Kiralık işçiler (uitzendkrachten) için Toplu İş Sözleşmesinin (CAO) özeti.

Transkript

1 Kiralık işçiler (uitzendkrachten) için Toplu İş Sözleşmesinin (CAO) özeti. Kasım 2011 da yayımlanmıştır. İçindekiler Hukuksal haklar: aşamalı sistem 2 Aşama A 2 Aşama B 3 Aşama C 5 Ücret 7 Hastalık 10 Müteakip işverenler 11 İnşaatta çalışan kiralık işçiler 11 Sürekli olarak Hollanda da ikamet etmeyen kiralık işçiler 11 Emeklilik 11 Şikâyet ve anlaşmazlıklar 11 Fonksiyon tasnif komisyonu 12 Kiralık işçiler için Toplu İş Sözleşmesinde, iş sözleşmenle ilgili tüm hakların ve yükümlülüklerin belirtilmiştir. Ayrıca işverenin hakları ve yükümlülükleri de CAO da yer almaktadır. Bu broşürde, hukuksal hakların, ücret ve eğitim gibi, CAO nun en önemli şartları açıklanmıştır. Algemene Bond Uitzendondernemingen P.O. Box 144 Singaporestraat 74 Telephone Internet: AC Badhoevedorp Lijnden Fax info@abu.nl - 1 -

2 Hukuksal haklar: aşamalı sistem ABU deki Kiralık İşçiler için geçerli olan CAO da, aşamalı sistem uygulanmaktadır. Bu aşamalarda ilerledikçe, hakların da artacak. Böylece iş ve işçi bulma şirketi ile olan bağın da daha sıkı bir hale gelecektir. İş ve işçi bulma şirketi, sana şu anda hangi aşamada bulunduğunu söyleyebilir. Aşamalı sistem, üç aşamadan oluşur. Aşağıdaki tabloda, söz konusu aşamaların süresi verilmiştir. Aşama A Aşama B Aşama C Çalışmış olduğun 78 hafta 2 sene ve/veya 8 sözleşme Süresiz Aşama A İş ve işçi bulma şirketi için 78 hafta çalışmadığın sürece, aşama A da bulunursun. Ancak emeklilik yaşına ulaştıysan ayrı tutulursun: o halde iş ve işçi bulma şirketi için 130 hafta çalışmadığın sürece aşama A da bulunursun. Çalışmış olduğun her hafta, aşama A daki süreye eklenir. Haftada toplam kaç saat çalışmış olduğuna ise bakılmaz. Bu aşama içerisindeyken, imzalayabileceğin iş sözleşmelerinin sayısı sınırsızdır. Çalıştığın işveren sayısı ise önemli değildir. İşe ara verilmesinin aşama A için doğurduğu sonuçlar Eğer aynı iş ve işçi bulma şirketi için 26 hafta veya daha uzun bir süre boyunca çalışmadıysan, 78 çalışma haftasının sayımı yeniden başlar. İki iş sözleşmesi arasında verilen ara 25 hafta veya daha kısa bir süreden oluşursa, biriktirmiş olduğun çalışma haftaları silinmeyecektir. İş ve işçi bulma şirketi, ara verildikten sonra, tekrar kaldığın yerden saymaya devam edecektir. Verilen ara Oluşturduğu sonuçlar 26 haftadan kısa Biriktirilen haftalar silinmez: sayıma devam 26 hafta veya daha uzun Aşama A yeniden başlar Örnekler Jan aynı iş ve işçi bulma şirketi için 46 hafta çalıştıktan sonra, 10 haftalığına Aruba ya izne gider. Jan ın işine verdiği ara 26 haftadan kısa olduğu için, geri dönüşünde aynı iş ve işçi bulma şirketindeki işine devam ederek 32 hafta sonra aşama A yı tamamlaması mümkündür. Jan 28 hafta boyunca aynı iş ve işçi bulma şirketi için çalıştıktan sonra, 31 haftalığına Aruba ya izne gider. Jan ın işine verdiği ara 26 haftadan daha uzun sürdüğü için, izinden geri döndüğünde (aynı iş ve işçi bulma şirketinde çalışmaya devam etse dahi) aşama A ya baştan başlamak zorunda kalacaktır. Aşama A da yevmiyelik koşullu işçi kira sözleşmesi Eğer aşama A da çalışıyorsan ve iş ve işçi bulma şirketi ile süreli bir sözleşme yapmamışsan, yevmiyelik koşullu işçi kira sözleşmesi altında çalışıyorsun demektir. Bir başka deyişle, taraflar arasında farklı bir anlaşma yapılmadığı müddetçe, aşama A da otomatikman yevmiyelik koşullu işçi kira sözleşmesi geçerli olacaktır. Yevmiyelik koşulunun geçerli olması, aşağıdaki sonuçları oluşturur: Verilen iş sona erdiği zaman işçi kira sözleşmesi de sona erer. Kiralık işçi olarak arzu ettiğin anda işi bırakabilirsin. İş sona erdiği zaman işçi kira sözleşmesi de sona erer Eğer işveren, iş ve işçi bulma şirketi ile olan sözleşmeyi feshederse, senin iş ve işçi bulma şirketi ile olan işçi kira sözleşmen de sona erecektir. Bunun sonucunda, maaş alma hakkın kalkar. İş ve işçi bulma şirketinin, sana gerekli tedbirleri alabilmen için işin sona ereceğine dair vaktinde haber vermesi gerekir. İşin süresi ne kadar uzun olursa, iş ve işçi bulma şirketinin sana işin sona ereceğine dair - 2 -

