Ortaklık İlkesi: Sivil Toplum ve Kamu Yetkilileri için Halkın Etkin Katılımı Konusunda Rehber Bilgiler. Milena Marega REC Slovenya Direktörü

Transkript

1 Ortaklık İlkesi: Sivil Toplum ve Kamu Yetkilileri için Halkın Etkin Katılımı Konusunda Rehber Bilgiler Milena Marega REC Slovenya Direktörü

2 AB Uyum Politikasının temel bir ilkesi olarak Ortaklık Ortaklık; Yapısal Fonların ve diğer bölgesel kalkınma programlarının uygulama döngüsünün farklı aşamaları sırasında, aşağıdaki birimler arasında işbirliği yapılması demektir: - Avrupa Komisyonu, - ulusal ve yerel seviyedeki yetkililer, - devlet kurumları ile sivil toplum kuruluşları. REC Türkiye

3 Yasal zemin - 1 Yapısal Fonlar için 1988 de yapılan reformun kılavuz ilkelerinde ortaklık mevcuttu ve ardından gelen AB Uyum Politikası reformlarıyla güçlendirildi. Avrupa Topluluğu nu kuran Antlaşmanın 5. maddesi REC Türkiye

4 REC Türkiye Yasal zemin programlama döneminde ortaklık ilkesi genişletildi (Yapısal Fonlar hakkındaki 1260/1999 sayılı Tüzüğün 8. maddesi):. tüzük, ekonomik ve sosyal ortaklar ile farklı sivil toplum gruplarını temsil eden ilgili diğer yetkili organların yanı sıra, ulusal, bölgesel ve diğer seviyelerdeki yetkililerin dâhil edilmelerini gerektirir...tüzük, kendilerinin dâhil edilmeleri konusundaki ulusal kuralları ya da uygulama usûlünü belirlemeyi Üye Devletlere bırakmakla beraber, bu ortaklarla yakın istişarelerde bulunulmasını talep eder

5 Yasal zemin /99 Sayılı Tüzüğün 15. Maddesi: program hazırlığından değerlendirmeye kadar, programlama döngüsünün farklı aşamalarında ortaklık ilkesinin uygulanmasını gerektirir. REC Türkiye

6 REC Türkiye Yasal zemin: Yapısal Fonlar için Genel Tüzüğün 11. Maddesi: Bölgelerin, üçüncü sektörü de içine alarak daha kapsamlı bir ortaklığı yerine oturtmak görevi vardır: sivil toplumu temsil eden herhangi bir başka uygun kuruluş, çevresel ortaklar, STK lar ve kadın - erkek eşitliğinin gelişmesine yardımcı olmaktan sorumlu kuruluşlar Stratejik Yol Gösterici İlkeler: ortaklık, sadece ekonomik gündem için değil, aynı zamanda vatandaşların Birliğin büyüme ve istihdam stratejisi içine katılımlarını sağlamak için gösterilecek olan daha geniş çaplı çaba için de geçerlidir.

7 Ortaklığın katma değeri yasaların geliştirilmesi / geliştirilmiş meşruiyet, daha fazla işbirliği, karar vermede daha fazla şeffaflık, daha fazla sahiplenme ve yükümlülük, sektörel ve bölgesel seviyelerde kurumsal kapasitenin geliştirilmesi, projelerin daha nitelikli olarak seçilmeleri yoluyla fonların daha iyi kullanımı ve potansiyel proje girişimcilerine bilginin yayılması, iyi yönetişim, kamu yönetiminde planlama ve uygulamalarda ilerlemeler / düzelmeler. REC Türkiye

8 Etkin bir ortaklığın aktörleri Programlama Yetkilileri, programın kapsadığı alandaki bölgesel ve yerel yetkililer, yasal ekonomik, sosyal ve çevresel ajansların temsilcileri, ekonomik, sosyal ve çevresel STK ların temsilcileri, politikacılar, gerek duyulduğu takdirde ek uzmanlar. REC Türkiye

9 Programlama döngüsündeki aktörler Ortaklar, programlama aşamalarında çeşitli görevleri yerine getirebilirler: - Programlama - Uygulama ve yönetim - İzleme -Değerlendirme REC Türkiye

