 km, Antalya'dan 312 km, Bursa'dan 289 km uzaklıkta bulunan Afyonkarahisar, karayolu bakımından da önemli bir konuma sahiptir. İç Anadolu, Akdeniz, Marmara ve Ege gibi, yurdun çeşitli yönlerinden gelen karayollarının birleştiği bir nokta görünümündedir. İller arasındaki karayolları, asfalt kaplı yollardandır. 37

39 Gelişme Potansiyeli Afyonkarahisar, ülkemizdeki coğrafî konumuna rağmen yıllarca sanayileşme sürecine girememiştir. Son yıllarda Afyonkarahisar, özel sektörün de yatırımlara yönelmesiyle sanayileşmede yeni bir döneme girmiştir. Afyonkarahisar'da büyük bir gelişme gösteren geçim kaynaklarından biri de imalât sanayidir. Eskiden beri bilinen kaymak ve kaymaklı şeker üretimi ile birlikte sucuk üretimi, şehir ekonomisinde önemli bir yer tutmaktadır. Özellikle İscehisar ve çevresinde çıkarılan mermer ise farklı biçimlerde işlenmek suretiyle yurt içine ve yurt dışına ihracatı ile, yörenin geçim kaynağı özelliğini korumaktadır. Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Ocak ayı ihracat rakamları 1 Şubat tarihinde Afyonkarahisar'da düzenlenen basın toplantısı ile açıklamıştır. Açıklamada, Afyonkarahisar'ın 212 yılı ocak ayı son itibariyle 314 milyon dolar ile en fazla ihracat yapan 29ncu ilimiz olduğunu kaydedilmiştir. Toplam 113 ülkeye ihracat gerçekleştirilmiştir. 212 Aralık ayı İlimiz potansiyeline bakıldığında direkt ihracatın yanı sıra ihraç kayıtlı rakamların yaklaşık 87 milyon 466 bin 84 Dolar olduğu tahmin edilmektedir. Türkiye işletilebilir mermer rezervinin 35-4 ına sahip olan ilimizde, Türkiye mermer ihracatının yaklaşık 16 sı yapılmaktadır. İlimizde mermercilik alanında 288 adet firma faaliyette olup, mermer üretim kapasitesine bakıldığında; Dekoratif doğal Taş Üretimi: ton/ yıl. Blok Üretimi : ton / yıl ( Bu üretimin İscehisar dan karşılanan kısmı: ton/ yıl) Toplam Personel: 488 dir. Madencilik sektöründe ihraç kayıtlı satışlarımız haricinde 1 luk bir artış söz konusudur. İhracat kalemlerine baktığımızda toplam ihracat içerisinde Mermer ve Doğal taş ürünlerinde ihraç kayıtlı satışlar dâhil Dolar ihracat gerçekleştirilmiştir. Su ürünleri ve Hayvancılık Mamullerinde (yumurta, et ve sucuk) ; Dolar ihracat gerçekleştirilmiştir. İlimizde yumurta üretimi yapan 29 adet firma vardır. 211 yılında yaklaşık adet yumurta üretimi yapılmıştır ve adet yumurta $ tutarla ihraç edilmiştir.21 yılına oranla en büyük artışın gerçekleştiği sektör su ürünleri ve hayvancılık sektörüdür. Yine hayvancılık mamullerinden 8265 ton sucuk ve 1275 ton karkas et üretilmiştir. Süt ve süt ürünleri ile birlikte hayvancılık mamulleri ihracatı $ dır.ayrıca ilimiz açısından oldukça önemli bir diğer ürün olan haşhaş ve haşhaş ürünlerinin 211 yılında 365 ton üretimi yapılmıştır ve $ ihracat gerçekleştirilmiştir. Şekerleme ürünlerine baktığımızda; Lokum: 7454 ton, Reçel: 261 ton, Tahin Helva: 926, Diğer Helva: 77, Pişmaniye: 1576, Kaymak Şekeri: 237 ton üretilmiştir. İlimizde 211 yılında m3 blok tuğla üretimi gerçekleşmiştir. İlimizde son yıllarda gelişen seracılıkta ise TL ihraç kayıtlı satış yapılmıştır. Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre Afyonkarahisar ili 211 Ocak- Aralık dönemi sonunda toplam ithalatımızın 91 milyon 19 bin 44 Dolar olduğunu bilmekle beraber 21 Ocak- Aralık döneminde 72 milyon 653 bin 33 Dolar olan ithalatın da artış gösterdiğini görüyoruz. Ancak yapılan ihracatın ithalatın fazla olması ilimizin dış ticaret fazlası veren iller arasında yer aldığını ve gelişme gösterdiğini açıklamaktadır. (TUİK, ATSO) Bunun yanında makarna, un, yem, tuğla, yağ ve lâstik vb. imalât sektöründeki yatırımlar sanayileşme sürecini belirgin olarak ortaya koymaktadır. Başlangıçta tarıma dayalı olarak gelişme gösteren sanayi sektörü, günümüzde çeşitlilik göstererek gelişimini 38

40 sürdürmektedir. Afyonkarahisar ilinde 46 hektarlık organize sanayi bölgesi alanı mevcuttur. 27 hektarını sanayi parselleri kaplamaktadır. 19 hektarlık kısmı ise yollara, yeşil alanlar, ticaret ve sosyal tesis alanlarına ayrılmıştır. Ayrıca Afyonkarahisar merkez ve ilçelerinde çeşitli büyüklükte de organize sanayi bölgeleri ve küçük sanayi siteleri bulunmaktadır. Afyonkarahisar ilinde ticarî hareket oldukça fazladır ve ilin ticarî önemi giderek artmaktadır. Bunun başlıca sebepleri coğrafî konum ve ulaşım imkânlarının elverişli olmasıdır. Mevcut durumda Afyonkarahisar ekonomisinin lokomotifi, yerel kaynaklara dayalı üretim yapan KOBİ'lerdir. Ayrıca Termal Turizm yatırımlarının da hızlanması, İl ekonomisinin sektörel düzeyde çeşitlenmesine ve zenginleşmesine katkı sağlamaktadır. Afyonkarahisar sanayi yapısına baktığımızda, kamu ve özel sektöre ait kuruluşların sayısal dağılımı şu şekildedir: 335 mermer tesisi, 125 gıda tesisi, 3 toprak tesisi, 13 yem ve katkı tesisi, 5 ambalaj tesisi, 4 dokuma tesisi, 8 orman ürünleri tesisi ve 29 diğer tesisler. Afyonkarahisar Organize Sanayi Bölgesi, fiziken hizmetlerini 1984 yılından itibaren yoğunlaştırarak, çalışmalarına hız vermiş, şehir merkezinden takriben 4 km mesafede, Beyyazı Kasabası, eski Ankara yolu ve yeni çevre yolu üzerinde bulunan, mülkiyeti Hazineye, Belediye'ye ve kısmen şahıslara ait olan Çapak Kırı mevkiinde kurulmuştur. Afyonkarahisar, konumu itibariyle karayolları ve demiryolu ulaşımının merkezi yerinde bulunduğundan organize sanayi bölgesi hızla gelişmektedir Coğrafi konum Yüzölçümü 1457 Km2 olan Afyonkarahisar ilinin büyük bir bölümü Ege Bölgesinin iç batı olarak adlandırılan kesiminde bulunur. İlin doğusunda kalan topraklar İç Anadolu Bölgesinin özelliklerini gösterir. Güneybatıda kalan çok küçük bir parçada Akdeniz karakteristiğini görmek mümkündür. Afyonkarahisar ili, kuzeyden güneye doğru uzanarak, Batı Anadolu ile İç Anadolu Bölgelerini birleştiren yüksek alanın güney parçasını oluşturmaktadır. Bu doğal konumu ile Kuzeybatı Anadolu'ya bağlayan önemli bir merkezdir. Merkez ilçe Afyonkarahisar'la birlikte, 16 ilçe, 19 Merkeze bağlı belde, 78 ilçelere bağlı olmak üzere beldeleriyle 49 köylük bir il merkezidir. Afyonkarahisar, Çobanlar ve İsçehisar bucaklarıyla 62 köyün bağlı olduğu merkez ilçeyi oluşturur. 39

41 Afyonkarahisar, Türkiye'nin coğrafi bölgelerinden üçü üzerinde (Ege, Akdeniz, İç Anadolu) yayılan bir ildir. Büyük kısmı Ege bölgesinin İç batı Anadolu bölümünde bulunur. Güneyde bulunan Başmakçı, Dazkırı, Dinar ve Evciler ilçelerinin bazı toprakları Akdeniz Bölgesi sınırları içine girer. İlin doğu ve kuzeydoğu kısımlarındaki bazı topraklar da İç Anadolu Bölgesine taşar. Önemli merkezleri birbirine bağlayan kara ve demiryolları Afyonkarahisar'dan geçer. Bu özellikleri sebebiyle Afyonkarahisar, yolların kesiştiği, bölgelerin birbirine bağlandığı bir merkez konumundadır. Afyonkarahisar Doğuda Konya, batıda Uşak, kuzeybatıda Kütahya, güneybatıda Denizli, güneyde Burdur, güneydoğuda Isparta ve kuzeyde Eskişehir illeri ile komşudur. Denizden yüksekliği l.34 m. olup, 37o 45 ve 39o17 kuzey enlemi, 29o4 ve 31o43 doğu boylamı üzerinde yer almaktadır. Afyonkarahisar İli arazisinin 47,5'nı dağlar, 32,6'sını plâtolar ve 19,9' unu ovalar oluşturur Teşvik Durumu 4

42 Ülkemizde devletin rolünün, özellikle ekonomik büyüme ve istikrar, istihdamın arttırılması, bölgesel gelişmişlik düzeyinin dengelenmesi, yatırım yoluyla sanayileşme politikalarının yönlendirilmesi, ekonominin dış rekabete açılması gibi politikaların üzerine kurulduğu gözlenmektedir. Yeni teşvik yasası; tarih ve sayılı resmi gazetede yayınlanan 212/335 sayılı kanun kapsamında 4.bölgede yer alan Afyonkarahisar da bölgesel teşvikler içinde değerlendirilen 1 Milyon TL Üstü Bölgesel Yatırımlar için,kdv istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, faiz indirimi, yatırım yeri tahsisi gibi devlet teşviklerinden faydalanabilmektedir. (Hazine Müsteşarlığı Kurumsal Web Sitesi, MALİ İNCELEME İşletme Sermayesi İhtiyacı Tam Kapasitede İşletme Sermayesi İhtiyacı Tablosu (TL) UNSURLAR Süre (Gün) Yıllık Tutar (Sabit) Yıllık Tutar (Değişken) İşletme Sermayesi Tutarı (Sabit) (a) İşletme Sermayesi Tutarı (Değişken) (b) Toplam (a+b) A. Nakit İhtiyacı , , ,67 C1. Elektrik, Su, Gaz Giderleri 3, 115.2, 28.8, 9.6, 2.4, 12., C2. Personel Giderleri 3, 76.8, 19.2, 6.4, 1.6, 8., C3. Diğer Nakit İhtiyacı 3, 96.4, 226.6, , , ,67 B. Vadeli Satışlar 3, , 28.6, , , ,67 Tam Kapasitede Toplam İşletme Sermayesi İhtiyacı , , ,33 41

43 Kapasite Kullanım Olanakları Kurulu Kapasite ve Tahmini Üretim Miktarı Biri m Mevc ut Duru m 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 1.Yıl KONGRE KİRASI A1- Kurulu Kapasite B1- Üretim Miktarı ADET 5, 5, 5, 5, 5, 5, 5, 5, 5, 5, 5, ADET 15, 7, 8, 8, 8, 8, 9, 9, 1, 1, 1, C1-Birim Satış Fiyatı TL 1., 11., 12.1, 13.31, 14.65, 16., 17.6, 19.36, 21.3, 24., 26.4, Kapasite Kullanım Oranı KKO1= [(B1/A1)*1] ) - 3, 14, 16, 16, 16, 16, 18, 18, 2, 2, 2, FUAR KAPALI ALAN KİRASI A2- Kurulu Kapasite M2 225., 225., 225., 225., 225., 225., 225., 225., 225., 225., 225., B2- Üretim Miktarı M2 59.5, 59.5, 68., 68., 68., 68., 76.5, 76.5, 85., 85., 85., C2-Birim Satış Fiyatı TL/M 2 6, 6, 65, 7, 75, 9, 1, 15, 11, 115, 12, Kapasite Kullanım Oranı KKO2= [(B2/A2)*1] ) - 26,44 26,44 3,22 3,22 3,22 3,22 34, 34, 37,78 37,78 37,78 FUAR AÇIK ALAN KİRASI A3- Kurulu Kapasite M2 375., 375., 375., 375., 375., 375., 375., 375., 375., 375., 375., B3- Üretim Miktarı M2 63., 63., 72., 72., 72., 72., 81., 81., 9., 9., 9., C3-Birim Satış Fiyatı TL/M 2 25, 25, 27,5 3, 32,5 35, 37,5 4, 42,5 45, 47,5 42

44 Kapasite Kullanım Oranı KKO3= [(B3/A3)*1] ) - 16,8 16,8 19,2 19,2 19,2 19,2 21,6 21,6 24, 24, 24, CAFE A4- Kurulu Kapasite B4- Üretim Miktarı AY 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, AY 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, C4-Birim Satış Fiyatı AYLIK 5., 5., 5.5, 6., 7.5, 8., 9., 1., 11., 12., 12.5, Kapasite Kullanım Oranı KKO4= [(B4/A4)*1] ) - 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, SERGİ SALONU KİRASI A5- Kurulu Kapasite B5- Üretim Miktarı ADET 5, 5, 5, 5, 5, 5, 5, 5, 5, 5, 5, ADET 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, C5-Birim Satış Fiyatı TL 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., Kapasite Kullanım Oranı KKO5= [(B5/A5)*1] ) - 4, 4, 4, 4, 4, 4, 4, 4, 4, 4, 4, TOPLANTI ORGANİZAS YONU KİRASI A6- Kurulu Kapasite B6- Üretim Miktarı ADET 5, 5, 5, 5, 5, 5, 5, 5, 5, 5, 5, ADET 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, C6-Birim Satış Fiyatı TL 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 43

45 FİNANSMAN KAYNAKLARI YATIRIM BÜTÇESİ Kapasite Kullanım Oranı KKO6= [(B6/A6)*1] ) - 4, 4, 4, 4, 4, 4, 4, 4, 4, 4, 4, ORTALAMA KAPASİTE KULLANIM ORANI 22,57 25,68 25,64 25,64 25,91 29,2 29,15 32,3 32,24 32, Finansman İhtiyacı ve Kaynaklarının Hesaplanması Toplam (TL) A- HARCAMALAR , A1 - Yapım İşleri , A2 - Makine ve Ekipman Alımları 3.55., A3 - Genel Harcamalar (Hizmet Alımları) 78., B- DİĞER ,83 B1 - İşletme Sermayesi Değişimi ,83 C- TOPLAM YATIRIM TUTARI (A+B) ,83 D- ÖZKAYNAK ,83 FİNANSMAN KAYNAKLARI TOPLAMI ,83 44

46 İşletme Giderleri Tam Kapasitede Yıllık İşletme Giderleri Tablosu (TL) Gider Unsurları Miktar Birim Birim Fiyat (TL) Toplam Tutar (TL) Sab it () Değişk en () Giderd eki Payı () A GİDERLER 1- Genel Yönetim Giderleri 1.43., 1, a) Personel Giderleri 48, KİŞİ/12 AY 2., 96., 8 2 6,84 b) Elektrik Giderleri 12, AY 9., 18., 8 2 7,7 c) Su, Gaz Giderleri 12, AY d) Yakıt Giderleri 12, AY 3., 2.5, 36., 8 2 2,57 3., 8 2 2,14 e) Haberleşme Giderleri 12, AY 25, 3., 8 2,21 f) Bakım Onarım Giderleri 12, AY g) Sigorta Giderleri 12, AY 1., 1.5, 12., 8 2,86 18., 8 2 1,28 h) Kira Giderleri 1 i) Diğer Giderler 2, AD/ORG. 55., 1.1., ,4 5 - Beklenebilecek Farklar TOPLAM İŞLETME GİDERLERİ ( ) 1.43., 1, TOPLAM ÜRETİM GİDERLERİ Sabit Giderler : , Toplamı Değişken Giderler : 28.6, Toplamı TOPLAM İŞLETME GİDERLERİ Sabit Giderler Toplamı Değişken Giderler Toplamı : , : 28.6, 45

47 İşletme Gelirleri Bir im 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 1.Yıl KONGRE KİRASI Satış Miktarı AD ET 7, 8, 8, 8, 8, 9, 9, 1, 1, 1, Birim Fiyatı TL 11., 12.1, 13.31, 14.65, 16., 17.6, 19.36, 21.3, 24., 26.4, Satış Geliri TL 77., 96.8, 16.48, 117.2, 128., 158.4, , 213., 24., 264., FUAR KAPALI ALAN KİRASI Satış Miktarı M2 59.5, 68., 68., 68., 68., 76.5, 76.5, 85., 85., 85., Birim Fiyatı TL/ M2 6, 65, 7, 75, 9, 1, 15, 11, 115, 12, Satış Geliri TL/ M , 4.42., 4.76., 5.1., 6.12., 7.65., , 9.35., , 1.2., FUAR AÇIK ALAN KİRASI Satış Miktarı M2 63., 72., 72., 72., 72., 81., 81., 9., 9., 9., Birim Fiyatı TL/ M2 25, 27,5 3, 32,5 35, 37,5 4, 42,5 45, 47,5 Satış Geliri TL/ M , 1.98., 2.16., 2.34., 2.52., , 3.24., , 4.5., , CAFE Satış Miktarı AY 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, Birim Fiyatı Aylı k 5., 5.5, 6., 7.5, 8., 9., 1., 11., 12., 12.5, Satış Geliri AYL IK 6., 66., 72., 9., 96., 18., 12., 132., 144., 15., SERGİ SALONU KİRASI Satış Miktarı Ade t 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 46

48 Birim Fiyatı TL 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., Satış Geliri TL 2., 2., 2., 2., 2., 2., 2., 2., 2., 2., TOPLANTI ORGANİZASY ONU KİRASI Satış Miktarı Ade t 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, 2, Birim Fiyatı TL 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., 1., Satış Geliri TL 2., 2., 2., 2., 2., 2., 2., 2., 2., 2., Toplam Satış Gelirleri TL , , , , 8.94., , , , , , Amortismanların Hesaplanması AMORTİSMAN GİDERLERİ Sabit Kıymetl er 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 1.Yıl Topla m Amorti sman Alış Bedeli Yatırım Kapsamında Alınacak Sabit Kıymetler Amortismanı Binalar 494.7, 494.7, 494.7, 494.7, 494.7, 494.7, 494.7, 494.7, 494.7, 494.7, , , Makine- Ekipman 355., 355., 355., 355., 355., 355., 355., 355., 355., 355., 3.55., 3.55., Ara Toplam (1) 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, , , TOPLAM AMORTİ SMAN 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, , , 47

49 Proforma Tabloların Hesaplanması Tahmini Gelir-Gider Tablosu (TL) Endeksler 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 1.Yıl I. Gelirler (1+2+3) , , , , 8.94., , , , , , 1.Satışlardan Elde Edilen Gelir , , , , 8.94., , , , , , II. Giderler , , , , , , , , , ,9 1-Genel Yönetim Giderleri , , , , , , , , , ,9 2-Amortismanlar 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, 849.7, III. Vergilendirme Öncesi Kar (I - II) , , , , , , , , , ,1 V. Vergiler [(III- IV)* Vergi Oranı] , , , , , , , , , ,82 VI. Vergilendirme Sonrası Kar (III - V) , , , , , , , , , , Net Bugünkü Değer Toplamı NET BUGÜNKÜ DEĞER : ,86 TL Yatırımın Geri Dönüş süresi Yatırımın geri dönüş süresi: 8.41 Yıldır. 48

50 1.1.7 TEKNİK İNCELEME Yerleşim Planı Afyonkarahisar Uluslararası Fuar Ve Kongre Merkezi Yerleşim Planı Afyonkarahisar Uluslararası Fuar Ve Kongre Merkezi, bölgenin büyük programlı bir yapısı olarak ulusal, uluslararası fuar, sergi, gösteri ve toplantı mekanlarını içerecek şekilde tasarlanmıştır.yapı arsa formuna uyumlu bir şekilde kademelendirilmiştir. Önde tasarlanan plaza, yapının güney ve güney doğusunu çevreleyerek bir üst kottan binaya ayrı giriş olanağı sağlar. Plaza ile bağlantılı restoran hacmi cephesiyle farklılaşmaktadır. 49

51 Kongre merkezi içinden de kullanılabilen bu bölüm bağımsız olarak çalışabilecek şekilde planlanmıştır. Salonların çevrelerinde yapılan ara katlarda teknik hacimler (havalandırma-klima santralleri) ve bölünebilir her kısma ayrı ayrı konulmuş ses-ışık-simultane tercüme odaları yer almaktadır. Böylece salonlar çevrelerindeki iki farklı kottaki hacimlerden beslenmektedir. Sergi işlevleri için elektrik, internet, data bağlantısı yapılabilmesine olanak verecek tesisat donanımları düzenlenmiştir. Kongre katında basın, ve vip salonları yer almaktadır. 1 Kişilik Salona farklı seviyelerden ulaşılabilmektedir. VIP girişi bir üst kottandır. Salonun bölünerek kullanılması için özel düzenlemeler yapılmıştır. Üç ayrı kottan ve farklı girişlerden salona rahatlıkla giriş-çıkışlar sağlanabilir planlanmıştır. Kontrol platformu salon ortasında düzenlenmiştir. Bölünebilir perde sistemi ile salon istenildiğinde küçültülebilir olarak planlanmıştır. Doğal taş, cam ve çelik elemanların kullanıldığı yapıda, taş kaplama derzlerini beyaz kompozit paneller takip eder. Aynı malzemenin doku farklılığı ile değişik ebatlardaki doğal taş kaplamalar tüm yapı çevresinde tekrar eden bir düzen içindedir. Cephelerde şeffaf ve boyalı renkli camlar bir arada kullanılmıştır Tasarlanan Bölümler Ve Alanları Kapalı iç mekân alanı olarak, Proje ile 18. m2 toplam kapalı alan öngörülmüş olup, yatırım maliyetleri seçeneklere ve finansman modeline göre değişmektedir. Ana binada; -Toplamda 2. m2 kapalı fuar alanı, -1 adet 5. m2 lik 1 kişilik kongre salonu, -1 adet 1. m2 sergi salonu, -Toplamda 15 m2 olmak üzere,her blok için 1 adet kullanılacak 1 adet depo. -1 adet toplamda 1 m2 özel görüşmeler için, klimatize edilmiş ve ihtiyaca göre özel olarak döşenmiş ve akustik uygulamalara elverişli özel toplantı salonu. -5 m2 Basın, VIP ve yönetim odaları 5

52 -1. m2 restoran, kafe, ziyaretçiler ve katılımcılar için telefon, fotoğraf ve diğer hizmetlerin verileceği mekanlar ve mescit. -1. m2 alanda isletmeci için idari ofis alanı ve bay, bayan tuvaletleri, olmak üzere 19. m2 ana binada yapım isi gerçekleştirilecektir. T.C. ÇEVRE VE ŞEHİRCİLİK BAKANLIĞI MİMARLIK VE MÜHENDİSLİK HİZMET BEDELLERİNİN HESABINDA KULLANILACAK 212 YILI YAPI YAKLAŞIK BİRİM MALİYETLERİ KAPALI ALANLAR M2 M2 BİRİM FİYATI TOPLAM KAPALI FUAR ALANI TL TL KONGRE SALONU TL 6.2. TL SERGİ SALONU TL 56. TL DEPOLAR TL 21. TL ÖZEL TOPLANTI ODALARI TL 695. TL VIP DİNLENME ODASI VE BASIN ODASI 5 56 TL 28. TL RESTORAN/CAFE TL 56. TL İDARİ /OFİS ALANI TL 56. TL AÇIK SAHA ALANLARI M2 M2 BİRİM FİYATI TOPLAM AÇIK FUAR ALANI 3. 8 TL 2.4. TL HELKOPTER İNİŞ PİSTİ 5 14 TL 7. TL OTOPARK TL 2.. TL GENEL TOPLAM TL 51

53 Açık dış mekan alanı olarak, - Toplamda 3. m2 lik açık fuar alanı, - 5 m2 lik helikopter iniş pisti. - Güney ve Kuzey olmak üzere 25. m2 otopark, -Her türlü teknik alt yapı (Pnömatik sistem, su, pis su sistemi, 1. kva/h elektrik gücü, telefon, faks ve İnternet iletişimi) Toplam inşat alanı 86.5 m2 alan planlanmıştır HUKUKİ İNCELEME -İnşaat yönetmelikleri ve ilgili uyulması gereken genel standart uygulamalar. -Yurt İçinde Fuar Düzenlenmesine Dair Yönetmelikler a- b- c-tobb Yönetim Kurulu tarihli ve 242 sayılı Kararına istinaden, tarihinde yürürlüğe giren yönetmelik kararı YATIRIMIN ÖZETİ Yatırım Tutarı. Yatırımın hazırlık Aşaması Dahil Tamamlanma Süresi. Yatırımın Geri Dönüş Süresi ,83 TL 2 Yıl Yıl SONUÇ Uluslararası Fuar ve Kongre merkezi olarak Afyonkarahisar, sahip olduğu coğrafi konum, ulaşım kolaylığı ve alternatif turizm olanakları açısından oldukça zengin bir ildir.fuar ve Kongre organizasyonlarının gerekliliklerini, sahip olduğu özelliklerle karşılayabilecek durumdadır.yatırım ile oluşacak potansiyellerin, Afyonkarahisar ilini uluslararası fuar ve kongre merkezi konumuna getireceği öngörülmektedir. 52

54 ALTERNATİF YATIRIMLAR BÖLÜM 2 53

55 2.1.ALTERNATİF TURİZM ÖN FİZİBİLİTE RAPORU 54

56 2.1.1 GİRİŞ Bu ön fizibilite etüdü, Afyonkarahisar ilinde yapılması planlanan alternatif turizm yatırımlarının piyasa incelemesi, kuruluş yeri incelemesi, mali inceleme ve hukuki incelemeleri ile yapılabilirliğini belirlemek için hazırlanmıştır. Alternatif Turizm kavramı kitle turizminden farklı bir ürün sunumunu ifade eder. Bu ürün yavaş yavaş gelişen bir turizm hareketliliğini, optimum karlılığın göz önünde bulundurulmasını, uzun vadeli programlarla turistik gelişmenin sağlanmasını, değişime karşı direnci, çevre değerlerine saygıyı ve çevreyle bütünleşmeyi ifade etmektedir. Bu temel hususlar etrafında, alternatif turizm kavramı yerine göre değişiklikler göstermektedir. Bu kavram başlıca şu noktalara vurgu yapar: a) Yeniye, özele olan ilgiye bağlı araştırma isteği, b) Küçük gruplarla, başka insanlarla bir arada olma ve sosyal deneyim isteği, c) Dağ ve spor etkinliklerinde biyotik bir deneyim sağlama eğilimi, d) Açık havada yaşama sevgisi. Alternatif turizm kavramı, Yeşil Turizm, Soft Turizm, Eko-turizm, gibi kavramlarla zaman zaman aynı anlamlarda kullanılmaktadır. Kitle turizmine alternatif olarak düşünülmekte olan alternatif turizmde, grup tüketim karşısında bireysel turları ön planda tutulmakta, büyük konaklama tesisleri yerine küçük ve orta boy işletmelerin seçimi öngörülmektedir. Bu anlayış doğrultusunda turistlerin konaklama ihtiyaçları, yerel ve kültürel öğelerin esas alındığı bir tarzda döşenmiş küçük konaklama birimlerinde gerçekleşmekte, seyahatte charter yerine tarifeli seferler veya kara, hava, deniz ulaşım araçlarının birbirine alternatif olarak kullanılacağı bir durum söz konusu olmaktadır. Kitle turizminin grup olmak dolayısıyla ucuza mal edilmesi yaklaşımının tersine alternatif turizme katılanlar daha fazla ödemeyi göze alan turistlerdir. Alternatif turizm ve kitle turizmi strateji ve planlama yönlerinden de farklılıklar göstermektedir: Kitle turizmi; plansız mekânsal organizasyonlar, bağımsız projeler, bağımsız yapım programları, kapalı mekân ağırlıklı yeni bina kullanımı, her talebi karşılama eğilimi, her yerde turizm, ekonomik faydalar, özel araç ağırlıklı, mimaride uluslararası çizgiler, talebin en yüksek olduğu noktaya göre kapasite tayini, standart paket programlar, pasif turizm gibi özellikler sahiptir. Alternatif Turizm; planlı mekânsal organizasyonlar, temel kavramlara öncelik, bölge ile bütünleşmiş planlar, yerleşme için özel seçim, açık mekâna ağırlık, mevcut yapı stokunu kullanma, talebe sınır koyma, yerel işgücü, toplu ulaşım, yöresel mimari, talep ortalamasına göre kapasite tayini, bireysel programlar, dinamizm ve aktiflik gibi özellikleri öne çıkarmaktadır. Alternatif turizm kavramı özellikle 199 lı yılların ortalarından itibaren kullanılmaya başlanmıştır. Kitle turizminin her geçen gün etrafına duvarlar ören bir tarzda gelişmesi ve yine turistlerin de etrafına duvarlar ören bir hal alması, yeni turizm modellerinin geliştirilmesi fikrini doğurmuştur. Bunda elbette pazar oyuncularının zaman içinde büyük ekonomik güce erişmeleri ve rekabetin çok zor bir hal alması da etken olmuştur. Pazara girmek isteyen yeni aktörler ise rekabet avantajı olarak yeni ürünler geliştirmeyi uygun bulmuşlardır. Bunun yanında kitle turizminin artan çevresel ve sosyo-kültürel etkileri, çevreye ve turist kabul eden toplumun kültürel yapısında daha az etki edecek, dolayısıyla yerel topluluklara daha fazla fayda getirecek modeller üzerinde durmuşlardır. Türkiye de sunulan alternatif turizm türlerinden bazıları ise şunlardır: Termal turizm, yat turizmi, inanç turizmi, yayla turizmi, golf turizmi, kültür turizmi, av turizmi, deniz termal ve sağlıklı yaşam merkezleri turizmi, kongre turizmi, dağ ve kayak turizmi, karavan turizmi, ipek yolu ve han-kervansaray turizmi, maç turizmi, göl şelale turizmi, macera 55

57 turizmi, akarsu sporları turizmi, mağara turizmi, trekking (doğa yürüyüşü), kampçılık, kuş gözetleme turizmi, bitki inceleme turizmi, yamaç paraşütü, triatlon, paraşütle atlama, dalış, bungee-jumping. Afyonkarahisar da yapılabilen alternatif turizm türleri ise: Termal turizm, inanç turizmi, kültür turizmi, trekking-kampçılık (doğa turizmi), kuş gözlem turizmidir. Termal Turizm Afyonkarahisar ve çevresindeki termal sular, hem debi ve sıcaklıkları hem de çeşitli fiziksel ve kimyasal özellikleri ile üstün nitelikli bir yapıya sahiptir. Afyonkarahisar, dünyanın en zengin termal kaynakları ve tarihi dokusuyla ülke termal sağlık turizminin parlayan yıldızlarından biridir. Jeotermal değerleri açısından Türkiye de adını duyurmuş olan Afyonkarahisar halen devam eden jeotermal yatırımlarıyla hızla sağlık turizminde büyümeye devam etmektedir. Afyonkarahisar da; Gazlıgöl, Ömer-Gecek, Sandıklı ve Heybeli bölgeleri Termal Turizm Alanıdır. Afyonkarahisar Termal Turizm Alanları İnanç Turizmi Son yıllarda önemi hızla artan ve ülkelerin tanıtımında önemli katkısı olan turizm çeşitlerinden biri de inanç turizmidir. İnanç turizmi genel olarak şu şekilde tanımlanabilir; İnsanların devamlı ikamet ettikleri, çalıştıkları ve her zamanki olağan ihtiyaçlarını karşıladıkları yerlerin dışında inanç çekim merkezlerine dini inançlarını tatmin etmek maksadıyla yaptıkları ve bu seyahatleri sırasında genellikle turizm işletmelerinin ürettiği mal ve hizmetleri talep ederek, geçici konaklamalarından doğan olaylar ve ilişkiler bütünüdür. 56

58 Afyonkarahisar da inanç turizmi kapsamında ziyaret edilecek mekanlar şu şekildedir; Ulu Camii (1277), İmaret Camii (1472), Mısrî Camii (1483), Mevlevî Camii (171, yeniden yapım 1844), Sultan Divani Mevlevihane Müzesi (13.yy), Kuyulu Camii (Selçuklulardan kalma, yapım yılı bilinmemektedir), Ot Pazarı Camii (159), Sandıklı Ulu Cami (1379), Dazkırı Kızılören Camii (19.yy), Yeni Cami (1711), Sinan Paşa Camii (1525), Rüstem Paşa Camii (156). Ulu Camii (1277) Kültür Turizmi Kültür Turizmi, doğal ve tarihsel kültür varlıklarını, kültürel etkinlikleri ve güncel sanat eserlerini bazı sosyo-ekonomik olguları turistik bir ürün biçiminde gezginlerin hizmetine sunan bir turizm anlayışıdır. Yalnızca tarihsel olanı değil, günceli kapsayan bir terimdir. Afyonkarahisar daki kültürel eserler; Arkeoloji Müzesi, Zafer Müzesi, Sultan Divani Mevlevihanesi, Bolvadin Belediye Müzesi, Frig Vadisi, İhsaniye Ayazini Kasabası Örenyeri, Dinar Örenyeri, Emirdağ Hisarköy Örenyeri, Dinar Örenyeri, İhsaniye Döğer Örenyeri, İhsaniye Kayıhan Kasabası Göynüş Vadisi, İscehisar Sarıçayır (Selimiye) Kayalıkları, İscehisar Kırkinler ve Seydiler Kalesi, Şuhut Bininler Kayalığı, Bolvadin Kemerkaya Yedi Kapı Kaya Yerleşim ve Öreni, Başkomutanlık Milli Parkı, 4 Kale, 12 Camii, 6 Kilise, 2 Çarşı, 1 Çeşme, 7 Şehitlik, 4 Kervansaray, 19 Antik Kent ve 4 Tarihi Köprü olarak sıralanabilir. Doğa Turizmi (Trekking-Kampçılık) Karahisar Kalesi (MÖ135) 57