3 önceden haber verme süresi de o kadar uzun olacaktır. Haber verme sürelerini belirten takvim günleri sayısı aşağıdaki tabloda yer almaktadır: İşin süresi Önceden haber verme hafta olarak süresi takvim günü olarak Eğer iş ve işçi bulma şirketi, önceden haber verme yükümlülüğüne uymazsa, iş sözleşmesi sona erer fakat söz konusu günler için maaş almaya devam edersin. Ancak bu günler boyunca yeni işler yapmak için hazır olman gerekir (uygun işler, bir açıklama için aşama B ve C ye bkz). Eğer hasta olursan (veya bir kaza geçirirsen) ve iş bu nedenle sona ererse, önceden haber verme süresi uygulanmaz. Bu durumda işçi kira sözleşmesi derhal sona erer. Arzu ettiğin anda işi bırakabilirsin Yevmiyelik koşulu ayrıca her anda, çalışmakta olduğun kiralık işçi işini bırakmak istediğini belirtme özgürlüğünü doğurur. Bu durumda da işçi kira sözleşmesi sona erer. İşi bırakmak istiyorsan, bunu en geç bir çalışma günü öncesinden iş ve işçi bulma şirketine bildirmek zorundasın. Aşama B Aşama B aşağıdaki durumlarda başlar: Aşama A nın tamamlanmasına müteakip, aynı iş ve işçi bulma şirketi için çalışmaya devam etmen halinde, veya Aşama A nın tamamlanmasından sonra 26 hafta içerisinde aynı iş ve işçi bulma şirketinden yeniden iş alman halinde. Örnek: Jan aynı iş ve işçi bulma şirketi için 78 hafta çalıştıktan sonra, 10 haftalığına Aruba ya izne gider. Jan 78 hafta çalışmış olduğu için, aşama A yı tamamlamıştır. 10 haftalık izin süresi 26 haftadan kısa olduğundan, Jan izinden geri döndüğü zaman, aşama A yı tamamlamış olduğu için aynı iş ve işçi bulma şirketinde aşama B ye başlayacaktır. Aşama B en fazla iki sene veya sekiz sözleşme sürer. Bir başka deyişle, bu aşama süresince, peş peşe en fazla sekiz kez geçici süreli işçi kira sözleşmesi yapılabilir. Dokuzuncu sözleşme ile aşama C ye geçiş yaparsın. İşçi kira sözleşmelerinin süresini, iş ve işçi bulma şirketi kendisi belirleyebilecektir, ancak aşama B nin toplam süresi hiçbir zaman iki seneyi aşamamaktadır. Eğer aşama B deki sözleşmeler arasında 13 haftadan kısa süren bir ara verilmişse, o zaman bu süre de aşama B nin toplam süresine dâhil edilir. Aşama B de yevmiyelik koşulunun işçi kira sözleşmesine dâhil edilmesi artık mümkün değildir. Bu aşamada geçici süreli bir işçi kira sözleşmesiyle çalışırsın. Örnekler: Aynı iş ve işçi bulma şirketiyle peş peşe sekiz kez üç aylık sözleşme yapmışsan, aşama B toplam iki sene sürmüş olacaktır. Aynı iş ve işçi bulma şirketiyle peş peşe sekiz kez iki aylık sözleşme yapmışsan, aşama B toplam on altı ay sürmüş olacaktır. Aynı iş ve işçi bulma şirketi tarafından sana dokuzuncu bir sözleşme teklif edilirse veya bu şirkette iki senelik süreyi aşarsan, aşama C ye geçiş yapmış olursun

4 Geçici bir süre için iş yoksa Aşama B de kiralık işçi sözleşmeleri anlaşılan tarihlerde (veya projenin bitiminde) kanunen sona erer. Yevmiyelik koşulunun uygulanması artık mümkün değildir. Seni işçi olarak kiralayan şirket işi tamamlarsa, işçi kira sözleşmen bununla otomatikman sona ermez. Bu durumda, iş ve işçi bulma şirketinin sana uygun başka bir iş bulmaya çalışması gerekir. Sana uygun yeni bir iş bulunana kadar, maaşının bir kısmını alma hakkına sahip olacaksın (buna gerileme maaşı da deniyor, bkz. sayfa 9). Örnek: Mark aşama B de muhasebeci olarak altı aylık bir sözleşme ile çalışmaktadır. İki ay geçtikten sonra bu iş son bulur. Bu durumda iş ve işçi bulma şirketinin Mark için uygun başka bir iş araması gerekir. Şirket yeni bir iş bulmadığı müddetçe, maaşını almaya devam edersin. Bu maaşın yüksekliği için, 9uncu sayfada bulunan İş olmadığı zamanlarda maaş başlıklı bölüme bkz. Uygun iş İş ve işçi bulma şirketi sana uygun iş arar. Uygun iş derken, ilk yerine getirmiş olduğun fonksiyonun en fazla iki fonksiyon grubu altında bulunan işler kastedilir (ya da mevcut sözleşmen uyarınca yerine getirdiğin son fonksiyon daha yüksek ise, bu fonksiyon esas alınır). Yeni görevinde çalıştığın (haftalık, aylık veya dönem başına) saat sayısı da sözleşmende yazılı olan saat sayısına eşit olmalıdır. Ayrıca bu saatlerde işte çalışmak için hazır halde bulunmanız şarttır. İş ve işçi bulma şirketi sana uygun başka bir iş bulur ve sana sunulan bu iş gayet makul olmasına rağmen sen bu işi reddedersen, başka bir iş yapma hakkını yitirmekle beraber maaş alma hakkını da yitirmiş olursun. Aynı kiralık işçi sözleşmesiyle: tekrar işbaşına Eğer aşama B de kiralık işçi olarak çalışmış olup, işin bitiminden sonra tekrar aynı işçilik sözleşmesi