10 REC Türkiye Önceki programlama döneminde alınan dersler Avrupa Komisyonu (EC) Analizi* *Bölgesel Politika Genel Müdürlüğü: programlama döneminde ortaklık Ortaklık ilkesinin uygulanmasının analizi Ortaklığın işlerliğini geliştirmek için geniş kapsamlı çabalar İyi yürütüldüğü yerlerde, ortaklık yararlar sağlamıştır: -farklı seviyelerde kurumsal kapasitelerin gelişmesi, - kurumlar arasında daha iyi koordinasyon ve iletişim, - sivil toplumun daha iyi katılımı..

11 Ortaklığın getirdiği muhtemel yararlar, bazı Üye Devletler tarafından hâlâ tam olarak anlaşılmamaktadır. Ortaklık uygulamasının yöntemleri tam olarak şeffaf ve açık değildir. Ortakların katılımı, kimi zaman, kaynaklar ve zaman üzerine binen ek bir yük gibi görülmektedir. Ortakların seçimi, kimi zaman, seçilen ortağın belirli bir uzmanlık alanına/becerisine ya da siyasi tercihlere dayanmaktadır. Pek çok ortak, kendi rollerinin çok az bilindiğini ya da bu konunun kamu bilinci çerçevesinde çok az tanındığını hissetmiştir (kuralların ve rollerin açık olmaması). REC Türkiye Önceki programlama döneminde alınan dersler EC Analizi*

12 Önceki programlama döneminde alınan dersler EC Analizi* Önümüzdeki programlama dönemi yeni Konsey Tüzüğünün için aldığı kararlar:..ortaklığı güçlendirmek, fakat bunu Üye Devletlerin ulusal uygulamalarıyla uyumlu olarak yürütmelerine izin vererek yapmak REC Türkiye

13 REC Türkiye Önceki programlama döneminde alınan dersler EC Analizi* Önerilen birkaç yöntem: - ortaklarla ortaklık düzenlemelerini tartışmak üzere seminer; - devletler,operasyonel programlarla ilgili yapılan müzakereler sırasında, ortaklık ilkesinin nasıl yürütüleceği konusunda daha fazla bilgi sağlamalıdırlar; - ortaklarla ilişkilerden sorumlu bir tek durak ofis (one stop shop).

14 STK lar: Dâhil oldukları yanılsaması ECAS* Raporu, yeni Üye Devletlerle ortaklık ile ilgili olarak şu konulara odaklanmıştır: - Çok az sayıda hükümet STK larla istişare etmiştir. - İstişareler, ilk aşamalarda yer almış, fakat değişiklikler yapıldıktan sonraki aşamalarda yürütülmemiştir. - İstişareler, genellikle STK ların etkin olarak katkıda bulunmalarına zaman bırakmayacak kadar aceleye getirilmiştir - İstişarelerin yürütüldüğü durumlarda, verilen görüşlerin dinlenip dinlenmediğini ya da ne şekilde dinlendiğini anlamak çok zordu - Çok az sayıda hükümetin (böyle bir hükümet varsa) bir istişare planı vardı. - Sadece Estonya, istişare sürecinin kendisi hakkında bir rapor ortaya koydu. *ECAS- European Citizens Action Service, Brussels (Avrupa Vatandaşları Eylem Servisi, Brüksel) REC Türkiye

15 REC Türkiye İyi uygulama örnekleri - Finlandiya Geleneksel olarak merkezi bir yönetim sistemi olmasına karşın, bölgesel, yerel ve sosyal aktörlere, programların içinde geniş bir kapsamda katılma hakları verildi. Çok sayıda ortakla geniş çapta istişareler İçişleri Bakanlığı (sorumlu), planlamayı başlattı, ön değerlendirmeyi organize etti, ulusal bir koordinasyon grubu kurdu. Bölgesel Yönetim Komiteleri, tartışmaları ve gelecekteki gelişmelerin planlanmasını koordine eder. Çeşitli olumlu sonuçlar ve bölgesel kalkınma için yeni yollar. Proje liderlerine daha iyi bir şekilde yol gösterildi.