59 Doğa turizmi ya da ekoturizm, dünyada turizmin en hızla büyüyen alt sektörüdür. Doğa turizmi doğanın bozulmadan korunmasını amaçladığından, normal turizmde sıkça görülen doğal alanların oteller altında yok olmasına doğa turizminde rastlanmaz. Bölgemiz doğa açısından çok zengin olmasına rağmen, özellikle Afyonkarahisar da doğa turizmi eğitimi ve tanıtımı çok az olduğundan, bu konudaki büyük potansiyelini değerlendirememektedir. İlimizde yapılabilecek doğa turizmi alanlarını şu şekilde sıralayabiliriz; Frig Vadisi, Akdağ ve Sultandağları. Sandıklı/Akdağ (2449m) Kuş Gözlem Turizmi Kuş gözlem; kuşların doğal ortamlarında incelenmesi, tanımlanması ve sayımıdır. Kuş gözlemciler farklı kuş gözlem alanlarını ziyaret ederek, gözlemledikleri kuş türü sayısını artırır ve doğa koruma araştırmalarına veri sağlarlar. Kuşların renkleri, davranışları ve yaşam alanlarının çeşitliliği insanları kuş gözleme çeken etkenlerdir. Kuş gözlem yapabilmek için belli yaş ve meslek sınırı yoktur. Kuş gözlemciler, kuş gözlem sadece bir hobi olmanın yanında doğa koruma çalışmalarına katkı sağlamak için de kullanmaktadır. Afyonkarahisar göç yolu üzerinde bulunması nedeniyle Dinar ilçesi sınırları içerisinde bulunan KARAKUYU Gölü, Çay ve Bolvadin ilçesi sınırları içerisinde bulunan EBER Gölü, Başmakçı ve Dazkırı ilçesi sınırları içerisinde bulunan ACI Göl kuş gözetleme turizmi için elverişlidir. 58

60 Dazkırı/Acıgöl PİYASA İNCELEMESİ Sektörün ve Hizmetin Tanımı, Sınıflandırılması Bu ön fizibilite raporu, turizme kazandırılacak olan Frig Vadisi bölgesinde yapılması düşünülen eko turizme yönelik hazırlanmıştır. Bölgede; Dağ ve Doğa Yürüyüşü, Kuş Gözlemciliği (Ornito turizm), Kırsal (Rural) Turizm, Bölgedeki Doğal Kaynaklar/Bitki ve Yabani Hayat Gözlemleme ve Foto Safari, Kampçılık, Oryantiring, Paintball, Bisiklet Turları ve ATV Motor Gezileri yapılması mümkün olan eko turizm faaliyetleridir. 59

61 Frig Vadileri Dağ Bisikleti Turizm Kupası Eko turizm faaliyetlerinin bölgede hayata geçirilmesi ve turistlerin bölgede konaklamalarının sağlanabilmesi için Frig vadisi içinde bulunan köylerdeki tarihi taş binaların, belirli bir konfor düzeyine sahip, talebe göre yıl boyunca aynı hizmet olanaklarını sunabilen, hem geceleme yapılan hem de günübirlik ziyaretçilere hizmet verebilecek donanım, mekân ve personele sahip olan konaklama tesislerine dönüştürülmesi mümkündür. Tespitler doğrultusunda ve yatırımcının talebi de dikkate alınarak, yapılan teknik, ekonomik ve mali analizler sonucunda Afyonkarahisar Frig Vadisi bölgesinde, 11 oda / 25 yatak kapasiteli motel yatırımının yapılmasının uygun olduğu sonucuna varılmıştır. 6

62 İkinci Frig Vadileri Fotoğraf Yarışması Arz Analizi Son dönemlerde cazibe merkezi olmaya başlayan Frig Vadisi, Kapadokya dan sonra ülke bazında doğal ve tarihi eserlerin bir arada bulunduğu önemli bir bölgedir. Çeşitli tur şirketlerinin hafta sonu turları düzenlediği Frig Vadisi nde her hangi bir konaklama tesisi bulunmadığı için konaklamalar şehir merkezindeki otellerde yapılmaktadır Talep Analizi Frig Vadisi ni ziyarete gelen turistler konaklama ihtiyaçları için Afyonkarahisar daki otellere gitmekte, daha sonra tekrar bölgeye dönmektedirler. Bölgenin turizme kazandırılması çalışmaları neticesinde, Kapadokya nın eşsiz güzelliklerini Frig Vadisi nde keşfeden turistlerin bölge içindeki konaklama talepleri karşılanamamaktadır Satış ve Rekabet Olanakları Günümüz rekabet ortamında özellikle hizmet sektöründe, müşteriyle uzun dönemli ilişkiler kurabilen işletmelerin pazarda rekabet etme ve başarı elde etme şansları artmaktadır. Türkiye deki konaklama tesislerinin müşteriyle uzun dönemli ilişkiler kurabilmelerine bağlı rekabet yapıları işletmelerin belirlediği konaklama ücretleri, müşterilerine sundukları hizmet kalitesi, konaklama dışı sundukları aktivitelerin çeşitliliği gibi faktörlere bağlı olarak oluşmaktadır. Bu koşullar göz önünde bulundurulduğunda Frig Vadisi nde kurulacak motelin şu anda rakibi bulunmamaktadır. Yalnız, verilecek konaklama kalitesine göre, bölgeye yaklaşık 5 km mesafede bulunan Afyonkarahisar Merkez deki 3, 4 ve 5 yıldızlı oteller rakip olabilirler. Bu oteller yatırımla kurulması planlanan motel tarzı konaklama tesislerinin en güçlü rakipleri olarak belirlenmiştir. Bunun dışında ilde faaliyet gösteren diğer turizm tesisleri de önemli rakipler arasında yer almaktadır. 61

63 Sektörel Değerlendirme Dünya genelinde seyahat ve konaklama faaliyetlerinin kökeni uzun yıllar öncesine dayanmaktadır. Önceleri daha çok ticaret ve keşif amaçlı gerçekleştirilen seyahatler günümüzde tatil ve ticaret amaçlı hale gelmiştir. Dünyadaki turizm faaliyetleri değişen sosyal, ekonomik ve politik koşullarla paralel olarak şekillenmektedir. Aynı şekilde seyahat eden turistlerin konaklama şekilleri de zaman içerisinde değişiklik göstermiştir. Nitekim turizm amaçlı konaklama sektöründe motel ve otellerin öneminin giderek arttığı görülmektedir. Mevcut durumda faaliyette olan konaklama alanlarının birçoğunda iş yaşamına yönelik aktivitelerin de gerçekleştiriliyor olmasına rağmen dünyada ve Türkiye de konaklama sektörünün gelişmesi turizm sektöründe meydana gelen gelişmelerle doğru orantılıdır. Son yıllarda turistik faaliyetlerin çeşitlenerek artması ile turistik tesislerin nitelik ve niceliklerinde de önemli oranda artış görülmektedir. Turistik tesisler bazında gerçekleşen bu gelişme bölgesel faktörlerle de sıkı sıkıya ilişkilidir. Afyonkarahisar daki oteller, bölgenin termal kaynaklarıyla orantılı olarak kurulmuş otellerdir. Buna karşılık Frig Vadisi nde gerçekleştirilecek yatırımlarla mevcut durum iyileştirilecektir KURULUŞ YERİ İNCELEMESİ Kuruluş Yeri Seçimi Turizme kazandırılması amaçlanan Frig Vadisi, 3 il sınırlarına yayılmış toplamda 11. km² alana sahiptir. Bölgenin büyük bölümü Afyonkarahisar sınırları içindedir. Bizim yatırım için seçtiğimiz alan, Afyonkarahisar ın İhsaniye İlçesi ne bağlı Ayazini Kasabası dır. Çünkü Ayazini Kasabası, Frig Vadisi nin merkezinde ve turizm alanının geçiş yolu üzerinde bulunmaktadır. Motelin Eski Durumu/Ayazini Kasabası UTM Koordinatı: D/ K 62

64 Restore Edilmiş Motel/Ayazini Kasabası UTM Koordinatı: D/ K Frig Vadisi Frig Vadisi, tarih öncesi çağlardan günümüze kadar çok sayıda uygarlık tarafından iskân görmüş, somut-taşınmaz kültür mirası bakımından oldukça zengin bir bölgedir. Alan üzerinde tespit ve tescili yapılmış varlıklarının yanı sıra herhangi bir koruma statüsü kapsamında olmayan çok sayıda kayıt dışı taşınmaz kültür varlığı da bulunmaktadır. Alanda Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından korunan ve Türkiye Kültür Mirası listesinde yer alan varlık türleri, sitler ve tescilli yapılardır. Bunların dağılımına bakıldığında bazı bölgelerin sahip olduğu varlık sayısı ile öne çıktığı görülse de nitelik olarak incelendiğinde durum değişebilmektedir. Kültür mirasının yalnızca sayısal dağılımının bilinmesi, kültürel peyzajın algılanmasında ve mevcut koruma statüsünün yeterli olup olmadığını belirlemekte yetersiz kalmakta, bu yaklaşım tek tek korumadan ziyade bölgesel bir koruma çabasını tartışmayı önlemektedir. Bu nedenle varlıkların nitelik olarak haritalara aktarılması suretiyle önemli kültür mirası alanlarının belirlenmesi, bütüncül bir yaklaşım için ve bölgede son yıllarda artan planlama çalışmalarına yön vermek için gereklidir. Bu yöntemin, özellikle alanda devam eden tespit ve tescil sürecinin tamamlanması ile birlikte çok daha etkin bir hal alması beklenmektedir. 63

65 Frig Eserleri Frig Vadisi (Şekil 1), Afyonkarahisar da İhsaniye, İscehisar ve Bayat ilçelerinin tamamını ve merkez ilçe, Bolvadin ve Emirdağ ilçelerinin bir kısmını, Eskişehir de Seyitgazi ve Han ilçelerini, Kütahya da ise merkez ve Tavşanlı ilçelerinin bir kısmını kapsamaktadır. Alanın yüzölçümü yaklaşık 11. km² dir. Alan için kullanılan vadi terimi, coğrafi bir sınırı değil Friglerin sözü edilen üç il arasında uygarlıklarına ait zengin izler oluşturdukları bölümü ifade etmektedir. Kesin bir sınır çizilememekle birlikte, bölgede bulunan akarsulara ait vadiler ve vadi parçalarının oluşturduğu ve Frig Uygarlığından kalan kültürel mirasın yoğunlaştığı Frig Vadisi, bazı yerlerde il ve ilçe sınırları, bazı yerlerde ise 1/25. ölçekli topografik haritaların pafta sınırları dikkate alınarak sınırlandırılmıştır (Şekil 1). 64

66 Frig Vadisi nin konumu ve sınırları Hammadde Tesis Kapasitesi: Süit Oda (3 Yataklı) Oda (2 Yataklı) Mutfak Tuvalet Banyo Büfe Otopark (6 Araç Kapasiteli) 3 Adet 8 Adet 1 Adet 2 Adet 2 Adet 1 Adet 1 Adet Oda İçleri: Otel yatak kısımları maliyeti, yatırımı yapılan otelde 16 adet tek kişilik, 3 adet çift kişilik yatak olması planlanarak piyasa koşullarına uygun şekilde hesaplanmıştır. Bunun yanında her yatağa ait komodin, başucu lambası olması ve her odada en az bir adet ayna ile gardırop bulunacaktır. Mutfak: Mutfakta belirlenen kişi sayısını karşılayacak şekilde iç düzenlemenin yapılmasına yönelik maliyet çıkarılmıştır. Bu kapsamda kişi sayısı ile uyumlu masa ve sandalyeler 65

67 eksiksiz temin edilecektir. Ayrıca diğer tüm gerekli teçhizatın da kurulumu gerçekleştirilecektir. Tuvaletler: Bay ve Bayan olmak üzere düzenlenecek 2 adet tuvaletin maliyetleri piyasa koşullarına göre çıkartılmıştır. Banyolar: Her katta 1 banyo planlanmıştır ve maliyetleri piyasa koşullarına göre çıkartılmıştır. Büfe: Konaklayan misafirlerin ve bölgeyi ziyaret edenlerin ihtiyaçlarını karşılayacağı, 24 saat hizmet veren büfe kurulacaktır. Büfe için gerekli tüm teçhizat temin edilecek ve kurulumu gerçekleştirilecektir Enerji Motel işletmelerinin enerji ihtiyacı çok fazla değildir. Yine de belirlediğimiz bölge, enerji konusunda gerekli altyapıya sahiptir İşgücü İşe alınacak personel Ayazini Kasabası ndan seçilecek olup, ulaşımları konusunda sıkıntı yaşanmayacaktır Pazara Yakınlık Yatırım Frig Vadisi nin içerisinde yapılacağı için, mevcut pazarın içinde bulunacaktır. Yapılacak etkinliklerimiz de, yöreye uygun ve yörede yapılması mümkün olan etkinliklerdir. Bunlar; Doğa Yürüyüşü Frig Vadisinin konumunun trekking (doğa yürüyüşü) yapmaya uygun olması ve mevcutta doğa ve dağcılık kulüpleri tarafından trekking amaçlı kullanılması nedeniyle konaklayan misafirlerimize bu etkinliği yaptırmak amacıyla, personel istihdam edilecektir. Bisiklet Turu Bisiklet ile doğa turu talep eden misafirlere yönelik, Frig Vadisinin eşsiz güzelliklerinin gösterilmesi amacıyla doğada bisiklet ile gezi düzenlenmesi planlanmaktadır. ATV Turu ATV Motor turları genellikle dağ turizminin yapıldığı yaylalarda, müşterilerin hizmetine sunulan bir turizm etkinliği olarak geçmektedir. Frig Vadisinin geniş meralara, tepelere, göllere sahip olması, ATV motorları ile gezilebilecek mekanların çokluğu bu etkinliğin yoğun ilgi göreceğinden dolayı misafirlerin hizmetine sunulacaktır. At Binme Afyonkarahisar ilinde at biniciliği yaygındır. Büyük şehirlerden bölgemize gelen turistlere Frig Vadisinin at üzerinde gezdirilmesi onlar için farklı bir deneyim olacaktır. Bölgenin coğrafi yapısının at binmeye uygun olması nedeniyle bu etkinlik misafirlerin hizmetine sunulacaktır. Foto Safari Frig Vadisinin eşsiz güzelliklerini ölümsüzleştirmek isteyen amatör ve profesyonel fotoğrafçılar için, üzeri açık özel araçlarla bölgede turlar düzenlenecektir. Bölgenin hem doğal, hem tarihi kültürel güzelliklerinin yanı sıra göçmen kuşların göç yolları üzerinde olması nedeniyle, çeşitli kuş türlerinin de görüntülenmesi mümkün olmaktadır Ulaşım Afyonkarahisar; Bursa-İzmir, Ankara-İzmir, İstanbul-Antalya karayollarının kavşak noktasında olması ve bölgeye yeni yapılan Zafer Bölgesel Havalimanı na yakın olması nedeniyle Bölgeye ulaşım kolaydır. Ayrıca yatırımın yapılacağı Frig Vadisi ne özel araç, tur aracı veya Afyonkarahisar dan kalkan dolmuşlarla ulaşım sağlanabilmektedir. 66

68 Gelişme Potansiyeli Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından Frig Vadisi nin turizme kazandırılma çalışmalarının yapılıyor olması ve ikinci Kapadokya olarak görülmesi, bölgenin gelişme potansiyeli olduğunu göstermektedir. Bu çalışmalar başlamadan önce Afyonkarahisar da konaklayan turist sayıları Kültür ve Turizm Bakanlığı verilerine göre tabloda verilmiştir. Yıl Turist Sayısı Tablodan görüldüğü üzere, her geçen yıl Afyonkarahisar a gelen turist sayısı artmaktadır. Afyonkarahisar ı ziyaret eden turistlerin büyük bölümü termal turizm amacıyla ilimize gelmektedir. 212 yılında faaliyete geçen Zafer Bölgesel Havalimanı ve Frig Vadisi nin Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından turizme kazandırılması çalışmalarıyla bölgeye gelen turist sayısında önemli artış beklenmektedir. Frig Vadisi nin turizme kazandırılması ile, Kapadokya da olduğu gibi bölgedeki turizm faaliyetlerinde önemli artış olacak ve bölge halkının turizme yönelik yatırımları artacaktır ALT YAPI DURUMU Yatırımların yapılacağı köylerde alt yapılar İl Özel İdaresi tarafından, beldelerde ise belde belediyeleri tarafından sağlanmaktadır. Yatırım yapacağımız alanda elektrik ve su altyapısı mevcut olup, kanalizasyon sistemi bulunmaktadır. Yatırımın yapılması planlanan Ayazini Kasabası nda ulaşım altyapısı gelişmiş olup mevcut yol bağlantısında herhangi bir sorun yoktur COĞRAFİ KONUM Afyonkarahisar ın merkez nüfusu 'tir (bknz. TÜİK). İl genel nüfusu ise 'dır. Türkiye Cumhuriyeti'nin 81 ilinden biri olan Afyonkarahisar ili, Anadolu yarımadasının batıya yakın ortasında ve Ege Bölgesi'nin iç kesiminde yer alır. İç Anadolu yaylasının Ege kıyılarına açılan bir eşiği, bir geçidi durumundadır. Çevresinde Eskişehir, Konya, Isparta, Denizli, Uşak ve Kütahya illeri bulunur. Kuzey doğudan güney batıya uzandıkça alçalan ovaları ile hem Orta Anadolu'dan ve hem de Ege Bölgesi'nden sayılır. En kuzeyde Eskişehir sınırından, en güneyde Denizli sınırına kadar kuzey doğudan güney batıya uzunluğu 21 kilometredir. Eni ise Kütahya sınırından Isparta sınırına kadar kuzey batıdan güney doğuya 112 kilometredir. Denizli'ye doğru incelerek eni 2 kilometreye kadar düşer. 67

69 2.1.6 TEŞVİK DURUMU IPARD Destekleri TKDK (IPARD) destekleri kapsamında; Kırsal Ekonomik Faaliyetlerin Çeşitlendirilmesi ve Geliştirilmesi Tedbiri, kırsal alandaki 25 yatak kapasiteye kadar olan konaklama tesislerine 4. AVRO YA kadar, 5 hibe desteği vermektedir Yatırım Teşvik Belgesi Afyonkarahisar da Motel için Genel Teşviklerden yararlanmak mümkündür. Yapılacak yatırımlarda asgari 5. Türk Lirası olmak kaydıyla yatırım yapacak ve yatırım konusu Yatırım Teşvik Belgesi verilmesi uygun olacak gerçek şahıslar, adi ortaklıklar, sermaye şirketleri, kooperatifler, iş ortaklıkları(adi ortaklık), kamu kurum ve kuruluşları ve kamu kuruluşu niteliğindeki meslek kuruluşları, dernekler ve vakıflar ile yurtdışındaki yabancı şirketlerin Türkiye deki şubeleri, Yabancı sermayeli yatırımlarda kurulacak Anonim ve Limited şirketler ile kurulacak şubeler, yatırım teşvik belgesi için müracaat edebilir. Yatırım Teşvik Belgesi kapsamında, yatırımcı; KDV İstisnası ve Gümrük Vergisi Muafiyeti kazanmaktadır. Ayrıca Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü tarafından 212 yılında hazırlanan Türkiye de Turizm Sektörüne Sağlanan Teşvik ve Destekler isimli rapor incelenebilir Banka Kredileri Bütün bankaların KOBİ lere yönelik vermiş olduğu uygun faizli krediler, yatırım aşamasında değerlendirilebilir ÇEVRESEL DEĞERLENDİRME Yatırım alanının 3 yıllık geçmişi bulunmaktadır. Buradaki tarihi ve kültürel dokunun bozulmadan turizme kazandırılması önemlidir. Yine yatırım için seçilen köylerdeki yöreye has evlerin restore edilirken, aslına uygun yapılması gerekmektedir. 68

70 2.1.8 MALİ İNCELEME İşletme Sermayesi ve İhtiyacı Ayazini Kasabası Tam Kapasitede İşletme Sermayesi İhtiyacı Tablosu (TL) UNSURLAR Süre (Gün) Yıllık Tutar (Sabit) Yıllık Tutar (Değiş ken) İşletme Sermayesi Tutarı (Sabit) (a) İşletme Sermayesi Tutarı (Değişken) (b) Toplam (a+b) A. Hammadde, Malzeme ve Yakıt Stoğu A1. Hammade Stoğu A2. Yardımcı Madde Stoğu A3. İşletme Malzemesi Stoğu A4. Yakıt Stoğu 3, 12., 3., 1., 25, 1.25, B. Mamul ve Yarımamul Stoğu B1. Mamul Stoğu 3, 328.8, 82.2, 27.4, 6.85, 34.25, B2. Yarı Mamul Stoğu C. Nakit İhtiyacı C1. Elektrik, Su, 3, Gaz Giderleri 57.6, 14.4, 4.8, 1.2, 6., 69

71 C2. Personel 3, 18., 45., 15., 3.75, 18.75, Giderleri C3. Diğer Nakit 3, 43.2, 1.8, 3.6, 9, 4.5, İhtiyacı D. Vadeli Satışlar 3, 328.8, 82.2, 27.4, 6.85, 34.25, E. Vadeli Alışlar E1. Hammadde Tam Kapasitede Toplam İşletme Sermayesi İhtiyacı 79.2, 19.8, 99., Kapasite Kullanım Olanakları Kurulu Kapasite ve Tahmini Üretim Miktarı Birim (Ton, Kg, Lt, vb.) 1.Yı l 2.Yı l 3.Yı l 4.Yı l 5.Yı l 6.Yı l 7.Yı l 8.Yı l 9.Yı l TEK KİŞİLİK ODA A1- Kurulu Oda Kapasite B1- Üretim Miktarı Oda C1-Birim Satış TL Fiyatı Kapasite Kullanım - Oranı ÇİFT KİŞİLİK ODA A2- Kurulu Oda Kapasite B2- Üretim Miktarı Oda C2-Birim Satış Fiyatı Kapasite Kullanım Oranı SÜİT ODA A3- Kurulu Kapasite TL - Oda 75, 21, , 5, ,5 23, , 6 52, ,2 7 26, , 6 55, ,3 3 28, , 1 57, ,6 9 3, , 87 6, , 37 32, , 2 62, , 39 34, , 4 65, , 77 36, , 4 67, , 54 39, , 32 7, Yıl 126, 71 41, , 84 72,5 B3- Üretim Miktarı Oda C3-Birim Satış TL Fiyatı Kapasite Kullanım - Oranı DOĞA YÜRÜYÜŞÜ A4- Kurulu Adet Kapasite B4- Üretim Miktarı Adet C4-Birim Fiyatı Satış TL 155, 63, , 164, 3 66, ,2 174, 16 68, , , 61 7, , , 68 73, ,2 5 27, 42 75, , , 87 77, , , 6 79, , 7 247, 5 82, , , 87 84, ,7 9 7

72 71 Kapasite Kullanım Oranı - 66,6 7 7, 73,3 3 76,6 7 8, 83,3 3 86,6 7 9, 93,3 3 96,6 7 BİSİKLET TURU A5- Kurulu Kapasite Adet B5- Üretim Miktarı Adet C5-Birim Satış Fiyatı TL 2, 21,2 22,4 7 23,8 2 25,2 5 26,7 6 28,3 7 3, 7 31,8 8 33,7 9 Kapasite Kullanım Oranı - 66,6 7 7, 73,3 3 76,6 7 8, 83,3 3 86,6 7 9, 93,3 3 96,6 7 ATV TURU A6- Kurulu Kapasite Adet B6- Üretim Miktarı Adet C6-Birim Satış Fiyatı TL 55, 58,3 61,8 65,5 1 69,4 4 73,6 78, 2 82,7 87,6 6 92,9 2 Kapasite Kullanım Oranı - 66,6 7 7, 73,3 3 76,6 7 8, 83,3 3 86,6 7 9, 93,3 3 96,6 7 AT BİNME A7- Kurulu Kapasite Adet B7- Üretim Miktarı Adet C7-Birim Satış Fiyatı TL 4, 42,4 44,9 4 47,6 4 5,5 53,5 3 56,7 4 6,1 5 63,7 5 67,5 8 Kapasite Kullanım Oranı - 66,6 7 7, 73,3 3 76,6 7 8, 83,3 3 86,6 7 9, 93,3 3 96,6 7 FOTO SAFARİ A8- Kurulu Kapasite Adet B8- Üretim Miktarı Adet C8-Birim Satış Fiyatı TL 6, 63,6 67,4 2 71,4 6 75,7 5 8,2 9 85,1 1 9,2 2 95,6 3 11, 37 Kapasite Kullanım Oranı - 62, 64, 66, 68, 7, 72, 74, 76, 78, 8, ORTALAMA KAPASİTE KULLANIM ORANI 56,8 9 59,4 3 61,9 7 64,5 2 67, 6 69,6 72,1 4 74,6 9 77,2 3 79,7 7

73 FİNANSMAN KAYNAKLARI YATIRIM BÜTÇESİ Toplam Yatırım Tutarı ve Finansman İhtiyacı Toplam Yatırım Bütçesi ve Finansman Kaynakları Toplam (TL) A-HARCAMALAR 8., A1 - Yapım İşleri 315., A2 - Makine ve Ekipman Alımları 375., A3 - Genel Harcamalar (Hizmet Alımları) 85., A4 - Tanıtım Harcamaları 25., B-DİĞER A5 İşletme Sermayesi Değişimi 9.464,8 FİNANSMAN KAYNAKLARI TOPLAMI ,8 TL İşletme Giderleri Tam Kapasitede Yıllık İşletme Giderleri Tablosu (TL) Gider Unsurları 1- Yardımcı Madde Mikt ar (Ay) Biri m Birim Fiyat (TL) Toplam Tutar (TL) 45., Sabi t () Deği ş ken () Gider deki Payı () 1,95 a) Yiyecek, İçecek 1 Adet 24., 24., 8 2 5,84 b) Temizlik Malzemesi 1 Adet 21., 21., 8 2 5,11 2- Genel Yönetim Giderleri 366., 89,5 a) Personel Giderleri 12 Ay 18.75, 225., ,74 b) Elektrik Giderleri 12 Ay 4., 48., ,68 c) Su, Gaz Giderleri 12 Ay 2., 24., 8 2 5,84 d) Yakıt Giderleri 6 Ay 2.5, 15., 8 2 3,65 e) Haberleşme Giderleri 12 Ay 5, 6., 8 2 1,46 f) Bakım Onarım Giderleri 12 Ay 1., 12., 8 2 2,92 g) Sigorta Giderleri 12 Ay 2., 24., 8 2 5,84 h) Diğer Giderler 12 Ay 1., 12., 8 2 2,92 72

74 3 - Beklenebilecek Farklar TOPLAM İŞLETME GİDERLERİ (1+2+3) TOPLAM GİDERLERİ İŞLETME Sabit Giderler : , Değişken Giderler : 28.6, 411., 1, İşletme Gelirleri Gelirler TEK KİŞİLİK ODA Satış Miktarı Birim Fiyatı Satış Geliri ÇİFT KİŞİLİK ODA Satış Miktarı Birim Fiyatı Satış Geliri SÜİT ODA Satış Miktarı Birim Fiyatı Satış Geliri DOĞA YÜRÜYÜ ŞÜ Satış Miktarı Bir 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 1.Yıl im OD A 2, 22, 24, 26, 28, 3, 32, 34, 36, 38, TL 75, 79,5 84,27 89,33 94,69 1,37 16,39 112,77 119,54 126,71 TL 15., OD A 1., 17.49, 1.5, 2.224,8 1.1, , , ,2 1.2, 3.11,8 1.25, 34.44,46 1.3, , , 43.33,9 1.4, 48.15, , TL 11, 116,6 123,6 131,1 138,87 147,2 156,4 165,4 175,32 185,84 TL 11., OD A , , , , , , , , ,89 7, 725, 75, 775, 8, 825, 85, 875, 9, 925, TL 155, 164,3 174,16 184,61 195,68 27,42 219,87 233,6 247,5 261,87 TL 18.5, Kİ Şİ 1., ,5 1.5, ,5 1.1, 143.7,8 1.15, ,14 1.2, ,6 1.25, ,89 1.3, , , ,81 1.4, ,5 1.45, Birim TL 2, 21,2 22,47 23,82 25,25 26,76 28,37 3,7 31,88 33,79 Fiyatı Satış TL , Geliri,,,2,37,45,64,5,2,75 89 BİSİKLE T TURU Satış Kİ 1., 1.5, 1.1, 1.15, 1.2, 1.25, 1.3, 1.35, 1.4, 1.45, 73

75 Miktarı Şİ Birim Fiyatı Satış Geliri ATV TURU Satış Miktarı Birim Fiyatı Satış Geliri AT BİNME Satış Miktarı Birim Fiyatı Satış Geliri FOTO SAFAR İ Satış Miktarı TL 2, 21,2 22,47 23,82 25,25 26,76 28,37 3,7 31,88 33,79 TL 2., Kİ Şİ 1., 22.26, 1.5, ,2 1.1, , , 3.299,45 1.2, , , ,5 1.3, 4.598,2 1.35, ,75 1.4, , , TL 55, 58,3 61,8 65,51 69,44 73,6 78,2 82,7 87,66 92,92 TL 55., Kİ Şİ 1., , 1.5, ,8 1.1, , , ,48 1.2, 92.3,1 1.25, ,12 1.3, , , ,3 1.4, , , TL 4, 42,4 44,94 47,64 5,5 53,53 56,74 6,15 63,75 67,58 TL 4., Kİ Şİ 1.55, 44.52, 1.6, ,4 1.65, ,74 1.7, 6.598, , ,28 1.8, , , ,3 1.9, , , , 78 2., Birim TL 6, 63,6 67,42 71,46 75,75 8,29 85,11 9,22 95,63 11,37 Fiyatı Satış TL Geliri,, 6,4 3,63,8 8,36 5,62 3,85,22,48 Topla m Satış TL , 52,5 89,9 48, 87,47 95,62 88,31 11,98 45,82 34,7 Gelirle ri Diğer Gelirler (TL) Diğer Gelirl er (Tür) 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 1.Yıl BÜFE GELİR LERİ Topla m 35., 35., 4.25, 4.25, , , , , , , , , , , ,7 93.1, , , , ,67 74

76 Amortismanların Hesaplanması AMORTİSMAN GİDERLERİ Sabit Kıyme tler 1. Yıl Binalar 6.3, Makine 13. -, Ekipma n TOPLA M AMOR TİSMA N 2. Yıl 3. Yıl 4. Yıl 5. Yıl 6. Yıl 7. Yıl 8. Yıl 9. Yıl 1. Yıl Yatırım Kapsamında Alınacak Sabit Kıymetler Amortismanı 19.3, 6.3, 13., 19.3, 6.3, 13., 19.3, 6.3, 13., 19.3, 6.3, 13., 19.3, 6.3, 13., 19.3, 6.3, 13., 19.3, 6.3, 13., 19.3, 6.3, 13., 19.3, 6.3, 13., 19.3, Topla m Amor tisma n 63., 13., 193., Alış Bede li 63., 13., 193., Proforma Tabloların Hesaplanması Tahmini Nakit Akış Tablosu (TL) Endeksler VIII. Nakit Girişi ( ) 12. Satışlardan Elde Edilen Nakit Girişi 13. Diğer Gelirlerden Nakit Girişi Yatı rım Dön emi Yıl 496.5, 461.5, 35., 2. Yıl , , , 3. Yıl , , ,5 4. Yıl , , , Yıl , , , Yıl , , ,5 7. Yıl , , , Yıl , , ,7 14. Kalıntı Değer X. Özkaynaklar , 8 9. Yıl , , , Yıl , , , ,7 2 XIII. Toplam Nakit Çıkışı (15 +II) 15.Toplam Yatırım Harcamaları , , ,3 9 53, ,2 8 53, ,1 8 53, , 7 53, ,9 7 53, , 86 53, , 76 53, , 65 53, , 55 53, , 4-75

77 15.1. İşletme Sermayesindeki Değişim Sabit Yatırım Harcaması II. Giderler - XIV. Amortismanlar , 8 8., - 53,41 53, 41 53, 41 53, 41 53, 41 53, 41 53, 41 53, 41 53, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , XV. Kredi Anapara Ödemesi XVI. Net Nakit Akışı (VIII XIV+IX+X+XI , 791, 492, 2, 56, 6,2 6,2 4,3 3,3,6 XII-XIII-XV-V VII-14) XVII. Kümülatif Net Nakit Akışı XVIII. Brüt Nakit Akışı (VIII +IX- XIII+ XIV+9) XIX. İlave Brüt Nakit Akışı , , , , , , , , Net Bugünkü Değer Toplamı Net Bugünkü Değer: ,71 TL , , , , , , , , , Yatırımın Geri Dönüş süresi İşletmemizin geri dönüş süresi 2,7 yıl olarak bulunmuştur , , , , , , , , , , , , , , , TEKNİK İNCELEME Gerekli Makine ve Teçhizatlar Konaklayan misafirler için sunulacak hizmetlerde kullanılacak makine ve teçhizatlar şu şekildedir; 1 Adet ATV Motor 1 Adet Binek Atı 1 Adet Servis Minibüsü (16+1) 2 Adet Dağ Bisikleti 1 Adet Foto Safari Aracı (Asgari 8 Kişilik ve Üzeri Açık) Motel Demirbaşları. 76