kapsamında başka bir işe geçiş yaparsan, en az önceki işte almış olduğun maaşı alma hakkına sahip olursun. Örnek: Ahmet aşama B de muhasebeci olarak altı aylık bir sözleşme ile çalışmaktadır. İki ay geçtikten sonra bu iş son bulur. Bu durumda iş ve işçi bulma şirketinin Ahmet için uygun başka bir iş araması gerekir. İş ve işçi bulma şirketi yeni bir iş bulmadığı müddetçe, Ahmet maaşını almaya devam eder. Bu maaşın yüksekliği için, 9uncu sayfada bulunan Ücret başlıklı açıklamaya bkz. İş ve işçi bulma şirketi 1 ay sonra Ahmet e uygun bir iş bulursa, ona en az muhasebeci olarak kazanmış olduğu maaşı ödemek zorunda olacaktır. Yeni bir işçi kira sözleşmesi: tekrar işbaşına Sana aşama B de yeni bir işçi kira sözleşmesi teklif edilirse, alacağın maaşın en azından iş olmayan zamanlarda almakta olduğun maaşa eşit olması gerekir. Eğer en az on üç hafta ve en fazla 26 hafta işsiz kaldıysan gerileme maaşı verilir. Geçici süreli işçi kira sözleşmesinin sona ermesi Geçici süreli bir işçi kira sözleşmesi işten çıkış bildirim süresi dikkate alınarak hem senin tarafından hem de iş ve işçi bulma şirketi tarafından her çalışma günü feshedilebilir. İş ve işçi bulma şirketi, sözleşmenin süresi dolmadan, işçi kira sözleşmesini feshetmek isterse, bunun için UWV WERKbedrijf isimli kurumdan veya sulh mahkemesinden müsaade alması gerekir. İş ve işçi bulma şirketi bir başka deyişle bir işten çıkarma müsaadesi alması gerekir

5 İşten çıkış bildirimleri için şu süreler esas alınır: İşçi kira sözleşmesinin İşçinin dikkate alması İş ve işçi bulma şirketinin süresi gereken süre dikkate alması gereken süre 0 ila 3 ay arası 7 takvim günü 1 ay 3 ila 6 ay arası 14 takvim günü 1 ay 6 ay veya daha uzun 28 takvim günü 1 ay Eğer aşama B deki işçi kira sözleşmesinde, sözleşme süresi dolmadan feshetme imkânı verilmemişse, işçi kira sözleşmesini süresi dolmadan feshetmen mümkün olmayacaktır. Elbette, aşama B de yapılan geçici süreli bir sözleşme, süresi dolduktan sonra otomatikman sona ermiş olur. Bu durumda senin veya iş ve işçi bulma şirketinin herhangi bir bildirim süresini dikkate almasına gerek yoktur. Aşama B de işe ara verilmesi ve yeniden sayım Aşama B de, işçi kira sözleşmen sona erdikten sonra, iş ve işçi bulma şirketi için on üç haftadan kısa bir süre çalışmazsan, bu süre yine de 2 senelik süreye dâhil edilecektir. Eğer aşama B de, iş ve işçi bulma şirketi için 13 haftadan fazla olup 26 haftadan kısa süren bir süre çalışmazsan, aşama B nin sayımına yeniden başlanır. İş ve işçi bulma şirketi için 26 hafta veya daha uzun bir süre çalışmazsan, tekrar aşama A nın başına dönersin. Verilen ara Oluşturduğu sonuçlar 13 haftadan kısa Biriktirilen haftalar 2 senelik süreye eklenir 13 hafta veya daha uzun Aşama B yeniden başlar olup 26 haftadan kısa ise 26 hafta veya daha uzun Aşama A yeniden başlar Örnekler: Anne aşama B de iki ay çalıştıktan sonra, iki aylığına işten ayrılır. Bu iki ay geçtikten sonra tekrar aynı iş ve işçi bulma şirketinde çalışmaya başlar. Böylece ikinci sözleşmesi aşama B nin beşinci ayının başında başlar. Verilen aralar on üç haftadan kısa ise, aşama B deki iki senelik süreye dâhil edilir. Anne aşama B de dört ay çalıştıktan sonra, dört aylığına işten ayrılır. Bu dört ay geçtikten sonra tekrar aynı iş ve işçi bulma şirketinde çalışmaya başlar. Verilen ara on üç haftadan uzun olduğu için, aşama B nin başına döner. Anne aşama B de on sekiz ay çalıştıktan sonra, yedi aylığına işten ayrılır. Bu yedi ay geçtikten sonra tekrar aynı iş ve işçi bulma şirketinde çalışmaya başlar. Verilen ara 26 haftadan uzun olduğu için, aşama A nın başına döner. Aşama C Aşama C aşağıdaki durumlarda başlar: aşama B nin tamamlanmasına müteakip, çalışmaya devam etmen halinde; veya aşama B nin tamamlanmasından sonra on üç hafta içerisinde aynı iş ve işçi bulma şirketinden yeniden iş alman halinde. Aşama C nin uzunluğu süresizdir. Örnek: Anne aşama B de iki sene çalıştıktan sonra, on haftalığına işten ayrılır. Bu on hafta geçtikten sonra tekrar aynı iş ve işçi bulma şirketinde çalışmaya başlar. Şimdi bir aşama C sözleşmesi alma hakkına sahiptir. Aşama B de biriktirilen süre, on üç hafta boyunca silinmez