16 REC Türkiye İyi uygulama örnekleri Birleşik Krallık (UK) Ortaklık açısından, ilgili bölgesel kapasitenin olumlu gelişimini tamamlayarak, toplulukların kendi yeniden oluşumlarını yönetmeleri için kapasitelerinin artırılması çabaları, Ortak kuruluşlar, programın dağıtımı işinin alt yüklenicisi oldular bağımsız program yönetimi idarecileri (Stratchclyde Avrupa Ortaklık Programı Yönetim İdarecileri 200 ajansın katılımını içermektedir). Yetkili Yöneticiler (Managing authorities), programların stratejik yönetimi ve izlenmesi konularında yoğunlaşırlar. Ortaklığa dayalı stratejilerin olumlu etkileri * Stratchclyde European Partnership Programme Management Executive

17 REC Türkiye İyi uygulama örnekleri Çek Cumhuriyeti NROS Vakfı, 1993 te PHARE programları için hibe veren kuruluşlar olarak kuruldular: - 12 yılda 2200 proje, 25 milyon AVRO. Küresel Hibeler STK ların kapasitelerinin artırılmasını desteklemek için 5 milyon AVRO dan fazla. Küresel hibelerde, en iyi uygulama örneği olarak üç ortaklık seviyesi: programlamada, yönetimde, bireysel projelerde. Yeni programlama dönemi: STK lar kamu katılım sürecinin aracıları/arabulucuları, katılım metodolojisinin oluşturulmuş, idari çalışma grubu kurulmuş.

18 Ortaklığı işler hale getirmek Etkin bir ortaklık nasıl oluşturulur? İlkeler Standartlar Göstergeler Uygun bir istişare neye benzer? REC Türkiye

19 Ortakların görevleri için standartlar Dâhil olma Destek Planlama Yöntemler Bir arada çalışma Bilgiyi paylaşma Başkalarıyla çalışma İlerleme Geri bildirim İzleme ve değerlendirme REC Türkiye

20 REC Türkiye İyi bir istişare süreci nedir? - 1 STK ları tam sosyal ortaklar olarak tanıyın. Yapısal Fonların tasarım ve planlanması sırasında STK lara açıkkapı politikası uygulayın. Bir istişare planı ve zaman çizelgesi yayınlayın. Her bir aşama için bol zaman ayrıldığından emin olun. STK ların görevleri ve istişareler için teknik yardım sağlayın. Bilgiyi olanaklı kılın planları ve taslak belgeleri mümkün olan en erken aşamada paylaşın.

21 İyi bir istişare süreci nedir? - 2 Belirli temalar için çalışma gruplarını kullanın ve STK ları bunların içine katın. İstişare ile ilgili bilgileri yaymak için değişik medya biçimleri kullanın: web sayfaları, basılı materyaller, basın. En dışlanmış olanlarla çalışan STK ları dâhil edin. Yorumların nasıl resmi belgelere dahil edildiğini gösterin dahil edilmemişse, neden olmadığını anlatın. Daha sonra, karar süreci hakkında rapor verin kimlerle ve nasıl istişare edildi, neler önerildi, planlar sonuç olarak ne şekilde değiştirildi REC Türkiye

22 Katılımcı yaklaşım -1: I. Çok katmanlı dâhil olma: 1. Kamu bilgilendirme toplantılarında, ilgili kamu kesiminin temsilcileri olarak; 2. Siyasi ve teknik birimlerde: planlama birimleri uzman olarak planlama ekiplerine katılan sivil toplum (ST) üyeleri; yönetim birimleri seçilen sivil toplum (ST) temsilcileri, sivil toplumu temsil eder; izleme birimleri seçilen sivil toplum (ST) temsilcileri, sivil toplumu temsil eder; değerlendirme birimleri seçilen sivil toplum (ST) temsilcileri, sivil toplumu temsil eder. REC Türkiye

23 Katılımcı yaklaşım -2: 3. proje girişimcileri olarak: sivil toplum kuruluşları, bağımsız olarak ya da konsorsiyumlar halinde eylemleri oluşturup uygularlar. (Çıkar çatışmasından kaçınarak!) II. Planlama sürecinin bütün aşamalarında: planlama aşaması, uygulama aşaması, izleme ve değerlendirme aşaması.