78 Girdi-Çıktı Analizi En önemli girdi konaklama ücreti, misafirleri cezbede bilecek doğa aktiviteleri ve turların sağlayacağı gelirlerdir. Ayrıca bölgeyi günü birlik ziyaret eden turistlerin, ihtiyaçlarını karşılamak için motelimizi ziyaret etmelerinden gelen gelirleri de girdi olarak yazabiliriz. Çıktılar olarak da en çok personel gideri, yiyecek içecek giderleri, makine teçhizat bakım ve yenileme giderleridir Yerleşim Planı Tedarik Kaynakları Ayazini Kasabası, Google Earth Motelimiz, mevcutta bölgede bulunan eski binaların restorasyonu yapılarak hizmete sokulacaktır. Restorasyon için gerekli tüm malzeme ve hizmet, Afyonkarahisar dan sağlanabilmektedir. Gerekli olan makine ve teçhizatın tedariki de yine Afyonkarahisar dan sağlanabilmektedir. 77

79 İhtiyaç Duyulacak Personel Sayısı ve Niteliği Yönetici Resepsiyonist Servis Personeli Mutfak Personeli Şoför Etkinlik Sorumluları TOPLAM 1 Kişi 2 Kişi 2 Kişi 3 Kişi 2 Kişi 4 Kişi 14 Kişi HUKUKİ İNCELEME Kanun Tüzük ve Yönetmelikler Yatırım Aşamasında Turizm tesisi kurmak isteyenler, Tarihli ve sayılı resmi gazetede yayınlanan Turizm Tesisi Yönetmeliği ne göre aşağıda ifade edilen başvuruları yapmak mecburiyetindedir. Turizm Yatırımı Belgesi Talebi Madde 5 - Turizm yatırımı belgesi taleplerinde, aşağıda belirtilen belgelerin aslı veya aslını vermeye yetkili mercii veya noterce onaylanmış örnekleri ile Bakanlığa başvurulur. a) Başvuru dilekçesi, b) Yatırımın yeri, tür ve sınıfı, kapasitesi, finansmanı ve pazarlaması gibi bilgileri içeren rapor, c) Yatırımın Bakanlıkça uygun görülerek belgelendirildiği şekilde yapılacağına ve Yönetmeliğin 8 inci maddesinin ikinci fıkrasında belirtilen hususa ilişkin noter onaylı taahhütname, d) Tapu ve/veya kiralama, izin, irtifak hakları gibi ayni hakları gösterir belge ve/veya belgeler ile ortaklardan birinin veya birkaçının adına yatırımcı ve/veya işletmeci olarak belge düzenlenmesinin talep edilmesi halinde bu hususta ortaklar arasında düzenlenen sözleşmeye dayalı muvafakatname, e) Talebin şirket adına yapılması halinde şirket tesciline ilişkin Türkiye Ticaret Sicili Gazetesi ile şirkete ait imza sirküleri, isim tescili yapılmış ise tescile ilişkin belge, f) Türü, yöresi, büyüklüğü veya konumu gibi nedenlerle, özellik arzeden yatırımların, Bakanlıkça gerekli görüldüğü durumlarda bu özelliklerini genel olarak yansıtan uygun ölçekte fikir projesi, fikir maketi ve/veya referans kişi veya kuruluşlardan alınan görüş yazısı. Turizm Yatırımı Belgesinin Turizm Deneme İşletmesi Belgesine Çevrilmesi Talebi Madde 6 - Belgeli turizm yatırımının tamamlanıp işletmeye hazır olması durumunda, belge sahibi tarafından aşağıda belirtilen belgelerin aslı veya aslını vermeye yetkili mercii veya noterce onaylanmış örnekleri ile birlikte yazılı olarak Bakanlığa başvurulur. a) İlgili idaresinden alınmış yapı kullanma izin belgesi veya tesisin kullanım amacını ve bu amaca uygun olarak fen ve sağlık kuralları yönünden uygunluğunu belirten belge, b) Atık su sisteminin çözümüne ilişkin ilgili kamu kurum veya kuruluşlarından alınacak uygun görüş yazısı, c) Tesiste yangına karşı gerekli önlemlerin alındığına ilişkin İtfaiye Müdürlüğü veya ilgili kuruluş yazısı, d) Bakanlıkça gerekli görülmesi halinde, konaklama tesisleri, yeme-içme ve eğlence tesisleri için genel güvenlik, asayiş ve ahlak yönünden ilgili Mülki İdareden alınmış uygun görüş yazısı, Doğrudan Turizm Deneme İşletmesi Belgesi Talebi 78

80 Madde 7 - Turizm yatırımı belgesi almadan doğrudan turizm deneme işletmesi belgesi taleplerinde 5 inci maddenin (c) bendi hariç olmak üzere, 5 ve 6 ncı maddelerde belirtilen belgelerle birlikte yazılı olarak Bakanlığa başvurulur İşletme Aşamasında Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönet melik te Motellerin aşağıdaki maddelere uyması gerektiği açıkça belirtilmektedir Tarihli ve sayılı resmi gazetede yayınlanan yönetmeliğe göre moteller; Madde 2 - Moteller, yerleşim merkezleri dışında, karayolları güzergahı veya yakın çevrelerinde inşa edilen, motorlu araçlarıyla yolculuk yapanların konaklama, yeme-içme ve araçlarının park ihtiyaçlarını karşılayan en az on odalı tesisler olup aşağıda belirtilen asgari nitelikleri taşırlar: a) Tesisin kolayca bulunmasını ve görülmesini sağlayan yol ve yön işaretleri, otopark ile diğer hizmet tesislerini gösteren işaretler, yeterli aydınlatma ile iyi bir çevre düzenlemesi, b) Trafik gürültüsüne karşı gerekli önlemler, c) Sadece yaz sezonu boyunca açık tutulan tesisler hariç olmak üzere girişte rüzgarlık, hava perdesi, döner kapı veya benzeri düzenleme, d) Resepsiyon ve bekleme yeri, e) Yönetim odası, f) Telefon, faks ve internet hizmetleri, g) Oda sayısının en az yüzde yirmi beşine hizmet verebilecek sayıda kıymetli eşya kasası, h) Kahvaltı hizmetini de verecek şekilde düzenlenmiş oturma salonu ve kahvaltı ofisi, i) Yirmi dört saat büfe hizmeti, j) İlk yardım malzeme ve gereçleri bulunan dolap, k) Yirmi dört saat hizmet veren satış ünitesi, l) Oda sayısının yüzde sekseni oranında otopark, şartlarını taşımalıdır YATIRIM ÖZETİ Yatırımın Maliyeti Yatırımın Süresi Yatırımın Geri Dönüş Süresi Yatırımın 5 Yıl Sonra Net Değeri 585., TL 18 Ay 5 Yıl ,84 TL DEĞERLENDİRME VE SONUÇLAR İlk olarak uygulanacak motel projemizin sürdürülebilirliğinin sağlanması için eğitim, tanıtım ve müşteri memnuniyetinin yaratılması gerekmektedir. Ekoturizm hizmet kalitesinin yükselmesi ve hizmeti alanların memnuniyeti, ekoturizm felsefesini özümseme ile olacaktır. Bu durumun yaratılması ve hizmetin sürdürülebilirliği ve bölge geneline yaygınlaştırılması için hizmet kalitesi belirli bir düzeyde tutulmalı, fiyatlar ziyaretçilerin ödeyebilecekleri limitler içerisinde bulunmalıdır. Yabancı turistleri bölgeye çekebilmek için ise, bu konuda deneyim kazanılması gerekmektedir. Bunun için bölgede yaşayan, bölgeyi iyi bilen gençlerin asgari düzeyde yabancı dil öğrenmesi ve faaliyetlerde bu gençlerden faydalanılması önemlidir. Başlangıçta yurt dışında uzun yıllar çalışmış, Türkiye ye kesin dönüş yapmış ailelerden ve bunların çocuklarından yararlanmaya çalışılabilir. Belirli ölçüde batı kültürü almış, bu kültürle iç içe yaşamış kişilerin ekoturizm konusunda yatırım yapmaları mevcut olan potansiyelden ve fırsatlardan yararlanmayı sağlayacaktır. Ekoturizme ilgi duyan yerel halkın, il veya ilçe halk eğitim merkezlerinde açılacak yabancı dil eğitimi veren kurslarda 3-6 ay süre ile pratik konuşma ağırlıklı eğitim alması, sistemin başarısı ve sürdürülebilirliği için gereklidir. 79

81 ALTERNATİF YATIRIMLAR BÖLÜM 3 8

82 3.1. EĞLENCE MERKEZİ ÖN FİZİBİLİTE RAPORU 81

83 3.1.1 GİRİŞ Bu ön fizibilite raporu, Afyonkarahisar ilinde yapılması planlanan Eğlence Merkezi yatırımlarının piyasa incelemesi, kuruluş yeri incelemesi, mali inceleme ve hukuki incelemeleri ile yapılabilirliğini belirlemek için hazırlanmıştır. Afyonkarahisar ili, 1941 yılında Ankara da toplanan Birinci Coğrafya Kongresi nde çizilmiş olan bölge ve bölüm sınırlarına göre; Ülkemizin Ege bölgesi-içbatı Anadolu Bölümü sınırları içinde yer almaktadır. Büyük kesimi Ege Bölgesi nin içbatı Anadolu Bölümü içinde yer alan Afyonkarahisar ilinin, doğudaki kesimi iç Anadolu Bölgesi nin, güneybatıdaki daha küçük kesimi ise Akdeniz Bölgesi nin sınırları içinde kalır. Böylece Afyonkarahisar ili iç Anadolu ve Akdeniz Bölgeleri ile komşudur. Diğer yandan Afyonkarahisar şehri, Ege Bölge sınırlarının doğuya doğru en fazla sokulduğu yörenin en büyük yerleşim birimi durumundadır. Afyonkarahisar ilinin kavşak noktasında bulunma özelliğinin yanı sıra, jeotermal zenginliği hizmet sektörünün gelişmesine sebep olmuştur. Yol güzergâhlarında bulunan konaklama ve alışveriş merkezleri ilin ekonomik kalkınmasına önemli katkılarda bulunmaktadır. Özellikle bölge de yeni faaliyete geçen Zafer Bölgesel Havaalanı bölgenin önemini bir kat daha arttırmaktadır. İlimiz, binlerce yıllık medeniyetlerin kültür ve sanatını yansıtan arkeolojik kalıntılarıyla, asırlık yapılarıyla, milyonlarca yılda oluşmuş mağaralarıyla, termal zenginlik ve tabiat güzellikleriyle, ören yerleriyle yüzyıllardır alın teri ve göz nuru ile süre gelen el sanatlarıyla, peri bacalarıyla, açık hava tapınaklarıyla ve mutfağıyla turizm potansiyeli fazla olan bir yöremizdir. İlimiz, yerli ve yabancı turistler için "deniz dışında" aranan pek çok tarihî ve tabii güzelliklerin bulunduğu bir turizm cenneti konumundadır. Ancak İlimizin çağdaş turizm sektörünün yaratmış olduğu imkânlardan tam anlamıyla yararlanabildiğini söyleyemeyiz. Son yıllarda turizmin yıl boyunca yoğunluk kazanması için Turizm Bakanlığınca, turizmi çeşitlendirme politikası uygulanmıştır. Turizm çeşitlerinden en önemlisi olan "TERMAL TURİZM" faaliyetini yıl boyu sürdürebilmektedir. Afyonkarahisar, Türkiye'de kaplıca ve ılıca yönünden sayılı iller arasındadır. Bu sebeple son yıllarda fertler ve şirketler ve kooperatifler termal turizme yönelik yatırımlara yönelmişlerdir. Yapılan ve yapılacak olan bu yatırımların sonunda Afyonkarahisar turizmde hak ettiği yerini alacaktır. Kaplıcaları, zengin Tabiat yapısı, tarihî eserleri, alternatif turizm çeşitliliği, kültür ve inanç turizmi festival ve şenlikler gibi çeşitli turizm değerlerine sahip olan Afyonkarahisar, Anadolu'nun batı yakasında bir kavşak noktası olup, doğuyu batıya, kuzeyi güneye bağlayan tabii bir kapı konumundadır. Bu yüzden turizm potansiyeli yönüyle ülkemizin sayılı illeri arasındadır. Yüzyılımızın en önemli turizm sektörlerinden biride eğlence parklarıdır. Turizmin besleyen ve bulundukları ülkelerin tanıtımına ve ekonomik kalkınmasına önemli girdileri bulunan eğlence parkları turizmin sektörünün parlayan yıldızlarından biridir. İnsanların isteklerini, hayallerini, arzularını ortaya çıkaran ve büyük cazibe alanları olan bu parklar sürekli yenilenen bakış açıları ile ilgileri üzerinde tutmayı başarmaktadırlar. Eğlence parkları bulunmaz fırsatlar ve olanaklar yaratarak bulundukları bölgenin kültürel ve ekonomik gelişimine de önemli katkılar sağlamaktadırlar. Kökeni oldukça eskiye dayanan bu cazibe alanları baştan aşağı titizlikle planlanmış ve tasarlanmış açık ve kapalı alanlardan oluşmuş, oldukça geniş alanlara yayılan bu mekânlar tematik özellikleri ile dikkati çekmektedir. Dev yatırımlarla oluşturulan eğlence parkları için pazarlama ve ilgi odağı olma özellikleri ile turizm için vazgeçilmez araçlardır. Bu neden den dolayıdır ki iyi bir eğlence parkı için başlıca etmen planlama ve tasarımdır. Planlama ve tasarımda insan odaklı tutum ön plana çıkmaktadır. Eğlence parkları planlamasında temel etmeni insan davranışlarının ve tercih alışkanlıklarının tespiti oluşturmaktadır. Bu tercihlerin ve seçim koşullarının belirlenmesi sonucunda planlama tam hedefine ulaşabilmektedir. Eğlence parkları herkes için ilgi odağı olmak istemektedir bunun nedeni oldukça açıktır, yatırım maliyetleri yüksek bir ticari kuruluş olarak eğlence parkları yüksek kar payı olan 82

84 kuruluşlardır, bu sebepten dolayıdır ki bütün kullanıcıları bünyesine çekmek istemektedir. Eğlence parkları doğru ve sürdürülebilir bir planlama ve iyi bir yönetim ile tam başarıya ulaşabilmektedirler. Afyonkarahisar mevcut potansiyel yatırımlar; termal oteller, hayvancılık ve tarım sektörlerinde yapılmaktadır. Fakat bölge de gelişme imkânı olan alternatif yatırım olarak termalle bütünleştirilen eğlence merkezi, temalı park, eğlence parkları bölge için yeni cazibe ve turizm merkezi olmasını sağlayabilir. Yaptığımız bu ön fizibilite çalışması ile bölgeye yatırım yapmayı düşünen yatırımcılara Afyonkarahisar da eğlence merkezi ile ilgili ışık tutmayı amaçlamaktayız PİYASA İNCELEMESİ Sektörün ve Hizmetin Tanımı, Sınıflandırılması Harikalar Diyarı Masal Adasından Bir Görüntü Eğlence parkları bulunmaz fırsatlar ve olanaklar yaratarak bulundukları bölgenin kültürel ve ekonomik gelişimine de önemli katkılar sağlamaktadırlar. Kökeni oldukça eskiye dayanan bu cazibe alanları baştan aşağı titizlikle planlanmış ve tasarlanmış açık ve kapalı alanlardan oluşmuş, oldukça geniş alanlara yayılan bu mekanlar tematik özellikleri ile dikkati çekmektedir Ailelerin eğlenebilmesi ve hoşça vakit geçirebilmesi için dış mekanda yaratılan eğlence ünitesi ve farklı konseptiyle dikkati çeken yeni bir kavramdır. Tema parkları nostalji, fantezi dünyasına bir kaçış, eski günleri yad eden bir fırsat, bir ormanın değişik atmosferi, ya da garipsenen yabancı yerlerin heyecanı gibi bir temanın belirleyici olarak seçilmesiyle oluşturulur. Tema parkı ve bahçelerinin ortaya çıkış nedeni; çalışma saatlerinin azalmasıyla boş zamanlardaki artış, insanların yaşam standartlarının yükselmesi ve rekreasyona yönelik isteklerdeki değişikliklerdir. Bu değişiklikler insanların geniş kapsamlı faaliyetlere yönelmesine neden olmuştur. Ziyaretçilere değişik faaliyetlerin sunulması, bu faaliyetlerin 83

85 uygulamaya yansıtılması, insanlara seçme-izleme ve katılım imkanının sağlanması tema parkı ve bahçelerinde önem taşımaktadır. Özellikle kullanıcı tepkilerine kulak vererek alternatif planlamaların yapılması tema parkı ve bahçeleri başarıya ulaştırmaktadır. Çünkü; Her insan zaman zaman değişikliklere ihtiyaç duymakla, yeni ve tanınmamış bir aktiviteye ilgiyle talebin artırılma şansı fazla olmaktadır. Geniş eğlence aktivitelerini kapsayan eğlence parkları bireylerin eğlence ihtiyaçlarının giderilmesi için kent dışında planlanmış alanlardır ve insanları hayata bağlayıcı rol oynarlar. Kent sınırları dışında yaşayan insanların bir araya gelmesi, birbirini tanıması, sosyal ve kültürel bağlarını kuvvetlendirmelerini sağlar. Günümüz koşullarında insanların çoğu şehirlerde yaşamaktadır ve doğayla bir bağlantıları yoktur. İnsanların dinlenmek ve eğlenmek için pek çok alternatifleri varken, eğlence parklarını tercih etmeleri, bu alanlara olan özel ilginin göstergesidir. Bu ilginin seviyesi ne olursa olsun, bu eğlence parklarında eğitim için gereken bilinci yükseltmeyi sağlamaktadır. Eğlence parklarında yer alan eğlence etkinlikleri içerisinde kullanıcılara eğlenmenin yanı sıra günümüz teknolojisi hakkında bilgiler veren, çocukları gelecek hakkında bilgi edinmelerini sağlayan aktiviteler ve mekânlar mevcuttur. Eğitim ve eğlencenin birlikte sunulduğu sergi alanları, eğlence parkları ve bahçeleri ziyaretçiler üzerinde önemli etkiye sahiptirler. Özellikle çocukların eğlenirken eğitilmesi için, bu tür alanların parklar içerisinde yer almaları gerekmektedir. Eğitimcilere göre, eğlenmek, eğlenerek bilgi sahibi olmak, öğrenmenin en kolay yollarından biridir. Eğlence parklarındaki sergi ve eğlence aktiviteleri, ziyaretçilerin eğlenmesini sağlarken, öğrenmeye olan ilgilerinin devamını sağlamaktır Eğlence parkları, parklar arasında bir sınıflandırma yapılacak olursa tema parklarının alt başlıklarından biri olarak görülebilir. Eğlence parkları birer tema parkı olmalarının yanı sıra tema parklarından farklı birçok aktiviteyi içerebilen oldukça kapsamlı parklardır. Eğlence parkları sınıflandırılırsa; A. Zevk Parkları B. Kentsel Eğlence merkezleri C. Spor ve Keyif Parkları D. Tema Parkları E. Su Parkları F. Deneyim Parkları başlıkları oluşturulabilir. Bu fizibilite de inceleyeceğimiz alt başlık kentsel eğlence merkezleridir. Kentsel eğlence merkezleri kapalı mekanlarda oluşturulmuş eğlence aktivitelerinden oluşur. Bu aktiviteler de alışveriş, temalı yemek alanları, eğlence alanlarından oluşur Arz Analizi Afyonkarahisar da bu türde bir yatırım bulunmamaktadır. Sadece fuar alanı olarak geçen yerde rekreasyon alanı olarak kullanılan bölge vardır. Bu bölge belediyeye aittir ve içerisinde yeşil alanlar, pazar alanı, yapay gölet ve lunapark bulunmaktadır. Bu bölge bizim istediğimiz özellikte bir merkez olma özelliğinden uzaktır. 84

86 Türkiye de eğlence merkezi temalı park olarak Ankara Gölbaşında yapılan ve içerisinde yapay gölet, çocuklar için eğlence araçları ve yeşil alanlara sahip mekânlar bulunmaktadır. İstanbul da belediye arazisi kullanılarak özel sektörün hayata geçirdiği Vialand projesi Türkiye nin ilk temalı eğlence parkı projesidir. Dünyadaki ikamesi olan Disneyland ın Türkiye versiyonu olarak tanıtılmaktadır. 23 Nisan 213 de açılacak olan park, eğlence araçlarının, alışveriş dükkânlarının bulunduğu, tarihi olaylarla ilgili temaların bulunduğu çok geniş kapsamlı bir eğlence ve yaşam merkezi olacak bir yatırımdır. Yerli ve yabancı turistler için mutlaka uğranması gereken bir yer olması hedefi ile yılda ortalama 3 milyon ziyaretçi beklenmektedir. Vialand (İstanbul) Türkiye de eğlence merkezine diğer bir örnek 1996 yılında açılan Tatilya Eğlence Cumhuriyeti dir. Tatilya nın basit bir teması vardır: Doğa içinde eğlence. Dünyadaki benzer diğer örneklerde uygulanan sanal temalandırma gayretleri yerine bu projede doğa, insanların daima anlayıp sevdikleri evrensel bir tema olarak ele alındı ve bu konsept en ince ayrıntılarına kadar tasarlanarak gerçekleştirildi. Tatilya mimari kurgu olarak son 85

87 derece basit, ortasında büyük bir avlusu olan dikdörtgen planlı bir binadan ibarettir. Tatilya 26 yılında ulaşım problemi ve ekonomik nedenlerle kapanmıştır. Tatilya Eğlence Cumhuriyeti Dünyadaki en büyük eğlence parkı işletmesi Walt Disney Corporation dır. Bu işletmenin en büyük eğlence parkları ise Disneyland ve Walt Disney World olduğu görülmektedir. Diğer eğlence parklarının bu parklardan esinlenerek ve yaptığı denemeleri örnek alarak geliştiğini söylemek çokta yanlış olmayacaktır. Walt Disney Attraction, 112,5 milyon ziyaretçi sayısı ile diğer parklar tarafından neden bu kadar esinlenildiğini ortaya koymaktadır. 86

88 Talep Analizi Disneyland den bir hava fotoğrafı Afyonkarahisar ın bölgesel cazibe merkezi olması için bölgenin yerel kaynaklarını daha etkili kullanması gerekmektedir. Bölgede termal turizm, yeni otellerin yapımı ile devam etmektedir. Fakat sektörde uzun soluklu ve kalıcı olunması için fark yaratan projelere bölgenin ihtiyacı olduğu gözlemlenmiştir. Bölgenin katma değeri yüksek, sürekli cazibe merkezi olacak yatırımlara ihtiyacı vardır. Eğlence merkezi bu ihtiyacı karşılayacak ve Afyonkarahisar ın tanıtımını marka değerini arttıracak model bir proje olacaktır. Bölgeye gelen turistler genellikle 15 günlük konaklama ve termal turizm amacı ile gelmektedir. Termal turizm için belli bir sezon bulunmamaktadır. Otellerin doluluk oranları genellikle 7-75 seviyesindedir. Afyonkarahisar a gelen turistler, şehir de gezilecek uygun mekan olmaması nedeniyle otellerden çıkmamakta ve bu da şehrin ekonomisine katkılarını azaltmaktadır. Eğlence merkezleri farklı etkinliklerle bölgede bulunan bu açığın kapatılmasına katkı sağlayacak bir yatırım olacaktır. 223 Turizm Stratejisinde termal tesisler bir kompleks şeklinde planlanarak, otel ve kür merkezleri etrafında yeşil alanlar, koşu ve gezi parkurları (aquapark gibi su oyunları v.b.) eğlence mekanları düzenlenerek çevre niteliği yükseltilecektir. denilmektedir Satış ve Rekabet Olanakları Türkiye de temalı eğlence merkezi türünde İstanbul dışında yatırım olmaması, Afyonkarahisar bölgesinde bu tarz alternatif turizm faaliyetlerine duyulan talep ve devlet teşviklerinin var olması satış ve rekabet olanaklarını arttırmaktadır. Bölgede böyle bir yatırımın olmaması yatırımın desteklenmesini ve satış rekabet olanaklarını arttırmaktadır. 87

89 KURULUŞ YERİ İNCELEMESİ Örnek Yatırım Alanı UTM Koordinatı: D K Kuruluş Yeri Seçimi Eğlence merkezleri için genel olarak tanımlanmış ve belirlenmiş bir yerleşim yeri özelliği yoktur. Doğal cazibe alanları (deniz, göl, nehirler, mağaralar, dini merkezler, müzeler, önemli mimari yapılar vb.) ile bu alanlara erişim rotaları arasındaki ilişkisi iyi kurulmuş olan bir eğlence parkı, birçok açıdan zaten cazibe merkezi olan bir bölgenin alanını işgal etmeden ayrı bir cazibe merkezi yaratarak hem bulunduğu coğrafyaya katkı sağlayabilir hem de daha düşük bir arazi maliyetine sahip olacağından daha geniş bir alanda inşa edilebilir. Örnek olarak belirlediğimiz arazi, hazine arazisi olup tamamen varsayım olarak düşünülmüştür. Bu hali ile belirlenen arazi, cazibe merkezi olmamakla beraber cazibe bölgelerine yakınlığı ve geniş bir alana sahip olması sebebi ile eğlence merkezi kurulması için uygun bir mekân konumundadır. Afyonkarahisar da geniş yatırım alanlarının olması ve bu alanların düşük fiyattan satılması önem taşımaktadır. Çünkü yatırım maliyetinin azalmasıyla diğer faaliyetlere daha fazla pay ayrılmaktadır. Dünyadaki ve özellikle Avrupa daki eğlence merkezleri incelendiğinde, asgari 1 kişiye aynı anda hizmet verecek kapasitedeki eğlence merkezlerinin en az 1. m 2 büyüklüğünde olduğu görülmektedir. 88

90 Hammadde Eğlence merkezi için gerekli hammadde ihtiyacı bulunmamaktadır. Yapının inşası aşamasında kullanılacak hammadde yönünden Afyonkarahisar da inşaat sektörünün gelişmiş olması bu yönde de sorun yaşanmayacağını göstermektedir. 1. Eğlence merkezi kapalı alan 3. m2 2. Cafe ve Restoran 1 m2 3. Otopark 1 araçlık 4.Yönetim merkezi 1 m İşgücü Eğlence merkezleri hizmet sektörünün bir kolu olması sebebi ile emek yoğun bir sektör olmamakla beraber insan odaklı bir sektördür. Afyonkarahisar ilinde ve çevre illerde işsizliğin olması ve bu işsizliğin çoğunluğunu nitelikli işsiz yani lise ve üstü okul mezunu olması bölgede işgücü konusunda sorun olmadığını göstermektedir Pazara Yakınlık Afyonkarahisar ın İstanbul, Bursa, Ankara, İzmir, Antalya gibi büyükşehirlerin karayolu geçiş noktasında bulunması, eğlence merkezinin doluluk oranının yüksek olmasını sağlayacaktır. Yaz aylarında ortalama aracın geçiş yaptığı düşünülürse Afyonkarahisar ın önemli bir kavşak noktası olduğu gerçeği gözler önüne serilmiş olur. Ayrıca bölgede kalan turist sayısının da fazla olması ziyaretçi konusunda sıkıntı yaşanmayacağının göstergesidir. Afyonkarahisar ın da içinde olduğu Tr33 bölgesinde toplam nüfus kişidir. Bunun yanında Eskişehir e 2 saatlik, Antalya ya 4 saatlik mesafededir Ulaşım Afyonkarahisar İstanbul-Ankara, Ankara-İzmir, İstanbul-Antalya arasında karayolları içerisinde kavşak konumunda olması sebebi ile bölgenin ulaşım konusunda sorunu bulunmamaktadır. Afyonkarahisar ın İstanbul a uzaklığı 465 km, Ankara ya uzaklığı 255 km, İzmir e uzaklığı 347 km ve Antalya ya uzaklığı 312 km dir. Afyonkarahisar, Türkiye nin ilk bölgesel havalimanı olan Zafer Bölgesel Havalimanı ile hava yolu ulaşımına kavuşmuştur. Yapmayı planladığımız tesis bu havalimanına 4 dakikalık mesafededir. 89

91 Zafer bölgesel havalimanın konumu Afyonkarahisar ili, ülkede dört ayrı demiryolu hattının birleştiği noktada bulunan tek il merkezi olma özelliğini taşımaktadır. Afyonkarahisar dan geçen demiryolu durumu Afyonkarahisar ı Ankara ya ve İzmir e bağlayacak olan hızlı trenin de yapılması ile Ankara ya olan uzaklık 1 saat 3 dakikaya, İzmir e olan uzaklık 3 saat 3 dakikaya düşecektir Gelişme Potansiyeli İç Batı Anadolu ortasında kara, demir, hava yollarının kesiştiği kavşak noktasında bulunan Afyonkarahisar önemli bir merkezdir. Tarihsel ve kültürel zenginlikleri yanında Akdağ gibi doğal güzellikleri ve zengin jeotermal kaynakları bulunan Afyonkarahisar, son 1 yılda "Termal Turizm" alanında önemli gelişmeler kat etmiştir. Kaplıcalarımızda bulunan üç, dört, beş yıldızlı otellerimize her yıl yenileri eklenmektedir. Mevcut eski tesislerde ise iyileştirme ve restorasyon çalışmaları sürmekte, kaplıcalara çok fonksiyonlu termal tatil köyü kapsamında düzenlemeler getirilmektedir. 9

92 Jeolojik bir oluşum olan İscehisar, Döğer, Seydiler bölgesindeki peri bacaları bu yörelerdeki Frig kaya anıtları, Afyonkarahisar merkezindeki Karahisar Kalesi ve eski evler, Yıl 25 Turist Sayısı camiler, arkeoloji müzesi görülmeye değer kültürel varlıklarımızdır. Tokalı Kanyonu ile Akdağ Tabiat Parkı özellikle dağcıların rağbet ettiği doğal güzelliklerimizdir İlimizin doğal, kültürel ve tarihsel zenginliği ile birlikte kavşak noktasında olması da ekonomik gelişmesinde yararlı olmaktadır. Ayrıca İscehisar ilçemizdeki zengin mermer yataklarını işletmek üzere o bölgede irili ufaklı çok sayıda atölye vardır. Bunun yanında alkaloit, şeker, un, yağ, yem, çimento gibi sanayi yatırımları yanında son yıllarda turizm gelirinin payı artmıştır Alt yapı Durumu Yatırım yapacağımız alanda elektrik ve su altyapısı mevcut olup, kanalizasyon sistemi bulunmaktadır. Yatırımın yapılması planlanan bölgede organize sanayi, üniversite mevcut olup, çevre yolu ve Eskişehir-Ankara-Konya-İstanbul karayollarının kavşak noktasında bulunmaktadır. 91

93 3.1.5 Coğrafi konum Afyonkarahisar Merkez nüfusu 'tir. İl genel nüfusu 'dır. Afyonkarahisar ili, Anadolu yarımadasının batıya yakın ortasında ve Ege Bölgesi'nin iç kesiminde yer alır. İç Anadolu yaylasının Ege kıyılarına açılan bir eşiği, bir geçidi durumundadır. Çevresinde Eskişehir, Konya, Isparta, Denizli, Uşak ve Kütahya illeri bulunur. Kuzey doğudan, güney batıya uzandıkça alçalan ovaları ile hem Orta Anadolu'dan, hem de Ege Bölgesi'nden sayılır. En kuzeyde Eskişehir sınırından, en güneyde Denizli sınırına kadar kuzey doğudan güney batıya doğru uzunluğu 21 kilometredir. Eni ise Kütahya sınırından Isparta sınırına kadar kuzey batıdan güney doğuya doğru 112 kilometredir. Denizli'ye doğru incelerek, eni 2 kilometreye kadar düşen bir parça halindedir. Afyonkarahisar ın İstanbul a uzaklığı 465 km, Ankara ya uzaklığı 255 km, İzmir e uzaklığı 347 km ve Antalya ya uzaklığı 312 km dir. Türkiye nin ilk bölgesel havalimanı olan Zafer Bölgesel Havalimanı bölgenin coğrafi konumunu bir kat daha arttırmaktadır. Ayrıca Afyonkarahisar ı Ankara ya ve İzmir e bağlayacak olan hızlı trenin de yapılması ile de Ankara ya 1 saat 3 dakikada, İzmir e ise 3 saat 3 dakikada ulaşım sağlanmış olacaktır. Bu durum Afyonkarahisar ın önemini daha da artıracak ve yatırım için daha cazip hale getirecektir Teşvik Durumu Yeni teşvik yasası; tarih ve sayılı resmi gazetede yayınlanan 212/335 sayılı kanun kapsamında 4.bölgede yer alan Afyonkarahisar da bölgesel teşvikler içinde değerlendirilen 1 Milyon TL Üstü Bölgesel Yatırımlar için,kdv istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, faiz indirimi, yatırım yeri tahsisi gibi devlet teşviklerinden faydalanabilmektedir. (Hazine Müsteşarlığı Kurumsal Web Sitesi, 92