6 Geçici bir süre için iş olmadığı zaman Aşama C de daima süresiz bir işçi kira sözleşmesiyle çalışacaksın. Yevmiyelik koşulunun uygulanması artık mümkün değildir. Seni işçi olarak kiralayan şirket işi tamamlarsa, senin işçi kira sözleşmen sona ermeyecektir ve iş ve işçi bulma şirketi maaşının bir kısmını ödemeye devam etmekle yükümlü olacaktır. Bu maaşın yüksekliği için, 9uncu sayfada bulunan açıklamaya bakınız. Bunun dışında iş ve işçi bulma şirketinin sana uygun başka bir iş araması gerekir. Uygun iş İşin olmadığı zaman iş ve işçi bulma şirketi sana uygun iş arar. Aşama B de olduğu gibi, bu aşamada da uygun iş ile en son yerine getirmiş olduğun fonksiyonun en fazla iki fonksiyon grubu altında bulunan işler kastedilir (ya da mevcut sözleşmen uyarınca yerine getirdiğin ilk fonksiyon daha yüksek ise, bu fonksiyon esas alınır). Yeni görevinde çalıştığın (haftalık, aylık veya dönem başına) saat sayısı, sözleşmende yazılı olan saat sayısına eşit olmalıdır. Ayrıca bu saatlerde işte çalışmak için hazır halde bulunmanız şarttır. İş ve işçi bulma şirketi sana uygun başka bir iş bulur ve sen bunu reddedersen, başka bir iş alma hakkını ve maaş alma hakkını yitirirsin. Örnek: Youssef, aşama C sözleşmesi ile bekçi olarak çalışmaktadır. İki ay geçtikten sonra, bu iş sona erer. Bu durumda, iş ve işçi bulma şirketinin Youssef e uygun başka bir iş bulması gerekir. İş ve işçi bulma şirketi uygun bir iş bulmadığı müddetçe, maaşı ödemeye devam etmesi gerekir (9uncu sayfada aşama B ve C de ücret başlığına bkz). Tekrar işbaşına Eğer aşama C de tekrar iş yapmak üzere kiraya verilirsen, en azından iş olmayan zamanlarda aldığın maaşı alma hakkın olacaktır. Bu maaşın yüksekliği için 9cu sayfada bulunan Ücret başlığı altındaki C aşamasında yeni bir iş kısmına bakınız. Aşama C de işçi kira sözleşmesinin sona ermesi Süresiz bir işçi kira sözleşmesi işten çıkış bildirim süresi dikkate alınarak hem senin tarafından hem de iş ve işçi bulma şirketi tarafından bir sonraki çalışma gününde feshedilebilmektedir. İş ve işçi bulma şirketi bunun için UWV WERKbedrijf isimli kurumdan veya sulh mahkemesinden müsaade almak zorundadır. Sözleşmede farklı bir süre üzerine anlaşma yapılmadığı takdirde, işten çıkış bildirim süresi her iki taraf için 1 aydır. Eğer taraflar arasında (en fazla altı ay olmak üzere) daha uzun bir bildirim süresi üzerine anlaşma yapılmış ise, bu süre her iki taraf için geçerli olacaktır. Emeklilik yaşına ulaştığınızda süresiz işçi kira sözleşmen (eğer bu hususta farklı anlaşmadıysanız) otomatikman sona erecektir. Aşama C de işe ara verilmesi ve bunun doğurduğu sonuçlar Aşama C sona erdikten sonra, iş ve işçi bulma şirketi için 26 haftadan kısa bir süre çalışmazsan, aşama B nin başına geri dönersin. Eğer iş ve işçi bulma şirketi için 26 hafta veya daha uzun bir süre çalışmazsan, tekrar aşama A nın başına geri dönersin. Verilen ara 26 haftadan kısa 26 hafta veya daha uzun Oluşturduğu sonuçlar Aşama B yeniden başlar Aşama A yeniden başlar - 6 -

7 Ücret Kiralık işçiler için Toplu İş Sözleşmesi nde bir ücret düzenlemesi vardır. Toplu İş Sözleşmesinde hangi maaş kategorisine dâhil olman gerektiği ve saat ücretinin nasıl belirleneceği tam olarak gösterilmiştir. 26 hafta boyunca aynı kiracı şirket için çalıştıktan sonra, iş ve işçi bulma şirketi sana şirkette standart olan ücrete göre ödeme yapmak zorundadır. Buna kiracı ücreti denir. Bu kiracı ücretinin yapmış olduğun işe bakılmaksızın uygulanması gerekir. Kiracı ücretinin tam olarak ne demek olduğunu sayfa 8 de bulunan Kiracı ücreti başlığı altında okuyabilirsin. İş ve işçi bulma şirketi, kiralık işçiyle fikir alışverişinde bulunarak, kiracının ücretini (kiracı ücreti) hemen uygulamayı da tercih edebilir. Böyle bir durumda, söz konusu kiracı şirkette çalışmakta olup aynı işi yapan tüm kiralık işçiler bu kiracı ücretini alma hakkına sahipler. Kiracı şirkette başka işler yapan kiralık işçiler için farklı bir tercih yapılabilir. Ancak bunun için, yapılan işler arasında ciddi farklar söz konusu olması gerekir. Mesela üretim işleriyle muhasebe işleri gibi. Ustalık ücreti Eğer o anda içinde çalışmakta olduğun sektörde ustalık vasfına sahipsen ve usta bildirimi yükümlülüğü uygulanıyorsa kiracı ücreti işin ilk gününden itibaren geçerli olabilir. Kiracı ücreti örneğin senin için, diploma sahibi olduğun için, her zaman ilk günden itibaren uygulanabilir. Kiralık işçinin, usta işçi olarak tanınması