24 I. Ön hazırlıklar Planlama Sürecinin Aşamaları Bu aşamaya karşılık gelen sivil toplum bütünleşmesi Ulusal Kalkınma Planının Başlatılması (UKP) UKP nın başlatılmasının kamuya duyurulması (Web sitesinin kurulması) Paydaşların belirlenmesi

25 Planlama Sürecinin Aşamaları Bu aşamaya karşılık gelen sivil toplum bütünleşmesi UKP için Hazırlık Planının detaylandırılması ve benimsenmesi UKP için Hazırlık Planının bir parçası olarak, İstişare Planının hazırlanması ve duyurulması (İstişare planı; amaçlar, hedef gruplar, istişare/katılım programı ve yöntemleri, bilgilerin elde edilebilirliği ve çeşitleri, kamu yorumlarının hesaba katılması yöntemleri gibi konuları tanımlar.)

26 Planlama Sürecinin Aşamaları Bu aşamaya karşılık gelen sivil toplum bütünleşmesi UKP nın hazırlanması için Çalışma Grubunun tayin edilmesi Tayin edilen sivil toplum (ST) temsilcileri, UKP Çalışma Grubu üyeleridir (Sekreterya desteği) UKP nın hazırlanması için Sektörel Uzlaştırma Komisyonunun tayin edilmesi Bilginin elde edilebilirliği: a) UKP yi ilgilendiren belgeler, b) UKP nın hazırlanma süreci hakkında bilgiler.

27 II. UKP nın Planlanması Planlama Sürecinin Aşamaları Bu aşamaya karşılık gelen sivil toplum bütünleşmesi Analitik aşama: alanların/ sektörlerin çalışmaları Hedeflerin ve önceliklerin belirlenmesi Olası stratejik seçeneklerin tasarımı Üzerinde karar verilen seçeneğin detaylandırılması STK lardan uzmanlar, uzman ekiplerin üyeleri olarak hareket ederler. ST un şunlara katılımını sağlayan çalıştaylar: Hedeflerin ve önceliklerin belirlenmesi ve seçenekler için karar verilmesi. Yorumları dikkate alarak hazırlanacak Web sitesi sunumu

28 Planlama Sürecinin Aşamaları Bu aşamaya karşılık gelen sivil toplum bütünleşmesi Ön değerlendirme, Stratejik Çevresel Değerlendirme UKP nihai teklif taslağının hazırlanması (uygulama planı ve izleme de dâhil olmak üzere) Değerlendirmelere katılan ilgili ST üyeleri için çalıştaylar UKP nihai teklif taslağının web sitesinde sunumu Planlama sürecine ST un nasıl dahil olduğu ve UKP nın niteliğinin artırılmasına nasıl katkıda bulunduğu hakkında rapor

29 Planlama Sürecinin Aşamaları Bu aşamaya karşılık gelen sivil toplum bütünleşmesi UKP nın onaylanması Seçilen ST temsilcilerinin, Ulusal Sürdürülebilir Kalkınma Komisyonu üyeleri olarak hareket etmeleri Onayın kamuya duyurulması Web sitesinin güncellenmesi

30 III. UKP nın uygulanması Planlama Sürecinin Aşamaları Bu aşamaya karşılık gelen sivil toplum bütünleşmesi Projelerin seçilmesi ST temsilcileri Seçim Komiteleri olarak hareket ederler Eylemlerin uygulanması ST kuruluşları, proje girişimcileri ve uygulayıcıları olarak hareket ederler Çıkar çatışmalarından kaçınarak!

31 III. İzleme ve Değerlendirme Planlama Sürecinin Aşamaları Bu aşamaya karşılık gelen sivil toplum bütünleşmesi İzleme ve Değerlendirme ST temsilcileri, İzleme Komitesi üyeleri olarak hareket ederler. Ortaklığın, programların verimliliğini kontrol etmek için kullanılan göstergeler arasında bulunan çeşitli aşamalarında ulaşılan niteliği Kamuya duyurulması, web sitesinin güncellenmesi,

32 İlginize teşekkürler! Milena Marega REC Slovenya