94 3.1.7 Çevresel Değerlendirme Eğlence merkezi yapılacak arazi çevresinde olabilecek etkileri değerlendirmek için ÇED raporu alınması gerekli olup olmadığı projelendirme aşamasında dikkate alınması gereklidir MALİ İNCELEME İşletme Sermayesi ve İhtiyacı Tam Kapasitede İşletme Sermayesi İhtiyacı Tablosu (TL) UNSURLAR Süre (Gün) Yıllık Tutar (Sabit) Yıllık Tutar (Değişken) İşletme Sermayesi Tutarı (Sabit) (a) İşletme Sermayesi Tutarı (Değişken) (b) Toplam (a+b) A. Hammadde, Malzeme ve Yakıt Stoğu A1. Hammade Stoğu A2. Yardımcı Madde Stoğu A3. İşletme Malzemesi Stoğu A4. Yakıt Stoğu B. Mamul ve Yarımamul Stoğu B1. Mamul Stoğu B2. Yarı Mamul Stoğu C. Nakit İhtiyacı , , ,67 C1. Elektrik, Su, Gaz Giderleri C2. Personel Giderleri C3. Diğer Nakit İhtiyacı 3, 8.64., 2.16., 72., 18., 9., 3, 1.44., 378., 12., 31.5, 151.5, 3, , , 7.513, , ,67 D. Vadeli Satışlar 3, , , , , ,67 E. Vadeli Alışlar 93

95 E1. Hammadde Tam Kapasitede Toplam İşletme Sermayesi İhtiyacı , , , Kapasite Kullanım Olanakları Kurulu Kapasite ve Tahmini Üretim Miktarı Bir im 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 1.Yıl EĞLENCE MERKEZİ İŞLETME GELİRİ A1- Kurulu Kapasite KİŞ İ 1.., 1.., 1.., 1.., 1.., 1.., 1.., 1.., 1.., 1.., B1- Üretim Miktarı KİŞ İ 5., 525., , , , , , , , , 11 C1-Birim Satış Fiyatı TL 5, 55, 6,5 66,55 73,21 8,53 88,58 97,44 17,18 117,9 Kapasite Kullanım Oranı KKO1= [(B1/A1)* 1]) - 5, 52,5 55,13 57,88 6,78 63,81 67, 7,36 73,87 77,57 CAFE/RE STORAN KİRASI A2- Kurulu Kapasite B2- Üretim Miktarı AY 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, AY 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, C2-Birim Satış Fiyatı AY LIK 3., 31.5, 33.75, , , , , , , ,8 5 Kapasite Kullanım Oranı KKO2= [(B2/A2)* - 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 1, 94

96 1]) ORTALAMA KAPASİTE KULLANIM ORANI 5,36 52,82 55,42 58,14 61,1 64,2 67,18 7,51 74, 77, Finansman İhtiyacı ve Kaynaklarının Hesaplanması FİNANSMAN KAYNAKLARI Toplam (TL) D- ÖZKAYNAK ,39 E- BANKA KREDİSİ - G-DİĞER KAYNAKLAR - H-FİNANSMAN KAYNAKLARI TOPLAMI (D+E+F+G) , Toplam Yatırım Tutarı ve Yıllara Dağılımı 2. m 2 lik arazi üstüne 3. m 2 kapalı eğlence merkezi yapılacaktır. TC. Çevre ve Şehircilik Bakanlığının 212 yılı yapım birim maliyeti 1.15 TL/m 2 dir. 1.15x3.=3.45. TL Eğlence merkezi için gerekli olan makine ekipman teçhizat maliyetleri: Roller Coaster: 2.. TL. Su İçerikli Eğlenceler için gerekli makinalar çok çeşitli olmakla beraber ortalama maliyeti 1.. TL dir. Korku İçerikli Etkinlikler: değişik temalı korku içerikli etkinlikler olmakla beraber bu etkinliğin sürekli değişmesi gerekliliği vardır. Ortalama kurulum maliyeti 4.. TL dir. Lunapark Birimleri: eğlence merkezlerinde olmazsa olmaz eğlence birimleridir. Ortalama kurulum maliyeti: 5.. TL dir. Teknoloji İçerikli Etkinlikler: bu etkinlikler çok çeşitlidir. 5 boyutlu sinemada olabileceği gibi uzay yolculuğu gibi görsel etkinlikler olabilir. Ortalama kurulum maliyeti: 1.. TL dir. Toplam teçhizat maliyetleri: 39.. TL Afyonkarahisar için ortalama arazi fiyatları üzerinden metre kare fiyatı 2 liradır: 2x2.=4.. TL dir. Etüt-proje ve çevre düzenleme giderleri olarak 5. TL hesaplanmıştır. Teknik hizmet ve iç dizayn bedeli olarak 7. TL harcama yapılacağı öngörülmüştür. 95

97 Toplam Yatırım Bütçesi ve Finansmanı Tablosu YATIRIM BÜTÇESİ Toplam Tutar (TL) (KDV Hariç) A1 Yapım İşleri , A2 Makine ve Ekipman Alımları 39.., A3 Genel Harcamalar (Hizmet Alımları) 1.2., A4 Tanıtım Harcamaları 2., A5 İşletme Sermayesi Değişimi ,39 A6 Arsa Bedeli 4.., B- TOPLAM YATIRIM TUTARI , İşletme Giderleri Tam Kapasitede Yıllık İşletme Giderleri Tablosu (TL) Gider Unsurları Mikta r Birim Birim Fiyat (TL) Toplam Tutar (TL) Sab it () Değiş ken () Giderde ki Payı () 1-Genel Üretim Giderleri a) Elektrik Giderleri 1 b) Su, Gaz Giderleri 1 c) Yakıt Giderleri 1 d) Haberleşme Giderleri 1 e) Bakım Onarım Giderleri 1 f) Sigorta Giderleri 1 g) Kira Giderleri 1 h) Diğer Giderler Genel Yönetim Giderleri ,6 98,26 a) Personel Giderleri 99, KİŞİ/12 AY , , 8 2 1,2 b) Elektrik Giderleri 12, AY 8., 9.6., ,87 96

98 c) Su, Gaz Giderleri 12, AY 1., 1.2., 8 2 8,11 d) Yakıt Giderleri 12, AY 1., 1.2., 8 2 8,11 e) Haberleşme Giderleri 12, AY 1., 12., 8 2,8 f) Bakım Onarım Giderleri 12, AY 7., 84., 8 2 5,68 g) Sigorta Giderleri 12, AY 8., 96., 8 2,65 h) Kira Giderleri 1 i) Diğer Giderler,1 DİĞER GİDERLERİN YÜZDE ONU , ,6 8 2, Beklenebilecek Farklar TOPLAM ÜRETİM GİDERLERİ ( ) ,6 98, Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri 258., 1,74 a) Personel Giderleri 1, KİŞİ/12AY 18., 18., 1,12 b) Elektrik Giderleri c) Su ve Gaz Giderleri d) Yakıt Giderleri e) Haberleşme Giderleri 12, AY 2., 24., 1 1,62 f) Bakım Onarım Giderleri g) Sigorta Giderleri h) Kira Giderleri i) Diğer Giderler TOPLAM İŞLETME GİDERLERİ ( ) ,6 1, TOPLAM İŞLETME GİDERLERİ Sabit Giderler Toplamı : , 28 97

99 Değişken Giderler Toplamı : , İşletme Gelirleri İşletmenin kuruluş yılında yaklaşık 5. kişinin gelmesini bekliyoruz. Bu çerçevede ilk sene Afyonkarahisar ve çevre illerdeki okullarla yapılacak görüşmeler ile öğrencilerin toplu olarak gelmesi sağlanacaktır. Girişi 5 lira olacak ve ücrete 3 eğlence aracı kullanımı dâhil şekilde satılacaktır. Bunun dışında satılan jetonlar ekstra gelirler olarak tabloya dahil edilmiştir. Satış Gelirleri Bir im 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 1.Yıl EĞLENCE MERKEZİ İŞLETME GELİRİ Satış Miktarı KİŞİ 5., 525., , , , , , , , ,11 Birim Fiyatı TL 5, 55, 6,5 66,55 73,21 8,53 88,58 97,44 17,18 117,9 Satış Geliri TL 25.., , , , , , , , , ,62 CAFE/REST ORAN KİRASI Satış Miktarı AY 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, 12, Birim Fiyatı AYL IK 3., 31.5, 33.75, , , , , , , , 85 Satış Geliri AYL IK 36., 378., 396.9, , , , , , , ,16 Toplam Satış Gelirleri TL , , , , , , , , , ,78 98

100 Diğer Gelirler (TL) Diğer Gelirler (Tür) 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 1.Yıl EĞLENC E MAKİN ALARI EKSTRA KULLAN IM GELİRLE Rİ , , , , , , , , , ,62 Toplam , , , , , , , , , , Amortismanların Hesaplanması Amortisman Giderleri (TL) Sabit Kıyme tler 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 1.Yıl Topla m Satın Alma Bedeli Kal ıntı De ğer Yatırım Kapsamında Alınacak Sabit Kıymetler Amortismanı Binala r , , , , , , , , , , , , - Makin e- Ekipm an 1.94., 1.94., 1.94., 1.94., 1.94., 1.94., 1.94., 1.94., 1.94., 1.94., 19.4., 19.4., - Demir başlar Taşıtl ar Diğer Ara Topla m(1) , , , , , , , , , , , , - Topla m Amorti sman (1+2) , , , , , , , , , , , , Proforma Tabloların Hesaplanması 99

101 Tahmini Nakit Akış Tablosu (TL) Endeksler Yatırı m Döne mi 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 1.Yıl VIII. Nakit Girişi ( ) , , , , , , , , , , Satışlardan Elde Edilen Nakit Girişi , , , , , , , , , , Diğer Gelirlerden Nakit Girişi 12.5., , , , , , , , , , Kalıntı Değer ,86 X. Özkaynaklar , 78 XI.Banka Kredisi XII. Diğer Kaynaklar XIII. Toplam Nakit Çıkışı (15 +II) , , , , , , , , , , , Toplam Yatırım Harcamaları , , , , , , , , , , İşletme Sermayesindeki Değişim , , , , , , , , , , Sabit Yatırım Harcaması , II. Giderler , , , , , , , , , ,7 7 XIV. Amortismanlar , , , , , , , , , , 1

102 XV. Kredi Anapara Ödemesi XVI. Net Nakit Akışı (VIII +XIV+IX+X+XI+XII- XIII-XV-V-VII-14) , , , , , , , , , ,6 6 XVII.Kümülatif Net Nakit Akışı , , , , , , , , , , 28 XVIII. Brüt Nakit Akışı (VIII +IX-XIII+ XIV+9) , , , , , , , , , , , 68 XIX. İlave Brüt Nakit Akışı , , , , , , , , , , , Net Bugünkü Değer Toplamı ve İç Karlılık Oranı İşletmenin 6 iskonto oranı varsayımı ile net bugünkü değer ,88 TL dir Yatırımın Geri Dönüş süresi Yatırımın geri dönüş süresi 3,8 yıldır TEKNİK İNCELEME Hammadde Ve Yardımcı Madde İhtiyaç Analizi Tesisimiz hizmet sektöründe olduğu için, hammadde ihtiyacı Bulunmamaktadır Gerekli Makine ve Teçhizatlar Roller Coaster: Hız ve macera trenleri olarak eğlence parklarında ziyaretçinin en çok ilgisini çeken etkinlik birimleri olan bu trenler ahşap veya çelik yapı üzerinde inşa edilen raylı sistemler şeklindedir. Genelde gruplar olarak incelenen macera ve hız duygularının bir arada yaşandığı bir etkinlik çeşididir. Roller coaster macera trenleri bazı parklarda sadece raylar üzerinde bir platform üzerinde çeşitli yükseklikteki yollardan oluşabildiği gibi bazı parklarda raylı platformlar mağaraların içine, yeraltına ve su içerisine girebilmektedir. Bu birimler birçok parkın asıl temasını oluşturmaktadır ve ziyaretçilerinin birçoğu sadece bu birimleri kullanmak amacı ile parkı ziyaret etmektedir. Günümüzde eğlence parkları roller coasterları daha da geliştirerek diğer parklarla rekabetinde daha güçlü bir noktaya gelmişlerdir. Genel prensip hep daha hızlı ve daha ürkütücü olan tasarımlar geliştirmektir. Su İçerikli Eğlenceler: Eğlence parkları içerisindeki mini aquaparklar diyebileceğimiz bu mekânlar birçok eğlence birimini içermektedirler. Açık ve kapalı su kaydırakları, dalga ve macera havuzları, çılgın nehir maceraları, bot yarışları tekne gezileri bu etkinlikler arasında sayılabilir. Korku İçerikli Etkinlikler: Parkların vazgeçilmezlerinden biri olan korku etkinlikleri çok çeşitlidir. Ziyaretçilerin gerek yaya olarak gerekse bir araç içerisinde ilerledikleri bu mekânlarda yapay donatılarla ziyaretçiler üzerinde korku duygusunu tattırarak adrenalin yükseltilmesi amaçlanmaktadır. Bu mekânlar içerisinde perili köşkler, hayaletli evler, korkunç mağaralar, yaratıklar ve çeşitli bölümler bulunmaktadır. Lunapark Birimleri: Eğlence parklarının bu bölümleri günümüz kentlerinin çoğunda bulunan lunaparkların daha gelişmiş ve büyük benzerleridir. 11

103 Teknoloji İçerikli Etkinlikler: Bu etkinlikler ziyaretçileri kendi yarattığı sanal ortamda eğlendirmeyi hedefleyen etkinliklerdir. Bu etkinliklere en güzel örneklerden biri üç boyutlu sinema olarak gösterilebilir. Günümüzde bu tip sinemalar oldukça yaygınlaşmıştır. Bu nedenle parklar artık sadece üç boyutlu görsellik sağlayan bu tip etkinlikleri geliştirip dört hatta beş boyutlu olduğunu öne süren sinemadan daha karmaşık etkinlik birimleri kurmaya başlamışlardır. Bu birimler sadece üç boyutlu gösterimi değil içinde geziyormuş hissi veren, görme ve duyma duyusu dışında diğer duyularda (koklama, dokunma, hareket) etkileyen yapılar olarak karşımıza çıkmaktadır. İçerlerinde çapı çok geniş dönme dolaplar, atlıkarınca çeşitleri, kendi ekseni etrafında tam bir dönüş yapabilen gondol ve benzeri aletler, balerinler ve daha birçok eğlence donatısı bulundururlar Girdi-Çıktı Analizi En önemli girdi, giriş ücretleri ve merkeze gelenleri cezbedebilecek daha fazla eğlence araçlarını kullanması ile sağlanacak gelirlerdir. Ayrıca temalı kafeler, restoranlar, fastfood ve çocukların ilgisini çekecek yiyecek içecek gelirleridir. Çıktılar olarak da en çok enerji gideri, personel gideri, makine ekipman bakım ve yenileme giderleridir Yerleşim Planı 1. Giriş 2. Otopark 3. Sirkülasyon Yolları ve Araçları 4. Alışveriş ve Tanıtım Sokağı 5. Dağılma Merkezleri 6. Yönetim Ve Güvenlik Birimleri 7. Yeme İçme Mekânları 8. Sağlık Birimleri 9. Personel Kullanım Mekânları ve Teknik Mekânlar 1. Eğlence Üniteleri Örnek Eğlence Merkezi tasarımı Tedarik Kaynakları Eğlence merkezleri için yerli ve yabancı birçok kaynak bulunmaktadır. Yatırım teşvikleri ile yurt dışından yapılan ithalatlarda gümrük vergisi muafiyetleri bulunmaktadır. 12

104 İhtiyaç Duyulacak Personel Sayısı ve Niteliği Makinaların başında bulunacak 7 hizmet personeline ihtiyaç vardır. Ayrıca makinaların bakımını yapabilecek 5 kişilik bakım ekibine ihtiyaç duyulmaktadır. Bu 5 kişilik ekipte 1 makine mühendisi, 1 bakım ustası, 3 yardımcı eleman bulunmaktadır. Yönetim birimi olarak 1 müdür, 1 müdür yardımcısı, 1 tanıtım ve pazarlama sorumlusu, 1 araştırma sorumlusu, 1 halkla ilişkiler sorumlusu bulunmaktadır. 2 kişilik güvenlik ekibi alınacaktır. Toplamda 1 personele ihtiyaç vardır. 94 kişi asgari ücretle çalışacak diğer personel yönetim personeli ücreti alacaktır. PERSONEL Kişi Yıllık maliyet Toplam maliyet Hizmet personeli Yönetim personeli Müdür Toplam HUKUKİ İNCELEME Kanun Tüzük Ve Yönetmelikler Yatırım Aşamasında Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelikte (Resmi Gazete Tarihi: Resmi Gazete Sayısı: 25852) eğlence merkezleri madde 35 ve madde 36 da tanımlanmıştır İşletme Aşamasında Eğlence yerlerinden kaynaklanan çevresel gürültünün kontrol altına alınması için 27 Nisan 211 tarihli ve sayılı Resmi Gazete de yayımlanan yönetmeliğe göre, gereken tedbirler alınacaktır YATIRIMIN ÖZETİ Yatırımın Geri Dönüş Süresi Toplam Yatırım Tutarı ,39 Vergi Sonrası Kar ,54 Yatırımın yapılacağı süre 2 yıl Amortisman , Yatırımın Geri Dönüş Süresi 3, DEĞERLENDİRME VE SONUÇ Tablolardan da anlaşılacağı gibi yatırımın karlılığı yüksek olmakla birlikte, bölgeye olumlu katkısı olan bir yatırımdır. İlk yatırım maliyetinin yüksek olmasının yanında, gelirleri ve karlılığı yüksek bir yatırımdır. Yatırımcıyı 4 yılda karlılığa geçirebilmektedir. Afyonkarahisar ve çevre illerde böyle bir tesisin bulunması, bölgeyi cazibe merkezi haline getirecektir. 13

105 POTANSİYEL YATIRIMLAR BÖLÜM 4 14

106 4.1. JEOTERMAL KAYNAKLI TEKNOLOJİK SERA ÖN FİZİBİLİTE RAPORU 15

107 4.1.1 GİRİŞ PİYASA İNCELEMESİ Sektörün ve Hizmetin Tanımı, Sınıflandırılması Bu fizibilite çalışması, Afyonkarahisar ilinde gelişmesi öngörülen potansiyel sektörler içinde yer alan seracılık kapsamında Sandıklı ilçesinde toplam 7 da işletme arazisi üzerinde her biri 25 m2 taban alanına sahip iki adet yay çatılı altılı blok sera ve yardımcı ünitelerden oluşan topraksız tarım tekniği ile jeotermal enerjinin kullanım olanakları uygulanan bir sera işletmesi tasarlanmıştır. Yörede çok sayıda jeotermal kaynağın bulunması, jeotermal ısıtmalı seracılığın yaygınlaşmasında önemli bir ölçüt olmuştur. Teknolojik sera dendiği zaman özellikle örtüaltı yetiştiricilikte ileri teknoloji kullanılarak kaliteli ve yüksek verimin alınması anlaşılmalıdır. Yatırım kapsamında topraksız kültürle salkım domates üretimi yaparak Avrupa pazarına ihracatı planlanmıştır. İnsanların yaşamlarını sürdürebilmesi için tükettikleri gıdanın çoğu çok eski çağlardan beri dolaylı ya da dolaysız toprağa dayalı tarım ile sağlanmaktadır. Nüfusun sürekli artışı ve temel besin maddelerine olan ihtiyacın büyümesi, tarımsal üretime duyulan ihtiyacın giderek artmasına neden olmaktadır. Ancak tarım ürünlerine duyulan ihtiyacın artması ile birlikte, sanayi tesisi, yerleşme alanı açmak gibi nedenlerden dolayı tarım alanlarının giderek azalması her geçen gün küçük alanlardan daha fazla yararlanmayı zorunlu hale getirmiştir. Ayrıca taze sebze ve çiçek yılın her mevsiminde yetiştirilememektedir. İnsan sağlığı yönünden sebzelerin her mevsimde taze olarak tüketilmesi gerekmektedir. Sebzelerin insan sağlığı yönünde önemi içinde bulunan vitaminler, hormonlar, bazlar, mineral ve biyokimyasal maddelerden dolayıdır. Sebzelerin çeşitli şekillerde saklanarak yetişme mevsiminin dışında tüketilmesi sorununa bir ölçüde çözüm olabilirse de, dondurulan, soğuk hava depolarında, konserve yapılan veya kurutulan sebzeler, tazesine göre birçok özelliğini kaybetmesine neden olmaktadır. Bunun yanında bazı sebzelerin bu şekilde saklanmasına olanakta yoktur. Sebze üretimindeki bu dar boğazı aşmak ve tüketiciye her zaman taze sebze sunabilmek için bazı özel yapılarda uygun koşulların sağlanarak üretilmesi gerekmektedir. Bütün bu sebepler seracılığın gelişmesine sebep olmuştur. 16

108 Sera, iklimle ilgili çevre koşullarına, tümüyle veya kısmen bağlı kalmadan gerektiğinde sıcaklık, ışık, nem ve hava gibi etmenler denetim altında tutularak bütün yıl boyunca çeşitli kültür bitkileriyle bunların tohum, fide ve fidanların üretmek, bitkileri korumak, sergilemek amacıyla cam, plastik vb. ışık geçirebilen malzeme ile kaplanarak değişik şekillerde yapılan, yüksek sistemli bir örtü altı yetiştiriciliği yapısıdır. Ülkemizde sera sebzeciliği başlangıcı son 3 35 yıl kadar öncesine dayanır. Sera işletmelerinin kurulması iklim yönünden en uygun olan Antalya ve İçel illerinde başlamıştır. Türkiye seracılığında son beş yıldaki gelişmeler incelendiğinde, Türkiye'de seracılığın yıllık ortalama artış hızı 15 dolayındadır. Bu artış hızı birçok ülkeden daha fazladır. Ülkemiz seralarının işletme yapısı aile işletmeleri şeklinde ve ortalama büyüklükleri 4-15 m2 arasında değişen küçük işletmeler şeklindedir. Ülkemizde ve diğer ülkelerde bazı durumlarda sera işletmeciliği veya sera yetiştiriciliği ile "Örtü altı yetiştiriciliği" aynı anlamda kullanılmaktadır. Ülkemiz seracılığı Marmara, Ege ve Akdeniz kıyı şeridinde dağılma ve gelişme göstermektedir. Bu dağılım içerisinde yer yer yoğun üretim alanları doğmuştur. En kuzeyde Yalova çevresindeki mikro ölçekte görülen seracılık, batıda İzmir ve Muğla çevresinde, güneyde Antalya ve Mersin dolaylarında yoğunlaşmakta ve Hatay ilinin Samandağ ilçesine kadar varmaktadır. Ülkemizdeki sera alanlarının son yıllardaki dağılımına rakamsal olarak bakacak olursak, Türkiye'de sera alanlarının yaklaşık 65 i Antalya'da 21'i. Mersin de, 7'si Muğla'da, 2 si İzmir' de ve 1'i İstanbul' da bulunmaktadır. Türkiye de seralar ekseriyetle iklim kontrolü bulunmayan geleneksel sera işletmeleri şeklinde olup, üretim çoğunlukla don zararlarından korunmaya yönelik önlemlerle basit yapılarda yapılmaktadır. Modern sera işletmelerinin oranı oldukça düşük olup iklimlendirme sistemi mevcuttur. Bu işletmelerin bazıları jeotermal enerji ile ısıtılmakta, diğerleri ise merkezi ısıtma sistemlidir ve ısı kaynağı olarak LPG, motorin ve kömür kullanılmaktadır. Jeotermal ısının kullanıldığı seraların avantajlarından en önemlileri, yenilenebilir oluşu, diğer enerji kaynaklarına kıyasla çok ucuz oluşu, gerekli teknoloji düzeyinin çok yüksek olmayışı, aynı anda yararlanma olanağının oluşu ve çevre kirliliğine neden olmamasıdır. Topraksız tarım; her türlü tarımsal üretimin durgun veya akan besin eriyiklerinde, sis şeklinde verilmiş besin eriyiğinde veya besin eriyikleriyle beslenmiş katı 17

109 ortamlarda gerçekleştirilmesidir. Topraksız tarımın amacı; bitkilerin gelişmesini besin solüsyonu yardımıyla sağlamak, bitkilerin besin madde ve su gereksinimlerini stres oluşturmadan karşılamak ve bunu en ekonomik bir şekilde gerçekleştirmektir. Topraksız tarımda bitki bilindiği gibi toprak olmayan özel materyallerdir. Topraksız tarım medyalarını genel olarak; Perlit, Hidroton, Rockwool, Vermikülit ve farklı bitki- ağaç lifleri olarak sıralayabiliriz. Seracılıkta en önemli gider ısıtma gideridir. 1 dekar seranın Ekim ayından Nisan ayına kadar 7 ay süreyle 15 C de tutulması için yapılacak ısıtmalarda; Antalya'da 22 ton Fuel- Oil, Yalova'da 46 ton Fuel Oil, Afyonkarahisar da 86 ton Fuel Oil gerekir. Buna göre Afyonkarahisar koşullarında bir seranın ısıtılabilmesi için Antalya koşullarına göre yaklaşık 4 kat fazla enerjiye ihtiyaç vardır. Jeotermal kaynakları kullanarak ısıtma, tüm olasılıklar (doğalgaz, kömür, fuel-oil )içerisinde hem en karlı üretimi yapmayı sağlayan, hem de en temiz ısıtma şeklidir. Yatırım kapsamında Sandıklı ilçesinde yapılması planlanan sera yatırımı için Jeotermal kaynak Sanjet in yatırım yerine yakın kuyularından sağlanacak ve zorunlu olan reenjeksyon imkânı da sağlanmış olacaktır Arz Analizi Topraksız tarım yapılan bir teknolojik sera. Afyonkarahisar, jeotermal kaynakları, uygun iklim koşulları, gelişmiş tarımsal altyapısı, toprak ve su analiz laboratuvarları ile teknolojik sera yatırımcıları için eşsiz bir ortam sunmaktadır. Afyonkarahisar da seracılık üretimi içerisinde sebze üretimi ağırlıklı yer tutmaktadır. Toplam üretimin 58 ini domates, 32 sini hıyar, 2 sini ıspanak ve 1,6 sını marul oluşturmaktadır. Özellikle domates üretiminde son yıllarda artış gözlenmektedir. 18

110 Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre Afyonkarahisar ın 21 yılı taze meyve-sebze ve ürünleri ihracatı 2,6 milyon dolar olarak gerçekleştirilmiştir. Teknolojik seralarda üretilen özellikli ürünler Avrupa pazarında ve oralarda da en yüksek fiyatların oluştuğu süpermarketlere satılabilmektedir. 19

111 Talep Analizi TUİK verilerine göre Rusya Federasyonu, 28 yılında dolarlık toplam yaş meyve ve sebze ihracatımızın 37 sinin yöneldiği en önemli ülke konumundadır. Rusya Federasyonu nu 1 ile Almanya, 8 ile Ukrayna, 7 Romanya ve 6 ile Bulgaristan takip etmektedir. Suudi Arabistan, Irak, Hollanda ve Birleşik Krallık diğer önemli pazarlarımızdır. 28 yılındaki yaş sebze ihracatımız ise 983. ton olup, domates miktar olarak toplam sebze ihracatının 45 ini oluşturmaktadır. İhracatı yapılan diğer önemli sebzeler kuru soğan, patates, biber ve hıyardır. Türkiye'de yaş meyve ve sebze üretimi miktar itibariyle önemli olmasına karşın, ihracatın üretime oranı çok düşüktür. İhracata konu olan meyve ve sebze çeşitlerinin uluslararası piyasalarda talep edilen çeşitlere uygun olmayışı ve üretimden tüketime miktar ve kalite kayıplarının yüksekliği bu durumun en önemli nedenleri arasındadır. Yatırım kapsamında üretimi gerçekleştirilecek olan salkım domates özellikli bir ürün olması sebebiyle diğer ürünlere göre Avrupa pazarındaki taleplere karşılık verecektir Arz ve Talebin Karşılaştırılması Avrupa ve Amerika da özellikle rağbet gören salkım domateslerin 9 kadarı yine Hollanda, İtalya, İngiltere, Polonya, Litvanya Rusya ve diğer Avrupa devletlerine ihraç edilmektedir. Teknolojik seralarda yıl boyunca üretim yapılabilmektedir. Elde edilen ürünün tamamı ihracat kapsamında Avrupa ülkelerine ve Rusya ya gönderilecektir KURULUŞ YERİ İNCELEMESİ Kuruluş Yeri Seçimi Yatırım kapsamında yapılacak olan sera yatırımı ile toplamda 5 m²lik bir alanda domates üretimi yapılması planlanmaktadır.5 m²lik seranın kurulumu için gerekli olan toplam arazi 7. m²dir. Proje kapsamında yapılacak yatırım için yatırım yeri tahsisi talebinde bulunulacaktır. Yapılması planlanan sera her biri 25 m2 taban alanına sahip iki adet yay çatılı altılı bloktan oluşacaktır. Çatı sistemi galvanizli çelikten, polikarbon sera kurulacaktır. Jeotermal kaynaktan sağlanan sıcak su ile otomatik olarak seranın ısınması sağlanacaktır. Serada sıcak ve kuru günlerde; sera içerisindeki sıcaklığı ve nemi optimum 11

112 seviyede tutmayı sağlayan sisleme sistemi kurulacaktır. Yetiştirme ortamları "ASKILI OLUK " sistemi ile çatıya asılı olup yerle temas etmeyecektir. Bu sistemin aynı zamanda sera içi hava sirkülâsyonuna da etkide bulunmaktadır. Teknolojik seralarda verim yaklaşık 5 kat daha artmakta olup 1 dekarlık alandan yıllık yaklaşık 5 ton ürün elde edilebilmektedir Hammadde Ve Yardımcı Maddeler Hammadde olarak domates fidesi ve topraksız tarımın yapılacağı materyal olarak hindistan cevizi kabuğundan kokopitler kullanılacaktır. 'kokopit' adı verilen hindistan cevizi lifleri Hindistan ve Endonezya gibi ülkelerden ithal edilmektedir İşgücü Öngörülen tesisin toplam üretim alanı (sera ) 5 m² olup, bu alanda yetiştirilecek ürünler için 1 kişilik istihdam yeterli olacaktır. İşletmede bir ziraat mühendisi bir teknik personel ve 8 vasıfsız işçi alımı yeterli olacaktır. İşçilik giderleri Sıra No Pozisyon Adam/ay Brüt aylık tutar Yıllık tutar 1 Ziraat mühendisi , ,96 2 Pazarlama elemanı , ,32 3 İşçi , ,6 4 İşçi , ,6 5 İşçi , ,6 6 İşçi , ,6 7 İşçi , ,6 8 İşçi , ,6 9 İşçi , ,6 1 Şoför , ,6 Toplam ,8 111

113 213 yılı brüt asgari ücretleri taban olarak alınmış olup, işçilik giderleri işveren payı dâhil hesaplanmıştır Pazara Yakınlık Üretilecek olan ürün salkım domatesin bulunduğumuz bölgenin ihtiyacını karşılamak üzere iç piyasa sunumu yapılacak ve yurt dışına özellikle talebin fazla olduğu Avrupa ülkelerine ve Rusya ya ihracatı yapılacaktır. Pazar sıkıntısı ve ulaşım sorunu olmaması ürünün pazarlanmasını kolaylaştıracaktır Ulaşım Dört yönden gelen demiryollarının birleştiği kavşakta, bir merkez durumunda olan Afyonkarahisar, ulaşım açısından büyük önem taşır. Bu demiryollarından biri Konya üzerinden Adana'ya, dolayısıyla Akdeniz'e ulaşır. Bir diğeri Kütahya üzerinden İç Anadolu ve Marmara'ya gider. Batıya yönelik iki hattan ilki Uşak, Manisa'dan İzmir'in Basmahane garına varırken, ikincisi Aydın'a uğrayıp, İzmir Alsancak istasyonuna girer. Bursa'dan 289, Zonguldak'tan 525 ve Rize'den 1116 Km. uzaklıkta bulunan Afyonkarahisar, karayolu bakımından da önemli bir konuma sahiptir. İç Anadolu, Akdeniz, Marmara ve Ege gibi, yurdun çeşitli yönlerinden gelen karayollarının birleştiği bir nokta görünümündedir. İller arasındaki karayolları, asfalt kaplı yollardandır. Öte yandan düzgün bir havaalanına sahip olup, havadan ulaşıma da açıktır Gelişme Potansiyeli Türkiye jeotermal kaynaklar açısından Dünyada ilk yedi ülke arasında yer almakta olup, Avrupa da kaynak potansiyeli açısından birinci sıradadır. Modern seracılıkta dünyada ilk sırada yer alan ülke Hollanda dır. Bu ülkede 5 bin dekar alanda topraksız tarım yapılırken,ispanya 3 bin dekar alan ile 2. Sırada yer almaktadır. Örtü altı üretimde Hollanda nın 5 katı büyüklüğe sahip ülkemizde, iklim koşulları son derece elverişli olmasına rağmen 212 verilerine göre 7. dekar topraksız tarım yapılmaktadır. Bu 112