için gerekli olan şartlar, kiracı şirket için geçerli olan Toplu İş Sözleşmesinde belirtilmiştir. İş ve işçi bulma şirketi sana ilk günden itibaren kiracı ücretini alma hakkına sahip olup olmadığını söyleyebilir. Kiralık işçiler için geçerli olan Toplu İş Sözleşmesi uyarınca ücretlendirme Maaşın yüksekliğinin belirlenmesi için aşağıdaki üç husus dikkate alınır: Fonksiyon grubu Maaş tablosu Periyodikler Fonksiyon grubu Bir işçi, dokuz farklı fonksiyon grubundan biriyle kiraya verilebilir. Bu fonksiyonlar, resmi karar verme kuralları ile tespit edilir. Bu prosedürde, işin niteliği, işçiden beklenilen bilgi düzeyi ve bağımsız hareket edebilme özelliği önemli rol oynar. Bir başka deyişle, gireceğin fonksiyon, dâhil olacağın fonksiyon grubunu belirler. Maaş tabloları Maaş tablolarında saat ücretleri yazılıdır. Maaş tablosu, yeni giriş yapanlar tablosu ve norm tablosu olmak üzere ikiye ayrılır. Çoğu durumlarda norm tablosuna dâhil olursun. Zira yeni giriş yapanlar tablosuna dâhil olmak, ancak iş tecrüben yoksa ve/veya aşağıdaki gruplardan birine dâhil olduğun takdirde mümkündür: okulu terk edenler; iş pazarına dönüş yapanlar; yeniden entegrasyon hedef grupları; uzun süreli işsizler; sadece izin döneminde çalışanlar. Yeni giriş yapanlar tablosunda en fazla 52 çalışma haftasından sonra norm tablosuna geçmelisin. Bunun dışında, tüm durumlar için norm tablosu esas alınır. Maaş tablosu, dokuz farklı fonksiyon grubu ile uyuşan ve toplam dokuz maaş kategorisinden oluşan, başlama ile bitirme maaşını bildiren bir tablodur. Tablolar genellikle her yıl güncellenir. Maaş tablosunun en son versiyonu CAO da yer almaktadır. CAO, adresinden indirilebilir

8 Periyodikler 52 hafta boyunca aynı iş ve işçi bulma şirketi için çalışmışsan, sana bir periyodik verilir. Periyodik, fiili maaş üzerinden yapılan % 2,75 artışlı bir ikramiyedir. Eğer işine 26 hafta veya daha uzun bir süre ara vermişsen periyodik sayımı yeniden başlar. Eğer 52 hafta çalıştıktan sonra kiracı ücretine göre maaş alıyorsan, o anda periyodik uygulaması yapılmaz. Zira bu durumda, kiracı şirketin sistemine göre periyodik alma hakkına sahipsin. Eğer yeni giriş yapanlar tablosunda, aynı iş ve işçi bulma şirketi için 52 hafta çalışmışsan, bir periyodik alır ve norm tablosuna geçiş yaparsın. Bu durumda, alacağın maaşın en azından norm tablosunda o fonksiyon grubu için verilen maaşa eşit olması gerekir. Kiracı ücreti 26 hafta içerisinde aynı kiracı şirket için çalışmışsan, iş ve işçi bulma şirketinin senin hakkında kiracı şirketin ücretini (kiracı ücreti) uygulaması gerekir. İş ve işçi bulma şirketi, kiracı ücretini o kiracı şirketteki ilk çalışma gününde uygulamayı da tercih edebilir. Bu durumun her zaman sana yazılı olarak teyit edilmesi gerekir. Kiracı ücreti genelde Kiralık İşçiler için Toplu İş Sözleşmesinde yer alan ücretten daha yüksektir, fakat bazen daha düşük de olabilir. Kiracı ücretinin uygulanmasında iş ve işçi bulma şirketi aşağıdaki maaş unsurlarını kiracı şirketten öğrenerek uygular: 1. saat ücreti (ölçekte geçerli periyodik maaş); 2. geçerli olan iş süresini kısaltma düzenlemesi (adv). İş ve işçi bulma şirketi adv yi zaman ve/veya para olarak verebilir; 3. fazladan (mesai dışında) yaptığın işler, saat değişiklikleri, düzensiz iş günleri (mesela bayram günleri) ve vardiya için zamlı ücret verilmesi; 4. kiracı şirket tarafından belirlenen yüksekliğe ve zamana göre ilk maaş artışı; 5. masrafların karşılanması; 6. periyodikler, yüksekliği ve saati kiracı şirkettekinin aynısı. Kiracı ücreti Kiralık İşçiler için Toplu İş Sözleşmesi ne göre uygulanır, ancak ücret unsurlarının içeriği CAO nun bir bölümünü teşkil etmez. Kiracı ücretinin tam tarifi için CAO nun 19 uncu maddesine bkz. Eğer kiracı şirket için 26 hafta veya daha uzun bir süredir çalışmadıysan, senin için yeniden ABU-CAO maaşları geçerli olabilir ve kiracı ücreti için gerekli olan 26 haftalık sürenin sayımı yeniden başlar. Eğer başka bir kiracı şirkete gidersen, iş ve işçi bulma şirketi, kendi tercihine göre, Kiralık İşçiler için Toplu İş Sözleşmesi ücreti ile kiracının ücreti arasında seçim yapabilecektir. Aşama A da ücret Aşama A da maaşın görev başına belirlenir. Yedek birikimler Aşama A da yevmiyelik koşulu altında çalışan bir kiralık işçi olarak, sadece gerçekten çalışmış olduğun saatler için para alırsın. Ayrıca, her çalışmış olduğun saat için birtakım yedek birikimlerin vardır. Aylık maaş bordronda (loonstrook ta) bu haftalık birikimleri görebilirsin. Aşağıdaki yedek birikimleri alma hakkına sahipsin: izin günleri için, senede 24 izin günü; izin parası için, yasalarca öngörüldüğü gibi fiili maaşın % 8 i; işe kısa süreli veya özel/olağandışı nedenlerle gelmeme halinde, maaşının % 0,6 sı (bununla hangi olayların/günlerin kastedildiğini CAO da okuyabilirsin); bayram günleri için (iş ve işçi bulma şirketi bayram günlerini hemen ödemeyi tercih etmediyse, ki bu sık sık rastlanılan bir durumdur)

9 CAO nun maddelerinde, tam olarak hangi yedek birikimlerin yapıldığını, bunlardan nasıl yararlanılabileceği ve sonuçta bunların hangi biçimde ödendiğini okuyabilirsin. CAO nun 40cı maddede yedek birikimlerin ödeniş şekline ve ödeneceği tarihe dair bilgi bulursunuz. Aşama B ve C de ücret Aşama B ve aşama C de çalışan bir kiralık işçi olarak, sadece çalışmış olduğun saatler için değil, ayrıca, sözleşmen geçerli olduğu sürece, çalışmadığın saatler için de maaş alma hakkına sahip olursun. Örneğin hasta olduğun zamanlarda veya iş ve işçi bulma şirketinin sana geçici bir süre için iş verememesi halinde. Bunun dışında aşama B veya aşama C de çalışan bir kiralık işçi olarak, izin sırasında, işe kısa süreli veya özel nedenlerle gelmeme halinde ve standart olarak tanınmış bayram günlerinde, yine de maaş alma hakkına sahipsin. CAO nun 35. maddesinden 38. maddesine kadar, bu hususun senin için hangi durumlarda ve ne sıklıkta geçerli olabileceğini okuyabilirsin. İş olmadığı zamanlarda maaş Aşama A a maaş ödemeyi sürdürme yükümlülüğünü içeren sözleşmeli veya B veya C aşamasında sözleşmeli olarak çalışmaktaysan iş ve işçi bulma şirketi, sana uygun başka bir iş bulmadığı müddetçe ve çalışmama konusunda senin herhangi bir ihmalin söz konusu olmadığı sürece, maaş (veya maaşın bir kısmını) alma hakkın sürer. İş olmadığı anlarda da gerileme maaşı devreye girer. Gerileme maaşı son calışmak için hazır bekleme anında ödenen somut maaşın %90 oranındadır ve bu tabii ki en az yasal asgari gelir düzeyinde olabilir. Aşama B de aynı sözleşme altında iş değiştirdiğin zaman alacağın maaş Aşama B de, sözleşmenin devam ettiği süre içerisinde, iş ve işçi bulma şirketi tarafından başka bir işe tayin olursan, bazı durumlarda benzeri bir iş yapmaya devam edersin, ancak çoğu zaman, bu yeni iş farklı bir iş olacaktır. Farklı bir işin maaşı da genelde farklı olur. Aşama B de bu durumda en azından bir önceki işte almış olduğun maaşı alırsın. Aşama B de yeni bir sözleşme ve yeni bir işte alacağın maaş Sana aşama B de yeni bir sözleşme verilirse, aynı zamanda yeni bir maaş üzerine de anlaşma yapılır. İş ve işçi bulma şirketi, seni tekrar bir kategoriye dâhil edecektir. Ancak yine de, iş ve işçi bulma şirketi bu yeni maaşı belirlerken (aşama A nın aksine) tamamen serbest olamayacaktır. Zira böyle bir durumda, en azından iş olmadığı zaman alacağın maaşı alma hakkın olacaktır. Bu maaşın tam olarak nasıl hesaplandığını, bu sayfada İş olmadığı zamanlarda maaş başlıklı bölümde okuyabilirsin. Aşama C de yeni bir işte alınacak maaş Aşama C de verilecek olan yeni bir işle beraber, maaşın da (bu yeni iş esas alınarak) yeniden belirlenecektir. Bu hesaplamada da bir taban sınır söz konusudur. Bu maaşın tam olarak nasıl hesaplandığını, İş olmadığı zamanlarda maaş başlıklı bölümde okuyabilirsin. Yeni maaş bir önceki işteki maaşından daha düşükse, ilk on üç hafta boyunca eski maaşın %100 üne kadar bir maaş tamamlamasına hakkın var. Örnek Fred aşama C sözleşmesiyle kaynakçı olarak çalışmaktadır. İki ay geçtikten sonra bu iş son bulur. Bu durumda iş ve işçi bulma şirketinin Fred e uygun başka bir iş araması gerekir. Yeni bir iş bulunmadığı müddetçe iş ve işçi bulma şirketinin boşta gezme maaşını ödemeye devam etmesi gerekir. Bu maaşın yüksekliği için 6 ncı sayfada bulunan Ücret başlığı altındaki açıklamaya bkz. İş ve işçi bulma şirketi bir ay sonra uygun bir iş bulursa, kendisine en az iş olmayan zamanlarda almakta olduğu maaşı ödemek zorunda olacaktır. Maaşın yüksekliği için 9uncu sayfadaki açıklamaya bakınız