114 durum Türkiye nin bu alanda uzun mesafe kat edeceğini göstermektedir. Ülkemizde bu alandaki yatırımlarda son yıllarda hızlı bir artış görülmekte. Yılda yaklaşık 1.5 da lık bir büyüme gerçekleşmektedir. Antalya ilinde da alanda 73 adet sera işletmesinde topraksız tarım yapılmaktadır. Modern seralarımızın kapladığı alan bakımından örtü altı üretim içerisindeki payı 1 civarındadır. 212 rakamlarına göre ülkemiz modern seralarında üretilen ürünlerin gayri safi milli hasılaya katkısı 45 Milyon TL civarındadır. Seracılıkta önemli bir yeri olan Hollanda da sera sebzeciliğinin tamamına yakını, İngiltere, Belçika, Almanya, Fransa gibi ülkelerde de 3-9 arasındaki kısmı topraksız tarım biçiminde yapılmaktadır. Topraksız tarımda suyun etkin şekilde kullanılması, su kaynaklarının giderek daha kısıtlı hale geldiği dünyamızda, bu üretim yönteminin önümüzdeki yıllarda zorunlu hale geleceğini ve daha çok yaygınlaşacağını göstermektedir. Afyonkarahisar İli Jeotermal Kaynaklar Haritası 113

115 4.1.4 Alt yapı Durumu Elektrik: Yatırım yeri olarak seçilen alanın yakınında elektrik vardır ve işletmenin elektriği şebekeden sağlanacaktır. Su ve kanalizasyon: İçme suyu şebekesi vardır ancak kanalizasyon şebekesi yoktur Coğrafi konum Afyonkarahisar İli Anadolu nun batısında Ege Bölgesi nin İç Batı Anadolu Bölümü nün doğusunda, kuzeyinde Şaphane Dağı, güneydoğusunda Sultandağları arasında KD-GB yönünde uzantılı bir konumda bulunmaktadır. Kuzeyinde Eskişehir, kuzeybatısında Kütahya, doğusunda Konya, güneyinde Isparta ve Burdur, güneybatısında Denizli ve batısında Uşak illeri ile sınırlıdır. Afyonkarahisar şehrinin denizden yüksekliği 121 metredir. Konum olarak 38 C 45 kuzey enlemi ile 3 C 32 doğu boylamının birleştiği yerde bulunmaktadır. Ege Bölgesi nden İç Anadolu Bölgesi ne geçiş konumunda bulunan ilin yüzölçümü km2 dir. Afyonkarahisar ın jeotermal sera açısından cazip olmasının en önemli nedeni, yörenin jeolojik yapısının sonucu oluşmuş olan fay hatları boyunca çıkan sıcak sulardır. Mevcut sera alanları ve gelecekte yapılması planlanan sera alanlarının konumuna bakıldığında, fay hatlarına yakın alanlar olduğu görülmektedir. Çobanlar ilçesinde kurulan sera Heybeli Termal Merkezine, merkez ilçede kurulu sera Ömer-Gecek Termal Merkezine ve Sandıklı İlçesi nde üretim yapan sera ise Sandıklı- Hüdai Termal Merkezi ne kurulmuştur. Seraların sıcak su kaynaklarına yakın yerlerde kurulması seraların ısıtılması açısından daha ekonomiktir. Mesafe uzadıkça seraya ulaşan suyun sıcaklığı azaldığından masraflar artmaktadır. Bu açıdan Afyonkarahisar İl inin ve yatırımın yapılacağı Sandıklı İlçesi sıcak su potansiyeli dikkate alındığında, jeotermal seracılık açısından avantajlı bir konumda olduğu görülmektedir. İller bazında Jeotermal enerji ile ısıtılan sera varlığı Kaynak: 212 yılı TUİK 114

116 Afyonkarahisar ın yıllık ortalama sıcaklığı 12 C dir. Yıl içerisinde en yüksek sıcaklık ortalamaları haziran, temmuz ve ağustos aylarında 26 C 3 C arasında görülürken, en düşük sıcaklık ortalamaları aralık, ocak ve şubat aylarında C ile -2 C ler arasında görülmektedir (Tablo-1). Yörede yaşanan ortalama en düşük sıcaklık ocak ayında ve -2.9 C iken, ortalama en yüksek sıcaklık ağustos ayında ve 3.3 C dir (Şekil-4). Genelde sıcaklık değerleri incelendiğinde, kışların soğuk ve bazen eksi derecelere düştüğü, yazların ise sıcak olduğu görülmektedir. Denizden uzaklık ve yükseltinin etkisi ile yıl içerisindeki sıcaklık farkının da yüksek olduğu görülmektedir. Bu açıdan bölgede düşük kış sıcaklıklarının olumsuz etkisinden korunmak amacı ile jeotermal ısı kullanılarak, hem çatı ve bitki ısıtılması, hem de ortam ısıtılması yapılan modern seralar kurulmuştur. Sandıklı İlçesinde potansiyel sera alanı 115

117 4.1.6 Teşvik Durumu Sera Alanı---UTM-Koordinatı-25516D K Yeni Teşvik Yasası; tarih ve sayılı resmi gazetede yayınlanan 212/335 sayılı kanun kapsamında 4.bölgede yer alan Afyonkarahisar da bölgesel teşvikler içinde değerlendirilen en az 1 dekarlık bir alanda yapımı planlanan sera yatırımları KDV istisnası, gümrük vergisi muafiyeti, vergi indirimi, sigorta primi işveren hissesi desteği, faiz indirimi, yatırım yeri tahsisi gibi devlet teşviklerinden faydalanabilmektedir. 116

118 Kırsal Kalkınma Yatırımlarının Desteklenmesi Programı; kapsamında alternatif enerji kaynakları kullanan yeni seraların yapımına yönelik yatırımlar proje toplam tutarının; gerçek kişi başvuru tekliflerinde maksimum 15. Türk Lirasının, tüzel kişi başvuruları için ise 6. Türk Lirasının 5 si destek kapsamında değerlendirilmektedir. Proje sahipleri tarafından 5 lik proje tutarının ayni katkı olarak finanse edilmesi ve yatırım süresi içerisinde tamamlanması gerekir. Ziraat Bankası Kredileri; tarih ve sayılı Resmi Gazetede yayımlanan T.C. Ziraat Bankası A.Ş. ve Tarım Kredi Kooperatiflerince Tarımsal Üretime Dair Düşük Faizli Yatırım ve İşletme Kredisi Kullandırılmasına İlişkin Karar kapsamında 212 yılı Ziraat Bankası sübvansiyonlu kredilerinde kontrollü örtü altı seracılık yatırımlarına 3..TL. sına kadar olan kısmı için 5 faiz sübvansiyonlu, TL. arası için 25 faiz sübvansiyonlu ve işletme kredisi olarak 25.TL. sına kadar 5 faiz sübvansiyonu ve TL arası için ise 25 faiz sübvansiyonlu kredi imkanları tanınmaktadır. Bu kredilerin vadesi, işletme kredilerinde 18 ayı ve yatırım kredilerinde 7 yılı geçmeyecek şekilde düzenlenmiştir.213 yılı için uygulama henüz açıklanmış değildir. 117

119 Gıda Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından Kontrollü Örtü altı Kayıt Sistemine kayıtlı olan üreticilere her yıl miktarları yeniden belirlenmekte olan desteklemeler yapılmaktadır. Bu kapsamda 212 yılı için; -Ülkemizde bitkisel üretime arız olan zararlı organizmalara karşı biyolojik ve/veya biyo teknik mücadelenin yaygınlaştırılması ile kimyasal ilaç kullanımının azaltılması amacıyla örtü altı bitkisel üretimde, paket toplamı 43 TL/dekar olacak şekilde; -Seralarda doğal polinasyonu sağlamak amacıyla Örtüaltı Kayıt Sistemine (ÖKS) kayıtlı bombus arısı kullanan yetiştiricilere koloni başına aşağıda belirtilen miktarda ödeme yapılır. Bombus arısı 6,-TL/koloni -İyi tarım uygulamaları için 1TL/dekar Destekleme rakamları hesaplamalarda esas alınmıştır ÇEVRESEL DEĞERLENDİRME Yatırımı konusu; Çevre Bakanlığı nın 17 Temmuz 28 tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği kapsamında girmesi nedeniyle ÇED-Çevresel Etki Değerlendirme Ön Araştırma Raporu hazırlanması gerekmektedir MALİ İNCELEME İşletme Sermayesi ve İhtiyacı İşletmenin çalıştırılması için gerekli asgarî işletme sermayesi, çalışma devri katsayısına bağlıdır. Bu sebeple, öncelikle çalışma devri katsayısı hesaplanmış, daha sonra yıllık işletme giderleri toplamı, çalışma devri katsayısına bölünerek, yıllık asgarî işletme sermayesinin hesaplanması yoluna gidilmiştir. Hammadde ve yardımcı malzemenin yıllık olarak alımı planlandığından süre 365 gün alınmıştır. Giderlerin toplamı alınarak

120 değişken ve 85 sabit giderler olarak ayırt edilmesinden sonra vade süresi olarak 3 gün öngörülerek hesaplamalar yapılmıştır. İşletme Sermayesi İhtiyacı Tablosu (TL) Süre (Gün) Yıllık Tutar (Sabit) Yıllık Tutar (Değişken) İşletme Sermayesi Tutarı (Sabit) (a) İşletme Sermayesi Tutarı (Değişken) (b) Toplam (a+b) A. Hammadde, Malzeme ve Yakıt Stoku 48.39, , ,86 A1. Hammadde Stoku 365, 3.663, , , , ,4 A2. Yardımcı Madde Stoku B. Mamul ve Yarı mamul Stoku 365, 17.63, , , , , ,42 266, ,15 B1. Mamul Stoku 3, , , ,42 266, ,15 B2. Yarı Mamul Stoku C. Nakit İhtiyacı , ,7 15.1,46 C1. Elektrik, Su, Gaz Giderleri 3, , 2.115, 998,75 176, , C2. Personel Giderleri 3, , , , , ,46 C3. Diğer Nakit İhtiyacı 3, D. Vadeli Satışlar 3, , , , , ,63 E. Vadeli Alışlar 2.555,31 45,94 3.6,25 E1. Hammadde 3, 3.663, , ,31 45,94 3.6,25 Tam Kapasitede Toplam İşletme Sermayesi İhtiyacı 77.79, , , Finansman İhtiyacı ve Kaynaklarının Hesaplanması Planlanan sera işletmesinde bulunan seralar ve bütün yardımcı ünitelerin maliyetleri 213 yılı birim fiyatlarının ortalamalarına göre hesaplanarak toplam yatırım maliyeti bulunmuştur. Seraların faydalı ömrü 2 yıl, alet, makine ve ekipmanların faydalı ömrü ise 1 yıl alınarak amortisman gideri hesaplanmıştır. Pazarlama ve genel giderler olarak toplam ürün satışının 2 si alınmıştır. Üretim girdileri, pazarlama, nakliye, amortisman, faiz, sigorta vb. hesaplanarak toplam giderler belirlenmiştir. Toplam gelirler, üretim 119

121 periyodu boyunca ortalama domates verimleri ile ortalama dış pazar satış fiyatının çarpılmasıyla elde edilmiştir Toplam Yatırım Tutarı ve Yıllara Dağılımı Teknolojik seraların kurulumu için sabit yatırım kapsamında sera yapımı inşaat gideri, işletme binası, ofis, lojman ve diğer yapıların inşaatı için öngörülen inşaat maliyetleri ile makine ekipman maliyetleri, genel gider olarak 1 ve beklenmeyen giderler içinde 1 göz önünde bulundurularak toplam yatırım maliyeti hesaplanmıştır. İnşaat maliyetleri kaleminde 213 yılı inşaat birim fiyatları ortalaması yaklaşık değer olarak alınmıştır. Toplam Yatırım Tutarı ve Yıllara Dağılımı TOPLAM YATIRIM TUTARI CİNSİ MİKTAR BİRİM FİYAT-TL TUTAR-TL Etüt, Proje Ve İnşaat Gideri Arsa Yatırımı 7. m² 1, 7., Yay Çatılı Polikarbon Sera Maliyeti 5. m² 13, , İşletme Binası Ve Ofis 11 m² 4 44., Lojman 16 m² 3 48., Ambar-Depo-Atölye 65 m² , Sabit Yatırım Tutarı , Makine ekipman alım gideri 535.5, Genel Giderler 2.578,5 Beklenmeyen Giderler , Toplam Gider , İşletme Giderleri Yıllık işletme gider ve gider kalemleri itibarıyla aşağıda verilmiştir. İşletme gideri olarak hammadde ve yardımcı madde giderleri başta olmak üzere işçilik giderleri, genel giderler (ısınma gideri, su gideri), Pazarlama ve satış giderleri işletme giderleri olarak alınmıştır. Hammadde olarak domates tohumu ve fidesi ile hindistan cevizi kabuğu kokopitleri kullanılacak olup, teknolojik seralarda bütün yıl boyunca üretim yapılabilecektir. Üretim için yılda bir defa ekim yapılarak doğal gübre kullanımı ile ürün üretimi gerçekleşmektedir. Sera işletme giderleri içinde en fazla maliyeti ısınma giderleri tutmaktadır. Domates üretimi için bir seranın asgari gündüz C gece C sıcaklıkta olması gerekmektedir. Sera yatırımı için Jeotermal kaynak Sanjet in yatırım yerine yakın kuyularından alınacak ve reenjeksyon sağlanacaktır. 12

122 Hammadde ve yardımcı malzeme gideri m² başına 3,2 fide dikilmesi m² başına 1.5 kokopite dikim yapıldığı Yardımcı malzeme olarak doğal gübre kullanılacağı varsayılmıştır. Yıllık İşletme Giderleri Tablosu (TL) Gider Unsurları Mikta r Biri m Birim Fiyat (TL) Toplam Tutar (TL) Sabi t () Değişke n () Giderde ki Payı () A ÜRETİM GİDERLERİ 1-Direkt İlk Madde ve Malzeme 56.15, 23,54 a) İlk Madde Kullanımı 36.75, 15,12 Domates tohumu-fidesi 16.8, Adet 1, 16.8, ,4 Hindistan cevizi kabuğu kokopit 7.5, Adet 2, , ,8 b) Yardımcı Madde 2.75, 8,42 Gübre 365, Ton 55, 2-Direkt İşçilik Giderleri 2.75, , ,42 59,49 Ziraat mühendisi 3.496,9 5 Ay 12, , ,59 İşçi 8.33,3 5 Ay 12, , ,9 3-Genel Üretim Giderleri 12., 5,3 a) Elektrik Giderleri 75, Ay 12, 9., ,77 b) Su, Gaz Giderleri 25, Ay 12, 3., ,26 c) Yakıt Giderleri 1 d) Haberleşme Giderleri 1 e) Bakım Onarım Giderleri 1 f) Sigorta Giderleri Genel Yönetim Giderleri 3.3, 1,38 121

123 a) Personel Giderleri 1 b) Elektrik Giderleri 1, Ay 12, 1.2, 85 15,5 c) Su, Gaz Giderleri 75, Ay 12, 9, 85 15,38 d) Yakıt Giderleri 1, Ay 12, 1.2, 85 15,5 e) Haberleşme Giderleri 1 f) Bakım Onarım Giderleri 1 g) Sigorta Giderleri Beklenebilecek Farklar TOPLAM ÜRETİM GİDERLERİ ( ) , 6 89, Pazarlama, Satış ve Dağıtım Giderleri ,9 2 1,55 a) Personel Giderleri 2.98,1 6 Ay 12, , ,55 b) Elektrik Giderleri 1 c) Su ve Gaz Giderleri 1 d) Yakıt Giderleri 1 e) Haberleşme Giderleri 1 f) Bakım Onarım Giderleri 1 g) Sigorta Giderleri 1 TOPLAM İŞLETME GİDERLERİ , 52 1, TOPLAM ÜRETİM GİDERLERi Sabit Giderler Toplamı : ,96 Değişken Giderler Toplamı : 32.6,64 TOPLAM İŞLETME GİDERLERİ 122

124 Sabit Giderler Toplamı : ,19 Değişken Giderler Toplamı : ,33 Üretim Giderleri (TL) Üretim Giderleri 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 1-Direkt İlk Madde ve Malzeme 56.15, 56.15, 56.15, 56.15, 56.15, a) İlk Madde Kullanımı 36.75, 36.75, 36.75, 36.75, 36.75, b) Yardımcı Madde 2.75, 2.75, 2.75, 2.75, 2.75, 2-Direkt İşçilik Giderleri , , , , ,6 3-Genel Üretim Giderleri 12., 12., 12., 12., 12., a) Elektrik Giderleri 9., 9., 9., 9., 9., b) Su, Gaz Giderleri 3., 3., 3., 3., 3., c) Yakıt Giderleri d) Haberleşme Giderleri e) Bakım Onarım Giderleri f) Sigorta Giderleri Toplam Üretim Giderleri (1+2+3) 21.77, , , , , İşletme Gelirleri Yıllık işletme gelir ve gelir kalemleri itibarıyla aşağıda verilmiştir. Topraksız tarım yapılan seralarda yılın 12 ayı ürün alınabilmektedir. Afyonkarahisar ili ortalama yılın 285 günü güneş alma özelliğine sahiptir. m² de 5 kg ürün alınabildiği varsayılarak; 5 m²*5 kg=25. kg ürün elde edilebilecektir. Elde edilen ürünün kg fiyatı 2,-TL den satılabilecektir. 25. kg*2,-tl=5.,-tl olacaktır. 123

125 Satış Gelirleri-TL Birim 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl Domates Satış Miktarı Ton 25., 25., 25., 25., 25., Birim Fiyatı TL 2, 2, 2, 2, 2, Satış Geliri TL 5., 5., 5., 5., 5., Toplam Satış Gelirleri TL 5., 5., 5., 5., 5., Ayrıca Gıda Tarım Ve Hayvancılık Bakanlığının vermiş olduğu desteklerden faydalanılacaktır. Diğer Gelirler -TL Diğer Gelirler 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl Bombus arı 12, 12, 12, 12, 12, İyi tarım uygulamaları desteği 5, 5, 5, 5, 5, Biyolojik mücadele desteği 2.15, 2.15, 2.15, 2.15, 2.15, Toplam 2.77, 2.77, 2.77, 2.77, 2.77, Amortismanların Hesaplanması Seraların faydalı ömrü 2 yıl, alet, makine ve ekipmanların faydalı ömrü ise 1 yıl,işletmedeki idari bina ve diğer yapılar için 5 yıl baz alınarak amortisman gideri hesaplanmıştır. Amortisman tablosu Amortisman Tutarı Toplam Tutarı Oran Amortisman Tutarı Sera 68.35, , İdari Bina Ve Diğer Yapılar 189.5, , Makine Ekipmanlar 535.5, , Toplam 71.1, 124

126 Proforma Tabloların Hesaplanması Tahmini Gelir-Gider Tablosu (TL) 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl I. Gelirler (1+2+3) 52.77, 52.77, 52.77, 52.77, 52.77, 1.Satışlardan Elde Edilen Gelir 5., 5., 5., 5., 5., 2. Diğer Gelirler 2.77, 2.77, 2.77, 2.77, 2.77, II. Giderler ( ) , , , , ,52 4. Direkt İlk Madde ve Malzeme 56.15, 56.15, 56.15, 56.15, 56.15, 5.Direkt İşçilik Giderleri , , , , ,6 6.Genel Üretim Giderleri 12., 12., 12., 12., 12., 7.Genel Yönetim Giderleri 3.3, 3.3, 3.3, 3.3, 3.3, 8.Pazarlama Satış Dağıtım Giderleri , , , , ,92 9.Amortismanlar 71.1, 71.1, 71.1, 71.1, 71.1, III. Vergilendirme Öncesi Kar (I - II) , , , , ,48 IV. Vergi İndirimi ve İstisnalar V. Vergiler [(III-IV)* Vergi Oranı] 38.64, , , , ,9 VI. Vergilendirme Sonrası Kar (III - V) , , , , ,58 Tahmini Nakit Akış Tablosu (TL) Yatırım Dönemi 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl VIII. Nakit Girişi ( ), 52.77, 52.77, 52.77, 52.77, 52.77, 12. Satışlardan Elde Edilen Nakit Girişi, 5., 5., 5., 5., 5., 13. Diğer Gelirlerden Nakit Girişi, 2.77, 2.77, 2.77, 2.77, 2.77, X. Özkaynaklar ,34,,,,, XI.Banka Kredisi,,,,,, XII. Diğer Kaynaklar,,,,,, XIII. Toplam Nakit Çıkışı (15 +II) , , , , , ,52 15.Toplam Yatırım Harcamaları ,34,,,,, İşletme Sermayesindeki Değişim 9.681,84,,,,, 125

127 15.2. Sabit Yatırım Harcaması ,5,,,,, II. Giderler, , , , , ,52 XIV. Amortismanlar, 71.1, 71.1, 71.1, 71.1, 71.1, XV. Kredi Anapara Ödemesi,,,,,, XVI. Net Nakit Akışı, , , , , ,58 XVII.Kümülatif Net Nakit Akışı, , , , , ,92 XVIII. Brüt Nakit Akışı , , , , , ,48 XIX. İlave Brüt Nakit Akışı , , , , , , Net Bugünkü Değer Toplamı ve İç Karlılık Oranı Belli bir iskonto oranına göre indirgenmiş nakit giriş ve çıkışları arasındaki fark (eğer pozitif ise proje kabul edilir) Net Bugünkü Değer: ,79 TL Yatırımın Geri Dönüş süresi Yatırımın Geri Dönüş Süresi = Toplam Yatırım Tutarı / (Vergi Sonrası Kar + Amortisman + Faiz) = ,5/ ( , ,+,) =3,95 yıldır TEKNİK İNCELEME Uygulanacak üretim yöntemi Modern seralar yıl boyu üretim yapacak şekilde dizayn edilmelidirler. Örneğin domates yetiştiriciliğinde fide dikimi ile hasat arasında geçen süre yaklaşık 7 gün, bitki dönemi ise yaklaşık 27 gündür. Üretim dışı geçen 25 içerisinde bitki sökümü, tesis bakımı, dezenfeksiyon ve yeni dikim işleri hazırlığı yapılır. Jeotermalle ısıtılan seralarda 11 ay süre ile üretim yapılabilmektedir. Jeotermal ısıtmasız seralarda yılda 2 dönem halinde yapılan yetiştiricilikte dekara toplamda 12-2 ton civarında verim alınırken jeotermal ısıtmalı seralarda yaklaşık 5 ton verim alınmaktadır. Jeotermalle ısıtılan seralar modern teknolojik seralar olduğu için genelde bu seralarda topraksız kültürde üretim yapılmaktadır. Topraksız kültür seralarda, toprak kullanılmadığı için topraktan kaynaklanan hastalık ve zararlılar elemine edilmekte ve daha az ilaç kullanılmaktadır. Bu seralar bilgisayar kontrollü olduğu için sera içi iklimi ve dolayısıyla sera içi sıcaklığı bitkinin istediği oranda tutulmakta, meyve tutumu için hormon kullanılmamakta ve bombus arıları ile tozlanma sağlanmaktadır. Durum böyle olunca hem daha fazla verim alınmakta, hem de daha sağlıklı bir üretim gerçekleştirilmektedir. 126

128 Gerekli Makine Ve Teçhizatlar Gerekli Makine Ekipman Listesi Sıra No Adı ve Özelliği Miktarı (Adet) Fiyatı (TL.) 1 Sisleme ve nemlendirme sistemi 5. m² sera için 21., 2 Yer örtüsü 5. m² sera için 9.5, 3 Su tankları 1 Adet 19.5, 4 Drenaj ve yağmur suyu tahliye boruları PVC 5. m² sera için 1.4, 5 Soğuk oda panelleri 5 m² 18.5, 6 Kompresör 1 Adet 4.5, 7 Soğuk oda kapıları 2 Adet 8., 8 Soğutucu cihazları 2 Adet 4., 9 Çelik su boruları muhtelif ebatlarda bağlantı aparatları ile 5. m² sera için 72.55, 11 Isı perdesi 5. m² sera için 44., 12 Klima kontrol cihazları komple 5. m² sera için 12.43, 13 Otomasyon+sulama üniteleri+gübreleme sistemi komple 5. m² sera için 34.5, 14 Oluklu askı sistemi(yetiştirme yatakları) 5. m² sera için 34.9, 15 CO² Cihazı 5. m² sera için 7., 16 Isıtma sistemi komple 5. m² sera için 5.74, 127

129 17 Sirkülasyon fanları 12 adet 6.5, 18 Forklift 1 Adet 6., 19 Otomatik ürün ayırma ve paketleme makinesi 1 Adet 125., 2 Ürün toplama ve taşıma arabaları motorlu 6 Adet 7.48, 21 Ürün ilaçlama makinaları 2 Adet 3., Toplam 535.5, Yerleşim Planı Sera ara mesafeleri hastalıkların önlenmesi açısından 5 metre olacak ve hâkim rüzgâr alından gelecek şekilde ve ışıklanmadan en fazla yararlanacak şekilde kuzey-güney yönünde inşa edilecektir. Seraların girişleri dar cepheden ve yol tarafında olacak ve sera girişleri karşı karşıya gelecek şekilde yerleşimi planlanmıştır. Kurulacak olan serada her 5 lik alanında, serada çalışanlar için wc, lavabo, banyo, soyunma ve giyinme yerleri tesis edilecektir. Serada gübre karışım ve bilgisayar odası gibi üniteler yer alacaktır Tedarik Kaynakları Bölgede dört önemli termal su kaynağı vardır; Gazlıgöl termal kaynağı, Sandıklı-Hüdai termal kaynağı, Heybeli termal kaynağı ve Ömer-Gecek termal kaynağı. Bölgede üretim yapan mevcut seralar termal kaynaklara yakın alanlarda bulunmaktadır. İşletmenin kurulması planlanan Sandıklı İlçesinde jeotermal kaynağı ile sıkıntı yaşanmayacaktır. Domates tohumu ve fidesi tohum satışı yapan firmalardan ki bu firmalar özellikle Antalya da yoğunluk kazanmış durumdadır. Ayrıca topraksız tarım için kullanılacak olan Hindistan cevizi kabuğundan oluşan kokopitler ise Hindistan ve Endonezya gibi ülkelerden ithal edilmektedir HUKUKİ İNCELEME Kanun Tüzük Ve Yönetmelikler Yatırım Aşamasında Yatırım aşamasında işletme içindeki yapıların inşaat ruhsatları alınacaktır. Yatırımı konusu; Çevre Bakanlığı nın 17 Temmuz 28 tarih ve Sayılı Resmi Gazete de yayımlanarak yürürlüğe giren Çevresel Etki Değerlendirme Yönetmeliği kapsamında girmesi nedeniyle ÇED-Çevresel Etki Değerlendirme Ön Araştırma Raporu hazırlanması gerekmektedir İşletme Aşamasında İşletme aşamasında işletme açma ve çalışma ruhsatı, izin belgeleri alınacaktır. Yaş sebze ve meyve ihracatında pazarın talep ettiği bazı belgeler vardır. Bu belgeler firmalara pazarda farklılık yaratan ve ürünlerinin öne çıkmasını sağlayan belgelerdir. Bu belgelerden özellikle İyi Tarım Uygulamaları ve GLOBAL GAP sertifikaları modern sera işletmeleri için vazgeçilmez belgelerdir. 128

130 ITU- İyi Tarım Uygulamaları: Gıda güvenliğinin temeli olan bu sertifikaya sahip olunması kalite ve miktarda artış sağladığı gibi talepte de önemi bir artış sağlar. ITU ye sahip işletmeler, devlet desteklerinden ayrıca yararlanmakta bunun yanında yeni hal yasası gereği rüsum uygulamasından muaf tutulmaktadırlar. GG- Globalgap: Ürünün AB standartlarında üretildiğinden emin olunması için gerekli bir belgedir. Özellikle AB ülkeleri tarafında zorunlu tutulan bir sertifikadır. İhracatçının vizesi olarak adlandırılabilir. ISO91: 28 Kalite Yönetim Sistemi: Dünyaca kabul görmüş bir belgedir. Yönetim sistemi kalitesinin artırılması sağlanmaktadır. ISO 22: 25 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi: Gıda işletmelerinde yönetim sistem standardını sağlamaktadır DEĞERLENDİRMELER Ülkemizde jeotermal kaynaklara dayalı seracılığın geliştirilmesi başta Ege Bölgesi olmak üzere, diğer tüm bölgelerde seracılığa önemli katkılarda bulunacaktır. Bu gelişmenin beklenen bir diğer yararı da hâlihazırda yapılmakta olunan ısıtmasız seracılığa rakip olarak, mevcut sera üretiminde yapılan yanlışlıkların düzeltilmesine olanak sağlaması şeklinde gerçekleşecektir. Jeotermal enerji sera ısıtması için çok elverişlidir ve uygun bir sistem tasarımıyla seralar kurulum yüksek olsa da geleneksel ısıtma sistemlerinden çok daha ekonomik ve homojen ısıtılabilir. Jeotermal enerjiyi sera ısıtmasında kullanırsak; Isıtmalı seracılık yapıldığı için verim 5-6 artar, Sera atmosferine jeotermal karbondioksit verilebilir, buda verimi4 a varan oranlarda artırabilir, Uygun döllenme sıcaklığı sağlandığı için hormonsuz meyve üretilir, Isınan havanın tutabileceği nem miktarı arttığından ve yeterli sıcaklık nedeniyle havalandırma yapılabildiğinden yüksek nemden kaynaklanan hastalıklar azalır ve daha az tarım ilacı kullanılır. Çevre dostu olduğu için dış havayı ve sera havasını diğer yakıtlarda olduğu gibi (örneğin kömür) kirletmez. Isı verimi yüksektir. İyi bir izolasyonla uzak mesafelere taşınır. Diğer yakıtlara göre oldukça ekonomiktir. Seralarda ısıtma maliyetleri aşağıya çekilebilirse, İlimizde seracılığın gelişmesi mümkün hale gelecektir. Bilindiği gibi İlimiz, jeotermal kaynaklar açısından Ülkemizin zengin illeri arasında yer almaktadır. Jeotermal kaynakların seracılıkta kullanımı sağlandığı takdirde, ısıtma maliyetleri düşeceğinden ilimizde seracılık hızla gelişecektir. Kaliteli olarak üretilen bu ürünler iç ve dış pazarda talep görmekte ve üreticisini ekonomik olarak memnun etmektedir. 129

131 4.12 YATIRIMIN ÖZETİ Yatırım kapsamında Afyonkarahisar İli Sandıklı İlçesinde toplamda 7 dekarlık bir alanda idari bina ve diğer yardımcı binalar, yollar için ayrılan alandan sonra 5 dekarlık bir kapalı alanda bölgede mevcut bulunan jeotermal kaynakların kullanımı ile teknolojik sera kurulumu yatırımı planlanmıştır SONUÇ Yapılan fizibilite çalışması sonucunda yatırımın 3,95 yıl geri dönüşüm süresi olduğu ve yatırımın net bugünkü değerinin pozitif bir değerde olduğu hesaplanmıştır. Yatırımın karlı ve sektörel gelişmelerle paralel olarak büyümeye açık bir yatırım olacağı görülmüştür. 13

132 POTANSİYEL YATIRIMLAR BÖLÜM 5 131

133 5.1 BEŞ YILDIZLI TERMAL OTEL ÖN FİZİBİLİTE RAPORU 132

134 5.1.1 GİRİŞ Bu ön fizibilite ile, Afyonkarahisar ilinde potansiyel termal turizm sektörü ile ilgili geleceğe yönelik yeni yatırım hedef ve stratejilerinin belirlenmesi, tasarlanması ve uygulanması amacı ile beş yıldızlı bir termal otel yatırımı için gereklilikler belirlenmiştir. Bu ön fizibilite sonucunda, elde edilen verileri ortaya koyarak yatırımcılarımızın doğru teşviki, sağlıklı yatırım kararlarının alınması, eldeki kaynakların rasyonel bir şekilde değerlendirilmesi ve bu yönde altyapıların güçlendirmesi sağlanmış olacaktır. Günümüzde turistik ürünü talep edenlerin değişik istekleri, turizm arz eden ülkelerin ürünlerini çeşitlendirmesi ile karşılanmaktadır. Turizmin çeşitlendirilmesi kapsamında gerçekleştirilenlerden biri de sağlık turizmidir. Turizmin dört mevsime yayılması ve döviz girdisinin arttırılmasında oldukça önemli olan sağlık turizmi, turizminin çeşitliliğinin arttırılmasında özellikle alt grubu olan termal turizm ile etkili olmaktadır. Türkiye de sağlık turizminin ana ekseninin termal turizm olduğu gözlenmektedir. Termal turizmde, insanların sağlığına kavuşmasına, istirahat etmesine, eğlenme ve yer değiştirmesine yönelik bir turistik hareket arz etmesi, söz konusudur. Türkiye Termal kaynakların, zenginliği ve debileri açısından dünyada 7 nci, Avrupa da ise birinci sırada yer almaktadır. Halen mevcut turizm yatak kapasitesinin yalnızca 3 lük bir bölümü termal turizme hizmet veren ülkemizde yeni turizm politikaları sayesinde dünyanın dört bir yanından gelen misafirleri de ağırlamaya başlayacaktır. Türkiye, bu yeni vizyonuyla termal turizm yatak kapasitesini 22 de 1 milyon çıkarmayı ve dünyada termal turizmden aldığı payı artırmayı hedeflemektedir. 223 Türkiye turizm stratejisinde, Eskişehir, Afyonkarahisar, Kütahya ve Uşak illerini kapsayan bölgede (Firigya turizm bölgesi) kültür ve termal turizme dayalı olarak turizmin geliştirilmesi hedeflenmektedir. Frigya turizm bölgesi önemli bir doğa ve kültür turizmi potansiyeline sahip olup bu bölgede, 2 ye yakın jeotermal kaynak bulunmaktadır. Bu kaynaklar esas alınarak, termal kentlerin ve nitelikli kür ve tedavi merkezlerinin geliştirilmesi de 223 Türkiye turizm stratejisi hedefleri arasındadır. Bu hedef doğrultusunda düşünüldüğünde sağlık turizmi açısından Afyonkarahisar geniş bir jeotermal potansiyele sahip olup jeotermal kaynak açısından Türkiye nin şanslı illerinden biridir. Bu nedenle Termal turizm ve kaplıca denilince ilk akla gelen illerden birisi de Afyonkarahisar' dır. Afyonkarahisar ve yöresi, jeotermal varlığı ile birinci derecede öncelikli kaplıca kaynakları sınıfında yer alan ve gelişmeye açık bir bölgedir. Afyonkarahisar ve çevresindeki termal sular, hem debi ve sıcaklıkları hem de çeşitli fiziksel ve kimyasal özellikleri ile üstün nitelikli bir yapıya sahiptir. Termal suların şehir merkezine yakın olması ve kaplıcaların etrafında bulunan turistik tesislerin fazlalılığı ise başlıca tercih nedenleridir. Sağlık turizmi yönünden oldukça şanslı olan Afyonkarahisar da 4 tane kaplıca bulunmakta olup, tümü Turizm Bakanlığı tarafından Turizm Merkezi ilan edilmiştir. Termal merkezleri şunlardır: Gazlıgöl Termal Turizm Merkezi, Sandıklı-Hüdai Termal Turizm Merkezi, Bolvadin-Heybeli Termal Turizm Merkezi ve Ömer-Gecek Termal Turizm Merkezidir. 133