10 Çalışma kâğıdı (werkbriefje) Kiracı şirkette işine başlamadan önce, iş ve işçi bulma şirketi sana bir çalışma kâğıdı (werkbriefje) verecektir. Bu kâğıdın üzerine, her haftanın bitiminde, o hafta çalışmış olduğun saat sayısını doldurman gerekir. Ayrıca bu kâğıdın üzerine, mesai dışında yapmış olduğun ekstra çalışmaları ve zamlı ücret gerektiren çalışmaları da belirtebilirsin. Çalışma kâğıdını - gerçeğe uygun olarak - doldurduktan sonra, kiracı şirkete imzalattırman ve iş ve işçi bulma şirketine teslim etmen gerekir. Söz konusu çalışma kâğıdı, maaşının ödenmesi için esas alınacaktır. Kiracı şirketin, çalışma kâğıdını senin için doldurması veya çalıştığın saatleri otomatikman iş ve işçi bulma şirketine bildirmesi de mümkün. Böyle bir durumda, çalışma kâğıdının bir suretini alma hakkın vardır. Maaşın, her zaman çalışmış olduğun saate göre hesaplanır (bir başka deyişle, parça başına ödeme yapılmaz). Maaş bordrosu (loonstrook) İş ve işçi bulma şirketi, ayda en az bir kez olmak üzere, sana maaşının dökümünü (maaş bordrosunu) verir. Bu maaş bordrosu, buna rıza gösterdiğin halde, elektronik postayla da gönderilebilir. Bu maaş bordrosunda şu bilgiler yer almaktadır: kazandığın maaş; brüt saat ücreti; çalışmış olduğun saat sayısı; maaşından yapılan kesintiler. Ayrıca, maaş bordrosunda, son dönemde yapmış olduğun yedek birikimler, toplam olarak yapmış olduğun yedek birikimler ve bu yedek birikimlerin ne kadarlık bir bölümünün henüz kullanılmadığı da belirtilir. Bunun dışında yedek birikimlerin sana ne zaman otomatikman verileceğini de görebilirsin. Hastalık Hasta olduğun zaman ilk hastalık gününde sabahleyin saat dan önce bu durumdan hem iş ve işçi bulma şirketini, hem de işvereni haberdar etmek zorundasın. O anda ev adresinde kalmadığın takdirde, hastalık bildiriminle birlikte tedavi adresini de vermek zorundasın. Yevmiyelik koşulu ile aşama A Aşama A da yevmiyelik koşullu bir sözleşme kapsamında hasta olursan, hasta olduğun üçüncü günden itibaren Hastalık Yasası gereğince ödenek alma hakkına sahipsin. Hasta olduğun ilk gün maaş almaya devam etmeye hakkın yoktur. Hasta olduğun ikinci gün bir maaş artışıyla telafi edilir. Hastalık Yasası ödeneği, ödenek yevmiyesinin yüzde 70 i oranında olup en fazla iki yıl boyunca devam edebilir. Bu ödenek sana UWV isimli kurum tarafından ödenir. Bunun dışında iş ve işçi bulma şirketi, bu hastalık ödeneğini ilk yıl boyunca ödenek yevmiyesinin yüzde 91 ine ve hasta olduğun ikinci yıl boyunca yüzde 80 ine kadar tamamlamak zorundadır. Ödenek yevmiyesi, UWV tarafından belirlenmekle birlikte, hastalıktan önceki dönemde ortalama olarak aldığın maaştır. Hasta olduğun zaman, kiracı şirketteki işin derhal son bulur. İyileştikten sonra tekrar iş ve işçi bulma şirketi aracılığıyla (işveren için) çalışmak istersen, yeni bir işçi kira sözleşmesi yapılır. Yevmiyelik koşulu olmadan aşama A, Aşama B ve C Yevmiyelik koşulunu içermeyen bir sözleşme kapsamında hasta olursan, hasta olduğun ikinci günden itibaren maaşının bir kısmını almaya devam etme hakkına sahip olursun. İş ve işçi bulma şirketi sana hasta olduğun ilk sene boyunca maaşının yüzde 91 ini, ve hasta olduğun ikinci sene boyunca yüze 80 ini ödemek zorundadır. İşçi kira sözleşmesi hastalık süresince devam eder ve ancak sözleşmede yer alan bitim tarihinde sona erer

11 Hastalık sigortası ABU iş ve işçi bulma şirketlerinden birinin kiralık işçisi olarak Zilveren Kruis Achmea nın toplu hastalık sigortasına katılabilirsin. Bu sigorta hakkında daha fazla bilgi elde etmek istersen, iş ve işçi bulma şirketine başvurabilirsin. Müteakip işverenler Aşamalı sistemde sayılan haftalar, iş ve işçi bulma şirketi başına sayılır. Bir başka deyişle; bir iş ve işçi bulma şirketinde biriktirmiş olduğun tüm haklar, yeni bir iş ve işçi bulma şirketine geçtiğin zaman silinecektir ve bu hakları yeniden kazanman gerekecektir. Aşamalı sistemde biriktirmiş olduğun zamanı başka bir iş ve işçi bulma şirketine devretmen mümkün değildir. Ancak: eğer sana, son on üç hafta içerisinde çalışmış olduğun bir şirkette, daha önce yapmış olduğun işle aynı olan bir görev verilirse müteakip işverenlik söz konusudur. Yeni işveren, hukuki pozisyonunun belirlenmesi için, orada daha önce çalışmış olduğun haftaları da saymak zorundadır. İnşaatta çalışan kiralık işçiler İnşaatta çalışacak olursan, Kiralık İşçiler için Toplu İş Sözleşmesi dışında ayrı çalışma şartları