135 1- Gazlıgöl Termal Turizm Merkezi: Gazlıgöl kaplıcasının C sıcaklıktaki suyunun debisi 9 lt/sn.dir. Kimyasal özelliği ise hiperterm, hipotenik, alketihir karbonatlı ve hafif radyoaktif bileşiminden oluşmaktadır. Şifa Özellikleri içme ve banyo tedavisi olarak 2 türlü uygulanmaktadır. Gazlıgöl kaplıcasında vücudun ihtiyaç duyduğu kombine bir tedavi ve dinlenme imkânı rahat bir şekilde sağlanabilmektedir. 2- Sandıklı-Hüdai Termal Turizm Merkezi Kaplıcada şifalı sular jeolojik bir çatlağın değişik yerlerinden zengin kaynaklarından çıkan şifalı suların ısısı 8-85 C dir. Sodyum sülfatlı ve bikarbonatlı olan suların radyoaktivitesi 8 ile 72 eman arasındadır. Hüdai Kaplıcaları radyoaktivide bakımından Türkiye de ilk sırayı almaktadır. Hüdai Kaplıcası, eskiden beri bilinen ve kullanılan bir kaplıcadır. İlk Hristiyanlık devrinde o civarın başpiskoposu Hieropoliste (Koçhisar) Sen Mişel bu kaplıcada hastaları tedavi ederek mucizeler göstermiş, bundan dolayı eski kitaplara Sen Mişel in Mucizeleri diye geçmiştir. Bu şifa kaynağı dolayısıyla Hieropolis Mukaddes Şehir olarak tanınmış, diğer kaplıcalarla beraber Afyonkarahisar İline Frigya Salutaris (Şifalı Frigya) adı verilmiştir. Kaplıcanın özelliği şifalı çamurlarıdır ve çamur banyoları ile adını duyurmuştur. 3-Bolvadin-Heybeli Termal Turizm Merkezi: Kaplıcanın tarihi çok eskilere dayanmaktadır. Edinilen kaynaklara göre; Roma devrinde kaplıcanın kuzeyinde Leonte comte isminde bir köyün var olduğu ve kaplıcanın bu devirde işletildiği Roma devri tabletlerinde yazılıdır. Bizans devrinde de çalıştığı kilise listelerinde vardır. Selçuklular ve Osmanlılar devrinde Kızılkilise diye bir köyün varlığı ve Kaplıcanın çalıştığına ait bilgiler Milli Kütüphanedeki (şeriye) sicillerinde kayıtlıdır. Heybeli Kaplıcası nın 56,5 C sıcaklıktaki suyunun debisi 64 lt/sn.dir. Kimyasal özelliği ise Ca, Na, HCO3 ve SO4 içeren termomineral bir sudur. Kaplıca suyu; romatizmal hastalıklar, deri hastalıkları, iç salgı sistemi hastalıkları, sindirim sistemi rahatsızlıkları ve kemik ve kireçlenme rahatsızlıkları, sinir sistemi rahatsızlıkları ve metabo-lizma bozukluklarını tedavi etmektedir. Beş yıldızlı termal otel ön fizibilitesi için yatırımın yapılması düşünülen termal turizm bölgesi ise Ömer-Gecek termal turizm bölgesi olup yatırım yeri ile ilgili bilgiler şöyledir: 4- Ömer- Gecek Kaplıcası: Birbirine yakın bir tepeyle ayrılan iki sıcak su kaynağının Romalılar dan beri insanlar tarafından kullanıldığı bilinmektedir. Bu iki sıcak su kaynağı termal turizm alanı ve II. Derece Doğal Sit Alanı içindedir, Termal Turizm sınırları daha sonra genişletilmiştir.ömer Kaplıcası nın C sıcaklıktaki suyunun debisi 17 lt/sn.dir. Kaplıca suyunun kimyasal özelliği sodyum klorür, bikarbonat ve hipertermal içermektedir. Su ayrıca litrede 1 gr.dan fazla CO2 ihtiva etmesi nedeniyle gazlı sular grubuna girmektedir. Kaplıca suyu romatizmal hastalıklar, solunum yolu hastalıkları, kadın hastalıkları, kemik ve kireçlenme rahatsızlıkları, beslenme bozuklukları ile sinir kas yorgunluklarını tedavi etmektedir.kaplıcada; 49 adet villa 17 yatak kapasitelidir. 35 oda ve 6 yatağı bulunan apart otel mevcuttur. 2 apart daire ise 4 yatak kapasitelidir.1 adet kapalı yarı olimpik yüzme havuzu, 2 adet Türk Hamamı, 1 adet büyük kapalı yüzme havuzu bulunmaktadır. 134

136 Gecek Kaplıcası Afyonkarahisar merkezine 18 km. uzaklıkta Afyonkarahisar-Kütahya yolu üzerindedir. Kaplıca şifalı sularının yanısıra mesire yeri olarak da ünlüdür. Gecek kaplıcasının suyu sodyum klorür ve bikarbonat bileşiminden oluşmaktadır. Suyun sıcaklığı C, debisi ise 2 lt/sn.dir. Kaplıca suyu romatizmal hastalıklar, solunum yolu hastalıkları, kadın hastalıkları, kemik ve kireçlenme rahatsızlıkları, sinir ve kas yorgunluklarına iyi gelmektedir. Hazırlanan bu ön fizibilite ile Ömer Gecek Termal Turizm Merkezinde Beş Yıldızlı Termal Oteller üzerine yatırım yapma düşüncesinde olan yatırımcıların bu konu hakkında bir ön bilgi edinebilmeleri sağlanmış olacaktır. Bu bölgede belirlenen ve herhangi bir yanlış anlaşılmaya meyil verilmemesi için hazine taşınmazına ait arazi lokal alan olarak belirlenmiştir PİYASA İNCELEMESİ Sektörün ve Hizmetin Tanımı, Sınıflandırılması Yatırım kapsamında termal turizm sektöründe hizmet vermek üzere; belirli bir konfor düzeyine sahip olan, talebe göre yıl boyunca aynı hizmet olanaklarını sunabilen, hem geceleme yapan hem de günübirlik ziyaretçilere hizmet verebilecek donanım, mekan ve personele sahip olan, hizmet sektöründe çalışan 5 yıldızlı termal otel yapılacaktır. Termal oteller ile ilgili olarak sektör ve hizmet bazında tanımlamalar ve bilgilendirmeler aşağıdaki gibidir. Termal su kaynaklarının çevresinde kurulan konaklama isletmesi, termal tedavi merkezi ve kür parkından oluşan kuruluşa termal turizm isletmesi adı verilmektedir. Termal turizm isletmeleri, diğer konaklama isletmelerinde arz edilen konaklama, yeme-içme, dinlence ve eğlence gibi hizmetleri vermekle birlikte ortaya çıkısında en önemli amaç olan kür uygulamaları ile destek ve tamamlayıcı teravileri de içeren hizmetleri sunmaktadır. Termal turizm isletmelerini diğer konaklama isletmelerinden ayıran en belirgin tarafı, termal tedavinin yapıldığı kür merkezini bünyelerinde bulundurmalarıdır sayılı Turizmi Teşvik Kanununda Turizm Yatırım ve isletmeleri Nitelikli Yönetmeliği ne göre Sağlık ve Termal Turizmi Tesislerinin tanımı su şekilde yapılmaktadır : Sağlık ve termal turizm tesisleri; mineralize termal sular, içme suyu, deniz suyu, çamur gibi maddeler veya solunum yolu ile veya mekanik ve elektrikli araçlarla masaj ve beden eğitimi gibi yöntemlerle insan sağlığını koruma ve tedavi amacı taşıyan uygulamalardan birini veya bir kaçının, hekim gözetiminde yapıldığı tesislerdir. Başka bir tanımda ise termal turizm isletmeleri; kaplıca, içme, deniz suları, çamur vb. maddeler ya da solunum yolu ile veya elektrikli ve diğer mekanik gereçlerle, masaj ve beden eğitimi seklinde veya iklimden yararlanılarak insan sağlığını korumak amacı ile doktor denetiminde yapılan kür uygulama türlerinden birinin veya bir kaçının birlikte yapıldığı tesisler şeklinde tanımlanmaktadır. Bütün bu tanımlar dikkate alındığında, termal turizm isletmelerini; kaplıca, ılıca, deniz, çamur, içmeler gibi madensel ve mineral su kaynaklarının yakınanda kurulan, barınma, yeme-içme, eğlence gibi hizmetleri sunmanın yanında, sağlığını koruma, tedavi olma veya iyileşmek amacıyla gelenlere tedavi imkanı veren termal kür merkezleri ve kür parkları bulunan tesislerdir seklinde tanımlamak mümkün olacaktır. Bu tanım bize, çağdaş anlamda faaliyette bulunan bir termal turizm isletmesinin aşağıdaki üç birimden oluşacağını göstermektedir. -Konaklama Tesisi: Termal turizm isletmeleri, sağlığını koruma, tedavi vb. amaçlarla gelen misafirlerin barınma, yeme-içme, eğlence ve diğer sosyal ihtiyaçlarının karşılandığı tesislerdir. -Kür Merkezi: Termal turizm isletmesinde mineralize termal suların tedavi edici özelliklerinden yararlanıldığı, çeşitli teknik ve tıbbi uygulamaların yapıldığı, isletmenin tedavi biriminin bulunduğu bölümdür. Kür merkezlerinde balneoterapi, hidroterapi, 135

137 talassoterapi, peloidoterapi, fizik tedavi gibi uygulamalar uzman doktorlar tarafından gerçekleştirilmektedir. Ayrıca kür merkezlerinde tesisin büyüklüğüne paralel olarak sauna, Türk hamamı, içme kürü, inhalasyon, elektro-palvene banyo, basınçlı su, masaj ve cilt bakımı, epilasyon, güneş ve iklim tedavisi gibi uygulamalar da görülebilmektedir. -Eğlence ve Bos Zamanları Değerlendirme (Rekreasyon) Alanları : Termal turizm isletmelerine kürist olarak gelen misafirler, kür uygulamaları için günün sadece çok az bir süresinin kullanabilmektedirler. Bundan dolayı tedavi sonrasında geriye çok bos zaman kalmaktadır. Misafirlerin tesislerde zamanlarını değerlendirebilmeleri için spor ve yürüyüş alanları, oyun ve konser salonları, alış-veriş merkezleri, çocuk oyun park ve odaları gibi rekreasyon alanlarını da bünyelerinde bulundurmaları önem arz etmektedir. Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılmaktadır ki, termal turizm isletmeleri konaklama, yeme-içme, tedavi, rekreasyon ve diğer birimleriyle donatılmış kompleks bir isletmedir. Bu sebeple, termal turizm isletmelerinde genellikle bulunması gereken hizmetleri şu şekilde belirtmek mümkündür - Konaklama birimleri - Yeme-içme birimleri - Herkese açık yüzme havuzu, özel banyolar, duşlar, dinlenme odaları, - Tıbbi hizmetler ve yönetim binaları, - Su tedavisi, çamur banyoları, buhar tedavi, elektro tedavi, masaj, güneşte tedavi, cilt bakımı vb. gibi tedavi hizmetlerini bünyesinde bulunduran tedavi binaları gibi birimlerden oluşmaktadır Arz Analizi Mevcut durumda faaliyette olan otellerin birçoğunda iş yaşamına yönelik aktivitelerin de gerçekleştiriliyor olmasına rağmen dünyada ve Türkiye de otelcilik sektörünün gelişmesi turizm sektöründe meydana gelen gelişmelerle doğru orantılıdır. Son yıllarda turistik faaliyetlerin çeşitlenerek artması ile turistik tesislerin nitelik ve niceliklerinde de önemli oranda artış görülmektedir. Turistik tesisler bazında gerçekleşen bu gelişme bölgesel faktörlerle de sıkı sıkıya ilişkilidir sayılı Turizmi Teşvik Kanunu nun yürürlüğe girdiği 1982 yılından günümüze kadar uygulanan teşvik politikalarının, Kanunun uygulanması ile paralel olarak turizm sektörünün gelişimine etkileri ve gelişim trendi aşağıdaki grafiklerde özetlenmiştir. Türkiye termal kaynakların, zenginliği ve debileri açısından dünyada 7 nci, Avrupa da ise birinci sırada yer almaktadır. Halen mevcut turizm yatak kapasitesinin yalnızca 3 lük bir bölümü termal turizme hizmet veren ülkemizde yeni turizm politikaları sayesinde dünyanın dört bir yanından gelen misafirleri de ağırlamaya başlayacaktır. Türkiye, bu yeni vizyonuyla termal turizm yatak kapasitesini 22 de 1 milyon çıkarmayı ve dünyada 136

138 termal turizmden aldığı payı artırmayı hedeflemektedir. Bu hedef doğrultusunda düşünüldüğünde sağlık turizmi açısından Afyonkarahisar geniş bir jeotermal potansiyele sahiptir. Afyonkarahisar ve çevresindeki termal sular, hem debi ve sıcaklıkları hem de çeşitli fiziksel ve kimyasal özellikleri ile üstün nitelikli bir yapıya sahiptir. Afyonkarahisar, dünyanın en zengin termal kaynakları ve tarihi dokusuyla ülke termal sağlık turizminin parlayan yıldızlarından biridir. Jeotermal değerleri açısından Türkiye de adını duyurmuş olan Afyonkarahisar halen devam eden jeotermal yatırımlarıyla hızla sağlık turizminde büyümeye devam etmektedir tarihinde İl Özel İdare Müdürlüğü, Afyonkarahisar Belediyesi, Afyonkarahisar Sanayi ve Ticaret Odası ve bazı meslek kuruluşlarının iştiraki ile Afyon Jeotermal Isıtma Sistemi (AFJET) kurulmuştur. İlk yatırım Jeotermal Bölgesel Isıtma Sistemi 1. Kısım Projesi kapsamında; 1996 Ekim ayında hizmete girdiği tarihte 3. olan abone sayısı, günümüzde olmuştur. Konut eşdeğer sayısı ise dir. Devam eden yatırımları arasında Uydukent Bölgesi Isıtma Projesi ve Termal Turizm Isıtma ve Kullanım Suyu projesi olup, yatırımın toplam maliyeti 6 milyon dir. Bu yatırım Afyonkarahisar merkez ve civarına yapılacak olan herhangi bir termal otel için jeotermal su kaynağı açısından bir avantaj sağlayacaktır. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü tarafından planlanan ve Ömer Gecek termal bölgesi için belirlenen 2546 ha.lık bir alanda 5 yatak kapasitesiyle yatırıma hazır uygun alan belirlenmiştir. Bu ön fizibilite ile belirlenen lokal ilan ise hazine arazisi üzerinden seçilmiş olup tamamen hayal ürünüdür Talep Analizi Afyonkarahisar valiliği İl Planlama ve Koordinasyon Müdürlüğünce 212 Yılı Temmuz Brifingi verilerine göre;211 Yılında Konaklama Tesislerine Gelen Turist Sayısı: kişi. Yerli Turist Sayısı: Yabancı Turist Sayısı: Yılında Turizm Danışma Bürosuna Gelen Turist Sayısı: kişi.yerli Turist Sayısı: Yabancı Turist Sayısı: yılı içinde ise konaklama tesislerinde konaklayan turist sayısı 212 ilk altı ayında yerli turist ve 3.16 yabancı turist olmuştur. Enformasyon bürosuna müracaat eden yerli turist 67 kişi iken, yabancı turist 184 kişidir Arz ve Talebin Karşılaştırılması İlin mevcut yatak kapasitesi 12.1 olup; Yatırım Belgeli Konaklama Tesisleri tamamlandığında yatak kapasitesi ye yükselecektir kişilik 5 yıldızlı konaklama kapasitesi olup, yılın 12 ayında talep görmektedir.(t.c Bilim Sanayi Ve Teknoloji Bakanlığı 211 Yılı 81 İl Durum Raporu-Sağlık Turizm Hizmetleri).Bu taleplerin yapılacak olan 5 yıldızlı termal otel yatırımıyla karşılanması ve verilen hizmet kalitesiyle sürdürülebilirliği sağlanacaktır. İl genelinde mevcutta Kültür ve Turizm Bakanlığı işletme belgeli konaklama tesislerinde 3.35, belediye belgeli kaplıca tesislerinde 5.77 ve belediye belgeli otellerde 3.88 yatak mevcut olup; toplam yatak kapasitesi dir Satış ve Rekabet Olanakları Türkiye deki beş yıldızlı termal otellerin müşteriyle uzun dönemli ilişkiler kurabilmelerine bağlı rekabet yapıları, işletmelerin belirlediği konaklama ücretleri, müşterilerine sundukları hizmet kalitesi, konaklama dışı sundukları aktivitelerin çeşitliliği gibi faktörlere bağlı olarak oluşmaktadır. Bu koşullar göz önünde bulundurulduğunda kurulacak beş yıldızlı termal otelin ilimizde ve çevre illerde faaliyet gösteren pek çok rakibi bulunmaktadır. Türkiye de ve özellikle Afyonkarahisar'da faaliyet gösteren konaklama tesisleri işletmenin rakipleri konumundadır. İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü nden elde edilen verilere göre ilde yaklaşık 5 adet beş yıldızlı termal otel bulunmaktadır. Bu oteller yatırımla kurulması planlanan beş yıldızlı termal otelin en güçlü rakipleri olarak belirlenmiştir. Bunun dışında ilde faaliyet gösteren diğer turizm tesisleri de önemli 137

139 rakipler arasında yer almaktadır. Bu konuyla ilgili olarak 1.6 sektörel değerlendirme kısmında detaylı olarak bilgi verilmiştir Sektörel Değerlendirme 22 yılında işletme belgeli yatak kapasitesine sahip olan Türkiye 71,7 oranında bir artış kaydederek, 211 yılında yatak kapasitesine ulaşmıştır. Yatırım belgeli konaklama tesisleri ile birlikte toplam yatak kapasitesi e yükselmiştir. 22 yılında Türkiye de işletme belgeli 419 adet 4 ve 5 yıldızlı otel bulunurken bu rakam 131,2 oranında artarak 211 yılında 969 ulaşmıştır.kültür ve Turizm Bak. Turizm İşletmesi Belgeli Konaklama Tesisleri (Afyonkarahisar) Tesisin Adı Yatak Sayısı Türü Thermal Resort Oruçoğlu Oteli Yıldız İkbal Delux Termal Otel 64 5 Yıldız Korel Termal 78 5 Yıldız Anemon Afyon Oteli 39 5 Yıldız Sandıklı Termal Park Otel 38 5 Yıldız Çakmak Marble Otel Yıldız Grand Kadem Otel 12 3 Yıldız Amarıum Otel 14 3 Yıldız Kolaylı Otel 92 2 Yıldız Ekiz Otel 3 1 Yıldız Şehitoğlu Konağı 18 Özel Tesis Genel Toplam 3.35 Kültür ve Turizm Bakanlığı yatırım belgeli konaklama tesisleri de yatak (16 konaklama tesisi) hizmete açıldığında ilimizdeki toplam yatak sayısı ye ulaşacaktır. İlimiz sahip olduğu yatak kapasitesi bakımından Türkiye de termal sağlık turizmi açısından en fazla yatak kapasitesine sahip ilidir. Beş yıldızlı otel yatak kapasitesi bakımından iller arasında ise 7. sırada yer almaktadır. Belediye Belgeli Kaplıca Tesisleri Kaplıcanın Adı Yatak Sayısı Merkez/Ömer Kaplıcaları 27 Merkez/Gecek Kaplıcaları 18 Merkez/Hayat Termal Tesisleri 1 İhsaniye/Gazlıgöl Kaplıcaları 1.83 Sandıklı/Hüdai Kaplıcaları

140 Bolvadin/Heybeli Kaplıcaları 65 Genel Toplam 5.77 Turizmi Teşvik Kanunu uyarınca; Termal Turizm Merkezi ilan edilen ve 17 ili kapsayan dört bölge içerisinde Frigya Termal Turizm Bölgesi Afyonkarahisar, Kütahya, Uşak, Eskişehir ve Ankara illerinden oluşmaktadır. Yine Turizm Teşviki Kanunu kapsamında termal turizm merkezi ilan edilen 64 adet Turizm Merkezimizin 4 tanesi (Gazlıgöl (1.83 yatak kapasiteli), Hüdai (2.47 yatak kapasiteli), Heybeli (65 yatak kapasiteli), Ömer (27 yatak kapasiteli) ve Gecek (18 yatak kapasiteli) Kaplıcaları Turizm Merkezi) ilimizde bulunması büyük önem arz etmektedir KURULUŞ YERİ İNCELEMESİ Kuruluş Yeri Seçimi İlimizde, Turizm Bakanlığı tarafından Turizm Merkezi ilân edilmiş 4 adet Turizm Merkezi vardır. 1- Gazlıgöl Termal Turizm Merkezi 2- Sandıklı-Hüdai Termal Turizm Merkezi 3- Bolvadin-Heybeli Termal Turizm Merkezi 4-Ömer-Gecek Termal Turizm Merkezi Bu merkezler içerisinden yatırımın yapılacağı yer olarak Ömer-Gecek Termal Turizm Merkezi alanında lokal alan olarak UTM-Koordinatı-27683D K koordinatları belirlenmiştir. Yapılacak yatırım, şehir ve yerleşim yerleri hareketlerine uygun olarak planlanmış ve yatırımcıların yararlanması esasına dayanmaktadır. Sahanın deniz seviyesinden yüksekliği 12 m olup, şehir merkezine yaklaşık 15 km uzaktadır. Afyon ili D boylamları ile 36-4 K enlemleri arasında kalmaktadır. Beş Yıldızlı Termal Otel için belirlenen yatırım alanının kuzeyinde Bayramgazi, batısında 139

141 Köprülü, güneyinde Demirçevre, Sadıkbey, doğusunda Saraydüzü, Fethibey, İsmailköy ve merkezde ise Ömer-Gecek köyleri bulunmaktadır. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı Yatırım ve İşletmeler Genel Müdürlüğü tarafından yayınlanan bilgilere doğrultusunda; Ömer-Gecek termal turizm merkezinin imar planı ile ilgili veriler aşağıdaki gibidir. Turizm Merkezi Alan Büyüklüğü: 2546 hektardır. Plan Yatak Kapasitesi: 5 Mevcut Yatak Kapasitesi: 15 Turizm Yatırım Belgeli: 12 Turizm İşletme Belgeli: 1228 Belediye Belgeli: 629 Açıklama: Afyonkarahisar Belediyesince hazırlanmakta olan İlave+Revizyon Nazım ve Uygulama İmar Planı çalışmaları sürmektedir. 14

142 Yatırım Yeri Alanına Ait Uygun Yer Haritası Yatırım Yeri Alanına Ait uydu görüntüsü (Google Earth) (Afyonkarahisar İl Özel idaresinin 213 Şubat ayına ait güncel verileri baz alınarak belirlenen koordinatlar olup UTM-Koordinatı-27683D K dır. Belirlenen bu lokal alan hazine mülkiyetine ait taşınmaz olup yapımı düşünülen beş yıldızlı termal otel için tamamıyla hayal ürünü bir alandır.) İşgücü Turistik konaklama tesislerinin işletilmesi, çeşitli alanlarda son derece becerikli profesyonel elemanların etkili bir şekilde işbirliğini gerektiren karmaşık bir yapıdadır. Ziyaretçilerin azami güvenlik ve konforunu sağlamak ve tesisi yeterli bir kar marjıyla işletebilmek için bütün kademelerde iyi düşünülmüş bir organizasyon gereklidir. Yatırımı planlanan Beş yıldızlı termal otel için 165 oda, sağlık ve tedavi merkezlerinin olması planlanmaktadır. Tesiste öngörülen personel sayısı ise en az 82 dir Pazara Yakınlık Ömer-Gecek Termal Turizm Bölgesinde hizmet vermekte olan başlıca oteller ve kapasiteleri aşağıdaki tabloda verilmiştir. Kaplıcanın Adı Oda Sayısı Yatak Sayısı Toplam Yatak Merkez/Ömer Kaplıcaları 49 Villa Otel 35 oda 2 Apart Daire 6 4 Merkez/Gecek Kaplıcaları 45 Devremülk Merkez/Hayat Termal Tesisleri 25 Apart Daire 1 1 Afyonkarahisar Ömer- Gecek termal turizm bölgesinde yapılacak beş yıldızlı termal otel yatırımının hedef pazarını otelin faaliyete girmesinden sonraki kısa, orta ve uzun vade temel alarak açıklamak mümkündür. Afyonkarahisar da faaliyete geçirilmesi planlanan 141

143 otel yatırımı ile ilde mevcut olan turizm potansiyelini ortaya çıkarmak, ilde konaklama kalitesinin arttırılmasına katkı sağlayarak yerli ve yabancı turistlerin kalış süresini uzatmak hedeflenmektedir. Bu sayede Afyonkarahisar ın sosyo-ekonomik gelişmişlik sıralamasında üst sıralara çıkmasına katkıda bulunulacaktır. Yatırımın yapılmasından sonraki kısa, orta ve uzun vadede hedef pazar Türkiye genelinde farklı illerden gelecek yerli turistler ile yurt dışından gelmesi beklenen yabancı turistler oluşturmaktadır. Bu doğrultuda otelin yapım aşamasında ve faaliyetteki birinci yılı içerisinde Afyonkarahisar da, Türkiye genelinde ve yurt dışında otelin tanınırlığını arttırmaya yönelik tanıtım çalışmaları yürütülecektir Uygulanması planlanan tanıtım çalışmaları dâhilinde; görsel ve yazılı yerel ve ulusal basında reklamların yayınlanması, Afyonkarahisar da çoğunlukla turistlerin ziyaret ettiği tarhi ve turistik merkezler ile kafe ve restoranlara oteli tanıtan broşürlerin dağıtılması, otelleri tanıtan yerli ve yabancı internet sitelerine reklam verilmesi ve etkin müşteri kullanımına uyumlu internet sitesi tasarlanması ve otellerin tanıtıldığı dergilerde yazılar yayınlanması gibi faaliyetlerin yapılması uygun bulunmuştur. Yatırımın ilk yılında otelin kat ettiği başarıya bağlı olarak otelin yurt genelinde Afyonkarahisar ın en önemli otelleri arasında yer alması sayesinde, otelde yatırımın ikinci yılında Türkiye nin farklı bölgelerinden gelen ziyaretçilerin sayısının artması beklenmektedir. Bu ziyaretlerin bir kısmının iş amaçlı kısa süreli, bir kısmının ise tatil amaçlı daha uzun süreli olacağı tahmin edilmektedir. Afyonkarahisar da gerçekleştirilecek olan beş yıldızlı termal otel yatırımının ilerleyen yıllarında ise çevre illerden ve Türkiye nin diğer bölgelerinden gelecek yerli turistin yanı sıra yurt dışından gelen turistlerin de sayısında artış beklenmektedir. Afyonkarahisar da yeni ve kapsamlı bir otel kurulumunun ildeki turizm faaliyetlerinin arttırılmasına katkı sağlaması nedeniyle ile gelen yabancı ziyaretçi sayısında da artış gözlenecektir. Bu doğrultuda gelen yerli ve yabancı turistlerin yeni kurulacak otelde uzun süreli konaklayacakları öngörülmektedir Ulaşım Ülkemizin ana ulaşım güzergahları Afyonkarahisar da kavşak oluşturmaktadır. Doğu Anadolu yu ve Karadeniz bölgesini Ankara üzerinden İzmir ve Antalya gibi metropollere ve önemli tatil yörelerine bağlayan ulaşım güzergahı ile İstanbul, Kocaeli gibi Türkiye nin en önemli sanayi akslarını Bilecik ve Kütahya üzerinden Ege Bölgesi ne ve Akdeniz e bağlayan ulaşım bağlantıları Afyonkarahisar da kesişmektedir. Yatırım yeri komu itibariyle Afyonkarahisar-Kütahya karayolu üzerinde bulunan termal turizm merkezinin Afyonkarahisar kent merkezine uzaklığı 15 km. dir. Turizm merkezi, Ankara ya 257 km, İstanbul a 456 km, İzmir e 323 km. Antalya ya 288 km uzaklıktadır. Mevcut tesislerin bulunduğu bölge Afyonkarahisar Belediyesi mücavir alan sınırı içindedir. Ankara-İzmir-Antalya karayollarının kesişim noktasında olması turizm merkezine karayolu ulaşımı bakımından büyük avantaj sağlamaktadır. Mevcut durumda en yakın havaalanı olarak Kütahya, Uşak, Afyonkarahisar üçgeni içerisinde yer alan 59 km mesafe ile Kütahya Zafer havaalanından ve 15 km. mesafedeki sivil amaçlı Isparta Havaalanından yararlanılabilmektedir. Afyonkarahisar a karayolunun yanı sıra demiryolu ile de ulaşım sağlanabilmektedir. Kütahya, Afyonkarahisar ve Uşak illerinin yararlanacağı havalimanı bölge ve ilimiz için önemli bir turist akışı ve geçiş bölgesi olma özelliği ile kalıcı hizmet katkısı sağlayacaktır. Afyonkarahisar kent merkezi ulaşılabilirliği ise oldukça yüksektir. Ana karayolu güzergahlarının kesişmesinin yanında, demiryolu ağlarının da kesişerek dörtlü kavşak yaptığı tek il Afyonkarahisar dır. Kente demiryolu ile ulaşım imkanlarında oldukça gelişmiştir. Son yıllarda T.C. Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından Ankara-İzmir hızlı tren projesi kapsamında çalışmalar yapılmaktadır. Bu projenin hayata geçirilmesi ile kentin ulaşım imkanları daha da artacaktır. Kent merkezinde geleneksel kent merkezi yarım daire şeklinde gelişmiştir. Ulaşım bağlantıları merkezden dışa doğru ışınsaldır. Son yıllarda kent merkezi batı ve kuzey 142

144 yönlerinde gelişme göstermektedir. Çevre yolu kentin kuzeyinden geçmekte ve transit trafiği bypas etmektedir. Son yıllarda görülen gelişmelere paralel olarak, kent merkezini kuzey bağlayan yeni ulaşım güzergahları oluşturulmuştur. Bu güzergâhlar kentin en geniş caddelerini ve bulvarlarını oluşturmaktadırlar. Kent içinde ulaşımı sağlayan en önemli ulaşım aksı eski Ankara-İzmir yolu olan Atatürk Caddesidir. Kentin doğu batı yönündeki trafik akışının büyük bir bölümü bu güzergah üzerinden gerçekleşmektedir. Kentin doğusunu Atatürk Caddesi üzerinden batıya bağlayan ve kent merkezinin içinden geçen Kurtuluş Caddesi ve doğudaki devamı olan Adnan Menderes Bulvarı diğer bir önemli ulaşım bağlantısıdır. Kurtuluş Caddesini Gazlı Göl Caddesine bağlayan Yeşil Yol Caddesi kenti kuşaklamaktadır. Kent merkezini çevreleyen bu yollar ile kent merkezini bağlayan ışınsal yolların başında Gazlı Göl Caddesi, Ordu Caddesi, Ambar Yolu Caddesi gelmektedir Gelişme Potansiyeli Afyonkarahisar, termal turizm merkezleri ve buralarda yer alan lüks otelleri ile ülkemizin termal turizm açısından parlayan yıldızlarından birisidir. Ömer, Gecek, Gazlıgöl, Hüdai ve Heybeli kaplıcalarında jeotermal sular romatizma, eklem bozuklukluları, kadın hastalıkları, çocuk felci, solunum yolları hastalıkları, şişmanlık, nevrotik bozukluklar, kalp hastalıkları gibi birçok rahatsızlık için şifa imkânı sunmaktadır. Ayrıca gelişen teknoloji ile birlikte tıp dünyasına giren cihaz ve tekniklerin yavaş yavaş otellerin bünyesine entegre edilmesi ile geleneksel manadaki kaplıca ve şifalı su anlayışının yanında, klinik bazlı uygulamaların, bilimsel kür ve tedavilerinin uygulandığı modern anlayışın da yerini almaya başladığı görülmektedir. Türkiye genelinden Afyonkarahisar ı ziyaret ederek söz konusu otelde konaklayacak olan kişilerin ise hem iş hem de tatil amaçlı ile giriş yapmaları nedeni ile kısa ve uzun süreli kalışlar olması öngörülmektedir. İlde gelişen ticari kapasitenin de katkısıyla Afyonkarahisar a gerçekleştirilen iş seyahatlerinin kısa süreli olacağı öngörülürken tatil amaçlı seyahat edenlerin ise daha uzun süreli konaklama gerçekleştireceği tahmin edilmektedir. Bu doğrultuda tatil amaçlı yapılan seyahatlerin otel kalkınmasına katkısının daha fazla olacağını belirtmek mümkündür. Yurt dışından gelerek yeni kurulacak olan beş yıldızlı termal otelde kalmayı tercih edecek yabancı turistlerin ise çoğunlukla tatil amaçlı bölgeyi ziyaret etmesi ve bu ziyaretlerin büyük kısmının yurt dışında yaşayan Türkler tarafından yapılması beklenmektedir. Dolayısı ile otelde konaklama sürelerinin ve bölgeye katma değerlerinin daha fazla olması öngörüler arasındadır Alt yapı Durumu Yatırım yapılması düşünülen Ömer-Gecek Termal Turizm Bölgesi ile ilgili genel bilgiler şöyledir: Termal Su Özellikleri: Fiziksel Özellikler Renksiz, Berrak Kimyasal Özellikler Klorürlü( 59 milival). Bikarbonatlı (2milival), sodyumlu(78milival), demirli(4.9 mg/lt),arsenikli (1/15 mg/lt), karbondioksitli (423.1mg/lt)termal sular sınıfına girmektedir.ayrıca, metoborik asit (24.7 mg/lt),flüorür(4.32 mg/lt) ve bor (1 mg/lt) içeren termal sulardandır. Fiziko Özellikler Kimyasal Ph:

145 Toplam Mineralizasyon mg/lt. Sıcaklık ºC Tedavi (Endikasyon) Özellikleri: Ayrıca T.C. Afyonkarahisar Valiliği Çevre Ve Şehircilik İl Müdürlüğü tarafından 211 yılı İl Çevre Durum Raporunda belirtilen bilgilere göre mevcut bölgede 35 C ile 98 C arasında değişen sıcaklıkta kaynak ve kuyular yer almaktadır: Merkez ve Civarı: 1.Sıcaklık 97,4 C ve Debi 2 lt/sn 2.Sıcaklık 98 C ve Debi 6-8 lt/sn 3.Sıcaklık 95 C ve Debi 5-6 lt/sn 4.Sıcaklık 95 C ve Debi 8 lt/sn 5.Sıcaklık 79 C ve Debi 15 lt/sn 6.Sıcaklık 92 C ve Debi 6 lt/sn 7.Sıcaklık 93 C ve Debi 5-6 lt/sn 8.Sıcaklık 51 C ve Debi 62 lt/sn 9.Sıcaklık 96 C ve Debi 1 lt/sn Sıcak su kaynakları ile ilgili veriler: İLÇE MEVKİ SICAKLIK C DEBİ lt/sn DİĞER BİLGİLER Merkez Geçek Na>K>Ca>Mg ve Cİ>HCO 3 >SO 4 karekterlidir Merkez Geçek Na>K>Ca>Mg ve C1>HC 3 >S 4 karekterlidir Merkez Geçek Na>K>Ca>Mg ve C1>HC 3 >S 4 karekterlidir Merkez Geçek 95 8 Na>K>Ca>Mg ve C1>HC3>S4 karekterlidir Merkez Ömer Na>K>Ca>Mg ve ci>hco3>so4 karekterlidir Merkez Ömer 92 6 Na>K>Ca>Mg ve C1>HC3>S4 karekterlidir Merkez Ömer Na>K>Ca>Mg ve C1>HC3>S4 karekterlidir Merkez Ömer 5-1 Na>K>Ca>Mg ve C1>HC3>S4 karekterlidir Merkez Ömer Na>K>Ca>Mg ve ci>hco3>so4 karekterlidir Merkez Ömer 96 1 Na>K>Ca>Mg ve ci>hco3>so4 karekterlidir 144

146 5.1.5 Coğrafi konum Türkiye jeotermal kaynaklar açısından Dünya çapında bir potansiyele sahip olup, Avrupa da ise kaynak potansiyeli açısından birinci, kaplıca uygulamaları konusunda ise üçüncü sırada bulunmaktadır. Alpin-Orojenik Kuşağı olarak adlandırılan genç bir dağ zinciri ve aynı zamanda önemli bir jeotermal kuşak üzerinde yer alan ülkemizde bulunan 15 ün üzerindeki kaynaktan temin edilen termal sular, gerek debi ve sıcaklıkları gerekse de çeşitli fiziksel ve kimyasal özellikleri ile Avrupa daki termal sulardan daha üstün nitelikler taşımaktadır. Sıcaklıkları 2-11 C arasında, debileri ise 2 5 lt / sn arasında değişebilen 15 den fazla kaynağa sahip bulunan ülkemiz kaynak zenginliği ve potansiyeli açısından dünyada ilk yedi ülke arasında değerlendirilmektedir. Ülkemiz, yüksek mineralizasyon içeriği sayesinde etkin tedavi edici özelliklere sahip termal su potansiyelinin, zengin kültürel, doğal değerleri ve iklimsel özellikleri ile birleşmesi sonucunda benzersiz bir sağlık turizmi ortamı sunmaktadır. Bu kapsamda Anadolu Yarımadasının batısında, Ege Bölgesinin İç batı Anadolu bölümünde yer alan Afyonkarahisar; doğu-batı ve kuzey-güney aksları üzerinde önemli bir bağlantı merkezi konumundadır. Denizden yüksekliği 1.34 metre, toplam yüzölçümü kilometrekaredir. Afyonkarahisar, coğrafi olarak Ege, Akdeniz ve İç Anadolu bölgelerinin birleştiği bir noktada yerleşmiştir ve her üç bölgede de toprakları bulunmaktadır. İlin geniş bir kesimi Ege Bölgesinin İçbatı Anadolu bölümündedir. Güneydeki Başmakçı, Dinar, Dazkırı ve Evciler ilçelerinin toprakları Akdeniz Bölgesinin sınırları içerisine girer. Doğu ve kuzeydoğuda yer alan arazinin bir bölümü de İç Anadolu Bölgesine taşar. İç batı Anadolu eşiği üzerinde yer alan güneydoğu-kuzeybatı doğrultulu dağ dizilerinden en doğuda olan Emir ve Türkmen Dağları, ilin doğu sınırlarını çizmektedir. Bu dağlar dizisinin batısında, aynı doğrultuda uzanan yaklaşık 1. metre yüksekliğinde çukur bir alan bulunmaktadır. Afyonkarahisar Ovası bu çukur alanın üzerinde yer alır. Batıda ikinci bir dağlar dizisi sıralanmaktadır. Bunlardan Sandıklı Dağları il sınırları içindedir. Bu dağlar dizisinin batısında da, Sandıklı ve Sincanlı Ovaları yer alır. İldeki dağlık alanlarda bitki örtüsü genel olarak karaçam ve ardıçlardan oluşur. 145

147 Konumu; ve kuzey enlemi, 29 4 ve doğu boylamı üzerinde yer almaktadır. Afyonkarahisar ili arazisinin 47,5'nı dağlar, 32,6' sını platolar ve 19,9' unu ovalar oluşturmaktadır. Turizm bölgesi tipik karasal iklim özellikleri gösterir. Yaz mevsimi sıcak ve kurak, kış mevsimi soğuk ve yağışlıdır. Yıllık ortalama 12,2 C dır. En yüksek sıcaklık 37,8 C dir. En düşük sıcaklık -2,3 C dir. Ortalama kar yağışlı gün sayısı 33 dür [8]. Afyonkarahisar toprakları I. Derece Batı Anadolu deprem kuşağı üzerinde yer almaktadır. Topografik yapı olarak ise turizm alanı düz bir alanda konumlanmıştır Teşvik Durumu 2634 sayılı Turizmi Teşvik Kanunun 13 üncü maddesi hükümlerine istinaden turizm sektöründe faaliyet gösteren işletmelere teşvik ve destek sağlanmaktadır. Bu kapsamda turizm konaklama tesisleri yatırımları için en çok 49 yıl süre ile kamu arazisi tahsisi yapılabilmektedir. Turizmi Teşvik Kanunu nun 17. maddesindeki Belgeli yatırım ve işletmelerin telefon ve teleks taleplerine ilişkin her türlü işlem ve tahsis öncelikle yapılır hükmüne göre işletmelere haberleşme kolaylığı sağlanmaktadır. Turizmi Teşvik Kanunu nun 16. maddesinde geçen, Turizm belgeli yatırım ve işletmeler elektrik, gaz ve su ücretlerini o bölgedeki sanayi ve meskenlere uygulanan tarifelerden en düşüğü üzerinden öderler hükmüne istinaden, işletmelere elektrik enerjisi desteği sağlanmaktadır. Diğer teşvik ve destekler ise şunlardır: KOSGEB Destekleri: Danışmanlık Desteği, Eğitim Desteği, Araştırma ve Geliştirme Destekleri, Yurtiçi Fuarlarına Katılım Desteği, Yurtiçi Uluslararası İhtisas Fuarlarına Katılım Desteği, Yeni Girişimci Desteği, Enerji Verimliliği Desteği, Milli Katılım Dahilinde Yurtdışı Fuarlara Katılım Desteği, Milli Katılım Dışındaki Yurtdışı Fuarlara Katılım Desteği, Tanıtım Desteği, Yurtdışı İş Gezisi Desteği, Eşleştirme Desteği, Yerel Ekonomik Araştırma Desteği, Nitelikli Eleman İstihdamı Desteği Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumu (TKDK) Kırsal Turizm Desteği: Mikro girişimciler veya çiftçiler tarafından kurulacak pansiyon, yatak ve kahvaltı konaklama ve restoran hizmetlerinin gelişimi, çiftlik turizmi tesislerinin kurulması ve geliştirilmesi ve turistik rekreasyonel faaliyetler(spor aktiviteler, doğa gezisi, tarihi geziler gibi) için kurulan tesisler desteklenmektedir. Emlak Vergisi Muafiyeti: 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu nun Geçici muaflıklar başlıklı 5. maddesinin (b) fıkrasına göre; Turizmi Teşvik Kanununun Turizm Endüstrisini Teşvik Kanunu hükümleri dairesinde turizm müessesesi belgesi almış olan Gelir veya Kurumlar Vergisi mükelleflerinin adı geçen kanunda yazılı maksatlara tahsis ettikleri ve işletmelerine dahil binaları, inşalarının sona erdiği veya mevcut binaların bu maksada tahsisi halinde turizm müessesesi belgesinin alındığı yılı takip eden bütçe yılından itibaren 5 yıl süre ile geçici muafiyetten faydalandırılır. hükümlerine göre işletmeler emlak vergisinden muaf tutulmaktadır Türkiye İhracat Kredi Bankası (Eximbank) Turizm Kredisi: Eximbank Döviz Kazandırıcı Hizmetler Kapsamındaki Krediler başlığı altında; Bir firmanın kullanmakta olduğu; Turizm TL/Döviz kredilerinin anapara bakiyelerinin toplamı 15 Milyon ABD Doları olmak kaydıyla üst limit belirlenmiştir. Bir önceki takvim yılı itibariyle en az 2..-ABD Doları ya da muadili tutarda turizm hizmeti gerçekleştiren TÜRSAB üyesi A grubu seyahat acentelerine, tur operatörlerine ve özel havayolu şirketleri ile en az 1...-ABD Doları ya da muadili tutarda turizm hizmeti gerçekleştiren turizm şirketlerine kredi sağlamaktadır. Kredi vadesi azami 54 gündür. T.C. Kalkınma Bankası Turizm Kredisi: T.C. Kalkınma Bankası Proje Finansmanı ve Kredilendirme kapsamında turizm yatırımcılarına destek sağlamaktadır. Bu kapsamda kredi talep edilmesi için aşağıdaki şartların karşılanması gerekmektedir. Yatırımcının Anonim Şirket olması, Turizm Yatırımları için Turizm Bakanlığı'ndan Yatırım ve/veya İşletme Belgesi bulunması, Belirli bir fondan kredi verilecekse fonun işleyişi ile ilgili kararname ve tebliğde belirtilen şartları taşıması, 146

148 Şirket hakkında yapılacak istihbarat sonuçları ve proje ile ilgili teknik, ekonomik ve mali değerlendirme sonuçlarının olumlu olması Yabancı Sermaye Yatırımlarının Teşviki: 4875 sayılı Doğrudan Yabancı Yatırımlar Kanunu nun 3. maddesi uyarınca Uluslararası anlaşmalar ve özel kanun hükümleri tarafından aksi öngörülmedikçe; Yabancı yatırımcılar tarafından Türkiye'de doğrudan yabancı yatırım yapılması serbesttir hükmünden hareketle konuya ilişkin teşviklerle ilgili uygulama Hazine Müsteşarlığı Yabancı Sermaye Genel Müdürlüğü tarafından yapılmaktadır. Turizm İşletme Belgeli Tesislere Sağlanan Diğer Destekler: Kaynak Kullanımını Destekleme Fonu, Vergi, Resim ve Harç İstisnası, Bina İnşaat Harcı İstisnası, Garantisiz Ticari Alacakların Kullanılması, Bloke Para Kullanılması, Turizm Geliştirme Fonu Çevresel Değerlendirme Ömer-Gecek jeotermal sahası Batı Anadolu nun genleşme tektoniği etkisi ile oluşan en önemli jeotermal sahalarından birisidir. Sahada toplam 34 adet kuyu açılmış, bu kuyuların bir kısmı zamanla yıkılmış ya da üretim dışı kalmıştır. Ömer-Gecek çevresinde kaynakların sıcaklıkları 25 92ºC ve debileri,1 3 lt/sn arasında değişmektedir. Şehir ısıtmasında kullanılan kuyuların hepsi bu sahada bulunmaktadır. Sahada şu an 8-15 C sıcaklıkta, 3 lt/sn akışkan üretilmektedir. Bu akışkanın 175 lt/sn şehir ısıtmasında geriye kalanı ise turistik termal otellerde kullanılmaktadır. 3 lt/sn olarak üretilen jeotermal akışkanın 75 lt/sn lik kısmı AF-4 ve AF-22 kuyusuna deşarj edilirken, geriye kalan 75 lt/sn si Akarçay a deşarj edilmektedir. Deşarj edilen bu su Eber-Akşehir göllerine kadar ulaşarak büyük çevre sorunlarına neden olmaktadır MALİ İNCELEME İşletme Sermayesi ve İhtiyacı Tam Kapasitede İşletme Sermayesi İhtiyacı Tablosu (TL) UNSURLAR Süre (Gün) Yıllık Tutar (Sabit) Yıllık Tutar (Değişken) İşletme Sermayesi Tutarı (Sabit) (a) İşletme Sermayesi Tutarı (Değişken) (b) Toplam (a+b) A. Nakit İhtiyacı , , , A1. Elektrik, Su, Gaz Giderleri 3, , 588., 196., 49., 245., A2. Personel Giderleri 3, , , , , , A3. Diğer Nakit İhtiyacı 3, 48., 12., 4., 1., 5., B. Vadeli Satışlar 3, , , , , , Tam Kapasitede Toplam İşletme Sermayesi İhtiyacı , , , 147

149 Kapasite Kullanım Olanakları Kurulu Kapasite ve Tahmini Üretim Miktarı Biri m 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 1.Yıl Tek kişilik oda Kurulu Kapasite KİŞİ ,,,,,,,,,, Üretim Miktarı KİŞİ ,,,,,,,,,, Birim Satış Fiyatı TL 17, 175, 18, 185, 19, 195, 2, 25, 21, 215, Kapasite Kullanım Oranı - 6, 6,19 6,46 İki kişilik oda Kurulu Kapasite KİŞİ ,,,,,,,,,, Üretim Miktarı KİŞİ ,,,,,,,,,, Birim Satış Fiyatı TL 19, 195, 2, 25, 21, 215, 22, 225, 23, 235, Kapasite Kullanım Oranı - 6, 6,17 6,34 Üç kişilik oda Kurulu Kapasite KİŞİ ,,,,,,,,,, Üretim Miktarı KİŞİ 8.64, 8.66, 8.68, 8.7, 8.72, 8.74, 8.76, 8.78, 8.8, 8.82, Birim Satış Fiyatı TL 25, 26, 27, 28, 29, 3, 31, 32, 33, 34, Kapasite Kullanım Oranı - 6, 6,14 6,28 Cafe/restaurant Kurulu Kapasite AY ,,,,,,,,,, Üretim Miktarı AY 8.1, 8.3, 8.5, 8.7, 8.9, 9.1, 9.3, 9.5, 9.7, 9.9, Birim Satış Fiyatı TL 5, 55, 6, 65, 7, 75, 8, 85, 9, 95, Kapasite Kullanım Oranı - 73,64 75,45 77,27 Tedavi, SPA ve Merkezleri Kurulu Kapasite ADE T,,,,,,,,,, Üretim Miktarı ADE 6.48, 6.5, 6.55, 6.51, 6.515, 6.52, 6.525, 6.53, 6.535, 6.54, T Birim Satış Fiyatı TL 4, 42, 44, 46, 48, 5, 52, 54, 56, 58, Kapasite Kullanım Oranı - Düğün, toplantı, balo vb. organizasyon gelirleri Kurulu Kapasite Üretim Miktarı Birim Satış Fiyatı Ade t Ade t Kapasite Kullanım Oranı - TL 6, 6,19 6,23 6,65 6,51 6,42 79,9 6,28 6,83 6,68 6,56 8,91 6,32 61,2 6,85 6,69 82,73 6,37 61,2 61,3 6,83 84,55 6,42 61,39 61,2 6,97 86,36 6,46 61,57 61,37 61,11 88,18 6,51 61,76 61,54 61,25 9, 6,56 36, 36, 36, 36, 36, 36, 36, 36, 36, 36, 12, 125, 13, 135, 14, 145, 15, 155, 16, 165, 4., 33, , 34,72 4.5, 36, , 37,5 5., 38, , 4,28 5.5, 41, , 43,6 6., 44, , 45,83 148

150 ORTALAMA KAPASİTE KULLANIM ORANI 58,29 58,59 58,89 59,17 59,47 59,77 6,8 6,4 6,72 61, Toplam Yatırım Tutarı Ve Yıllara Dağılımı Toplam Yatırım Bütçesi ve Finansmanı Tablosu YATIRIM BÜTÇESİ Toplam Tutar (TL) (KDV Hariç) A-HARCAMALAR , A1 Yapım İşleri 21.., A2 Makine ve Ekipman Alımları , A3 Genel Harcamalar (Hizmet Alımları) 2., A4 Görünürlük Harcamaları , B- DİĞER ,96 B1 İşletme Sermayesi Değişimi ,96 FİNANSMAN KAYNAKLARI TOPLAMI , İşletme Giderleri Tam Kapasitede Yıllık İşletme Giderleri Tablosu (TL) Gider Unsurları A ÜRETİM GİDERLERİ 1-Direkt İlk Madde ve Malzeme a) İlk Madde Kullanımı Mikta r Birim Oda temel giderleri 12, ADET b) Yardımcı Madde Oda yan giderleri 12, ADET c) İşletme Malzemesi Kullanımı DİĞER GİDERLER 12, ADET 2 - Genel Yönetim Giderleri a) Personel Giderleri 12, 82 KİŞİ/AY b) Elektrik Giderleri 12, AY c) Su, Gaz Giderleri 12, AY Birim Fiyat (TL) 165., 25., 15., , 135., 11., Topla m Tutar (TL) 2.46., 1.98., 1.98., 3., 3., 18., 18., , , 1.62., 1.32., Sabit () Değişke n () Giderdeki Payı () 28,3 22, ,78 3, ,45 2, ,7 71, , , ,19 d) Yakıt Giderleri 12, AY 9., ,43 149

151 e) Haberleşme Giderleri 12, AY f) Bakım Onarım Giderleri 12, AY g) Sigorta Giderleri 12, AY, 4., 48., 4., 48., 6., 72., 8 2, ,52 8 2,83 h) Kira Giderleri,,, 1, i) Diğer Giderler,,, 1, 3 - Beklenebilecek Farklar,, TOPLAM ÜRETİM GİDERLERİ (1+2+3) TOPLAM İŞLETME GİDERLERİ (1+2+3) TOPLAM ÜRETİM GİDERLERİ Sabit Giderler : Toplamı 66,4 Değişken : Giderler Toplamı 41,6 TOPLAM İŞLETME GİDERLERİ Sabit Giderler : Toplamı 66, , , 1, 1, Değişken Giderler Toplamı : ,6 Üretim Giderleri (TL) Üretim Giderleri 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 1.Yıl 1-Direkt İlk Madde ve Malzeme a) İlk Madde Kullanımı b) Yardımcı Madde c) İşletme Malzemesi Kullanımı Toplam Üretim Gİderleri , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , ,42 Oda temel giderleri elektrik, su, temizlik ve ısınma giderlerini kapsamaktadır. Oda yan giderleri otel buklet malzemeleri (Dikiş seti, ayakkabı boyası, sabun, şampuan, terlik vb.) giderlerini kapsamaktadır. Diğer Yardımcı Malzemeler maliyeti, her bir ürün içerisindeki hammaddelerin toplamının 1 u olarak varsayılmış ve toplama dâhil edilmiştir. 15

152 No Pozisyon Aylık Brüt Personel Yıllık Brüt Ücretler Ücretler Sayısı 1 Yönetim Ön Büro Personeli Servis Personeli Kat Hizmetleri Satış ve Pazarlama Müdürü 6 Pazarlama Sorumlusu Servis Restoran Personeli 8 Mutfak Bakım Onarım Personeli 9 Servis Şoförleri Uzman Doktor Fizyoterapist Masör-Masöz Hemşireler Hidroterapi Teknikeri Fizyoterapi Teknikeri Laborant Uzman Diyetisyen Estetisyen Termal Havuz Sorumluları Toplam Yönetim ve üretimde üst kademede çalışacak personelin maaşı Afyonkarahisar ilindeki piyasa koşulları ve yapılacak işin niteliği dikkate alınarak belirlenmiştir. Asgari ücret (1.331 TL) belirlenirken 213 yılı tutarı baz alınmış ve 215 yılına kadar her yıl 1 artış olacağı varsayılmıştır. Brüt ücretlere işveren payı dâhildir Aylar Aktivite 1 Miktar Aktivite 2 1 Kartvizit 2. Müşteri Ziyaretleri 2 İnternet 1 Müşteri Sitesi Ziyaretleri 3 Ürün 1 Müşteri Kataloğu Ziyaretleri 4 Yerel TV 2.sn Müşteri Reklamları Ziyaretleri 5 Gazete 1 Müşteri Reklamları Ziyaretleri 6 Ürün 1 Müşteri Kataloğu Ziyaretleri 7 Yerel TV 2.sn Müşteri Reklamları Ziyaretleri 8 Gazete 1 Müşteri Reklamları Ziyaretleri 9 Ürün 1 Müşteri Kataloğu Ziyaretleri Birim Toplam Maliyet, , 5 5, , , 151

153 1 Yerel TV 2.sn Müşteri 2 4. Reklamları Ziyaretleri 11 Gazete 1 Müşteri 4 4. Reklamları Ziyaretleri 12 Ürün 1 Müşteri 5 5, Kataloğu Ziyaretleri Toplam İşletme Gelirleri Tek kişilik oda Bir im Satış Miktarı KİŞİ Satış Gelirleri 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 1.Yıl 12.96, 13., 13.6, 13.1, 13.14, 13.18, 13.22, 13.26, 13.3, 13.34, Birim Fiyatı TL 17, 175, 18, 185, 19, 195, 2, 25, 21, 215, Satış Geliri İki kişilik oda TL Satış Miktarı KİŞİ , 14.4, , 14.8, , 14.12, , 14.16, , 14.2, , 14.24, , 14.28, , 14.32, , 14.36, , 14.4, Birim Fiyatı TL 19, 195, 2, 25, 21, 215, 22, 225, 23, 235, Satış Geliri Üç kişilik oda TL Satış Miktarı KİŞİ , 8.64, , 8.66, , 8.68, , 8.7, , 8.72, , 8.74, , 8.76, , 8.78, , 8.8, , 8.82, Birim Fiyatı TL 25, 26, 27, 28, 29, 3, 31, 32, 33, 34, Satış Geliri cafe/restau rant Satış Miktarı TL AY 2.16., 8.1, , 8.3, , 8.5, , 8.7, , 8.9, , 9.1, , 9.3, , 9.5, 2.94., 9.7, , 9.9, Birim Fiyatı TL 5, 55, 6, 65, 7, 75, 8, 85, 9, 95, Satış Geliri Tedavi, SPA ve Merkezleri Satış Miktarı TL AD ET 45., 6.48, 456.5, 6.5, 51., 6.55, 565.5, 6.51, 623., 6.515, 682.5, 6.52, 744., 6.525, 87.5, 6.53, 873., 6.535, 94.5, 6.54, Birim Fiyatı TL 4, 42, 44, 46, 48, 5, 52, 54, 56, 58, Satış Geliri Düğün, toplantı, balo vb. organizasyo TL , 2.73., , , , 3.26., , , , , 152

154 n gelirleri Satış Miktarı Birim Fiyatı Satış Geliri Toplam Satış Gelirleri Ad et TL TL TL 12, 125, 13, 135, 14, 145, 15, 155, 16, 165, 4., 48., , 4.25, , , 4.5, 585., , 4.75, , , 5., 7., , 5.25, , , 5.5, 825., , 5.75, , , 6., 96., , 6.25, , , Amortismanların Hesaplanması. Amortisman Giderleri (TL) Sabit Kıymetler 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 1.Yıl Yatırım Kapsamında Alınacak Sabit Kıymetler Amortismanı Binalar Makine- Ekipman Ara Toplam Mevcut Durum Toplam Amortisman 42., , , , 42., , , , 42., , , , 42., , , , 42., , , , 42., , , , 42., , , , 42., , , , 42., , , , 42., , , , Topla m 4.2., , , , Satın Alma Bedeli 4.2., , , , Proforma Tabloların Hesaplanması Endeksler Nakit Girişi Satışlardan Elde Edilen Nakit Girişi Özkaynaklar Yatırı m Döne mi, ,96 Tahmini Nakit Akış Tablosu (TL) 1.Yıl 2.Yıl 3.Yıl 4.Yıl 5.Yıl 6.Yıl 7.Yıl 8.Yıl 9.Yıl 1.Yıl , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Toplam Nakit Çıkışı Toplam Yatırım Harcamaları İşletme Sermayesindeki Değişim Sabit Yatırım Harcaması Giderler , , , , , , , , , , , , , ,9 696,95 686,17 664,1 682,71 699,53 714,7 728,43 74,91 752,27, 696,95 686,17 664,1 682,71 699,53 714,7 728,43 74,91 752,27,,,,,,,,,,, , , , , , , , , , ,9 153

155 Amortismanlar , , , , , , , , , , Net Nakit Akışı Kümülatif Net Nakit Akışı Brüt Nakit Akışı İlave Brüt Nakit Akışı,, , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , , Net Bugünkü Değer Toplamı Net Bugünkü Değer : ,12 TL Belli bir iskonto oranına göre indirgenmiş nakit giriş ve çıkışları arasındaki fark (eğer pozitif ise proje kabul edilir) Yatırımın Geri Dönüş Süresi İşletmemizin geri dönüş süresi 7,3 yıl olması öngörülmüştür TEKNİK İNCELEME Hammadde Ve Yardımcı Madde İhtiyaç Analizi tarihli ve sayılı resmi gazetede yayınlanan Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesine ve Niteliklerine İlişkin Yönetmelik e göre beş yıldızlı bir otelin sağlaması gereken temel koşul en az 12 odaya sahip olmasıdır. Bu nedenle bu alanda 165 odalı ve yataklı beş yıldızlı bir termal otel yapılması konusunda bir ön fizibilite yapılması öngörülmüştür. Bu çalışmada inşa edilecek otelin 5 katlı ve bodrum alanı dahil 12. m2 kapalı kullanım alanı olacağı varsayılmaktadır Fizibilite konusu yatırıma ilişkin konaklamalar iki grupta toplanmıştır. Birinci grubu, tedavi olmaya (sağlık amaçlı) gelen hastalar, ikinci grubu ise dinlenme ve tatil amaçlı olarak tesiste konaklayanlar oluşturmaktadır. Tedavi amaçlı gelen hastaların Ortopedik, romatizmal, nörolojik, solunum sistemi ve dermotolojik rahatsızlıkları uzman hekim denetiminde ve tıbbi ekipmanlarla tedavi edilecektir. Ayrıca tesiste SPA hizmetleri de verilecektir. Tesis Kapasitesi: Yatak kapasitesi; 3 yataklı 4 suit oda 65 m2 12 yatak 2 yataklı 6 standart oda 55 m2 12 yatak 1 yataklı 6 standart oda 3 m2 6 yatak 2 yataklı 5 engelli odası 3 m2 1 yatak Toplam 165 oda 31 yatak toplam 4 kat için ortalama 3 m2 alanda konumlandırılacaktır. Yatırım tesis kapasitesi kapalı alan olarak toplam 15. metrekare olacak olup odalar için belirlenen 3 metre karelik alan dışında kalan 12. m2 lik diğer birimler de toplam alan içerisine dâhil edilmesi öngörülmektedir. Odalar dışında kalan birimler ise aşağıda belirtilmiştir: 154

156 Hizmet Kapasitesi; 3 adet 25 kişilik restoran toplam 115m2 1 adet Servis Asansörü ve 3 adet Müşteri Asansörü 1m2 2 kişilik self-servis restoran veya snack-bar 35m2 1 adet mutfak: Soğuk oda, soğuk şok, derin dondurucu, pasta mutfağı ve meze mutfağını içerecektir.3m2 35 kişilik 2 farklı toplantı salonu 25 kişilik lobi-bar 35m2 3 kişilik diskotek 45m2 Lobi 4m2 Resepsiyon, ön büro, muhasebe, işletme müdürlüğü, sekreterya, kasa ünitesi Kapalı Oturma Salonu 2m2 WC/Lavabo (Bay/Bayan) 1m2 Toplantı Salonu 6m2 Güvenlik odası 3 m2 Kuaför 6m2 Açık yüzme havuzu güneşlenme bölümleri kafeterya, Amerikan bar dahil 15 m2 Türk Hamamı 2m2 Özel termal banyolar 1 adet, toplam 4 m2 Bitki banyoları 1 adet, toplam 15m2 Buhar odası Havuz hizmet birimleri: Bay/bayan soyunma, duş, WC ler, müşteri dolap nişi, havuz filtrasyon ve makine dairesi 4 m2 Spor salonu 3m2 Fitnees salonu2m2 Masa tenisi 1m2 Bilardo 3 m2 Terzi ve Kuru Temizleme 1 m2 Kapalı otopark 15 m2 Ayrıca, Ekipman Deposu, Kalorifer Makine Alanı,Yakıt Deposu Havalandırma Boşluğu, Ambar Memur Odası/Kontrol,Kuru Erzak Deposu, Sebze Deposu, Jeneratör Odası, Tamir Atölyesi, Alet Odası, Çamaşırhane, Personel Ünitesi,Servis ve Personel Giriş Bölümü Sağlık ve güzellik birimleri olarak ise şu bölümler yer alacaktır. Revir+sauna+halvet bölümü+masaj salonu+fizik tedavi bölümü toplam alanı yaklaşık 15 m2 dir. Kür Bölümü - Tesiste günlük tedavi olmak veya günübirlik gelen ziyaretçiler için, içinde açık yüzme havuzu, açık ve kapalı oturma alanları, kafeterya, soyunma, duş, WC, basketbol, voleybol, tenis gibi spor ünitelerini, yürüyüş ve koşu parkurlarını içeren bu blokta kür parkı yapılması da uygun görülmüş bulunulmaktadır. Kür Parkı, dış mekanların doğal yapısı ve arazinin eğimi, mümkün olduğu kadar korunacaktır. Fizik Tedavi Merkezi :Fizik tedavi uygulamasında bulunacak üniteler şunlardır: hot pack, coldpack,ultrason, tens kısa dalga diatermi,lazer,enfraruj, inten fransiyel akım,whinl pool,traksiyon,ultraviyole, prafin banyosu, diadinami akım, baker gibi ünitelerin yer alması gerekmektedir. Fizik tedavi ünitesi için ayrıca maliyet ilavesi yapılmıştır. Hekim denetimi altında insan sağlığını korumak ve tedavi etmek amacını taşıyan bu mekanların projede varlığı ile tesisin hizmet kapasitesi ve süresi artırılmış olmaktadır. Sauna Kompleksi : İçerisinde yan ünite olarak yıkanma kabinleri, şok havuzu, duş nişi, masaj ve dinlenme bölümleri vardır. Kapalı Havuz : Yaklaşık 6 metrekarelik alana sahip havuz etrafında şezlong bölümleri mevcuttur. 155

157 Yatırım Tutarı: Yatırım tutarı; 5 yıldızlı otel metrekare başı maliyetinin alan ile çarpılması ile elde edilmiş ve pursantaj cetvelleri kullanılarak yatırım kalemlerine dağılımı hesaplanmıştır. Pursantaj cetvelleri kullanılırken Afyonkarahisar a uyumlu koşullar göz önünde tutularak gerekli düzeltmeler yapılmıştır tarihli ve 85/977 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı ile yürürlüğe giren Mimarlık ve Mühendislik Hizmetleri Şartnamesinin 3.2 maddesine göre 5 yıldızlı oteller gurubuna giren 1. sınıf inşaat yapı ve donanım metrekare başı maliyeti 1.4, TL dir. Bu rakama inşaat statik ve mimari uygulamalar, tesisat mekanik sistemler, elektrik ve diğer yardımcı sistemler dahildir. Toplam 15. metrekare otel inşaat maliyeti; 15. x 1.4 = 21.. TL T.C. Kalkınma Bakanlığı tarafından desteklenen daha önceki fizibilite çalışmalarında ve genel değerlendirmelerde ölçüt alınan ortalama gider dağılımı göz önünde bulundurulduğunda bu miktarın içerisine aşağıdaki kalemlerin inşaat maliyetleri de dahildir: Harici Temiz Su Harici Pis Su ve Arıtma 156

158 Umumi Mahaller Sıhhi Tesisat Müşterek Tesisat Kalorifer ve Brülör Elektrik Tesisatı Harici Aydınlatma Enerji Nakil Hattı ve Trafo Yangın İhbar Sistemi Oda İçleri: Otel yatak kısımları maliyeti yatırımı yapılan otelde 31 adet yatak olması planlanarak piyasa koşullarına uygun şekilde hesaplanmıştır. Bunun yanında her yatağa ait komodin ve başucu lambası olması maliyete dâhildir. Bunun yanında her odada en az bir adet ayna ve tuvalet masası ve sandalyesi ile gardırop bulunacaktır. Her odada bulunacak olan banyo içleri gerekli şekilde döşenecektir. Ek olarak odalarda beş yıldızlı otellerde her odada standart bulunması gereken buzdolabı, klima gibi teçhizat da bulunacaktır. Umumi Mahaller: Otel umumi mahallerinde belirli aralıklar ile dinlenme amaçlı kullanılacak koltuklar, acil aramalar için kullanılacak telefonlar, yangın söndürme ekipmanları, LED televizyonlar, gardıroplar, aynalar ve gerekli görülen diğer tüm ekipmanlar yer alacaktır. Lokanta ve Salonlar: Lokanta ve salonlarda belirlenen kişi sayısını karşılayacak şekilde iç düzenlemenin yapılmasına yönelik maliyet çıkarılmıştır. Bu kapsamda kişi sayısı ile uyumlu sandalye ve masalar eksiksiz temin edilecektir. Ayrıca diğer tüm gerekli teçhizatın da kurulumu gerçekleştirilecektir Gerekli Makine Ve Teçhizatlar No Makine- Birim Fiyat Adet Toplam Ekipman ve Tefrişatlar 1 Klima (Odalar) Klima tavan sistemleri ortak alanlar 3 Klimalar merkezi soğutma sistemi üniteleri 4 Mutfak ve 35, Kahvaltı Malzemeleri 5 Soğuk Oda 175, Çamaşırhane 15, Asansör 3, Jeneratör 2, Yüzme Havuzu 275, Sistemi 1 Yangın 7, 1 7. Hidrantları 11 Oda İçleri Tefrişatı Yatak 157

159 sistemleri baza,perde vb 12 Mini buzdolabı Televizyon Lokanta ve 9, 1 9. Salonlar 15 Eğlence Mahalleri 16 Mutfak 25, Malzemeleri 17 Elektronik 3, 1 3. Cihazlar Bilgisayar, kamera, müşteri kayıt vb resepsiyon faaliyetleri 18 Spor ve Eğlence Bölümü Ekipmanları 19 Lobi Toplam (KDV Hariç Tutarlar) İhtiyaç Duyulacak Personel Sayısı Ve Niteliği No Pozisyon Personel Sayısı 1 Yönetim 3 2 Ön Büro Personeli 5 3 Servis Personeli 15 4 Kat Hizmetleri 1 5 Satış ve Pazarlama Müdürü 1 6 Pazarlama Sorumlusu 2 7 Servis Restoran Personeli 15 8 Mutfak Bakım Onarım Personeli 5 9 Servis Şoförleri 4 1 Uzman Doktor 3 11 Fizyoterapist 2 12 Masör-Masöz 5 13 Hemşireler 2 14 Hidroterapi Teknikeri 2 15 Fizyoterapi Teknikeri 2 16 Laborant 2 17 Uzman Diyetisyen 1 18 Estetisyen 1 19 Termal Havuz Sorumluları 2 Toplam

160 5.1.1 HUKUKİ İNCELEME Kanun Tüzük Ve Yönetmelikler Yatırım Aşamasında Otele ait projenin Kültür ve Turizm ile Sağlık Bakanlığı tarafından belirlenmiş olan teknik koşullara uygunluğu Sağlık Bakanlığı tarafından da onaylanmasını takiben kür merkezleri ile konaklama tesisi ve diğer birimlere ait projeler birlikte incelenerek Turizm Tesislerinin Belgelendirilmesi ve Niteliklerine ilişkin Yönetmelik hükümlerine uygun bulunması halinde onaylanarak tesise Turizm Yatırım Belgesi verilir. Termal tesis yatırımının yapılabilmesi için, yeterli ve uygun sıcak mineralli suyun bulunduğu sahanın jeoloji-hidrojeloji-jeofizik-sondaj, koruma alanları vb. etütleri yapılarak jeotermal potansiyelin belirlenmiş ve özel idareden jeotermal işletme ruhsatının alınmış veya ruhsat sahibinden kiralanmış olması, Sağlık Bakanlığı ndan bu suyun endikasyon raporunun alınmış olması, Kaplıca sahasının imar planının yapılmış olması, Eğer tesis turizm belgeli olacaksa Kültür ve Turizm Bakanlığı ndan Turizm Yatırım Belgesinin alınarak inşaata başlanması, Tesis işletmeye açıldığında konaklama tesisi için Kültür ve Turizm Bakanlığı ndan işletme belgesi, kür merkezi için Sağlık Bakanlığı ndan kaplıca işletme ruhsatı alması gerekir. Kaplıca Yönetmeliği gereği kaplıca işletme ruhsatı olmayan tesis termal tedavi merkezi olarak hizmet veremez. Ayrıca tesiste fizik tedavi ve rehabilitasyon merkezi bulunacaksa Sağlık Bakanlığı nca Ayakta tedavi Kür merkezi olarak ruhsatlandırılması gerekir. Aksi takdirde Sosyal Güvenlik Kurumu kanalıyla tesise tedavi amaçlı gelecek hastalara hizmet veremez İşletme Aşamasında Termal sular arazi mülkiyetine tabi olup, Devletin hüküm ve tasarrufu altındadır. Madenlerin Arama ve İşletilmesi Hakkındaki 4268 ve 6977 Sayılı Kanun ile Sıcak ve Soğuk Maden Sularının Kullanılması ile Kaplıcalar Tesisatı Hakkındaki 927 Sayılı Kanuna göre; termal suları arama, çıkarma, kullanma, kiralama ve tahsis yetkisi İl Özel İdarelerine verilmiştir. Özel İdareler bu yetkilerini Belediyelere, Köy Tüzel Kişiliklerine devredebilirler sayılı Umumi Hıfzısıhha Kanunu na göre; Türkiye Cumhuriyeti Arazisi dahilinde bulunan her nevi maden suları ile kaplıcaları işletmek için özel hükümlere bağlı olarak alınması gerekli izin ile birlikte, bu suların şifa özelliklerinin Sağlık Bakanlığı tarafından onaylanması gerekmektedir. Bakanlıkça şifa özellikleri veya kaplıca tesisatının tekniğe uygunluğu tasdik edilmeyen maden suları, bu ad ve unvan ile ticarete çıkarılmayacağı gibi kaplıcalarda da tedavi amacı ile ziyaretçi kabul edilmez. Maden suları ve kaplıcalar sağlık yönünden, Sağlık Bakanlığı nın denetimine tabidir. Bakanlık, tesisatının yeterliliğine ve müracaat eden hastaların sayısına göre sağlıklı iklim yöresinde yer alan içme ve kaplıcalarda fenni hususlardan da sorumlu olmak üzere Bakanlıkça ihtisası onaylı bir hekimin istihdamını yatırımcı ve işletmeciden talep edilebilir de, 2634 sayılı Turizm Teşvik Kanunu na ilave olarak 3487 sayılı kanunla; termal suların yatırım yapmak isteyen özel sektör tarafından kullanılmasını teşvik etmek, kaplıcaları çağdaş düzeye çıkarmak, iyileştirmek, kamu tarafından kullanılan suların özel sektörle birlikte değerlendirilmesini, doğru olarak kullanılmasını teminen, İl Özel İdarelerine ait yetkiler Turizm Alan ve Merkezleri içerisinde (rüsum ve temettü hakları saklı kalmak şartı ile) Turizm Bakanlığı na geçmiştir. Bu alanlarda yer alan, kullanılmayan ve artan termal sular, etrafındaki kamu arazileri ile birlikte Turizm Bakanlığı mca imar planları hazırlanarak, tahsise çıkarılıp, 49 yıllığına yatırımcıya kiralanabilir. 159

161 YATIRIMIN ÖZETİ Yapılması düşünülen beş yıldızlı termal otel kapsamında 165 oda kapasitesi ve 31 yataklı konaklama hizmetinin yanında sağlık ve tedavi merkezi ile bünyesinde bulunduracağı kür merkezi, fizik tedavi üniteleri, eğlence ve spor merkezleri ve uzman personel kadrosuyla dört dörtlük hizmet verilerek Afyonkarahisar da ve bölgesel termal merkezlerin arasında odak noktası olacak bir yatırım olacaktır DEĞERLENDİRME VE SONUÇLAR Bu ön fizibilite ile Afyonkarahisar ömer-gecek termal turizm merkezinde yapılması düşünülen Beş yıldızlı termal otel ile bölge kalkınmasına ve istihdamına katkı sağlanacak olup doğal yer altı kaynaklarının değerlendirilmesi ve yöresel kültürün tanıtılmasına katkı sağlanmış olacaktır. Bu anlamda ülke ekonomisine katkısı ile ve bacasız sanayi diye tabir edilen, ayrıca turizm cenneti olan ülkemiz için önemli bir turizm merkezi olması yönünde katkı sağlanmış olacaktır. 16

162 POTANSİYEL YATIRIMLAR BÖLÜM 6 161

163 6.1. HAYVANCILIK ÖN FİZİBİLİTE RAPORU 162

164 6.1.1 GİRİŞ Ön fizibilite raporu TR33 Bölgesi içinde yer alan Afyonkarahisar İlinde yapılması planlanan Hayvancılık ön fizibilite yatırımının piyasa incelemesi, kuruluş yeri incelemesi, mali inceleme ve hukuki incelemeler ile yapılabilirliğini belirlemek için hazırlanmıştır. Hayvansal üretim, hayvansal üretime yönelik temel bilimler, hayvan yetiştirme, hayvan besleme, hayvan ıslahı, hayvancılıkta mekanizasyon, ekonomi ve istatistik, biyoteknoloji, hayvansal ürünler ve işleme teknolojisi, pazarlama gibi konuları kapsar. Dünyadaki sığır varlığı 21 yılında 2,7 oranında azalarak bin baş olmuştur. Dünya sığır ihracatı 21 yılında 2,9 oranında artış göstererek bin baş, ithalatı ise3,1 oranında azalarak 3.19 bin baş olmuştur. Dünyada toplam süt üretimi 21 yılında 1,5 oranında artarak bin ton, inek sütü üretimi ise 1,1 oranında artarak bin ton olarak gerçekleşmiştir. Dünyada süt ithalatı 21 yılında yaklaşık 25 artarak 335 bin ton olmuştur. Dünya peynir üretimi 21 yılında bir önceki yıla göre yaklaşık 3 oranında artarak bin ton olarak gerçekleşmiştir. Türkiye de 21 yılı sonu itibariyle toplam sağılan hayvan sayısı bir önceki yıla göre 14 artışla baş olmuştur. Türkiye de süt üretimi 21 yılında bir önceki yıla göre 8,5 oranında artmış ve ton olarak gerçekleşmiştir. 163

165 Türkiye de içme sütü üretimi 21 yılında,6 oranında azalarak 1.91 bin ton olarak gerçekleşmiştir. Tarımsal kalkınmayı gerçekleştirmiş ülkelerin çoğunda toplam tarımsal üretim değeri içinde hayvansal üretim 5-6 gibi oldukça yüksek bir oranda yer alırken, Türkiye de bu oran 4 lar seviyesinde bulunmaktadır. 211 yılı sonu itibariyle toplam büyükbaş hayvan sayısı bir önceki yıla göre 9 artış göstererek baş olarak gerçekleşmiştir. Büyükbaş hayvanlar arasında yer alan sığır sayısı 8,9 artarak baş olmuştur. Koyun sayısı 211 yılı sonu itibariyle bir önceki yıla göre 8,4 artarak baş, keçi sayısı ise 15,6 artarak baş olmuştur.(211 yılı TUİK). 29 yılı TÜİK verilerine göre, canlı hayvan değerleri göz önüne alındığında; TR33 Bölgesi büyükbaş hayvan adedinde Türkiye genelinde 6,5 luk, Ege Bölgesi genelinde ise 42,4 lük paya sahip olup Düzey 2 bölgeleri arasında 3. sırada yer almaktadır.afyonkarahisar ili ise iller bazında 7. sıradadır. Büyükbaş hayvan varlığı açısından Afyonkarahisar Türkiye nin 2,6 sını, TR33 Bölgesi nin 4,4 ünü karşılamakta olup Bölge içinde ilk sırada bulunmaktadır.29 yılı TÜİK hayvansal ürün değerleri incelendiğinde; TR33 Bölgesi, süt üretiminde Türkiye içinde 6,8 lik pay ile Düzey 2 bölgeleri arasında 2. sırada gelmekte olup Ege Bölgesi nin 38,6 lık bir kısmını oluşturmakta ve süt üretiminin Bölge için önemini gözler önüne sermektedir. Türkiye süt üretimindeki paylarına bakıldığında Afyonkarahisar ın 2,6lık paya sahip olduğu görülür.tr33 Bölgesi içerisindeki üretimin 38,5 i Afyonkarahisar tarafından karşılanmaktadır. Günümüzde sürdürülebilir kalkınma ölçütlerinden birisi de nüfusun beslenme düzeyi olarak kabul edilmektedir. Ülke nüfusunun yeterli ve dengeli beslenebilmesi için insanların günlük protein ihtiyacının yarısına yakınının hayvansal nitelikli ürünlerden karşılanması gerekmektedir. 164

166 6.1.2 PİYASA İNCELEMESİ Sektörün ve Hizmetin Tanımı, Sınıflandırılması Genel Tarım Sayımı sonuçlarına göre Türkiye de kırsal kesimde toplam işletme bulunmaktadır. Bu işletmelerin 72,14 ü bitkisel ve hayvansal üretimin birlikte yürütüldüğü polikültür işletmelerken, 3,43 ünde sadece hayvansal üretim yapılmaktadır. Hayvancılık sektöründe yer alan işletmelerin çok büyük bir kısmı küçük ölçekli, kapalı ekonomi tipi geleneksel üretimde bulunan aile işletmeleridir. Sektörde, süt sığırcılığı işletmelerinin 84 gibi önemli bir bölümü 1-4 baş hayvana sahiptir. Besi sığırı işletmelerinin ise 87 si 1 başın altında hayvana sahiptir. Koyunculuk işletmelerinde de genel durum diğerlerinden farklı değildir. Bunların da 72,2 si 5 başın altında hayvana sahiptir. Yapılması ön görülen Süt inekçiliği yatırımı, gerek ülkemizde gerekse bölgemizde gelenekselleşmiş bir tarzda devam etmektedir. İlimizde birkaç büyük firma dışında büyükbaş hayvancılığı genellikle verimi düşük yerli ırklarla yapılmaktadır. Bu yatırım planı kapsamında mevcutta var olan geleneksel kapalı ahır sistemlerin yerine entansif bir yaklaşım ile beslenme, barınma, yetiştirme olanakları sağlanacak modern Avrupa Birliği Standartlarına uygun ve hijyenik şartlarda süt üretiminin yapıldığı, hayvan refahı, sağlığı ve ıslahının uygulandığı yarı açık ahır projesiyle üretimde sürekliliği daimi kılacak, birim hayvandan daha fazla gelir sağlanarak işletmedeki atıl iş gücünü arttırmak mümkün olacaktır. Bu ön fizibilite raporunda planlanan hayvancılık yatırımı süt üreten tarımsal işletmecilik faaliyeti gerçekleştirmeye yöneliktir. 165

167 Arz Analizi Türkiye İstatistik Kurumu verilerine göre; ülkemizde üretilen sütün yaklaşık 49'u sanayiye aktarılmakta ve mandıra denilen işletmelerde süt ve süt ürünlerine işlenmektedir. Geriye kalan kısmın 11'i mandıralar haricinde doğrudan işlenmeden satılmakta, bunun da büyük bir kısmı sokak sütü diye tabir edilen şekilde tüketime sunulmaktadır. Sütün 23'ü hanede süt ürünlerine işlenerek tüketilmekte, 6'sı hayvan beslemek amacıyla kullanılmakta, 9 u hanede içmek için tüketilmekte, 2'si ise ücretsiz olarak verilmektedir. Türkiye'nin coğrafi yapısı ve iklim koşullarının tarım ve hayvancılığa uygun olması Pazar payındaki etkinliğimizi arttırmıştır. Ayrıca tarım ürünleri ve bunlar içerisinde de süt ve ürünleri toplum beslenmesinde olduğu kadar istihdam sağlaması bakımından da büyük önem taşımaktadır. Ülke nüfusunun 35'i kırsal alanda yaşarken, yaklaşık olarak 45 i tarımsal işletmelerde istihdam edilmekte ve kırsal alanda ikamet edip tarımsal işletmelerde çalışanların nüfus yoğunluğu, tarımsal üretimin istihdama katkısının önemini göstermektedir. Türkiye de tarım sektörünün milli gelirdeki payı 15, hayvancılığın tarım sektörü içerisindeki payı 23'tür. Gelişmiş ülkelerde ise hayvancılığın tarımsal üretimdeki payı 6 7 düzeyindedir. Hayvancılığın GSMH içerisindeki payı 6'dır. Türkiye'de son dönemlerde hayvancılıkta önemli gelişmelerin sağlanamadığı, ülkenin hayvansal ürünler ihtiyacının karşılanmasında kritik bir aşamaya gelinmesi tarım sektörünün ekonomideki payının her gecen yıl biraz daha düştüğünü göstermektedir. Ülkemizde süt ve süt ürünleri sanayi iç pazar odaklıdır. Dış pazarlar bu sanayi için ikinci planda kalmaktadır Talep Analizi Süt ve süt ürünleri sektörü geniş bir üretici ve tüketici kitlesine sahiptir. Gıda sektörünün önemli bir kolu olan sütün kısa süre içinde bozulmaması için çeşitli teknolojiler uygulanarak işlenmekte, depolanmakta ve dağıtılmaktadır. Sütten elde edilen süt ürünlerinin birinci grubunu çiğ sütten elde edilen içme sütü oluşturmaktadır. Yoğurt ve ayran ikinci, peynirler (beyaz peynir, kaşar peyniri, çökelek, lor ve diğerleri) ise üçüncü alt gruptur. Sütün cinsine, kalitesine, katkı maddelerine ve yöresel özelliklere göre peynirler çok çeşitlilik arz etmektedir. Tereyağı dördüncü grubu, süt tozu beşinci, dondurma ise altıncı ve son grubu oluşturmaktadır. Afyonkarahisar ilinde süt ve süt üreten işleten işletme sayısı 68dir.İl genelinde süt işleyen mandıralar günlük 3 ton ile 15 ton arasında üretim yapmaktadırlar. İl genelinde süt üreten işletme sayısı her geçen gün artmaktadır. Artan işletme sayısı ile doğru orantılı olarak Avrupa Birliği Standartlarında modern tesislerde süt ürünleri işleyen tesislere olan talep de artmaktadır. Tarım ve Kırsal Kalkınmayı Destekleme Kurumunun desteklediği iki süt işleyen tesis Afyonkarahisar Bölgesi nde süt ürünlerine olan talep miktarında artışa sebep olmuştur. Modern ve Avrupa Birliği Standartlarında süt işleyen tesisler müşterilerin kaliteli ürünlere olan taleplerini arttıracağı için her geçen gün bu tesislere olan ihtiyaçta artacaktır. Kırsal kalkınma yatırımları destekleme kurumunun Afyon ilinde desteklediği 15 civarında süt işleme tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerin de mevcutta var olması talep miktarını etkileyen faktörlerdendir Arz ve Talebin Karşılaştırılması Ülkemizde ve bölgemizde hayvancılık sektöründe ortaya çıkan sorunların başında genelde işletme içi karışık hayvancılık yapılması, işletmelerde teknolojik imkânlardan faydalanılamadığından teknik altyapının yetersiz olması ve modernize edilmeye ihtiyaç duyulması, küçük ve aile tipi işletmelerin yaygın olması, yönetici problemlerinin yaşanması, kaliteli kaba yem açığının olması ve paketleme ile ambalajlamalarında eksiklikler olması, yem bitkisi üretiminin az olması ve hazırların fiyatlarının yüksek olması, mera ve çayır alanlarının az, ıslahının da yetersiz olması, sürü yönetiminde yetkin ve eğitimli insan kaynağının eksik olması gelmektedir. 166

168 Satış ve Rekabet Olanakları TR33 Bölgesi ndeki büyükbaş hayvan sayısındaki artış Ege Bölgesi ndeki artışa benzer bir seyir göstermektedir ve bu sayı Ege Bölgesi büyükbaş hayvan sayısının yaklaşık yarısını oluşturmaktadır. TR33 Bölgesi nde 25 ile 29 yılları arasındaki büyükbaş hayvan sayısı dikkate alındığında genel anlamda 4 ilde de istikrarlı bir artışın olduğu tespit 167

169 edilmiştir. Bunun yanı sıra büyükbaş hayvan sayısı bakımından incelendiğinde sıralamanın küçükten büyüğe doğru Uşak, Kütahya, Manisa ve Afyonkarahisar şeklinde olup Afyonkarahisar ilinin diğer illere kıyasla büyükbaş hayvan sayısının dikkati çeker düzeyde yüksek olduğu görülmektedir. Yatırım bölgesi olarak seçtiğimiz Ege Bölgesinin doğusunda bulunan Afyonkarahisar ilinde hayvancılık faaliyeti diğer Ege bölgelerine göre daha yaygın olarak yapılmaktadır. Bunlar süt inekçiliği, et üretimine yönelik besi yetiştiriciliği şeklindedir. Ancak bir kaç büyük tesisi saymazsak toplam hayvan varlığı hane başı 2-1 hayvandan oluşan geleneksel hayvancılık faaliyetinden öteye geçememektedir. Ayrıca ilimiz içinde büyük sürü sayısına sahip işletme sayısı 15 i geçmemektedir. Modern ve kaliteli işletmelerin sayıca az olması rekabet olanaklarını düşüren sebepler arasında yer almaktadır. Ön görülen yatırım kapsamında elde edilecek ürünün üretim aşamasında sağlıklı ortamın sağlanması ve üretim aşamasından satılana kadar geçen zaman içinde muhafazasının soğutma tanklarında yapılması ile sütün kalitesini kaybetmeden satılması sağlanmış olunacaktır Sektörel Değerlendirme Hayvancılık sektörü dünya tarımsal gayrı safi hasılanın 4'ını oluşturarak 1.3 milyar insanın geçim kaynağını oluşturmaktadır. Avrupa Birliği ülkelerinde hayvansal üretimin tarımdaki payı 49 olup, AB'de 7,5 milyon tarım işletmesi mevcuttur, bunların içerisinden tarım işletmelerine düşen arazi payı, Türkiye ortalamasının 3 katıdır. Avrupa Birliği ülkelerinde hayvancılık işletmelerinde işletme başına ortalama 44 baş hayvan düşmektedir. Gelişmiş ülkeler genelinde kişi başına günlük protein tüketimi 12 gram olup, bunun 6-7 gramı hayvansal kaynaklı proteinlerden oluşmaktadır. Hayvancılık sektörü bütün dünyada olduğu gibi Türkiye'de de artan nüfusun yeterli ve dengeli beslenmesinde ve birçok alanda endüstri hammaddesi olarak kullanılması açısından önemli bir yer tutmaktadır. Bununla birlikte hayvancılık sektörü diğer sektörlerden farklı olarak içinde birçok yan sektörü barındırması sebebiyle ülke ekonomisine olduğu kadar sosyal sorunların çözümüne de ciddi katkılar sağlamaktadır KURULUŞ YERİ İNCELEMESİ Kuruluş Yeri Seçimi 168

170 Afyonkarahisar ili arazilerinin 9'nı hayvancılık işletmesi kurulması uygun arazilerdir.kuruluş yeri seçimi yapılırken genellikle en temel şartlar olan,arazinin büyüklüğü, yapısı, çevresel şartları ve eğimi dikkate alınmalıdır. -Ahırlarımız açık ya da yarı açık sistemle yapılırsa, kapalı ahırlara bakarak süt verimimiz daha fazla olacaktır. Ayrıca hayvanlarımızın hasta olma riski en aşağı seviyelere indirilmiş olacaktır. -Ortalama 1 baş için dönüm araziye ihtiyaç vardır. Arazi 1-15 eğimli olursa hayvanın kendisini rahat hissetmesine daha yardımcı olacaktır. -Bina tam düz zemine, arazinin durumuna göre 5 cm ila 1 mt. ölçülerinde değişen ebatlarda temel yapısına sahip olması gerekli. -1 baş sağmal kapasiteli işletme için 42*27 ebadında açık ya da yarı açık ahır binasına ihtiyaç vardır. -Hayvanların toplam yem ihtiyacının giderilmesi için hayvan başı ortalama 5 dönüm ekilebilir arazi planlanması uygun olacaktır Hammadde Son TÜİK verilerine göre, Afyonkarahisar'da en çok ekimi yapılan yem bitkileri fiğ, yonca ve mısırdır (silajlık). Afyonkarahisar'da 4.84 ha alanda mısır (silaj) ekimi yapılmış olup ton üretim miktarı elde edilmiştir ha alanda da yonca ekimi yapılıp, ton yonca (yeşil ot), ton yonca (kuru ot) ve 4 ton yonca (tohum) üretimi sağlanmıştır. Toplam ha alanda fiğ ekimi yapılmış olup ton fiğ (kuru ot) ve ton fiğ (yeşil ot) üretilmiştir. 211 TUİK Ekilen alan(dekar) Hasat edilen alan(dekar) Üretim(ton) Ürün adı Verim(kg/da) Arpa (Biralık) Arpa (Diğer) Buğday (Diğer) Buğday (Durum) Çavdar Mısır (Dane) Tritikale (Dane) Yulaf (Dane) Afyonkarahisar ilinde yem bitkisi ekimi için uygun büyüklüklerde arazi varlığının bulunması yöre halkının yeni yatırımcılara yaklaşımının olumlu etkisi ilin yatırım yeri olarak seçilmesinde etkilidir. 169

171 Ön fizibilite de öngörülen yatırım kapsamında hammadde olarak kullanılacak olan kuru ot saman, silaj, kesif yemler Afyonkarahisar ilinde oldukça verimli olarak üretimi gerçekleştirilmektedir İşgücü Ülke nüfusunun 35'i kırsal alanda yaşarken, yaklaşık olarak 45'i tarımsal işletmelerde istihdam edilmekte ve kırsal alanda ikamet edip tarımsal işletmelerde çalışanların nüfus yoğunluğu, tarımsal üretimin istihdama katkısının önemini göstermektedir. Bu kapsamda ön fizibilitemize konu olan hayvancılık yatırımı için seçtiğimiz bölgede kırsal kesimde yaşayan çiftçiden sağlanacak istihdam kolaylığı sayesinde işgücü ihtiyacımız karşılanmış olunacaktır. Tam zamanlı işçi olarak 3 kişi, sağım hane işçisi 2 kişi, bekçi 2 kişi olmak üzere 7 kişi istihdam edilecektir Pazara Yakınlık Afyonkarahisar ilinde irili ufaklı toplamda 68 adet mandıra bulunmaktadır ve bu mandıralar il merkezi ve ilçelere dağılmıştır. Bu dağılım göz önüne alındığında Afyonkarahisar İlinde yapılacak süt işleme tesisi yatırımı pazara yakın olacaktır. Afyonkarahisar İline coğrafi anlamda yakın olan büyük süt işleme tesisleri de göz önünde bulundurularak bu tesislerin süt toplama araçları ile bölgede üretilen sütü işletmelerine taşımaktadırlar. Buda büyük pazarlara yakınlığını göstermektedir Ulaşım Türkiye'de 64 bin kilometre yüksek hızlı kara yolu ile 11 bin kilometreye yakın demir yolu ağı bulunmaktadır. Yapımı planlanan hatlarla birlikte Türkiye'deki hızlı tren hatları uzunlu bir kat daha artacaktır. Afyonkarahisar ili de çok kısa süre içerisinde bu hizmetten faydalanır hale gelecektir. 17

172 Ön görülen yatırım yerimiz olan Afyonkarahisar ilinin karayollarına olan yakınlığı ile ulaşım ve pazarlama açısından bir avantaj sağlamaktadır. Afyonkarahisar ili merkez ve ilçelerinde birçok modern süt ve süt ürünleri işleme tesisi bulunmaktadır. Ayrıca yatırım yeri olarak seçilebilecek bölgenin kırsal alanlara olan yakınlığı ile çiftçiden sağlanacak istihdam kolaylığı ile kaba yem üretimini yine yatırım yerinin çok yakınındaki arazilerden sağlayacak olması faktörleri ulaşım yeri seçiminde etkili olacaktır Gelişme Potansiyeli Afyonkarahisar ilinde ve yöresinde süt ürünleri işleyen modern tesislerin sayısı artarak AB kalite ve hijyen standartlarına uygun üretilmiş, muhafaza edilmiş hammaddeye yönelik talepleri de artmaktadır. Süt üreten işletmelere yatırım yapılması kapsamında, pazarlama bağlantılarını sağlanarak kurulan modern tesisler ile bu taleplere yönelik üretiminin hem kapasitesini hem de kalite standartlarını yükseltilerek pazarda büyük bir pay sahip olunabilir COĞRAFİ KONUM UTM-Koordinatları-24836D K Afyonkarahisar, Türkiye nin coğrafi bölgelerinden üçü üzerinde(ege, Akdeniz, İç Anadolu ) yayılan bir ildir. Büyük kısmı Ege Bölgesi nin iç batı Anadolu bölümünde bulunur. Güneyde bulunan Başmakçı, Dazkırı, Dinar ve Evciler ilçelerinin bazı toprakları Akdeniz Bölgesi sınırları içine girer. İlin doğu ve kuzeydoğu kısımlarındaki bazı topraklar d İç Anadolu Bölgesine taşar. Önemli merkezleri birbirine bağlayan kara ve demir yolları 171

173 Afyonkarahisar dan geçer. Bu özellikleri sebebiyle Afyonkarahisar, yolların kesiştiği bölgelerin birbirine bağlandığı bir merkez konumundadır. Afyonkarahisar doğuda Konya, batıda Uşak, kuzeybatıda Kütahya, Güneybatıda Denizli güneyde Burdur, güneydoğuda Isparta ve kuzeyde Eskişehir illeri ile komşudur. Denizden yüksekliği 1.34 m olup; 37o 45 ve 39o17 kuzey enlemi, 29o4 ve 31o43 doğu boylamı üzerinde yer almaktadır. Afyonkarahisar arazisinin 47,5 ini dağlar, 32,6sını platolar ve 19,9 unu ovalar oluşturur. Afyonkarahisar ilinin yüzölçümü hektardır. Bu alanın ,5 hektarını kültüre elverişli arazi, ,5 hektarını kültüre elverişsiz arazi oluşturmaktadır hektarı çayır ve mera, 26.86,5 hektarı ormanlık ve fundalık, hektarı da tarım dışı arazilerdir. İşlenen arazilerin 68'inde kuru tarım, 32'sinde sulu tarım yapılmaktadır. Toplam alanın 48' ni kültüre elverişli arazi, 52' sini kültüre elverişli olmayan arazi teşkil etmektedir. Sulu tarım arazisi hektar alan, kuru tarım arazisi ,5 hektar alandır. Geleneksek hayvancılığın azaldığı ve buna karşılık modern hayvancılığın artmaya başladığı Afyonkarahisar da et ve et ürünleri üretimi gelişme göstermiştir. Besi hayvancılığı kapalı mekanlarda ve hemen her ilçede olmak üzere merkez çevresinde yoğun biçimde yapılmaktadır Teşvik Durumu T.C Ekonomi Bakanlığının Yayınladığı Yatırım Teşvik Kanunu Mevzuatı Sektör Kodu US-97 Kodu Bölgesel Teşviklerden Yararlanacak Sektörler 4. Bölge Entegre damızlık hayvancılık yatırımları dahil olmak üzere entegre hayvancılık yatırımları 5 Bin TL Yatırım Teşvik Kanunu kapsamında entegre damızlık hayvancılık yatırımları dahil olmak üzere entegre hayvancılık yatırımları Afyonkarahisar ilinde desteklenmektedir. 172

174 Yapılması ön görülen yatırım 4. Bölgede bulunan Afyonkarahisar'da yatırım teşvik kanunu kapsamında 5.-TL tutarındaki yatırımlar için; Gümrük Vergisi Muafiyeti, KDV Muafiyeti, Vergi İndirimi, Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği, Yatırım Yeri Tahsisi, Faiz Desteği bulunmaktadır. Vergi İndirimi 4.Bölge 31 Aralık 213 e 1 Ocak 214 den Vergi İndirimi kadar başlayan sonra başlayan Oranı () yatırımlar (Yatırıma Katkı yatırımlar (Yatırıma Katkı Oranı ) Oranı ) Afyonkarahisar Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği Bölgeler OSB dışı yatırım OSB içi yatırım 31 Aralık 213 e kadar 1 Ocak 214 den sonra 31 Aralık 213 e kadar Afyonkarahisar 6 yıl 5 yıl 7 yıl 6 yıl 1 Ocak 214 den sonra 173