geçerlidir. Ustalar ile yeni başlayanlar arasında ayrım yapılır. Senin için hangi ek çalışma şartlarının geçerli olduğunu CAO nun 23A maddesinde ve VII sayılı ekinde okuyabilirsin. Aynı zamanda iş ve işçi bulma şirketinden alabileceğin Uitzendwerk in de bouw isimli ayrı bir broşür vardır. Sürekli olarak Hollanda da ikamet etmeyen kiralık işçiler Hollanda da kiralık işçi olarak çalışmak üzere Hollanda dışında işe alındığında ABU Kiralık İşçiler için Toplu İş Sözleşmesi yanı sıra birkaç özel yönetmelik de geçerlidir. Özel çalışma koşulları, ikamet normları, emniyet, bilgilendirme ve sosyal yönlendirmeyle ilgilidir. Bu koşulların ayrıntılarını Kiralık İşçiler için Toplu İş Sözleşmesi nin 44, 44a ve 45 inci maddelerinde okuyabilirsin. Emeklilik Emekliliğin genellikle, StiPP aracılığıyla düzenlenmiş olacaktır. Bu kısaltmanın anlamı: Stichting Pensioenfonds voor Personeelsdiensten (Personel Hizmetleri için Emeklilik Fonu Vakfı). Aşama A ve aşama B/C için ayrı ayrı emeklilik düzenlemeleri geçerlidir. de emeklilik düzenlemeleri hakkında daha fazla bilgi bulabilirsin. Elbette, iş ve işçi bulma şirketi de sana bu konuyla ilgili gerekli bilgileri verebilir. Şikâyetler ve anlaşmazlıklar Eğer CAO nun anlamıyla ilgili olarak, iş ve işçi bulma şirketiyle herhangi bir anlaşmazlığın olursa, bunu önce iş ve işçi bulma şirketinin şube yöneticisiyle görüşmen gerekir. Şube yöneticisi seninle birlikte anlaşmazlığa bir çözüm bulmaya çalışacaktır. Nitekim anlaşmazlıklar çoğu kez başarılı bir şekilde çözümlenir. Yine de, iş ve işçi bulma şirketi ile birlikte anlaşmazlık çözülemezse, şikâyetini, sendikalarla ABU nun birlikte probleme bir çözüm bulmaya çalışacağı özel bir komisyona bildirebilirsin: Geschillencommissie (ihtilaf komisyonu). İşçi ile iş ve işçi bulma şirketi arasında meydana gelecek anlaşmazlıklarda, her iki taraf Geschillencommissie voor de Uitzendbranche (iş ve işçi bulma branşı için ihtilaf komisyonu) isimli organa başvurabilecektir. Bu komisyon, işçileri temsil eden bir kişi, işverenleri temsil eden bir kişi, bir başkan ve bir sekreterden oluşur. Eğer sen iş ve işçi bulma şirketi ile ihtilaf komisyonunun vereceği karara tarafların uyacağına dair önceden bir anlaşma yaparsan, ihtilaf komisyonunun vereceği karar mahkeme kararına benzer bağlayıcı bir nitelik taşıyacaktır. Komisyona danışarak karar vermesini isteyen taraf, 49 Euro harç bedeli ödeyecektir. İhtilaf komisyonunun tüzüğü ABU den temin edilebilir

12 İş ve işçi bulma branşı için ihtilaf komisyonuna posta yoluyla ulaşmak için adres: Geschillencommissie voor de Uitzendbranche, Postbus 144, 1170 AC Badhoevedorp. ile irtibat kurmak için: Fonksiyon tasnif komisyonu Fonksiyonunun tasnifiyle hemfikir değilsen, bunu, kiralık işçi olarak işe başladıktan sonra altı hafta içerisinde, seni söz konusu fonksiyon kategorisine dahil eden yetkiliye bildirmen gerekir. Bu yetkilinin sana altı hafta içerisinde yazılı bir açıklama göndererek, söz konusu fonksiyon tasnifini neye dayanarak yaptığını izah etmesi gerekir. Mektupta, yazılı olarak iş ve işçi bulma şirketinin idaresine başvurarak karara nasıl itiraz edebileceğin de belirtilir. Bu itiraz ve idarenin cevabı için yine altışar haftalık süreler geçerlidir. İdarenin vereceği karara, Fonksiyon Tasnif Komisyonu na başvurarak itiraz edebilirsin. Eğer Fonksiyon Tasnif Komisyonu itirazını haklı bulursa, iş ve işçi bulma şirketi maaşını doğru fonksiyon tasnifine göre (geriye dönük olarak) sana ödemekle yükümlü olacaktır. Fonksiyon Tasnif Komisyonu na posta yoluyla ulaşmak için adres: Functieclassificatiecommissie, Postbus 144, 1170 AC Badhoevedorp. ile irtibat kurmak için: Son söz olarak Kiralık işçiler (uitzendkrachten) için Toplu İş Sözleşmesinin (CAO) özeti isimli bu broşür, en önemli hükümler hakkında bilgi verir. Elbette, burada belirtilenlerin dışında, başka kurallar ve şartlar da vardır. Bu özet herhangi bir hak doğurmaz. Mevzuatla ilgili ayrıntılı bilgi için, CAO ya danışman gerekir. Aynı zamanda sorularını (üye olduğun) sendikaya veya çalışmakta olduğun iş ve işçi bulma şirketinin yetkilisine de yöneltebilirsin. Bu broşür, Kiralık İşçiler için Toplu İş Sözleşmesine göre düzenlenmiştir. Elindeki versiyonun güncel olup olmadığını öğrenmek için, ABU nun veya sendikanın web sitesini ziyaret edebilirsin